សហគមអន្តរជាតិបង្ហាញក្តីបារម្ភចំពោះការកើនឡើងនៃការធ្វើទុកមុកម្នេញ និងការចាប់ខ្លួនអ្នកកា​រពា​រសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្តន្ទាទោសសកម្មជនការពារបរិស្ថាននៅកម្ពុជា​​ចំនួន១​​០​​​នា​​ក់​កាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញ។

ប្រតិកម្មចំៗបែបនេះធ្វើឡើងភ្លាមៗបន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចចម្រុះជាច្រើននាក់ បានចាប់ខ្លួនសកម្មជនច​​ល​​នា​​មាតាធម្មជាតិចំនួន៥នាក់ ក្នុងចំណោម១០នាក់ បន្ទាប់ពីតុលាការបានប្រ​​កា​​ស​សាលក្រមក្រោមប​ទ​​ចោទ «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ» ដាក់ពន្ធនាគារ​ច​​ន្លោះ​ពី៦ ទៅ៨ឆ្នាំ។

តាមរយៈសារមួយដែលបានចេញដោយសហភាពអ៊ឺរ៉ុប និងប្រទេសសមាជិករួមមានបែលហ្សិក ដាណឺម៉ាក បារាំង ហ្វាំងឡង់ អាល្លឺម៉ង់ អៀរឡង់ ហូឡង់ និងស៊ុយអែត ពួកគេបានលើកឡើងថា៖ «សាលក្រមលើសកម្មជនបរិស្ថានមាតាធម្មជាតិនៅថ្ងៃនេះ គឺជាបញ្ហាដែលគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ »។

បន្ថែមពីលើការព្រួយបារម្ភ សហភាពអ៊ឺរ៉ុបក៏បានអំពាវនាវឲ្យកម្ពុជាប្រកាន់ខ្ជាប់នូវស្តង់សារប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សរួមទាំងសិទ្ធិក្នុងការតវ៉ាប្រកបដោយសន្តិភាព។

ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ អង្គការសហប្រជាជាតិក៏បានចេញនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ ដោ​​យ​បានបង្ហាញនូវការព្រួយបារម្ភស្រដៀងគ្នាទាក់ទងនឹងការផ្តន្ទាទោស និងកាត់ទោសដ៏តឹងរ៉ឹងចំ​​ពោះ​ក្រុមមាតាធម្មជាតិ។ អង្គការសហប្រជាជាតិបន្តថា ទិដ្ឋភាពជាច្រើននៃនីតិវិធីជំនុំជម្រះអាចនឹងមិនបានអនុលោមតាមស្តង់ដារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនោះទេ។ 

សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលបន្តថា៖ «ការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់បទប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ និងមាត្រាដទៃទៀតនៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌរបស់កម្ពុជា នៅក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មលើការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្ស គឺជារឿងដែលគួរឲ្យមានការព្រួយបារម្ភបំផុត »។

អង្គការសហប្រជាជាតិក៏បានអំពាវនាវឲ្យមានការពិនិត្យឡើងវិញចំពោះករណីនេះតាមបណ្តឹងឧទ្ឋរណ៍ ស្របតាមច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ជាពិសេសជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវការចោទប្រ​​កា​ន់ដែលបានធ្វើឡើងប្រឆាំងនឹងសកម្មជនបរិស្ថានទាំងនេះ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងពួកគេប្រាំមួយនាក់ដែ​លជាអនីតិជននៅពេលអំពើត្រូវបានចោទប្រកាន់។

ក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិ ប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន មុនចាប់ខ្លួនថា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កា​​ល​ពីព្រឹកថ្ងៃអង្គារ បានប្រកាសសាលក្រមដោយបានកាត់ទោសសកម្មជ​នចលនាមាតាធម្មជាតិចំនួន ១០នាក់ ក្រោមប​ទចោទចំនួន២ ក្នុងនោះ លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុត កញ្ញា ភួន កែវរស្មី លោក ថុន រដ្ឋា ក​ញ្ញា ឡុង គន្ធា លោក ម៉ិញ ពិសិដ្ឋ កញ្ញា រ៉ី រក្សា លោក ពក ខឺយ ត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន​ ៦ឆ្នាំ ក្នុងសំណុំរឿង«រួមគំនិតក្បត់»។ ចំណែកឯសំណុំរឿង«ប្រមាថអង្គ​ព្រះមហាក្សត្រ» លោក យឹម លាងហ៊ី កញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា និងលោក អាឡិចហ្សង់ដ្រូ ហ្គន់សាឡេស ដេវិតសិន ត្រូវកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនា​គារចំនួន​ ៨ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន១០លានរៀល​។

កញ្ញា រៀម ស្រីពេជ្ររតនា អគ្គលេខាធិកា នៃសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតខ្មែរ KSILA បានថ្លែងប្រាប់គេហ​​ទំ​ព័រ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃនេះថាការចាប់ខ្លួនសកម្មជន ដោយប្រើប្រាស់កងកម្លាំងច្រើនលើ​​ស​​លប់នេះហាក់ដូចជាមិនមែនជាការចាំបាច់។កញ្ញាបន្តថា នេះគឺជារឿងដ៏គួរឲ្យអាម៉ាស់មួយសម្រា​​ប់រដ្ឋា​ភិបាលកម្ពុជា។

កញ្ញាបន្តថា៖«ខ្ញុំហ៊ាននិយាយថាវាជារឿងដ៏អាម៉ាស់មុខបំផុតរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលទើបតែឡើងថ្មី ប្រៀ​​បដូចជាអង្គុយស្រាតខោអាវឲ្យគេឃើញអ៊ីចឹង។ […] នៅពេលដែលពួកគាត់ (ក្រុមសកម្មជន) ម​ក​តុលាការ គាត់មកដោយស្ងៀមស្ងាត់ មិនមានការឡូឡា មកអង្គុយចាំស្តាប់សាលក្រម ពួកគាត់អង្គុយឲ្យចាប់ស្រួលបួល តែពួកគេរត់ចូលមកចាប់ហាក់បីដូចជាក្រុមសកម្មជនគឺជាឧក្រិដ្ឋជន ដែលប្រព្រឹត្តិបទល្មើសអីធំអ៊ីចឹង »។

ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនេះ លោក សាន់ ម៉ាឡា ប្រធានកម្មវិធីបណ្តាញ​ និងតស៊ូមតិនៃអង្គការភាពជាដៃគូដើ​ម្បី​​បរិស្ថាន​ និងការអភិវឌ្ឍន៍ លើកឡើងស្រដៀងគ្នាថានេះជារូបភាពមួយដែលឃោរឃៅ បើប្រៀបធៀ​​ប​ទៅនឹងការអនុវត្តច្បាប់ជាមួយអ្នកមានលុយមានអំណាច។

លោកបន្តថា​៖«ការដែលអាជ្ញាធរប្រើកម្លាំងទាំងកំរោលទៅសន្ធប់ចាប់អូសកពួកគាត់បែបនេះជារូបភា​ព​ដ៏អាក្រក់មួយ។ […] បើធៀបជាមួយឧក្រឹដ្ឋជនដែលមានលុយ មានអំណាច យើងឃើញថាឥរិយាប​ទ​របស់អាជ្ញាធរបែរជាមានសភាពទន់ភ្លន់ទៅវិញ »។

តាមអំណាចសាលក្រមដែលបានប្រកាសកាលពីព្រឹកម្សិលមិញនេះ សកម្មជនបរិស្ថានទាំង៥រូបនេះត្រូ​​វ​យកទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធធនាគារដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ដោយលោក ថុន រដ្ឋា ត្រូវយកទៅពន្ធធនាគារត្រ​​ពាំងផ្លុង កញ្ញា ភួន កែវរស្មី នៅពន្ធធនាគារខេត្តពោធិ៍សាត់ លោក លី ចាន់ ដារ៉ាវុត នៅពន្ធធនាគារខេត្ត​កណ្តាល កញ្ញា ឡុង គន្ធា នៅពន្ធធនាគារខេត្តព្រះវិហារ និងលោក យឹម លាងហ៊ី នៅពន្ធធនាគារកំពង់ស្ពី។

លោក សាន់ ម៉ាឡា បានថ្លែងថា ការដែលសកម្មជនត្រូវយកទៅឃុំឃាំងនៅក្នុងពន្ធនាគារដាច់ដោយឡែកពីគ្នាបែបនេះ គឺជាទណ្ឌកម្មផ្លូវចិត្តមួយដើម្បីបំបាក់ស្មារតីរបស់ពួកគេ។

លោកបន្តថា៖ «វាជាទណ្ឌកម្មផ្នែកស្មារតីដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយ ត្បិតពួកគាត់ធ្លាប់ស្រឡាញ់រាប់អានគ្នា ហើយគាត់ត្រូវរស់នៅឆ្ងាយពីគ្នារហូតដល់ទៅ៦ឆ្នាំ។ […] វាក៏ជាឧបសគ្គមួយសម្រាប់ក្រុមគ្រួសារនៅក្នុងការចំណាយពេលវេលា និងថវិការនៅក្នុងការទៅជួបផងដែរ »។

ផ្ទុយទៅវិញ លោក សំ​ វិច្ឆិកា អ្នកនាំពាក្យស្នងការរាជធានីភ្នំពេញ បានឆ្លើយតបនៅរសៀលនេះថា សម​​ត្ថ​កិច្ចអនុវត្តតែតាមសេចក្តីសម្រេចសាលក្រមរបស់តុលាការទេ មិនមែនជាការដាក់ទណ្ឌកម្មផ្លូវចិត្តដូច​​ដែ​លបានលើកឡើងនោះ​​ឡើ​យ​​​។

លោកបន្តថា៖«សមត្ថកិច្ចអនុវត្តតែតាមសេចក្តីសម្រេចសាលក្រមរបស់តុលាការ អ៊ីចឹងតុលាការសម្រេ​​ចឲ្យ​គាត់ទៅដាក់ពន្ធធនាគារណាគឺពួកយើងអនុវត្តតាមសេចក្តីសម្រេចហ្នឹង»។

ទាក់ទងនឹងរឿងនេះ លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ មានប្រសាសន៍ថា ការចាប់ខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាននេះគឺជារឿងដែលគួរឲ្យសោកស្តាយ និងមានការប៉ះពាល់ទៅដល់ការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់​ពលរដ្ឋ។

លោកបន្តថា៖ «នេះគឺជារឿងមួយដែលគួរឲ្យសោកស្តាយ ហើយវាប៉ះពាល់ទៅដល់សិទ្ធិ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាប៉ះពាល់ទៅដល់ការចួលរួមយ៉ាងសកម្មរបស់យុវជននៅក្នុងការការពា​​​របរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ។ […] វារារាំងយុវជននៅក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដែលធានាដោយ​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ និងបទដ្ឋានអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស អ៊ីចឹងហើយបានជាយើងឃើញមានការប្រតិ​កម្មពីសំ​ណា​ក់អន្តរជាតិ »៕​

សមត្ថកិច្ច​ចម្រុះជាច្រើននាក់ បានចាប់ខ្លួនសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិចំនួន ៥នាក់ នៅ​មុខសាលា​ដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅខណ្ឌជ្រោយចង្វារ បញ្ជូន​ទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារ​ភ្លាមៗ បន្ទាប់ពី​តុលាការ​​បានប្រកាសសាលក្រមផ្ដន្ទាទោសសកម្មជន​ចលនាមាតាធម្មជាតិចំនួន​១០​នាក់​ ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គ​ព្រះមហាក្សត្រ»។

នៅព្រឹកថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤នេះ សមត្ថកិច្ច​​ចម្រុះដែល​មាន​កងរាជអាវុធហត្ថ​​ នគរ​បាល និង​កងសណ្ដាប់​ធ្នាប់​ខណ្ឌ​ជ្រោយ​ចង្វា​រប្រមាណ ៥០នាក់ បាន​ចាប់​ខ្លួន​សកម្មជន​ចលនាមាតាធម្មជាតិចំនួន ៤នាក់ ដែលមាន​វត្ត​មាននៅមុខតុលាការ ក្នុងនោះមាន លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុត អាយុ២៤ឆ្នាំ កញ្ញា ភួន កែវរស្មី អាយុ២៣ឆ្នាំ លោក ថុន រដ្ឋា អាយុ៣០ឆ្នាំ និងកញ្ញា ឡុង គន្ធា អាយុ២៦ឆ្នាំ នៅមុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។ ចំណែក សកម្មជន​ចលនាមាតាធម្មជាតិមួយរូបទៀត គឺ​​លោក យឹម លាងហ៊ី ត្រូវបានសមត្ថកិច្ច​​ចាប់ខ្លួននៅខណ្ឌជ្រោយ​ចង្វារ​ មុនការជួបជុំរបស់ពួកគេនៅមុខតុលាការ។

​​សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារនេះ បានប្រកាសសាលក្រមដោយបានកាត់ទោសសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិចំនួន ១០នាក់ ក្រោមប​ទចោទចំនួន២ ក្នុងនោះ លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុត កញ្ញា ភួន កែវរស្មី លោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា លោក ម៉ិញ ពិសិដ្ឋ កញ្ញា រ៉ី រក្សា លោក ពក ខឿយ ត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន​ ៦ឆ្នាំ ក្នុងសំណុំរឿង«រួមគំនិតក្បត់»។ ចំណែកឯសំណុំរឿង«ប្រមាថអង្គ​ព្រះមហាក្សត្រ» លោក យឹម លាងហ៊ី កញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា និងលោក អាឡិចហ្សង់ដ្រូ ហ្គន់សាឡេស ដេវិតសិន ត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនា​គារចំនួន​ ៨ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន១០លានរៀល​។ នេះបើតាមការឱ្យ​ដឹង​របស់ក្រុម​យុវជន​ចលនាមាតាធម្មជាតិ។

ប្អូនស្រីរបស់​កញ្ញា ឡុង គន្ធា គឺកញ្ញា ឡុង សុខលីន បាន​ឱ្យដឹងថា សមត្ថកិច្ច​​បានចាប់ខ្លួនបងស្រីរបស់​គាត់ ទាំង​បង្ខំ​ ដោយមា​ន​ការ​ប្រើហិង្សាទៅរូប​គាត់ និងអ្នកគាំទ្រផងដែរ ដែល​កញ្ញាចាត់ទុកសកម្មភាពនេះថា​​ជា​​រូបភាពមួយដែលអាក្រក់។ កញ្ញាក៏បានចាត់ទុក​ការសម្រេចរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលផ្ដន្ទាទោសទៅលើកញ្ញា ឡុង គន្ធា និងសកម្មជន​ផ្សេងទៀត​​​នោះ ថាជារឿងយុវត្តិធម៌ ខណៈពួក​គាត់​មិន​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ដូច​ការ​ចោទប្រកាន់​។

កញ្ញានិយាយ​​ថា៖ «ការសម្រេចចាប់បងស្រីខ្ញុំ[ឡុង គន្ធា]​ពីបទ រួមគំនិតក្បត់នេះ ក៏ជារឿងមួយដែលក្នុងនាមខ្ញុំជាប្អូន ជាគ្រួសារ ពិបាកនឹងទទួលយក​ខ្លាំងមែនទែន ដែលសកម្មភាពរបស់ពួកគាត់ធ្វើនីមួយៗ ដើម្បីការពារទៅលើ​បរិស្ថាន​ទាំង​មូល ដើម្បីជួយសង្គមជាតិ ដើម្បីរកបញ្ហាឱ្យរាជដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយ ដោះស្រាយ​​បញ្ហា​ដែលឃើញ​នោះ​ឱ្យមានភាពប្រសើរឡើង ប៉ុន្តែបែរជាត្រូវបានទទួលរងពាក្យចោទ​ពីប្រព័ន្ធតុលាការ ចោទថា គាត់​រួមគំនិតក្បត់ ចង់ផ្ដួលរំលំស្ថាប័នរដ្ឋ​ណាមួយ ទាំងដែលយើងមើលហើយថា គ្មានសកម្មភាពមួយណាដែលថាជំរុញឬក៏លើកឱ្យប្រជាពលរដ្ឋបះបោរ ដើម្បីផ្ដួលរំលំស្ថាប័នរដ្ឋណាមួយឡើយ។ ក្នុងនាមខ្ញុំជាប្អូន ខ្ញុំពិតជាមានការឈឺចាប់ អស់សង្ឃឹម ទៅលើប្រព័ន្ធតុលាការមែនទែន ដែលគាត់ចោទប្រកាន់ទៅលើបងស្រីខ្ញុំ ក៏ដូចជាសកម្មជនផ្សេង​ៗ​ទៀត​ផង​ដែរ»។

កញ្ញា សុខ​លីន បាន​ស្នើដល់​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ពិនិត្យប្រព័ន្ធតុលាការឡើងវិញ ដោយកញ្ញាថា តុលាការនៅកម្ពុជាកំពុងអនុវត្តការងារដោយមិនមានភាពយុត្តិធម៌។

កញ្ញាថា៖ «ខ្ញុំសូមសំណូមពរទៅកាន់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ឱ្យគាត់តាមដាន និងក្រឡេកមកមើលប្រព័ន្ធតុលាការ ព្រោះ​សព្វថ្ងៃប្រព័ន្ធតុលាការកំពុងតែអនុវត្តគ្មានភាពយុត្តិធម៌ទេចំពោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ក៏ដូចជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនានាសុំតាមដានទៅលើសកម្មភាពរឿងក្ដីរបស់បងស្រីខ្ញុំ ក៏ដូចសកម្មជនផ្សេងទៀត​ផង​ដែរ ឱ្យវាមានទទួលបាននូវភាពយុត្តិធម៌ជូន​ចំពោះពួកគាត់ឡើងវិញ ដើម្បីឆាប់មានសេរីភាពវិលត្រឡប់មក​បំពេញកិច្ចការងារធម្មតាវិញ»។

ចំណែកឯម្ដាយរបស់លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុត ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ បានប្រាប់ថា អ្នកស្រីមានភាពកត់ស្លុតនៅពេល​ដែល​សមត្ថកិច្ច​​បាន​ចាប់​ខ្លួន​កូន​ប្រុស​របស់​អ្នកស្រីដោយបង្ខំ។

អ្នកស្រីថា៖ «លើកទី១ហើយ​ដែលឃើញភាពសាហាវឃោឃៅអញ្ចឹង មនុស្សត្រឹមតែ៥នាក់ ឯកសណ្ឋានមកចាប់ប្រឹបៗ​ដូចសត្វធាតុ ដូចសត្វតិរិច្ឆាន សួរថាកូនខ្ញុំខុសអីរាល់ថ្ងៃហ្នឹង? កូនខ្ញុំទៅធ្វើប៉ះនរណាខ្លះ? ហេតុអីបានចាប់​កូនខ្ញុំអញ្ចឹង? ឱ្យគ្នាស្ដាប់សាលក្រមត្រឹមត្រូវ​ទៅ ថាសាលក្រមហ្នឹងពួកគាត់ខុសអី ហើយបើគាត់ខុសមែនចាប់​គាត់​ចុះ វ៉ៃខ្នោះពីមុខ​ខ្ញុំ​ ក៏ខ្ញុំអត់តក់ស្លុតដែរ។ ហើយបើឱ្យឡើងតុលាការហើយ មកចាប់ដូចសត្វអញ្ចឹងគិតម៉េច? ភាពត្រឹមត្រូវនៅឯណា? ការអនុវត្តច្បាប់ត្រឹមត្រូវនៅឯណា?»។

អ្នកនាំពាក្យស្នងការដ្ឋាន​នគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក សំ វិច្ឆិកា មានប្រសាសន៍​ថា សមត្ថកិច្ច​បាន​ចាប់​ខ្លួនលោក យឹម លាងហ៊ី សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ បានធ្វើឡើង​​នៅ​​ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ ខណៈសកម្មជន ៤នាក់ផ្សេង​ទៀត ត្រូវបានចាប់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់​ និងបញ្ជូន​ពួកគេ​​ទៅឃុំខ្លួន​នៅពន្ធនាគារ ​តាម​អំណាច​សាល​​ដីកា​​របស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។ ​

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «កិច្ចការងារនេះ គឺសមត្ថកិច្ចយើងអនុវត្តតាមដីកាឱ្យចាប់ខ្លួន និងឃុំខ្លួនចំពោះឧក្រិដ្ឋជន ទាំង ៥នាក់[…] យើងឃាត់ខ្លួនគាត់[យឹម លាងហ៊ី] នៅខណ្ឌជ្រោយចង្វារ តាមដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការ មានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះមាន លោកស្រី អ៊ុក រ៉េតគន្ធា។ យើងបានបញ្ជូនពួកគាត់ទៅដល់ពន្ធាគារហើយ​នៅថ្ងៃ[ទី០២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤]នេះ»។

ចំណែក លោក អ៊ី រិន្ទ អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍​ថា តាម​រយៈការ​សួរដេញដោល​នៅ​​សវនាការ​​ជំនុំ​ជម្រះ​ក្ដីជាច្រើនលើក ក្នុង​​សំណុំរឿងរបស់សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិនេះ​ ចៅក្រម​បានសម្រេច​ផ្ដន្ទាទោ​ស​ពួក​គាត់។ លោកបានបន្តថា ក្នុងករណីសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ មិនសុខចិត្តចំពោះការសម្រេចនេះ ពួកគេអាចបន្តនីតិវិធីដោយប្ដឹងទៅសាលាឧទ្ធរណ៍បាន​។

លោកថា៖ «ខ្ញុំបញ្ជាក់ជូនជារួមតែម្ដងទៅ ឆ្លងកាត់សវនាការច្រើនលើកមកហ្នឹង ហើយចៅក្រមក៏បានសម្រេចផ្ដន្ទាទោស ហើយនិងសម្រេចចាប់ខ្លួន ហើយបើជនជាប់ចោទ គាត់កើតទុក្ខ​មិនសុខចិត្ត​ទៅនឹងសាលក្រមហ្នឹង គាត់មានសិទ្ធិប្ដឹងទៅឧទ្ធរណ៍ទៅ»។

មន្ត្រីអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា អាដហុក (ADHOC) លោក យី សុខសាន្ត យល់ថា ការចាប់ខ្លួនសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិដែលជាក្រុមការពារបរិស្ថាននោះ ជាការ​បំភ័យ​​ដល់​អ្នកការពារធនធានធម្មជាតិផ្សេង​​ទៀត។

លោកបានថ្លែង​ថា៖ «ការចាប់ខ្លួន ហាក់ដូចជាធ្វើដើម្បីគំរាមកំហែងដល់យុវជនជំនាន់ក្រោយ ដែលមិនហ៊ានងើបទាមទារតវ៉ានៅពេលដែលឃើញការបំភ្លេចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ»។

ករណីនេះ លោកស្នើដល់​តុលាការ ពិចារណាក្នុងការ​​ដោះលែងពួកគេឱ្យមានសេរីភាពវិញ ខណៈលោកថា ការផ្ទន្ទា​ទោស​ និងចាប់ខ្លួនពួកគេ ជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគេ និងជា​​រូបភាពមិនល្អសម្រាប់កម្ពុជា។

លោកថា៖«នៅពេលដែលតុលាការផ្តន្ទាទោស​ឱ្យគាត់ជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៦ឆ្នាំទៅ៨ឆ្នាំ យើង​មើល​ទៅឃើញ​អយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគាត់ ដែលជួយធ្វើការងារផ្នែកបរិស្ថាន ហើយយើងសំណូមពរដោយទទូចឱ្យមានការដោះលែងពួកគាត់វិញទៅ។ ហើយរដ្ឋាភិបាលគួរតែលើកទឹកចិត្តដល់ពួកគាត់ ដើម្បីជួយធ្វើម៉េចឱ្យគាត់ចេះការ​ពារ​ផល​ប្រយោជន៍បរិស្ថាន។ ហើយទី២ យើងមើលឃើញការចាប់ខ្លួនពួកគាត់ ដូចស្ថានភាពព្រឹកមិញនេះ វាមើល​ទៅ​ឃើញ​ជារូបភាពមួយដែលអាក្រក់ដែលធ្វើឱ្យមតិជាតិ និងអន្តរជាតិ គេថ្កោលទោសយើងបន្ថែមទៅទៀតហើយ ដោយសារគាត់ជាអ្នកការពារបរិស្ថាន យើងទៅចាប់គាត់ទៅផ្តន្ទាទោសគាត់ ហើយសូម្បីតែប្រទេសដទៃគេឱ្យពានរង្វាន់សរសើរដល់ពួកគាត់ចេះការពារឈឺឆ្អើល»។

រីឯលោក​ ហេង គឹមហុង ​នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​សមាគម​បណ្តាញ​យុវជន​កម្ពុជា(CYN) បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភពីការ​រឹតត្បិត​សិទ្ធិសេរីភាព​កាន់​តែ​ខ្លាំង និង​ធ្វើឱ្យសកម្មជនការពារសិទ្ធិ និងធនធានធម្មជាតិផ្សេង​ទៀត​​ អាច​មានការ​ភ័យ​ព្រួយ​ពីសុវត្ថិភាព​ក្នុងការប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួន។

ជាមួយគ្នានេះ លោកក៏បាន​ស្នើឱ្យតុលាការ​ពិចារណា​ក្នុងការ​ទម្លាក់បទចោទ ឬអនុញ្ញាតឱ្យសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិទាំងនោះ បាននៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្ន ដើម្បីតតាំងក្ដីបន្ដទៀត​ ខណៈលោកសង្កេតឃើញថា ពួកគេមិន​មាន​ចេតនា​គេច​ខ្លួន​នោះទេ​។

លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំសូមអំពាវនាវឱ្យមានការពិចារណាក្នុងការទម្លាក់ចោលបទចោទនេះ ឬក៏អាចឱ្យពួកគេនៅក្រៅឃុំ បើសិនជាមានការសម្រេចណាមួយក៏ដោយ ដើម្បីរកលទ្ធភាពក្នុងការតតាំងតាមផ្លូវតុលាការ ទៅ​កាន់សាលាឧទ្ធរណ៍​ជាបន្តបន្ទាប់ទៀតទៅតាមនីតិវិធីនៃច្បាប់ ពីព្រោះអីយើងឃើញថាបើសិនជាពួកគេមានចេតនាក្នុងការគេច​ខ្លួនពីទោសកំហុស ឬក៏ពីអ្វីដែលតុលាការបានចោទនេះ ប្រហែលជាពួកគេភៀសខ្លួនទៅនៅក្រៅប្រទេសបាត់​ទៅ​ហើយ»។

គួរជម្រាបជូន​ថា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានបើកសវនាការជំនុំជម្រះ​ក្ដី​លើសំណុំរឿង​​របស់សកម្មជនចលនា​មាតាធម្មជាតិនេះ ចំនួន​ ៥លើករួចមកហើយ។ សវនាការលើកទី១ បានធ្វើឡើង​កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយ​មានការចូលរួមសវនាការ​​​ពី​សកម្មជនចលនា​មាតាធម្មជាតិចំនួន៥នាក់ រួមមាន​លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុត កញ្ញា ភួន កែវរស្មី លោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងលោក យឹម លាងហ៊ី។

ក្រោយមក នៅក្នុងសវនាការ​លើកទី២ដែលធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា សកម្មជនទាំង ៥នាក់ បានធ្វើ​ពហិការមិនចូលរួម ដោយពួកគេថា សវនាការនោះមិនសេរី ព្រោះមានការដាក់ប៉ារ៉ាស​មិនឱ្យអ្នកគាំទ្រ និងអ្នកសារព័ត៌​មាន​មួយចំនួនទៅមុខតុលាការ។ ចំណែកឯស​វនាការ​លើកទី៣ នៅថ្ងៃទី១១ ខែមិ​ថុ​នា សវនាការ​​​លើកទី៤ នៅថ្ងៃទី​១៧ ខែ​មិ​ថុ​នា និងសវនាការលើកទី៥ នៅថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនា សកម្មជនទាំង ៥នាក់ បានចូលរួម ទោះ​ជាមាន​ការ​ប៉ារ៉ាស់រារាំងមិនឱ្យអ្នកគាំទ្រពួកគេចូលអង្កេតក៏ដោយ។ បើតាមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ សកម្មជន​ចលនាមាតា​ធម្មជាតិ ​តែងតែ​​ប្រ​ឈម​​មុខនឹង​​ការ​​យាយី​ ​ការ​គំរាមកំហែង​ ​និង​ការចោទប្រកាន់​ពី​បទល្មើស​ព្រហ្ម​ទណ្ឌ ​ទៅលើ​ភាព​សកម្ម​និយម​ផ្នែក​បរិស្ថាន​របស់​ពួកគេ​ ​អស់​រយៈពេល​ជាច្រើន​ឆ្នាំ​មកហើយ។​ ​ប្រភពដដែលបន្តថា សកម្មភាព​លើ​កិច្ចការពារ​បរិស្ថាន​​ដែល​អ្នក​ទាំងនោះ​បាន​ធ្វើ​ ​រួម​មាន​ ​ការ​តស៊ូ​មតិ​ដើម្បី​បញ្ឈប់​ការ​ជីក​យក​ខ្សាច់​នៅ​ខេត្ត​កោះ​កុង​ ​ការ​ការពារ​កោះ​កុង​ក្រៅ​ ​និង​ការ​ទប់​ស្កាត់​លំ​ហូរ​ទឹក​ស្អុយ​ ​និង​ទឹក​កខ្វក់​ចូល​ទៅ​ក្នុង​អាង​ទឹក ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ ​និង​ខេត្ត​ព្រះ​សី​ហ​នុជាដើម៕​

ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា​ លោក ហ៊ុន សែន អំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រើប្រាស់​កម្មវិធី Cool app ដែលជាបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម បង្កើតឡើងដោយជនជាតិ​ខ្មែរ ដើម្បីសុវត្ថិភាព និង​ធានា​បាន​នូវ​ទំនាក់ទំនងក្នុងប្រទេស នៅពេលដែល App ឬបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម​បរទេស មិនដំណើរការ ឬរអាក់រអួល។

CoolApp ជាបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម Chat លើកដំបូងរបស់កម្ពុជា ដែលមានលក្ខណៈស្តង់ដារ​បរទេស​ដូច Telegram និង WhatsApp ហើយ​បច្ចុប្បន្នបានដាក់ដំណើរការនៅលើ​ App Store និង Play Store ហើយ។

ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី​ លោក ហ៊ុន សែន បាន​លើកឡើង​នៅក្នុងទំព័រហ្វេស​ប៊ុក​ផ្លូវការ​របស់​លោក ​កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមិថុនា​ ឆ្នាំ២០២៤ថា រយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃមក​នេះ រូប​លោក​បាន​សាក​ល្បង​​ប្រើប្រាស់​កម្មវិធី Cool App ដែលផលិត​ដោយ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដោយ​កម្មវិធីនេះ ប្រើ​​ប្រព័ន្ធ​រក្សាកា​រ​សម្ងាត់​បំផុត គឺ​ប្រព័ន្ធ Encryption ដែលពុំអាចមើល ឬអានសាររបស់អ្នកប្រើប្រាស់​ទេ សូម្បីតែក្រុមហ៊ុន CoolApp ផ្ទាល់ក៏ដោយ។

លោក​បន្តថា​ នៅប្រទេសដទៃ​ មាន​ប្រព័ន្ធ​ទំនាក់ទំ​នង​ផ្សេងៗគ្នា ដូច​ជា Wechat របស់ចិន, Zalo របស់វៀតណាម, Kakao Talk របស់កូរ៉េខាងត្បូង និង​​ Telegram របស់រុស្ស៉ី ខណៈបច្ចុប្បន្ន​​កម្ពុជាមាន Cool App។

ករណីនេះ លោកបាន​លើកទឹកចិត្ត និងអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស រួម​ទាំង​មន្ត្រីរាជការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ប្រើប្រាស់​បណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម Cool App នេះ ដើម្បីសុវត្ថិភាព និង​ធានាដល់ការ​ទំនាក់ទំនងក្នុងប្រទេស នៅពេលដែលបណ្តាញទំនាក់ទំនង​សង្គមបរទេស​ រអាក់រអួល និងមិន​ដំណើរការ។

លោក​​ថា៖ «រឿងសំខាន់មួយទៀត គឺការធានាដល់ទំនាក់ទំនងក្នុងប្រទេសរបស់យើង ក្នុងករណីបណ្តាញទំនាក់ទំនងរបស់បរទេស ជួបការរអាក់រអួលដោយប្រការណាមួយ។ ដូចនេះមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគួរបង្កើតឱ្យមាន CoolApp ដើម្បីធានាម្ចាស់ការលើរក្សាការសម្ងាត់ផង និងការដាច់ទំនាក់ទំនងពីប្រព័ន្ធបរទេសផង»។

លោក​ ហ៊ុន សែន​ បានគូសបញ្ជាក់ដែរថា កម្ពុជា មិនបានហាម​ឃាត់ឱ្យពលរដ្ឋ​ឈប់ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធដែលធ្លាប់ប្រើនោះឡើយ ប៉ុន្តែលោក​ចង់ឱ្យពលរដ្ឋសាកល្បងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធថ្មីនេះ ខណៈ​ការប្រើប្រាស់​​ Cool App មាន​ភាពងាយស្រួល ៣ចំណុច ក្នុងនោះគឺងាយស្រួល​បង្កើត​ដោយ​មិន​ពិបាក​រកលេខកូដ​ពីកន្លែងផ្សេង ឬរងចាំយូរ និង​បញ្ជូនសារជាអក្សរ រូបថត វីដេអូ និងសារ​ជាសំឡេង​បានលឿន ព្រមទាំងខលឆ្លើយឆ្លង និងវីដេអូខលបានយ៉ាងច្បាប់ល្អ ហើយ​ប្រព័ន្ធនេះ​ប្រើ​អ៊ីនធឺណែត តិចជាងប្រព័ន្ធផ្សេងទៀត។

លោកបានបន្ថែមថា៖ «គោលដៅរបស់ខ្ញុំក្រៅពីលើកទឹកចិត្តឱ្យ​កូនខ្មែរ​ចេះស្រាវជ្រាវ​បច្ចេកទេសវិទ្យាសាស្ត្រ ក្លាយជាផលិត​ផល​ខ្មែរ អ្វីដែលខ្ញុំត្រូវគិត​គឺសុវត្ថិភាពសម្រាប់​សន្តិ​សុខ​ជាតិ ដែលបរទេសពិបាកជ្រៀតជ្រែកយកព័ត៌មានពីយើងបាន»។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍ លោក ហេង សុខគង់ មាន​ប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីនៅថ្ងៃទី២៤ ខែមិថុនានេះ​ថា លោកកំពុង​តែសិក្សាទៅលើកម្មវិធីនេះ និងសាកល្បងប្រើប្រាស់ដែរ។

ចំណែក អគ្គនាយករង​នៃអគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងផ្សព្វផ្សាយអប់រំនៃ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ លោក អ៊ីវ វាសនា មានប្រសាសន៍ថា ​ការប្រើប្រាស់​កម្មវិធីនេះ នឹងបង្ក​ភាព​ងាយស្រួលនៅក្នុងការស្វែងរកជនបង្ក ឬក្លែងបន្លំណាមួយ ក្នុងន័យទុច្ចរិតមកដាក់​ទោសតាមច្បាប់ផងដែរ។

លោកបន្តថា នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌបច្ចេកទេស​អនុវត្តន៍​ច្បាប់ កម្មវិធីថ្មី​របស់​ខ្មែរ ព្រមទាំងមានការ​ចុះបញ្ជីក្រោមច្បាប់កម្ពុជានេះ​ នឹង​មាន​ភាពកាន់តែងាយស្រួលក្នុងការ​ពិនិត្យ ការពារសុវត្ថិភាពជូនអ្នកប្រើប្រាស់ ជាពិសេស​គឺការអនុវត្តនីតិវិធីច្បាប់ជូន​ជនរងគ្រោះដែលកើតចេញពីអំពើឆបោកនានា​ដែលប្រើប្រាស់កម្មវិធីនេះ ព្រមទាំងអាចធានាបានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការស្រាវជ្រាវស៊ើបអង្កេតកាន់តែលឿនជាងមុន ខណៈលោកថា កម្មវិធីបរទេសមួយចំនួន មិនសូវសហការជាមួយសមត្ថកិច្ចនោះ​​ទេ។

លោកថ្លែងថា៖ «ក្នុងក្របខណ្ឌបច្ចេកទេស ការ​បង្កើតឱ្យមានកម្មវិធីទំនាក់ទំនងសង្គមដោយខ្លួនឯង គឺជាការល្អប្រសើរមួយ ដែលជួយឱ្យយើងជៀសវាងបានពីការពឹងពាក់ទាំងស្រុងលើកម្មវិធីរបស់បរទេស ដែលជានិច្ចកាលយើងពិបាកនឹងទំនាក់ទំនង ដើម្បីសុំការសហការគាំទ្រ​នៅ​ពេល​ដែល​មាន​បញ្ហាផ្សេងៗ ជាពិសេសនៅពេលមានការក្លែងបន្លំ​គណនី ឬការឆបោក»។

ជាមួយគ្នានេះ តាមលក្ខខណ្ឌបច្ចេកវិទ្យា លោក អ៊ីវ វាសនា ចាត់ទុកកម្មវិធីថ្មី​នេះថា​អាច​មានសុវត្ថិ​ភាព​ផង​ដែរ។

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ក្នុងក្របខ័ណ្ឌបច្ចេកទេស ការបង្កើតឱ្យមានកម្មវិធីទំនាក់ទំនងសង្គមដោយខ្លួនឯង គឺជាការល្អប្រសើរ​មួយ ដែលជួយឱ្យយើងជៀសវាងបានពីការពឹងពាក់ទាំងស្រុង​លើកម្មវិធីរបស់បរទេស ដែលម្តង​ម្កាល​យើងមាន​ភាព​​យឺ​តយ៉ាវ​​​ក្នុង​​ការ​​ទំនាក់ទំនង ​ដើម្បីសុំការសហការគាំទ្រនៅពេលដែលមានបញ្ហាផ្សេងៗ ជាពិសេសនៅពេលមានការ​ក្លែងបន្លំគណនី ឬការឆបោក»។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​ក្រុមប្រឹក្សា​យុវជន​កម្ពុជា​ លោក​ អ៊ឹម​ សុធី​ សាទរចំពោះការ​ដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់​នូវ​កម្មវិធី​បណ្តាញ​សង្គម Cool App ដែលបង្កើតឡើងដោយ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នេះ។ លោកថា កម្ម​វិធីនេះ អាចធានាអំពីសុវត្ថិភាពអ្នកប្រើប្រាស់បានផងដែរ។​

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «App នេះវាល្អសម្រាប់យុវជន ឬក៏ប្រជាជនខ្មែរ យើងគួរតែងាកមកប្រើ App ដែលជាសេវារបស់កូនខ្មែរ​យើង […] សុវត្ថិភាពវាល្អ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាជនដទៃទៀតដែលមិនទាន់ប្រើប្រាស់ ខ្ញុំមិនដឹងថា​គិត​យ៉ាងណា ឬយ៉ាងម៉េច​នោះ​ទេ​ តែសម្រាប់ខ្ញុំប្រើ Cool App នេះ ខ្ញុំគិតថា មានសុវត្ថិភាពខ្ពស់ហើយ វាល្អ ហើយគិតថាប្រព័ន្ធដែលបង្កើតនេះមិន​អាច​បែក​ធ្លាយ ឬមិនអាចលាតត្រដាងភាពសម្ងាត់ នៃទំនាក់ទំនងរវាងគ្នានិងគ្នា»។

គួរបញ្ជាក់ថា កម្មវិធី Cool App បានប្រកាសដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ។

បើយោងតាមការបព្ជាក់របស់ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន CoolApp នេះ​មាន​លក្ខណៈ​ស្តង់​ដារ​ដូច​អន្តរជាតិ ធ្វើឡើងដោយក្រុមជំនួញបច្ចេកទេសខ្មែ​រ​ជាច្រើននាក់ ដែលជាអ្នកជំនាញ​ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា IT។ កម្មវិធីទំនាក់ទំនងឆាត CoolApp នេះបានចំណាយពេលជាង៣ឆ្នាំមក​ហើយ ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ២០២១ មកដល់ឆ្នាំ២០២៤នេះ ដែលទើបចេញរូបរាងនៅពេលនេះ។

ប្រភពដដែលបន្តថា CoolApp មានមុខងារជាច្រើន រួមមាន Chat និង Call និង Video Call ដោយប្រើប្រាស់តាមស្តង់ដារអន្តរជាតិ ហើយ​ទិន្នន័យ(Data) និង Call ស្ថិតក្នុងលក្ខណៈ Encryption និង​សុវត្ថិភាពទាំងអស់ ដោយប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ Internet Local (Dix) ដែលធ្វើ​​ឱ្យ​ការ Call ស្តាប់លឺ​សំឡេង​ច្បាស់ និង Chat ផ្ញើរូបភាព វីដេអូ មានភាពរហ័ស ព្រោះ Internet មិនចេញទៅក្រៅប្រទេស៕

សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិបានស្នើឱ្យ​ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ នៃតុលាការក្រុងភ្នំពេញ​ចាក់បញ្ចាំងវីដេអូ ឃ្លី​បដែលជាភស្តុតាងនៅក្នុងអង្គសវនាការ ដោយពួកគេអះអាងថាអាចដោះបន្ទុកពីការចោទប្រកាន់ ក៏ប៉ុន្តែការទា​​មាររបស់ក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិនេះ ត្រូវច្រានចោលដោយប្រ​ធានក្រុម​​ប្រឹក្សា​ជំ​​នុំ​ជម្រះវិញ។

សម្រាប់សវនាការជុំទី៥ ដែលប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៤ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ តុលាការបន្តលើកយកបទចោទ «រួម​​គំនិ​ត​ក្បត់ និ​ង​ប្រ​​​មាថ​ចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រ » មកជំនុំជម្រះឡើងវិញ ដូចដែលសវនាការបានដំណើ​រក្តីរួច​​ហើ​​​យកា​​លពី​​៤​លើ​ក​ក​ន្ល​ង​ទៅ។

សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិកញ្ញា ភួន កែវរស្មី បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ក្រោយចេញពីសវនាការថា កញ្ញាបានស្នើឱ្យតុលាការចាក់បញ្ចាំង វីដេអូ ឃ្លីបដែលជាភស្តុតាងមានស្រាប់ក្នុងបញ្ជីភស្តុតាងដែលអះអាងថាមិនទាន់ទាញយកមកប្រើ ឬDownloadនោះ ប៉ុន្តែតុលាការមិនឯកភាពតាមសំណើរ។

កញ្ញាបន្តថា៖ «នាងខ្ញុំស្នើហ្នឹង បើសិនបើប៉ូលីសនគរបាលមិនបានដាក់[វីដេអូភស្ដុតាង]មក តើខ្ញុំអាចអត់ក្នុងនាមជាជនជាប់ចោទ Download វីដេអូហ្នឹងដើម្បីដាក់ជាភស្តុតាងដើម្បីដោះបន្ទុកខ្លួនឯងទាំងតែវីដេអូហ្នឹងគឺត្រូវមាន ប៉ុន្តែជាកង្វះខាតរបស់តំណាងអយ្យការជាមួយនិងមន្ត្រីនគរបាលដែលមិនបាន Download យកមកចាក់ទេ តែខ្ញុំចង់ Download យកមកចាក់ ព្រោះអីវាជាប្រយោជន៍របស់ខ្ញុំនូវការបង្ហាញភាពស្អាតស្អំរបស់ខ្ញុំ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនត្រូវបានលោកស្រីចៅក្រម និងអង្គជំនុំជម្រះអនុញ្ញាតឱ្យ Download យកមកចាក់ទេ គឺគាត់ប្រញាប់ក្នុងការចប់សវនាការខ្លាំងមែនទែន»។

សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិរូបនេះថា នេះជាបង្ហាញពីភាពមិនយុត្តិធម៌ និងជាការរើសអើងជនជាប់ចោទពីសំណាក់ចៅក្រម និងជាការជួយការពារតំណាងអយ្យការ។

កញ្ញាបន្តថា៖ «ខ្ញុំឃើញថាចៅក្រមគាត់បង្ហាញពីការរើសអើងពីការប្រើប្រាស់អំណាចដើម្បីគាបសង្កត់មកលើខ្ញុំដែលជាជនជាប់ចោទដែលខ្ញុំមិនដឹងថាគាត់មានអារម្មណ៍ខឹង គុំកួនអារម្មណ៍មួយណាទេប៉ុន្តែវាជាអារម្មណ៍ដែលខ្ញុំទទួលបាននៅក្នុងសវនាការ គឺខ្ញុំត្រូវបានគេគាបសង្កត់ដោយចៅក្រម ដែលគាត់ប្រើប្រាស់អំណាចរបស់គាត់មកគាបសង្កត់ឲ្យយើងមិនអាចអនុវត្តសិទ្ធិក្នុងនាមជាជនជាប់ចោទបានពេញលេញ មួយទៀតគាត់មិនបង្ហាញថាការពារយើងក៏ហីទៅ តែគាត់ជាចៅក្រមមានតួនាទី ស្វែងរកការពិតនៅក្នុងរឿងហ្នឹង តែគាត់បង្ហាញអាកប្បកិរិយាការពារតំណាងអយ្យការដែលជាអ្នកចោទប្រកាន់យើង»។

ចំណែកឯកញ្ញា ឡុង គន្ធា ជាសកម្មជនមួយរូបទៀត លើកឡើងថាកញ្ញាមិនរំពឹងថាកញ្ញានឹងទទួលបានការជុំរុំជម្រះប្រកបដោយយុត្តិធម៌នោះទេ ដោយសារការស្នើសុំឱ្យចាក់បញ្ចាំង វីដេអូ ឃ្លីប ដែលជាភស្តុតាងក៏ចៅក្រមមិនព្រមចាក់ ហើយអង្គចៅក្រមបង្ហាញគោលជំហរការពារតំណាងអយ្យការ និងមានការច្រើពាក្យពេចន៍មួយចំនួនដូចជាថា តុលាការសង្ខេបៗ ទាំងនោះធ្វើឱ្យកញ្ញាអស់សង្ឃឹមចំពោះតុលាការ។

កញ្ញាបន្តថា៖ «ខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើលមែនទែននៅពេលដែលចាក់វីដេអូចប់ហើយ គ្នាយើងសូមនិយាយដើម្បីចាក់វីដេអូភស្តុតាង វាមិនមែនជាភស្តុតាងដែលបន្ថែមថ្មីទេ តែជាភ័ស្តុតាងដែលសមត្ថកិច្ចយកមកកសាងសំណុំរឿងចោទប្រកាន់ពួកយើង ខណៈពេលដែលទៅហ្នឹងវាជាភ័ស្តុតាងដែលមានប្រយោជន៍ ដល់ពួកយើងនៅជាមួយកូនក្ដី តែបែរជាធ្វើទៅបានមិនអនុញ្ញាតឱ្យចាក់[…]យើងមិនរំពឹងថាយើងនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌ទេ នៅក្នុងដំណើរការនៃការជំនុំជម្រះក្ដីនេះហើយ អារម្មណ៍ពួកយើងពេលនេះវាដូចគ្នាយើងអត់ច្បាស់លាស់ យើងអត់ដឹងថាយើងនឹងមានសេរីភាពដល់ពេលណា រឿងក្ដីក៏យើងអាចជាប់ពន្ធនាគាររហូតទៅដល់១០ឆ្នាំពេលវេលាចាក់វីដេអូភស្តុតាងត្រឹមតែ២នាទីក៏ចៅក្រមពុំអនុញ្ញាតហើយគាត់ក៏និយាយថាធ្វើបែបសង្ខេបៗ តើពេលជាប់ពន្ធនាគារសង្ខែបដែរមែន? នៅពេលយើងបាត់បង់សិទ្ធសេរីភាព ខ្ញុំទទួលយកអត់បាន» ។

លោក សំ ចំរើន មេធាវីការពារក្ដីឱ្យក្រុមសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិបានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា លោ​កមិនមានវិធីតវ៉ាឱ្យចាក់វីដេអូ ឃ្លីប ដែលជាភស្តុតាងទាំងនោះតាមសំណើកូនក្ដីលោកទេ ដោយសារចៅក្រមបានបដិសេធសំណើនោះដោយថាវាមិនមានភាពចាំបាច់។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ចៅក្រមគាត់សម្រេចអត់ទទួលយកទេ គាត់សម្រេចថាមិនមានភាពចាំបាច់ហើយគាត់ក៏បន្តនីតីវិធីទៀត[…]បើគាត់[ចៅក្រម]សម្រេចថាអត់ធ្វើហើយយើងធ្វើអីតវ៉ាទៀត គាត់ជាអធិបតីក្នុងសវនាការ»។

ចំណែក លោក យី សុខសាន្ត មន្រ្តីអង្កេតជាន់ខ្ពស់ នៃសមាគមន៍ការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា ហៅ​​កាត់ថា អាដហុក (Adhoc) ប្រាប់អ្នកសាព័ត៌មានថា សវនាការលើកទីប្រាំដែលក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះបានអនុ​ញ្ញា​ត​ឱ្យយក វីដេអូ ឃ្លីបដែលជាភស្តុតាងដាក់បន្ទុកទៅលើជនជាប់ចោទគឺមាន២៣ឃ្លីប ប៉ុន្តែមានតែដប់ពីរឃ្លីបទេ ដែលបានចាក់នៅ១១ វីដេអូ ឃ្លីប​ទៀតអត់ទាន់បានបង្ហាញ។

លោកបន្តថា៖ «លោកដារ៉ាវុធ និងភួន កែរស្មី បញ្ជាក់ថាហេតុអីបានជាចោទគាត់ពីពីបទរួមគំនិតក្បត់ហើយជេរប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ ហេតុអីបានជាអត់មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកគាត់? អញ្ជឹងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាបានបញ្ជាក់ថា បើសិនជាគេចោទប្រកាន់មានភស្តុតាងច្រើនហើយពេលដែលសវនាការសួរដេញដោលវាអត់មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកមានន័យថា ជាប្រយោជន៍របស់កូនក្ដី»។

បើតាមលោក យី សុខសាន្ត សម្រាប់សវនាការលើកទី៥នេះ ការចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធនឹងជេរប្រមាថដល់អង្គព្រះមហាក្សត្រ គឺភាសាអាឡិចនិយាយតែម្នាក់មឯង និងសកម្មជនការពារបរិស្ថានដែលមាននៅក្នុងអង្គសវនាការ មិ​​នជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទរឿងប្រមាថអង្គមហាក្សត្រទេ។មួយវិញទៀយពួកគេបានជជែកគ្នាតែរឿងពាក់ព័ន្ធនឹងបរិ​ស្ថាន ដែលជាសកម្មភាពនេះវាស្របនឹងច្បាប់ថែមទៀត ប៉ុន្តែបែរជាត្រូវនគរបាលមានលិខិត និងចេញដីកា​រចោ​ទប្រកាន់ទៅវិញ។

លោក អ៊ី រិន្ទ អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា ការបដិសេធសំណើរបស់សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិក្នុងការចាក់បញ្ចាំងវីដេអូ ឃ្លីប ដែលជាភស្ដុតាងនោះ វាជាសិទ្ធិរបស់ចៅក្រមជំ​​នុំជម្រះក្ដីនៅក្នុងសវនាការ។

លោកបន្តថា៖ «អាហ្នឹងនៅដំណាក់កាលជំនុំជម្រះជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់ចៅក្រមជំនុំាំម្រះ»។ នៅក្នុងសំណុំរឿង«រួមគំនិតក្បត់» មានមនុស្ស​១០​នាក់​ ​ត្រូវរង់បណ្តឹងតាមផ្លូវតុលាការរួម​មាន ​លោក​ លី ចាន់ដារ៉ាវុត ​កញ្ញា ភួន កែវរស្មី លោក ថុន រដ្ឋា​ កញ្ញា ​ឡុង គន្ធា លោក យឹម លាងហ៊ី ​លោក​ ម៉ិញ​ ពិសិដ្ឋ​ កញ្ញា ​រ៉ី រក្សា ​លោ​​ក ​ពក ខឿយ ​កញ្ញា​ ស៊ុន រដ្ឋា ​និង​លោក​ អាឡិច​ហ្សង់ដ្រូ ​ហ្គន់សាឡេស ​ដេវិត​សិន។ ចំណែកឯសំណុំរឿង«ប្រ​​​មាថព្រះមហាក្សត្រ» មានមនុស្ស​​៣​នាក់ដែលត្រូវចោទប្រកាន់រួមមាន​លោក ​យឹម លា​ងហ៊ី ​កញ្ញា ​ស៊ុន រដ្ឋា ​និង​លោក អាឡិចហ្សង់ដ្រូ ហ្គន់សាឡេស ដេវិតសិន៕

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី  ហ៊ុន ម៉ាណែត អះអាងថាស្ថានភាពនៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេកម្ពុជា​ និងវៀតណាមមានភាពល្អប្រសើ​រ​តាំងពីអតីតកាល ដោយហេតុថាប្រទេសទាំងពីរតែងបានជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ប៉ុន្តែអ្នកតាមដានសង្គមវិញ​យល់ឃើញ​ថាស្ថានភាពប្រជាជនទាំងពីរក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នហាក់មិនទាន់ស្រុះស្រួលគ្នាពេញលេញនៅឡើយ។

ការលើកឡើងបែបនេះធ្វើឡើងចំពេលដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចូលរួមក្នុងទិវានៃការចងចាំដំណើរឆ្ពោះ​​ទៅការផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត លើកទី៤៧។  

ថ្លែងពីទីតាំងបញ្ចុះបឋមសិលាសាងសង់អគារទទួលភ្ញៀវ នៅតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាតេជោកោះថ្ម (X16) នៅខេត្តត្បូ​ង​​ឃ្មុំ​​​​នាព្រឹកថ្ងៃទី២០ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ​បានគូសបញ្ជាក់ថា ទំនាក់ទនងកម្ពុជា-វៀតណាមមានភាពល្អ​​​​ប្រសើរតាំងពីដើមនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តដោយវៀតណាមបានជួយជ្រោមជ្រែងរំដោះប្រទេសកម្ពុជា​ចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ឈានដល់ការបង្រួបបង្រួមជាតិ ហើយកម្ពុជាក៏បានជួយវៀតណាមដូចគ្នា។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ថ្នាក់ដឹកនាំនៃប្រទេសយើងទាំងពីរកម្ពុជានិងវៀតណាមតែងតែបានលើកជារឿយៗកម្ពុជា និងវៀតណាមធ្លាប់មានប្រវត្តិជួយគ្នាទៅវិញទៅមកនៅក្នុងការដណ្តើមឯករាជ្យពីរបបអាណានិគម ថ្នាក់ដឹកនាំនិងប្រជាជនកម្ពុជាធ្លាប់បានជួយវៀតណាមក្នុងបុព្វហេតុរំដោះប្រទេសដែលឈានដល់ការបង្រួបបង្រួមជាតិ និងការអភិវឌ្ឍន៍ »។

ដោយឡែក លោក មាជ សុវណ្ណរ៉ា ប្រធានគណបក្សជំនាន់ថ្មី លើកឡើងថា កម្ពុជាតែងតែជួយប្រទេសវៀតណាម តាំងតែពីដើមទីដោយកម្ពុជាបានជួយឱ្យវៀតណាម រំដោះវៀតណាមឱ្យផុតពីសង្រ្គាម ខណៈកម្ពុជាខ្លួនឯងសុខចិត្តជួយប្រទេសជិតខា​ង ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសដែលកើតសង្រ្គាមដ៏រាំរៃក្នុងប្រទេសខ្លួនថែមទៀត។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ប្រទេសយួន [វៀតណាម] បានបង្រួបបង្រួមជាតិ បានសន្តិភាព ឯករាជ្យគឺថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩​៧​៥ ខណៈដែលកម្ពុជារងៗនូវការជួយដល់ប្រទេសយួនរហូតដល់កើតសង្រ្គាមខ្លួនឯងនៅក្នុងសង្រ្គាមរបស់របបសា​ធា​​រណ​​រដ្ឋ​​ជាមួយនឹងកងទ័ពនៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ កងទ័ពខ្មែរក្រហម ហើយដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមហ្នឹងត្រូវបានគេមើលឃើ​​ញ​​ថាជាកងទ័ពមួយដែលមានការគាំទ្រពីប្រទេសយួន »។

ទន្ទឹមនឹងនោះលោកថា វៀតណាមគួរតែដឹងគុណ និងសងគុណមកកម្ពុជាវិញមិនគួរមានប្រតិកម្ម ឬលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជាដូចរឿងសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនកាលពីពេលថ្មីៗនេះជាដើម។លោកបន្តថារដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងក៏ត្រូវមានគោលជំហរច្បាស់លាស់ត្រៀមខ្លួនដើម្បីការជ្រៀតជ្រែកណាមួយកើតឡើងដែរ។

លោកបន្តថា៖«រដ្ឋាភិបាលត្រូវហ៊ានអារកាត់ ត្រូវបង្ហាញនូវគោលជំហរច្បាស់លាស់ណាដែលជាតម្លាភាពហើយរួបរួមឯកភា​​ព​ផ្ទែ​ក្នុងជាតិខ្មែរឯងដើម្បីប្រឈមការពារទប់ទល់ទៅនឹងរដ្ឋបរទេសដែលចង់ជ្រៀតជ្រែកអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា នោះ​​ជាបញ្ហាដែលកម្ពុជាត្រូវមានភាពឆ្លាតវៃក្នុងដំណោះស្រាយនយោបាយ »។

ដូចគ្នានេះដែរ អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា យល់ឃើញថាទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-វៀតណាមនាពេលអតីតកាលហាក់មិនមានភាពល្អប្រសើរនោះទេព្រោះកម្ពុជាដូចជាអ្នកទទួលរងគ្រោះពីវៀតណាមក្នុងសម័យសង្គ្រាមនាពេលនោះ។យ៉ាងណាលោកថាចំពោះទំនាក់ទំនងកាទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះក៏មានភាពល្អប្រសើរខ្លះដែរ លើ​​កលែងបញ្ហាខ្លះភាគីទាំងពីរនៅមិនទាន់យល់ច្បាស់ពីគ្នានៅឡើយ។

បើតាមលោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា ស្ថានភាពប្រជាជនរវាងប្រទេសទាំងពីរក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះហាក់ដូចជាមានភាពរកាំរកូស ភាពមិនចុះសម្រុងគ្នាទាក់ទងទៅនឹងការមិនពេញចិត្តរបស់ប្រជាជនវៀតណាមួយចំនួនមកលើការគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោរបស់កម្ពុជាដែលបង្ហាញថាភាគីទាំងសង្ខាងនៅមិនទាន់មានភាពជឿជាក់លើគ្នាពេញលេញក្នុងកិច្ចការនយោបាយជាដើម។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ផ្នែកនយោបាយសហការគ្នា[…]ដោយសារតែភាគីម្ខាងៗមិនទាន់ជឿជាក់គ្នាទាំងស្រុងទេនៅក្នុងផ្លូវច្បា​ប់ យើងឃើញថាវាល្អប្រសើរហើយប៉ុន្តែក្នុងជាក់ស្តែងហាក់ដូចជាមិនសូវទាន់ទុកចិត្តគ្នាទាំងស្រុង ដូចជាកាលពីពេលថ្មីៗយើងឃើញដូចការលើកឡើងរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា[លោក ហ៊ុន សែន] លោកលើកឡើងពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការរិះគន់ ការជ្រៀតជ្រែកទៅលើការជីកប្រឡាយហ្វូណនតេជោ »។

ជាងនេះទៀត អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយរូបនេះ លើកឡើងថាការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ចំពោះ​អ្នកការរិះគន់វៀតណាមអំពីរឿងកសាងព្រែកជីកហ្វូណន​​នេះ ទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរនៅមិនទាន់យល់គ្នាច្បាស់នៅឡើយ ខណៈប្រជាជនកម្ពុជាដូចជាមិនមានបញ្ហាអ្វីទេ ប៉ុន្តែប្រជាជនវៀតណាមមួយចំនួនដូចជាព្យាយាមរិះគន់ និងជ្រៀតជ្រែកចំ​​ពោះ​គម្រោងនេះ។លោកបន្តថារដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរគួរមានការពន្យល់ណែនាំទៅប្រជាជនរៀងៗខ្លួនឱ្យបានច្បាស់ចៀសវាងការយល់ច្រឡំនៅពេលក្រោយបន្តទៀត។

ចំណែកអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ប៉ែន បូណា ថ្លែងថា ការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អំពីទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា-វៀតណាម គឺជារឿងត្រឹមត្រូវមួយព្រោះជាប្រពៃណីប្រទេសទាំងពីរតែងតែជួយជ្រោមជ្រែងគ្នាទៅវិញទៅ ហើយរហូ​​តមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្នទំនាក់ទំនងនេះនៅតែរក្សាបាននូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្នាដោយមិនមានបញ្ហាណាមួយកើតឡើងនោឡើយ។

លោកបន្តទៀតថា រឿងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោដែលកម្ពុជាគ្រោងនឹងសាងសង់នាពេលខាងមុខនេះមិនមែនជាបញ្ហា ឬឧប​​សគ្គក្នុងការបំផ្លាញទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរនោះទេ។លើសពីនេះទៀត ប្រទេសនីមួយៗតែងមានការអភិវឌ្ឍន៍រៀង​ៗ​ខ្លួន ជាកិច្ចការដែលត្រូវតែធ្វើដើម្បីប្រទេសមិនពាក់ព័ន្ធជាមួយប្រទេសណាឡើយ។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ចំណែករឿងហ្វូណនតេជោគ្រាន់តែជាការយល់ឃើញខុសគ្នា វាធម្មតាទេប្រទេសនីមួយៗតែងតែមានចំ​​ណុចខ្លះមានការជជែកគ្នា មានការយល់មិនស្របគ្នាប៉ុន្តែមិនមានបញ្ហាអ្វីផង ជារឿងធម្មតាបាទ អ្វីដែលយើងធ្វើក្នុងប្រទេ​​ស​យើង អ្វីដែលគាត់ព្រួយបារម្ភជារឿងរបស់គាត់ »។

បើតាមលោក ប៉ែន បូណា ទោះជាមានចំណុចមិនល្អណាមួយកើតឡើង ក៏ប្រទេសទាំងពីរនឹងរួបរួមគ្នាពិភាក្សាស្វែងរកដំណោះស្រាយដើម្បីរក្សានូវទំនាក់ទំនងមួយនេះ។

កាលពីថ្ងៃទី១៩​ ខែ​ឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៤  ​លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហោះសារលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនដោយអំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធររវាងប្រទេសកម្ពុជា និងវៀតណាមសហការគ្នាស្វែងរក​ជនជាតិ​វៀតណាម​មួយ​ចំនួន​​ដែល​រិះគន់​លោក​​ក្នុង​ ​វីដេអូ​ ឃ្លី​ប​​​​ដែល​បាន​បង្ហោះ​នៅ​លើបណ្តាញសង្គម ​តិកតុក ចំពោះការ​សម្រេចរបស់កម្ពុជាដែលសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ។​

ករណីនេះ ត្រូវបាន​​រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា​​កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ បាន​ស្នើឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម​ផ្តល់​កិច្ច​សហការ​​ស្រាវជ្រាវ ដើម្បីកំណត់សមាសភាព និង​អត្តសញ្ញាណចំពោះអ្នកដែលរិះគន់ និងវាយប្រហារលោក​​លើ​​ប​​ណ្តា​​ញសង្គម៕

អ្នកនាំពាក្យសាលា​ដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ​ ឱ្យដឹងថា បុគ្គល​ឈ្មោះ ស្រី ស៊ីណា ដែលជាអតីត​​ឧកញ៉ា និង​ជនសង្ស័យ​ចំនួន ​២រូបទៀត ក្នុងសំណុំរឿង​ប្រើប្រាស់អាវុធបាញ់ទៅលើជនរងគ្រោះ បណ្តាលឱ្យ​មនុស្ស​ ២នាក់ស្លាប់​ និងមនុស្ស ២នាក់ទៀត​រងរបួសនោះ កំពុងស្ថិតក្នុង​នីតិវិធី​ស៊ើបសួរ។

កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ មានករណីផ្ទុះអាវុធមួយ បានកើតឡើង​នៅ​ចំណុច​បុ​រីប៉េងហួតបឹងស្នោ សង្កាត់និរោធ ខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញ ដែលបង្កឡើង​ដោយលោក ស្រី ស៊ីណា អតីតឧកញ៉ា បណ្តាល​ឱ្យ​បុរសម្នាក់ និងស្រី្តម្នាក់ ដែលជាគូដណ្តឹងនឹងគ្នា បានស្លាប់ និងបុគ្គលិករបស់ពួកគេ២នាក់​ទៀត​រង​របួស។​

លោក អេង ម៉េងគ័ង អយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២១ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤​​ថា បុគ្គល​ឈ្មោះ​ ស្រី ស៊ីណា និងជនសង្ស័យពីរនាក់ទៀតក្នុងសំណុំរឿងនេះ កំពុង​ស្ថិត​ក្នុងដំណាក់​កាល​ស៊ើប​សួរ​នៅ​សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។ តែយ៉ាងណា លោក​មិនទាន់អាចបញ្ជាក់បានលម្អិត​ជុំវិញករណីនេះនៅឡើយទេ។

លោកថា៖«ឥឡូវនេះ ដោយសារឿងនេះ កំពុងស្ថិតនៅក្នុងនីតិវិធីសួរចម្លើយរបស់អយ្យការ ហើយ​ចាំមើលគាត់​សាកសួរហើយ នៅពេលគាត់សម្រេចបែបណា គាត់នឹងចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន»។

នាយកការិយាល័យរដ្ឋបាលសរុបនៃនាយកដ្ឋានព្រហ្មទណ្ឌនៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាល​ជាតិ​​ លោក មុំ ចេក បានឱ្យដឹងថា ក្រោយពីបានសាកសួរនៅ ជនសង្ស័យទាំង៣រូបនោះ ត្រូវបាន​សមត្ថកិច្ចជំនាញ​​​បញ្ជូនទៅ​សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ម្សិលមិញ។

បើតាមការផ្សព្វផ្សាយ​ក្នុង​​ទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការនាយកដ្ឋាននគរបាលព្រហ្មទណ្ឌ​នៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរ​បាល​ជាតិ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ បង្ហាញថា ក្រោយបញ្ចប់ការសួរនាំ សមត្ថកិច្ច​​បាន​កសាងសំណុំ​​រឿង​បញ្ជូន​ជនសង្ស័យទាំង​៣នាក់ ទៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងនោះមាន ​លោក​ ស្រី ស៊ីណា ភេទប្រុស​ អាយុ ៥០ឆ្នាំ ​ជាជនដៃដល់ ​ឈ្មោះ សាន សុខចំរើន ភេទប្រុស អាយុ​ ២៦ឆ្នាំ និងឈ្មោះ ទិន ទូច ភេទប្រុស អាយុ២៦ឆ្នាំ ជាអ្នកឌុប​ជនដៃដល់​ទៅ​ធ្វើសកម្មភាព។

ប្រភពដដែល​បន្ថែមថា៖«សម្ភារៈ​ដកហូតបាន ​រួមមាន អាវុធខ្លីម៉ាក STOEGER COUGAR 8000 លេខT942907-A008684 គ្រាប់ចំនួន១៨គ្រាប់ បង់ចំនួន​០២ (សម្រាប់ធ្វើសកម្មភាព), រថយន្ត១គ្រឿងម៉ាកSSANG YONG REXTON ពណ៌ខ្មៅ ពាក់ផ្លាកលេខភ្នំពេញ 2BL-9923, ទូរស័ព្ទចំនួន៤គ្រឿង, រថយន្ត១គ្រឿង ម៉ាកTOYOTA RAIZE ពណ៌ខៀវ ពាក់ផ្លាកលេខ2BQ-3654 និងម៉ូតូ១គ្រឿង ម៉ាកHONDA ZOOMER X ពណ៌ក្រហមលាយខ្មៅ ពាក់ផ្លាកលេខភ្នំពេញ1GX-9541»។

កញ្ញា ឡុង លីហ័រ ត្រូវជាប្អូនស្រីបង្កើតរបស់ជនរងគ្រោះដែលស្លាប់​ ឈ្មោះ ឡុង លីសុង សុំមិន​អត្ថាធិប្បាយ​ជុំវិញករណីនេះ ដោយប្រាប់ថាកំពុងជាប់រៀបចំពិធីបុណ្យសពឱ្យបងប្រុស​របស់ខ្លួន។

តែយ៉ាងណា ​កញ្ញា​ថា៖ «ពាក់ព័ន្ធរឿងនេះ ខ្ញុំនឹងធ្វើតាមនីតិវិធីច្បាប់គឺឱ្យមេធាវី និងតុលាការជាអ្នកសម្រេច»។

នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស​​លីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា  ករណី​អតីត​​ឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា បាញ់សម្លាប់ទៅលើយុវជនដែលជាគូដណ្តឹងនឹងគ្នា ដោយ​សារ​ជម្លោះបន្តិច​បន្តួច​នេះ ជារឿងឃោរឃៅ និង​អមនុស្សធម៌មួយ ដែល​បង្កឱ្យប៉ះពាល់ដល់គោរមងារ​ជា​ឧកញ៉ា និងធ្វើ​ឱ្យពលរដ្ឋមានការព្រួយបារម្ភ។

ករណីនេះ លោកស្នើ​ដល់​តុលាការ ពិចារណា​ និងពិនិត្យទៅលើ​ស្ថានទម្ងន់ទោសបន្ថែមទៀត សម្រាប់ធ្វើការ​ផ្តន្ទាទោស ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ​​។

លោកបន្ថែមថា៖ «អាជ្ញាធរ និងតុលាការ ត្រូវអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរឹង តម្លាភាព និងយុត្តិធម៌។ ជនណាដែលរកឃើញថា​ប្រព្រឹត្តបទល្មើសត្រូវទទួល​ទោស​តាម​ច្បាប់ ជាពិសេស​អ្នកដែលមាន​អំណាច មាន​ទ្រព្យ ហើយ​ប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋដ៏ឃោរឃៅអមនុស្សធម៌ត្រូវមានស្ថានទម្ងន់ទោស។ ព្រោះការអនុវត្តច្បាប់ និងការផ្តន្ទាទោសតឹងរឹង​តាមច្បាប់ជាការផ្តល់យុត្តិធម៌ និងជាគំរូមិនឱ្យអ្នកដ៏ទៅយកគំរូក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើស […] អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវពង្រឹងការត្រួតពិនិត្យ និងការគ្រប់គ្រងអាវុធឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងបង្កើនការបង្រ្កាបការជួញដូរអាវុធ ការកាន់កាប់ និងការប្រើប្រាស់អាវុធខុសច្បាប់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព»។

លោកបញ្ជាក់ថា ការត្រួតពិនិត្យ និងគ្រប់គ្រងអាវុធ​របស់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ហាក់​នៅមានភាពខ្វះចន្លោះ និង​ធូរ​រលុងនៅឡើយ​ ទើបបណ្តាលឱ្យមានការប្រើប្រាស់អាវុធខុសច្បាប់ ការជួញដូរអាវុធ ជាពិសេសការប្រើប្រាស់អាវុធក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ ដូចជាការបាញ់សម្លាប់ ប្លន់ បង្ករបួសស្នាម និងការគំរាមកំហែងផ្សេងៗទៀត ដែល​​បង្កនូវ​អសន្តិសុខសង្គម អសុវត្ថិភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបង្កឱ្យពលរដ្ឋមានភាព​ភ័យ​ខ្លាច ។

គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងសំណុំរឿងនេះ ជនសង្ស័យបានសារភាពប្រាប់សមត្ថកិច្ច​​កាលពី​ថ្ងៃ១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រោយការ​ចាប់ខ្លួន​​ថា ខ្លួន​ពិត​ជាបានបាញ់សម្លាប់ជនរងគ្រោះទាំង ២នាក់ និងអ្នកធ្វើការជាមួយជនរងគ្រោះ ដោយសារតែខឹងនឹងពាក្យសម្ដីជេរប្រមាថរបស់ជនរងគ្រោះ។ បញ្ហានេះ បណ្តាលមកពីទំនាស់​រវាង​អ្នក​ជួល​ផ្ទះរបស់​ខ្លួន និងជនរងគ្រោះ លើការដាក់ស្នួរហាល​ខោអាវ​លើព្រំដីនៅផ្ទះជាប់គ្នា។

បើតាម​មាត្រា​២០០ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០១០ បញ្ញាត្តិថា «បទឃាតកម្មគិតទុកជាមុន» គឺជា​អំពើសម្លាប់មនុស្សដោយគិតទុកជាមុន ឬ​ដោយការពួនស្ទាក់។ ការគិត​ទុកជាមុន គឺជាគម្រោង​ដែល​បង្កើតឡើងមុន អំពើបៀតបៀននៅលើរូបបុគ្គលនៃជនរងគ្រោះ។ ការពួនស្ទាក់ គឺជាអំពើឃ្លាំចាំបុគ្គលណាម្នាក់ក្នុងរយៈពេលខ្លី ដើម្បីប្រព្រឹត្ត អំពើបៀតបៀនទៅលើរូបបុគ្គលនៃជនរងគ្រោះ។ ឃាតកម្មគិតទុកជាមុន ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត៕

សមាជិក​សហជីព និង​​ជាអតីត​​កម្មការិនី​ធ្វើការ​​​​នៅ​​ក្រុមហ៊ុនបូវឃើរ ហ្គាមេន​ ហ្វេកធើរី ខេម​បូឌា (Boker Garment Factory–Cambodia) នៅតែមិនទាន់​​​ទទួលបានដំណោះស្រាយនៅឡើយ​ ក្រោយ​ថៅកែបញ្ឈប់ពីការ​ងារ បន្ទាប់​ពីមានជម្លោះជាមួយ​ភាគីម្ខាងទៀតជាសមាជិកសហជីពខាងក្រុមហ៊ុន។

កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមហ៊ុនបូវឃើរហ្គាមេន ដែលមានទីតាំងនៅភូមិពងទឹក ឃុំបែកចាន ស្រុកអង្គស្នួល ខេត្តកណ្តាល បានបញ្ឈប់កម្មការីនីម្នាក់ឈ្មោះ សុខ ចាន់ថា បន្ទាប់ពីរូបគាត់មានទំនាស់​បន្តិចបន្តួចជាមួយនឹងប្រធានក្រុម រឿង​ការងារ។​

អ្នកស្រី សុខ ចាន់ថា ជាសមាជិក​សហជីព​កម្ពុជា​ និង​ជាបុគ្គលិកធ្វើការ​ក្នុង​ក្រុមហ៊ុនបូវឃើរហ្គាមេនហ្វេកធើរី (ខេមបូឌា) ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤​នេះ​ថា អ្នកស្រី​ធ្វើការក្នុងរោងចក្រនេះអស់រយៈ​ពេល ១១ឆ្នាំ​មក​ហើយ ហើយត្រូវបានថៅកែបញ្ឈប់​ពីការ​ងារ ដោយ​សារតែអ្នកស្រីមានជម្លោះជាមួយប្រធានក្រុមកាត់ដេរជាមួយគ្នា។

ស្រ្តីវ័យ៤៧ឆ្នាំនោះ បានរៀបរាប់​ថា មុន​ពេល​កើត​ហេតុ​ប្រធាន​ក្រុម​ឈ្មោះ​ ផល្លី កល្យាណ បានតាម​ចាំឃ្លាំមើលអ្នកស្រីក្នុងកំឡុង​ពេលធ្វើការ បន្ទាប់មកក៏បានចោទរូបគាត់​​ថា​មិនធ្វើការ ដោយ​​គិតតែដើរទៅវិញទៅមក ហើយ​ពេលនោះ​ក៏កើតមាន​​ទំនាស់ពាក្យសម្តីជាមួយគ្នា រហូត​​ឈានដល់ការ​ប្រតាយ​ប្រតប់​លើ​គ្នាបន្តិចបន្តួច។

អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំមិនមានវាយគាត់ទេ ខ្ញុំគ្រវាសដៃទេ គាត់ដើរមកទាញកាតខ្ញុំយកទៅថត ថតឡើងអូសហ្វីស​(office) អញ្ចឹងខ្ញុំមិនឱ្យកាតគាត់ ក៏ខ្ញុំគ្រវាសដៃទៅចំស្មារបស់គាត់ ហើយលើកទី២ ក៏គាត់មិនសុខចិត្ត គាត់លូកដៃមកចំមាត់ វាយមាត់ខ្ញុំ ហើយគាត់ទាញកាតខ្ញុំយកទៅ ក៏ខ្ញុំមិនឱ្យ ក៏ខ្ញុំគ្រវាសដៃទៅក៏ចំពោះរបស់គាត់បន្តិច អញ្ចឹងក៏គាត់មានពាក្យបណ្តឹងហ្នឹងគាត់ឡើងទៅអូសហ្វីស ឱ្យអូសហ្វីសមកហៅខ្ញុំទៅណែនាំ តែមិន​មែនហៅខ្ញុំទៅណែនាំទេ[…]ហៅខ្ញុំទៅដកឈ្មោះតែម្តង»។

អ្នកស្រីបន្តថា៖          «បើ​[ភាគីរោងចក្រ​​]ខឹង​​ គួរ​បញ្ឈប់​​ទាំងពីរនាក់​ មិនមែនតែម្នាក់​ អញ្ចឹងខ្ញុំមិនសុខចិត្តទេ[…] និយាយ​យ៉ាង​ម៉េច​ជាមួយ​​អូហ្វីស​ ក៏គាត់អត់នេះដែរ គាត់អត់មានឱ្យខ្ញុំចរចា២នាក់​ហ្នឹង សម្រួល​គ្នា​ថា​រឿងបន្តិចបន្តួច​សម្រួលគ្នាធ្វើការវិញ អញ្ចឹង​ក៏គាត់អត់​មាន​សម្រួល​ដែរ គាត់​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ខ្ញុំ គាត់​ដេញ​ខ្ញុំ​ចេញទៅ»។

បើតាម អ្នកស្រី សុខ ចាន់ថា មកទល់នឹងពេលនេះ អ្នកស្រី​នៅមិនទាន់ទទួលបានដំណោះស្រាយណាមួយនៅ​ឡើយ។ អ្នកស្រីបាន​​សំណូមពរឱ្យខាងរោងចក្រគួរតែពិចារណា​​​ទទួលយកខ្លួនចូលធ្វើការ​វិញ និង​​ស្នើឱ្យ​ក្រសួង​​ការ​ងារ ជួយ​អន្តរាគមន៍​រកយុត្តិធម៌ចំពោះករណីនេះ។

លោក ឡឹក សុភ័ក្រ ប្រធានសហជីពកម្ពុជា​ប្រចាំរោងចក្រ បូវឃើរ ហ្គាមេន យល់​ថា ការបញ្ឈប់អ្នកស្រី សុខ ចាន់ថា គឺជារឿងមួយដែលមិនសមស្រប​ទាល់តែសោះ ព្រោះរឿងនេះគ្រាន់តែជាការទាស់ទែងពាក្យ​សម្តីគ្នារវាងបុគ្គលិក និងបុគ្គលិកតែប៉ុណ្ណោះ មិនគួរណាឈានដល់មានការបណ្តេញចេញពីការងារដូច្នេះ​ទេ។ លោកបន្តថា ទង្វើនេះ ហាក់បង្ហាញពីសិទ្ធិសេរីភាពរបស់សហជីព នៅតែ​ទទួល​រង​ការ​រើស​អើងព្រោះ​ភាគី​ម្ខាង​ទៀត​ដែល​មានជម្លោះនោះ ជាសហជីពខាងក្រុមហ៊ុនផ្ទាល់។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងការបញ្ឈប់ហ្នឹង ខ្ញុំគិតថា វាមិនស្របនឹងផ្លូវច្បាប់ទី១ ទី២ បញ្ហាហ្នឹងជារឿងធម្មតា លក្ខណៈធម្មតាជាមួយបុគ្គលិកម្នាក់និងបុគ្គលិកម្នាក់ ដូចរបៀបនិយាយគ្នាលេងសើចសោះ អញ្ចឹងប៉ះពាល់គ្នាបន្តិចបន្តួចបែរជាយករឿងហ្នឹង យកហ្នឹងមកបញ្ឈប់​បងស្រី ឈ្មោះ ចាន់ថា គិតមើលទៅដូចវាមិនតម្លាភាពសម្រាប់កម្មករដូចគ្នាទេ អញ្ចឹងក្រុមហ៊ុននៅតែរើសអើងសម្រាប់សហជីពមួយ និង​សហជីពមួយទៀត​​អញ្ចឹង»។

បើ​តាម លោក ឡឹក សុភ័ក្រ ពេលដែលមានបញ្ហានេះកើតឡើង រូប​លោកក៏បានព្យាយាមជជែកជាមួយខាងក្រុមហ៊ុន ដូចជា​ប្រធានរដ្ឋបាល ដើម្បីឱ្យភាគីទាំងសងខាងជជែកគ្នាដើម្បីបញ្ចប់រឿងដែរ ប៉ុន្តែត្រូវបានប្រធាន​រដ្ឋបាលបដិសេធ ដោយអះអាងថា អ្នកស្រីសុខ ចាន់ថា មានកំហុសធ្ងន់មិនអាចលើកលែងបាន។ ករណីនេះ លោក​​ស្នើ​ទៅភាគីរោងចក្រ កុំឱ្យមានការរើសអើង ជាពិសេសសហជីពឯករាជ្យនៅក្នុងរោង​ចក្រ​​នេះ​ ព្រមទាំង​ត្រូវ​​បើកលំហរ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ និង​គោរពច្បាប់ការងារ។

Newsroom Cambodia នៅមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក សៀង រដ្ឋ​ថា ប្រធានរដ្ឋបាលក្រុមហ៊ុនបូវឃើរ ហ្គាមេន ហ្វេកធើរី ខេមបូឌា (Boker Garment Factory – Cambodia) បានទេ នៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ដោយថាជាប់ប្រជុំ។​

ចំណែក អ្នកនាំពាក្យក្រសួ​ងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ លោក កត្តា អ៊ន ថ្លែង​ថា ក្រសួង​បាន​ទទួលពាក្យ​បណ្តឹង​ទាក់​ទង​នឹង​ករណីនេះហើយ ហើយនាយក​ដ្ឋាន​ដោះ​ស្រាយ​វិវា​ទ​ការងារ កំពុងតែតាមដាន និងសិក្សា​ស្រាវ​ជ្រាវ ដើម្បីស​ម្រប​សម្រួលដោះស្រាយតាមនីតិវិធី និងច្បាប់ការងារ។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «បើក្រុមហ៊ុនខុស តម្រូវឱ្យកម្មករចូលធ្វើការវិញ និងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗ។ បើកម្មករនិយោជិតខុស ត្រូវអនុវត្តន៍តាមការរសម្រេចរំលាយកិច្ចសន្យាការងារ»។

គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ កម្មករម្នាក់ឈ្មោះ មាប់ បូណា ក៏​ត្រូវបានថៅកែក្រុមហ៊ុនបូវឃើ​រ​ហ្គាមេន បញ្ឈប់ពីការងារ ក្រោយលោកបានចូលជាសមាជិកសហជីពកម្ពុជា ដោយក្រុមហ៊ុនយក​លេសថាត្រូវព្យួរការងារសិន ប៉ុន្តែជាក់ស្តែង​ក្រោយរូបគាត់​ដាក់ពាក្យបណ្តឹងនៅក្រសួងការងារ ទើបដឹងថា ត្រូវបានភាគីក្រុមហ៊ុន​បញ្ឈប់ ដោយចោទថា​កេងប្រវ័ញ្ចការងារ​។ នេះបើតាម លោក ឡឹក សុភ័ក្រ ប្រធានសហជីពកម្ពុជា៕

តុលាការ​ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ​ នៅ​តែ​បន្ត​រក្សា​សាលក្រម​ក្នុងសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំង​លោក ជា ចាន់ ដាក់​ពន្ធនាគារ​រយៈ​​ពេល​១ឆ្នាំ​ដដែល​ បើ​ទោះបី​ជា​សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជា​(CATU)បាន​ចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ ដោយស្នើសុំ​ឱ្យ​​​តុលាការ​​ទម្លាក់​បទ​ចោទ​ និង​ដោះលែង​លោក ជា ចាន់ ដោយ​ឥត​លក្ខខ័ណ្ឌ​ក៏​ដោយ។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២០ ​មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជា​ (CATU) បានចេញ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​មួយ​ ដោយ​ស្នើឱ្យ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌ សាលាដំបូងខេត្តកំពង់ស្ពឺ​ និង​ឧត្តម​ក្រុម​ប្រឹក្សា​នៃ​អង្គចៅ​ក្រុម​​ពិនិត្យ​ និង​ស៊ើប​អង្កេត​ ឡើង​វិញ​លើចំពោះ​សំ​​ណុំ​​រឿង​ព្រហ្មទណ្ឌ​លោក​ ជា ចាន់ ឱ្យ​បាន​ដិត​ដល់​ និងទំលាក់​​បទចោទ​ ព្រមទាំង​​ដោះលែ​​ង​​លោ​​ក ជា ចាន់ ប្រ​​ធា​នសហជីព​កម្ពុជា​នៃ​ក្រុមហ៊ុន​ វីងស្តារស៊ូ ដោយ​ឥត​លក្ខខណ្ឌ​ ដោយ​ពួកគេ​លើក​ឡើង​ថា ​សំ​​ណុំ​រឿ​​ង​នេះ​គ្មាន​អង្គហេតុ​ និង​ភស្តុតាង​នៃ​បទ​ល្មើស​នោះទេ។

សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​នេះ ធ្វើឡើង​បន្ទាប់​ពី​តុលាការបាន​​ចេញ​សាលក្រម​ ក្នុងថ្ងៃតែមួយដោយសម្រេច​ផ្តន្ទាទោស​លោ​​​ក ជា ចាន់ ដាក់ពន្ធនាគារ​ចំនួន​១២ខែ​ អនុវត្ត​ទោស​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​៦ខែ ហើយទោសដែលនៅសល់ត្រូវព្យូរ។

សហជីព​យល់​ឃើញថា ការ​សម្រេច​សាលក្រម​នេះ គឺ​មាន​ភាព​អយុត្តិធម៌​សម្រាប់​លោក ជា ចាន់ ដោយ​ពួកគេ​អះ​អាង​ថាប្រធានសហជីពមូលដ្ឋានរូបនេះ ពុំ​បាន​ប្រព្រឹត្តបទល្មើស​ដូច​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ឡើយ។ផ្ទុយទៅវិញ ការ​ចោ​​ទ​​ប្រកាន់ និងផ្តន្ទាទោសតាមអំណាចសាលក្រម ដែលចេញដោយសាលាដំបូងខេត្តកំពង់ស្ពឺនេះ គឺជាការ​បង្ហា​​​ញ​​​​ពី​​ការ​គំរាមកំហែង ការ​បំភិតបំភ័យ ការ​រើសអើង និងជាការ​ធ្វើ​ទុក្ខបុក​ម្នេញ​មក​លើ​សហជីព​ (CATU) ដែល​ជា​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​ក្នុងទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរ​ ផ្ទុយ​ពី​ច្បាប់​ជាតិ​ និង​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​ដែលមាន​ជា​ធរមាន​ក្នុង​វិស័យ​ការងារ​នៅ​កម្ពុជា​។

ប្រធាន​សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជា​ អ្នក​ស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ ដែល​បាន​ចូល​រួម​ស្តាប់​ការ​ប្រកាស​សាលក្រម​ លោក ជា ចាន់ ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅ​​ថ្ងៃ​សុក្រ ទី​២១ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤នេះ​ថា អ្នក​ស្រី​ខក​ចិត្ត​ចំពោះ​ការ​ប្រកាស​សាលក្រម​របស់​ តុលាការ​កាលពីម្សិលមិញ ជា​រឿង​អយុត្តិធម៌​ដោយ​អ្នក​ស្រី​ថា ​លោក ជា ចាន់ មិន​បាន​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​លួច​ដូច​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ទេ។លើសពីនេះទៀត អ្នកស្រីចោទប្រកាន់ថា ជុំវិញ​ការ​សម្រេច​របស់​តុលា​​​កា​រ​​​នេះ ជា​ការ​រៀបចំ​ទុក​មុន​របស់​ក្រុម​ហ៊ុន​ និង​តុលាការ។

អ្នក​ស្រីបន្ត​ថា៖«ការ​សម្រេច​នេះ មិន​បាន​ផ្អែក​លើ​ភស្តុតាង​ដែល​ថ្លឹង​ថ្លែង​ទៅ​នឹង​រឿង​ដែលបាន​កើត​ឡើង​រហូត​មា​​ន​​សវនាកា​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ គ្មាន​បាន​បង្ហាញ​ចេញ​បទ​ល្មើស​មក​បង្ហាញ​នោះ​ទេ…ហេតុ​អី​បាន​តុលាការ​សម្រេច​ឱ្យ​ ចា​ន់ ជាប់ពន្ធនាគារ​ដោយ​អយុត្តិធម៌…ខ្ញុំ​គិតថា រឿង​នេះ​គឺ​ជា រឿង​អត់​ត្រឹមត្រូវ​ អត់យុត្តិធម៌​ ដែល​ខ្ញុំមើលឃើញ​ថា​ ការ​សម្រេច​នេះ​មិន​ផ្អែក​លើ​ភស្តុតាង​ច្បាប់ ជា​ការ​យល់ឃើញ​របស់ខ្ញុំ »។

ឆ្លើយតបរឿងនេះ ប្រធាន​លេខាធិការដ្ឋាន​ និង​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​របស់​តុលាការ​ខេត្ត​កំពង់​ស្ពឺលោក ផេង ស៊ីភ័ណ អះ​​អា​ង​​ដោ​យខ្លី​​ថា តុលាការ​នៅ​តែ​រក្សា​​សាលក្រមដែលបានសម្រេចរួចហើយ ប្រឆាំងលោក ជា ចាន់ ​ដោយ​​ផ្តន្ទា​​ទោ​​ស​​​ទោស​ ដាក់​ពន្ធនាគារ​រយៈ​ពេល​១ឆ្នាំ ដដែល។

លោក​បន្តថា៖«បាទ! សម្រេច​តាម​សាលក្រម»។

សម្រាប់អ្នក​ស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ ចាត់​ទុកជំហរ​របស់​តុលាការ​ដែលច្រានចោ​ល​​ចំពោះ​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍របស់សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជាថា ជា​ការ​សម្រេច​ដែល​មិន​ផ្អែក​លើ​មូលដ្ឋាន​ច្បាប់​ និង​ភស្តុតាង​នោះទេ។

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិន​ទាន់​អាច​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​ពី​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ នៅថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ​។

លោក ជា ចាន់ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២៤ ត្រូវ​សមត្ថកិច្ច​ឃាត់​ខ្លួន បន្ទាប់មានបណ្តឹងពីភាគីរោងចក្រ ដែ​ល​ប្តឹងពីបទ«សមគំនិត​ក្នុងអំពើ​លួច»​។

បើទោះបែបណា ក្រុមសហជីព អះអាងថាការ​អនុវត្ត​នីតិវិធីដោ​​យន​គរ​​បា​លយុត្តិធម៌​​នេះ គឺការ​ចាប់ខ្លួនលោក ជា ចាន់ ធ្វើឡើង​ដោយ​គ្មាន​ដីកា​រត្រឹមត្រូវនោះទេ។ហើយការចាប់ខ្លូននេះទៀតសោត ​ ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ក្រោយកម្មករប្រ​​ចាំ​​​នៅរោងចក្រ វីងស្តារស៊ូ បោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តឱ្យលោក ជា ចាន់ ធ្វើជាតំណាងស​ហជីពមូលដ្ឋាន ប្រចាំ​​នៅ​រោងចក្រមួយនេះ។រោងចក្រ វីងស្តារស៊ូ ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងស្រុកគង់ពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ គឺជារោង​​ច​​ក្រ​​ដែ​ល​ផលិត និង​ផ្គត់ផ្គង់​​ស្បែក​ជើងដែល​ក្រុម​ហ៊ុន​ ASICS របស់​ប្រទេស​ជប៉ុន គឺជាអ្នកបញ្ជាទិញ៕​