ការសិក្សា គឺជាកំណប់ទ្រព្យដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមសម្រាប់មនុស្សលោកដែលត្រូវការគ្រប់ទីកន្លែង។ នៅកម្ពុជាមានការអប់រំបែងចែកជា៣កម្រិត៖ បឋមសិក្សា មធ្យមសិក្សា និង ឧត្តមសិក្សា។ ក្នុងរយៈពេល១៥ឆ្នាំចុងក្រោយ ចំនួនកុមារដែលបានចុះឈ្មោះចូលរៀននៅកម្ពុជាមានភាពប្រសើរឡើង។ នាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ កម្មវិធីអប់រំកម្រិតថ្នាក់បឋមសិក្សា មានចំនួនកុមារចុះឈ្មោះចូលរៀនប្រមាណ ៩៧ ភាគរយ។ នេះបើយោងតាមអង្គការយូនីសេហ្វ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការអប់រំកម្រិតទាបនៅកម្ពុជា ក៏មានបញ្ហាប្រឈម និងភាពអវិជ្ជមានផងដែរ ដូចជាការបោះបង់ការសិក្សារបស់សិស្សជាដើម។
កញ្ញា កេង ចាន់នូ ជាសិក្ខាកាមមកពីញូសន៍រូមខេមបូឌា (Newsroom Cambodia) បានសម្ភាសលោក បណ្ឌិត មាស នី ជាសាកលវិទ្យាធិការសាលាអន្តរជាតិឌូវី និងជាទីប្រឹក្សាឯករាជ្យ នៅខេត្តបាត់ដំបង។ កិច្ចសម្ភាសខាងក្រោមនេះ ផ្តោតលើស្ថានភាពនៃការសិក្សាកម្រិតបឋមសិក្សា បញ្ហា និងមូលហេតុនៃការបោះបង់ការសិក្សា និងផលប៉ះពាល់ដល់សង្គមដែលបង្កដោយការបោះបង់ការសិក្សា។
Q៖ជំរាបសួរ លោកបណ្ឌិត មាស នី! តើ កត្តាអ្វីខ្លះដែលធ្វើឱ្យមានចំនួននៃការបោះបង់ការសិក្សាបែបនេះ?
A៖ មានកត្តាចម្បងចំនួន៣ ដែលរួមចំណែកធ្វើឱ្យអត្រាបោះបង់ការសិក្សានៅកម្ពុជា៖
កត្តាគ្រួសារ គឺក្មេងៗនៅតាមតំបន់ខ្លះមានសុខភាពមិនល្អដូចជាក្មេងក្រិន។ ក្មេងខ្លះ អាយុច្រើន តែរូបរាងកាយនៅតូចល្អិត ដូចនេះហើយអាណាព្យាបាល ឬឪពុក ម្ដាយ ចំណាយពេលចាំឱ្យកូនលូតលាស់ធំជាងនេះ ទើបហ៊ានបណ្ដោយ កូនឲ្យទៅរៀន បានធ្វើឱ្យមានបញ្ហាកើតឡើងច្រើន។ មូលហេតុចម្បងមួយទៀត គឺភាពក្រីក្រក្នុងគ្រួសារដោយត្រូវការចំណាយលើការបញ្ជូនកូនទៅសាលារៀន ដូចជាឯកសណ្ឋាន សៀវភៅ និងមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ។ ជាងនេះទៅទៀត ក៏មានបញ្ហាវប្បធម៌ ដោយសារឪពុកម្តាយមួយចំនួន មិនសូវផ្តោតសំខាន់លើការអប់រំសម្រាប់កូន ជាពិសេសសម្រាប់ក្មេងស្រីដែលតែងតែត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងជួយការងារផ្ទះ ឬរៀបការនៅវ័យក្មេង និងកុមារត្រូវបង្ខំឱ្យនៅចាំផ្ទះ មើលថែប្អូនតូច។
កត្តាសាលា នៅតាមសាលារៀនរបស់រដ្ឋមានរយៈពេលរៀនត្រឹមតែ៤ម៉ោងក្នុង១ថ្ងៃ ។ លើសពីនេះទៀតមានទាក់ទងនឹងគុណភាពនៃការអប់រំ។ សាលារៀន ជាច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅមានកម្រិតទាប ថ្នាក់រៀនចង្អៀតគ្មានអនាម័យ ខ្វះគ្រូដែលមានសមត្ថភាព និងសម្ភារៈបង្រៀនហួសសម័យ។
កត្តាសង្គម ក្នុងករណីខ្លះ កុមារត្រូវបង្ខំឱ្យធ្វើការដើម្បីផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ ដែលនាំឱ្យពួកគេផ្តល់អាទិភាពការងារជាងការអប់រំ។ កត្តាទាំងនេះហើយនាំឱ្យសិស្សដាច់ចិត្ត និងបាត់បង់ចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងសាលា។
Q៖ តើមានវិធានការយ៉ាងណាចំពោះការជំរុញឱ្យក្មេងៗមានចំណាប់អារម្មណ៍ចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសិក្សានៅកម្រិតដំបូងនេះ?
A៖ ចំពោះការអភិវឌ្ឍការសិក្សាថ្នាក់បឋមសិក្សាមានការកើនឡើងនោះត្រូវអភិវឌ្ឍទាំង៣កត្តាដូចជា៖
កត្តាគ្រួសារ អាណាព្យាបាល ឬឪពុកម្ដាយរបស់ក្មេងក្រិនកុំរង់ចាំ ត្រូវឲ្យកូនបន្តការសិក្សា និងចង់ឱ្យមានការជួយជ្រោមជ្រែងបន្ថែមដល់ក្មេងៗក្នុងការទៅសាលារៀន ដូចជាឯកសណ្ឋាន សៀវភៅ និងមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ។ ជាងនេះទៅទៀត ត្រូវមានការចូលរួមវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលរបស់អាណាព្យាបាលពីចំណេះដឹងទូទៅ និងបញ្ហាសង្គមដែលកើតមានចំពោះក្មេងស្រី ដែលតែងតែត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងជួយការងារផ្ទះ ឬរៀបការនៅវ័យក្មេង និងកុមារត្រូវបង្ខំឱ្យនៅចាំផ្ទះ មើលថែប្អូនតូច។
កត្តាសាលា សាលារៀនរដ្ឋគួរបន្ថែមម៉ោងសិក្សាក្នុង១ថ្ងៃ ៨ម៉ោងដើម្បីធ្វើឲ្យវេលាមិនគ្រប់គ្រាន់ដល់ក្មេងបឋមសិក្សាក្នុងការសិក្សា។ សាលាត្រូវមានគុណភាពនៃការអប់រំនៅក្នុងសាលារៀនឱ្យបានល្អ ព្រមទាំងមានការអភិវឌ្ឍក្នុងការកសាងសាលាបឋមសិក្សាបន្ថែមទៀត។ សាលា ត្រូវបង្កើនភាពអនាម័យក្នុងទីធ្លាសាលា។ សាលា គួរបង្កើនសមត្ថភាពគ្រូបង្រៀន និង ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពសម្ភារៈបង្រៀនឲ្យមានភាពទាន់សម័យដែរ។
កត្តាសង្គម ត្រូវមានការពិនិត្យមើលច្បាស់លាស់ក្នុងករណី កុមារត្រូវបង្ខំឱ្យធ្វើការ ដែលនាំឱ្យពួកគេផ្តល់អាទិភាពការងារជាងការអប់រំ និងជួយជ្រោមជ្រែងបន្ថែមដល់ក្មេងៗក្នុងការទៅសាលារៀន ដូចជាសម្ភារៈសិក្សា និងមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ។
Q៖ តើស្ថានភាពនៃការបោះបង់ការសិក្សាចំពោះក្មេងស្រី និងក្មេងប្រុស មួយណាមានចំនួនច្រើនជាងគេ? ហេតុអ្វី?
A៖ ការបោះបង់ការសិក្សានៅកម្រិតបឋមសិក្សាចំពោះក្មេងស្រី និងក្មេងប្រុសពុំសូវជាមានភាពខុសគ្នាច្រើនដែរទេ មូលហេតុនោះដោយសារតែក្មេងៗពុំសូវមានកំលាំងខ្លាំងគ្រប់គ្រាន់ធ្វើសកម្មភាពក្នុងការងាររកលុយបានទេ។
Q៖ តើនៅពេលដែលមានការបោះបង់ការសិក្សាច្រើន ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់បែបណាដល់សង្គម?
A៖ កាលពី១០ឆ្នាំមុន ខ្ញុំបានជជែកជាមួយមន្រ្តីក្នុងក្រសួងអប់រំមន្រ្តីជួររដ្ឋាភិបាលម្នាក់នៅក្នុងសភា គាត់និយាយថា «កុំខ្វល់ចំពោះការឈប់ពីការសិក្សារបស់ក្មេងពេក បើវាចេញទៅពួកវាបានរៀនខ្លះហើយ ពេលចេញទៅអាចធ្វើការបានហើយ គ្រាន់បើជាងអត់ដឹងសោះ»។ ខ្ញុំទទួលស្គាល់ត្រង់ចំណុចហ្នឹង ប៉ុន្តែមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការអប់រំមនុស្សមានភាពខុសៗគ្នានៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ។ ចំពោះប្រទេសជឿនលឿន គឺកំណត់ឱ្យមនុស្សបានរៀនចប់បរិញ្ញាបត្រ។ ដូចជាប្រទេសសិង្ហបុរី គឺមានមនុស្សរៀនចប់បរិញ្ញាបត្រ១០០ភាគរយ ដោយមានសមត្ថភាពទាំងជីវិតរស់នៅ ទាំងសមត្ថភាពធ្វើការងារ។ នេះជាធនធានមនុស្សមួយដែលសកម្ម ហើយរកលុយបានច្រើន។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលមានការបោះបង់ការសិក្សាគ្រប់កម្រិត នោះមានបច្ច័យអាក្រក់ គឺក្មេងលែងមាននៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំហើយ នោះនឹងចូលទៅប្រព័ន្ធសង្គមវិញម្ដង។ បើសង្គមទាញទៅឆ្វេង ត្រូវទៅឆ្វេង បើសង្គមទាញទៅស្ដាំ ត្រូវទៅស្ដាំ។ មានន័យថា ពួកគាត់មានពេលដើរលេងច្រើនជាមួយមិត្តភក្ដិក្នុងសង្គម និងបើមិត្តល្អ គឺសកម្មភាពល្អ តែបើមិត្តភក្ដិប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន គឺគាត់ត្រូវប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនតាមដែរ។
Q៖ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត តើស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលគួរធ្វើបែបណាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ?
A៖ ដើម្បីដោះស្រាយអត្រាបោះបង់ការសិក្សាក្នុងចំណោមសិស្សបឋមសិក្សានៅកម្ពុជា វាមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់រដ្ឋាភិបាល និងអង្គការនានាក្នុងការសហការគ្នាក្នុងការលើកកម្ពស់លទ្ធភាពទទួលបានការអប់រំ ផ្តល់ជំនួយផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដល់គ្រួសារដែលខ្វះខាត លើកកំពស់គុណភាពនៃការអប់រំ និងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពី សារៈសំខាន់នៃការអប់រំសម្រាប់អាណាព្យាបាល និងកុមារទាំងអស់។ តាមរយៈការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ និងការអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព យើងអាចជួយធានាថាកុមារគ្រប់រូបនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានឱកាសបញ្ចប់ការសិក្សាបឋមរបស់ពួកគេ និងកសាងអនាគតដ៏ល្អប្រសើរសម្រាប់ខ្លួនពួកគេ និងសហគមន៍របស់ពួកគេ។
Q៖ ជាចុងក្រោយតើលោកបណ្ឌិតមានជាសារអ្វីពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះបង់ការសិក្សានេះ?
A៖ ចំពោះសារសំរាប់បង្កើនការសិក្សារបស់កុមារ ដែលអាចងាយទទួលបានលទ្ធផលល្អនោះ៖
- ត្រូវមានការបង្កើតសាលាមតេយ្យច្រើនសម្រាប់អូសទាញ និងការហ្វឹកហាត់សម្រាប់ក្មេងៗចូលរៀនបង្កើតបទពិសោធន៍ល្អៗត្រៀមចូលរៀនថ្នាក់បឋមសិក្សា។
- តម្រូវឱ្យពេលវេលាសិក្សារបស់ក្មេងត្រូវមានរយៈពេលច្រើនត្រូវប្រើរយៈពេល៨ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃពេញច្បាស់លាស់សំរាប់ឱ្យក្មេងមានពេលវេលាច្រើនក្នុងការសិក្សា ងាយធ្វើសកម្មភាពសហការជាក្រុមជាមួយមិត្តភក្ដិ។
- ឪពុកម្ដាយ និងអាណាព្យាបាល ត្រូវយកចិត្តទុកបង្កើនការភាពស្នឹតស្នាល អប់រំបន្ថែមជាមួយកូន ព្រោះក្មេងជាវ័យកំពុងត្រូវការផ្ដល់ទំនុកចិត្ត និងការលើកទឹកចិត្ត និងមានបើកចិត្តទូលាយទទួលមិត្តភក្ដិកូនដែលបានបបួលមកស្វៃសិក្សានៅផ្ទះរបស់ខ្លួន ដើម្បីបង្ហាញសកម្មភាពល្អ និងសំរាប់កូនរបស់ខ្លួនទៅស្វ័យសិក្សានៅផ្ទះគេវិញនៅថ្ងៃខាងមុខ។
- សូមសំណូមពរដល់ឪពុកម្ដាយ និងអាណាព្យាបាលរបស់សិស្សទាំងអស់គ្នាមេត្តាសិក្សា និងយល់ដឹងបន្ថែមដែលទាក់ទងនឹងវ័យក្មេងអាយុតិតតែងតែចង់មានភាពសប្បាយ លេងច្រើន ដូច្នេះកុំងាយប្រើពាក្យអសីលធម៌ និងបន្ទោសតែខាងសាលា។
- ការដាក់ពិន្ទុនៃការសិក្សារបស់សិស្ស សូមបញ្ឈប់ការដាក់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទៀត ព្រោះបានធ្វើឱ្យសិស្សមានភាពអំនួតតែងតែគិតថាខ្លួនឯងចេះតាំងពីក្មេង និងពូកែហើយ ដោយមើលមិនឃើញពីចំណុចអ្វីខ្សោយ (ដូចជានៅកម្រិតថ្នាក់បឋមសិក្សាមាន៥មុខវិជ្ជា និងកូនសិស្សម្នាក់មិនពូកែទាំង៥មុខវិជ្ជាទេ)៕
[កិច្ចសម្ភាសនេះ ត្រូវបានកែសម្រួលនិងតម្រឹម ដើម្បីប្រសិទ្ធិភាពនិងគុណភាពនៃអត្ថបទ]
