សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន បានលើកឡើងថា ការបង្ក្រាបបទល្មើសល្បែងស៊ីសងនៅកម្ពុជា នៅមិនទាន់ទទួលបានផលខ្ពស់នៅឡើយទេ ដោយពួកគេចង់ឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមលើការចាត់វិធានការចំពោះអ្នកពាក់ព័ន្ធបទល្មើសទាំងនោះ។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង បានសាទរចំពោះការបង្ក្រាបល្បែងស៊ីសងជាបន្តបន្ទាប់ពីសំណាក់អាជ្ញាធរ។ តែយ៉ាងណាលោកថា ការបង្រ្កាបកន្លងមកនេះ មិនទាន់ទទួលបានផលខ្ពស់នៅឡើយទេ។
លោកមានប្រសាស៍ថា៖ «ការដែលបង្ក្រាបល្បែងអនឡាញទាំងអស់នេះ យើងតែងតែលឺមានការបង្ក្រាបជាហូរហែរកន្លងមកដែរ ប៉ុន្តែយើងឃើញថា មិនទាន់ឃើញមានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងនៅឡើយទេ ដោយសារបញ្ហានេះចេះតែកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងនេះ»។
លោកថា ការមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងចំពោះការបង្ក្រាបល្បែងស៊ីសង គឺដោយសារភាពខ្វះខាតនៃបច្ចេកវិទ្យា កង្វះអ្នកជំនាញស៊ើបអង្កេត បញ្ហាអំពើពុករលួយ និងដោយសារអាជ្ញាធរមិនបានបង្ក្រាបល្បែងទាំងនោះជាប្រចាំជាដើម។ ជាមួយគ្នានេះ លោក យង់ គិមអេង បានស្នើអាជ្ញាធរបង្ក្រាបទាំងបទល្មើសល្បែងស៊ីសងខុសច្បាប់ ដែលកើតឡើងចំពោះមុខ និងបុគ្គលដែលចាំការពារបទល្មើសនៅពីក្រោយផងដែរ ពោលគឺបង្ក្រាបទាំងឫគល់។
លោកថា៖ «ខ្ញុំសូមឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់សំខាន់ដែរ ចំពោះអ្នកដែលនៅកាងពីក្រោយនៃល្បែងអនឡាញទាំងអស់នោះ»។
លោកអំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លើកឡើងថា ចំពោះបញ្ហាល្បែងស៊ីសងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅតែជាក្តីបារម្ភជាពិសេសគឺល្បែងស៊ីសងតាមអនឡាញ ព្រោះបញ្ហាល្បែងស៊ីសងអាចបណ្តាលឱ្យមានបទល្មើសផ្សេងៗ ប៉ះពាល់សន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម ប៉ះពាល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងអាចប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិផងដែរ។
លោកបន្តថា៖ «កន្លងមក អាជ្ញាធរមានការបង្រ្កាបល្បែងស៊ីសង និងល្បែងស៊ីសងតាមអនឡាញ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ល្បែងស៊ីសងទាំងនេះនៅតែបន្តកើតមាន ដោយសារការអនុវត្តច្បាប់នៅមានកំរិត ការគ្រប់គ្រង និងត្រួតពិនិត្យរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានលើកន្លែងដែលសង្ស័យថាមានបើកល្បែងស៊ីសងទាំងនេះ មិនបានដិតដល់ មិនបានស៊ើបអង្កេតឱ្យបានម៉ត់ចត់ និងតម្លាភាព រាល់ជនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការបើកកន្លែងល្បែងស៊ីសង ដើម្បីអនុវត្តតាមច្បាប់ និងអំពើពុករលួយរបស់បុគ្គលមួយចំនួន»។
ករណីនេះ លោក អំ សំអាត បានជំរុញទៅស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងអាជ្ញាធរគួរបង្កើនប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបង្ក្រាបលើល្បែងស៊ីសងខុសច្បាប់គ្រប់ប្រភេទ ដោយអនុវត្តតាមច្បាប់ និងបង្ក្រាបជាប្រចាំ ហើយរាល់បុគ្គលណាដែលពាក់ព័ន្ធ ទោះមានឋានន្តរស័ក្តិប៉ុណ្ណាត្រូវតែអនុវត្តតាមច្បាប់ និងលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ។
រីឯនាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី យល់ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដែរថា ដើម្បីកាត់បន្ថយ និងឈានដល់ការលុបបំបាត់ល្បែងស៊ីសងគ្រប់ទម្រង់នៅកម្ពុជា អាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ត្រូវតែស្រាវជ្រាវអំពីមូលហេតុ ឬសគល់ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធធំៗនៃបញ្ហានេះ។
លោកបន្តថា៖ «ថ្មីៗយើងឃើញមានការបង្ក្រាបកាន់តែច្រើន អញ្ចឹងជាចំណុចវិជ្ជមានមួយដែរ យើងចង់លើកទឹកចិត្តឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើកិច្ចការនេះបន្ត ប៉ុន្តែដើម្បីបង្ក្រាបបទល្មើសនេះឱ្យបានខ្លាំង និងមានប្រសិទ្ធភាព ទាល់តែយើងធ្វើកិច្ចការនេះជាប្រព័ន្ធ ហើយជំរុញការអនុវត្តច្បាប់ដែលមាន ជាពិសេសការដាក់បញ្ចូលនៅរាល់ការសង្ស័យ ឬបទល្មើសពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ នៅក្នុងការបង្ក្រាបនោះ»។
ជុំវិញករណីនេះ Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការអធិប្បាយពីលោក ទូច សុខៈ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបានទេនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនានេះ។
តែយ៉ាងណា លោក ឆាយ គឹមឃឿន អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ មានប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លី ដោយស្នើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកុំលេងល្បែងស៊ីសងផ្សេងៗ ដើម្បីជៀសវាងការបាត់បង់ប្រាក់កាស និងបង្កបញ្ហាជាដើម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «សមត្ថកិច្ចក៏សូមអំពាវនាវដល់អ្នកចូលចិត្តលេងល្បែង ត្រូវបញ្ឈប់សកម្មភាពទាំងនេះជាបន្ទាន់ ព្រោះការលេងល្បែងស៊ីសងបានបង្កឱ្យមានផលវិបាកជាច្រើន ដូចជា ខាតបង់ពេលវេលា ប្រាក់កាក់ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងបង្កើតឱ្យមានបំណុល បង្កឱ្យមានអំពើហិង្សាក្នុងពេលលេងល្បែង ហិង្សានៅក្នុងគ្រួសារ និងអាចក្លាយជាអំពើឃាតកម្ម ហើយពេលខ្លះឈានទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើសលួច ឆក់ ប្លន់ទៀតផង»។
កាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានរៀបចំវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីការបង្ក្រាបល្បែងស៊ីសងឆ្នាំ១៩៩៦ ដោយការរៀបចំនេះធ្វើឡើងតាមរយៈកិច្ចប្រជុំក្រុមការងារបច្ចេកទេស ដែលដឹកនាំដោយ អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ទ្រី សុខហេង និងមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធ។ ការរៀបចំវិសោធនកម្មច្បាប់នេះ គឺធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងធានានូវប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបង្ក្រាបល្បែងខុសច្បាប់គ្រប់ទម្រង់។
បើតាមមាត្រា១ នៃជំពូកទី១ របស់ច្បាប់ស្ដីពីការបង្ក្រាបល្បែងស៊ីសងឆ្នាំ១៩៩៦ គឺត្រូវហាមឃាត់ជាដាច់ខាតការលេងល្បែងស៊ីសងគ្រប់ប្រភេទ នៅគ្រប់ទីកន្លែងទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លើកលែងតែមានការអនុញ្ញាតពីរាជរដ្ឋាភិបាល។ ជាមួយគ្នានេះ ក្នុងមាត្រា២ ជំពូក៣នៃច្បាប់នេះចែងថា ជនណាលេងល្បែងស៊ីសង ជននោះត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១ម៉ឺនរៀល ទៅ ៥ម៉ឺនរៀល ឬដាក់ពន្ធនាគារពីមួយសប្ដាហ៍ទៅមួយខែ។ គួរជម្រាបជូនថា ក្នុងរយៈពេល៩ថ្ងៃ គិតចាប់ពីថ្ងៃទី៣ ដល់ថ្ងៃទី១១ ខែមិថុនានេះ សមត្ថកិច្ចបានបង្ក្រាបបទល្មើសល្បែងស៊ីសងខុសច្បាប់ចំនួន ៧៦ករណី ក្នុងនោះបានឃាត់ខ្លួនមនុស្សចំនួន ១៥៣នាក់៕
