សមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា ដែលហៅកាត់ថា ស៊ីវាយអ៊ិន (CYN) បានរៀបចំយុទ្ធនាការតាមបណ្ដាញសង្គមក្នុងរយៈពេល៧ខែ ស្ដីពីសិទ្ធិការងារ និងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម ដើម្បីបញ្រ្ជាបការយល់ដឹងដល់សាធារណជន និងជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលធានាបាននូវការសន្យារបស់ខ្លួន ដែលជាការឆ្លើយតបចំពោះតម្រូវជាក់ស្តែងឱ្យបានពេញលេញសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប។
ប្រធានកម្មវិធីចងក្រង និងពង្រឹងសិទ្ធអំណាច នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា លោក ម៉ើ ចាន់ដារ៉ា ឱ្យដឹងថា យុទ្ធនាការនេះ គឺជាសកម្មភាពដំបូងដែលសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា រៀបចំឡើងនៅតាមបណ្តាញសង្គម ដែលមានរយៈពេល៧ខែ ដោយគិតចាប់ពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ដល់ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។ ប្រភពដដែលបន្តថា យុទ្ធនាការនេះធ្វើឡើង ក្នុងគោលបំណងដើម្បីបំផុសការយល់ដឹងទៅដល់សាធារណជន ជាពិសេសយុវជនឱ្យយល់ដឹងកាន់តែទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត ស្តីពីច្បាប់ការងារ ច្បាប់បង្កើតសហជីព និងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម ជាដើម។
ជាមួយគ្នានេះ លោក ម៉ើ ចាន់ដារ៉ា អះអាងថា ក្នុងពេលធ្វើយុទ្ធនាការ ក៏មានលើកឡើងពីការយល់ឃើញ និងការព្រួយបារម្ភរបស់យុវជន ទាក់ទងទៅនឹងច្បាប់ការងារ និងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមដែលនៅមានចន្លោះខ្វះខាត ដោយបានផ្សព្វផ្សាយនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់សមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) ដើម្បីរកដំណោះស្រាយពីរដ្ឋាភិបាលដែរ។
លោកបន្តថា៖ «គោលបំណងដែលយើង Post Poster និងធ្វើវីដេអូហ្នឹង គឺយើងចង់ឱ្យពួកគាត់យល់ដឹងបន្ថែមពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការបង្កើតសហជីព ច្បាប់សហជីព ការគាំពារសង្គម ច្បាប់ការងារផ្សេងៗ ជាពិសេសឱ្យគាត់យល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅទាក់ទងទៅនឹងច្បាប់នៅកន្លែងការងារ បទដ្ឋានគតិយុត្ត ច្បាប់អីផ្សេងៗ មុនពេលដែលគាត់អាចចូលបម្រើការងារបាន»។
ចំណែកយុវតី យ៉ឹង នីម វ័យ២៥ឆ្នាំ ជាបុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុកមួយ សង្កេតឃើញថា ថៅកែ ឬនិយោជកមួយចំនួនមិនទាន់បានគោរពសិទ្ធិកម្មករដែលកំពុងបម្រើការងារក្នុងស្ថាប័នរបស់ពួកគេនៅឡើយទេ។ យុវតីដែលបានចូលរួមធ្វើយុទ្ធនាការយុវជនស្តីពីសិទ្ធិការងារ រូបនេះ សង្ឃឹមថា ភាគីពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាល នឹងគិតគូរដោះស្រាយបញ្ហានានាដែលកំពុងកើតមាននៅតាមស្ថាប័ន ឬសហគ្រាសនានានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីឱ្យកម្មករនិយោជិតទទួលបានការគាំពារពេញលេញក្នុងអំឡុងពេលកំពុងធ្វើការ។
យុវតីបន្តថា៖ «ពាក់ព័ន្ធបញ្ហាសិទ្ធិការងារនាពេលបច្ចុប្បន្ន និងពេលកន្លងមក មិនទាន់មានដំណោះស្រាយ នៅតែបន្តកើតមាន ពាក់ព័ន្ធការរំលោភ[សិទ្ធិ]ទៅលើកម្មករ។ ភាគច្រើននៅស្រុកខ្មែរយើង គឺនៅតែមានរូបភាពក្នុងការរំលោភបំពានទៅដល់សិទ្ធិការងារ ជាពិសេសកម្មករ ដូចរឿងណាហ្គាវើលដ៍ ដូចជារឿងកន្លែងការងារមួយចំនួន។ នៅមានស្ថាប័នមួយចំនួន គាត់ក៏នៅតែបន្តរំលោភសិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ដូចគ្នា»។
កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ ការវាយតម្លៃមួយដែលធ្វើឡើងដោយអង្គការ អុកស្វាម (OXFAM) ទៅលើកម្រិតនៃការយល់ដឹង និងការទទួលបានព័ត៌មាន ស្តីពីគម្រោងគាំពារសង្គម ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា បង្ហាញថា ពួកគេមិនស្គាល់ជាទូទៅនូវកម្មវិធីគាំពារសង្គមសំខាន់ៗ ដូចជា កម្មវិធីឧបត្ថម្ភសាច់ប្រាក់ជូនស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងកុមារអាយុក្រោម២ឆ្នាំ និងមូលនិធិសុខាភិបាលឡើយ។
ការសិក្សាដដែលបង្ហាញថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាប្រមាណ ៥៤% ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋសរុប បានដឹងពីកម្មវិធីគាំពារសង្គម ដោយឡែកប្រមាណ ៤១% ផ្សេងទៀត ឆ្លើយថាដឹងអំពីមូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល ក្រៅពីនេះ ពួកគេឆ្លើយថាមិនដែលបានដឹងអ្វីទាំងអស់។
យ៉ាងនេះក្តី អនុប្រធានការិយាល័យផែនការ នៃនាយកដ្ឋានគោលនយោបាយសន្ដិសុខសង្គម លោក ឡាយ សុវង្ស បានបដិសេដក្នុងការផ្តល់បទសម្ភាសឱ្យអ្នកសារព័ត៌មាន ជុំវិញយុទ្ធនាការរបស់ក្រុមយុវជនស្តីពីសិទ្ធិការងារ ដែលរៀបចំឡើងដោយ សមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា ដោយតម្រូវឱ្យមានលិខិតសម្ភាសជាផ្លូវការជាមុនសិន។
ទោះបីជាយ៉ាងណា យុវជន សាន បូរី វ័យ២៣ឆ្នាំ ជានិស្សិតផ្នែកសង្គមវិទ្យា នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ បានប្រាប់ថា មូលហេតុដែលខ្លួនសម្រេចចិត្តចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការនេះ ដោយសារចង់ផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតរបស់ពលរដ្ឋឱ្យងាកមកចាប់អារម្មណ៍ពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការបង្កើតសហជីព ដោយថា ការចូលរួមជាមួយសហជីព វាគឺជាសិទ្ធិរបស់កម្មករនិយោជិតគ្រប់រូបដែលមានចែងក្នុងច្បាប់។
ជាងនេះទៅទៀត យុវជនរូបនេះមើលឃើញថា ក្រុមសហជីពត្រូវបានថៅកែរោងចក្រមួយចំនួនលាបពណ៌ថាជាក្រុមបះបោរដែលបង្កអសន្តិសុខនៅកន្លែងកាងារ។
បន្ថែមពីលើនេះ លោក សាន បូរី អះអាងថា ប្រសិនមិនមានសហជីពនៅកន្លែងការងារនោះទេ នោះកម្មករនិយោជិតនឹងជួបការប្រឈមខ្លាំង ក្រោមរូបភាពនៃការគាបសង្កត់សិទ្ធិបុគ្គលិកពីសំណាក់ថៅកែ ឬផាត់ចេញនូវការផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ការងារ។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ប្រសិនបើសហជីពមិនមាន ដោយសារយើងផ្តល់តម្លៃថាសិទ្ធិសហជីពជាសិទ្ធិមនុស្ស ពីព្រោះសហជីពជាយន្តការនៃការតស៊ូ ការតវ៉ា ដើម្បីឱ្យមានសិទ្ធិនៅកន្លែងការងារ ប្រសិនបើមិនមានសិទ្ធិសហជីពទេ ដូចជាមិនមានសិទ្ធិមនុស្សអ៊ីចឹង ដោយសារតែកម្មករនិយោជិត គាត់ចំណាយពេលជាច្រើននៅកន្លែងការងាររបស់គាត់។ ១ភាគ៣ នៃពេលវេលារបស់គាត់ គឺនៅកន្លែងការងារ »។
មាត្រា៦ នៃច្បាប់ស្តីពីសហជីព បានចែងថា កម្មករនិយោជិត ឬនិយោជកទាំងអស់ ដោយមិនប្រកាន់ពីពូជសាសន៍ ពណ៌សម្បុរ ភេទ ជំនឿ សាសនា ទស្សនៈនយោបាយ សញ្ជាតិ ដើមកំណើតសង្គម ឬស្ថានភាពសុខភាព មានសិទ្ធិចូលជាសមាជិកសហជីព ឬសមាគមនិយោជក ដោយសេរីតាមជម្រើសរបស់ខ្លួន។ គ្មានបុគ្គលណា រួមទាំងសហជីពផង អាចរារាំងដល់សិទ្ធិនេះបានឡើយ។
យ៉ាងណាក្តី អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch បានចេញរបាយការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ដោយលើកឡើងថា នៅកម្ពុជាមានតែសហជីពដែលស្និទ្ធជាមួយថៅកែនោះទេ ទើបអាចបន្តរស់រានមានជីវិតបានល្អប្រសើរ ខណៈសហជីពឯករាជ្យក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងទេសចរណ៍ ត្រូវទទួលរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញឥតស្រាកស្រាន្តពីសំណាក់ថៅកែ និងរដ្ឋាភិបាល។
អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះបានជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុវត្តឱ្យពេញលេញនូវកាតព្វកិច្ចជាអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជា ក្រោមអនុសញ្ញាអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ហើយត្រូវធ្វើវិសោធនកម្ម ឬលុបចោលមាត្រាច្បាប់ទាំងឡាយណាដែលរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពបង្កើតសមាគម និងរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ដូចជា «បទញុះញង់» «បទបរិហារកេរ្តិ៍» «បទបរិហារជាសាធារណៈ» ឬ «បទបរិហារកេរ្តិ៍មន្ត្រីសាធារណៈ» ដើម្បីធានាដល់ការការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ លោក ហេង សួរ មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ នៅថ្ងៃនេះ ដោយសារទូរសព្ទចូលជាច្រើនដង ប៉ុន្តែមិនមានអ្នកទទួល។
យ៉ាងនេះក្តី លោក កាំង ម៉ូនីកា អគ្គលេខាធិការរងសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា បានឆ្លើយតបយ៉ាងខ្លីថា មិនមានការរឹតត្បិតសេរីភាពឥតស្រាកស្រាន្តពីសំណាក់ថៅកែ និងរដ្ឋាភិបាល ចំពោះសហជីព ដូចការរកឃើញរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch នោះទេ។
លោកបន្តថា៖ «ពិតណាស់ គឺល្អប្រសើរជាងមុន [ស្ថានភាពសហជីព]។ នេះជាគោលដៅចុងក្រោយដែលយើងចង់បាន ហើយក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីសេរីភាពសហជីពដែរ»។
ទោះជាបែបណាក្តី សម្រាប់ប្រធានកម្មវិធីចងក្រង និងពង្រឹងសិទ្ធអំណាច នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា លោក ម៉ើ ចាន់ដារ៉ា មានក្តីសង្ឃឹមថា ក្រោយពេលបញ្ចប់យុទ្ធនាការដែលក្រុមរបស់លោកបានធ្វើរយៈពេល៧ខែនេះ ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួននឹងបាន យល់ដឹងបានកាន់តែច្បាស់បន្ថែមទៀតពីច្បាប់ ឬសិទ្ធិនៅកន្លែងការងារ និងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមនេះ ដោយថាពិតជាសំខាន់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ មិនមែនសំខាន់ចំពោះតែបុគ្គលណាម្នាក់នោះទេ។
លោកបន្តថា៖ «យើងរំពឹងទុកថា យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានយុវជនដឹងឮ សាធារណជនទូទៅ ៥០ភាគរយ ដែលគាត់អាចយកបញ្ហាទាំងអស់នេះយកទៅជជែកបន្ថែម ឬមួយក៏ចូលរួមសកម្មនៅក្នុងយុទ្ធនាការរបស់យើង។ ផ្សារភ្ជាប់នឹងយុទ្ធនាការនេះ យើងក៏មានសកម្មភាពផ្សេងៗទៀតដែរ សម្រាប់ចូលរួមការលើកកម្ពស់ច្បាប់ការងារ ច្បាប់សហជីព និងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម »៕
