ថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០នេះ គឺជាថ្ងៃរំឮកខួបនៃការយាងចូលទិវង្គតនៃរបស់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ។ ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនបានសម្ដែងនូវការសោកស្ដាយ និងចងចាំវីរៈភាពរបស់ទ្រង់ក្នុងការទាមទារឯករាជ្យភាពដល់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៥៣ និងការកសាងសមិទ្ធផលជាច្រើនសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូប ជាពិសេសនយោបាយបង្រួបបង្រួមជាតិ។
គេនៅចាំបានថា របបសង្គមរាស្រ្តនិយមរបស់ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ បានប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបបនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ ស្ថិតក្នុងបរិបទនៃការប្រកួតប្រជែងមនោគមវិជ្ជានយោបាយសេរី និងកុម្មុយនីស្តនៃសម័យសង្រ្គាមត្រជាក់ ហើយបច្ចុប្បន្នរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏បានអះអាងថាខ្លួនបន្តអនុវត្តនយោបាយអព្យាក្រឹត្យដដែល។
ក្រោយ៨ឆ្នាំនៃការយាងចូលទិវង្គតរបស់ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ និស្សិត សាស្រ្តចារ្យ និងអ្នកនយោបាយខ្មែរមួយចំនួនបានបង្ហាញទស្សនៈអំពីសមិទ្ធផលរបស់ព្រះអង្គ និងការយល់ឃើញអំពីតម្លៃនៃនយោបាយអព្យាក្រឹតក្នុងបរិបទបច្ចុប្បន្ន ដែលជាការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្រ្តនយោបាយថ្មីមួយរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងមហាយក្សចិន។
កញ្ញា សុង ដាភា និស្សិតឆ្នាំទី២ ផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ នៅសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិផារ៉ាហ្គនថ្លែងថា សមិទ្ធផលរបស់ព្រះមហាវីរក្សត្រដែលកញ្ញាមានការកោតសរសើរជាងគេ គឺការទាមទារឯករាជ្យភាពឲ្យកម្ពុជាពីប្រទេសបារាំង ព្រោះឯករាជ្យភាពរបស់ប្រទេសមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ដោយសារបង្ហាញពីអធិបតេយ្យភាពខ្លួនឯង។
កញ្ញាបន្ថែមថា កម្ពុជាគួរប្រើនយោបាយរបស់ខ្លួនបត់បែនទៅតាមគោលបំណងអាទិភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺនយោបាយណាដែលកម្ពុជាទទួលបានប្រយោជន៍ច្រើនជាង។
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ មេដឹកនាំគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន ថ្លែងថា សម្ដេច ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ជាអ្នកនយោបាយសំខាន់មួយរូប ដែលបានត្រួសត្រាយផ្លូវ និងកសាងសមិទ្ធផលជាច្រើនក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ដោយបានដណ្ដើមឯករាជ្យពីបារាំង និងបានដើរតួនាទីជាអ្នកបង្រួបបង្រួមជាតិតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស និងក្រោយៗមករហូត។
លោកបន្ថែមថា នយោបាយអព្យាក្រឹតក្នុងសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយមស្ថិតក្នុងបរិបទប្រកួតប្រជែងមនោគមវិជ្ជានយោបាយ រីឯពេលបច្ចុប្បន្នគឺជាបរិបទនៃការប្រកួតប្រជែងសេដ្ឋកិច្ច ដូច្នេះកម្ពុជាគួររក្សាឯករាជ្យភាពរបស់ខ្លួន មិនគួរពឹងផ្អែកលើមហាអំណាចណាមួយនោះឡើយ។ លោកថា កម្ពុជាគួរតែរក្សាលំនឹង ឬតុល្យភាពនៃទំនាក់ទំនង រវាងប្រទេសចិន និងអាមេរិក និងក៏ដូចជាប្រទេសផ្សេងទៀត ដូចជា ជប៉ុន ឥណ្ឌា និងសហភាពអឺរ៉ុបជាដើម។
ប្រធានគណបក្សយុវជនកម្ពុជា លោក ពេជ្រ ស្រស់ លើកឡើងថា ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ គឺជាមគ្គុទ្ទេសន៍ដ៏ឆ្នើមមួយរូបក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជាតិខ្មែរ និងបង្រួបបង្រួមជាតិខ្មែរឲ្យមានឯកភាពជាតិ។ ចំពោះមាគ៌ានយោបាយបច្ចុប្បន្នវិញ លោក ពេជ្រ ស្រស់ ថា កម្ពុជាគួរតែជាប្រទេសកណ្ដាលនិយម មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ មិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងប្រទេសដទៃ មិនរើសអើងប្រទេសណាមួយ ហើយត្រូវសហការជាមួយគ្រប់បណ្តាប្រទេសទាំងអស់ក្នុងសកលលោក។
លោកថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវតែប្រកាន់គោលជំហរមិនរណបប្រទេសណាមួយ ឬមិនកាន់ជើងប្រទេសណាមួយ ស្របពេលប្រទេសធំមួយចំនួនកំពុងពាក់មុខយក្សដាក់គ្នា គឺដើម្បីឲ្យកម្ពុជាបង្កើនមិត្តក្នុងពិភពលោកឲ្យច្រើន»។
ចំណែកលោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ស្នាព្រះហស្ថរបស់ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ សម្រាប់ខ្មែរជំនាន់ក្រោយ គឺមាគ៌ានយោបាយបង្រួបបង្រួមជាតិ សន្តិភាព ផ្សះផ្សារជាតិ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងត្រូវខិតខំអនុវត្តន៍គោលនយោបាយដែលបានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ អព្យាក្រឹត អចិន្ត្រៃយ៍ មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ និង មិនអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសណាដាក់មូលដ្ឋានទ័ពនៅទីតាំងយោធាក្នុងទឹកដីកម្ពុជាឡើយ»។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ជាអតីតសមាជិកជាន់ខ្ពស់មួយរូបនៃអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិថ្លែងថា លោកទទួលស្គាល់នយោបាយអព្យាក្រឹត្យរបស់សម្ដេចព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ប៉ុន្តែលោកថា នយោបាយនោះមានការប្រែប្រួលវិញក្នុងសម័យសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិន ដោយសារទ្រង់អនុញ្ញាតឲ្យយួនយៀកកុងបង្កើតផ្លូវលំហូជីមិញ។ លោកថា ករណីនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថា ពុំមានអព្យាក្រឹតភាព ដោយសារព្រះអង្គបានធ្វើនយោបាយទប់ស្កាត់ចក្រព័ទ្ធអាមេរិក មិនឲ្យរំលោភអព្យាក្រឹត្យ និងអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា ប៉ុន្តែសហរដ្ឋអាមេរិកបានមើលឃើញថា មានការលូកចូលនៃសហភាពសូវៀត និងចិនមកក្នុងសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិន។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា បន្ថែមថា ក្រោយការរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោកសង្កេតឃើញឥទ្ធិពលចិនកាន់តែមានការគ្របដណ្ដប់លើប្រទេសកម្ពុជាច្រើនជាងមុន។ ចំពោះការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី (FTA) ជាមួយចិន ស្របពេលសហភាពអឺរ៉ុបកាត់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ លោកលើកឡើងថា ការណ៍នេះនឹងនាំឲ្យមជ្ឈដ្ឋានអន្តរជាតិយល់ឃើញថា ប្រសិនបើកម្ពុជាលែងមានអព្យាក្រឹតភាព នោះមិនស្របជាមួយរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដោយកម្ពុជាបានបង្កើតមិត្តភាពដែកថែបម្ខាង និងវាយប្រហារម្ខាង។
ចំណែកសាស្រ្តាចារ្យប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរនៅសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្រ្ត លោក សំបូរ ម៉ាណ្ណារ៉ា បានឲ្យនិយមន័យអព្យាក្រឹតថា លុះត្រាតែមានការតាំងចិត្តឲ្យមានភាពស្មើគ្នាជាមួយបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ដែលហៅថាអព្យាក្រឹតទៅបានលុះត្រាតែតាំងចិត្តឲ្យមានភាពស្មើភាពជាមួយទំនាក់ទំនងការបរទេសជាមួយបណ្តាប្រទេសទាំងអស់ ក្នុងសម័យរបស់ព្រះអង្គ (សម្ដេចតា) ឡើងគ្រងរាជ្យ គឺសម័យកាលកុំម្មុយនីស្ត និងសេរី អញ្ចឹងប្រទេសតូចតាចដូចយើង ត្រូវប្រកាន់ខ្ជាប់គោលនយោបាយអព្យាក្រឹតនេះដើម្បីស្ថិរភាព និងសន្តិភាព»។
សាស្រ្តាចារ្យប្រវត្តិសាស្រ្តរូបនេះបន្ថែមថា៖ «ទំនាស់ពាក្យសម្តីនឹងស្លាបប៉ាកកា (ប៊ិក) គឺជារឿងធម្មតាហើយចំពោះប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ តែយើងត្រូវតែប្រើប្រាស់និយាមនៃព្រះពុទ្ធសាសនាត្រង់ចំណុចខន្តី វិរិយៈ ដើម្បីជោគជ័យជាតិ និងសន្តិភាពតទៅទៀត»៕
