នៅតាមទីសាធារណៈ គេតែងឃើញមានអ្នកជក់បារីបណ្តាលឲ្យមានផ្សែងហុយប៉ះពាល់ដល់អ្នកដែលនៅក្បែរនោះ។ ពលរដ្ឋដែលមិនជក់បារីមួយចំនួនលើកឡើងថា ពួកគេចង់ឃើញមានវិធានការលើការតម្លើងថ្លៃបារី និងចង់ឲ្យអ្នកជក់មានទំនួលខុសត្រូវ ដោយទៅជក់ឲ្យឆ្ងាយពីមនុស្សនៅទីសាធារណៈ។
កញ្ញា ទី ច័ន្ទធារី ពលរដ្ឋមួយរូបនៅខេត្តសៀមរាប និយាយថា កញ្ញាមិនចូលចិត្តក្លិន និងផ្សែងបារីទេ ពិសេសកញ្ញាបារម្ភពីផលប៉ះពាល់សុខភាពនៅពេលកញ្ញាដើរកាត់អ្នកជក់បារីតាមទីសាធារណៈ។ កញ្ញាបន្ថែមថា កញ្ញាតែងដើរគេចនៅពេលដែលកញ្ញាឃើញមានអ្នកជក់បារីនៅក្បែរខ្លួន។
កញ្ញាបន្តថា អ្នកជក់បារីបានធ្វើឲ្យរំខានដល់ការធ្វើចរាចរណ៍ រំខាននៅតាមទីរមណីយដ្ឋាន ឬកន្លែងសាធារណៈនានាជាដើម។
កញ្ញានិយាយ៖ «គាត់អត់មានត្រូវជក់ទេ គាត់ត្រូវមានទំនួលខុសត្រូវក្នុងការបើកបរ ខ្លាចតែរវល់តែជក់ ភ្លឹកអីទៅវាអាចគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកដទៃ ផ្សែងដល់អ្នកដទៃ ជាពិសេសពេលឈប់នៅស្តុប គាត់នៅបង្ហើរបន្ថែមហ្នឹង ខ្ញុំធុញ ពេលខ្លះខ្ញុំជិះគេច អាចគ្រោះថ្នាក់ទៀត បើមានឡានផ្សេងម៉ូតូផ្សេងនៅក្បែរហ្នឹង»។
កញ្ញាបន្តថា អ្នកជក់បារីត្រូវរកកន្លែងអោយឆ្ងាយពីអ្នកមិនជក់បារី និងត្រូវទុកដាក់កន្ទុយបារីឲ្យបានត្រឹមត្រូវរហូតដល់ធុងសំរាម មិនត្រូវចោលផ្តេសផ្តាសដែលអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន និងបង្កើតជាទម្លាប់អាក្រក់ដល់អ្នកផ្សេងទៀតធ្វើតាម។ កញ្ញាក៏បានអំពាវនាវដល់ អ្នកជក់គួរកាត់បន្ថយ និងសំណូមពរដល់រដ្ឋាភិបាលត្រូវតម្លើងពន្ធបារីឲ្យថ្លៃ។
«យើងបិទកុំឲ្យនាំចូលបារី ហើយទិញស្ករ កាត់បន្ថយបារីឲ្យគាត់ប្រើវិញ ឬក៏តំឡើងថ្លៃបារីឲ្យថ្លៃមែនទែន ថ្លៃ១គុណនិង១០០ ចង់និយាយថាបារីមួយកញ្ចប់ ប្រាំពាន់ ឬ១ម៉ឺនឡើង ឲ្យដល់១០រៀល [១០ដុល្លារ] ឬ១៥រៀល [១៥ដុល្លារ] អី គាត់ហ៊ានទិញទៀត?»។
ចំណែក កញ្ញា ឌុច ស្រីផានីន ជានិសិស្សឆ្នាំទី៤ នៅសាកលវិទ្យាល័យភ្នំពេញ ជំនាញគ្រប់គ្រង និងអភិវឌ្ឍន៍ធនធានធម្មជាតិ លើកឡើងថា ផ្សែងបារីធ្វើឲ្យពិបាកដកដង្ហើម និងប៉ះពាល់ដល់សុខភាពមនុស្សទូទៅ ទាំងចាស់ ទាំងក្មេង ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ព្រមទាំងបំពុលបរិស្ថាន និងបរិយាកាស។
កញ្ញាបន្ថែមថា អ្នកជក់បារីត្រូវនៅឲ្យឆ្ងាយពីក្រុមមនុស្ស ឬក៏សុំអនុញ្ញាតពីគេជាមុន ហើយអ្នកជក់គួរកាត់បន្ថយការជក់ក្នុងមួយថ្ងៃ១ទៅ២ដើម ជំនួសដោយការផឹកភេសជ្ជៈ និងលេងកីឡា។
«ពេលមានហ្វូងមនុស្សច្រើនអ្នកជក់បារី ចង់ឲ្យគាត់នៅឆ្ងាយហ្វូងមនុស្សច្រើន ឲ្យគាត់ទៅជក់កន្លែងផ្សេងឬសុំអនុញ្ញាត គាត់អាចជក់បានអត់។ ភាគច្រើនគាត់ជក់បារីអស់មួយថ្ងៃ១កញ្ចប់ ឬ២កញ្ចប់ ចង់សំណូមពរអ្នកជក់បារីហ្នឹង កាត់បន្ថយអាច១ ឬ២ដើមក្នុងមួយថ្ងៃអញ្ចឹងទៅ ឬក៏អាចជំនួសទៅលេងកីឡា ផឹកភេសជ្ជៈអីក៏បានជំនួសការជក់បារី»។
កញ្ញាសំណូមពរដល់ក្រសួងពាក់ព័ន្ធឲ្យផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ឲ្យបានទូលំទូលាយដល់ប្រជាជន ជាពិសេសេតំបន់ដាច់ស្រយាល ពីផលអវិជ្ជមាននៃការជក់បារី បើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលពីផលអវិជ្ជមានក្នុងការជក់បារី ទប់ស្កាត់ការធ្វើអាជីវកម្មលក់ ឬផលិតបារី និងបង្កើតច្បាប់ថ្មីដែលទាក់ទងនឹងអ្នកជក់បារីក្នុងទីប្រជុំជន។
លោក យ៉េន សុខឃីម ជាអ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បី ក្នុដែលមានវ័យ៤០ឆ្នាំ បាននិយាយថាលោកជក់បារីជិត២០ឆ្នាំមកហើយ និងថា បារីជាថ្នាំញៀនដែលស្របច្បាប់ម្យ៉ាង ពេលដែលគាត់អត់បានជក់ គឺធ្វើឲ្យតប់ប្រមល់។ លោកបន្តថា លោកដឹងថាការជក់បារីប៉ះពាល់ដល់សុខភាពលោក និងក្រុមគ្រួសារ ជាពិសេសអ្នកនៅជុំវិញខ្លួន ដូច្នេះលោកតែងតែរកកន្លែងជក់ឆ្ងាយៗ លើកលែងតែមានអ្នកជក់នៅជុំគ្នា។
លោកថា៖ «ខ្ញុំចង់ឈប់ដែរ ខ្ញុំមិនចង់នៅបំផ្លាញលុយដោយសារវា បំផ្លាញសុខភាពដោយសារវាទេ ខ្ញុំធ្លាប់ព្យាយាម ពីរបីដងហើយ ឈប់ជក់បារីហ្នឹង ប៉ុន្តែព្យាយាមអត់បាន វាជាប្រភេទគ្រឿងញៀនស្របច្បាប់ វាមានជាតិញៀនពិតមែន ព្រោះពេលដែលយើងមិនបានជក់វា យើងធុញថប់ តប់ប្រមល់ ហើយជូមាត់នៅមិនសុខ»។
លោក លីសូវ៉ាន់ អ្នកនាំពាក្យសុខាភិបាល មានប្រសាសន៍ថា អ្នកជក់ និងអ្នកនៅជុំវិញអ្នកជក់រងផលប៉ះពាល់ដូចគ្នា។ លោកបន្តថា អ្នកស្រូបផ្សែងបារីថ្មីៗអាចមិនត្រូវផ្សែងធ្វើឲ្យឈ្លក់ កណ្តាស់ តឹងច្រមុះ ពេលយូរទៅអាចបណ្តាលឲ្យប៉ះពាល់សុខភាព និងវិវត្តន៍ទៅជាមហារីក។
«ប៉ះពាល់សុខភាព ជាពិសេសគឺសួត អាចឲ្យរលាកសួតរ៉ាំរៃ អាចវិវត្តន៍ទៅជាមហារីក និងអាចប៉ះពាល់ដល់ផ្លូវអាហារនានា អាចប៉ះពាល់ធ្មេញ ប្រដាប់រំលាយអាហារ អាហ្នឹងគឺប៉ះពាល់យូរអង្វែង»។
លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្នគេហាមមិនឲ្យជក់នៅអាហារដ្ឋាន កន្លែងបិទជិត ហើយសុទ្ធតែមានដាក់ផ្លាកហាមឃាត់។
«ឥឡូវនេះគេអត់ឲ្យជក់នៅក្នុងអាហារដ្ឋាន កន្លែងបន្ទប់បិទជិត សុទ្ធតែមានដាក់ផ្លាកអស់ហើយ បើសិនជាគាត់នៅតែអនុវត្តន៍ គាត់នឹងផាកពិន័យ តែគាត់គួរតែជក់កន្លែងណា ដែលកំណត់ដោយទីតាំងរបស់អាជ្ញាធរដែនដី និងមន្ទីរសុខាភិបាលដែលបានកំណត់»។
បើតាមគេហទំព័រមជ្ឈមណ្ឌលជាតិលើកកម្ពស់សុខភាព បញ្ជាក់ថា បារី ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន និងសេដ្ឋកិច្ច ហើយជារៀងរាល់ឆ្នាំ ថ្នាំជក់ សម្លាប់មនុស្សទូទាំងពិភពលោកចំនួន៦លាននាក់។ នៅឆ្នាំ២០២០ ដល់២០៣០ អ្នកស្លាប់នឹងកើនដល់៨លាននាក់ ក្នុងនោះ៨០ភាគរយក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ បារីមានសារធាតុគីមីជាង៧,០០០ប្រភេទ ក្នុងនោះប្រហែល៧០ប្រភេទបង្កជាជំងឺមហារីកក្នុងប្រព័ន្ធរាងកាយមនុស្ស ផ្សែងបារីជាឧស្ម័នពុលធ្វើឲ្យអុកស៊ីហ្សែនក្នុងរាងកាយចុះថយ និងធ្វើឲ្យញៀន៕
