យុវជន សិស្សនិស្សិត និងបញ្ញាវ័ន្តខ្មែរ តែងតែទន្ទេញពាក្យថា ប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសដែលមាននីតិរដ្ឋ។ សូម្បីតែមេដឹកនាំប្រទេសក៏តែងតែនិយាយថា ប្រទេសកម្ពុជាគឺមាននីតិរដ្ឋហើយថា នីតិរដ្ឋ និងអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជាមិនមាននរណារំលោភបំពានបានឡើយ។
ប៉ុន្តែបើក្រឡេកមើលទស្សនៈ និងមតិយុវជនមួយចំនួនវិញ ពួកគេតែងតែនិយាយលេងថា «នីតិរដ្ឋ» គឺមិនមែន «នីតិមាត់» នោះទេ ។
ហេតុអ្វីពួកគេតែងតែនិយាយបែបនេះ?
បើយើងក្រឡេកមកមើលអំពីបរិបទនយោបាយ មេដឹកនាំកម្ពុជាតែងតែនិយាយពេញមាត់ៗថា កម្ពុជាមាននីតិរដ្ឋ ប៉ុន្តែការអនុវត្តជាក់ស្ដែងគឺស្ថិតនៅលើមាត់របស់មេដឹកនាំ ។
ក្នុងវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត «នីតិ» ប្រែថា «ច្បាប់» «រដ្ឋ» ប្រែថា «ប្រទេស»។ នីតិរដ្ឋ មានន័យថា ប្រទេសដែលអនុវត្តច្បាប់ជាធំ ប្រទេសអនុវត្តច្បាប់ដោយពេញលេញ និងយុត្តិធម៌។
កញ្ញា ងិល ហេន និស្សិតឆ្នាំទី៤ផ្នែករដ្ឋបាលសាធារណៈនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទ នីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចលើកឡើងថា ការអនុវត្តនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជានៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ កញ្ញាបន្ថែមថា នីតិរដ្ឋគឺភ្ជាប់ជាមួយនឹងសិទ្ធិមនុស្ស ប៉ុន្តែកញ្ញាថា ប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃមិនទាន់មានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សពេញលេញនៅឡើយ។
កញ្ញាបានបន្ថែមថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជានៅតែមានការរំលោភនូវសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដូចជាសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិក្នុងការចូលរួម និងសិទ្ធិផ្សេងៗទៀត»។
ចំណែកញ្ញា វិញ ស៊ីណាត និស្សិតឆ្នាំទី៤សិក្សាផ្នែកសង្គមកិច្ចនៃ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ លើកឡើងថា៖ «ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា យើងឃើញថា ការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជាវាពិតជាល្អឥតខ្ចោះ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់នោះគឺការអនុវត្តនៅមានកម្រិតដដែល»។
អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project) កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ស្ដីពី «សន្ទស្សន៍នីតិរដ្ឋ» ដោយចាត់ថ្នាក់កម្ពុជាជាប្រទេសមានប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ស្ទើរតែអន់ជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។
បើតាមតារាងសន្ទស្សន៍ចេញដោយអង្គការមួយនេះ កម្ពុជាត្រូវបានវាយតម្លៃនៅចំណាត់ថ្នាក់១២៧ ក្នុងចំណោមបណ្ដាប្រទេស១២៨ ពោលគឺកម្ពុជាល្អជាងតែសាធារណៈរដ្ឋកុងហ្គោតែមួយប៉ុណ្ណោះ។
ចំណែកប្រទេសចំនួន៣ដែលទទួលបានចំណាត់ល្អបំផុតនៅក្នុងរបាយការណ៍យុត្ដិធម៌នេះ គឺមាន ដាណឺម៉ាក ន័រវេស និងប្រទេសហ្វាំងឡង់ សុទ្ធតែជាប្រទេសស្ថិតនៅតំបន់អឺរ៉ុប៕
