ស្របពេលការជក់បារីនៅទូទាំងពិភពលោក កំពុងមានការធ្លាក់ចុះ ប៉ុន្តែអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បែរជាមានការព្រួយបារម្ភចំពោះការកើនឡើងនៃការជក់បារីអេឡិចត្រូនិក (E-Cigarettes) ក្នុងចំណោមកុមារអាយុចាប់ពី៨ឆ្នាំឡើងទៅ ខណៈអង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ បានកត់សម្គាល់ពីការកើនឡើងគួរឱ្យព្រួយបារម្ភក្នុងរយៈពេល ៤ ទៅ៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
យោងតាមរបាយការណ៍មួយរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ដែលចេញផ្សាយនៅខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ បានលើកឡើងថា នៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួន ការជក់បារីអេឡិចត្រូនិក និងការប្រើឧបករណ៍ជក់បារីអេឡិចត្រូនិក មានការកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ពោលគឺនៅចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក មានការកើនឡើងប្រមាណ ១៥០ភាគរយ។
ខណៈពេលមាននិន្នាការកើនឡើងនូវការប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិកនៅទូទាំងពិភពលោកនេះ សម្រាប់នៅកម្ពុជា ក្រុមយុវជនដែលធ្លាប់ប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិក និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ក៏បង្ហាញពីក្តីបារម្ភចំពោះការកើនឡើងនូវការផ្សព្វផ្សាយ និងការប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិចនេះផងដែរ ដោយតាមការសិក្សារបស់អ្នកជំនាញ ផ្សែងបារីអេឡេត្រូនិក មិនមែនត្រឹមជាចំហាយទឹកធម្មតា ដូចការផ្សព្វផ្សាយរបស់អ្នកលក់ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាមានលាយឡំដោយជាតិនីកូទីន និងជាតិពុលផ្សំផ្សេងទៀត ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់យុវជន និងការរីកលូតលាស់ផ្នែកខួរក្បាលរបស់ទារកក្នុងផ្ទៃផងដែរ។
យុវជន ហឿន បណ្ឌិត វ័យ ២៥ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានប្រាប់ពីបទពិសោធន៍របស់ខ្លួនថា លោកបានប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិករយៈពេល ១ឆ្នាំ ដែលនៅពេលនោះ វាបានប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់លោកយ៉ាងខ្លាំង ដែលវាបានធ្វើឱ្យលោកមានអាការៈឈឺបំពង់ក និងក្អកជាប្រចាំ ព្រមទាំងមានបញ្ហាផ្លូវដង្ហើមជាដើម។
លោកថា៖ «ក្អក[ដោយសារប្រើបារីអេឡិចត្រូនិក]ពេលនឹងប្រហែលជាងមួយខែ បានបាត់ យូរដែរ។ យើងប្រើប្រហែលចូលជិតមួយឆ្នាំអីនោះ បានវាចាប់ផ្តើមឧស្សាហ៍ក្អក ដល់ពេលឩស្សាហ៍ក្អក ខ្ញុំក៏ឈប់ទៅ»។
លោកបានចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់បារីអេឡិចកាលពីឆ្នាំ២០២២ ដោយសារតែចង់សាកល្បងថាបារីនេះប្រើទៅមានរសជាតិយ៉ាងណា បើប្រៀបធៀបនឹងបារីធម្មតា។ តែយ៉ាងណា ក្រោយប្រើប្រាស់បានមួយរយៈ លោកក៏សម្រេចចិត្តឈប់ប្រើប្រាស់វិញ ដោយសារតែមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងទៅលើសុខភាព។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ លោក នោរក្ស វីទូ មានមុខរបរជាអ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកថត (Camera Operator) នៅក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលទើបតែផ្តាច់ការប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិក បានឱ្យដឹងថា ត្រឹមរយៈពេល២ខែ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០២៣ ដែលលោកបានប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិក បានធ្វើឱ្យសុខភាពរបស់លោកមានភាពមិនប្រក្រតី ទៅលើប្រព័ន្ធដង្ហើម ដូចជា មានអាការៈស្ងួតបំពង់ក ថប់ដង្ហើម ប៉ះពាល់ដល់សួត និងឈឺក្បាលផងដែរ។
លោកបន្តថា មូលហេតុដែលប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិក ព្រោះតែចង់ប្រើជំនួសបារីធម្មតា ហើយដើម្បីបន្ថយភាពតានតឹងផងដែរ កំឡុងពេលបំពេញការងារនៅក្រុមហ៊ុន និងនៅផ្ទះ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន លោកបានឈប់ប្រើប្រាស់ទាំងបារីធម្មតា និងបារីអេឡិចត្រូនិកនេះហើយ ព្រោះតែវាមានផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពដូចគ្នា។
លោកថា៖ «ពីរប្រភេទហ្នឹង[បារីធម្មតា និងបារីអេឡិចត្រូនិក] តាមដែរខ្ញុំគិតទៅ គឺវាប៉ះពាល់ទាំងពីរ តែគ្រាន់ថា មានអារម្មណ៍ថា បារីអេឡិចត្រូនិក វាប៉ះពាល់ជាងបារីធម្មតា ដោយសារជាតិនីកូទីនដែលមានក្នុងបារីអេឡិចត្រូនិកហ្នឹង វាមានច្រើនជាងនីកូនទីននៅក្នុងបារីធម្មតា»។
លោកបន្ថែមថា៖« សម្រាប់ខ្ញុំ សម្រាប់បញ្ហាដែលយើងអត់បានប្រើប្រាស់បារីហ្នឹង វាអត់អីទេ តែគ្រាន់តែថាពេលខ្លះយើងឃើញគេប្រើ យើងចេះតែចង់ប្រើដែរ ប្រហែលជាអារម្មណ៍របស់យើង ប៉ុន្តែបើសិនជាយើងគិតថា យើងមិនចង់ គឺវានៅតែមិនចង់អញ្ចឹង យើងនៅតែអត់ប្រើអញ្ចឹង»។
យ៉ាងណា លោក វីទូ បានអំពាវនាវដល់អ្នកដែលកំពុងតែប្រើប្រាស់បារីទាំងអស់ មិនថាបារីធម្មតា ឬបារីអេឡិចត្រូនិកនោះទេ គួរព្យាយាមផ្ដាច់ និងឈប់ប្រើប្រាស់វា ហើយជំនួសដោយការធ្វើអ្វីផ្សេង ឬបរិភោគអ្វីផ្សេងដែលជួយដល់សុខភាពវិញ ព្រោះវាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សុខភាពខ្លាំង និងចំណាយថវិកាឥតប្រយោជន៍។
យោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល ស្តីពី ផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិក កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ឱ្យដឹងថា បារីអេឡិចត្រូនិក មិនមែនជាឧបករណ៍សម្រាប់ផ្តាច់ការជក់បារីនោះទេ តែវាជាផលិតផលដែលមានផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាព និងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ខ្លួនឯង គ្រួសារ និងសង្គមជាតិទាំងមូល ដោយសារនៅក្នុងបារីអេឡិចត្រូនិក ផ្ទុកទៅដោយសារធាតុគីមីជាច្រើន ដែលអាចបណ្តាលឱ្យកើតជំងឺមហារីក និងជំងឺសួតធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ ជាពិសេសគឺសារធាតុ នីកូទីន (Nicotine) ដែលវាធ្វើឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ញៀនខ្លាំង។
ប្រភពដដែល បន្តថា ចំពោះសារធាតុគីមីនៅក្នុងបារីអេឡិចត្រូនិកនេះ មានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានច្រើន ដែលមានគ្រោះថ្នាក់ចំពោះស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងការលូតលាស់ទារកក្នុងផ្ទៃផងដែរ ហើយវាប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់ខួរក្បាលចំពោះយុវវ័យ និងមុខងារនៃការត្រួតពិនិត្យរបស់ខួរក្បាល។
បើតាមសេចក្ដីប្រកាសដដែល អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន បានហាមឃាត់ការជួញដូរ បញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ ការធ្វើអាជីវកម្ម និងនាំចូលផលិតផលស៊ីហ្សា (SISHA) និងបារីអេឡិចត្រូនិកនៅកម្ពុជា ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤ មកម្លេះ ដោយហេតុថាផលិតផលនេះ មានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់សុខភាព និងបណ្តាលឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ងាយនឹងទទួលភាពញៀនដោយសារធាតុញៀនផ្សេងទៀត។
ក្រឡេកមកមើលបុរសវ័យកណ្ដាលម្នាក់ ដែលមានធ្មេញពណ៌លឿង សម្បុរស្រអែម លោក សុខ រស្មី រស់នៅខណ្ឌកំបូល រាជធានីភ្នំពេញវិញ បានប្រាប់ពីបទពិសោធន៍នៃការជក់បារីអេឡិចត្រូនិក អស់រយៈពេលប្រហែល៣ឆ្នាំដែរ គឺចាប់ពីឆ្នាំ២០២១ ដល់ឆ្នាំ២០២៣។ លោកថា ការពេលប្រើលើកដំបូង លោកគិតថា វាល្អ ព្រោះវាមានក្លិនឈ្ងុយ មានក្លិនច្រើនសម្រាប់ជ្រើសរើស និងមិនមានក្លិនមាត់ឬក្លិនជាប់ខ្លួន ដូចជក់បារីធម្មតា។
ប៉ុន្តែ លោកថា នៅពេលលោកជក់បារីប្រភេទនេះមួយរយៈ ក៏កត់សម្គាល់ឃើញថា សុខភាពចាប់ផ្តើមចុះខ្សោយ ឆាប់ហត់ ស្បែកមានសភាពលឿងខុសធម្មតា ខណៈស្មារតី និងខួរក្បាលរបស់លោក មានការចុះខ្សោយជាបន្តបន្ទាប់ផងដែរ។
លោកថា៖ «និយាយតាមត្រង់ចុះ ការជក់បារីមិនសូវល្អទេ ខ្ញុំទី១ហ្នឹងគឺហត់ ការជក់បារីច្រើន គឺធ្វើឱ្យសួតយើងចុះខ្សោយ ហើយវាហត់ ការប៉ះពាល់សុខភាពវាពិតជាមានហើយ សូម្បីតែការផ្សព្វផ្សាយនៅតាមក្រសួង ការផ្សព្វផ្សាយផ្សេងៗ ក៏គាត់ហាមមិនឱ្យប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិកហ្នឹងដែរ»។
ករណីនេះ លោកអំពាវនាវដល់អ្នកដែលមានគម្រោងចង់ប្រើប្រាស់ សូមបញ្ឃប់គំនិតនេះជាបន្ទាន់ ហើយសម្រាប់អ្នកកំពុងប្រើប្រាស់ ក៏គួរបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ជាបន្ទាន់ដូចគ្នា ព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់សុខភាព និងអាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតទៀតផង។
លោកបន្ថែម៖« ខ្ញុំចង់ឱ្យយុវជនទាំងអស់ គឺគាត់ផ្ដាច់ពីបារីអេឡិចត្រូនិក មិនថាបារីអេឡិចត្រូនិក ឬក៏បារីទេ[បារីធម្មតា] យើងគួរតែឈប់ មិនបាច់កាត់បន្ថយទេ គឺយើងឈប់តែម្ដង ដើម្បីអី ទី១ គឺដើម្បីបរិស្ថានយើងស្អាតផង ហើយមួយទៀត យើងដឹងស្រាប់គ្រប់គ្នាឱ្យតែឈ្មោះថាបារី គឺវាមិនល្អសម្រាប់សុខភាពទេ ជាពិសេសគឺប៉ះពាល់សួតហ្នឹងឯង»។
កម្ពុជា មានបន្ទុកពន្ធលើផលិតផលថ្នាំជក់នៅកម្រិតទាបនៅឡើយ ដោយយកពន្ធត្រឹម ២៥ភាគរយ សម្រាប់បារីក្នុងស្រុក និង ៣១ភាគរយ សម្រាប់បារីនាំចូល ធៀបនឹងតម្លៃលក់រាយ។ ដោយសារបារីមានតម្លៃថោក និងមានលក់គ្រប់ច្រកល្ហក ទើបធ្វើឱ្យកំណើនអ្នកជក់កើនឡើងគួរឱ្យកត់សំគាល់។
បើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាប្រមាណ ១៥ ០០០នាក់ បានស្លាប់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយសារជំងឺបង្កឡើងដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់។ ប្រភពដដែល បន្តថា ការប្រើប្រាស់ថ្នាំជក់ បណ្ដាលឱ្យកម្ពុជាខាតបង់ទឹកប្រាក់ ៦៤៩លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ ដែលស្មើនឹង៣% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់កម្ពុជា ក្នុងនោះ ទឹកប្រាក់ ៥៨៤លានដុល្លារ បណ្ដាលមកពីការខាតបង់ផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច គឺមរណភាពមុនអាយុកំណត់ ផលិតភាពធ្លាក់ចុះ ពីការសម្រាកជក់បារី និងអវត្តមានពីការងារជាដើម។
ប្រធានសមាគមគ្រូពេទ្យគុណធម៌កម្ពុជា លោក អ៊ូច វុទ្ធី បានលើកឡើងថា បារីអេឡិចត្រូនិក មានវត្តមាននៅលើទីផ្សារប្រហែលជិត ១០ឆ្នាំមកហើយ ហើយការសិក្សារបស់អ្នកជំនាញបញ្ហាញថា បារីអេឡិចត្រូនិកនេះ មានផលប៉ះពាល់ច្រើនដល់សុខភាពមនុស្សគ្រប់វ័យ ដែលបានជក់ និងស្រូបផ្សែង ដោយសារក្នុងបារីនេះមានផ្ទុកទៅដោយសារធាតុប្រេងម្យ៉ាងដែលធ្វើឱ្យបារីមានក្លិនក្រអូប ឬក្លិនច្រើនប្រភេទ ទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្តអ្នកប្រើប្រាស់ ដូចជា ក្លិនស្ត្រូបប៊ឺរី ក្លិនផ្កាឈូក ក្លិនប៉ម និងក្លិនផ្សេងៗទៀត។
ម្យ៉ាងទៀត លោកថា ការចម្រាញ់ប្រេងនេះ ក៏មិនបានដឹងពីប្រភពច្បាស់លាស់ថាបានចម្រាញ់តាមស្ដង់ដារត្រឹមត្រូវដែរទេ ខណៈផ្សែងដែលចេញពីបារី ទោះចង់ឬមិនចង់វាបានប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធផ្លូវដង្ហើម និងសួតធ្ងន់ធ្ងរ ហើយអាចឈានដល់កើតមហារីសួតផងដែរ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «បើសិនបងប្អូននៅតែមានការប្រើប្រាស់ វាមានផលប៉ះពាល់ដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋយើង មានផលប៉ះពាល់ទៅដល់គ្រួសារយើងដែលនៅជុំវិញខ្លួនយើង។ វាមិនមែនប៉ះពាល់តែយើងម្នាក់ទេ វាប៉ះពាល់ទៅដល់ប្រពន្ធ កូន ឪពុកម្ដាយ ជីដូនជីតាយើង អ្នកដែលនៅក្បែរជុំវិញខ្លួនយើង កន្លែងនេះហើយដែលបងប្អូនគួរពិចារណាអាចបញ្ឈប់[ជក់បារី]»។
សម្រាប់វិធានការទប់ស្កាត់វិញ លោកយល់ថា ក្រសួងពាក់ព័ន្ធនានា ដូចជា ក្រសួងសុខាភិបាល ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងក្រសួងមហាផ្ទៃជាដើម គួរតែសហការគ្នា ដើម្បីទប់ស្កាត់ការនាំចូលបារីដែលមានសារជាតិញៀនខុសច្បាប់នេះ និងត្រូវផ្សព្វផ្សាយឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយជាងនេះ អំពី ផលប៉ះពាល់របស់បារីអេឡិចត្រូនិក។
លោកថា៖ «ត្រូវទប់ស្កាត់ការនាំចូល ការនាំចូលមានផ្លូវគោក ផ្លូវទឹក ផ្លូវអាកាស គឺគ្រប់ច្រកទាំងអស់ ត្រូវទប់ស្កាត់ ដើម្បីកុំឱ្យមានសារធាតុញៀនទាំងអស់ហ្នឹងចូលមកតាមបារីអេឡិចត្រូនិកនេះ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក អ៊ូច វុទ្ធី ក៏បានអំពាវនាវដល់អ្នកពាក់ព័ន្ធនានា ជាពិសេសក្រសួងអប់រំ បង្កើនការផ្សព្វផ្សាយអំពីផលប៉ះពាល់របស់បារីនេះ ទៅកាន់គ្រឹះស្ថានអប់រំ និងសិស្សានុសិស្ស តាំងពីបឋមសិក្សា ដល់វិទ្យាល័យ និងមហាវិទ្យាល័យនានាផងដែរ។
ចំណែក ប្រធានអង្គការចលនាដើម្បីសុខភាពកម្ពុជា លោក មុំ គង់ មានប្រសាសន៍ដែរថា ការប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិក ពិតជាមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ដល់សុខភាព និងជាផ្នែកមួយដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ធនធានមនុស្សជំនាន់ក្រោយ និងការអភិវឌ្ឍជាតិផងដែរ។
លោកថា៖ «ការប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិកហ្នឹង ការពិតទៅ មានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ ពីព្រោះទី១ បារីអេឡិចត្រូនិក ត្រូវបានគេរចនាសម្រាប់ទាក់ទាញកុមារ និងយុវជន អញ្ចឹងនៅពេលគាត់ជក់ហើយធ្វើឱ្យញៀន ញៀនខ្លាំងយកតែមែនទែន ហើយការញៀននេះហើយដែលធ្វើឱ្យគាត់ប៉ះពាល់ដល់ខួរក្បាល ជាពិសេសគឺខួរក្បាលផ្នែកដែលជំរុញឱ្យមានការរៀនសូត្រ ក្រៅពីនោះមានការប៉ះពាល់ដល់សួតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ បេះដូង ថ្លើម។ល។ ហើយបើសិនគាត់មានការប៉ះពាល់បែបនេះ វាប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ដល់ អនាគតធនធានមនុស្សយើងជំនាន់ក្រោយ»។
ចំពោះវិធានការក្នុងការទប់ស្កាត់ និងការការពារវិញ លោកថា ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានលិខិតគតិយុត្តឱ្យបានរឹងម៉ាំ និងទប់ស្កាត់ កុំឱ្យមានការនាំចូល និងការលក់បារីតាមប្រព័ន្ធអនឡាញបន្តទៅទៀត ដោយសារការសិក្សាបានបញ្ជាក់ថា អ្នកជក់បារីភាគច្រើនបានទិញបារីអេឡិចត្រូនិកតាមរយៈអនឡាញនេះ។
មួយវិញទៀត លោកថា៖ «កាលដែលមានវត្តមានបារីអេឡិចត្រូនិកនេះ នៅក្នុងប្រទេសយើង ជាកត្តាជំរុញឱ្យមានអ្នកប្រើប្រាស់ដែរ អញ្ចឹងដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឱ្យយុវជន និងកុមារ ក្លាយទៅជាជនរងគ្រោះនៃការប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិក គឺមានតែអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធ ក្រសួងដែលមានសមត្ថកិច្ច ទៅលើការត្រួតពិនិត្យ ការគ្រប់គ្រង ការនាំចូលបារីអេឡិចត្រូនិកនេះ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យមានការនាំចូលបារីនេះបន្តទៀត ពីព្រោះថាផលិតផលនេះ ត្រូវបានហាមឃាត់ ដោយរាជរដ្ឋាភិបាល ទាំងការប្រើប្រាស់ ទាំងការនាំចូល ទាំងការផលិត ទាំងការចែកចាយច្រើនឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែយើងនៅតែឃើញផលិតផលនេះ នៅមានវត្តមាន នៅក្នុងប្រទេសយើង ហើយនៅមានអ្នកលក់តាមអនឡាញ គាត់បង្ហោះលក់យ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង ដែលជាកត្តានាំឱ្យយុវជន និងកុមារក្លាយជាជនរងគ្រោះជាបន្តបន្ទាប់»។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិលើកកម្ពស់សុខភាពនៃក្រសួងសុខាភិបាល លោកស្រី ឈា ឆដាភា មានប្រសាសន៍ថា បារីអេឡិចត្រូនិក ត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យមានការលក់ និងចែកចាយបន្តនោះទេ ហើយសម្រាប់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ កំពុងចាត់វិធានការតាមសេចក្ដីប្រកាសរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលផងដែរ។ តែយ៉ាងណា លោកស្រី មិនបានបញ្ជាក់លម្អិតពីវិធានការជាក់លាក់ថាយ៉ាងណានោះទេ។
លោកស្រីថា៖ «បារីអេឡិចត្រូនិកហ្នឹងត្រូវបានហាមឃាត់ អត់លក់ចែកចាយអញ្ចឹងក្រសួង បើក្រសួងសុខាភិបាល គឺមានន័យថា គឺកំពុងផ្សព្វផ្សាយ ហើយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ កំពុងចាត់វិធានការតាមហ្នឹង»។
ត្រឡប់មកកាន់ អ្នកធ្លាប់ប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិក លោក ហឿន បណ្ឌិត និងលោក សុខ រស្មី វិញ ពួកគាត់បានអំពាវនាវជាថ្មីដល់អ្នកដែលមិនទាន់ប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិក ត្រូវតែចៀសឱ្យឆ្ងាយពីវា ហើយអ្នកដែលប្រើប្រាស់រួច និងមានគោលបំណងចង់ផ្ដាច់បារីធម្មតា និងបារីអេឡិចត្រូនិក គួរតែងាកមកលេងកីឡា ដើម្បីសុខភាព ឬបរិភោគជាប្រភេទអាហារជំនួយដែលជួយសម្រួលដល់ការឃ្លានបារីជំនួសវិញ៕
