វេលាម៉ោងជិត២រសៀល ខណៈមេឃងងឹតកលភ្លៀងផង អ្នកស្រី លី ឌីវា អ្នកនេសាទម្នាក់កំពុងរើសម្បកកំប៉ុងលក់ឲ្យអ្នកទិញអេតចាយ នៅខាងមុខផ្ទះប្រក់ថង់ប្លាស្ទិក ដែលនៅក្បែរសណ្ឋាគារសុខាភ្នំពេញ ក្នុងភូមិចុងកោះ រាជធានីភ្នំពេញ។
អ្នកស្រី លី ឌីវា ដែលមានវ័យ៣១ឆ្នាំ ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃទី១៩ ខែតុលាថា គ្រួសារអ្នកស្រី មានសមាជិក៦នាក់ ដោយប្រកបរបរនេសាទដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។ និយាយបណ្តើរ រៀបរាប់ពីការខ្វះខាតជីវភាពដោយសារប្រាក់ចំណូលពីនេសាទកាន់តែតិចដោយទឹកមុខស្រពាប់ស្រពោនបណ្តើរថា ទឹកទន្លេក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នឡើងចុះៗ ធ្វើឲ្យអ្នកស្រីពិបាកនិងរកត្រី ហើយថា ពេលខ្លះដាក់មងបានត្រី១-២ យកលក់បានលុយ១ម៉ឺន ទៅ២ម៉ឺនរៀល ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា មូលហេតុនៃការរកត្រីមិនបាន និងធ្លាក់ចុះខ្លាំង គឺដោយសារអាកាសធាតុប្រែប្រួលខ្លាំង ភ្លៀងរាល់ថ្ងៃ និងដោយសារមានការបិទទឹកពីប្រទេសលើទន្លេមេគង្គ ព្រមទាំងសំរាមប្លាស្ទិកផ្សេងៗ។
«ណាមួយទឹកត្រូវបានគេបិតពីខាងលើដោយសម្រាប់ផលិតចេញជាកម្លាំងអគ្គិសនីទើបធ្វើអោយទឹកមិនសូវឡើងជាហេតុធ្វើឲ្យផលនេសាទធ្លាក់ចុះ»។
អ្នកស្រីបានបន្តពីបញ្ហាសំរាមថា៖ «ពេលយើងដាក់មងម្តងៗវាជាប់ថង់ច្រើន ដែលជាថង់ចំណីអាហារដែលគេបោះចោលក្នុងទន្លេ វាជាប់តែអានឹង យើងហត់នឹងដោះវាណាស់»។
អ្នកស្រី លី ឌីវា ជាអ្នកនេសាទមួយរូប ក្នុងចំណោមអ្នកនេសាទជាច្រើនទៀត ដែលបានបង្ហាញក្តីបារម្ភអំពីបញ្ហាជីវភាពគ្រួសារ និងត្អូញត្អែរពីការជួបប្រទះផលលំបាកនៃការនេសាទនៅឆ្នាំនេះ ដោយសារបញ្ហាទឹកទន្លេ និងអាកាសធាតុប្រែប្រួល។
ចំណែកលោក សុះ រ៉សាត ដែលមានអាយុ៣៨ឆ្នាំ កំពុងអង្គុយលើទូកលុញកន្ទក់សម្រាប់ធ្វើជានុយត្រី នៅភូមិចុងកោះ សង្កាត់ជ្រោយចង្វារ ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ រាជធានីភ្នំពេញ ប្រាប់ថា លោកបានមករស់នៅ និងប្រកបរបរជាអ្នកនេសាទតាំងពីអាយុ១១ឆ្នាំមកម្ល៉េះ។ លោកបន្តថា ពីមុនលោករកចំណូលបាន៤ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែលោកថា បច្ចុប្បន្នលោករកចំណូលបានត្រឹមតែ១ម៉ឺន ទៅ២ម៉ឺនរៀលប៉ុណ្ណោះ ដោយសារបណ្ដាលមកពីភ្លៀងទឹកជន់ខុសរដូវឡើងដោយបង្ខំ។
«ប្រសិនបើទឹកឡើងដោយធម្មជាតិ វាអាចរកត្រីបានជាងមុន ដល់ពេលជន់ទឹកភ្លៀងបាត់ត្រីបាត់អីអស់»។
មិនមែនតែអ្នកស្រី ឌី លីវា និងលោក សុះ រ៉សាត នោះទេដែល ត្អូញត្អែរពីផលលំបាកនៃការថយចុះផលនេសាទឆ្នាំនេះដោយសារបញ្ហាទឹកទន្លេ និងអាកាសធាតុប្រែប្រួល ចំណែកលោក ពូក គ្រី អាយុ៣១ឆ្នាំ ដែលមានមុខរបរជាអ្នកនេសាទដែរនោះក៏បានលើកឡើងដែរថា នៅឆ្នាំនេះទឹកតូច ដូច្នេះហើយការនេសាទត្រីរបស់លោកមិនសូវបានផលនោះទេ។
លោកនិយាយថា៖ «ឆ្នាំហ្នឹងកំសត់ជាងរាល់ឆ្នាំ រាល់ឆ្នាំគ្រាន់តិច តែឆ្នាំនេះទឹកវាតូច ទឹកវាឡើងបានតិច ទឹកវាតូចវាអត់សូវមានត្រីទេ តែទឹកធំទៅ ត្រីវាចេញពីបឹងពីអីមកខ្លះ»។
លោកបន្ថែមថា ក្នុងមួយថ្ងៃៗបើដូចពេលមុនៗ លោកអាចរកចំណូលបានពី៥ម៉ឺន ទៅ៨ម៉ឺនរៀល ប៉ុន្តែឥលូវលោកថារកមិនបានដូចមុននោះទេ។
លោក វេង សាខុន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា មូលហេតុដែលផលនេសាទធ្លាក់ចុះគឺដោយសារទន្លេមេគង្គទឹកតូច ជាហេតុធ្វើឲ្យទិន្នផលត្រីតិចនៅឆ្នាំនេះ។ លោកបន្តថា ត្រីនាំចូលពីប្រទេសជិតខាង ក៏ដូចជាប្រទេសអូស្ត្រាលី និងអាឡាស្កា ជាមធ្យមមាន១០២,០០០តោន ទៅ១០៤,០០0តោនក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
លោកថ្លែងថា៖ «ត្រីក្នុងស្រុកមិនអាចផ្គត់ផ្គង់គ្រប់ទេ ខាងក្រសួងកំពុងជំរុញលើការចិញ្ចឹម។ បើបាន៤០០ពាន់តោន-៥០០ពាន់តោន គឺធានាលើការផ្គត់ផ្គង់ក្នុងស្រុកគ្រប់គ្រាន់»។
លោក ហែម ឧត្តម ជាអ្នកពិគ្រោះយោបល់ឯករាជ្យផ្នែកអភិបាលកិច្ចធនធានធម្មជាតិបានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានៃការលើកឡើងរបស់ប្រជានេសាទដែលរកត្រីមិនបាន អាចបណ្ដាលមកពីចំនួនអ្នកនេសាទកើនឡើង ការប្រែប្រួលនៃលំហូរទន្លេ ឬក៏ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីទន្លេមានការផ្លាស់ប្ដូរ និងការប្រើប្រាស់ទឹកក្នុងការទាញយកថាមពលអគ្គីសនីដើម្បីរក្សាទឹកទុកក្នុងទំនប់វារីអគ្គីសនីតាមបរិមាណដែលត្រូវការ និងការនេសាទខុសច្បាប់ជាដើម។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «មូលហេតុដែលទឹកតូចបណ្ដាលឱ្យប្រជានេសាទរកត្រីមិនបាន ដោយសារតែមានការពាក់ព័ន្ធជាមួយហ្នឹងការប្រើប្រាស់ទឹកក្នុងការទាញយកថាមពលអគ្គីសនីដើម្បីរក្សាទឹកទុកក្នុងទំនប់វារីអគ្គីសនីតាមបរិមាណដែលត្រូវការ»។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ការនេសាទមួយចំនួនធ្វើឲ្យបាត់បង់នូវប្រភេទត្រីសំខាន់ ដូចជាប្រភេទត្រី ប៉ាវ៉ា ត្រីប៉ាសេអ៊ី ត្រីត្រសក់ ត្រីក្របី ចំណែកត្រីដែលនៅសល់ក៏ពិបាករស់ដែរដោយសារផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលនៃបរិស្ថានទន្លេផង និងសកម្មភាពបំពុលទន្លេដូចជា ការចោលនៃសំរាមប្លាស្ទិក រោងចក្រឧស្សាហកម្មមួយចំនួនបង្ហូរកាកសំណល់ សារធាតុគីមីក៏ជាកត្តារួមចំណែកផងដែរ»។
លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលគិតទៅលើគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចដែលផ្ដោតលើវិស័យឧស្សាហកម្មខ្នាតធំ ដូចជារោងចក្រថាមពល ទំនប់វារីអគ្គិសនី ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចពិសេស ប៉ុន្តែធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការនេសាទរបស់ពួកគាត់ រដ្ឋាភិបាលគួរតែពិចារណាទៅលើមីក្រូសេដ្ឋកិច្ច ដោយរក្សានូវអ្វីដែលមានស្រាប់។
លោកថា៖ «គួរតែកុំយកការអភិវឌ្ឍមួយមកជំនួសអាមួយ គួរតែសាងសង់អ្វីមួយពីលើអ្វីមួយផ្សេងទៀត។ យើងគួរតែសម្រួលដល់អ្នកនេសាទឱ្យមានផលិតភាព និងផលិតផលច្រើនជាងមុន មានភាពទំនើប និងស្តង់ដារខ្ពស់ជាងមុន ដើម្បីទៅប្រកួតប្រជែងជាមួយទីផ្សារ ជាជាងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ពួកគាត់»៕
