កំពុងបេះម្រេចបណ្ដើរជជែកជាមួយកសិករពីនេះពីនោះបណ្ដើរ លោក ងួន ឡាយ ដែលជាប្រធានសមាគមលើកកម្ពស់ម្រេចកំពត និងជាម្ចាស់ចំការម្រេចមួយកន្លែងនៅខេត្តកំពតនិយាយថា ទីផ្សារម្រេចកំពតកាន់តែថយចុះ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០១៣-២០១៤។ លោកសម្គាល់ឃើញថា យុទ្ធសាស្ដ្រពង្រីកផ្ទៃដីដាំដុះហាក់បីដូចជាគ្មានប្រសិទ្ធភាព ដោយសារគ្មានលទ្ធភាពផ្គត់ផ្គង់។
លោកបន្តប្រាប់ដោយកំពុងសម្លឹងមើលទៅកាន់ចំការម្រេចរបស់លោកថា៖ «សណ្ឋានដីដាំដុះចាប់ផ្ដើមអស់ម្ដងបន្តិចៗ ផលិតផលដែលប្រមូលបានធ្វើខុសទីផ្សារដែលគេចង់បាន ចំណែកឯទំហំ ពណ៌វិញមិនចំគោលដៅ ជាពិសេសគ្មានតុល្យភាពក្នុងការចំណាយ។ ម្រេចប្រមាណ១៧ម៉ឺនគុម្ព ត្រូវបានបំផ្លាញដោយអាកាសធាតុ និងចំការជាច្រើនកន្លែងត្រូវបោះបង់ចោល មូលហេតុខ្វះការគ្រប់គ្រង»។
ម្រេចកំពតត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅឆ្នាំ២០០៨ ហើយចុះបញ្ជីសម្គាល់ម៉ាកម្រេចកំពតនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនៅថ្ងៃទី២ មេសា ឆ្នាំ២០១០។ ហើយនៅឆ្នាំ២០១៦ ម្រេចកំពតត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយសហភាពអ៊ឺរ៉ុប។
កាលពីឆ្នាំ២០០៨នៃការចាប់ផ្ដើមបង្កើតសមាគមម្រេច ទីផ្សារ និងទិន្នផលកើនឡើងជាលំដាប់ដោយសារសមាគមចំណាយតិច ប្រមូលផលបានច្រើន មានការចុះកុងត្រាជាពាណិជ្ជករក្រៅប្រទេស មានបចេ្ចសថែទាំដំណាំ និងមានប្រភពទឹកផ្គត់ផ្គង់គ្រប់គ្រាន់។ ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីមានវិបត្តិកូវីដ១៩ ទីផ្សារម្រេចជួបបញ្ហាប្រឈមជាច្រើន ហើយរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន ទីផ្សារ និងទិន្នផលម្រេចកាន់តែថយដោយសារបញ្ហាអាកាសធាតុ រហូតធ្វើឱ្យកសិករទាំងខ្នាតតូច និងមធ្យមមួយចំនួនសម្រេចចិត្តបោះបង់ផ្ទៃដីដាំដំណាំជាច្រើនហិកតា។
លោក ងួន ឡាយ បន្ថែមថា បច្ចុប្បន្នសមាគមលើកកម្ពស់ម្រេចកំពតមាន៣៨០គ្រួសារ និងផ្ទៃដី២៤០ហិចតា។ លោកថា កសិករដែលដាំម្រេចនៅកំពតប្រមាណ៣០-៤០គ្រួសារ បានបោះបង់អាជីវកម្មរបស់ពួកគេដោយសារ ប្រឈមនឹងទីផ្សារ បរិស្ថាន អាកាសធាតុ និងគ្មានទឹកផ្គត់ផ្គង់ដំណាំ។
លោកបន្ថែមថា៖ «កសិករតូចៗក៏ងាប់ កសិករធំៗក៏ងាប់ចឹងហា ហើយតែងាប់ម្រេចដឹងតែបោះបង់ចោលហើយ ព្រោះឥឡូវមិនដូចពីមុនទេ កាលឆ្នាំ២០១០-២០១៣ អ្នកវិនិយោគគេចូលមកវិនិយោគដើម្បីពង្រីងផ្ទៃដីបង្កើតទិន្នផលផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារ តែមកដល់ពេលឥឡូវនេះ ការពង្រឹងក៏គ្មានលទ្ធភាពពង្រឹង កុំថាឡើយពង្រឹងតែពង្រីកក៏គ្មានលទ្ធភាពពង្រីកដែរ»។
សមាគមលើកកម្ពស់ម្រេចកំពតមានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិអង្គរជ័យ ឃុំដំណាក់កន្ទួតខាងត្បូង ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត។ សមាគមនេះ គឺជាគម្រោងនាំមុខការការពារការសម្គាល់ភូមិសាស្រ្តទំនិញរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម សហការជាមួយក្រសួង ឧបត្ថម្ភដោយភ្នាក់ងារបារាំងសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ ក្នុងគោលបំណងការពារ និងផ្សព្វផ្សាយម្រេចកំពត។
របាយការណ៍របស់សមាគមលើកម្ពស់ម្រេចកំពតបង្ហាញថា ម្រេចកំពតត្រូវបាននាំចេញចំនួន១០៣តោនក្នុងឆ្នាំ២០២៣។ បើធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០២២ ថយចុះចំនួន១១ភាគរយ។
លោកស្រី លី ឃ្លាំង ជាម្ចាស់ចំការម្រេចម្នាក់ទៀតបានប្រាប់ញូវស៍រូមខេមបូឌាថា លោកស្រីបានដាំម្រេចអស់រយៈពេលជាង១០ឆ្នាំមកហើយ ក្នុងទំហំ៤ហិចតា ដោយមួយឆ្នាំប្រមូលផលម្ដង។
លោកស្រីប្រាប់ថា៖ «តម្លៃទីផ្សារឡើងចុះអត់ទៀង ជួនណាឈ្មួញមកទិញបាន១ម៉ឺនជាង ឬ២ម៉ឺន បើយើងនាំចេញខ្លួនឯងបាន១០$ និងទុកលក់ឱ្យជនបរទេសខ្លះដែលមកដល់ចំការផ្ទាល់ បាន១៥$ដែរ»។
លោកស្រីបន្ថែមទៀតថា ឆ្នាំទៅប្រមូលបានជាង១តោន ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះអត់បានដោយសារអាកាសធាតុរាំងស្ងួតពេក។
អ្នកស្រី ទូច ផែ អាជីវករលក់ម្រេចនៅខេត្តកំពត ប្រាប់ញូវស៍រូមខេមបូឌាថា ម្រេចពេលខ្លះលក់ដាច់ច្រើន ពេលខ្លះលក់អត់ដាច់។ អ្នកស្រីថា ម្រេចខ្ចីក្នុង១ថ្ងៃលក់បាន១០គីឡូ ហើយសម្រាប់ម្រេចទុំពេលណាមានជនបរទេសមកលក់ដាច់បានច្រើន។
អ្នកស្រីប្រាប់ថា៖ «ម្រេចឆ្នាំនឹងឡើងថ្លៃតម្លៃនាំចូល ម្រេចស ៣ម៉ឺន ម្រេចក្រហម៣ម៉ឺនជាង តម្លៃលក់ចេញវិញបាន៦ម៉ឺន ឬ៦ម៉ឺនជាង បើទិញចូល២ម៉ឺន លក់វិញបាន៣-៤ម៉ឺន។ វាមិនទៀង»។
អ្នកស្រីបន្តថាប្រសិនបើតម្លៃនាំចូលចុះថយជាងមុនបន្តិចដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការលក់ចេញហើយក៏ចង់ឱ្យទីផ្សារម្រេចកំពតមានការរីកចម្រើនជាងមុនផងដែរ។
កញ្ញា អៀង លីលី អាជីវករនៅផ្សារសាមគ្គីទីរួមខេត្តកំពត ដែលបានបន្តអាជីពនេះពីម្ដាយ អស់រយៈពេលជាងដប់ឆ្នាំហើយនោះ ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា ម្រេចបច្ចុប្បន្ននាំចូលកំពុងឡើងថ្លៃ ហើយនៅពេលដែលតម្លៃម្រេចឡើងថ្លៃហួសពេក ពេលខ្លះមិនអាចយកមកលក់បាន។ កញ្ញាបន្តថា ម្រេចដែលកញ្ញាលក់នាំចូលពីចម្ការម្រេចកំពតដែលអ្នកភូមិយកមកចែកចាយដល់ក្នុងផ្សារ។
កញ្ញានិយាយថា៖ «គេប្រមូលតាមចម្ការគេយកមកលក់ឱ្យយើង អីចឹងគេយកមកលក់ឱ្យយើង យើងក៏អត់បានទៅទិញដល់ចម្ការគេដែរ។ គេមកចូលផ្សារមួយថង់បានដប់គីឡូប្រាំគីឡូតាមហ្នឹងអីចឹងទៅ»។
កញ្ញាបន្ថែមថា កញ្ញាចង់ឱ្យប្រជាជនទូទៅយល់ថា ម្រេចកំពតមានតម្លៃថ្លៃ ព្រោះវាខុសពីម្រេចខេត្តដទៃ ដោយសារវាមានគុណភាពល្អ និងហិរ។
កញ្ញានិយាយថា៖ «ចង់ឱ្យគេយល់ថាម្រេចកំពតខុសពីម្រេចកំពង់ចាម ម្រេចរតនគីរីអីចឹង ដោយសារតម្លៃវាខុសគ្នាពេក ដល់ពេលអ្នកទិញគេឆ្ងល់ថាម៉េចក៏ម្រេចកំពតវាថ្លៃជាងខ្លាំងម្ល៉េះ ដូចខ្ញុំអ្នកលក់ខ្ញុំតែងតែប្រាប់គេ ធម្មតាម្រេចកំពតគឺវាថ្លៃ វាហិរជាងអីចឹងគុណភាពវាល្អជាង»។
កញ្ញាប្រាប់ទៀតថា ចង់ឱ្យម្រេចកំពតមានភាពល្បីល្បាញដោយសារម្រេចកំពតមានគុណភាពល្អ មានគេទទួលស្គាល់ច្រើនទាំងភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិ។
លោក តេង វ៉ាន់ធឿន ប្រធានការិយាល័យមន្ទីរកសិកម្មនៅខេត្តកំពតប្រាប់ថា ម្រេចកំពតជាម្រេចដែលដាំដុះដោយប្រើប្រាស់ជីសរីរាង្គ (ជីលាយមកគោ និងអាចម៍ប្រចៀវ) មានការត្រួតពិនិត្យសណ្ឋានដីប្រកបដោយបច្ចេកទេស និងស្តង់ដា ជាពិសេសបានចុះកិច្ចសន្យាទិញ លក់ រវាងអ្នកលក់ និងអ្នកទិញផងដែរ។
លោកបន្តថា ម្រេចកំពតបាននាំចេញទៅក្រៅប្រទេសចំនួន២០ជាងប្រទេសដែលក្នុងនោះមានម្រេចខ្មៅ តម្លៃ ១៥ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូក្រាម ក្រហម ២៥ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូក្រាម និងស ២៨ដុល្លារក្នុងមួយគីឡូក្រាម។ ម្រេចដែលល្បីល្បាញជាងគេមាននៅខេត្តកំពត ៤ស្រុក និងខេត្តកែបមាន២ស្រុក។
លោកបន្ថែមថា៖ «ទិន្នផលនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះមានការថយចុះដោយសារបញ្ហអាកាសធាតុ។ កាលសម័យកូវីដឆ្នាំ២០១៩-២០២០ គ្រប់ដំណាំទាំងអស់តែងតែមានផលប៉ះពាល់ ប៉ុន្ដែចំពោះម្រេចកំពតមិនមានផលប៉ះពាល់ទេ ដោយសារមូលហេតុអី ម្រេចយើងពេលដាំត្រូវមានផលិតកម្មចុះកិច្ចសន្យាទិញលក់រវាងសហភាពអ៊ឺរ៉ុប និងប្រទេសដទៃ»។
បើតាម លោក តេង វ៉ាន់ធឿន ប្រសិនបើកសិករមានបញ្ហាប្រឈម ខាងមន្ទីរតែងតែចាត់មន្រ្តីជំនាញ ឬការិយាល័យដែលជាសេនាធិការទៅជួយដោះស្រាយ ព្រមទាំងមាន វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលបច្ចេកទេសថែទាំដំណាំម្រេចទៅកាន់សហគមន៍ផង។
ការនាំចេញម្រេចកម្ពុជាគ្រប់ប្រភេទទៅក្រៅប្រទេសក្នុងរយៈពេល៨ខែ ឆ្នាំ២០២៣ ប្រមាណ ៥០០០តោន ថយចុះជាង៣០ភាគរយ បើធៀបនឹង៨ខែក្នុងឆ្នាំ២០២២។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ។
ម្ចាស់ចំការម្រេចដូចជាលោក ងួន ឡាយ រំពឹងថា ម្រេចនឹងមានតម្លៃថ្លៃជាងមុន ហើយស្ថានភាពនៃការដាំដុះនឹងបានប្រសើរ មុននឹងអ្នកដាំម្រេចសម្រេចចិត្តថាបោះបង់ដំណាំនេះនាពេលខាងមុខ៕
