fbpx
Home Blog Page 8

បទយកការណ៍៖ ជនជាតិដើមភាគតិច​​ថា ​ក្រមបរិស្ថាន​ធ្វើឱ្យ​ប៉ះពាល់​​ដល់​សិទ្ធិ និង​ការ​រស់នៅ​​របស់​​ពួកគេ

កំពុង​អង្គុយ​ក្រោមដើមប័រ ដោយមាន​​ទេសភាពបៃតង​ជុំវិញ​ផង​ លោក យ៉ាត ត៉ាយ មានអាយុ៥៣ឆ្នាំ ​ជាជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​រស់នៅភូមិពូឆប់ ឃុំដាក់ដាំ ស្រុកអូរាំង ខេត្តមណ្ឌលគិរី និយាយ​ថា លោក​ព្រម​​ទាំង​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ផ្សេងទៀត​តែង​​​ចេញ​ចូល​ព្រៃ​ដើម្បី​បោចវល្លិ៍ និង​​ធ្វើ​ចំការ​វិល​ជុំ​។​​ ប៉ុន្តែ​លោក​ថា ចាប់​តាំង​ពី​មាន​ក្រម​បរិស្ថាន ការ​ចូលពញរៃ​ដើម្បី​អាស្រ័យ​ផល ត្រូវ​បា​នរិតត្បិត។

លោកនិយាយ​ថា៖ «ពីមុនយើងធ្លាប់តែចេញចូល​ស្រេច​តែ​ចិត្ត ដល់​ពេល​ក្រោយ​មក​ក្រម​បរិស្ថាន​គេ​ហ្នឹង​គេ​មុន​នឹង​ធ្វើ ឱ្យយើងប្រាប់ឱ្យ​គេបើសិនជាធ្វើខុសអី ផាកពិន័យច្រើនទៀតលុយច្រើន» ។​

លោក យ៉ាត ត៉ាយ មានអាយុ៥៣ឆ្នាំ ជាជនជាតិ ដើម ភាគ តិច ពូនង រស់នៅភូមិពូឆប់ ឃុំដាក់ដាំ ស្រុកអូរាំង ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ នៅថ្ងៃទី ៨មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបថត៖ ជា ម៉ារ៉ា)

ក្រម​បរិស្ថាន​ត្រូវ​បាន​សភា​អនុម័ត​កាលពី​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០២៣​​។ ក្រម​នេះ​បាន​កំណត់​​អំពី​វិធាន​ទាំង​ឡាយ​ដែល​ត្រូវ​គោរព ​និង​ប្រតិបត្តិតាម​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​ ធ្វើ​ទំនើប​កម្ម​ ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​សង្គតិ​ភាព​ និង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​ការ​គ្រប់​គ្រង​លើ​កិច្ច​គាំពារ​បរិស្ថាន​ ការ​អភិរក្ស​ និង​ស្តារ​ឡើង​វិញ​នូវ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ ជីវៈ​ចម្រុះ​ មុខ​ងារ​ប្រព័ន្ធ​អេកូ​ឡូស៊ី​ ដើម្បី​ការ​រស់​នៅ​ និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា។​

ក្រោយ​ការ​ប្រកាស​អនុម័ត ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ដែ​ល​​កំពុង​អាស្រ័យ​ផល​ដោយសារ​ព្រៃឈើ​ដូចជា​លោក យ៉ាត ត៉ាយ អះអាងថា ក្រម​នេះ​ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជនជាតិដើមភាគតិច ទាំងការរស់នៅ ការ​ប្រកប​​របរចិញ្ចឹមជីវិត លែង​​មានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លី និង​សិទ្ធិ​អាស្រ័យផល​លើ​ធម្មជាតិ និងព្រៃឈើ ដែលជាការព្រួយបារម្ភបាត់បង់អត្ត​​សញ្ញាណតាំងពីដូនតារបស់ពួកគេ។

អ្នកស្រី ផ្លឹក ភីរំ តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចបានលើកឡើងថា ​ក្រម​បរិស្ថាន និង​ធនធាន​​ធម្មជាតិ ដាក់បញ្ចូលជនជាតិដើមភាគតិចជាសហគមន៍មូលដ្ឋាន ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ក្លាយ​ជា​ជនរងគ្រោះផ្នែកដីធ្លី និងជាការរំលោភសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច។

អ្នកស្រីបន្ត៖ «ក្រមបរិស្ថានហ្នឹងកំពុងតែដកហូតសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច និង​ដកហូត​ដីធ្លី​វប្បធម៌​ប្រពៃណី​​ជនជាតិដើ​មភាគតិច»។

អ្នកស្រីថា គោលបំណងនៃក្រមបរិស្ថានិងធនធានធម្មជាតិមិនមែនដើម្បីស្តារ និងអភិវឌ្ឍព្រៃ​ឈើ​ប្រក​ប​​ដោយចីរភាព​នោះ​​ទេ ផ្ទុយទៅវិញគឺជាការដកហូតសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច។ អ្នកស្រីបន្ថែម​ថា អាជ្ញាធរ​ដែនដីកំពុងតែ​រិតត្បិតមិនឱ្យ​ជនជាតិដើមភាគតិចនៅខេត្តមណ្ឌលគិរីស្រុកកែវសីម៉ា ស្រុក​អូរាំង និងស្រុកពេជ្រាដា ប្រកបរបរធ្វើស្រែលើដីស្រែចំការរបស់ពួកគេផ្ទាល់។​

អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «គេមិនឱ្យយើងកាប់ចំការថ្មី ហេតុអ្វីបានគេមិនឱ្យយើងកាប់ចំការថ្មី អាហ្នឹង​ការគិត​របស់​គេ​ថាយើងជនជាតិដើមភាគតិចជាអ្នកបំផ្លាញ គេមិន​បាន​គិត​ទៅ​លើ​ក្រុមហ៊ុន​ធំៗ​ទេ​ដែល​កំពុង​តែ​បំផ្លាញ​ ឬ​ជាជនជាតិ​ផ្សេងទៀត​ដែល​គេ​មក​រស់នៅ​ ដែល​គេ​មិនមែន​ជា​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច គេកំពុងតែបំផ្លាញតែគេមើល​មិន​ឃើញ ឧកញ៉ាធំៗដែលកំពុងតែហ៊ុំព័ទ្ធដីរបស់រដ្ឋ រដ្ឋា​ភិបាល​គេមើលមិនឃើញទេ គេមើលឃើញជនជាតិ​ដើមភាគតិច​ជា​ម្ចាស់​ស្រុក​ កាប់​ចំការ​តែ​មួយហិចតា ពីរហិចតាទេ»។​

កាលពីថ្ងៃទី​១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចប្រមាណ១៨៩នាក់ បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​រួម​មួយ ​ដោយ​លើកឡើង​ថា​​​ ​​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ទទួល​រង​​​អំពើ​អយុត្តិធម៌​ជា​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​ដែល​បណ្ដាល​មក​ពី​ការ​ធ្វើ ឬ​ការ​បង្កើត​ក្រម​បរិស្ថាន និង​ធនធានធម្មជាតិ ច្បាប់​ផ្សេងៗ និង​លិខិត​បទដ្ឋាន​គ​តិយុត្ត​ដែលនឹងដកហូត​សិទ្ធិដីធ្លី តំបន់ប្រពៃណី វប្បធម៌ ជំនឿសាសនា តំបន់​​អាស្រ័យ​ផល អនុផល និងធនធានរបស់ខ្លួនស្ថិតនៅជុំវិញសហគមន៍ខ្លួន ដែល​រារាំង ឬ​កាត់​បន្ថយ​​សិទ្ធិ​ប្រើប្រាស់ ជាពិសេសសិទ្ធិអភិវឌ្ឍន៍ អភិរក្សមរតកវប្បធម៌ និង​ផល​ប្រយោជន៍​ក្នុង​ធនធាន​ធម្មជាតិ​​តាម​តម្រូវការ។

ចំណែកលោក ស្រូន ចាន់ រស់នៅភូមិជាមួយគ្នានេះ​លើកឡើងថា ក្រមបរិស្ថាន ​និង​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ធ្វើ​ឱ្យប៉ះ​ពាល់​ដល់​សិទ្ធិដីធ្លី និង​ជាការលុបបំបាត់ការធ្វើចំការវិលជុំ និងការអាស្រ័យ​ផលទៅ​លើ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​របស់ជនជាតិដើមភាគតិច និង​ធ្វើឱ្យជនជាតិដើមភាគតិចប្រឈម​ការចំណាក​ស្រុក​ និងជំពាក់បំណុលដោយសារគ្មានការងារធ្វើប្រសិនបើពួកគាត់​មិនបានធ្វើចំការវិលជុំ។

លោកបន្តថា៖ «បញ្ហាដូចជាយើងបាត់បង់ដីធ្លី យើង​បាត់បង់​ស្រែ​ចំការ​របស់យើង និង​ធ្វើ​ឱ្យ​បងប្អូន​យើង​រស់នៅ​ពិបាក​ អាចនឹងប្រឈមមុខទៅថ្ងៃអនាគតខ្លាំងមែ​នទេន» ។​

លោក ស្រូន ចាន់ រស់នៅរស់នៅភូមិពូឆប់ ឃុំដាក់ដាំ ស្រុកអូរាំង ខេត្តមណ្ឌលគិរី ជាជនជាតិដើមភាគតិចពូនង។ នៅថ្ងៃទី ៨មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបថត៖ ជា ម៉ារ៉ា)

ដូចគ្នានេះដែរលោក ច្រូត ផ្លើត ជនជាតិដើមភាគតិចពូនង អាយុ៤៣ឆ្នាំ ក៏បាន​យល់ស្រប​ដែរថា សេចក្តីព្រាង​ច្បាប់ថ្មីស្តីពីក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ ធ្វើឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ជីវភាព​រស់នៅ​ ការប្រកបមុខរបរ ​​អត្តសញ្ញាណ ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ជនជាតិដើមភាគតិច និង​ការអាស្រ័យ​ផល​ពី​ធនធាន​ធម្មជាតិ។​

ោក ច្រូត ផ្លើត ជនជាតិដើមភាគតិចពូនង អាយុ៤៣ឆ្នាំ រស់នៅភូមិពូឆប់ ឃុំដាក់ដាំ ស្រុកអូរាំង ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ នៅថ្ងៃទី ៨មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបថត៖ ជា ម៉ារ៉ា)

លោក ថាញ់ ហ៊ីម អាយុ៥០ឆ្នាំ ជាប្រធានភូមិពូលុ ស្ថិតក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី បានបា្រប់ Newsroom ​Cambodia ថា​ នៅ​តំបន់​របស់​លោក ឃើញមានគេអនុវត្ត​ក្រម​បរិស្ថាន​នេះ​បណ្ដើរៗ ដោយ​ពលរដ្ឋ​មិនអាចផ្លាស់ប្ដូរទំនៀមទម្លាប់ទៅស៊ីឈ្នួល ឬចំណាក​ស្រុករកការងារធ្វើបានទេ។ លោក​បន្ត​ថា ពលរដ្ឋជាជនជាតិដើមភាគតិច​ចូលចិត្តរបៀបរស់នៅសព្វថ្ងៃនេះ មិនចង់កែប្រែនោះទេ បើទោះបីជា​អាជ្ញាធ​រថា មុខរបរនេះហួសសម័យក៏​ដោយ​។​

លោកថ្លែងថា៖ «ក្រមនេះវាហួសហេតុពេក ពលរដ្ឋ​យល់ស្រប​ដែល​ខាង​បរិស្ថាន​មិន​ដក​ហូត​ចម្ការ​ចាស់ ​ប៉ុន្តែពលរដ្ឋបារម្ភខ្លាចមិនមែនយកទៅអភិរក្ស យកទៅដាក់នៅក្រុមហ៊ុនវិញ។ បើយក​ទៅ​អភិរក្ស ពលរដ្ឋឯក​ភាព ប៉ុន្តែបើយកទៅដាក់នៅក្រុមហ៊ុន ពលរដ្ឋនឹងក្រោកឡើងតវ៉ាទាំងអស់គ្នា »។​

សម្រាប់លោក ក្លាង ផូល អាយុ៤៧ឆ្នាំ ជាគណៈកម្មការភូមិពូលុ ស្ថិតក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី ទទូច​ឱ្យមានការបែងចែកដីឱ្យបានច្បាស់ និងចេញបញ្ជីដីសមូហភាព ដីអភិរក្សផ្សេងៗឱ្យបានឆាប់។

លោកថ្លែងថា៖ «ឥឡូវនេះ ដីយើងធ្លាប់អាស្រ័យផល ដាំស្រូវដាំដំឡូង ដីបងប្អូន​ធ្លាប់​ដាំកា​ហ្វេ​ដាំ​កៅស៊ូដើ​ម្បី​​លក់​អស់ហើយ គេឈប់ឱ្យដាំហើយ។ គេឱ្យយើងទៅស៊ីឈ្នួលគេ ស៊ីឈ្នួលក្រុមហ៊ុនវិញ  គេថាឱ្យយើងរស់​ឱ្យដូចគេដូចឯង »។

លោក ក្លាង ផូល អាយុ៤៧ឆ្នាំ ជាគណៈកម្មការភូមិពូលុ ស្ថិតក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី។ នៅថ្ងៃ ទី៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបថត៖ ជា ម៉ារ៉ា)

ចំណែកលោក ងេះ ណាំ ជាពលរដ្ឋក្នុងភូមិពូលុ ស្ថិតក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី​លើកឡើង​ថា  លោកធ្លា​ប់​ឮ​ពី​​ក្រមបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ ប៉ុន្តែលោកមិនយល់ពីខ្លឹមសារនោះឡើយ។ លោកស្នើ​សុំឱ្យ​អ្នកពាក់ព័ន្ធ ស្វែង​រកទីផ្សារជូនកសិករជាជនជាតិដើមភាគតិច ​ជាជាង​បង្កើត​លក្ខខណ្ឌ​ជាច្រើន​មក​រារាំង​ពួក​គាត់។​

លោករៀបរាប់ថា៖ «គាត់កៀបសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច យើង​រស់នៅ​មិនមែន​នៅ​ភពក្រៅ​ផ្សេង​ឯណា។ រស់​នៅក្រោមរដ្ឋទាំងអស់។ យើងមិនដឹងច្បាប់យ៉ាងម៉េចៗទេ ប៉ុន្តែមានរាស្ត្របានមានរដ្ឋ។ បើ​ឳពុក​ធ្វើអ៊ីចឹង កូន​នឹងស្លាប់។ បើគាត់ចង់អភិវឌ្ឍទៅមុខ តែអត់មានរីកទៅមុខផងហ្នឹង។ កៀប​យើង ជាន់យើងរហូត សូមរាជរដ្ឋា​ភិបាលជួយគិតផង»។

លោក ងេះ ណាំ ជាគណៈកម្មការ ភូមិពូលុ ស្ថិតក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី។ នៅថ្ងៃ ទី៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបថត៖ ជា ម៉ារ៉ា)

បើតាម​​ជំរឿនក្នុងឆ្នាំ២០១៣​ ចំនួនជនជាតិដើមភាគតិចមានប្រមាណ ១៨៣.៨៣១នាក់ ស្មើនឹង ១.២៥% ក្នុងនោះមានស្ត្រីជាជនជាតិដើមភាគតិចប្រមាណ ៥១.១% ដោយមាន ២០ខេត្ត/ក្រុង និង ២២អំបូរ។

លោក រស់ សុដ្ឋា នាយក ប្រតិបត្តិ នៃ អង្គការសម្ព័ន្ធភាពការពារ សិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា CHRAC លើក​ឡើងថា បើតាមដែលលោកធ្លាប់ដឹងកន្លងមកក្រមបរិស្ថានជាទិ​សដៅមួយរបស់​រដ្ឋាភិបាល​ដើម្បី​ធានាឱ្យមាន​និរន្តភាពព្រៃឈើ និងលើកកម្ពស់គោលនយោបាយបៃតង។

លោកថ្លែងថា៖ «ប៉ុន្តែយើងត្រូវមើលច្បាប់ហ្នឹង រដ្ឋបង្កើត​ច្បាប់​ឡើង​គឺ​ត្រូវ​អនុលោម​ទៅ​តាម​ច្បាប់​អន្តរជា​តិ​ក៏​​ជាកាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋភាគី ដែល​រដ្ឋភាគី​គឺ​ត្រូវ​ទទួល​បាន​គេ​ហៅថា​សច្ចាប័នទៅលើ​ច្បាប់​អស់​ទាំង​ហ្នឹង​ហើយ» ។

លោកបានលើកឡើងបន្ថែមពីសិទ្ធិរបស់បងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិចថា ពួកគាត់​មាន​សិទ្ធិ​កំណត់​អនាគត​​របស់ខ្លួន ការគ្រប់គ្រងសហគមន៍របស់គាត់ និងមិនត្រូវមើលរំលងពួកគាត់ឡើយ។​

លោកថ្លែងទៀតថា៖ «ជនជាតិដើមភាគតិចពេលមានទាន់មានក្រមនេះវាមានបញ្ហារួចទៅហើយ ដូចថាក្រុម​ហ៊ុនមានអំណាចគាត់​ចេះ​តែ​រំខាន​ដល់​ជីវភាព​សហគមន៍​វប្បធម៌​រប​ស់គាត់ ប្រពៃណី ទំនៀម​ទម្លាប់» ។​

​ក្រម​បរិស្ថាន​ និង​ធនធាន​ធម្មជាតិ ក៏​​មាន​ចែង​អំពី​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​លើ​ការ​គ្រប់គ្រង​គ្រោះ​មហន្ត​រាយ ​ការ​បង្ក​ការ​ខូច​ខាត​ដល់​បរិស្ថាន ​ការ​បង់​ថ្លៃ​បំពុល​បរិស្ថាន ​ការ​ហាម​ឃាត់​ការ​បោះ​ចោល​ និង​ការ​ដុត​សំរាម​ សំណល់​រឹង​នៅ​ទីប្រជុំជន​ ការ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ការ​កាត់​បន្ថយ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ថង់​បា្លស្ទិក ​ការ​បំពុល​ក្នុង​ដែន​ទឹក​ ការ​បំពុល​ខ្យល់​ សំឡេង ​និង​ រំញ័រ ​និង​ការ​គ្រប់​គ្រង​វត្ថុ​ប្រើ​ប្រាស់​ដែល​បង្ក​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​បរិស្ថាន​ផ្សេង​ទៀត​ ដូច​ជាសំណល់​អាគុយ ​និង​សំណល់​ថ្មពិល។​

Newsroom Cambodia បានទៅដល់មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី​កាល​ពី​​ថ្ងៃទី៦មិថុនា ២០២៤ ដើម្បី​សុំ​​​សម្ភាសន៍ លោក ឆៅ ប៊ុនធឿន ប្រធានមន្ទីរបរិសា្ថនខេត្ត ប៉ុន្តែ​ដោយ​លោក​មាន​ការរវល់​មិន​បាន​ជួប។ នៅថ្ងៃ​ដដែលលោក បានឆ្លើយប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា ដោយសារ​តែ​លោក​មិន​ទាន់​បាន​មើល​ក្រម​នេះ​អស់លោកមិនអាចឆ្លើយបាន។

លោកថា៖ «ក្រមចេញហើយវាមិនអាចបកស្រាយបានទេតាមក្រមមាត្រាគេថាម៉េចគឺអញ្ចឹង មិនអាច​បក​ស្រាយ​មិនអាចពន្យល់បានទេ ព្រោះអីអាចផ្ទុយនឹងក្រមសម្រាប់ការឆ្លើយរបស់ខ្ញុំ»។

លោក ខ្វៃ អាទិត្យា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានឆ្លើយតបកិច្ចសម្ភាសន៍មកកាន់ Newsroom Cambodia ​ថាក្រមបរិស្ថានគឺជាសមិទ្ធផលរួមកើតចេញពីការប្តេជ្ញាចិត្ត ទាំងរដ្ឋាភិបាល និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីឧត្តម​ប្រយោជន៍របស់ប្រជាជនកម្ពុជាជាធំ និងជាពិសេសបាន​ពិគ្រោះ​យោបល់​កម្រិត​ជំនាញ​បច្ចេកទេស និង​កម្រិតនយោបាយជាមួយក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដៃគូអភិវឌ្ឍ វិស័យឯកជន និងប្រជាពលរដ្ឋ។ ​

លោកបានលើកឡើងថា៖ «ក្រមបរិស្ថាន យើងបើកទូលាយចំពោះមនុស្សគ្រប់។ នៅមាត្រា១២ នៃ​ក្រម​បរិស្ថាន​​បានលើកឡើងពីសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ ដែល​បាន​លើក​ឡើង​ពី​សិទ្ធិ​មនុស្សទូទៅ រាប់ទាំងបងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិច»។​

លោកលើកឡើងទៀតថា៖ «ត្រង់ជំពូកទី៦ មាត្រា៣៦៨ ដល់៣៧៤ បានលើកឡើង​ផង​ដែរ​ពី​ការចូលរួម​​របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ត្រង់មាត្រាទាំងអស់នេះ បានលើកឡើងពីសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋ ដែល​បាន​ចូលរួម សិទ្ធិការ​ប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិ  ការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិ  ការបង្កើត​សហគមន៍​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ​ជាដើម» ។

បើតាម​លោក​ ខ្វៃ អាទិត្យា សហគមន៍មូលដ្ឋានសំដៅដល់សហគមន៍ដែលជាជនជាតិ​ដើមភាគតិច ឬមិនមែនជា ដែលរស់នៅលើទីតាំងណាមួយជាក់លាក់ ហើយបានបង្កើត ឬចងក្រង ឬមិនបាន​ចងក្រងជាសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ សហគមន៍ព្រៃឈើ ឬសហគមន៍​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​កំណត់​ដោយ​​ច្បាប់។ ក្រមបរិស្ថាននៅទីនេះ មិនប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ ឬ​បាត់បង់​ការទទួល​ស្គាល់​បុគ្គល​ណាមួយ​ឡើយ​ គឺរក្សា​នៅដដែល។

អ្នកស្រី ប្លង់ ញ៉េន ជាជនជាតិដើមភាគតិចពូនង រស់នៅភូមិពូឆប់ ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ នៅថ្ងៃទី ៨មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបថត៖ ជា ម៉ារ៉ា)

ត្រឡប់មកកាន់អ្នកស្រី ប្លង់ ញ៉េន ជាជនជាតិដើមភាគតិចពូនង រស់នៅភូមិពូឆប់ ខេត្តមណ្ឌលគិរី​​វិញ ​អ្នកស្រីនៅតែមានក្ដីព្រួយបារម្ភទៅលើដីសហគមន៍របស់គាត់ ដោយខ្លាច​មាន​ក្រុមហ៊ុន​មាន​អំណាច​មក​បំពា​ន។ អ្នកស្រីក៏បានសំណូមពរឲថ្នាក់ដឹកនាំជួយចាត់ចែងដីណាសម្រាប់ការពារ ដីណាសម្រាប់ឱ្យពួកគាត់រស់​នៅឱ្យ​បានត្រឹមត្រូវផងដែរ។

អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ចឹងទៅសូមថ្នាក់ដឹកនាំសម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត ឱ្យ​គាត់​ដោះស្រាយ​ឱ្យ​ពួកខ្ញុំជា​ជាតិ​ដើម​ភាគ​​តិ​ចហ្នឹង កន្លែងណាដីតំបន់ការពារ ចឹងកន្លែងណាឱ្យដីពួកខ្ញុំរស់នៅ»៕​

ពលករខ្មែរធ្វើការនៅប្រទេសថៃស្នើសុំថៅកែដកលិខិតឆ្លងដែនទុកនៅនឹងខ្លួន

ពលករខ្មែរកំពុងធើ្វការប្រទេសថៃដោយស្របច្បាប់ បានសើ្នសុំថៅកែដកហូតលិខិតឆ្លងដែន​រក្សាទុក​នៅនឹងខ្លួន ដោយអះអាងថាដើម្បីមានភាពងាយស្រួល ក្នុងករណីមានបញ្ហាកើតឡើងដោយចៃដន្យណាមួយ អាចប្រើ​​ប្រា​ស់លិខិតឆ្លងដែននេះ ដោះស្រាយបន្ទាន់។

ថ្លែងប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ អ្នកស្រី លឹម គឹមស័រ ជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងបរិស្ថាន លើកឡើងថា ពលរដ្ឋករខ្មែរនៅពេលចុះធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃ និ​​យោ​​ជកតែងដកហូតលិខិតឆ្លងដែន របស់ពួកគេទុកជារឿយៗ។ ប្រភពដដែល​បន្តថា ការអនុវត្តដូចនេះ គឺជា​រឿ​ង​​​ខុ​សច្បាប់ ព្រោះការដកលិខិតឆ្លងដែននេះ វាមានន័យស្មើនឹងអ្នកធ្វើការដោយខុសច្បាប់។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ពលករខ្មែរ តែងស្នើសុំលិខិតឆ្លងដែននេះជាញឹកញាប់ ក្រោមហេតុផលដើម្បីការពារពីសិទ្ធិស្របច្បាប់ ប៉ុ​ន្តែ​​និយោជក ជាជនជាតិថៃ មិនអនុវត្តតាម។

អ្នកស្រីបន្តថា៖«គាត់មកធើ្វការនៅប្រទេសហ្នឹងជាធម្មតានៅក្នុងការធើ្វការផ្សេងៗឬក៏ការឆ្លងដែនមកធើ្វ​កា​​​​រប្រទេសដទៃលិខិតឆ្លងដែនវាស្មើនឹងអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ និងកាតសម្គាល់ខ្លួនរបស់យើងហើយថៅកែគា​ត់​អត់មានសិទ្ធិអីដកលិខិតឆ្លងដែនយើងទុកទេប៉ុន្តែថៅកែខ្លះគាត់ដកលិខិតទាំងអស់នោះទុក ការដកលិខិ​ត​សម្គាល់ខ្លួនរបស់បុគ្គលទុកហ្នឹងជាអំពើខុសច្បាប់ហើយ»

បើតាមអ្នកស្រី លឹម គឹមស័រ ការស្នើសុំលិខិតឆ្លងដែនមកកាន់កាប់នេះ ដើម្បីមានភាពងាយស្រួលផង និងជា​​កា​រពារពីភាពស្របច្បាប់របស់ក្រុមពលករខ្មែរផង។ជាងនេះទៅទៀត ពួកមានក្តីបារម្ភប្រសិនបើត្រូ​វសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន ដោយហេតុផលណាមួយ ពួកគេអាចនឹងប្រឈមមុខនឹងកា​រចោទប្រកាន់លួចឆ្លងដែន និងធ្វើការនៅទីនោះដោយខុសច្បាប់បាន។

ចំណែកលោក កត្តា អន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាល លើកឡើងថា ក្រសួងការងារក៏កំ​ពុង​អង្កេតជុំវិញករណីនេះដែរ។ស្របពេលដែលស្ថាប័នជំនាញនេះ បង្ហាញពីចេតនាត្រួតពិនិត្យ អ្នកនាំ​​ពា​​ក្យ​​រូបនេះ ក៏អំពាវនាវឱ្យពលករខ្មែរ ដែលកំពុងធ្វើការនៅប្រទេសថៃដោយស្របច្បាប់ ត្រូវរកកិច្ចអ​ន្តរាគ​​មន៍​ភ្លា​មៗផ្នែកផ្លូវច្បាប់ ក្នុងករណីមានបញ្ហាកើតឡើងដោយហេតុផលណាមួយ។

លោកបន្តថា៖ «ក្រសួង នឹងអង្កេតករណីនេះ សំណូមពរដល់ក្រុមហ៊ុនបញ្ជូនពលករ និងក្រុមហ៊ុនទទួលព​​លករគោរពច្បាប់ការងារសិទ្ធិ និងលក្ខខណ្ឌការងារដល់ពលករ។ ក្នុងករណីមានបញ្ហាអ្វីមួយសូមពលករទាក់ទងមកស្ថានទូតខ្មែរ និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធដើម្បីអន្តរាគមន៍ទាន់ពេលវេលា»

ដោយឡែក ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង និយាយថា នៅតាមបណ្តាលប្រទេសនានាលិខិតឆ្លងដែនគឺជារឿងចាំបាច់ ដូចជាសេរីភាពក្នុងការរស់នៅដូច្នោះដែរ។ ក្រៅពីនេះ លោកថាឯកសារស្របច្បាប់ផ្សេងៗក្នុងការដើរហើរត្រូវតែមានព្រោះវាបង្ហាញពីភាពស្របច្បាប់​​ផង ​និងជាការបញ្ចៀសបញ្ហាកើតឡើងដោយប្រការណាមួយផង។

លោកបន្តថា៖«ខ្ញុំយល់ថាពាក់ព័ន្ធហ្នឹងបញ្ហានេះការដកលិខិតឆ្លងដែនមិនឲ្យទៅពលករគឺជាការ​ បង្ខាំងសេ​រី​ភាពមួយហើយបាទកាលណាគាត់ចេញពីប្រទេសទៅធើ្វការនៅប្រទេសក្រៅនឹងពឹងលើលិខិត​​ឆ្លងដែនហើយ ដើម្បីមានសេរីភាពតាអត់លិខិតឆ្លងដែនគ្មានសេរីភាពបាទព្រោះមនុស្សទៅណាក៏មានសេរីភាព ទីផ្សា​រ ទិញម្ហូប ត្រូវការកំសាន្តខ្លះបាទ»

របាយការណ៍របស់ក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ បានបង្ហាញថាគិតត្រឹមដើមឆ្នាំ២០២៣ ចំ​នួ​ន​​ពលករកម្ពុជាកំពុងធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស មានចំនួនសរុប ១,៣២លាននាក់ ក្នុងនោះប្រទេសថៃ មានចំ​​នួន​ច្រើនជាង គឺ១,២លាននាក់ កូរ៉េខាងត្បូង មានចំនួនជិត ៥ម៉ឺននាក់ ជប៉ុន មានចំនួន ១ម៉ឺន ៦ពាន់ នា​ក់​ ម៉ាឡេស៊ីមាន២ម៉ឺន២ពាន់នាក់ សិង្ហបុរី មានចំនួន ៨៥១ នាក់ ទីក្រុងហុងកុង មានចំនួន ២១៥នាក់ និ​​ង​​អារ៉ាប់ប៊ីសាអូឌីត មានចំនួន១១នាក់៕

អ្នកឃ្លាំមើលស្នើឱ្យតុលាការអនុវត្តទោសក្នុងទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរការបាញ់ប្រហារបណ្តាលឱ្យ​ស្លាប់និ​ង​របួ​ស​នៅ​បុរី​ប៉េ​ង​​ហួត

អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់ព្រមទាំងអ្នកនយោបាយស្នើឱ្យតុលាការអនុវត្តទោសដោយហ្មត់ចត់ដែលមា​នស្ថា​ន​ទ​ម្ង​​​​​​​​​ន់ទោ​​សជាអតិបរមា ប្រឆាំងឃាតករដែលធ្លាប់មានងាជាឧកញ៉ា បាញ់ប្រហារនៅក្នុងបុរីប៉េងហួត ដែលប​​ណ្តា​​​លឱ្យយុវជន៤នាក់ មានស្លាប់ និងរបួស។​

ប្រតិកម្មនេះ នៅបន្ទាប់ពីតុលាការ និងមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ រួមទាំងនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារក្រសួងមហាផ្ទៃ ស​ម្រេ​​​ច​​​ផ្តន្ទាទោស ក្នុងដំណាក់កាលស្ថាប័នអយ្យការ ដាក់ពន្ធនាគារជនជាប់ចោទប្រមាណ១៥ឆ្នាំ។

លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ​ នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ បានប្រាប់ គេហ​​ទំ​​ព័រ​ New​​​sr​o​om Cambodia នៅថ្ងៃនេះថា សាធារណ:ជនបានបញ្ចេញមតិរិះគន់ព្រោងព្រាត ចំពោះការ​ស​ម្រេ​​​​​ចរបស់តុលាការថាបទចោទប្រកាន់នេះមិនយុត្តិធម៌ស​​ម្រាប់ជនរងគ្រោះ និងក្រុមគ្រួសារទេ។លោក​បន្ត​​ថា​ ផ្អែកលើភស្តុតាងជា វីដេអូ ឃ្លីប បង្ហាញថាអតីតងាជាឧកញ៉ា ឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា ជាឃាតករបានប្រព្រឹត្តអំពើរបាញ់សម្លាប់លើយុវជនទាំងបួននាក់គ្មានមនុស្សធម៌ដែលបណ្តាយឱ្យយុវជនពីរនាក់គូដណ្តឹងស្លាប់ និង​​យុវជនពីរនាក់ទៀតរងរបួស។

លោកបន្តទៀតថា វីដេអូ ឃ្លីប ផ្សេងទៀតរកឃើញជនជាប់ចោទ បានយកកាំភ្លើងតាមខ្លួនទុកជាមុន និងបាន​ផ្លាស់ប្តូរសម្លៀកបំពាក់ជាច្រើនដងក្រោយបាញ់ប្រហាររួច។

លោកបន្តថា៖«បើមើលទៅបទល្មើសដែលចោទប្រកាន់ហាក់ដូចជាមិនសមនឹងទង្វើប្រព្រឹត្តដ៏ឃោរឃៅ ព្រៃ​​ផ្សៃ និងអមនុស្សធម៍ និងឋព្យសន:កម្មដែលកើតឡើងពីទង្វីរបស់អតីតឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា នោះទេ ដូច្នេះ​​បានមានសាធារណ:ជនជាច្រើនលើកឡើងថាគឺចោទប្រកាន់ពីបទមនុស្សឃាតគិតទុកជាមុន តាមមាត្រា២០០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌដែលកំរិតទោសអាចអស់មួយជីវិត ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនដឹងថាតំណាងអយ្យចោទប្រកាន់នេះសំអាងលើរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេត និងភស្តុតាង ដែលមន្ត្តី្រនគរបាលយុត្តិធម៌កសាង និងប្រមូលភស្តុតាងនានយ៉ាងណាទេ តែបទចោទប្រកាន់នេះនាំឱ្យមានការរិះគន់ពីសាធារណ:ជន និងសំដែងការព្រូយបារម្ភខ្លាដូចករណីឧកញ៉ាមួយចំនួនមុនៗ និងអ្នកមានអំណាច មានលុយមួយចំនួនប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋហើយជាប់ពន្ធនាគារមិនបានយូរ ឬយកមន្ទីរពេទ្យធ្វើជាកន្លែងជាប់ឃុំជំនួសពន្ធនាគារ »។

បើតាមលោក អំ សំអាត ដើម្បីឱ្យមានយុត្តិធម៌សង្គម និងដើម្បីយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះ ព្រមទាំងក្រុមគ្រួសារ តុលាការគួរអនុវត្តទោសក្នុងកម្រិតអតិបរមា តម្លាភាព និងយុត្តិធម៌ បើរកឃើញភស្តុតាងថ្មីគួរប្តូរបទចោទឱ្យបានធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ ឱ្យសមនឹងទង្វើរបស់ជនត្រូវចោទដែលគ្មានគុណធម៌ក្នុងខ្លួនដូចនេះ។

ចំណែក លោក សុខ សំអឿន ប្រធានក្រុមអ្នកច្បាប់អមរិន្រ្ទ លើកឡើងថា បទប្រើប្រាស់អាវុធខុសច្បាប់ វាជា​​ធាតុមួយនៃបទឃាតកម្ម ដូចនេះបើមានទោសឃាតកម្មហើយ គឺមិនមានបូកទោសនឹងបទកាន់កាប់អា​​វុធ​ខុសច្បាប់ទៀតនោះទេ។ លោកបន្តថា បើសម្លាប់សាហាវ ឬច្រើនគ្នាបែបនេះ ក្នុងពេលតែមួយ គឺនឹងខិតទៅ​​រក អតិបរមា១៥ ឆ្នាំ។

លោកបន្តថា៖ «រឿងនេះ ការចោទច្រើនបទល្មើសវាមិនជាថ្វីទេ តែសំខាន់ការសម្រេចរបស់តុលាការ។ យើ​​ងធ្វើ​ទៅតាមច្បាប់ជាធរមាន មិនមែនធ្វើទៅតាមកំហឹងសាធារណជននោះទេ។ បើចង់ឱ្យមានទោសធ្ងន់ អយ្យការគួររកភស្តុតាងដែលជននោះរៀបចំជាមុនវិញ នឹងអាចមានទោសដល់ទៅអស់មួយជីវិត»

ស្របពេលសាធារណៈជនផ្ទុះការរិះគន់ នៅលើបណ្តាញសង្គមព្រោងព្រាត គណបក្សដើម្បីកម្ពុជា ដែលជា​​ប​ក្ស​ទើបបង្កើតឡើងថ្មោងថ្មី ក៏មិនពេញចិត្តចំពោះ​ការសម្រេច​របស់​​តុលាការនេះដែរ។

លិខិតដាក់ទៅក្រសួងយុត្តិធម៌ នៅថ្ងៃទី២៤ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ លោក ឯម សុខសុវណ្ណ ប្រធានគ​ណប​ក្ស​ដើ​ម្បីកម្ពុជា លើកឡើង​​​នៅ​​ក្នុ​​ងលិខិតនោះថា ស្នើឱ្យក្រសួងយុត្តិធម៌ពិនិត្យលើចំណាត់ការឡើងវិញ រ​​ប​​ស់​​​​ស្ថា​​ប័ន​​អយ្យការ។លើសពីនេះ គណបក្សដើម្បីកម្ពុជា យល់ឃើញថាបទចោទប្រកា​ន់ដូចដែលអយ្យ​កា​​ររ​​ក​ឃើ​ញ ជាបទល្មើសក្នុងទម្រង់ដូចជួយសម្រាល់បន្ទុកឱ្យជនត្រូវចោទ។

ម្យ៉ាងវិញទៀត​បទចោទនេះ គួរ​​កែ​​ប្រែ​​​ពី​​ប​ទ «ឃាតកម្ម  » ទៅជាបទចោទ «ឃាតកម្មគិតទុកជាមុន » ។ក្នុ​​ង​ន័​យនេះ គណបក្សថ្មី​​​ថ្មោ​ង​​មួ​យ​​នេះ​​ ចាត់ទុកថា សកម្មភាពនៃអំពើបាញ់ប្រហាររ​​បស់ជនត្រូវចោ​ទឈ្មោះ​ ស្រី ស៊ីណា នេះ មានគំនុំគុំគួន និង​មានរៀបចំអាវុធទុកជាមុន។មានភាពស៊ីសង្វាក់ និងប្រទា​ក់ក្រឡា​លើ​ផ្នែ​​ក​អង្គហេតុ។ការប្រព្រឹត្ត​អំពើ​​ល្មើ​​​​​​​ស​​ដោ​​​យជនដៃដល់ឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា មានចរិតលក្ខណៈសាហាវ និង​​ព្រៃ​​​​ផ្សៃ ជាពិសេសកា​​រសម្រេ​​ច​​ចោ​ទប្រកាន់ ប្រឆាំងជនត្រូវចោទជា២សំណុំរឿងជាបទល្មើសស្រាល។

ប្រភពបន្តថា៖«គណបក្សដើម្បីកម្ពុជាយល់ឃើញថាកាលណាស្ថាប័នតុលាការ ពិសេសស្ថា​​ប័នអយ្យកា​រ​ដែ​​​​ល​​​ទទួលខុសត្រូវក្នុងរឿងក្តីព្រហ្មទណ្ឌ មិនមានភាពយុត្តិធម៌ ពុករលួយ ឬប្រព្រឹត្ត​នៅអគតិ​​ទាំ​​ងបួ​ននឹ​​ង​ធ្វើ​​​ឱ្យ​​ពលរដ្ឋបាត់ទំនុកចិត្តលើប្រព័ន្ធតុលាការ »។

ក្រោយរឿងក្តីព្រហ្មទណ្ឌនេះ​កើតឡើង មិនបានប៉ុន្មានថ្ងៃផង វីដេអូ ឃ្លីប មួយត្រូវ​​បាន​សា​​ធា​រណៈ​​បន្ត​​ចែ​​ករំ​លែ​​កព្រោងព្រាត នៅលើបណ្តញសង្គមហ្វេសប៊ុក។តាមរយៈឃ្លីប​ វីដេអូ ខ្នាតខ្លីនេះ គេសង្កេត​ឃើញ​​ជន​​ត្រូ​​វ​​ចោទឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា ដើរបាញ់ប្រហារយុវជន បណ្តាលឱ្យស្លាប់ និងរបួស។មិនយូរប៉ុ​ន្មានក្រសួ​​ងព័ត៌​មា​​ន​ បានចេញសេចក្តីប្រកាសដោយបិទសិទ្ធិ មិនឱ្យសាធារណៈជនចែករំលែក ឃ្លីប វីដេអូ នោះតទៅទៀត ក្រោ​​មហេតុប៉ះពាល់សិទ្ធិជនរងគ្រោះ។

តាមរយៈបម្រាមនេះ និងសេចក្តីសម្រេចរបស់ស្ថាប័នអយ្យការ គណបក្សនយោបាយ និងអ្នកឃ្លាំមើល​​សង្គ​​ម​​យល់ឃើញថា ការនេះគឺជារឿងមិនប្រក្រតីក្នុងការអនុវត្តនីតិវិធី របស់ស្ថាប័នរបស់រដ្ឋ។

ជនត្រូវចោទឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា ត្រូវបានតំណាងអយ្យការ ចោទប្រកាន់ពី២សំណុំរឿង គឺការប្រើប្រាស់​អា​​អា​​​​វុ​ធដោយគ្មានការអនុញ្ញាត និងឃាតកម្ម​តា​ម​​បញ្ញត្តិមាត្រា១៩៩​ និងមាត្រា២០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដាក់​​ព​​ន្ធ​​​នាគារចម្លោះពី១០ ទៅ១៥ឆ្នាំ។ដោយឡែក ឈ្មោះ សាន សុខចំរើន និងឈ្មោះ សែន រ៉ាដូ ត្រូវដោះ​​លែ​​ង​​​​​​វិញ ក្រោយរកឃើញថាមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងអំពើមនុស្សឃាតនេះ។ក្រៅពីនេះ ស្រ្តីជាម្តាយ និងម្នាក់ទៀត​​ដែល​គេសង្ស័យថាអាចជាស្រីកំណាន់របស់ជនត្រូវចោទឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា មិនទាន់មានព័ត៌មានណាមួយ ទ​ម្លាយឱ្យដឹងពីស្ថានភាពជុំវិញរឿងក្តីនេះនៅឡើយទេ។

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការបកស្រាយពីលោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុ​​ត្តិ​​ធម៌ និងលោក អ៊ី រិន្ទ អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានទេនៅរសៀលថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនានេះ​​។

ការអនុវត្តទោសចំពោះជនត្រូវចោទឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា ដែលទើបដកងាជាឧកញ៉ា ថ្មីៗនេះ រង់ការរិះ​​គន់​​ជា​​បន្ត​​បន្ទាប់ពីសាធារណៈជន។អំពើមនុស្សឃាតដូចគ្នា ការផ្តន្ទាទោសក្នុង​កម្រិតផ្សេងគ្នា​​។សាលា​ដំបូ​​ង​ខេត្ត​សៀ​មរាប កាលពីថ្ងៃទី៨ ឧសភា ឆ្នាំ២០២២ បានកាត់​ទោសទណ្ឌិតវ័យ៣២ឆ្នាំ ឱ្យជាប់ពន្ធ​​នាគា​រអ​​ស់​មួយ​​ជី​​វិត​។ការសម្រេចរបស់ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនេះ នៃសាលាដំបូងខេត្តសៀមរាបនេះ កើតឡើង​​ពេល​​ដែ​​លទណ្ឌិតរូបនោះ រំលោភហើយសម្លាប់ក្មេងស្រីវ័យ១៣ឆ្នាំ។

កាលពីថ្ងៃដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦ សំណុំរឿងស្រដៀងគ្នាមួយករណីទៀត លោក លី សុខលេង ប្រធា​​នក្រុ​មប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ សាលា​​​ដំបូ​ងរា​​ជ​​ធា​នី​ភ្នំពេញ បានផ្តន្ទាទោសដា​ក់ពន្ធនាគារប្រឆាំងមនុស្សនាក់ពី៣០ឆ្នាំ​ទៅមួយជីវិត ពាក់ព័ន្ធរឿងក្តី​បោ​​ក​គ្រាប់បែកសម្លាប់ប្រុសស្នេហ៍ក្បត់ចិត។ក្នុងចំណោមពួកគេ ៣នាក់ត្រូ​​វ​​ជា​ប់ទោស​អស់មួយជីវិត​។រីឯ២​នា​ក់​​​​ទៀត ជាប់ទោស៣០ឆ្នាំ។ផ្ទុយទៅវិញ ចំពោះរឿងក្តីជនត្រូវចោទឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា តុលាការសម្រេចផ្តន្ទាទោស​ក្នុងដំណាក់កាលស្ថាប័នអយ្យកា ដាក់ពន្ធនាគារប្រមាណ​១៥​ឆ្នាំ​។​​ក​រណីនេះ នាំឱ្យមានប្រតិកម្មជាបន្តបន្ទាប់ ប្រឆាំងការសម្រេចរបស់តុលា​ការនៅពេលនេះ៕

សហជីពមួយស្នើ​ម្ចាស់ជំនួយអាមេរិកពិនិត្យ​​ឡើងវិញលើការ​ផ្តល់ជំនួយ​ដល់​អង្គការ​សង់ត្រាល់

សហភាពសហជីព​ពន្លឺ​កម្មករកម្ពុជា ដែលអះអាង​ថា​​តំណាងឱ្យកម្មករនិយោជិតចំនួន ៤ម៉ឺននាក់ បានដាក់ញត្តិនៅ​ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ស្នើសុំជួយអន្តរាគមន៍ទៅ​​នាយក​អង្គការ USAID ប្រចាំកម្ពុជា ពិនិត្យ​ឡើងវិញលើការ​ផ្តល់ជំនួយសម្រាប់​ធ្វើ​សកម្មភាព​​ទៅ​ឱ្យ​​អង្គការ​សង់ត្រាល់ និងណែនាំដល់អង្គការនេះឱ្យ​ធ្វើសកម្មភាពប្រកបដោយតម្លាភាព។

គេសង្កេតឃើញថា ប្រតិកម្មជាហូរហែររបស់សហជីពដែលមាននិន្នាការគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលនេះ ធ្វើឡើងបន្ទា​​ប់ពី មជ្ឈ​មណ្ឌលសម្ពន្ធ័ភាពការងារ​និងសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ បានចេញ​នូវ​របាយការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ដែ​​លបញ្ជាក់ថា ការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សហជីពឯករាជ្យកម្ពុជា នៅតែទទួលរងការរារាំង តាមរយៈកា​​រគំរាមកំហែងគ្រប់រូបភាព។

ក្នុងញត្តិ​របស់​សហភាពសហជីពពន្លឺកម្មករកម្ពុជា ដែលដាក់ជូននាយកអង្គការ USAID ប្រចាំនៅកម្ពុជា តាមរយៈស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤នេះ បាន​លើកឡើង​ថា ខ្លឹមសារនៃរបាយការណ៍របស់អង្គការ​សង់ត្រាល់ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការ​ពិត និង​មិនមានមូលដ្ឋាន​ច្បាស់លាស់ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់​ដល់​កិត្តិយសជាតិ ស្ថិរភាពការងារ និងផលប្រយោជន៍រួមរបស់កម្មករ និយោជិត​នៅកម្ពុជាទាំងមូល។

ញត្តិដដែលបន្តថា ពួកគេមានក្តីបារម្ភជាខ្លាំងពីផលប៉ះពាល់​ដល់ស្ថិរភាពការងារ និងផលប្រយោជន៍កម្មករ​និយោជិត ដែលករណីនេះ សហជីពនេះ បាន​ស្នើ​ដល់​នាយក​អង្គការ​ USAID ពិចារណាឡើងវិញចំពោះការឧបត្ថម្ភ​កញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់​ធ្វើសកម្មភាពដល់អង្គការសង់ត្រាល់ និងណែនាំឱ្យ​អង្គការនេះ ធ្វើសកម្មភាពដោយតម្លាភាព និងស្របតាមលក្ខខន្តិកៈរបស់ខ្លួន ជាពិសេសឱ្យស្របតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា។

អ្នកស្រី សៀ គន្ធា អគ្គលេខាធិការ​សហភាពស​ហជីព​ពន្លឺកម្មករកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ខាង​តំណាង​​ស្ថានទូតអាមេរិក​ប្រចាំនៅកម្ពុជា បាន​ទទួល​យកញត្តិ​របស់​សហជីពរួចហើយ តែការ​ឆ្លើយតបយ៉ាងណានោះ អ្នកស្រីនៅពុំទាន់ដឹងនៅឡើយទេ។

អ្នកស្រីបានបន្ថែមទៀតថា៖ «មកដល់ពេលនេះ យើងមិនទាន់បានឃើញនូវការឆ្លើយតបណាមួយ ពីការកែប្រែរបាយការណ៍ ឬយ៉ាងណា ពី​ខាងស្រង់ត្រាល់ទេ ចឹងនៅតែមិនមានការឆ្លើយតបទេ យើងនឹងត្រូវធ្វើសកម្មភាពបន្តទៀត»។

មន្ត្រីកិច្ចការសាធារណៈរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក Wesley Holzer  បានលើកឡើង​តាមរយៈសារអ៊ីម៉ែល នៅថ្ងៃចន្ទនេះថា បុគ្គលគ្រប់រូបមានសិទ្ធិសម្តែងមតិ​​ និង​អង្គការទាំងអស់មាន​សិទ្ធិ​ក្នុងការប្រមូលផ្តុំដោយសន្តិវិធី និងអនុវត្តសេរីភាពក្នុងការបង្កើតសមាគម ដែលសិទិ្ធទាំងនេះគឺ​ជា​អាទិភាពចម្បងរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក សម្រាប់​ក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស ហើយសិទ្ធិទាំងនេះ​ក៏មានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជាផងដែរ​។

លោកបន្ត​ថា៖ «សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ត្រូវតែរួមបញ្ចូលផងដែរនូវសិទ្ធិ​ផ្សព្វ​​ផ្សាយ​​របាយការណ៍ឯករាជ្យជា​សាធារណៈ ដោយមិនមានការ​ភ័យខ្លាចពីការសងសឹក ឬការយាយីណាមួយ»។

គេហរទំព័រ Newsroom Cambodia មិនអាចសាកសុំអធិប្បាយជុំវិញករណីនេះ ពីនាយក​អង្គការ​ USAID ប្រចាំនៅកម្ពុជា និង​លោក ឃុន ថារ៉ូ មន្ត្រីសម្របសម្រួលការងារនៃអង្គការសង់​ត្រាល់​បាន​ទេ នៅថ្ងៃនេះ។

ចំណែក ​ប្រធានសហជីពកម្ពុជា អ្នកស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ មានប្រសាសន៍ថា របាយការណ៍របស់​សង់ត្រាល់ ជារបាយការណ៍​មួយ​ដែល​មាន​ការ​សិក្សា និងស្រាវជ្រាវច្បាស់លាស់ ក្នុងនោះ​ក៏​​មាន​​ការ​​​​សម្ភាសន៍​សមាជិក​របស់​សហព័ន្ធ​​សហជីព(CATU) និងសម្ភាសន៍សមាជិករបស់ សម្ព័ន្ធ​សហជីព​ប្រជាធិបតេយ្យ (CCAWDU) ដែលលើកឡើង​ពីស្ថានភាពជាក់ស្តែង​​នៅក្នុង​ក្រុមហ៊ុន​របស់​ពួក​គេ។

អ្នកស្រីបានគូសបញ្ជាក់​ថា៖​ «របាយការណ៍មួយនេះ គ្រាន់តែជារបាយការណ៍មួយជ្រុងតូចនៃការរកឃើញក្នុងការសម្ភាសន៍កម្មករនិយោជិកចំនួនជាង១០ក្រុមហ៊ុន ហើយកម្មករនិយោជិក​ពួកគាត់ឆ្លើយតបតាមសភាពជាក់ស្តែងដែលកើតមាននៅក្នុងក្រុមហ៊ុនរបស់ពួកគាត់។

តែយ៉ាងណា អ្នកស្រីថា​ ការដាក់ញត្តិរបស់សហជីពណាមួយ គឺជាការយល់ឃើញរបស់ពួកគាត់ ខណៈអ្នកស្រីយល់ថា របាយការណ៍របស់សង់ត្រាល់ មិនមានការប៉ះទង្គិច​អ្វីធ្ងន់ធ្ងរ​នោះទេ ដោយ​សារ​តែ​រដ្ឋាភិបាល​ក៏មានរបាយការណ៍មួយផ្សេងទៀត ហើយខាងអង្គការ​ ILO ក៏​មាន​របាយការណ៍​របស់​គេមួយ​ទៀតដែរ។

អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ លោក កត្តា អ៊ន មានប្រសាសន៍ថា ការ​ដាក់ញត្តិរបស់សហជីពណាមួយនោះ ជា​ការ​សម្តែង​មតិ​ក្នុង​សង្គម​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​បង្ហាញ​ពី​លំហរសេរីភាពសហជីពនៅកម្ពុជា​មានភាពទូលំទូលាយ។

លោកយល់ឃើញ​ថា អ្វីដែលសហជីពដ៏ច្រើនលើសលុប​ កំពុង​តវ៉ាចំពោះរបាយការណ៍​របស់​អង្គការ​​សង់​ត្រាល់នេះ​ ព្រោះពួកគេយល់ថា ​របាយការណ៍សង់ត្រាល់ មានលក្ខណៈបំភ្លើសពីការ​ពិត​ ដែលប៉ះពាល់ដល់សហជីព បង្កឱ្យមានការរើសអើងសហជីព និងប៉ៈពាល់ដល់ការបញ្ជាទិញពីកម្ពុជា និងកម្មករនិយោជិត។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «[យោងតាម]ILO បានវាយតម្លៃពីភាពល្អប្រសើរនៃសេរីភាពសហជីព លក្ខខណ្ឌការងារ ប្រាក់ឈ្នួល បសស និងការនាំចេញ តែសង់ត្រាល់បែរជាជំទាស់របាយការណ៍ ILO ទៅវិញ។ តើចំណេញដល់កម្ពុជាឬទេ? ដូច្នេះសង់ត្រាល់ត្រូវដោះស្រាយជាមួយសហជីពដែលកំពុងតវ៉ា»។​

កាលពីថ្ងៃទីថ្ងៃ​ទី១៤ ខែមិថុនា សហជីពសហភាព​សហជីព​រក្សា​សិទ្ធ​កម្មករ​កម្ពុជា​​ប្រមាណ ១០០នាក់ ប្រមូល​ផ្ដុំ​គ្នា​តវ៉ា​ប្រ​ឆាំ​ង​មជ្ឈមណ្ឌល​សម្ព័ន្ធភាព​ការងារ​និង​សិទ្ធិមនុស្ស ឬ​ហៅ​កាត់​ថា សង់ត្រាល់ (Central) ចំពោះការចេញផ្សាយ​​របាយការណ៍​មួយ​ស្តី​អំពី​ការ​រារាំង​សេរីភាព​របស់​សហជីព​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជាថាមាន​ចរិត​អុជអាល និង​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្មករ​និយោជិត។

ដោយឡែក សហភាពសហជីពកម្ពុជា-អាស៊ាន(CACU) កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថ្កោលទោសចំពោះបាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទិ្ធមនុស្ស ហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ នេះដែរ ដោយចោទប្រកាន់ថាជារបាយការណ៍បំប៉ោងបញ្ហា បំភ្លៃការពិត និងខុសពីស្ថានភាពសហជីពនៅកម្ពុជា។

សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះបន្ថែមថា  របាយការណ៍របស់សង់ត្រាល់មានខ្លឹមសារពាក់ព័ន្ធនឹងរបាយការណ៍របស់អង្គការ ILO B​​​F​C និងបញ្ហាដែលកើតឡើងរវាងសហជីព និង សហជីពនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនមួយ ដោយពុំអាចចាត់ទុកថាជាឧបសគ្គ រារាំងភា​​ព​ជាតំណាង សេរីភាពសហជីពទាំងអស់នៅកម្ពុជាឡើយ ប៉ុន្តែគឺជារបាយការណ៍ចោទប្រកាន់ និងបំប៉ោងបញ្ហាបំភ្លៃការពិត​។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា មជ្ឈមណ្ឌល​សម្ព័ន្ធ​ភាព​ការងារ​ និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ហៅ​កាត់ ​«សង់ត្រាល់» នេះគឺជាអង្គការមួយក្នុងស្រុកដែលបង្កើតឡើងដើ​ម្បី​​​​ផ្តល់អំណាចដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងជាស្ថាប័នឯករាជ្យ មិនរកប្រាក់កម្រៃ ហើយបំពេញការ​ងារ​ដោយ​គាំទ្រ និងចងក្រងក្រុមអ្ន​កធ្វើការតាម​រ​យៈ​ការផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ និងមធ្យោបាយ​​ផ្សេងៗ ដើម្បីទទួលបានអភិបាលកិច្ចប្រកប​ដោយ​តម្លាភា​​​ព ការគោរពសិ​ទ្ធិកា​​រងារ និង​សិទ្ធិមនុស្ស៕

លោកហ៊ុន សែន អំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋប្រើ Cool App ដើម្បីសុវត្ថិភាព និង​ធានា​បាន​ទំនាក់ទំនង​ក្នុង​ប្រទេស​​​​​​ពេលApp បរទេស​​​​មិន​​ដំណើរ​​ការ

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា​ លោក ហ៊ុន សែន អំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រើប្រាស់​កម្មវិធី Cool app ដែលជាបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម បង្កើតឡើងដោយជនជាតិ​ខ្មែរ ដើម្បីសុវត្ថិភាព និង​ធានា​បាន​នូវ​ទំនាក់ទំនងក្នុងប្រទេស នៅពេលដែល App ឬបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម​បរទេស មិនដំណើរការ ឬរអាក់រអួល។

CoolApp ជាបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម Chat លើកដំបូងរបស់កម្ពុជា ដែលមានលក្ខណៈស្តង់ដារ​បរទេស​ដូច Telegram និង WhatsApp ហើយ​បច្ចុប្បន្នបានដាក់ដំណើរការនៅលើ​ App Store និង Play Store ហើយ។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ លោក ហ៊ុន សែន បាន​លើកឡើង​នៅក្នុងទំព័រហ្វេស​ប៊ុក​ផ្លូវការ​របស់​លោក ​កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា​ ឆ្នាំ២០២៤ថា រយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃមក​នេះ រូប​លោក​បាន​សាក​ល្បង​​ប្រើប្រាស់​កម្មវិធី Cool App ដែលផលិត​ដោយ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដោយ​កម្មវិធីនេះ ប្រើ​​ប្រព័ន្ធ​រក្សាកា​រ​សម្ងាត់​បំផុត គឺ​ប្រព័ន្ធ Encryption ដែលពុំអាចមើល ឬអានសាររបស់អ្នកប្រើប្រាស់​ទេ សូម្បីតែក្រុមហ៊ុន CoolApp ផ្ទាល់ក៏ដោយ។

លោក​បន្តថា​ នៅប្រទេសដទៃ​ មាន​ប្រព័ន្ធ​ទំនាក់ទំ​នង​ផ្សេងៗគ្នា ដូច​ជា Wechat របស់ចិន, Zalo របស់វៀតណាម, Kakao Talk របស់កូរ៉េខាងត្បូង និង​​ Telegram របស់រុស្ស៉ី ខណៈបច្ចុប្បន្ន​​កម្ពុជាមាន Cool App។

ករណីនេះ លោកបាន​លើកទឹកចិត្ត និងអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស រួម​ទាំង​មន្ត្រីរាជការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ប្រើប្រាស់​បណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម Cool App នេះ ដើម្បីសុវត្ថិភាព និង​ធានាដល់ការ​ទំនាក់ទំនងក្នុងប្រទេស នៅពេលដែលបណ្តាញទំនាក់ទំនង​សង្គមបរទេស​ រអាក់រអួល និងមិន​ដំណើរការ។

លោក​​ថា៖ «រឿងសំខាន់មួយទៀត គឺការធានាដល់ទំនាក់ទំនងក្នុងប្រទេសរបស់យើង ក្នុងករណីបណ្តាញទំនាក់ទំនងរបស់បរទេស ជួបការរអាក់រអួលដោយប្រការណាមួយ។ ដូចនេះមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគួរបង្កើតឱ្យមាន CoolApp ដើម្បីធានាម្ចាស់ការលើរក្សាការសម្ងាត់ផង និងការដាច់ទំនាក់ទំនងពីប្រព័ន្ធបរទេសផង»។

លោក​ ហ៊ុន សែន​ បានគូសបញ្ជាក់ដែរថា កម្ពុជា មិនបានហាម​ឃាត់ឱ្យពលរដ្ឋ​ឈប់ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធដែលធ្លាប់ប្រើនោះឡើយ ប៉ុន្តែលោក​ចង់ឱ្យពលរដ្ឋសាកល្បងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធថ្មីនេះ ខណៈ​ការប្រើប្រាស់​​ Cool App មាន​ភាពងាយស្រួល ៣ចំណុច ក្នុងនោះគឺងាយស្រួល​បង្កើត​ដោយ​មិន​ពិបាក​រកលេខកូដ​ពីកន្លែងផ្សេង ឬរងចាំយូរ និង​បញ្ជូនសារជាអក្សរ រូបថត វីដេអូ និងសារ​ជាសំឡេង​បានលឿន ព្រមទាំងខលឆ្លើយឆ្លង និងវីដេអូខលបានយ៉ាងច្បាប់ល្អ ហើយ​ប្រព័ន្ធនេះ​ប្រើ​អ៊ីនធឺណែត តិចជាងប្រព័ន្ធផ្សេងទៀត។

លោកបានបន្ថែមថា៖ «គោលដៅរបស់ខ្ញុំក្រៅពីលើកទឹកចិត្តឱ្យ​កូនខ្មែរ​ចេះស្រាវជ្រាវ​បច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រ ក្លាយជាផលិត​ផល​ខ្មែរ អ្វីដែលខ្ញុំត្រូវគិត​គឺសុវត្ថិភាពសម្រាប់​សន្តិ​សុខ​ជាតិ ដែលបរទេសពិបាកជ្រៀតជ្រែកយកព័ត៌មានពីយើងបាន»។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ លោក ហេង សុខគង់ មាន​ប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីនៅថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនានេះ​ថា លោកកំពុង​តែសិក្សាទៅលើកម្មវិធីនេះ និងសាកល្បងប្រើប្រាស់ដែរ។

ចំណែក អគ្គនាយករង​នៃអគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងផ្សព្វផ្សាយអប់រំនៃ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ លោក អ៊ីវ វាសនា មានប្រសាសន៍ថា ​ការប្រើប្រាស់​កម្មវិធីនេះ នឹងបង្ក​ភាព​ងាយស្រួលនៅក្នុងការស្វែងរកជនបង្ក ឬក្លែងបន្លំណាមួយ ក្នុងន័យទុច្ចរិតមកដាក់​ទោសតាមច្បាប់ផងដែរ។

លោកបន្តថា នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌបច្ចេកទេស​អនុវត្តន៍​ច្បាប់ កម្មវិធីថ្មី​របស់​ខ្មែរ ព្រមទាំងមានការ​ចុះបញ្ជីក្រោមច្បាប់កម្ពុជានេះ​ នឹង​មាន​ភាពកាន់តែងាយស្រួលក្នុងការ​ពិនិត្យ ការពារសុវត្ថិភាពជូនអ្នកប្រើប្រាស់ ជាពិសេស​គឺការអនុវត្តនីតិវិធីច្បាប់ជូន​ជនរងគ្រោះដែលកើតចេញពីអំពើឆបោកនានា​ដែលប្រើប្រាស់កម្មវិធីនេះ ព្រមទាំងអាចធានាបានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការស្រាវជ្រាវស៊ើបអង្កេតកាន់តែលឿនជាងមុន ខណៈលោកថា កម្មវិធីបរទេសមួយចំនួន មិនសូវសហការជាមួយសមត្ថកិច្ចនោះ​​ទេ។

លោកថ្លែងថា៖ «ក្នុងក្របខណ្ឌបច្ចេកទេស ការ​បង្កើតឱ្យមានកម្មវិធីទំនាក់ទំនងសង្គមដោយខ្លួនឯង គឺជាការល្អប្រសើរមួយ ដែលជួយឱ្យយើងជៀសវាងបានពីការពឹងពាក់ទាំងស្រុងលើកម្មវិធីរបស់បរទេស ដែលជានិច្ចកាលយើងពិបាកនឹងទំនាក់ទំនង ដើម្បីសុំការសហការគាំទ្រ​នៅ​ពេល​ដែល​មាន​បញ្ហាផ្សេងៗ ជាពិសេសនៅពេលមានការក្លែងបន្លំ​គណនី ឬការឆបោក»។

ជាមួយគ្នានេះ តាមលក្ខខណ្ឌបច្ចេកវិទ្យា លោក អ៊ីវ វាសនា ចាត់ទុកកម្មវិធីថ្មី​នេះថា​អាច​មានសុវត្ថិ​ភាព​ផង​ដែរ។

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ក្នុងក្របខ័ណ្ឌបច្ចេកទេស ការបង្កើតឱ្យមានកម្មវិធីទំនាក់ទំនងសង្គមដោយខ្លួនឯង គឺជាការល្អប្រសើរ​មួយ ដែលជួយឱ្យយើងជៀសវាងបានពីការពឹងពាក់ទាំងស្រុង​លើកម្មវិធីរបស់បរទេស ដែលម្តង​ម្កាល​យើងមាន​ភាព​​យឺ​តយ៉ាវ​​​ក្នុង​​ការ​​ទំនាក់ទំនង ​ដើម្បីសុំការសហការគាំទ្រនៅពេលដែលមានបញ្ហាផ្សេងៗ ជាពិសេសនៅពេលមានការ​ក្លែងបន្លំគណនី ឬការឆបោក»។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​ក្រុមប្រឹក្សា​យុវជន​កម្ពុជា​ លោក អ៊ឹម​ សុធី​ សាទរចំពោះការ​ដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់​នូវ​កម្មវិធី​បណ្តាញ​សង្គម Cool App ដែលបង្កើតឡើងដោយ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នេះ។ លោកថា កម្ម​វិធីនេះ អាចធានាអំពីសុវត្ថិភាពអ្នកប្រើប្រាស់បានផងដែរ។​

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «App នេះវាល្អសម្រាប់យុវជន ឬក៏ប្រជាជនខ្មែរ យើងគួរតែងាកមកប្រើ App ដែលជាសេវារបស់កូនខ្មែរ​យើង […] សុវត្ថិភាពវាល្អ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាជនដទៃទៀតដែលមិនទាន់ប្រើប្រាស់ ខ្ញុំមិនដឹងថា​គិត​យ៉ាងណា ឬយ៉ាងម៉េច​នោះ​ទេ​ តែសម្រាប់ខ្ញុំប្រើ Cool App នេះ ខ្ញុំគិតថា មានសុវត្ថិភាពខ្ពស់ហើយ វាល្អ ហើយគិតថាប្រព័ន្ធដែលបង្កើតនេះមិន​អាច​បែក​ធ្លាយ ឬមិនអាចលាតត្រដាងភាពសម្ងាត់ នៃទំនាក់ទំនងរវាងគ្នានិងគ្នា»។

គួរបញ្ជាក់ថា កម្មវិធី Cool App បានប្រកាសដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ។

បើយោងតាមការបព្ជាក់របស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន CoolApp នេះ​មាន​លក្ខណៈ​ស្តង់​ដារ​ដូច​អន្តរជាតិ ធ្វើឡើងដោយក្រុមជំនួញបច្ចេកទេសខ្មែ​រ​ជាច្រើននាក់ ដែលជាអ្នកជំនាញ​ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា IT។ កម្មវិធីទំនាក់ទំនងឆាត CoolApp នេះបានចំណាយពេលជាង៣ឆ្នាំមក​ហើយ ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ២០២១ មកដល់ឆ្នាំ២០២៤នេះ ដែលទើបចេញរូបរាងនៅពេលនេះ។

ប្រភពដដែលបន្តថា CoolApp មានមុខងារជាច្រើន រួមមាន Chat និង Call និង Video Call ដោយប្រើប្រាស់តាមស្តង់ដារអន្តរជាតិ ហើយ​ទិន្នន័យ(Data) និង Call ស្ថិតក្នុងលក្ខណៈ Encryption និង​សុវត្ថិភាពទាំងអស់ ដោយប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ Internet Local (Dix) ដែលធ្វើ​​ឱ្យ​ការ Call ស្តាប់លឺ​សំឡេង​ច្បាស់ និង Chat ផ្ញើរូបភាព វីដេអូ មានភាពរហ័ស ព្រោះ Internet មិនចេញទៅក្រៅប្រទេស៕

តុលាការបដិសេធសំណើសុំចាក់វីដេអូឃ្លីបដែលស្នើដោយក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិនៅក្នុងសវនាការជុំទី៥

សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិបានស្នើឱ្យ​ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ នៃតុលាការក្រុងភ្នំពេញ​ចាក់បញ្ចាំងវីដេអូ ឃ្លី​បដែលជាភស្តុតាងនៅក្នុងអង្គសវនាការ ដោយពួកគេអះអាងថាអាចដោះបន្ទុកពីការចោទប្រកាន់ ក៏ប៉ុន្តែការទា​​មាររបស់ក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិនេះ ត្រូវច្រានចោលដោយប្រ​ធានក្រុម​​ប្រឹក្សា​ជំ​​នុំ​ជម្រះវិញ។

សម្រាប់សវនាការជុំទី៥ ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៤ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ តុលាការបន្តលើកយកបទចោទ «រួម​​គំនិ​ត​ក្បត់ និ​ង​ប្រ​​​មាថ​ចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ » មកជំនុំជម្រះឡើងវិញ ដូចដែលសវនាការបានដំណើ​រក្តីរួច​​ហើ​​​យកា​​លពី​​៤​លើ​ក​ក​ន្ល​ង​ទៅ។

សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិកញ្ញា ភួន កែវរស្មី បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ក្រោយចេញពីសវនាការថា កញ្ញាបានស្នើឱ្យតុលាការចាក់បញ្ចាំង វីដេអូ ឃ្លីបដែលជាភស្តុតាងមានស្រាប់ក្នុងបញ្ជីភស្តុតាងដែលអះអាងថាមិនទាន់ទាញយកមកប្រើ ឬDownloadនោះ ប៉ុន្តែតុលាការមិនឯកភាពតាមសំណើរ។

កញ្ញាបន្តថា៖ «នាងខ្ញុំស្នើហ្នឹង បើសិនបើប៉ូលីសនគរបាលមិនបានដាក់[វីដេអូភស្ដុតាង]មក តើខ្ញុំអាចអត់ក្នុងនាមជាជនជាប់ចោទ Download វីដេអូហ្នឹងដើម្បីដាក់ជាភស្តុតាងដើម្បីដោះបន្ទុកខ្លួនឯងទាំងតែវីដេអូហ្នឹងគឺត្រូវមាន ប៉ុន្តែជាកង្វះខាតរបស់តំណាងអយ្យការជាមួយនិងមន្ត្រីនគរបាលដែលមិនបាន Download យកមកចាក់ទេ តែខ្ញុំចង់ Download យកមកចាក់ ព្រោះអីវាជាប្រយោជន៍របស់ខ្ញុំនូវការបង្ហាញភាពស្អាតស្អំរបស់ខ្ញុំ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនត្រូវបានលោកស្រីចៅក្រម និងអង្គជំនុំជម្រះអនុញ្ញាតឱ្យ Download យកមកចាក់ទេ គឺគាត់ប្រញាប់ក្នុងការចប់សវនាការខ្លាំងមែនទែន»។

សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិរូបនេះថា នេះជាបង្ហាញពីភាពមិនយុត្តិធម៌ និងជាការរើសអើងជនជាប់ចោទពីសំណាក់ចៅក្រម និងជាការជួយការពារតំណាងអយ្យការ។

កញ្ញាបន្តថា៖ «ខ្ញុំឃើញថាចៅក្រមគាត់បង្ហាញពីការរើសអើងពីការប្រើប្រាស់អំណាចដើម្បីគាបសង្កត់មកលើខ្ញុំដែលជាជនជាប់ចោទដែលខ្ញុំមិនដឹងថាគាត់មានអារម្មណ៍ខឹង គុំកួនអារម្មណ៍មួយណាទេប៉ុន្តែវាជាអារម្មណ៍ដែលខ្ញុំទទួលបាននៅក្នុងសវនាការ គឺខ្ញុំត្រូវបានគេគាបសង្កត់ដោយចៅក្រម ដែលគាត់ប្រើប្រាស់អំណាចរបស់គាត់មកគាបសង្កត់ឲ្យយើងមិនអាចអនុវត្តសិទ្ធិក្នុងនាមជាជនជាប់ចោទបានពេញលេញ មួយទៀតគាត់មិនបង្ហាញថាការពារយើងក៏ហីទៅ តែគាត់ជាចៅក្រមមានតួនាទី ស្វែងរកការពិតនៅក្នុងរឿងហ្នឹង តែគាត់បង្ហាញអាកប្បកិរិយាការពារតំណាងអយ្យការដែលជាអ្នកចោទប្រកាន់យើង»

ចំណែកឯកញ្ញា ឡុង គន្ធា ជាសកម្មជនមួយរូបទៀត លើកឡើងថាកញ្ញាមិនរំពឹងថាកញ្ញានឹងទទួលបានការជុំរុំជម្រះប្រកបដោយយុត្តិធម៌នោះទេ ដោយសារការស្នើសុំឱ្យចាក់បញ្ចាំង វីដេអូ ឃ្លីប ដែលជាភស្តុតាងក៏ចៅក្រមមិនព្រមចាក់ ហើយអង្គចៅក្រមបង្ហាញគោលជំហរការពារតំណាងអយ្យការ និងមានការច្រើពាក្យពេចន៍មួយចំនួនដូចជាថា តុលាការសង្ខេបៗ ទាំងនោះធ្វើឱ្យកញ្ញាអស់សង្ឃឹមចំពោះតុលាការ។

កញ្ញាបន្តថា៖ «ខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើលមែនទែននៅពេលដែលចាក់វីដេអូចប់ហើយ គ្នាយើងសូមនិយាយដើម្បីចាក់វីដេអូភស្តុតាង វាមិនមែនជាភស្តុតាងដែលបន្ថែមថ្មីទេ តែជាភ័ស្តុតាងដែលសមត្ថកិច្ចយកមកកសាងសំណុំរឿងចោទប្រកាន់ពួកយើង ខណៈពេលដែលទៅហ្នឹងវាជាភ័ស្តុតាងដែលមានប្រយោជន៍ ដល់ពួកយើងនៅជាមួយកូនក្ដី តែបែរជាធ្វើទៅបានមិនអនុញ្ញាតឱ្យចាក់[…]យើងមិនរំពឹងថាយើងនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌ទេ នៅក្នុងដំណើរការនៃការជំនុំជម្រះក្ដីនេះហើយ អារម្មណ៍ពួកយើងពេលនេះវាដូចគ្នាយើងអត់ច្បាស់លាស់ យើងអត់ដឹងថាយើងនឹងមានសេរីភាពដល់ពេលណា រឿងក្ដីក៏យើងអាចជាប់ពន្ធនាគាររហូតទៅដល់១០ឆ្នាំពេលវេលាចាក់វីដេអូភស្តុតាងត្រឹមតែ២នាទីក៏ចៅក្រមពុំអនុញ្ញាតហើយគាត់ក៏និយាយថាធ្វើបែបសង្ខេបៗ តើពេលជាប់ពន្ធនាគារសង្ខែបដែរមែន? នៅពេលយើងបាត់បង់សិទ្ធសេរីភាព ខ្ញុំទទួលយកអត់បាន»

លោក សំ ចំរើន មេធាវីការពារក្ដីឱ្យក្រុមសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិបានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា លោ​កមិនមានវិធីតវ៉ាឱ្យចាក់វីដេអូ ឃ្លីប ដែលជាភស្តុតាងទាំងនោះតាមសំណើកូនក្ដីលោកទេ ដោយសារចៅក្រមបានបដិសេធសំណើនោះដោយថាវាមិនមានភាពចាំបាច់។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ចៅក្រមគាត់សម្រេចអត់ទទួលយកទេ គាត់សម្រេចថាមិនមានភាពចាំបាច់ហើយគាត់ក៏បន្តនីតីវិធីទៀត[…]បើគាត់[ចៅក្រម]សម្រេចថាអត់ធ្វើហើយយើងធ្វើអីតវ៉ាទៀត គាត់ជាអធិបតីក្នុងសវនាការ»

ចំណែក លោក យី សុខសាន្ត មន្រ្តីអង្កេតជាន់ខ្ពស់ នៃសមាគមន៍ការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា ហៅ​​កាត់ថា អាដហុក (Adhoc) ប្រាប់អ្នកសាព័ត៌មានថា សវនាការលើកទីប្រាំដែលក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះបានអនុ​ញ្ញា​ត​ឱ្យយក វីដេអូ ឃ្លីបដែលជាភស្តុតាងដាក់បន្ទុកទៅលើជនជាប់ចោទគឺមាន២៣ឃ្លីប ប៉ុន្តែមានតែដប់ពីរឃ្លីបទេ ដែលបានចាក់នៅ១១ វីដេអូ ឃ្លីប​ទៀតអត់ទាន់បានបង្ហាញ។

លោកបន្តថា៖ «លោកដារ៉ាវុធ និងភួន កែរស្មី បញ្ជាក់ថាហេតុអីបានជាចោទគាត់ពីពីបទរួមគំនិតក្បត់ហើយជេរប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ ហេតុអីបានជាអត់មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកគាត់? អញ្ជឹងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាបានបញ្ជាក់ថា បើសិនជាគេចោទប្រកាន់មានភស្តុតាងច្រើនហើយពេលដែលសវនាការសួរដេញដោលវាអត់មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកមានន័យថា ជាប្រយោជន៍របស់កូនក្ដី»

បើតាមលោក យី សុខសាន្ត សម្រាប់សវនាការលើកទី៥នេះ ការចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធនឹងជេរប្រមាថដល់អង្គព្រះមហាក្សត្រ គឺភាសាអាឡិចនិយាយតែម្នាក់មឯង និងសកម្មជនការពារបរិស្ថានដែលមាននៅក្នុងអង្គសវនាការ មិ​​នជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទរឿងប្រមាថអង្គមហាក្សត្រទេ។មួយវិញទៀយពួកគេបានជជែកគ្នាតែរឿងពាក់ព័ន្ធនឹងបរិ​ស្ថាន ដែលជាសកម្មភាពនេះវាស្របនឹងច្បាប់ថែមទៀត ប៉ុន្តែបែរជាត្រូវនគរបាលមានលិខិត និងចេញដីកា​រចោ​ទប្រកាន់ទៅវិញ។

លោក អ៊ី រិន្ទ អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា ការបដិសេធសំណើរបស់សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិក្នុងការចាក់បញ្ចាំងវីដេអូ ឃ្លីប ដែលជាភស្ដុតាងនោះ វាជាសិទ្ធិរបស់ចៅក្រមជំ​​នុំជម្រះក្ដីនៅក្នុងសវនាការ។

លោកបន្តថា៖ «អាហ្នឹងនៅដំណាក់កាលជំនុំជម្រះជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់ចៅក្រមជំនុំាំម្រះ»។ នៅក្នុងសំណុំរឿង«រួមគំនិតក្បត់» មានមនុស្ស​១០​នាក់​ ​ត្រូវរង់បណ្តឹងតាមផ្លូវតុលាការរួម​មាន ​លោក​ លី ចាន់ដារ៉ាវុត ​កញ្ញា ភួន កែវរស្មី លោក ថុន រដ្ឋា​ កញ្ញា ​ឡុង គន្ធា លោក យឹម លាងហ៊ី ​លោក​ ម៉ិញ​ ពិសិដ្ឋ​ កញ្ញា ​រ៉ី រក្សា ​លោ​​ក ​ពក ខឿយ ​កញ្ញា​ ស៊ុន រដ្ឋា ​និង​លោក​ អាឡិច​ហ្សង់ដ្រូ ​ហ្គន់សាឡេស ​ដេវិត​សិន។ ចំណែកឯសំណុំរឿង«ប្រ​​​មាថព្រះមហាក្សត្រ» មានមនុស្ស​​៣​នាក់ដែលត្រូវចោទប្រកាន់រួមមាន​លោក ​យឹម លា​ងហ៊ី ​កញ្ញា ​ស៊ុន រដ្ឋា ​និង​លោក អាឡិចហ្សង់ដ្រូ ហ្គន់សាឡេស ដេវិតសិន៕

ពលរដ្ឋដែលមានទំនាស់ដីធ្លីក្នុងទំហំដី១០ហិកតានៅស្រុកថ្មពួកព្រមទទួលការយកផ្សះផ្សានិងបញ្ចប់វិវាទ

ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៤គ្រួសារជាដើមបណ្តឹងព្រមបញ្ចប់វិវាទក្នុងសំណុំរឿងដីធ្លីទំហំ១០ហិកតាខណៈចុង​ចោ​​ទដែលជាតំណាងពលរដ្ឋ៨៣គ្រួសារចាត់ទុកបណ្តឹងប្រឆាំងរូបលោកថា ជារឿងមិនសមហេតុផល។

ថ្លៃងប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ លោក សេន ហេន ជា​​ព​ល​រដ្ឋម្នាក់ក្នុងចំណោម៣គ្រួសារផ្សេង ដែលជាម្ចាស់បណ្តឹង លើកឡើងថា នៅព្រឹកមិញនេះ អភិបាល​ស្រុក​បា​​ន​ដោះ​​បញ្ចប់បញ្ហានេះរួចហើយ។លោកបន្តថា នៅចំពោះមុខរដ្ឋបាលស្រុក លោក ប៊ុត ជ្រឹង ដែលជាចុង​ចោ​ទក្នុងរឿងដីធ្លីនេះ ឆ្លើយតបទាំងគ្មានឯកសារគ្រប់គ្រាន់តាមផ្លូវច្បាប់ ដែលសំអា​ងថាដីដែ​​លព​ល​រដ្ឋ​ប្តឹ​ង​​នោះ​លោកបានមកដោយរបៀបណាជាដើម។

លោកបន្តថា៖«បាទខ្ញុំទើបមកដល់ផ្ទះហ្នឹងឯងចៅហ្វាយស្រុកគាត់បានដោះស្រាយ​ពាក្យបណ្តឹងអស់រ​លើ​ង​ហើយតា ព្រោះ ប៊ុត ច្រឹង គាត់ធើ្វអត់មូលដ្ឋានច្បាស់លាស់បាទ អភិបាលស្រុកគាត់សួររកឯកសារគឺគាត់អត់មានឯកសារច្បាស់លាស់ហើយគាត់មនុស្សចំណាកស្រុកទៅ១០ឆ្នាំ​ ២០ឆ្នាំនៅថៃហើយគាត់ចេះតែដា​ក់​បញ្ចូលចឹងហាណាបាទ»

ទាកទិនវិវាទដីធ្លីក្នុងទំហំដី១០ហិតកា ដែលស្ថិតនៅក្នុងចំណោមដីជាង១១៤ ហិកតា នេះគឺជា​ប្រ​ភេ​ទ​ដី​ស​​ម្ប​ទានដីសង្គម ស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្រ្តភូមិក្តិបថ្ម ឃុំគោករមៀត ស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័​យ។ព​ល​​រដ្ឋ​​៤គ្រួសារ បានដាក់បណ្តឹងសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីសាលាស្រុកថ្មពួក កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយ​ចោទប្រ​កាន់​​លោ​ក​ ប៊ុ​ត​​ ច្រឹង និងមនុស្សមួយចំនួនទៀត ពីបទរំខាន និងរារ៉ាំងការធ្វើស្រែ។

ដោយឡែក លោក ប៊ុត ច្រឹង ដែលរងបណ្តឹងនៅក្នុងវិវាទដីធ្លីនេះ ក្នុងចំណោមមនុស្សផ្សេងទៀត លើកឡើ​ង​​​ក្រោយបិទបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំថា លោកមិនបានរារ៉ាំងដូចបទចោទទេ។លោកបន្តថា អ្វីដែលលោ​​កអនុ​​វត្ត​​កន្ល​ង​ទៅនេះ គឺជាការការពារដីក្នុងនាមលោកជាតំណាងឱ្យពលរដ្ឋជាង៨៣គ្រួសារ សម្រាប់អាស្រ័យ​ផលជា​រួម ព្រោះដីនេះគឺជាសម្បទានសង្គមកិច្ច ដែលរដ្ឋផ្តល់ឱ្យពលរដ្ឋ​ប្រើប្រាស់ទៅតាម​​តម្រូវកា​រចាំ​​បា​​ច់​​នៅ​​ក្នុង​​ស​​ហគមន៍។

លោកបន្តថា៖ «ដើមបណ្តឹងប្តឹងយើងពីបទ រារុំាងការធើ្វស្រែ រួចគេថាគេបានដីឈ្មួញដល់យើងនិយាយថាដីយើងបានមកពីរដ្ឋឲ្យគេនិយាយថាយើងមិនប្តឹង និយាយរឿងប្តឹងនោះដល់តែសែនប្តឹងហើយមិនដឹងគេយ​ក​បណ្តឹងយើងទៅទុកចោលនៅណាទេពួកខ្ញុំជាអ្នករងគ្រោះដែលគេមករំលោភដីនោះជាដីសម្បទានស​ង្គ​​មកិច្ច ដីទំហំ១០ ហិចតា»   

ចំណែកអភិបាលស្រុកថ្មពួក លោក អែម សុខា បដិសេធក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិត ដោយលោកអះ​អា​​ង​​ដោ​​​យខ្លីថា កំពុងជាប់ភារកិច្ចដែលមិនអាចផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយបាន។

លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំមិននេះទៅព្រោះថ្ងៃខ្ញុំជាប់កម្មវិធីប្រកាសខ្ញុំតែងតាំងថ្មី ខ្ញុំអត់មានពេលទេ»                   

ជុំវិញរឿងនេះ មេឃុំគោររមៀត លោក នៃ ពៅ ទទួលស្គាល់ថាវិវាទនេះ បានអូសបន្លាយជាយូរមកហើយ និ​ង​មា​នភា​ពស្មុគស្មាញ ហើយនៅ​​​តែដោះស្រាយមិនចេញ។លោកបដិសេធថា ការចូលរួមស្វែ​ងរកច្រក​ចេញ​​​កាលពីព្រឹកមិញ នៅសាលា​ស្រុ​​ក ក្នុងនាមរដ្ឋបាលឃុំលោកមិនបានចូលរួមទេ ដោយ​សារជា​ប់រវ​​ល់កិ​ច្ច​កា​រ​​ផ្សេ​ង។

លោកបន្តថា៖ «ករណី ប៊ុត ច្រឹង អាវិវាទហ្នឹងវាមិនចេះចប់មិនចេះហើយទេ ដោយសារក្រុមការងាររបស់គា​ត់​ហ្នឹងទទួលសហគមន៍មកពីណាពីណីហ្នឹង គាត់ដាក់តាមពិតដីចំណុចហ្នឹងវាជាដីបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋធ្លា​​ប់​​​រស់នៅទី២ពួករស់នៅហ្នឹងបង្កើតសហគមន៍ហ្នឹងទន្រ្ទានបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន ដល់ពេលចឹង​​ទៅ​​មានពាក្យបណ្តឹងមកឃុំក៏ចរចាចូលអ្នកស្រុកថ្ងៃនេះខ្ញុំមិនបានចូលរួមទេដោយសារការងារច្រើនខ្ញុំឲ្យជំទប់ទ២ចូលរួម ចង់បញ្ជាក់ជូនចឹង »

ដោយឡែក លោក ភុន ឈិន មន្រ្តីអង្គការ ការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (Licadho) ប្រចាំខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ភុន ឈិន សង្កេតឃើញថា ជម្លោះដីធ្លីនេះគឺនៅត្រង់ការសម្រេ​ចចុងក្រោយរប​ស់អាជ្ញាធរ​មូ​ល​ដ្ឋា​​​នទេ។លោកបន្តថាប្រសិនបើរដ្ឋបាលថ្នាក់ស្រុក ឬឃុំចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិឱ្យពួកគាត់ ឱ្យបានឆាប់បញ្ហា​នេះ​​នឹ​ង​​ដោះបញ្ចប់គ្មានអ្វីជាមន្ទិលសង្ស័យទៀតឡើយ។

លោកបន្តថា៖«បាទទាក់ទងជាមួយករណីហ្នឹងគឺខាងអង្គការលីកាដូ ដែលតែងតែបានធើ្វការឃំា្លមើលដំ​​ណើ​រការនៃការដោះស្រាយវិវាទនៅកន្លែងហ្នឹងកន្លងមកហ្នឹងយើងយល់ឃើញថាបញ្ហានៅសល់ត្រឹមតែអា​​ជ្ញាធរគាត់មិនទាន់បានចុះទៅធើ្វការវាស់វែងដើម្បីសំរេចផ្តល់ជាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដល់អ្នកដែលគាត់ទទួលបានរបបដីនៅក្នុងតំបន់ហ្នឹងបាទ»      

ទាក់ទិនដីទំនាស់នេះ ពលរដ្ឋ៥រូបតំណាងឱ្យ៨៣គ្រួសារ នៅស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានធ្វើញត្តិរួមគ្នាមួយ កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ហើយដែលគេហទំព័រ Newsroom Cambodia ទើបទទួលបាននៅថ្ងៃនេះឱ្យដឹងថាពួកគេស្នើសុំឱ្យរដ្ឋបាលខេត្ត និងមន្ទីរជំនាញសុរិយោដីខេត្ត ចុះវាស់វែងកំណត់ព្រំដីសម្បទានសង្គមកិច្ច និងចុះបញ្ជីលក្ខខណៈជាប្រព័ន្ធឱ្យបានលឿន។តំណាងពលរដ្ឋអះអាងថា​បើទោះជា​​ពលរដ្ឋ​បា​​​​នស្នើសុំជាច្រើនលើកច្រើនសារកន្លងទៅហើយក្តី ពួកគេនៅមិនទាន់ទទួលបានដំ​ណោះស្រាយជាវិជ្ជមា​ន​​ណាមួយនៅឡើយពីរដ្ឋបាលខេត្ត និងស្ថាប័នជំនាញគិតមកដល់ពេលនេះ៕

អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមលើកឡើងថាប្រតិកម្មពីសហជីពគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលគ្មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកលើរបាយការណ៍សង់ត្រាល់

ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមបានលើកឡើងស្រដៀងគ្នាថាប្រតិកម្មរបស់សហជីពដែលគាំទ្ររដ្ឋាភិបាល​ប្រ​ឆាំ​​​ងរបាយការណ៍កាលពីដើមខែមិថុនារបស់អង្គការសង់ត្រាល់ធ្វើឡើងដោយមិនមានភស្តុតាងគ្រ​​ប់​គ្រា​​​ន់ និងជាការរឹតត្បឹតសេរីភាពសហជីព ខណៈក្រសួងមហាផ្ទៃអះអាងថាខ្លួននឹងបន្តអង្កេត និងតាម​​ដា​​​​ន​​ចំពោះទំនាស់មួយនេះ។

ការលើកឡើងបែបនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសហភាពសិទ្ធិកម្មករកម្ពុជា និងសហជីពមូលដ្ឋានដែលគាំ​ទ្រ​​​រដ្ឋា​​ភិបាល តំ​​​ណាងឲ្យកម្មករ៩ម៉ឺននាក់ ជាថ្មីម្តងទៀតនៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនានេះ បានដាក់ញត្តិទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីស្នើសុំឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តសកម្មភាព និងការប្រើប្រាស់កញ្ចប់ថវិ​​កា​​របស់អង្គការ «សង់ត្រាល់» ដែលក្រុមសហជីពទាំងនេះ ចាត់ទុកថាធ្វើសកម្មភាពផ្ទុយពីច្បាប់ស្ដីពី​​ស​​មា​​គម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងលក្ខន្តិកៈរបស់ខ្លួន ។

គេសង្កេតឃើញថា ប្រតិកម្មជាហូរហែររបស់សហជីពដែលមាននិន្នាការគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលនេះ ធ្វើឡើងបន្ទា​​ប់ពី អង្គការ​សង់ត្រាល់ បានចេញនូវរបាយការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ កន្លងទៅ ដែ​​លបញ្ជាក់ថាការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សហជីពឯករាជ្យកម្ពុជានៅតែទទួលរង់ការរារាំង តាមរយៈកា​​រគំរាមកំហែងគ្រប់រូបភាព។

ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ លោក សេក សុជាតិ អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រា​​វ​​ជ្រា​​វ​​​​ ឱ្យដឹងនៅថ្ងៃនេះថា ការតវ៉ារបស់សហជីពជាហូហែរនេះគឺជាកង្វះខាតផ្នែកវិជ្ជាជីវៈ ដោយសារតែពួកគេ​​មិនមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការដាក់បន្ទុកនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញច្រានចោលដោយទទេរ។

លោកបន្តថា៖«ស្ថាប័នមួយដែលអត់មានជំនាញនៅក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ហើយមិនដែលមានរបា​​យ​​ការណ៍ជាស្តង់ដារ ជាទូទៅគឺមើលមិនឃើញអំពីគុណតម្លៃនៃលទ្ធផលនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវទេ។ [​​…​] ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពដែលពួកគាត់បដិសេធ វាអត់មានច្បាប់ណាមួយដែលតម្រូវឲ្យស្ថាប៏នដទៃទៅ​​វាយតម្លៃលទ្ធផលការងាររបស់ស្ថាប័នណាមួយទៀតទេ។ ហើយបើក្នុងករណីគាត់អត់មានរបាយកា​​រ​ណ៍ណាមួយដើម្បីយកមកធ្វើការប្រៀបធៀបទេ វាជាកង្វះវិជ្ជាជីវៈ »។

បើតាមលោក សេក សុជាតិ ការដែលសហជីពប្រើប្រាស់ភាពជិតស្និតរបស់ខ្លួនជាមួយរដ្ឋាភិបាលដាក់សម្ភាធទៅលើអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលឯករាជ្យ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពត្រឹមត្រូវ និងថែមទាំងប៉ះពា​​ល់​​ដល់កិត្តិយសរដ្ឋាភិបាលថែមទៀតផង។

លោកបន្តថា៖ «នេះគឺជាការបង្អាក់សកម្មភាពរបស់អ្នកដទៃដើម្បីលើកម្ពស់គុណតម្លៃខ្លួនឯង។ […] កា​​រប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពល និងអំណាចដែលមានភាពស្អិតរមួតជាមួយនឹងរាជរដ្ឋាភិបាល ហើយយកទៅកៀបសង្កត់ទៅលើស្ថាប័នដែលគេឯករាជ្យ វាបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរមែនទែនទៅដល់ស្ថាប័នដែលចោទប្រកាន់គេទាំងដែលមិនមាននូវការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដោយគ្រាន់តែមើលរបាយការណ៍គេហើយទាត់ចោ​​ល​តែម្តង។ […] បើបែបហ្នឹងមែន វានឹងធ្វើឲ្យគេមើលឃើញអំពីភាពលម្អៀងរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅទៀត គា​ត់មិនបានជួយទេ មានតែធ្វើឲ្យកិត្តិយសរដ្ឋាភិបាលកាន់តែធ្លាក់ចុះ»

ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះដែរ លោក យង់ គិមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិ​​ភា​​ព ថ្លែងថាការយល់ឃើញខុសគ្នានៅក្នុងសង្គមប្រជាប្រជាធិបតេយ្យគឺជារឿងធម្មតា ប៉ុន្តែភស្តុតាងគ្រ​​ប់​គ្រាន់គួរតែត្រូវបានបង្ហាញ។លោកបន្តថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងបង្ហាញរបាយកការណ៍គឺជាផ្នែកមួ​យ​​នៅក្នុងការចូលរួមចំណែករបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងការកែលម្អដំណើរការ និងគោលនយោ​​បា​​យ​​ផ្សេ​​ងៗ ផ្ទុយនឹងអ្វីដែលសហជីពបានលើកឡើងថាមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការលើកឡើងជាមតិយោបល់ ឬក៏យល់ខុសគ្នានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យគឺជារឿងធម្មតា។ […] ប៉ុន្តែខ្ញុំយល់ថាចំពោះបញ្ហាហ្នឹង បើសិនជាមានភស្តុតាងផ្សេងដែលផ្ទុយពីហ្នឹងគួរតែបង្ហាញទៅកាន់សាធារណៈជន ឬក៏ធ្វើការស្រាវជ្រាវណាមួយផ្សេងទៀតដើម្បីធ្វើការប្រៀបធៀបគ្នាមើល ដើម្បីបង្ហាញថារបាយការណ៍ណាមួយមិនត្រឹមត្រូវ មិនពិតប្រាកដ »

លើសពីនេះទៅទៀត លោក យង់ គិមអេង យល់ឃើញថាអង្គការសង់ត្រាល់នឹងនៅតែអាចឈរជើងបា​​ន ដោយសារតែអង្គការនេះបានចូលរួមចំណែកដ៏សំខាន់នៅក្នុងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងការយ​​ល់​ដឹង​​របស់កម្មករ ដោយលោកមើលឃើញថានេះជាប្រយោជន៍ធំមួយសម្រាប់សង្គមជាតិ។

លោកបន្តថា៖ «សង់ត្រាល់បានធ្វើកិច្ចការជាច្រើននៅក្នុងការឲ្យមានការយល់ដឹងជាទូទៅអំពីសិទ្ធិកម្មករជាហូហែរ ក៏ជាការជួយនៅក្នុងការការពារសិទ្ធិកម្មករ។ […] ខ្ញុំគិតថាជាប្រយោជន៍ធំដែរសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាល រដ្ឋាភិបាលមានតែលើកទឹកចិត្ត ដោយសារតែនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ និងកិច្ចការសង់ត្រាល់នេះ អាចជួយដល់រដ្ឋាភិបាល និងសង្គមច្រើន អាចថាសង់ត្រាល់ជាចំណែកមួយនៅក្នុងការធ្វើឲ្យមានការប្រសើរឡើងនូវសិទ្ធិសេរីភាពទាំងអស់ហ្នឹងដែរ »

ដោយឡែក លោក គឹម ចាន់សំណាង ប្រធានសហភាពសិទ្ធិកម្មករកម្ពុជា ដែលជាសហជីពមួយ​តវ៉ាប្រ​​ឆាំ​ង​​​របាយការណ៍អង្គការ សង់ត្រាល់ និងបានដឹកនាំដាក់ញាត្តិទៅក្រសួងមហាផ្ទៃកាលពីព្រឹកមិញនេះបា​​​ន​​ឲ្យ​​ដឹងថា ស្ថាប័នសង្គមស៊ីវិលនេះ ធ្វើការដោយមិនគិតពីផលប្រយោជន៍របស់ជាតិទេ។ផ្ទុយទៅវិញ សកម្មភាពដែលធ្វើនេះ គឺជាការមួលបង្កាច់ និងធ្វើឱ្យជាតិត្រូវប្រេះឆា និងបែកបាក់ផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា។

លោកបន្តថា៖ «របាយការណ៍សង់ត្រាល់មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនិងមិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ដែលធ្វើឲ្យ​​ប៉ះ​​ពាល់កិត្តិយសជាតិ ប៉ះពាល់ដល់ស្ថេរភាពការងារ និងផលប្រយោជន៍រួមរបស់កម្មករនិ​​យោជិតនៅក​ម្ពុ​​​​ជាទាំងមូល។ របាយការណ៍នោះ មានចរិតនយោបាយ និងញុះញុង លាបពណ៌ ឲ្យមានការរើស​អើង​សហជីព និងបំបែកបំបាក់សាមគ្គីភាពរវាងសហជីពនៅកម្ពុជា»

យ៉ាងនេះក្តី លោក ទូច សុខៈ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ធ្លាប់បានអះអាងឱ្យគេហទំព័រ Newroom Ca​​mbodia ឲ្យដឹងថាក្រសួងនឹងត្រួតពិនិត្យទៅចំពោះ​សំណើរ និងអន្តរាគមន៍តាមសំណើរដែ​​​លក្រ​​សួ​​ង​ទទួលបានដោយផ្អែកលើច្បាប់ជាគោល និងអ្វីដែលស្ថិតក្រោមសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួង។

លោកបន្តថា៖ «ជាជំហររបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃគឺយើងធ្វើការងារទៅតាមច្បាប់ បែបបទរដ្ឋបាល ពេលមានការស្នើរសុំ យើងនឹងពិនិត្យទៅលើសំណើរនោះ ក៏ដូចជាពិនិត្យទៅលើលក្ខន្តិកៈ និងការអនុវត្តជាក់ស្តែងរបស់អង្គការសង់ត្រាល់ ដូចដែលសហជីពបានស្នើរសុំនូវការអន្តរាគមន៍នៅក្នុងក្របខណ្ឌមួយដើម្បីផលប្រយោជន៍ជារួម។ […] យើងនឹងតាមដានរឿងនេះជាបន្តបន្ទាប់ តាមដំនាក់កាលនីមួយៗអំពីស្ថានភាពទូទៅនៃភាគីទាំង២បន្តទៀត ដើម្បីថែរក្សានិរន្តរភាព សន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់ជាសាធារណៈ​​ »

នេះជាលើកទី៣ហើយដែលក្រុមសហជីពគាំទ្ររាជរដ្ឋាភិបាលបានលើកគ្នាតវ៉ា និងដាក់លិខិតនានាជំ​រុញ​​ឱ្យក្រសួងមហាផ្ទៃចាត់វិធានការប្រឆាំងអង្គការ សង់ត្រាល់។ញត្តិដែលដាក់សុំកិច្ច​អន្តរាគមន៍ពីក្រ​សួ​​ង​​ម​ហាផ្ទៃ​ទាំងបីលើកមកនេះគឺមានខ្លឹមសារស្រដៀងគ្នាដោយ​មិនទទួលយករបាយការណ៍របស់សង់​​ត្រាល់ និងទាមទារឲ្យមានការកែប្រែ។​

បើទោះជាបែបណា ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម យល់ឃើញថាការត្រួតពិនិត្យការប្រើប្រាស់កញ្ចប់ថវិការរបស់អង្គការសង់ត្រាល់នេះហាក់មិនមានភាពចាំបាច់នោះទេ ដោយពួកគេលើកឡើងថាក្នុងនាមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលទទួលជំនួយ តែងឆ្លងកាត់ការធ្វើសវនកម្មចំពោញការចាយវាយពីសំណាក់ស​វន​ករឯករាជ្យ ដែលនេះគឺជារូបភាពមួយដែលមានតម្លាភាពគ្រប់គ្រាន់តាមផ្លូវច្បាប់។​ប៉ុន្តែអ្វីដែលក្រុ​ម​ស​ហ​​ជីពគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលធ្វើនេះ មិនខុសពីអ្វីដែលរុញឱ្យអង្គការ សង់ត្រាល់ ដើរដល់ផ្លូវទាល់ច្រក និ​​​ង​​ជា​​ការព្យាយាមបិទផ្លូវអង្គការនេះជាជាងមូលហេតុផ្លូវច្បាប់៕

លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បង្ហាញពីមោទកភាពដែលធ្វើជាមិត្តរបស់វៀតណាមតាំងពីអតីតកាល

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី  ហ៊ុន ម៉ាណែត អះអាងថាស្ថានភាពនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេកម្ពុជា​ និងវៀតណាមមានភាពល្អប្រសើ​រ​តាំងពីអតីតកាល ដោយហេតុថាប្រទេសទាំងពីរតែងបានជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ប៉ុន្តែអ្នកតាមដានសង្គមវិញ​យល់ឃើញ​ថាស្ថានភាពប្រជាជនទាំងពីរក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នហាក់មិនទាន់ស្រុះស្រួលគ្នាពេញលេញនៅឡើយ។

ការលើកឡើងបែបនេះធ្វើឡើងចំពេលដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចូលរួមក្នុងទិវានៃការចងចាំដំណើរឆ្ពោះ​​ទៅការផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត លើកទី៤៧។  

ថ្លែងពីទីតាំងបញ្ចុះបឋមសិលាសាងសង់អគារទទួលភ្ញៀវ នៅតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាតេជោកោះថ្ម (X16) នៅខេត្តត្បូ​ង​​ឃ្មុំ​​​​នាព្រឹកថ្ងៃទី២០ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ​បានគូសបញ្ជាក់ថា ទំនាក់ទនងកម្ពុជា-វៀតណាមមានភាពល្អ​​​​ប្រសើរតាំងពីដើមនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តដោយវៀតណាមបានជួយជ្រោមជ្រែងរំដោះប្រទេសកម្ពុជា​ចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ឈានដល់ការបង្រួបបង្រួមជាតិ ហើយកម្ពុជាក៏បានជួយវៀតណាមដូចគ្នា។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសយើងទាំងពីរកម្ពុជានិងវៀតណាមតែងតែបានលើកជារឿយៗកម្ពុជា និងវៀតណាមធ្លាប់មានប្រវត្តិជួយគ្នាទៅវិញទៅមកនៅក្នុងការដណ្តើមឯករាជ្យពីរបបអាណានិគម ថ្នាក់ដឹកនាំនិងប្រជាជនកម្ពុជាធ្លាប់បានជួយវៀតណាមក្នុងបុព្វហេតុរំដោះប្រទេសដែលឈានដល់ការបង្រួបបង្រួមជាតិ និងការអភិវឌ្ឍន៍ »។

ដោយឡែក លោក មាជ សុវណ្ណរ៉ា ប្រធានគណបក្សជំនាន់ថ្មី លើកឡើងថា កម្ពុជាតែងតែជួយប្រទេសវៀតណាម តាំងតែពីដើមទីដោយកម្ពុជាបានជួយឱ្យវៀតណាម រំដោះវៀតណាមឱ្យផុតពីសង្រ្គាម ខណៈកម្ពុជាខ្លួនឯងសុខចិត្តជួយប្រទេសជិតខា​ង ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសដែលកើតសង្រ្គាមដ៏រាំរៃក្នុងប្រទេសខ្លួនថែមទៀត។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ប្រទេសយួន [វៀតណាម] បានបង្រួបបង្រួមជាតិ បានសន្តិភាព ឯករាជ្យគឺថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩​៧​៥ ខណៈដែលកម្ពុជារងៗនូវការជួយដល់ប្រទេសយួនរហូតដល់កើតសង្រ្គាមខ្លួនឯងនៅក្នុងសង្រ្គាមរបស់របបសា​ធា​​រណ​​រដ្ឋ​​ជាមួយនឹងកងទ័ពនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ កងទ័ពខ្មែរក្រហម ហើយដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមហ្នឹងត្រូវបានគេមើលឃើ​​ញ​​ថាជាកងទ័ពមួយដែលមានការគាំទ្រពីប្រទេសយួន »។

ទន្ទឹមនឹងនោះលោកថា វៀតណាមគួរតែដឹងគុណ និងសងគុណមកកម្ពុជាវិញមិនគួរមានប្រតិកម្ម ឬលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជាដូចរឿងសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនកាលពីពេលថ្មីៗនេះជាដើម។លោកបន្តថារដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងក៏ត្រូវមានគោលជំហរច្បាស់លាស់ត្រៀមខ្លួនដើម្បីការជ្រៀតជ្រែកណាមួយកើតឡើងដែរ។

លោកបន្តថា៖«រដ្ឋាភិបាលត្រូវហ៊ានអារកាត់ ត្រូវបង្ហាញនូវគោលជំហរច្បាស់លាស់ណាដែលជាតម្លាភាពហើយរួបរួមឯកភា​​ព​ផ្ទែ​ក្នុងជាតិខ្មែរឯងដើម្បីប្រឈមការពារទប់ទល់ទៅនឹងរដ្ឋបរទេសដែលចង់ជ្រៀតជ្រែកអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា នោះ​​ជាបញ្ហាដែលកម្ពុជាត្រូវមានភាពឆ្លាតវៃក្នុងដំណោះស្រាយនយោបាយ »។

ដូចគ្នានេះដែរ អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា យល់ឃើញថាទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-វៀតណាមនាពេលអតីតកាលហាក់មិនមានភាពល្អប្រសើរនោះទេព្រោះកម្ពុជាដូចជាអ្នកទទួលរងគ្រោះពីវៀតណាមក្នុងសម័យសង្គ្រាមនាពេលនោះ។យ៉ាងណាលោកថាចំពោះទំនាក់ទំនងកាទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះក៏មានភាពល្អប្រសើរខ្លះដែរ លើ​​កលែងបញ្ហាខ្លះភាគីទាំងពីរនៅមិនទាន់យល់ច្បាស់ពីគ្នានៅឡើយ។

បើតាមលោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា ស្ថានភាពប្រជាជនរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះហាក់ដូចជាមានភាពរកាំរកូស ភាពមិនចុះសម្រុងគ្នាទាក់ទងទៅនឹងការមិនពេញចិត្តរបស់ប្រជាជនវៀតណាមួយចំនួនមកលើការគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោរបស់កម្ពុជាដែលបង្ហាញថាភាគីទាំងសង្ខាងនៅមិនទាន់មានភាពជឿជាក់លើគ្នាពេញលេញក្នុងកិច្ចការនយោបាយជាដើម។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ផ្នែកនយោបាយសហការគ្នា[…]ដោយសារតែភាគីម្ខាងៗមិនទាន់ជឿជាក់គ្នាទាំងស្រុងទេនៅក្នុងផ្លូវច្បា​ប់ យើងឃើញថាវាល្អប្រសើរហើយប៉ុន្តែក្នុងជាក់ស្តែងហាក់ដូចជាមិនសូវទាន់ទុកចិត្តគ្នាទាំងស្រុង ដូចជាកាលពីពេលថ្មីៗយើងឃើញដូចការលើកឡើងរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា[លោក ហ៊ុន សែន] លោកលើកឡើងពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការរិះគន់ ការជ្រៀតជ្រែកទៅលើការជីកប្រឡាយហ្វូណនតេជោ »។

ជាងនេះទៀត អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយរូបនេះ លើកឡើងថាការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ចំពោះ​អ្នកការរិះគន់វៀតណាមអំពីរឿងកសាងព្រែកជីកហ្វូណន​​នេះ ទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរនៅមិនទាន់យល់គ្នាច្បាស់នៅឡើយ ខណៈប្រជាជនកម្ពុជាដូចជាមិនមានបញ្ហាអ្វីទេ ប៉ុន្តែប្រជាជនវៀតណាមមួយចំនួនដូចជាព្យាយាមរិះគន់ និងជ្រៀតជ្រែកចំ​​ពោះ​គម្រោងនេះ។លោកបន្តថារដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរគួរមានការពន្យល់ណែនាំទៅប្រជាជនរៀងៗខ្លួនឱ្យបានច្បាស់ចៀសវាងការយល់ច្រឡំនៅពេលក្រោយបន្តទៀត។

ចំណែកអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ប៉ែន បូណា ថ្លែងថា ការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អំពីទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-វៀតណាម គឺជារឿងត្រឹមត្រូវមួយព្រោះជាប្រពៃណីប្រទេសទាំងពីរតែងតែជួយជ្រោមជ្រែងគ្នាទៅវិញទៅ ហើយរហូ​​តមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្នទំនាក់ទំនងនេះនៅតែរក្សាបាននូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្នាដោយមិនមានបញ្ហាណាមួយកើតឡើងនោឡើយ។

លោកបន្តទៀតថា រឿងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោដែលកម្ពុជាគ្រោងនឹងសាងសង់នាពេលខាងមុខនេះមិនមែនជាបញ្ហា ឬឧប​​សគ្គក្នុងការបំផ្លាញទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរនោះទេ។លើសពីនេះទៀត ប្រទេសនីមួយៗតែងមានការអភិវឌ្ឍន៍រៀង​ៗ​ខ្លួន ជាកិច្ចការដែលត្រូវតែធ្វើដើម្បីប្រទេសមិនពាក់ព័ន្ធជាមួយប្រទេសណាឡើយ។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ចំណែករឿងហ្វូណនតេជោគ្រាន់តែជាការយល់ឃើញខុសគ្នា វាធម្មតាទេប្រទេសនីមួយៗតែងតែមានចំ​​ណុចខ្លះមានការជជែកគ្នា មានការយល់មិនស្របគ្នាប៉ុន្តែមិនមានបញ្ហាអ្វីផង ជារឿងធម្មតាបាទ អ្វីដែលយើងធ្វើក្នុងប្រទេ​​ស​យើង អ្វីដែលគាត់ព្រួយបារម្ភជារឿងរបស់គាត់ »។

បើតាមលោក ប៉ែន បូណា ទោះជាមានចំណុចមិនល្អណាមួយកើតឡើង ក៏ប្រទេសទាំងពីរនឹងរួបរួមគ្នាពិភាក្សាស្វែងរកដំណោះស្រាយដើម្បីរក្សានូវទំនាក់ទំនងមួយនេះ។

កាលពីថ្ងៃទី១៩​ ខែ​ឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៤  ​លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហោះសារលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនដោយអំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធររវាងប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាមសហការគ្នាស្វែងរក​ជនជាតិ​វៀតណាម​មួយ​ចំនួន​​ដែល​រិះគន់​លោក​​ក្នុង​ ​វីដេអូ​ ឃ្លី​ប​​​​ដែល​បាន​បង្ហោះ​នៅ​លើបណ្តាញសង្គម ​តិកតុក ចំពោះការ​សម្រេចរបស់កម្ពុជាដែលសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ។​

ករណីនេះ ត្រូវបាន​​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា​​កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ បាន​ស្នើឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ផ្តល់​កិច្ច​សហការ​​ស្រាវជ្រាវ ដើម្បីកំណត់សមាសភាព និង​អត្តសញ្ញាណចំពោះអ្នកដែលរិះគន់ និងវាយប្រហារលោក​​លើ​​ប​​ណ្តា​​ញសង្គម៕

ជនសង្ស័យក្នុងករណី​បាញ់សម្លាប់មនុស្ស​នៅបុរីប៉េងហួត កំពុងស្ថិតក្នុងនីតិវិធីស៊ើបសួរនៅតុលាការ

អ្នកនាំពាក្យសាលា​ដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ​ ឱ្យដឹងថា បុគ្គល​ឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា ដែលជាអតីត​​ឧកញ៉ា និង​ជនសង្ស័យ​ចំនួន ​២រូបទៀត ក្នុងសំណុំរឿង​ប្រើប្រាស់អាវុធបាញ់ទៅលើជនរងគ្រោះ បណ្តាលឱ្យ​មនុស្ស​ ២នាក់ស្លាប់​ និងមនុស្ស ២នាក់ទៀត​រងរបួសនោះ កំពុងស្ថិតក្នុង​នីតិវិធី​ស៊ើបសួរ។

កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ មានករណីផ្ទុះអាវុធមួយ បានកើតឡើង​នៅ​ចំណុច​បុ​រីប៉េងហួតបឹងស្នោ សង្កាត់និរោធ ខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញ ដែលបង្កឡើង​ដោយលោក ស្រី ស៊ីណា អតីតឧកញ៉ា បណ្តាល​ឱ្យ​បុរសម្នាក់ និងស្រី្តម្នាក់ ដែលជាគូដណ្តឹងនឹងគ្នា បានស្លាប់ និងបុគ្គលិករបស់ពួកគេ២នាក់​ទៀត​រង​របួស។​

លោក អេង ម៉េងគ័ង អយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២១ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤​​ថា បុគ្គល​ឈ្មោះ​ ស្រី ស៊ីណា និងជនសង្ស័យពីរនាក់ទៀតក្នុងសំណុំរឿងនេះ កំពុង​ស្ថិត​ក្នុងដំណាក់​កាល​ស៊ើប​សួរ​នៅ​សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។ តែយ៉ាងណា លោក​មិនទាន់អាចបញ្ជាក់បានលម្អិត​ជុំវិញករណីនេះនៅឡើយទេ។

លោកថា៖«ឥឡូវនេះ ដោយសារឿងនេះ កំពុងស្ថិតនៅក្នុងនីតិវិធីសួរចម្លើយរបស់អយ្យការ ហើយ​ចាំមើលគាត់​សាកសួរហើយ នៅពេលគាត់សម្រេចបែបណា គាត់នឹងចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន»។

នាយកការិយាល័យរដ្ឋបាលសរុបនៃនាយកដ្ឋានព្រហ្មទណ្ឌនៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាល​ជាតិ​​ លោក មុំ ចេក បានឱ្យដឹងថា ក្រោយពីបានសាកសួរនៅ ជនសង្ស័យទាំង៣រូបនោះ ត្រូវបាន​សមត្ថកិច្ចជំនាញ​​​បញ្ជូនទៅ​សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ម្សិលមិញ។

បើតាមការផ្សព្វផ្សាយ​ក្នុង​​ទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការនាយកដ្ឋាននគរបាលព្រហ្មទណ្ឌ​នៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរ​បាល​ជាតិ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ បង្ហាញថា ក្រោយបញ្ចប់ការសួរនាំ សមត្ថកិច្ច​​បាន​កសាងសំណុំ​​រឿង​បញ្ជូន​ជនសង្ស័យទាំង​៣នាក់ ទៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងនោះមាន ​លោក​ ស្រី ស៊ីណា ភេទប្រុស​ អាយុ ៥០ឆ្នាំ ​ជាជនដៃដល់ ​ឈ្មោះ សាន សុខចំរើន ភេទប្រុស អាយុ​ ២៦ឆ្នាំ និងឈ្មោះ ទិន ទូច ភេទប្រុស អាយុ២៦ឆ្នាំ ជាអ្នកឌុប​ជនដៃដល់​ទៅ​ធ្វើសកម្មភាព។

ប្រភពដដែល​បន្ថែមថា៖«សម្ភារៈ​ដកហូតបាន ​រួមមាន អាវុធខ្លីម៉ាក STOEGER COUGAR 8000 លេខT942907-A008684 គ្រាប់ចំនួន១៨គ្រាប់ បង់ចំនួន​០២ (សម្រាប់ធ្វើសកម្មភាព), រថយន្ត១គ្រឿងម៉ាកSSANG YONG REXTON ពណ៌ខ្មៅ ពាក់ផ្លាកលេខភ្នំពេញ 2BL-9923, ទូរស័ព្ទចំនួន៤គ្រឿង, រថយន្ត១គ្រឿង ម៉ាកTOYOTA RAIZE ពណ៌ខៀវ ពាក់ផ្លាកលេខ2BQ-3654 និងម៉ូតូ១គ្រឿង ម៉ាកHONDA ZOOMER X ពណ៌ក្រហមលាយខ្មៅ ពាក់ផ្លាកលេខភ្នំពេញ1GX-9541»។

កញ្ញា ឡុង លីហ័រ ត្រូវជាប្អូនស្រីបង្កើតរបស់ជនរងគ្រោះដែលស្លាប់​ ឈ្មោះ ឡុង លីសុង សុំមិន​អត្ថាធិប្បាយ​ជុំវិញករណីនេះ ដោយប្រាប់ថាកំពុងជាប់រៀបចំពិធីបុណ្យសពឱ្យបងប្រុស​របស់ខ្លួន។

តែយ៉ាងណា ​កញ្ញា​ថា៖ «ពាក់ព័ន្ធរឿងនេះ ខ្ញុំនឹងធ្វើតាមនីតិវិធីច្បាប់គឺឱ្យមេធាវី និងតុលាការជាអ្នកសម្រេច»។

នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស​​លីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា  ករណី​អតីត​​ឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា បាញ់សម្លាប់ទៅលើយុវជនដែលជាគូដណ្តឹងនឹងគ្នា ដោយ​សារ​ជម្លោះបន្តិច​បន្តួច​នេះ ជារឿងឃោរឃៅ និង​អមនុស្សធម៌មួយ ដែល​បង្កឱ្យប៉ះពាល់ដល់គោរមងារ​ជា​ឧកញ៉ា និងធ្វើ​ឱ្យពលរដ្ឋមានការព្រួយបារម្ភ។

ករណីនេះ លោកស្នើ​ដល់​តុលាការ ពិចារណា​ និងពិនិត្យទៅលើ​ស្ថានទម្ងន់ទោសបន្ថែមទៀត សម្រាប់ធ្វើការ​ផ្តន្ទាទោស ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ​​។

លោកបន្ថែមថា៖ «អាជ្ញាធរ និងតុលាការ ត្រូវអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរឹង តម្លាភាព និងយុត្តិធម៌។ ជនណាដែលរកឃើញថា​ប្រព្រឹត្តបទល្មើសត្រូវទទួល​ទោស​តាម​ច្បាប់ ជាពិសេស​អ្នកដែលមាន​អំណាច មាន​ទ្រព្យ ហើយ​ប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋដ៏ឃោរឃៅអមនុស្សធម៌ត្រូវមានស្ថានទម្ងន់ទោស។ ព្រោះការអនុវត្តច្បាប់ និងការផ្តន្ទាទោសតឹងរឹង​តាមច្បាប់ជាការផ្តល់យុត្តិធម៌ និងជាគំរូមិនឱ្យអ្នកដ៏ទៅយកគំរូក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើស […] អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវពង្រឹងការត្រួតពិនិត្យ និងការគ្រប់គ្រងអាវុធឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងបង្កើនការបង្រ្កាបការជួញដូរអាវុធ ការកាន់កាប់ និងការប្រើប្រាស់អាវុធខុសច្បាប់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព»។

លោកបញ្ជាក់ថា ការត្រួតពិនិត្យ និងគ្រប់គ្រងអាវុធ​របស់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ហាក់​នៅមានភាពខ្វះចន្លោះ និង​ធូរ​រលុងនៅឡើយ​ ទើបបណ្តាលឱ្យមានការប្រើប្រាស់អាវុធខុសច្បាប់ ការជួញដូរអាវុធ ជាពិសេសការប្រើប្រាស់អាវុធក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ដូចជាការបាញ់សម្លាប់ ប្លន់ បង្ករបួសស្នាម និងការគំរាមកំហែងផ្សេងៗទៀត ដែល​​បង្កនូវ​អសន្តិសុខសង្គម អសុវត្ថិភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបង្កឱ្យពលរដ្ឋមានភាព​ភ័យ​ខ្លាច ។

គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងសំណុំរឿងនេះ ជនសង្ស័យបានសារភាពប្រាប់សមត្ថកិច្ច​​កាលពី​ថ្ងៃ១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រោយការ​ចាប់ខ្លួន​​ថា ខ្លួន​ពិត​ជាបានបាញ់សម្លាប់ជនរងគ្រោះទាំង ២នាក់ និងអ្នកធ្វើការជាមួយជនរងគ្រោះ ដោយសារតែខឹងនឹងពាក្យសម្ដីជេរប្រមាថរបស់ជនរងគ្រោះ។ បញ្ហានេះ បណ្តាលមកពីទំនាស់​រវាង​អ្នក​ជួល​ផ្ទះរបស់​ខ្លួន និងជនរងគ្រោះ លើការដាក់ស្នួរហាល​ខោអាវ​លើព្រំដីនៅផ្ទះជាប់គ្នា។

បើតាម​មាត្រា​២០០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០១០ បញ្ញាត្តិថា «បទឃាតកម្មគិតទុកជាមុន» គឺជា​អំពើសម្លាប់មនុស្សដោយគិតទុកជាមុន ឬ​ដោយការពួនស្ទាក់។ ការគិត​ទុកជាមុន គឺជាគម្រោង​ដែល​បង្កើតឡើងមុន អំពើបៀតបៀននៅលើរូបបុគ្គលនៃជនរងគ្រោះ។ ការពួនស្ទាក់ គឺជាអំពើឃ្លាំចាំបុគ្គលណាម្នាក់ក្នុងរយៈពេលខ្លី ដើម្បីប្រព្រឹត្ត អំពើបៀតបៀនទៅលើរូបបុគ្គលនៃជនរងគ្រោះ។ ឃាតកម្មគិតទុកជាមុន ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត៕

សមាជិក​សហជីពនៅ​រោង​ចក្រ​បូវ​ឃើរ​ហ្គាមេន នៅមិន​ទាន់​ទទួល​បានដំណោះស្រាយក្រោយការបញ្ឈប់ពីថៅកែ

សមាជិក​សហជីព និង​​ជាអតីត​​កម្មការិនី​ធ្វើការ​​​​នៅ​​ក្រុមហ៊ុនបូវឃើរ ហ្គាមេន​ ហ្វេកធើរី ខេម​បូឌា (Boker Garment Factory–Cambodia) នៅតែមិនទាន់​​​ទទួលបានដំណោះស្រាយនៅឡើយ​ ក្រោយ​ថៅកែបញ្ឈប់ពីការ​ងារ បន្ទាប់​ពីមានជម្លោះជាមួយ​ភាគីម្ខាងទៀតជាសមាជិកសហជីពខាងក្រុមហ៊ុន។

កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមហ៊ុនបូវឃើរហ្គាមេន ដែលមានទីតាំងនៅភូមិពងទឹក ឃុំបែកចាន ស្រុកអង្គស្នួល ខេត្តកណ្តាល បានបញ្ឈប់កម្មការីនីម្នាក់ឈ្មោះ សុខ ចាន់ថា បន្ទាប់ពីរូបគាត់មានទំនាស់​បន្តិចបន្តួចជាមួយនឹងប្រធានក្រុម រឿង​ការងារ។​

អ្នកស្រី សុខ ចាន់ថា ជាសមាជិក​សហជីព​កម្ពុជា​ និង​ជាបុគ្គលិកធ្វើការ​ក្នុង​ក្រុមហ៊ុនបូវឃើរហ្គាមេនហ្វេកធើរី (ខេមបូឌា) ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤​នេះ​ថា អ្នកស្រី​ធ្វើការក្នុងរោងចក្រនេះអស់រយៈ​ពេល ១១ឆ្នាំ​មក​ហើយ ហើយត្រូវបានថៅកែបញ្ឈប់​ពីការ​ងារ ដោយ​សារតែអ្នកស្រីមានជម្លោះជាមួយប្រធានក្រុមកាត់ដេរជាមួយគ្នា។

ស្រ្តីវ័យ៤៧ឆ្នាំនោះ បានរៀបរាប់​ថា មុន​ពេល​កើត​ហេតុ​ប្រធាន​ក្រុម​ឈ្មោះ​ ផល្លី កល្យាណ បានតាម​ចាំឃ្លាំមើលអ្នកស្រីក្នុងកំឡុង​ពេលធ្វើការ បន្ទាប់មកក៏បានចោទរូបគាត់​​ថា​មិនធ្វើការ ដោយ​​គិតតែដើរទៅវិញទៅមក ហើយ​ពេលនោះ​ក៏កើតមាន​​ទំនាស់ពាក្យសម្តីជាមួយគ្នា រហូត​​ឈានដល់ការ​ប្រតាយ​ប្រតប់​លើ​គ្នាបន្តិចបន្តួច។

អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំមិនមានវាយគាត់ទេ ខ្ញុំគ្រវាសដៃទេ គាត់ដើរមកទាញកាតខ្ញុំយកទៅថត ថតឡើងអូសហ្វីស​(office) អញ្ចឹងខ្ញុំមិនឱ្យកាតគាត់ ក៏ខ្ញុំគ្រវាសដៃទៅចំស្មារបស់គាត់ ហើយលើកទី២ ក៏គាត់មិនសុខចិត្ត គាត់លូកដៃមកចំមាត់ វាយមាត់ខ្ញុំ ហើយគាត់ទាញកាតខ្ញុំយកទៅ ក៏ខ្ញុំមិនឱ្យ ក៏ខ្ញុំគ្រវាសដៃទៅក៏ចំពោះរបស់គាត់បន្តិច អញ្ចឹងក៏គាត់មានពាក្យបណ្តឹងហ្នឹងគាត់ឡើងទៅអូសហ្វីស ឱ្យអូសហ្វីសមកហៅខ្ញុំទៅណែនាំ តែមិន​មែនហៅខ្ញុំទៅណែនាំទេ[…]ហៅខ្ញុំទៅដកឈ្មោះតែម្តង»។

អ្នកស្រីបន្តថា៖          «បើ​[ភាគីរោងចក្រ​​]ខឹង​​ គួរ​បញ្ឈប់​​ទាំងពីរនាក់​ មិនមែនតែម្នាក់​ អញ្ចឹងខ្ញុំមិនសុខចិត្តទេ[…] និយាយ​យ៉ាង​ម៉េច​ជាមួយ​​អូហ្វីស​ ក៏គាត់អត់នេះដែរ គាត់អត់មានឱ្យខ្ញុំចរចា២នាក់​ហ្នឹង សម្រួល​គ្នា​ថា​រឿងបន្តិចបន្តួច​សម្រួលគ្នាធ្វើការវិញ អញ្ចឹង​ក៏គាត់អត់​មាន​សម្រួល​ដែរ គាត់​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ខ្ញុំ គាត់​ដេញ​ខ្ញុំ​ចេញទៅ»។

បើតាម អ្នកស្រី សុខ ចាន់ថា មកទល់នឹងពេលនេះ អ្នកស្រី​នៅមិនទាន់ទទួលបានដំណោះស្រាយណាមួយនៅ​ឡើយ។ អ្នកស្រីបាន​​សំណូមពរឱ្យខាងរោងចក្រគួរតែពិចារណា​​​ទទួលយកខ្លួនចូលធ្វើការ​វិញ និង​​ស្នើឱ្យ​ក្រសួង​​ការ​ងារ ជួយ​អន្តរាគមន៍​រកយុត្តិធម៌ចំពោះករណីនេះ។

លោក ឡឹក សុភ័ក្រ ប្រធានសហជីពកម្ពុជា​ប្រចាំរោងចក្រ បូវឃើរ ហ្គាមេន យល់​ថា ការបញ្ឈប់អ្នកស្រី សុខ ចាន់ថា គឺជារឿងមួយដែលមិនសមស្រប​ទាល់តែសោះ ព្រោះរឿងនេះគ្រាន់តែជាការទាស់ទែងពាក្យ​សម្តីគ្នារវាងបុគ្គលិក និងបុគ្គលិកតែប៉ុណ្ណោះ មិនគួរណាឈានដល់មានការបណ្តេញចេញពីការងារដូច្នេះ​ទេ។ លោកបន្តថា ទង្វើនេះ ហាក់បង្ហាញពីសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សហជីព នៅតែ​ទទួល​រង​ការ​រើស​អើងព្រោះ​ភាគី​ម្ខាង​ទៀត​ដែល​មានជម្លោះនោះ ជាសហជីពខាងក្រុមហ៊ុនផ្ទាល់។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងការបញ្ឈប់ហ្នឹង ខ្ញុំគិតថា វាមិនស្របនឹងផ្លូវច្បាប់ទី១ ទី២ បញ្ហាហ្នឹងជារឿងធម្មតា លក្ខណៈធម្មតាជាមួយបុគ្គលិកម្នាក់និងបុគ្គលិកម្នាក់ ដូចរបៀបនិយាយគ្នាលេងសើចសោះ អញ្ចឹងប៉ះពាល់គ្នាបន្តិចបន្តួចបែរជាយករឿងហ្នឹង យកហ្នឹងមកបញ្ឈប់​បងស្រី ឈ្មោះ ចាន់ថា គិតមើលទៅដូចវាមិនតម្លាភាពសម្រាប់កម្មករដូចគ្នាទេ អញ្ចឹងក្រុមហ៊ុននៅតែរើសអើងសម្រាប់សហជីពមួយ និង​សហជីពមួយទៀត​​អញ្ចឹង»។

បើ​តាម លោក ឡឹក សុភ័ក្រ ពេលដែលមានបញ្ហានេះកើតឡើង រូប​លោកក៏បានព្យាយាមជជែកជាមួយខាងក្រុមហ៊ុន ដូចជា​ប្រធានរដ្ឋបាល ដើម្បីឱ្យភាគីទាំងសងខាងជជែកគ្នាដើម្បីបញ្ចប់រឿងដែរ ប៉ុន្តែត្រូវបានប្រធាន​រដ្ឋបាលបដិសេធ ដោយអះអាងថា អ្នកស្រីសុខ ចាន់ថា មានកំហុសធ្ងន់មិនអាចលើកលែងបាន។ ករណីនេះ លោក​​ស្នើ​ទៅភាគីរោងចក្រ កុំឱ្យមានការរើសអើង ជាពិសេសសហជីពឯករាជ្យនៅក្នុងរោង​ចក្រ​​នេះ​ ព្រមទាំង​ត្រូវ​​បើកលំហរ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ និង​គោរពច្បាប់ការងារ។

Newsroom Cambodia នៅមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក សៀង រដ្ឋ​ថា ប្រធានរដ្ឋបាលក្រុមហ៊ុនបូវឃើរ ហ្គាមេន ហ្វេកធើរី ខេមបូឌា (Boker Garment Factory – Cambodia) បានទេ នៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ដោយថាជាប់ប្រជុំ។​

ចំណែក អ្នកនាំពាក្យក្រសួ​ងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ លោក កត្តា អ៊ន ថ្លែង​ថា ក្រសួង​បាន​ទទួលពាក្យ​បណ្តឹង​ទាក់​ទង​នឹង​ករណីនេះហើយ ហើយនាយក​ដ្ឋាន​ដោះ​ស្រាយ​វិវា​ទ​ការងារ កំពុងតែតាមដាន និងសិក្សា​ស្រាវ​ជ្រាវ ដើម្បីស​ម្រប​សម្រួលដោះស្រាយតាមនីតិវិធី និងច្បាប់ការងារ។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «បើក្រុមហ៊ុនខុស តម្រូវឱ្យកម្មករចូលធ្វើការវិញ និងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗ។ បើកម្មករនិយោជិតខុស ត្រូវអនុវត្តន៍តាមការរសម្រេចរំលាយកិច្ចសន្យាការងារ»។

គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ កម្មករម្នាក់ឈ្មោះ មាប់ បូណា ក៏​ត្រូវបានថៅកែក្រុមហ៊ុនបូវឃើ​រ​ហ្គាមេន បញ្ឈប់ពីការងារ ក្រោយលោកបានចូលជាសមាជិកសហជីពកម្ពុជា ដោយក្រុមហ៊ុនយក​លេសថាត្រូវព្យួរការងារសិន ប៉ុន្តែជាក់ស្តែង​ក្រោយរូបគាត់​ដាក់ពាក្យបណ្តឹងនៅក្រសួងការងារ ទើបដឹងថា ត្រូវបានភាគីក្រុមហ៊ុន​បញ្ឈប់ ដោយចោទថា​កេងប្រវ័ញ្ចការងារ​។ នេះបើតាម លោក ឡឹក សុភ័ក្រ ប្រធានសហជីពកម្ពុជា៕

តុលាការ​ច្រានចោល​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​របស់​សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជាដែល​ស្នើសុំ​ដោះលែង​លោក ជា ចាន់

តុលាការ​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​ នៅ​តែ​បន្ត​រក្សា​សាលក្រម​ក្នុងសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំង​លោក ជា ចាន់ ដាក់​ពន្ធនាគារ​រយៈ​​ពេល​១ឆ្នាំ​ដដែល​ បើ​ទោះបី​ជា​សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជា​(CATU)បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ ដោយស្នើសុំ​ឱ្យ​​​តុលាការ​​ទម្លាក់​បទ​ចោទ​ និង​ដោះលែង​លោក ជា ចាន់ ដោយ​ឥត​លក្ខខ័ណ្ឌ​ក៏​ដោយ។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២០ ​មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជា​ (CATU) បានចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​មួយ​ ដោយ​ស្នើឱ្យ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌ សាលាដំបូងខេត្តកំពង់ស្ពឺ​ និង​ឧត្តម​ក្រុម​ប្រឹក្សា​នៃ​អង្គចៅ​ក្រុម​​ពិនិត្យ​ និង​ស៊ើប​អង្កេត​ ឡើង​វិញ​លើចំពោះ​សំ​​ណុំ​​រឿង​ព្រហ្មទណ្ឌ​លោក​ ជា ចាន់ ឱ្យ​បាន​ដិត​ដល់​ និងទំលាក់​​បទចោទ​ ព្រមទាំង​​ដោះលែ​​ង​​លោ​​ក ជា ចាន់ ប្រ​​ធា​នសហជីព​កម្ពុជា​នៃ​ក្រុមហ៊ុន​ វីងស្តារស៊ូ ដោយ​ឥត​លក្ខខណ្ឌ​ ដោយ​ពួកគេ​លើក​ឡើង​ថា ​សំ​​ណុំ​រឿ​​ង​នេះ​គ្មាន​អង្គហេតុ​ និង​ភស្តុតាង​នៃ​បទ​ល្មើស​នោះទេ។

សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​នេះ ធ្វើឡើង​បន្ទាប់​ពី​តុលាការបាន​​ចេញ​សាលក្រម​ ក្នុងថ្ងៃតែមួយដោយសម្រេច​ផ្តន្ទាទោស​លោ​​​ក ជា ចាន់ ដាក់ពន្ធនាគារ​ចំនួន​១២ខែ​ អនុវត្ត​ទោស​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​៦ខែ ហើយទោសដែលនៅសល់ត្រូវព្យូរ។

សហជីព​យល់​ឃើញថា ការ​សម្រេច​សាលក្រម​នេះ គឺ​មាន​ភាព​អយុត្តិធម៌​សម្រាប់​លោក ជា ចាន់ ដោយ​ពួកគេ​អះ​អាង​ថាប្រធានសហជីពមូលដ្ឋានរូបនេះ ពុំ​បាន​ប្រព្រឹត្តបទល្មើស​ដូច​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ឡើយ។ផ្ទុយទៅវិញ ការ​ចោ​​ទ​​ប្រកាន់ និងផ្តន្ទាទោសតាមអំណាចសាលក្រម ដែលចេញដោយសាលាដំបូងខេត្តកំពង់ស្ពឺនេះ គឺជាការ​បង្ហា​​​ញ​​​​ពី​​ការ​គំរាមកំហែង ការ​បំភិតបំភ័យ ការ​រើសអើង និងជាការ​ធ្វើ​ទុក្ខបុក​ម្នេញ​មក​លើ​សហជីព​ (CATU) ដែល​ជា​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​ក្នុងទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរ​ ផ្ទុយ​ពី​ច្បាប់​ជាតិ​ និង​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​ដែលមាន​ជា​ធរមាន​ក្នុង​វិស័យ​ការងារ​នៅ​កម្ពុជា​។

ប្រធាន​សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជា​ អ្នក​ស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ ដែល​បាន​ចូល​រួម​ស្តាប់​ការ​ប្រកាស​សាលក្រម​ លោក ជា ចាន់ ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅ​​ថ្ងៃ​សុក្រ ទី​២១ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤នេះ​ថា អ្នក​ស្រី​ខក​ចិត្ត​ចំពោះ​ការ​ប្រកាស​សាលក្រម​របស់​ តុលាការ​កាលពីម្សិលមិញ ជា​រឿង​អយុត្តិធម៌​ដោយ​អ្នក​ស្រី​ថា ​លោក ជា ចាន់ មិន​បាន​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​លួច​ដូច​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ទេ។លើសពីនេះទៀត អ្នកស្រីចោទប្រកាន់ថា ជុំវិញ​ការ​សម្រេច​របស់​តុលា​​​កា​រ​​​នេះ ជា​ការ​រៀបចំ​ទុក​មុន​របស់​ក្រុម​ហ៊ុន​ និង​តុលាការ។

អ្នក​ស្រីបន្ត​ថា៖«ការ​សម្រេច​នេះ មិន​បាន​ផ្អែក​លើ​ភស្តុតាង​ដែល​ថ្លឹង​ថ្លែង​ទៅ​នឹង​រឿង​ដែលបាន​កើត​ឡើង​រហូត​មា​​ន​​សវនាកា​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ គ្មាន​បាន​បង្ហាញ​ចេញ​បទ​ល្មើស​មក​បង្ហាញ​នោះ​ទេ…ហេតុ​អី​បាន​តុលាការ​សម្រេច​ឱ្យ​ ចា​ន់ ជាប់ពន្ធនាគារ​ដោយ​អយុត្តិធម៌…ខ្ញុំ​គិតថា រឿង​នេះ​គឺ​ជា រឿង​អត់​ត្រឹមត្រូវ​ អត់យុត្តិធម៌​ ដែល​ខ្ញុំមើលឃើញ​ថា​ ការ​សម្រេច​នេះ​មិន​ផ្អែក​លើ​ភស្តុតាង​ច្បាប់ ជា​ការ​យល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំ »។

ឆ្លើយតបរឿងនេះ ប្រធាន​លេខាធិការដ្ឋាន​ និង​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​របស់​តុលាការ​ខេត្ត​កំពង់​ស្ពឺលោក ផេង ស៊ីភ័ណ អះ​​អា​ង​​ដោ​យខ្លី​​ថា តុលាការ​នៅ​តែ​រក្សា​​សាលក្រមដែលបានសម្រេចរួចហើយ ប្រឆាំងលោក ជា ចាន់ ​ដោយ​​ផ្តន្ទា​​ទោ​​ស​​​ទោស​ ដាក់​ពន្ធនាគារ​រយៈ​ពេល​១ឆ្នាំ ដដែល។

លោក​បន្តថា៖«បាទ! សម្រេច​តាម​សាលក្រម»។

សម្រាប់អ្នក​ស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ ចាត់​ទុកជំហរ​របស់​តុលាការ​ដែលច្រានចោ​ល​​ចំពោះ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍របស់សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជាថា ជា​ការ​សម្រេច​ដែល​មិន​ផ្អែក​លើ​មូលដ្ឋាន​ច្បាប់​ និង​ភស្តុតាង​នោះទេ។

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិន​ទាន់​អាច​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​ពី​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ នៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ​។

លោក ជា ចាន់ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៤ ត្រូវ​សមត្ថកិច្ច​ឃាត់​ខ្លួន បន្ទាប់មានបណ្តឹងពីភាគីរោងចក្រ ដែ​ល​ប្តឹងពីបទ«សមគំនិត​ក្នុងអំពើ​លួច»​។

បើទោះបែបណា ក្រុមសហជីព អះអាងថាការ​អនុវត្ត​នីតិវិធីដោ​​យន​គរ​​បា​លយុត្តិធម៌​​នេះ គឺការ​ចាប់ខ្លួនលោក ជា ចាន់ ធ្វើឡើង​ដោយ​គ្មាន​ដីកា​រត្រឹមត្រូវនោះទេ។ហើយការចាប់ខ្លូននេះទៀតសោត ​ ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ក្រោយកម្មករប្រ​​ចាំ​​​នៅរោងចក្រ វីងស្តារស៊ូ បោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តឱ្យលោក ជា ចាន់ ធ្វើជាតំណាងស​ហជីពមូលដ្ឋាន ប្រចាំ​​នៅ​រោងចក្រមួយនេះ។រោងចក្រ វីងស្តារស៊ូ ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងស្រុកគង់ពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ គឺជារោង​​ច​​ក្រ​​ដែ​ល​ផលិត និង​ផ្គត់ផ្គង់​​ស្បែក​ជើងដែល​ក្រុម​ហ៊ុន​ ASICS របស់​ប្រទេស​ជប៉ុន គឺជាអ្នកបញ្ជាទិញ៕​

ពលរដ្ឋចាញ់បោកក្រុមហ៊ុនប្រ៊ីនលានស៊ីធីស្នើតុលាការពន្លឿននីតិវិធីដើម្បីឱ្យពួកគេមានលុយសងធនាគារ

ពលរដ្ឋដែលបណ្តាក់ទុនរកស៊ីជាមួយក្រុមហ៊ុន ប្រ៊ីនលាន ស៊ីធី ទទូចឱ្យតុលាការពន្លឿននីតិវិធីនៅក្នុងសំណុំរឿង ឡេង ចាន់ណា​ ទាក់ទងនឹងការរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិ ដើម្បីឱ្យពួកគេអាចមានថវិកាយទៅទូទាត់​ថ្លៃ​បំណុ​ល​ធនាគារ ដែលបានខ្ចីបុលសម្រាប់បណ្តាក់ទុនចំណេញការប្រាក់។

​លោក នួន នឿន មកពីខេត្តបាត់ដំបង ដែលអះអាងថាជាជនរងគ្រោះ និយាយថា មកដល់ពេលនេះដំ​ណឹ​ង​​​ដែ​ល​ដាក់​ក្តីសង្ឃឹមថានឹងបានសំណងវិញប្រែជាស្ងាត់ដំណឹង។ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកក៏​ទទូចសុំឱ្យតុលាការជួ​​យ​​ពន្លឿនធ្វើយ៉ាងណាឱ្យខ្លួនបានប្រាក់ខ្លះ ដើម្បីបង់ធនាគារ ពីព្រោះបច្ចប្បន្នលោកជំពាក់ធនាគារដោយ​​សា​រខ្ចីប្រាក់មកវិនិយោគជាមួយក្រុមហ៊ុន។លើសពីនេះទៀតលោកមិនទាមទារឱ្យមានការសងប្រាក់ទាំងអស់នោះ​​ទេ ប៉ុន្តែសូមឱ្យពន្លឿននីតិវិធីដើម្បីបានប្រាក់ដោះស្រាយជីវភាពបានខ្លះ​។

លោកបន្តថា៖ « អត់មានលឺដំណឹងអ្វីទេ ស្ងាត់ឈឹងម៉ង ខាងតុលាការ ខាងក្រុមហ៊ុននឹង អត់មានលឺដំណឹងអ្វីសោះ ដូចជាស្ងាត់ ដូចជាគេដោះស្រាយយ៉ាងមិចៗ ស្ងាត់ឈឹងបណ្តោយម៉ងខ្ញុំ […] ខ្ញុំចង់សំណូមពរ តុលាការ ជាពិសេសមេធាវី និងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជួយពន្លឿនដល់ពួកខ្ញុំ ព្រោះពួកខ្ញុំរាល់ថ្ងៃ មិនថាតែរូបខ្ញុំទេ អ្នកដែលមានបញ្ហាជាមួយក្រុមហ៊ុនឡេង ចាន់ណា នេះច្រើនណាស់ ខ្ញុំអង្វរហើយអង្វរទៀតមិនមានអ្វីទេ មានតែលោកមេធាវីហ្នឹងឯងអាចជួយពន្លឿនយ៉ាងមិចឱ្យបានខ្លះៗ ដល់ពួកខ្ញុំនេះ បានខ្លះមក ព្រោះកំពុងពិបាកមែនទែន មិនដឹងថាទៅខាងណារួចទេ ឥលូវពួកខ្ញុំមានតែសំណូមពរហ្នឹងឯង ជួយពន្លឿនឱ្យខ្ញុំ ខ្ញុំចង់បានតែចំណុចហ្នឹងទេ » ។

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ពលរដ្ឋដែលបានបែកបាក់គ្រួសារដោយសារការបណ្តាក់ទុនជាមួយក្រុមហ៊ុន ឡេង ចាន់ណា ព្រមទាំងជំពាក់ធនាគារជាង ៥ម៉ឺនដុល្លារ ដោយសារខ្ចីប្រាក់ដើម្បីយកទៅរកស៊ីជាមួយក្រុមហ៊ុន ប្រ៊ីលាន​នេះ​​ដែរ​ និងមានទីលំនៅឯ​ខេត្តកំពង់ធំ សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ឱ្យដឹងថា លោកបានចាញ់បោកក្រុមហ៊ុន ឡេង ចាន់ណា នេះតាំងពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ដោយសារការបញ្ចុះបញ្ជូលរបស់អ្នកដទៃ ឱ្យខ្ចីធនាគារ មកបណ្តាក់ទុន យកការប្រាក់ ដើម្បីមានជីវភាពធូរធារ។​

លោកបន្តថា​៖ « ក្រុមហ៊ុនគេហ្នឹង មានបក្សពួកគេ ដែលបោកប្រាស់ជាបណ្តាញហើយ គេមកបញ្ចុះបញ្ជូលខ្ញុំឱ្យខ្ចីលុយធនាគារដើម្បីធ្វើការវិនិយោគបានការប្រាក់ ១ ម៉ឺន ដុល្លារ បានការប្រាក់ ៥០០$ ក្នុង១ខែ ខ្ញុំថាអត់ចង់យកលុយធនាគារដាក់ទេ តែគេថាដាក់ទៅ ឱ្យធូរ [ជីវភាពល្អប្រសើរ] បានការប្រាក់ស៊ីអីចឹងទៅ គេឱ្យការប្រាក់ ហើយក៏ខ្ញុំយកលុយធនាគារមកដាក់មក » ។

លើសពីនេះទៅទៀត ប្រភពដដែលបន្តថា រូបគេគ្មានលទ្ធភាពរកលុយបង្វិលសងធនាគារវិញទេ។លោកក៏ស្នើឱ្យតុលាការជួយពន្លឿននីតិវិធីដើម្បីស្វែងរកមធ្យោបាយ ដកហូតទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ក្រុមហ៊ុន យកទៅលក់ឱ្យ​​បា​​​​ន​ឆាប់ ដើម្បីបង្វិលប្រាក់ទាំងនោះឱ្យពលរដ្ឋដែលចាញ់បោកក្រុមហ៊ុននេះវិញផង។

លោកបន្តថា៖ « ឥលូវអត់មានលទ្ធភាពសងធនាគារទេ ធនាគារគេគំរាមកំហែងរឹបអូសផ្ទះសម្បែងខ្ញុំ ខ្ញុំស្នើសុំសំណូមពរដាក់ទៅស្ងាត់ ដាក់ទៅស្ងាត់ របៀបថាគេមិនចង់ដោះស្រាយឱ្យយើង លឺតែរឿងក្រុមហ៊ុន ប្រ៊ីនលាន ស៊ីធី របស់ឡេង ចាន់ណា គេមិនចង់ធ្វើការឱ្យ ដាក់ទៅ៣ ទៅ៤​ខែហើយ មិនទាន់ឃើញតុលាការកោះហៅឱ្យទៅបំភ្លឺទេ […] តុលាការសូមពន្លឿននៃការចាប់ខ្លួនបក្សពួកទាំងអស់ ហើយស៊ើបសួររកទ្រព្យសម្បត្តិដើម្បីលក់ឡៃឡុងចែកប្រជាពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដូចពួកខ្ញុំដែរ តាមតិចតាមច្រើនតាមជាក់ស្តែង » ។

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិនអាចស្នើសុំការបំភ្លឺពីលោក យិន ស្រាង អ្នកនាំពាក្យសា​​លាដំបូ​ងខេ​ត្ត​​សៀមរាបបានទេ នៅថ្ងៃទី២០ មិថុនា នេះ ដោយទូរស័ព្ទចូលជាច្រើនដង តែពុំមានអ្នកទទួល។

ចំណែកនាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ លោក អំ សំអាត យល់ឃើញ​ថា​​ករណីនេះតុលាការគួរតែអនុវត្តនីតិវិធីឱ្យបានលឿនដើម្បីផ្តល់ដំណោះស្រាយជូនពលរដ្ឋព្រមទាំងជួយស​​ម្រួ​​លពួកគេកុំឱ្យប្រឈមផ្នែកផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុធ្ងន់ជាងនេះបន្ថែមទៀត។

លោកបន្តថា៖«ប្រជាពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយសារក្រុមហ៊ុនប្រ៊ីលានស៊ីធីគឺពួកគាត់កំពុងប្រឈមជាមួយវិ​​បត្តិ​សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ និងបំណុលធ្ងន់ធ្ងរដោយសារការចាញ់បោកក្រុមហ៊ុនព្រោះពួកគាត់បានលក់ទ្រព្យសម្បតិ្ត​ និងខ្ចីលុយពីធនាគារ និងឯកជន ដើម្បីវិនិយោគជាមួយក្រុមហ៊ុននេះ ។ ដូច្នេះពួកគាត់ត្រូវការសំណងពីក្រុមហ៊ុនមកវិញដើម្បីធ្វើការដោះស្រាយបំណុល និងជីវភាព ទើបពួកគាត់ស្នើសុំពន្លឿននីតិវិធីឱ្យបានលឿន » ។

លោកបន្ថែមថា៖«នៅពេលដែលពួកគាត់ជំពាក់បំណុលធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ និងខ្វះខាតក្នុងជីវភាពរស់នៅដូច្នេះគឺពួកគាត់ត្រូវការសំណងពីក្រុមហ៊ុនទោះពាក់កណ្តាលក្តីព្រោះជាតម្រូវការចាំបាច់សំប្រាប់ពួកគាត់ក្នុងការយកទៅដោះស្រាយជាមួយម្ចាស់បំណាក់ បើមិនអញ្ចឹងពួកគាត់ប្រឈមការបាត់បង់ដី និងផ្ទះបន្ថែមទៀតលក់ដើម្បីសងបំណុល ត្រង់ចំណុចនេះហើយទើបពួកគាត់ចង់បានដំណើរការរឿងក្តីរបស់គាត់នៅតុលាការឱ្យបានលឿ​​ន​បំផុត »។

កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបង្ហោះសារ​នៅលើទំព័រហ្វេស​​ប៊ុ​កផ្លូវការរបស់លោកថា សមត្ថកិច្ចបានបើកការស៊ើបអង្កេត និងស្រាវជ្រាវករណីនេះ ហើយបានរកឃើញថា គំរោងវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុន ប្រ៊ីលានសីធី ពុំមានលក្ខណៈដូចជាគម្រោងវិនិយោគអចលនទ្រព្យផ្សេងទៀ​​ត ដែលជាគម្រោងវិនិយោគពិតប្រាកដ ហើយជួបប្រឈមឧបសគ្គជាមួយនឹងបញ្ហានៃការធ្លាក់ចុះទីផ្សារនោះទេ​​។

ផ្ទុយទៅវិញគម្រោងរបស់ក្រុម ឡេង ចាន់ណា នេះមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធឆបោកតាមរូបមន្ត Ponzi Scheme ។នគរបាលយុត្តិធម៌ កាល​ពី​ខែ​មីនា ​ឆ្នាំ​ ២០២៤ ​ ​​ចាប់​ខ្លួន​អ្នកស្រី ​ឡេង ចាន់ណា ​និង​បក្ខ​ពួក​មួយ​ចំនួន​ ហើ​​យ​​​​​​​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​សៀមរាប។ ​តុលាការ​​​ចោទ​ប្រកាន់​ប្រធានក្រុមហ៊ុនរូបនេះ ​និង​គូកន​ពី​បទ​«ឆបោក​មាន​ស្ថាន​ទម្ងន់​ទោស» ​«មិន​បំពេញ​កាតព្វ​កិច្ច​ឧបករណ៍‍‍​អាច​ជួញ​ដូរ​បាន‍»​ និង​ពីបទ«សម្អាត​ប្រាក់»៕

យុវជនចលនា​មាតាធម្មជាតិ ស្នើ​ក្រសួងបរិស្ថានគោរពសន្យាដោយ​​​ដាក់តំបន់​​កោះកុង​ក្រៅ​ជា​ឧទ្យាន​ជាតិ​សមុទ្រ​

ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ ស្នើក្រសួងបរិស្ថានគោរពសន្យារបស់ខ្លួន​ក្នុង​​ការ​​ដាក់តំបន់កោះកុងក្រៅ ជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ខណៈពួកគេបារម្ភខ្លាចរដ្ឋាភិបាល​ផ្តល់​សិទ្ធិអភិវឌ្ឍន៍តំបន់នោះ ទៅ​​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន ដែលនឹងបង្ក​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ទៅ​ដល់​ធនធានធម្មជាតិ និង​ការ​រស់នៅ​របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។

ការស្នើនេះ បានធ្វើឡើងតាមរយៈការដើរ​​ហែក្បួនដាក់ញត្តិ​របស់​ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ និងព្រះសង្ឃ​ប្រមាណ ២០អង្គ/​នាក់ ដោយផ្តើមចេញដំណើរមុខមន្ទីរពេទ្យកុមារជាតិ ក្នុងខណ្ឌទួលគោក ​ទៅកាន់ក្រសួងបរិស្ថាន ស្ថិតក្នុងខណ្ឌចំការមន រាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤នេះ។

ក្នុងញត្តិនោះ ក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ បានលើកឡើង​ថា កាលពីឆ្នាំ​២០២១ ក្រសួងបរិស្ថាន បាន​សន្យាថានឹងដាក់តំបន់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិ​សមុទ្រ និងបង្ហាញពីការយកចិត្ត​ទុកដាក់ខ្ពស់​លើ​ការ​ងារ​ការពារ និងអភិរក្សតំបន់កោះកុងក្រៅនេះ។ ញត្តិដដែលបន្តថា កន្លងមក ក្រសួង​ក៏បានបង្ហាញពីកា​រពិចារណាក្នុងការ​ដកអាជ្ញាបណ្ណ​ពីក្រុមហ៊ុនកោះកុង អេស អ៊ី ហ្សិត​ ខូអិលធីឌី ក្រោម​អនុភាពនៃការ​​អនុវត្ត​ច្បាប់ភូមិបាលផងដែរ ប៉ុន្តែ​រយៈពេល ៤ឆ្នាំមក​នេះ ដំណើរការនៃការដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិនេះ នៅមិនទាន់លេចចេញជារូបរាងនៅឡើយ។​

ញត្តិដដែលបន្តទៀត​​ថា៖ «ក្នុងនាមជាយុវជន ជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ពួកយើងពិតជាត្រូវការដឹងអំពី​បច្ចុប្បន្នភាព​នៃការ​ដាក់​កោះ​ដ៏ធំនេះ​ជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រយ៉ាងឆាប់រហ័សបំផុត ក៏ព្រោះថាតំបន់ នេះជាតំបន់ដែលសម្បូរទៅដោយសត្វកម្រ និងជីវចម្រុះជាច្រើនប្រភេទដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបាននោះទេ»។

តាមរយៈញត្តិដដែល ក្រុមយុវជនទាំងនោះ ក៏បានបង្ហាញពីក្តីបារម្ភ​អំពីគុណភាពនៃជីវិត​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែលកំពុងរស់នៅតំបន់នោះផងដែរ ដោយសារ​បច្ចុប្បន្ននៅតំបន់នោះ មានភ្ញៀវទេស​ចរ​ទៅទស្សនាច្រើន បណ្តាលឱ្យ​មានបញ្ហាសំរាម​ច្រើន ហើយពលរដ្ឋនៅតំបន់​នោះ​នៅមិន​ទាន់​យល់ដឹងបានទូលំទូលាយជុំវិញផលវិបាកនៃសំណល់ប្លាស្ទិក ដែលនាំឱ្យ​បំពុល​តាម​ឆ្នេរ និងបំផ្លាញសោភណ្ឌភាព​នៅតាមភូមិទេសចរណ៍នៅតំបន់នោះ។

ករណីនេះ ក្រុមយុវជនទាំងនោះ បានស្នើឱ្យក្រសួង​បរិស្ថានបំភ្លឺជុំវិញ​បញ្ហាទាំងនេះ និង​ដាក់តំបន់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ដើម្បីរក្សាបាននូសម្បត្តិធនធានធម្មជាតិ ជីវចម្រុះ និងការ​ធានាបាននូវប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីនៅតំបន់កោះកុងក្រៅទាំងមូល។​

សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ កញ្ញា មាន លីសា អាយុ២១ឆ្នាំ ដែលបាន​ចូលរួមដាក់ញត្តិ​នៅ​ក្រសួងបរិស្ថាន បានលើកឡើងថា កន្លងមក ក្រសួងធ្លាប់បានសន្យាថានឹងដាក់តំបន់កោះកុង​ក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ប៉ុន្តែមកដល់បច្ចុប្បន្ន ក្រសួងនៅមិនទាន់​ធ្វើតាមការ​សន្យា​នៅឡើយ។​

កញ្ញានិយាយថា៖«យើងចង់រំលឹកដល់ក្រសួងបរិស្ថាន ព្រោះមានតែក្រសួងបរិស្ថានទេដែលសន្យាជាមួយយើង ហើយអ្នកក្បត់ពាក្យសន្យាហ្នឹង អញ្ចឹងសូមឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ដែល​ឡើងតំណែង​នេះ លាងនូវការកុហក​រយៈពេល៤ឆ្នាំហ្នឹង លាងនូវពាក្យសន្យាហ្នឹងឡើង​វិញ ហើយធ្វើវា បំពេញ​សន្យាឡើងវិញ ព្រោះរដ្ឋមន្ត្រីចាស់ បានសន្យា»។

សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិមួយរូបទៀត កញ្ញា លាង សុវណ្ណា អាយុ ២៣ឆ្នាំ បានលើកឡើង​ថា កាលដែលពួកគេ​​ធ្វើ​​យុទ្ធនាការ​ដើរ​ដង្ហែក្បួនដាក់​​ញត្តិ​នេះ ព្រោះចង់ឱ្យក្រសួង​​ដាក់តំបន់​កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ ប៉ុន្តែ​បើក្រសួងនៅតែ​មិន​ឆ្លើយ​តប ឬ​ដោះ​ស្រាយបញ្ហា​នេះទេ ពួកគេនៅតែ​បន្តទាមទារ​រហូត​មាន​ដំណោះស្រាយ។

កញ្ញានិយាយ​ថា៖ «ការមិនដាក់កោះកុងក្រៅជាតំបន់ឧទ្យានជាតិសមុទ្រ វាប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិទាំងមូល ជាក់​ស្តែង​យើង​ឃើញ​កោះរ៉ុង​ នៅពេលផ្តល់សិទ្ធដល់ក្រុមហ៊ុនឯកជន គឺយើងត្រូវចំណាយលុយច្រើន​មែនទែន​សម្រាប់ការ​ទៅ​លេង​កោះ អញ្ចឹងបើសិនជាដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ អ្នកនៅក្នុងសហគមន៍នោះ​ គាត់​អាច​រកចំណូល​បាន ហើយ​យើង​ទៅ​ដើរលេង​មិនចាំបាច់អស់លុយ ចំណាយថវិការច្រើនលើសលុបក្នុងការដើរលេង ទស្សនាកោះ​ប្រទេសរបស់យើង»។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា មានប្រសាសន៍ថា​ ក្រសួងទទួលញត្តិ​របស់​ក្រុម​យុវជនទាំងនោះហើយ ហើយនឹងដាក់ជូនថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងដើម្បីពិនិត្យ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រសួងបាននឹងកំពុងពិនិត្យ»។

អភិបាលខេត្តកោះកុង លោកស្រី​ មិថុនា ភូថង មានប្រសាសន៍​ថា អាជ្ញាធរបាននិងកំពុង​ដំណើរ​​​ការ​​រៀបចំ​តំបន់​កោះ​កុងក្រៅ​ ​ទៅ​ជា​ឧទ្យានជាតិ​សមុទ្រ ខណៈការ​​​សិក្សាអំពីជីវចម្រុះដែលមាននៅតំបន់នោះ គឺ​នៅមិនទាន់ដឹងលទ្ធផលនៅឡើយ។

‌‍លោកស្រីថ្លែង​ថា៖ «គេបានរៀបហើយៗ បានរៀបហើយៗ ឧទ្យានជាតិ​សមុទ្រ»។

លោកអ្នកឧកញ៉ា​ លី យ៉ុងផាត់ ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនកោះកុង អេស អ៊ី ហ្សិត​ ខូអិលធីឌី មានប្រសាសន៍​ថា កន្លង​មក ក្រុមហ៊ុន​របស់​លោក ធ្លាប់​បាន​ស្នើទៅរាជ​រដ្ឋាភិបាល ដើម្បី​​​​​អភិវឌ្ឍន៍នៅ​តំបន់កោះកុងក្រៅនោះដែរ​ ប៉ុន្តែបានបញ្ឈប់ការស្នើ​វិញ ដោយសារមានបញ្ហាច្រើននៅតំបន់នោះ។

លោកបន្ត​ថា៖ «ខ្ញុំដូចអត់មានអ្វីឆ្លើយតបផង ទី១ អត់ដឹងរឿង ទី២​មានធ្វើអី អត់មានធ្វើអីទាំងអស់ ហើយខ្ញុំទៅដឹងរឿង​នាំ​ឈឺក្បាល​ធ្វើអី។ ខ្ញុំអត់ធ្វើទេ និយាយមួយមាត់​ដោយ​ខ្លីថាខ្ញុំអត់ធ្វើ​ទេ ពាក្យថាមិនធ្វើមានន័យថា វាចប់អស់ហើយ ដាក់​ញត្តិ​ មិន​ដាក់​ញត្តិ​រឿង​គេ​ទេ ខ្ញុំអត់ដឹងរឿង។[…] ពីមុនខ្ញុំ និយាយរួមគឺសុំដីសម្បទាន ការវិនិយោគសម្បទាន ប៉ុន្តែឥឡូវអត់បានធ្វើទេ សព្វថ្ងៃ​អត់មានធ្វើអីទាំងអស់ អត់បានសម្បទាន ហើយក៏អត់បានធ្វើអីទាំងអស់»។

នាយក​ប្រតិបត្តិនៃសមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា(CYN) លោក ហេង គឹមហុង មានប្រសាសន៍ថា ការពន្លឿនការដាក់បញ្ចូលតំបន់​កោះកុងក្រៅជាឧទ្យាជាតិសមុទ្រ ជារឿងមួយសំខាន់ ខណៈដំណើរការនៃ​ការ​ដាក់បញ្ចូលនេះ ហាក់មិនមានដំណឹងនៅឡើយតាំងពីរដ្ឋាភិបាល​​អាណត្តិមុន​។ ករណីនេះ លោកស្នើឱ្យក្រសួងបរិស្ថាន បញ្ចាក់​ពី​ដំណើរការ​ដាក់​បញ្ចូលតំបន់​កោះ​កុង​ក្រៅជាឧទ្យាជាតិសមុទ្រនេះ ដោយតម្លាភាព ដើម្បីចៀសវាងការរិះគន់ពីភាពអសកម្មរបស់ក្រសួង។

លោកថា៖ «រដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ក៏ដូចជាក្រសួងបរិស្ថានហ្នឹង គួរតែមានការបំភ្លឺឱ្យពួកគេ[យុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ]បានដឹងថាតើឥឡូវ តើមកដល់បច្ចុប្បន្នដល់ណាហើយ? ដំណើរការយ៉ាងម៉េច? ឬ​ក៏អាចធ្វើយ៉ាងម៉េច ដើម្បីឱ្យពួកគេហ្នឹងទទួលបានព័ត៌មានអំពីនីតិវិធីនេះ ដើម្បីកុំឱ្យពួកគេយល់ថា​ក្រសួងមិនបានធ្វើការសោះចំពោះករណីនេះ អញ្ចឹងជារឿងមួយដែល​ក្រសួងត្រូវមានតម្លាភាព​ចំពោះមុខប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងនាមជាសេនាធិការរបស់រដ្ឋាភិបាល​ដែលកើតឡើងពីការបោះឆ្នោត»។

គួរជម្រាបជូនថា កោះកុងក្រៅមានផ្ទៃដីសរុប ១០៣គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ស្ថិតក្នុង​ឃុំ​ជ្រោយប្រស់ ស្រុក​កោះ​កុង ខេត្តកោះ​កុង ដែល​មានចម្ងាយប្រមាណ ៣០​គីឡូម៉ែត្រពីក្រុង​ខេមរភូមិន្ទ។ បើតាមក្រសួងទេសចរណ៍ ​តំបន់នេះមានឆ្នេរដ៏ស្រស់ស្អាតចំនួន ៦កន្លែង ដែលមាន​​សក្តានុពលផ្នែកធនធានធម្មជាតិ និង​ជីវៈចម្រុះ៕

សហជីពគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលតវ៉ាជាថ្មីទៀតមុខការិយាល័យសង់ត្រាល់ទាមទារឲ្យកែតម្រូវរបាយការណ៍

ក្រុមសហជីពដែលគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលបានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាជាថ្មីនៅខាងមុខការិយាល័យ នៃមជ្ឈមណ្ឌលស​ម្ព័​ន្ធ​​ភាពកា​រងារ និងសិទ្ធិមនុស្សហៅកាត់«សង់ត្រាល់» កាលពីព្រឹកមិញនេះ ដោយ​ស្នើរឲ្យស្ថាប័ន​​មិ​ន​​​​មែនរដ្ឋាភិបាលមួយនេះកែតម្រូវចំពោះរបា​​យ​​ការណ៍ដែលអង្គការនេះបានចេញកាលពីដើមខែមិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤។​

សមាជិកសហជីពប្រមាណ៤០នាក់បានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅមុខការិយាល័យសង់ត្រាល់សារជាថ្មីទៀតនៅថ្ងៃទី២០ មិថុនានេះ។ក្រុមសហជីពដែលគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលទាំងនេះ ចោទប្រកាន់ថា របាយការណ៍ដែល សង់ត្រាល់ រកឃើញនោះគឺមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត និងមិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពា​ល់​ដល់កិត្តិយសជាតិ និ​ង​ស្ថិរភាពការងាររបស់កម្មករ។

លោក លី វិចិត្រ ប្រធាន CCWF បានប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom Cambodia ថាការដាក់សំណើរកាលពីព្រឹកមិញនេះ គឺតំណាងឲ្យកម្មករដែលជាសមាជិកមកពីប្រមាណជាង៥០រោងចក្រ ដោយសហព័​ន្ធ​សហជីពមូលដ្ឋានប្រមាណ៤០នាក់ និងកម្មករប្រមាណជាង៥ម៉ឺននាក់។

លោកបន្តថា៖ «យើងចង់បានការឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានពីខាងសង់ត្រាល់។ […] អ្វីដែលសង់ត្រាល់លើក វា​បានផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់បងប្អូនកម្មករខ្លាំង បើគេជឿថាអាក្រក់ពិតមែន ហើយគេលែងបញ្ជាទិញ អាហ្នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់បងប្អូនកម្មករខ្លាំងណាស់ »

មិនខុសគ្នាទេ លោក អ៊ុន ដារ៉ា ជាអនុប្រធាន និងជាអ្នកនាំពាក្យសភាសហព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា ហៅកា​ត់​ថា (NACC) បានថ្លែងឲ្យដឹងនៅរសៀលនេះថា របាយការណ៍ដែលសង់ត្រាល់បានចេញហាក់មិន​មា​ន​មូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ ដោយមើលតែមួយជ្រុង។

លោកថា៖ «ខ្ញុំមើលឃើញថារបាយការណ៍របស់គាត់ (សង់ត្រាល់) វាមិនឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីតថភាពពិតដែ​ល​យើងកំពុងតែមានសព្វថ្ងៃនេះទេ។ព្រោះថាយើងមើលក្នុងចំណោមរោងចក្រសរុបដែលមាន៧០៣ គា​​​ត់យកមនុស្សតែ១០នាក់មកសម្ភាសន៍ ហើយគាត់វាយតម្លៃសភាពការព៍ទាំងមូល គេហៅថាវាមិនសមតុល្យនឹងគ្នា ក្នុងនាមយើងសហជីព យើងចង់ឲ្យគាត់ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យមានភាពឆ្លុះបញ្ចាំង ឲ្យមានភាពត្រឹមត្រូវ។ […] របាយការណ៍ហ្នឹងគឺនិយាយពីអវិជ្ជមានទាំងអស់ អត់មានពីវឌ្ឍនៈភាពទេ»។

បើតាមលោក អ៊ុន ដារ៉ា របាយការណ៍ដែលសង់ត្រាល់បានចេញមិនបាននាំមកនូវផលជាវិជ្ជមានដល់ស​ហជីព និងកម្មករនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញគឺមានតែនាំមកនូវក្តីកង្វល់សម្រាប់ពួកគេ ខណៈ លោ​​ក​នៅតែមានជំនឿថានឹងមានការឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានពីសំណាក់អ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ នៅក្នុងការស្វែងរកចំ​​ណុច​​រួមមួយនៃរបាយការណ៍ ដែលអាចទទួលស្គាល់បានពីគ្រប់ភាគី។

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិនទាន់អាចសុំការអធិប្បាយបន្ថែមពីលោក ឃុន ថារ៉ូ អ្នក​គ្រប់​គ្រង​កម្ម​វិធី​ការងារ ​នៃ​អង្គការ​សង់ត្រាល់ បាននៅឡើយទេនៅរសៀលនេះ។

ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មន្ត្រីអង្គការសង់ត្រាល់រូបនេះ បានច្រានចោលកាលពីម្សិលមិញចំពោះការចោទប្រ​​​កាន់របស់សហជីពមួ​យ​ចំនួនដែលថារបាយការណ៍ខ្លួនមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពពិតដែលសហជីពបា​​ន​ជួបប្រទេះដោយបង្ហាញតែចំណុចមួយជ្រុង ហើយអនុវត្តការងារក្រោមការកាន់កាប់ និងបង្គាប់ពីបរទេស។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«នៅក្នុងរបាយការណ៍យើងបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថាទិន្នន័យដែលបានរកឃើញនៅក្នុងរោងចក្រសរុប១៥ ដែលជាសមាជិកមូលដ្ឋានរបស់(CCAWDU) និង​ (CATU) គឺវាមិនមែនតំណាងឱ្យរោងចក្រសរុបជាង ៧០០រោងចក្រ ក៏ដូចជារោងចក្រផ្សេងៗទៀតដែលមិនស្ថិតក្រោមសមាជិករបស់ BFC គឺយើងបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីអ្វីដែលយើងបានរកឃើញហើយធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ទៅនឹងឧបករណ៍ដែលខាងគម្រោងរោងចក្រកាន់តែប្រសើរ (BFC) ប្រើប្រាស់នៅក្នុងការកត់ត្រាទុ​ក​​នៅភាពអនុឡោមទៅតាមគោលការណ៍ច្បាប់ »

ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីនេះ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត ជាអ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់ បានថ្លែងឲ្យដឹងថា ការប្រតិកម្មរប​​ស់​​ខាងសហជីពនេះហាក់ដូចជាមិនមានហេតុផលសមស្របនោះទេដោយសារតែរបាយការណ៍ដែលបានចេញផ្សាយ វាគឺជាផ្នែកមួយនៃការរកឃើញនូវបញ្ហាដែលបានកើតឡើង។

លោកបានឲ្យដឹងថា៖«វាដូចជាមិនឆ្លុះបញ្ចាំងទៅនឹងអ្វីដែលពួកគាត់លើកឡើងទេ ក្នុងរបាយការណ៍ហ្នឹ​​ងគ្រាន់តែជាការរកឃើញនូវអ្វីដែលជាបញ្ហារបស់កម្មករនៅក្នុងវិស័យវាយនភណ្ឌ។ […] ហើយនិងទី២ ជាការរួមចំណែកដាក់ចេញនូវដំណោះស្រាយក្នុងនាមជាភាគីពាក់ព័ន្ធមួយ ហើយខ្ញុំយល់ថារដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាសហជីពគួរតែអានរបាយការណ៍ហ្នឹងឲ្យបានច្បាស់ ហើយបើអាច គួរទទួលស្គាល់ការពិតទៅ ជាជាងដែលយើងប្រើប្រាស់រូបភាព ជាក់ស្តែងបញ្ហារបស់កម្មករនៅតែបន្តដដែល »

អ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់រូបនេះបន្តថាខាងសហជីពគួរមានរបាយការណ៍មួយផ្សេងទៀតដើម្បីប្រៀ​​​​បធៀប មុននឹងច្រានចោលថារបាយការណ៍អង្គការណាមួយមិនមានលក្ខណៈបច្ចេកទេសគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការស្រា​​វជ្រាវ​តាមបែបវិទ្យាសាស្រ្ត។

លោកបន្តថា៖«ហើយបើសិនជារបាយការណ៍ហ្នឹងដូចទៅនឹងអ្វីដែលសហជីពបានលើកឡើងថាមិនពិ​ត ខ្ញុំយល់ថាគួរតែមាននុវរបាយការណ៍អីថ្មីមួយដែលពួកគាត់រកឃើញ ហើយបង្ហាញមក។ […] ក្នុងកិច្ចកា​រនេះ បើសិនជាមានរបាយការណ៍២ ៣ប្រៀបធៀបគ្នាខ្ញុំគិតថាវាជាព័ត៌មានល្អដែលប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាអ្នកសិក្សា ហើយជាពិសេសអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងវិស័យវាយនភណ្ឌទាំងអស់ហ្នឹងគាត់អាចធ្វើ​ការសម្រេចចិត្តបាន ហើយអ្នកដែលធ្វើការមិនច្បាស់ នឹងត្រូវបានអស់ទំនុកចិត្តបន្តទៀតឋ »

ដោយឡែក លោក ទូច សុខៈ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ បានប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom Cam​b​o​dia ថាក្រសូងនឹងបន្តតាមដានរឿងនេះក្នុងនាមជាក្រសួងដែលបានចុះបញ្ជីឲ្យអង្គការសង់ត្រាល់ ដើ​ម្បី​​​ថែរក្សានិរន្តរភាព និងសុវត្ថិភាពសង្គមជារួម។

រីឯលោក កត្តា អន​ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បានឲ្យដឹងថាសង្គមស៊ីវិលគួរធ្វើរបាយការណ៍ប្រកបដោយសុក្រឹតភាព និងគួរបញ្ឈប់នូវការធ្វើរបាយការណ៍ដែលបំពេញតាមចិត្តម្ចាស់ជំនួយ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការធ្វើរបាយការណ៍ ត្រូវមានលក្ខណៈវិទ្យាសាស្រ្តក្នុងការស្រាវជ្រាវ ប្រមូលព័ត៌មាន និងវាយតម្លៃ។ អ្នកធ្វើរបាយការណ៍ត្រូវមានទំនួលខុសត្រូវចំពោះរបាយការណ៍ខ្លួន។ […] ស​​ង្គ​​មស៊ីវិលមួយចំនួនគួរបោះបង់របៀបធ្វើរបាយការណ៍បំពេញចិត្តម្ចាស់ជំនួយរបស់ខ្លួន ដោយវាយតម្លៃ​ខុសពីការពិតជាក់ស្តែង»

នេះជាលើកទី២ហើយដែលសហជីព គាំទ្ររដ្ឋាភិបាល​បានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ានៅមុខ​ការិយាល័យ នៃអង្គការ​ស​​ង់ត្រាល់ ក្រោ​​យ​​ពីអង្គការមួយនេះបានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២​០​​២​៤។ បើទោះជាបែបណា កាតវ៉ាកាលពីលើកដំបូង ដែលមាក្រុមសហជីពចេញមកពីក្រុមតែមួយ​ដែលមា​ន​​គ្នា​​​ប្រមាណ១០០នាក់ ពេ​ល​​នោះ ពួកគេបន្តទាមទារ ក្នុងបុព្វហេតុដូចគ្នា ប្រឆាំងការចេញផ្សាយ​​របា​យ​កា​​​​រណ៍ ដែលសង់ត្រា​ល់​រ​ក​​​​ឃើញ ដោយពួកគចាត់ទុកថា របាយការណ៍នោះមាន​ចរិត​អុជអាល និង​ធ្វើ​ឲ្យ​​​ប៉ះពាល់​ដល់​ស្ថានភា​ព​​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​កម្មករ​និយោជិត៕​

សាលាឧទ្ធរណ៍រាជធានី​ភ្នំពេញ បដិសេសំណើរ​​សុំនៅក្រៅឃុំ​​របស់​លោក កើត សារ៉ាយ

សាលាឧទ្ធរណ៍រាជធានីភ្នំពេញ បានបដិសេធ​លើបណ្តឹង​​សុំនៅក្រៅ​ឃុំជាបណ្តោះអាសន្ន​របស់លោក កើត សារ៉ាយ ខណៈសាច់ញាតិ​របស់​​​ប្រធាន​សមាគមសម្ពន្ធ​​​និស្សិត​បញ្ញ​វន្ត​ខ្មែររូបនេះ បន្តស្នើ​ឱ្យ​ទម្លាក់​ចោល​ការចោទប្រកាន់ទៅលើរូបលោក​។​

នៅព្រឹក​ថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ សាលា​ឧទ្ធរណ៍រាជធានីភ្នំពេញ បាន​បើក​សវនាការ​ជំនុំជម្រះលើបណ្តឹង​​សុំនៅក្រៅឃុំរ​បស់​មេធាវី​ការ​​ពា​រ​សិទ្ធិ​ឱ្យ​ លោក កើត​ សារ៉ាយ​។

អ្នកនាំពាក្យសាលាឧទ្ធរណ៍រាជធានីភ្នំពេញ​ លោក ឃុន លាងម៉េង បានឱ្យដឹងនៅក្រោយសវនាការ​នោះថា ប្រធាន​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជំនុំជម្រះ លោក ភូ ពៅស៊ុន បានសម្រេចបដិសេធ​បណ្តឹងសុំនៅក្រៅឃុំ​​​របស់មេធាវីការ​ពារក្តីឱ្យលោក កើត សារ៉ាយ។ លោក​បន្តថា ការ​សម្រេច​មិន​ឱ្យ​ជនជាប់ចោទនៅក្រៅ​ឃុំនេះ ​ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះបានលើកហេតុផលថា ដោយសារ​នីតិវិធី​ស៊ើបអង្កេតក្នុងសំណុំរឿងនេះ​​នៅមិនទាន់បញ្ចប់ និងខ្លាចជន​ជាប់ចោទ​​រត់​គេច​ខ្លួន។

លោកបានគូសបញ្ជាក់​​ថា៖ «តាមការបញ្ជាក់​របស់ក្រុមប្រឹក្សា បានន័យថា ការស៊ើបអង្កេតនោះ​មិនទាន់បានចប់សព្វគ្រប់ ត្រូវការសួរ​ជនពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ ចំណុចមួយទៀត​ ដោយសារគាត់អត់មានទីលំនៅច្បាស់លាស់ បើសិនជាដោះលែងគាត់អាច​គេច​ខ្លួន អញ្ចឹង​តុលាការមិនអាចសម្រេចដោះលែងនៅពេលនេះបានទេ»។

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះ ពី លោក សំ ទិត្យសីហា មេធាវី​ការ​ពារ​ក្តីឱ្យ លោក កើត សារ៉ាយ បាន​ទេនៅរសៀល​ថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនានេះ។

​​​ប្រធាន​សមាគម​សម្ពន្ធ​និស្សិត​បញ្ញ​វន្ត​ខ្មែរ លោក កើត​ សារ៉ាយ ​ត្រូវ​បាន​អាជ្ញាធរ​ចាប់ខ្លួន​​​នៅ​​ទីស្នាក់​ការ​​សមាគម​ ស្ថិត​​ក្នុងសង្កាត់​ក្រាំងធ្នង់ ខណ្ឌ​សែន​សុខ ​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​បាន​​នាំ​ខ្លួន​ទៅ​ស្នង​ការដ្ឋាន​នគរបាល​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី៥ ខែ​មេសា ឆ្នាំ​២០២៤​​ ពាក់ព័ន្ធ​​នឹង​​ការផ្សព្វផ្សាយ ​និង​បញ្ចេញមតិអំពី​វិវាទ​ដីធ្លី​នៅ​ឃុំ​ស្រយង់ និងឃុំ​ភ្នំ​ត្បែង​ពីរ ស្រុក​គូលែន ខេត្ត​ព្រះវិហារ។ នេះ​បើ​តាម​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​សមាគម​នេះ​។

ក្រោយ​ការ​ចាប់ខ្លួន លោក​ កើត សារ៉ាយ ត្រូវបានសាលា​ដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចឃុំ​ខ្លួនជាបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារ ដោយ​​ចោទ​ប្រកាន់​​ពី​បទ ​«មិន​រាង​ចាល និង​ញុះ​ញង់»។

កញ្ញា នឿន ស្រីណែត អាយុ២០ឆ្នាំ ដែលជា​គូដណ្តឹងរបស់​លោក កើត សារ៉ាយ បាន​លើក​ឡើង​ថា លោក កើត សារ៉ាយ ពុំបានប្រព្រឹត្តដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ ប៉ុន្តែ​តុលាការនៅតែ​សម្រេច​​បន្តឃុំខ្លួនគាត់ ក្រោមហេតុផលថា សំណុំ​រឿង​ស៊ើប​សួរ​មិន​ទាន់បញ្ចប់។ តែយ៉ាងណា កញ្ញានៅតែ​​ស្នើយ៉ាងទទូច​​ឱ្យ​តុលាការ​​ពិចារណា ក្នុងការ​ទម្លាក់ចោល​បទ​ចោទ​ និង​ដោះលែង​លោក​ កើត សារ៉ាយ ឱ្យមានសេរីភាពវិញ។

កញ្ញាបន្តថា៖ «យល់ថា ជារឿងមួយដែលមិនសមរម្យ ព្រោះ​វាអត់មានយុត្តិធម៌សម្រាប់គាត់​[លោក កើត សរ៉ាយ]ដោយ​សារ​តែ​គាត់ជាបុគ្គលដែលស្អាតស្អំ មិនមានប្រព្រឹត្តនូវទង្វើខុសឆ្គងណាមួយទេ តែតុលាការនៅតែសម្រេចឃុំខ្លួន ខ្ញុំគិតថា វាជារឿងមួយដែលមិនត្រឹមត្រូវ»។

សមាជិកគណៈកម្មការប្រតិបត្តិនៃសមាគមសម្ពន្ធនិសិត្សិតបញ្ញាវន្តខ្មែរ កញ្ញា រៀម ស្រីពេជ្ររតនា បានលើកឡើ​ងដែរថា សកម្មភាពរបស់ លោក កើត សារ៉ាយ នាពេល​កន្លងមក គឺ​មិនមាន​ចេតនាណាមួយទៅញុះញង់ប្រជាពលរដ្ឋ​នោះទេ។

ជាមួយគ្នានេះដែរ កញ្ញាថា ក្នុងកំឡុងពេល​ដែល​លោក កើត សារ៉ាយ បាន​ជាប់ពន្ធនាគារ​ជាបណ្តោះអាសន្ន រយៈពេលជិត ៨០ថ្ងៃមកនេះ តុលាការក៏នៅមិនទាន់បង្ហាញភស្តុតាង និង​​រកឃើញ​អ្នកពាក់ព័ន្ធបន្ថែមដែរ ដែលករណីនេះ តុលាការគួរតែដោះលែងលោក កើត សារ៉ាយ ឱ្យនៅក្រៅឃុំ។

កញ្ញាបន្តថា៖ «និយាយរួម តាំងពីថ្ងៃដែលលោកបង[កើត សារ៉ាយ]ជាប់[ពន្ធនាគារ​​]គឺ ៧៦ថ្ងៃ អញ្ចឹង​យើង​មើលឃើញ​ថា អត់មានធ្វើសកម្មភាពអីទាំងអស់ សូម្បីតែបញ្ជាក់ថាអ្នកណាជាគូកន ឬ​ក៏ជាប់បណ្ដឹងអី ក៏អត់មានឃើញ ខាងតុលាការ ឬក៏ខាងណាចេញ​មក​ដែរ គឺស្ងាត់ឈឹងទាល់​តែ​លើក​នេះ គាត់ស្នើសុំនៅក្រៅឃុំ ទើបគេកោះហៅមកសវនាការ»។

លោកអំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ បង្ហាញ​កា​​រសោកស្តាយដែល​តុលាការ​មិនអនុញ្ញាតឱ្យលោក កើត សារ៉ាយ បាននៅក្រៅឃុំ ដែលករណីនេះ ​លោកយល់ថាជា​ការ​រឹតត្បិតសេរីភាព​ក្នុងការបញ្ចេញមតិ របស់លោក កើត សារ៉ាយ ក្នុងនាមជាប្រធានសមាគម​មួយរូប។

លោកថា៖ «លោក កើត សារ៉ាយ គឺជាសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្ស​ ការពារបរិស្ថាន ដែលតែងតែឈឺឆ្ងាលជាមួយបញ្ហារបស់​ប្រជាពលរដ្ឋរបស់សហគមន៍[…] ចឹងការផ្តល់បទសម្ភាសន៍​ការបញ្ចេញមតិផ្សេងៗហ្នឹង គឺគោលបំណងដើម្បីស្វែង​រក​យុត្តិធម៌ ចឹង​យើងមើលទៅហាក់ដូចជាមិនមែនបទល្មើសទេ»។

លោកបន្ថែម​ថា៖ «ចឹងករណីនេះ វាគួរតែមានការដោះលែង​ លោក កើត សារ៉ាយ ហ្នឹងឱ្យ​មានសេរីភាព ជាពិសេសការ​ស្នើសុំឱ្យ​នៅក្រៅឃុំរបស់លោក ដែលមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់​ហើយនោះ តុលាការគួរតែពិចារណាក្នុងការអនុញ្ញាតឱ្យ​នៅក្រៅឃុំ ពីព្រោះជាគោលការណ៍នៃច្បាប់ គឺគេជ្រើសរើសយកសេរីភាពជាធំ។ ការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន គឺជាជម្រើស​ចុងក្រោយ ហើយជាជម្រើសក្នុងលក្ខខណ្ឌចាំបាច់បំផុត ហើយដូចករណីលោក កើត សារ៉ាយ គឺ​ជា​សកម្ម​ជនសិទ្ធ​មនុស្ស ជាប្រធានសមាគមមួយ ហើយជាអ្នកការពារ​បរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ ហើយសកម្មក្នុងការងារសង្គម​ ចឹង​គួរណាតែត្រូវបានដោះលែង»។ គួបញ្ជាក់ដែរ​ថា កាលពីឆ្នាំ២០២១ លោក កើត សារ៉ាយ ត្រូវបានតុលាការនៃសាលា​ដំបូង​រាជធានីភ្នំពេញ បាន​ផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល​ ២០ខែ និងពិន័យជាប្រាក់២លានរៀល​ ពីបទ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» ម្តងរួច​មកហើយ ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការទាមទារឱ្យដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន អតីតមេដឹកនាំសហជីពមួយរូបនាពេលនោះ ក្រោយពី​លោក រ៉ុង ឈុន បានអត្ថាធិប្បាយជុំវិញ​ការ​​បោះបង្គោលព្រំដែនរវាង​​កម្ពុជា និង​វៀតណាម៕

Latest News