សហគមន៍កសិកម្មទំនើបជាប្រភេទសហគមន៍កសិកម្មប៉ុន្តែមានលក្ខណៈពិសេសលើសពីសហគមន៍កសិកម្មទូទៅ ដោយសហគមន៍កសិកម្មទំនើបផ្តោតសំខាន់ទៅផលិតកម្មរួមដែលមានលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំ ដោយប្រជាកសិករដែលជាសមាជិកមានផលិតកម្មរួមគ្នា។ សហគមន៍កសិកម្មទំនើបដែលជាផ្នែកមួយនៃកម្មវិធីគោលនយោបាយអាទិភាពទី៦របស់រដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ ត្រូវបានដាក់ឱ្យអនុវត្តក្នុងឆ្នាំ២០២៣។
ខាងក្រោមនេះគឺជាកិច្ចសម្ភាសរវាងលោក ឃឹម ហ្វីណង់ អនុរដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងកញ្ញា ភួង សុធីនី សិក្ខាកាមញូវសន៍រូមខេមបូឌា (Newsroom Cambodia)៖
Q: ជម្រាបសួរលោក ឃឹម ហ្វីណង់!
A: បាទ ជម្រាបសួរ!
Q: ជាដំបូងនាងខ្ញុំចង់ដឹងថា តើអ្វីជាសហគមន៍កសិកម្មទំនើប?
A: បាទជារួមសហគមន៍កសិកម្មទំនើបជាសហគមន៍កសិកម្មគ្រាន់តែមានការខុសប្លែកពីសហគមន៍កសិកម្មទូទៅត្រង់ថា សហគមន៍កសិកម្មទំនើបធ្វើផលិតកម្មរួមគ្នាក្នុងទ្រង់ទ្រាយ ដែលមានសេដ្ឋកិច្ចមាត្រដ្ឋាន មានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរួមច្បាស់លាស់ និងមានការបែកចែកភាគលាភត្រឡប់ទៅវិញប្រកបដោយសមធម៌។ ចំណុចនេះគឺចង់ Hightlight (បញ្ជាក់) បន្តិចដែរថាកន្លងមកយើងមានច្បាប់ស្តីពីសហគមន៍កសិកម្មក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានអាយុកាល១១ឆ្នាំរួចទៅហើយ តាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះយើងមានសហគមន៍កសិកម្មចន្លោះពី១២០០ ទៅ១៣០០សហគមន៍នៅទូទាំងប្រទេសរួចមកហើយ។ ដោយឡែកនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧នេះ យើងបានរៀបចំឱ្យមានកម្មវិធីគោលនយោបាយអាទិភាពថ្មីមួយឈ្មោះថា សហគមន៍កសិកម្មទំនើបដែលស្ថិតនៅក្នុងកម្មវិធីគោលនយោបាយអាទិភាពទី៦របស់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីនេះ ហើយដែលជាប្រភេទសហគមន៍កសិកម្មមួយបែបដែលមានកម្រិតស្មើដើមខ្ពស់ជាងសហគមន៍កសិកម្មពីមុន ជាពិសេសលើការធ្វើសមាហរណកម្មលើផ្នែកផលិតនេះតែម្តង បើធៀបនឹងសហគមន៍ចាស់ គឺគាត់ផលិតរៀងៗខ្លួន ដែលគាត់ធ្វើបែបនេះពិបាកសម្របសម្រួល ថ្លៃដើមខ្ពស់ គុណភាពមិនមានស្តង់ដាតែមួយ ហើយបរិមាណផ្គត់ផ្គង់ពិបាកមែនទែន។
Q: មូលហេតុអ្វីបានជារដ្ឋាភិបាលសម្រេចបង្កើតគោលនយោបាយនេះឡើង?
A: ដោយសារយើងឃើញថាការធ្វើកសិកម្មនៅប្រទេសកម្ពុជាមិនទាន់មានឧត្តមផាពក្នុងការប្រកួតប្រជែងនៅឡើយ ជាពិសេសខាងផ្នែកតម្លៃ គុណភាព និងបរិមាណ។ ថ្លៃដើមខ្ពស់ អ៊ីចឹងយើងលក់ចេញថ្លៃ យើងប្រកួតប្រជែងជាមួយគេអត់ឈ្នះ។ គុណភាព គឺដោយសារតែកសិករយើងផលិតផ្សេងគ្នា អ៊ីចឹងហើយធ្វើឱ្យស្តង់ដាគុណភាពមិនដូចគ្នា ស្រូវមានខ្លះសុទ្ធ ខ្លះមិនសុទ្ធ ក្រូចមានក្រូចធំក្រូចតូច ស្តង់ដាច្រើន ហើយបញ្ហាធំគឺបរិមាណផ្គត់ផ្គង់យើងអត់មានការសម្របសម្រួល រដូវខ្លះសំបូរ សំបូរជ្រុល លើសពីអ្វីដែលទីផ្សារអាចទទួលយកបាន ហើយអ្វីដែលជាផលវិបាកយើងតែងឃើញថាកសិផលតែងតែធ្លាក់ថ្លៃនៅរៀងរាល់ប្រមូលផល ដោយសារយើងអត់មានការរៀបជាកាលវិភាគផលិតកម្មទេ។ អ៊ីចឹងខែនេះអ្នកនេះធ្វើ អ្នកនោះធ្វើ ហើយផ្គត់ផ្គង់វិលជុំ កុំឱ្យដាច់។
ក្នុងប្រទេសដទៃគេធ្វើបែបនោះ អ៊ីចឹងបានជាបរិមាណផ្គត់ផ្គង់គេគឺមានស្ថិរភាព នៅពេលដែលយើងគឺអត់មាន អ៊ីចឹងទៅបានជាយើងចង់ដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹង ហើយយើងដោះតាមរយៈសហគមន៍កសិកម្មទំនើប ពីព្រោះសហគមន៍កសិកម្មទំនើបយើងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតែមួយ អ៊ីចឹងយើងមិនបារម្ភទេរឿងគុណភាព ហើយយើងក៏មិនបារម្ភរឿងស្ថិរភាពនៃការផ្គត់ផ្គង់ដែរ ដោយសារយើងអាចរៀបផែនការជាមុនបាន។
Q: តើសហគមន៍កសិកម្មទំនើបមានគោលការណ៍សំខាន់អ្វីខ្លះ ហើយគោលការណ៍ទាំងនេះមានន័យដូចម្តេច?
A: ដើម្បីឱ្យទៅជាសហគមន៍កសិកម្មទំនើបគោលការណ៍ធំៗមាន៤សំខាន់ៗដែលយើងយកពិចារណា៖
១. ការធ្វើផលិតកម្មរួមគ្នា៖ បើចូលរួមជាសហគមន៍កសិកម្មទំនើបហើយផលិតរៀងខ្លួនដដែល យើងអត់ហៅថាជាសហគមន៍កសិកម្មទំនើបទេ គោលដៅដោយសារតែយើងចង់បាន ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរួមគ្នា ស្តង់ដា និងគុណភាពតែមួយ អ៊ីចឹងទៅ ផលិតកម្មរួមគ្នាជាគោលការណ៍មួយសំខាន់សម្រាប់សហគមន៍កសិកម្មទំនើប។
២. ការគ្រប់គ្រងរួម៖ មែនទែនទៅទាក់ទងនឹងរឿងផលិតកម្មរួមហ្នឹង បើយើងផលិតរួមគ្នាហើយយើងអត់មានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងតែមួយទេ គ្រប់គ្រងដោយ CEO (ប្រធាន) អាជីពរួមទេ គឺយើងពិបាកណាស់ យើងមិនអាចថាគ្នា១០០នាក់ មកដល់ជួយគ្នាផលិតរួមគ្នា១០០នាក់ធ្វើទាំង១០០ហ្នឹង ទៅអត់រួចទេ។ អ៊ីចឹងយើងត្រូវមានប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង ហើយដឹកនាំដោយនាយកប្រតិបត្តិតែម្តង។
៣. សេដ្ឋកិច្ចមាត្រដ្ឋាន៖ តូច [សហគមន៍តូច] យើងអត់ធ្វើទេ ទាល់តែធំ [សហគមន៍ធំ] ដោយសារគោលដៅរបស់យើងគឺយើងចង់ធ្វើឱ្យមានថ្លៃដើមផលិតទាប បើសិនជាវាតូចពេក ថ្លៃដើមផលិតមិនអាចទាបបានទេ យើងធ្វើការប្រមូលផ្តុំនៅក្នុងការទិញធាតុចូល ប្រមូលផ្តុំក្នុងការផលិត។ យើងព្យាយាមប្រមូលផ្តុំក្នុងការលក់ដែរ ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បី ឱ្យសហគមន៍ទទួលបានផលប្រយោជន៍ច្រើន បើសិនជាតូច គាត់បង្កជាផលវិបាកវិញទេ ពីព្រោះគាត់ត្រូវចំណាយលើអ្នកគ្រប់គ្រង គាត់ត្រូវធ្វើការងាររួមគ្នាមួយចំនួនដែលវាមានចំណាយបន្ថែម។
៤. សហគមន៍ជោគវាសនាតែមួយ៖ យើងនិយាយអំពីការបែងចែកភាគលាភប្រកបដោយសមធម៌ និងតម្លាភាព ពីព្រោះកសិករដែលជាសមាជិកនោះដូចជារកស៊ីរួមគ្នា ប្រសិនយើងអត់មានប្រព័ន្ធណាមួយបែងចែកប្រកបដោយតម្លាភាពទេ វាធ្វើឱ្យមានការមិនទុកចិត្តគ្នា នៅពេលនោះយើងប្រហែលជាមិនជោគជ័យទេ។ អ៊ីចឹងដើម្បីឱ្យក្លាយជាសហគមន៍ទំនើប ទាល់តែយើងមានប្រព័ន្ធបែងចែងភាគលាភរបស់សហគមន៍ឱ្យស្មើភាព និងមានសមធម៌បំផុតនៅពេលដែលគាត់ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីសហគមន៍នេះ។
Q: តើបច្ចុប្បន្នសហគមន៍កសិកម្មទំនើបកំពុងអនុវត្ត និងគ្រោងអនុវត្តនៅខេត្តណាខ្លះ? តើមានសកម្មភាពអ្វីខ្លះនៅក្នុងសហគមន៍កសិកម្មទំនើប?
A: បច្ចុប្បន្នសហគមន៍កសិកម្មទំនើបកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលសាកល្បងនៅឡើយ។ បច្ចុប្បន្ននេះមានជាផ្លូវការតែម្តងមានមួយ [ សហគមន៍មួយ] នៅឯខេត្តសៀមរាប។ ចំណែកឯសហគមន៍ដែលយើងបានចុះបញ្ជីរួចហើយ តែមិនទាន់ដាក់ឱ្យដំណើរការ ដោយសារយើងរងចាំផែនការអាជីវកម្ម មានចំនួន៥ទៀត ៣នៅកំពង់ធំ ១ នៅតាកែវ និង១នៅត្បូងឃ្មុំ។ ក្នុងឆ្នាំនេះយើងប្រហែលជាមានចំនួន១០សហគមន៍កសិកម្មទំនើបដែលយើងនឹងរៀបចំដំណើរការ។ ក្នុងឆ្នាំនេះសហគមន៍កសិកម្មទំនើបផ្តោតលើដំណាំ៤ប្រភេទ ដំណាំស្រូវ ស្វាយចន្ទី ម្រេច និងបន្លែ។
Q: តើលក្ខណៈសហគមន៍ ឬខេត្តប្រភេទណាដែលអាចក្លាយជាសហគមន៍កសិកម្មទំនើប?
A: នៅខាងសៀមរាបមានសហគមន៍ប្រហែល៨០គ្រួសារ មានសហគមន៍ខ្លះប្រហែល ១០០គ្រួសារ។ បច្ចុប្បន្នសហគមន៍មានចន្លោះពី៦០ ទៅ១០០គ្រួសារ ជាដំណាក់ដែលយើងចាប់ផ្តើម តែអនាគតសហគមន៍ទាំងនោះ យើងនឹងព្យាយាមបង្កើនចំនួនសមាជិក ជាជាងពង្រីកចំនួនសហគមន៍ អ៊ីចឹងមានន័យថាអ្វីដែលមានហើយជាការចាប់ផ្តើមហើយយើងនឹងព្យាយាមលើកទឹកចិត្តឱ្យកសិករដទៃចូលរួមជាសហគមន៍ដែលមានស្រេចជាជាងបង្កើតចំនួនសហគមន៍។
Q: តើកសិកម្មទំនើបផ្តល់ផលប្រយោជន៍យ៉ាងណាខ្លះដល់ប្រជាជន និងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា?
A: អត្ថប្រយោជន៍របស់សហគមន៍កសិកម្មទំនើបមានចំនួន៥ធំៗ៖
១. ថ្លៃដើមផលិតទាបជាងមុន៖ ប្រសិនបើកសិករនៅខាងក្រៅគាត់នឹងទិញខ្លួនឯងផលិតខ្លួនឯង គាត់នឹងជួបការលំបាកពាក់ព័ន្ធនឹងថ្លៃដើមផលិតដែលកន្លងមកយើងគិតថាវាជារឿងសំខាន់ដែរ បើគាត់ផលិតខ្ពស់ គាត់ប្រកួតប្រជែងជាមួយគេអត់បានទេ។
២. ទុន៖ សហគមន៍កសិកម្មទំនើបកសិករជាសមាជិកមិនបារម្ភរឿងទុនទេ អ៊ីចឹងបើគាត់មានជាដី មានជាចម្ការចូលរួមជាមួយសហគមន៍ហើយ គឺរាល់ការចំណាយនៅក្នុងការធ្វើផលិតកម្មរបស់គាត់ជាបន្ទុករបស់សហគមន៍ អ៊ីចឹងគាត់អត់ខ្វះទុនទេ ហើយសហគមន៍នេះអាចទទួលបានទុនក្នុងអត្រាការប្រាក់ទាប មានការយោគយល់ខ្ពស់ និងមិនតម្រូវឱ្យមានវត្ថុបញ្ចាំទេ។ អ៊ីចឹងជាប្រភេទកម្ចីឥណទានដែលកសិករម្នាក់មិនអាចទទួលបានដោយខ្លួនឯងទេ។
៣. បច្ចេកទេស៖ ដោយសារក្រសួងជាក្រសួងបច្ចេកទេស អ៊ីចឹងពាក់ព័ន្ធនឹងការងារដាំដុះអ្វីនោះមិនជាបញ្ហាទេ យើង[ក្រសួង]នឹងជួយគាំទ្របច្ចេកទេសគាត់។
៤. ទីផ្សារ៖ យើងផ្សារភ្ជាប់ទីផ្សារជូនកសិករតែម្តង និយាយឱ្យខ្លីទៅពេលដែលគាត់[កសិករ] ចូលមកក្នុងសហគមន៍កសិកម្មទំនើប គាត់មិនបារម្ភពីបញ្ហាទីផ្សារទេ ក្រសួងមានអ្នកទិញ អ្នកវិនិយោគ និងដៃគូជាច្រើនដើម្បីជួយសម្របសម្រួលឱ្យពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាទីផ្សារនេះ។
៥. ការការពារខ្លួនពីហានិភ័យនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ៖ គាត់នៅរៀងខ្លួនបើសិនជាមានទឹកជំនន់គឺចប់ហើយ តែបើគាត់នៅក្នុងសហគមន៍ពេលដែលមានទឹកជំនន់យើងមានយន្តការដោះស្រាយរបៀបសហគន៍ ពេលមានជំងឺ ពេលមានបញ្ហារាំងស្ងួត ឬកតា្តអីណាមួយនោះ គឺសមាជិករបស់កសិកម្មទំនើបនឹងទទួលបានការពារពីហានិភ័យទាំងអស់នេះ។ ហើយយើងកំពុងតែពិចារណាទិញ Insurance [ការធានារ៉ាប់រង]មួយចំនួនសម្រាប់ជូនសហគមន៍ដែរ ចឹងជាអត្ថប្រយោជន៍មួយដែលកសិករនៅដាច់ៗមិនទទួលបានទេ តែបើគាត់ចូលជាសហគន៍ទទួលបាននូវអត្ថប្រយោជន៍ទាំង៥នេះ។
Q: តើការបង្កើតសហគមន៍កសិកម្មទំនើបមានបញ្ហាប្រឈមអ្វីខ្លះ?
A: វាលឿនពេកក្នុងការឆ្លើយពីបញ្ហានេះពីព្រោះយើងទើបតែចាប់ផ្តើម អ៊ីចឹងយើងមិនទាន់ដឹងទេ។ ចំណុចសំខាន់ដែលយើងត្រូវមើលឥឡូវនេះធ្វើយ៉ាងណាកុំឱ្យចំណាយប៉ោង ពីព្រោះតែចំណាយប៉ោង បានន័យថាប្រាក់ចំណេញទាប ជាពិសេសប្រសិនបើវាទាបជាងការដែលនៅខ្លួនឯង កសិករអត់មានហេតុផលអ្វីចង់ចូលជាសហគមន៍ទេ។ សូមបញ្ជាក់ថា សហគមន៍កសិកម្មទំនើបគឺយើងបង្កើតឡើងដោយការស្ម័គ្រចិត្ត ហើយកសិករក៏មានសិទ្ធិចេញទៅវិញដែរ។
Q: តើរាជរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាក្រសួងកសិកម្មមានវិធានការអ្វីខ្លះដើម្បីធានានិរន្តរភាព និងភាពរីកចម្រើននៃវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជា?
A: អ៊ីចឹងបានយើងរៀបចំសហគមន៍កសិកម្មទំនើប គឺយើងត្រូវធានាបានថា សហគមន៍នេះដំណើរការទៅដូចសហគ្រាសសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីចឹង មានន័យថាដូចក្រុមហ៊ុនឯកជនអ៊ីចឹង ហើយយើងនឹងផ្តល់ការគាំទ្រទាំងទុន បច្ចេកទេស និងទីផ្សារ ហើយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យគាត់មានភាពជឿជាក់ខ្ពស់ ទទួលបានប្រាក់ចំណេញ មាននវានុវត្តន៍ មានសហគ្រិនភាពនៅក្នុងហ្នឹង។ ហើយក្រសួងគិតថាមិនមានជម្រើសអ្វីល្អ ជាងការធ្វើឱ្យសហគមន៍មានសមត្ថភាពក្នុងការប្រកួតប្រជែងដូចក្រុមហ៊ុនឯកជនអ៊ីចឹង ហើយបើគាត់ធ្វើបានសហគមន៍នឹងមាននិរន្តរភាព ហើយយន្តការគាំទ្រមានច្រើនពីក្របខណ្ឌក្រសួង។
យើងមាននាយកដ្ឋានបច្ចេកទេសចាំគាំទ្រ យើងក៏មានក្រុមប្រឹក្សាគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍កសិកម្មដើម្បីបង្កើតជាច្បាប់ ជាយន្តការផ្សេងៗដើម្បីសម្របសម្រួល យើងមានមូលនិធិអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍ដើម្បីផ្តល់ការគាំទ្រទៅដល់សហគមន៍កសិកម្មដែលយើងបង្កើតឡើង។ យើងមានដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងៗ ក៏ដូចជាស្ថាប័នដៃគូមកពីស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុដើម្បីផ្តល់កម្ចី ដៃគូមកពីវិស័យឯកជនដើម្បីដើរតួនាទីជាអ្នកទិញ អ្នកវិនិយោគដើម្បីធ្វើការវិនិយោគជាមួយសហគមន៍។ ទាំងអស់នេះសុទ្ធតែជា Eco system [ប្រព័ន្ធ] ដើម្បីធានាបានថាសហគមន៍អាចដំណើរការបាន ដោយរលូន និងមាននិរន្តរភាព។
Q៖ អរគុណលោក ឃឹម ហ្វីណង់ សម្រាប់ការផ្តល់បទសម្ភាស!
A៖ បាទ! អរគុណ៕
