យុវជនខ្មែរបច្ចុប្បន្ន មានការយល់ដឹងកាន់ច្រើនអំពីការងារស័្មគ្រចិត្តដូចជានៅតាមអង្គការ និងស្ថាប័នជាតិ-អន្តរជាតិនានា ដើម្បីអភិវឌ្ឍចំណេះដឹងខ្លួនឯង ក៏ដូចជាចូលរួមកសាងសង្គមជាតិឱ្យមានភាពរីកចម្រើន។ យុវជនខ្មែរមួយចំនួនដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងវ័យសិក្សា មើលឃើញថា ការងារស្ម័គ្រចិត្ត មិនថានៅក្នុងវិស័យអប់រំ វិស័យនយោបាយ ការការពារធនធានធម្មជាតិ ឬកិច្ចការងារនៅក្នុងសហគមន៍ក្តី គឺសុទ្ធសឹងធ្វើឱ្យចំណេះដឹងរបស់ខ្លួនកាន់តែទូលំទូលាយ។
ខាងក្រោមនេះគឺជាកិច្ចសម្ភាសរវាងលោក ម៉ន សុគឿន នាយកប្រតិបត្តិអង្គការយុវសន្តិភាព និងកញ្ញា រិន សុធារ័ត្ន សិក្ខាកាមញូវសន៍រូមខេមបូឌា (Newroom Cambodia)៖
Q: ជម្រាបសួរលោក ម៉ន សុគឿន!
A: បាទ ជម្រាបសួរ!
Q: ជាដំបូងនាងខ្ញុំចង់ដឹងថា តើការងារស្ម័គ្រចិត្តជាអ្វី?
A: ជាទូទៅនៅស្រុកយើងការងារស្ម័គ្រចិត្តភាគច្រើនយើងផ្ដោតទៅលើការហាត់រៀនសូត្រការងារកសាងចំណេះដឹង ពិសោធន៍របស់យើង។ ការងារភាគច្រើននៅស្រុកយើងការងារស្ម័គ្រចិត្តដែលមិនបានទទួលនូវថ្លៃឧបត្ថម្ភ ជាលុយជាកាក់ហ្នឹងច្រើនទេ យើងប្រៀបធៀបនឹងស្រុកគេទទួលបាន គេហៅ Unpaid Work ឬ Paid Work អ៊ីចឹងវាអាស្រ័យទៅលើស្ថាប័នទេ មានន័យថាយើងមកធ្វើការងារដើម្បីរៀនសូត្រ កសាងចំណេះដឹង ទំនាក់ទំនង យើងបាននូវបទពិសោធន៍ ដើម្បីឱ្យយើងបានអនុវត្តនូវទ្រឹស្ដីដែលយើងរៀននៅសាលារៀននោះ យកទ្រឹស្ដីមកអនុវត្តនៅកន្លែងធ្វើការថាវាខុសគ្នាយ៉ាងម៉េច។
Q: តើការងារស្ម័គ្រចិត្តកើតឡើងតាំងពីពេលណាមក?
A: ការងារស្ម័គ្រចិត្តមានតាំងពីដើមមក មានតាំងពីយូរណាស់មកហើយ វាមិនសំខាន់ទៅលើការងារដែលយើងធ្វើតាមស្ថាប័នទេ ការងារស្ម័គ្រចិត្តយើងមើលនៅក្នុងសហគមន៍យើងស្ម័គ្រចិត្តជួយគ្នាពេលទៅវត្តគេធ្វើវិហារមានដែលអ្នកភូមិនាំគ្នាមកធ្វើការងារកសាងវិហារឯណា គ្រាន់តែគិតវាថាជាបុណ្យ តាមពិតទៅជាការងារស្ម័គ្រចិត្ត យើងនាំគ្នាទៅជីកប្រឡាយជីកអីហ្នឹងដែលកសាងផ្លូវនៅភូមិយើងគឺការងារស្ម័គ្រចិត្ត។ អ៊ីចឹងវាមានយូរណាស់មកហើយ វាមិនមែនទើបតែមានទេស្ម័គ្រចិត្តអ៊ីចឹងទេ គ្រាន់ថាពីដើមឡើយគេអាចហ្នឹងប្រើពាក្យយ៉ាងម៉េចក៏យើងមិនច្បាស់ដែរ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់នោះគឺវាមានតាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយដែលមនុស្សចេះជួយគ្នានៅក្នុងសហគមន៍ ឬពីកន្លែងមួយទៅរៀនការងារកន្លែងមួយទៀតស្វែងយល់ពីគ្នា។
Q: តើយុវជនបែបណា អាយុប៉ុន្មានអាចចូលរួមធ្វើការងារស្ម័គ្រចិត្ត?
A: រឿងដែលល្អបំផុតគឺអាចចាប់តាំងពីគាត់អាចចេះយល់ដឹងបាន […] តាំងពីបឋមសិក្សា គាត់អាចយល់ដឹងបានដែលយើងអាចនិយាយជាមួយគាត់បានវាគ្រាន់តែជារបៀបដែលគាត់រៀនដែលគាត់ចេះធ្វើការងារស្ម័គ្រចិត្ត វាអាចផ្សារភ្ជាប់នូវភាពរីករាយ ជួយគេ យើងត្រូវការលើកសរសើរគាត់ ឬក៏ផ្ដល់រង្វាន់អីឱ្យគាត់អ៊ីចឹង ដើម្បីឱ្យគាត់រៀនសូត្ររស់នៅក្នុងសង្គម តែ concept (គំនិត) ហ្នឹងមែនទៅជាទ្រឹស្តីអ្នកឯងទៅហ្នឹងការងារស្ម័គ្រចិត្តទេ តែបង្រៀនក្មេងវាជ្រាបតាមអ៊ីចឹង។
ក្មេងៗឃើញនៅជប៉ុនការអប់រំគេបញ្ចូលកម្មវិធី សីលធម៌ សុជីវធម៌ ការងារស្ម័គ្រចិត្តអីហ្នឹងធ្វើដោយមិនប្រាប់ថាអាហ្នឹងជាការងារស្ម័គ្រចិត្តទេ ឱ្យគាត់ចេះជួយ ពន្យល់ក្មេងអាហ្នឹងការងារស្ម័គ្រចិត្ត គ្នាម៉េចយល់ ឯងនឹងទទួលបានបទពិសោធន៍ជីវិតទៅធ្វើការងារអនាគតក្មេងម៉េចចេះ តែបង្រៀនក្មេងឱ្យរៀនហាត់ពត់លត់ដំពីតូចទៅឱ្យចេះ អ៊ីចឹងផ្នែកមួយនៃការងារស្ម័គ្រចិត្ត។
Q: ដើម្បីធ្វើការងារស្ម័គ្រចិត្តបាន តើយុវជនគួរត្រៀមខ្លួនបែបណាខ្លះ?
A: ការងារស្ម័គ្រចិត្តដែលយើងគួរត្រៀមខ្លួនត្រៀមអីខ្លះនៅពេលយើងចាប់ផ្ដើមចាប់អាជីព ដល់ពេលយើងចាប់ផ្ដើមចូលដល់វ័យ វាខុសគ្នាអ្នកខ្លះគេសម្រួចការងារស្ម័គ្រចិត្តតាំងពីតូចតាំងពីគាត់ចាប់ផ្ដើមចូលវិទ្យាល័យ អនុវិទ្យាល័យគាត់ដឹងស្រឡាញ់អីគាត់ទៅហ្នឹងហើយ។ អ៊ីចឹងនៅពេលគាត់ចាប់ផ្ដើមសម្រួចគាត់ទៅមុខធ្វើការងារសម្រួចអ៊ីចឹងហើយ ប៉ុន្ដែដល់ពេលធំឡើងគាត់ចូលដល់វិទ្យាល័យគាត់ចាប់ផ្ដើមសម្រួចការងារគាត់។ គាត់ធ្វើការងាររឿងផ្នែកការអភិវឌ្ឍសហគមន៍ ឬក៏ការងារច្បាប់ អ៊ីចឹងគាត់ចាប់ផ្ដើមថាតើការងារស្ម័គ្រចិត្តរបស់គាត់ត្រូវរៀបចំយ៉ាងម៉េច ហើយឱ្យស៊ីគ្នាជាមួយមុខវិជ្ជាដែលគាត់រៀន ថាតើចូលជ្រើសរើសស្ថាប័នណាដែលស្ម័គ្រចិត្តឱ្យស៊ីគ្នា ត្រូវមានបង្កើតទំនាក់ទំនងម៉េចជាមួយអ្នកជុំវិញគាត់ដែលធ្វើការក្នុងវិស័យដូចៗស្រដៀងគាត់ ដើម្បីឱ្យគាត់រៀនហ្នឹងទទួលបានបទពិសោធន៍ច្រើនអំពីការងារទាំងអស់ហ្នឹង។
Q: តើការងារស្ម័គ្រចិត្តមានសារៈសំខាន់ ឬអត្ថប្រយោជន៍អ្វីខ្លះដល់យុវជន?
A: ការងារស្ម័គ្រចិត្តនេះវាផ្ដល់ប្រយោជន៍ បើពាក្យខ្ញុំនិយាយវាមិនអាចកាត់ថ្លៃបានពីព្រោះយើងរៀននៅសាលាវាគ្រាន់តែជាទ្រឹស្ដីទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងបានរៀបចំខ្លួនយើង ហើយយើងកំពុងរៀនបណ្ដើរហើយយើងអនុវត្តទៀត វាធ្វើឱ្យយើងទទួលបាននូវចំណេះដឹងទ្វេរដង។ ទ្រឹស្ដីក៏បាន ការអនុវត្តក៏បាន ហើយមកដល់កន្លែងការងារយើងនឹងទទួលបាននូវមេរៀនថ្មីៗ ឮអំពីទ្រឹស្ដីដែលយើងកំពុងតែរៀន ពីព្រោះទ្រឹស្ដីរបស់យើងរៀនគឺវាទូលំទូលាយប៉ុន្តែនៅពេលដែលការអនុវត្ត យើងទៅរៀនសូត្រនៃការស្ម័គ្រចិត្តនៅកន្លែងមួយ យើងនឹងជួបអ្នកដឹកនាំបែបមួយទៅ។ ការងារក្នុងវិស័យមួយទៅផ្សេងៗពីគ្នាហើយយើងអាចរៀនសូត្រពីទម្លាប់ទាំងអស់ហ្នឹង បានទាំងទំនាក់ទំនងបានទាំងបទពិសោធន៍ថ្មីៗបានចំណេះដឹងថ្មីៗធ្វើឱ្យយើងមានគំនិតផ្ដួចផ្ដើមថ្មីៗបន្ថែមទៀត។
Q: តើអ្នកស្ម័គ្រចិត្តជាទូទៅបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភដែររឺទេ?
A: អាស្រ័យទៅលើស្ថាប័នទេ ស្ថាប័នខ្លះគាត់មានថវិកាគាត់ឱ្យ តែអត់ទេគាត់អត់មានលុយទេតែមិនមែនអស់លុយហើយយើងអត់ចង់មកទេ។ ខ្ញុំលើកទឹកចិត្តឱ្យចូលរួមពីព្រោះពេលយើងទៅរៀនពីគេ គេមានផ្ទះឱ្យយើងនៅយើងគ្រាន់ទេឆ្លៀតមករៀនហ្នឹង ចុះយើងទៅរៀននៅសាលាយើងចំណាយលុយផង រណបផង លន់តួផងទៅសុំគេរៀន ចុះហេតុអីគ្រាន់កន្លែងមួយដែលយើងរៀនហើយម៉េចមិនមករៀន ពីព្រោះជាបន្ទុកទៅដល់ថ្នាក់គ្រប់គ្រងរបស់យើង ការងារស្ម័គ្រចិត្តយើងបន្ទុកដល់គេ គេចំណាយពេលវេលាមកបង្រៀនយើង […] អ៊ីចឹងការងារស្ម័គ្រចិត្តវាអាចមានលុយ អត់លុយ ហើយក៏មានករណីយើងទៅបង់លុយសុំគេធ្វើការកន្លែងហ្នឹងដែរ។
Q: ជាចុងក្រោយ លោកមានជាសារអ្វីទៅកាន់យុវជនពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើការងារស្ម័គ្រចិត្ត?
A: ខ្ញុំលើកទឹកចិត្តឱ្យយុវជនយើង ចាំបាច់ចាប់ពីឆ្នាំទីមួយ ឬក៏ចាប់ផ្ដើមចូលរៀននៅវិទ្យាល័យក៏បាន យកឱកាសដែលពេលទំនេរខ្លះទៅចូលធ្វើការងារស្ម័គ្រចិត្តនៅក្នុងសាលារៀន នៅក្នុងភូមិ នៅក្នុងសហគមន៍របស់យើង ឬក៏នៅតាមស្ថាប័នណាក៏ដោយដែលអាចទៅរៀនហើយមានឱកាសបានបង្ហាញ គឺអ្វីដែលនៅក្នុងដំណាក់កាលនោះគេចង់និយាយថា ត្រូវលក់ខ្លួនយើង។
លក់ខ្លួនយើងមិនមែនសំដៅលើលក់ខ្លួនទេ គឺលក់ការខំប្រឹងប្រែង ត្រូវលក់ខ្លួនយើងដូចប្អូនឯងអ៊ីចឹង ត្រូវចេះលក់ខ្លួនឯងចូលទៅ Event (កម្មវិធី) គេ បង្ហាញថាខ្លួនយើងជានរណាពេលដែលគេដាក់មកអ្វីដែលយើងមិនយល់ត្រូវតែលើកដៃនិយាយ យូរទៅយើងហ្នឹងក្លាយទៅជាមនុស្សដែលលេចធ្លោរនៅក្នុងចំណោមមនុស្សរាប់រយនាក់។
អ៊ីចឹងយើងលក់ខ្លួនលក់នៅក្នុង Social media (បណ្ដាញសង្គម) លក់គំនិតលក់ទស្សនៈវិស័យលក់យុទ្ធសាស្រ្តដល់ការយល់ឃើញរបស់យើងដែលរួមចំណែកទៅហ្នឹងការអភិវឌ្ឍសង្គមមិនមែនលក់ Drama ទេ គេនឹងឃើញយើងពីព្រោះនៅក្នុងសង្គមនេះគេនឹងមើលយើងគេមើលមនុស្សតាមរយៈទំនាក់ទំនងសង្គមហ្នឹងឯង។
Q: អរគុណលោកម៉ន សុគឿន សម្រាប់ការផ្តល់បទសម្ភាស!
A: បាទ! អរគុណ៕
