fbpx
Home Blog Page 11

អាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយ​មានជ័យ បើក​ទ្វារទឹកអាងត្រពាំងថ្ម ក្រោយ​ពលរដ្ឋជាង១០០នាក់ តវ៉ារឿង​ខ្វះទឹក​ស្រោចដំណាំ​

ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ជាង ១០០នាក់ រស់នៅឃុំប៉ោយចារ ស្រុកភ្នំស្រុក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាទាមទារ​ឱ្យអាជ្ញាធរបើកទ្វារ​​ទឹកអាងត្រពាំងថ្ម ដើម្បីជួយសង្គ្រោះដំណាំ​ស្រូវជាង ២០០០ហិកតា នៅផ្នែក​ខាងក្រោមអាង ហើយភ្លាមៗនោះអាជ្ញាធរ​ក៏បាន​បើកទ្វារទឹកទៅតាមការទាមទារ​របស់ពលរដ្ឋ​។

លោក លន់ ចេងហៀង អះអាង​​ជាប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅឃុំប៉ោយចារ បានឱ្យដឹងថា នៅព្រឹកថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាង ១០០នាក់ បាននាំគ្នាទៅប្រមូលផ្តុំនៅអាងទឹកត្រពាំង​ថ្ម ​ទាម​ទារ​ឱ្យអាជ្ញាធរខេត្តបើកទ្វារទឹកអាងនេះ​ ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋ​អាចប្រើប្រាស់សម្រាប់ស្រោចស្រពដំណាំស្រូវ ដែលមានផ្ទៃដីទំហំជាង ២០០០ហិកតា ខណៈដំណាំស្រូវរបស់ពួកគាត់ខ្វះទឹកស្រោចស្រព។

លោកបន្តថា កន្លងមក ប្រជាកសិករធ្លាប់បានស្នើទៅ​សាលាឃុំជាច្រើនដងមកហើយ ឱ្យ​បើក​ទឹកអាង​ត្រពាំង​ថ្ម​នេះ​ដាក់​ស្រែរបស់ពួកគាត់​ ប៉ុន្តែខាងឃុំបានឱ្យទំនាក់ទំនងទៅខាងមន្ទីរធនធានទឹកខេត្ត​វិញ។ ករណីនេះ លោកស្នើដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ និង​មន្ទីរធនធានទឹក បើក​ទឹក​ឱ្យ​ប្រជាពល​រដ្ឋ ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​ធ្វើស្រែប្រាំង​ឱ្យ​បានគ្រប់គ្រាន់ ដោយមិនគួរមានការ​​បង្អាក់ទឹកបែបនេះ​ទៀត​ឡើយ។

លោកថា៖ «មកពីគេអត់បើកទឹកឱ្យ​ អត់ទឹកដាក់ស្រែ ប្រជាពលរដ្ឋអត់ទឹកដាក់ស្រែ ចឹងមានតែទៅតវ៉ាសុំបើកទឹក […] កាល​មុន យើងសំណូមពរបើក គេចេះតែបើកឱ្យ ដល់ពេលដែលឆ្នាំនេះ យើង​សំណូមពរតាមរយៈឃុំទៅ ឃុំគេឱ្យស្នើទៅក្រសួងធនធានទឹក យើងស្នើតាមរយៈភូមិ ឃុំទៅអត់បាន ចឹងហើយ យើងទៅដល់កន្លែងធនធានទឹកតែម្តង» ។

ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅឃុំប៉ោយចារ​មួយរូបទៀត លោក ណក់ ង៉ិក បាន​ឱ្យដឹងថា មូល​ហេតុ​ដែលប្រជា​ពលរដ្ឋនាំគ្នា​ទៅតវ៉ានោះ ដោយសារតែ​មិនមានទឹក​ដាក់​ស្រែ ធ្វើឱ្យដំណាំស្រូវដែល​​ទើបតែព្រួស​រួចនោះ​​ ខ្លះងាប់ និង​ក្រៀមស្វិត។

លោកថា៖ «​មូល​ហេតុ​តវ៉ា​មក​ពី​វាលស្រែអត់​មាន​ទឹក​បូម​ដាក់​ស្រូវ តវ៉ានេះ​គ្រាន់តែសុំបើកទឹក ហើយរាំងយូរហើយ អត់មានទឹក»។

អភិបាលស្រុកភ្នំស្រុក លោក ជូ បុត្រ មានប្រសាសន៍ថា ករណីនេះ ក្រុមការងារ​បាន​សម្របសម្រួល និង​បើក​ទ្វារទឹកអាងត្រពាំងថ្ម​ជូនប្រជាពលរដ្ឋប្រើប្រាស់​​ហើយ នៅម៉ោងប្រមាណ១០ព្រឹក​ថ្ងៃពុធនេះ ហើយពលរដ្ឋទាំងនោះក៏បានរំសាយការតវ៉ាវិញដែរ។ លោកបន្ត​ថា កត្តាដែលធ្វើឱ្យមានបញ្ហានេះ ព្រោះ​ប្រជាពលរដ្ឋមិនបានដឹងអំពីបំរាម ដែលមិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើស្រូវក្នុងរដូវប្រាំង។

លោកថ្លែង​ថា៖ «កន្លងមកអត់ដែលមានរឿងបែបនេះទេ គាត់ធ្វើស្រែ គឺចង់​និយាយ​អី​ចេះ បំរា​មគេចេញលិខិត​ហាមឃាត់​ហើយ លិខិត​ហ្នឹង​ណា [ការហាមឃាត់បង្កបង្កើនផលស្រូវក្នុងរដូវប្រាំង] ដល់តែពេលលោកអត់បានស្តាប់ចេះតែធ្វើទៅ វាមានបញ្ហា គ្រោះរាំងស្ងួតវាកើតឡើងចឹងទៅ ទឹក​វា​ខ្វះ​ វាតែប៉ុណ្ណឹងទេ ហើយក្រុមការងារទាំងអស់បានសម្របសម្រួលគ្នាអស់ហើយ»។

ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នក​សម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក(ADHOC)ប្រចាំ​ខេត្ត​បន្ទាយ​មានជ័យ លោក ស៊ុំ ចាន់គា សង្កេតឃើញថា​ ករណីតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ តែង​តែ​កើត​មាន​ជា​រឿយៗ​​នៅតំបន់អាងត្រពាំងថ្មនេះ ដោយសារតែប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្វះ​ទឹក​ស្រោច​ស្រព​ដំណាំ​ស្រូវ នៅរដូវប្រាំង នៅពេល​អាជ្ញាធរមិនបើកទឹក​អាងឱ្យ ខណៈនៅរដូវវស្សា​ពលរដ្ឋ​​នៅ​តំបន់​ផ្នែកខាង​ក្រោមអាង មានការលិចលង់​។

ករណីនេះ លោកយល់ថា អាជ្ញាធរ​គួរតែ​​បង្តើត​គណកម្មការគ្រប់គ្រងនៅតំបន់អាងត្រពាំងថ្មនេះ ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។​

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ជាធម្មតា ខ្ញុំគិតថា អ្វីដែលសំខាន់​ធ្វើយ៉ាងណា​ដើម្បីជួយប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានល្អ គឺគួរមាន​គណកម្មការ បង្កើតឡើងថាតើប្រជាពលរដ្ឋឥលូវស្រូវ​ស្វិត ត្រូវបើកទឹកយ៉ាងម៉េច​ ត្រូវ​ធ្វើយ៉ាងម៉េច​ដើម្បីឱ្យទឹកហ្នឹង​គ្រប់គ្រាន់​សម្រាប់ការប្រើប្រាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ មិនចាំបាច់ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹងទៅធ្វើការតវ៉ា ឬក៏អីទេ ព្រោះយើងមានគណកម្មការគ្រប់គ្រងទៅលើគ្រោះមហន្តរាយនៅកន្លែងហ្នឹង ខ្ញុំគិតថា ដោះស្រាយដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាន់ពេល ហើយទី២ ខែលិចអីហ្នឹង ត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េច​ដើម្បីកុំឱ្យមានការលិច»

លោក ស៊ុំ ចាន់គា បន្តថា ប្រសិនបើមិនបង្កើតគណកម្មាការគ្រប់គ្រង និងតាមដានស្ថានភាពនៅ​តំ​បន់​អាងទឹកត្រពាំងថ្មនេះ ឱ្យ​​បាន​ដិតដល់​ជាមួយ​ប្រជាពលរដ្ឋទេ នោះនឹង​ធ្វើឱ្យបាត់បង់ផលប្រយោជន៍​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ដូចជា ការប្រមូលទិន្នផលស្រូវជាដើម៕

មន្ត្រីក្រសួងការងារ៖ ការនាំចេញផលិតផលក្នុងវិស័យកាត់ដេរនៅកម្ពុជា​​កើនឡើងជាង ២០% នៅ​​​ដើមឆ្នាំនេះ

មន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ឱ្យដឹងថា ការ​នាំចេញ​ផលិត​ផល​ក្នុងវិស័យវាយនភ័ណ្ឌ​​ ពីកម្ពុជា​​​ទៅ​​ក្រៅ​ប្រទេស មាន​ការ​កើនឡើងជាង ២០ភាគរយ​ ក្នុងរយៈពេល​៥ខែ​នៃ​ឆ្នាំ២០២៤នេះ​ បើធៀបនឹង​រយៈពេលដូចគ្នាកាលពី​ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងនោះសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហគមន៍អឺរ៉ុប ជា​ទីផ្សារនាំទំនិញ​ពីកម្ពុជាច្រើនជាងគេ។​

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ លោក កត្តា អ៊ន ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃទី​១២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះថា ក្នុងរយៈពេល៥ខែដើមឆ្នាំនេះ ការនាំចេញផលិតផលក្នុងវិស័យវាយនភ័ណ្ឌ​កាត់​ដេរ​​របស់កម្ពុជា ទៅទីផ្សារ​​ក្រៅប្រទេសមាន​ការកើនឡើងចំនួន ២០.១% បើធៀបនឹងរយៈ​ពេ​លដូចគ្នា​ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងនោះ​ទំនិញភាគច្រើនត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិក និង​សហគមន៍​អ៊ឺរ៉ុប​ ដែល​មាន​ដូច​ជា​ សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង កាបូប និងវត្ថុធ្វើដំណើរផ្សេងៗ។

លោក​បន្ត​ថា ការកើនឡើងនេះ ដោយសារ​តែកម្ពុជាមាន​​សន្តិភាព និងរួចផុតពីជំងឺឆ្លងកូវីដ-១៩ ខណៈនៅ​ឆ្នាំ២០២៣ គ្រប់បណ្តាប្រទេសនៅលើពិភពលោក រួមទាំងប្រទេសកម្ពុជា បានជួប​ប្រទះ​ផលលំបាក ការគំរាមកំហែង​ពីជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលនាំឱ្យពិបាក្នុងការនាំចេញ។

លោក កត្តា អ៊ន បញ្ជាក់ថា៖ «ការនាំចេញនេះគឺដោយសារ ទី១ ដោយសារពិភពលោកយើងបានវិលមកភាពប្រក្រតីឡើងវិញ ការងើបឡើងនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ​នៃបណ្តាប្រទេសទាំងឡាយនៅលើ​សកលលោក​ ជាពិសេសនៅអឺរ៉ុប នៅ​អាមេរិក[…] ដូច្នេះហើយមានការបញ្ជាទិញច្រើនដែលធ្វើឱ្យការនាំចេញសម្លៀក​បំពាក់ ស្បែក​ជើង កាបូប និងវត្ថុធ្វើដំណើរនេះមានការកើនឡើង»។

ជាមួយគ្នានេះ​ អ្នកនាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​ លោក ប៉ែន សុវិជាតិ មានប្រសាសន៍ថា ការនាំទំនិញចេញ​របស់កម្ពុជា​ និងបណ្តាប្រទេស​មួយចំនួន​ទៀត​ នៅទីផ្សារអន្តរជាតិ​មាន​​កើនឡើង ​ដោយសារ​តែ​នៅអឺរ៉ុប និង​អាមេរិក មាន​តម្រូវការ​ខ្ពស់​សម្រាប់​​ទំនិញ​សម្លៀក​បំពាក់ ស្បែក​ជើង និង​កាបូប​ធ្វើដំណើរ ខណៈទីផ្សារ​នៅប្រទេស​ចិន កូរ៉េខាងត្បូង និង​ជប៉ុន ក៏មានតម្រូវការ​ខ្ពស់ផ្នែកទំនិញប្រើប្រាស់ និងទំនិញកសិផល​មួយចំនួន​ធំពីកម្ពុជា​ផងដែរ។

ប្រធាន​សហព័ន្ធ​សហជីព​កម្ពុជា​ លោក​ស្រី​ យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ សាទរចំពោះការកើនឡើង​នូវការនាំទំនិញ​ផ្នែក​វាយ​នភ័ណ្ឌនៅកម្ពុជា ទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ​ ខណៈលោកស្រីសង្កេតឃើញ​មានកំណើន​រោង​ចក្រ​សហគ្រាស​ថ្មីៗ និងមានវិនិយោគទុនមកពីក្រៅប្រទេស​ជាដើម។

លោក​ស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ទាក់ទងទៅនឹង​ក្រុមហ៊ុន​ទើបតែ ចង់និយាយថា​ដែលទើបតែបង្កើតថ្មីនៅក្នុងស្រុកខ្មែរនៅចុងឆ្នាំ២០២៣ ដើមឆ្នាំ២០២៤ គឺមានការបង្កើតហ្នឹងដូចជាង៧០ ក្រុមហ៊ុនពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ហ្នឹង គឺផលិតសម្ភារៈនៅក្នុងការធ្វើដំណើរ»។

ទោះ​ជាមានការកើន​ឡើងក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែលោកស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ កត់សម្កាល់​ឃើញថា ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ រោងចក្រមួយ​ចំនួន​តូច​ បានជួបប្រទះ​នូវ​បញ្ហាមួយចំនួន ​ដែលអាច​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​រាំង​ស្ទះដ​ល់​ដំណើរការ​ផលិត និងការ​នាំចេញផងដែរ ដូចជា​ ករណី​អគ្គិភ័យ​​ឆេះរោង​ចក្រ និង​ករណីបិទរោង​ចក្រ​ជាដើម។

ចំណែក អនុប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា (ហៅកាត់ថា ស៊ីខាវឌូ) លោក អាត់ ធន់ មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងឆ្នាំ២០២៤​នេះ ការនាំចេញផលិតផលកាត់ដេរ​ទៅក្រៅប្រទេស មិនទាន់មានភាពល្អប្រសើរខ្លាំងនោះទេ។ លោកបន្តថា ប្រភេទទំនិញដែលមានការកើនឡើងក្នុងការនាំចេញ​ភាគច្រើន ជាកាបូបយូរដៃ ដែលត្រូវបានយកទៅដាក់លក់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំគិតថា វាមានការកើនឡើងខ្លះក្នុងរយៈ​ពេលចុងក្រោយនេះ ប៉ុន្តែចំនួនវាមិនទាន់ច្រើនទេ ប៉ុន្តែការកើនឡើងខ្លះហើយ»។

បើតាមគោលនយោបាយ​ឧស្សាហកម្ម​កាត់ដេរ​ ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរជាវិស័យមួយដែលដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ផលិតផលសម្លៀកបំពាក់ សុទ្ធសឹងត្រូវបាននាំចេញទៅក្រៅប្រទេស ដែលតំណាងឱ្យ​ប្រមាណ ៨០% នៃការនាំចេញផលិតផលរបស់កម្ពុជា ហើយទីផ្សារសំខាន់ៗសម្រាប់ផលិតផលវាយនភ័ណ្ឌ និងសម្លៀកបំពាក់មានចំនួនបីគឺ សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប និងហុងកុង។

ទន្ទឹមនឹងនោះក្នុងកំឡុងឆ្នាំ២០២២ និង២០២៣ ប្រទេសកម្ពុជានិងបណ្តាប្រទេសដទៃបានជួបប្រទេះនឹងវិបរត្តិកូវីដ១៩ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេស និងវិស័យមួយចំនួន មិនអាចនាំនេញ នាំចូលបាន៕

ក្រសួង​​​​ណែនាំជាថ្មី​ឱ្យក្រុមហ៊ុន​​កាត់បន្ថយការ​ផ្សាយលើសលប់​លើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និង​បណ្តាញសង្គម​

ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងព័ត៌មាន ណែនាំជាថ្មី​ដល់​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត និងនាំចូល​គ្រឿងស្រវឹង កាត់បន្ថយការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​គ្រឿងស្រវឹងនៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងបណ្តាញ​សង្គម​​ ខណៈ​​​លោក​​​សង្កេត​​ឃើញ​​ថា ក្រុមហ៊ុន​មួយចំនួន​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​​ផលិត​ផលគ្រឿងស្រវឹងច្រើន​លើសលប់ពេក ដែលធ្វើ​ឱ្យ​ជះផលអវិជ្ជមានដល់សង្គម។

ក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាក្រមប្រតិបត្តិសម្រាប់ការធ្វើទីផ្សារ និងការធ្វើទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវលើផលិតផលគ្រឿងស្រវឹងនៅកម្ពុជា នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង​ព័ត៌មាន លោក នេត ភក្ត្រា មានប្រសាសន៍​ថា ស្របពេល​មាន​ការរីកចម្រើននៃ​ឧស្សាហកម្មគ្រឿងស្រវឹង ដែល​​បាន​ផ្តល់ផល​ប្រយោជន៍​​ច្រើន​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​ ប៉ុន្តែ​ឧស្សាហកម្មគ្រឿងស្រវឹងនេះ ក៏បានជះឥទ្ធិពល​អវិជ្ជមាន​ត្រឡប់​​​​មកវិញ​ដល់សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និង​វប្បធម៌​ប្រពៃណីជាតិផងដែរ តាមរយៈការផ្សាយពាណិជ្ចកម្មគ្រឿងស្រវឹងយ៉ាងគគ្រឹគគគ្រេងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនានា និងបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម។

លោកបានកត់​សម្គាល់ផងដែរថា ការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មគ្រឿងស្រវឹងខ្លះ បានជំរុញឱ្យ​​អតិថិជន ជាពិសេស​យុវជន ​​ឈ្លក់វង្វេង​ក្នុងការ​ទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង ដើម្បីផ្សង​សំណាង​យករង្វាន់​ជាដើម។

លោកបន្តថា៖ «ការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងនាំឱ្យកើតចេញជាបញ្ហាផ្សេងៗ ដូចជា គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ការជំរុញ​ដល់ការសេពគ្រឿងញៀន ការជួញដូរផ្លូវភេទ និងការឆ្លងមេរោគអេដស៍ជាដើម»។

ករណីនេះ លោក​ នេត្រ ភក្ត្រា បាន​ជំរុញដល់​ក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ អនុវត្តឱ្យ​បានខ្ជាប់ខ្ជួននូវក្រមប្រតិបត្តិសម្រាប់ការធ្វើទីផ្សារនិងការធ្វើទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវលើផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង និង​បទប្បញ្ញត្តិច្បាប់​លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តជាធរមាន និងជៀសវាងនូវការ​ផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម​លើសលប់​ពេក​នៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និង​បណ្តាញសង្គម។

ជាមួយគ្នានេះ លោករដ្ឋមន្ត្រី​ ​បញ្ជាក់​​ថា រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏បាន​ដាក់ចេញនូវយន្តការ នីតិវិធី បទ​ដ្ឋាន​គតិយុត្ត និងការបង្កើតក្រុមការងារគ្រប់​គ្រង​ការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផលិត​ផល​គ្រឿង​ស្រវឹង ដែលមានក្រសួងព័ត៌មានជាប្រធាន និង​មានសមាសភាពពីក្រសួងស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត ដើម្បីត្រួតពិនិត្យ​ និងគ្រប់គ្រង​​ទៅការផ្សព្វផ្សាយគ្រឿងស្រវឹងនេះផងដែរ។

លោកថា៖ «កិច្ចការស្នូលនៃក្រុមការងារនេះ គឺ​ដឹកនាំជាយុទ្ធសាស្ត្រលើការគ្រប់គ្រងការផ្សព្វ​ផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្មផលិត​ផល​គ្រឿង​ស្រវឹង តម្រង់ទិសក្នុងការរៀបចំយន្តការអនុវត្ត និងបទដ្ឋាន​បច្ចេកទេសលើការគ្រប់គ្រងការផ្សព្វ​ផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្មផលិតផល​គ្រឿងស្រវឹង កំណត់​វិធាន​ការ​បច្ចេកទេស​សម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ធានា​បាន​កិច្ចការពារអ្នកប្រើប្រាស់ និងជំរុញការប្រកួតប្រជែងដោយសុចរិត ក៏ដូចជា រៀប​ចំ​សណ្តាប់​ធ្នាប់​​នៃការផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង តាមគ្រប់មធ្យោបាយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងការដាក់តាំងបង្ហាញជាសាធារណៈនៅគ្រប់ទីកន្លែង ដើម្បីលើកកម្ពស់សោភ័ណភាពនិងសុវត្ថិភាព»។

លោក ទេព អស្នារឹទ្ធិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន មា​នប្រសាសន៍បន្ថែមថា ក្រសួងបានដាក់ចេញ​នូវកិច្ចការអាទិភាពមួយចំនួន​ ពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចការគ្រប់គ្រងការផ្សព្វផ្សាយផលិតផលគ្រឿង​ស្រវឹង​ ដែលក្នុងនោះរួមមាន ការពិនិត្យមើលលើវឌ្ឍនភាពការងារ ជាពិសេសការអនុវត្តសារាចរណែនាំ និងការពិនិត្យមើលទៅលើយន្តការអាទិភាពដែលផ្តោតទៅលើការពង្រឹងកិច្ចសហប្រត្តិការបន្ថែម។

លោកបន្តថា៖ «ជាក់ស្តែងក្រសួង​បានក្រើនរំលឹកអំពីភាពចាំបាច់ អំពីការពង្រឹងការអនុវត្តវិធានការការគ្រប់គ្រងការផ្សាយគ្រឿងស្រវឹង គោលបំណងទប់ស្កាត់ការផ្សព្វផ្សាយទាំងឡាយណា ដែលមានលក្ខណៈជ្រុលហួសហេតុពេក ដែល​ប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅ និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់សង្គមកម្ពុជា»។

លោកក៏បានអំពាវនាវផងដែរ ឱ្យ​គ្រប់ភាគីទាំងអស់ចូលរួមសហការនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងសណ្តាប់​ធ្នាប់ និងចូលរួមផ្សព្វផ្សាយនូវផលវិបាកដែលកើតចេញពីគ្រឿងស្រវឹង និងភាពចាំបាច់នៅក្នុងការទប់ស្កាត់។

Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះពីតំណាង​ក្រុមហ៊ុនស្រាបៀ​​ហ៊ិននិគែន ​(ខេមបូឌា)​​​​​ និងក្រុមហ៊ុនខេមប្រូវ ​(Carisberg Cambodia) បានទេ នៅថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ។

តែ​ក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាក្រមប្រតិបត្តិសម្រាប់ការធ្វើទីផ្សារ និងការធ្វើទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវលើផលិតផលគ្រឿងស្រវឹងនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ​នេះ​ ក្រុមហ៊ុនផលិតនិងនាំចូលគ្រឿងស្រវឹង​​​ចំនួន១០ បាន​ប្រកាស​​ពី​ការបង្កើតស្តង់ដារួម​​មួយ​​​សម្រាប់​អនុវត្ត ក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់ការអនុវត្តទីផ្សារ ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ​ ការរក្សាបាននូវសន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ​ ​​និងសុខដុមនីយកម្មនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា និងចូលរួមគិតគូរពីសុខភាពសាធារណៈ។

លោក​វេជ្ជបណ្ឌិត គួច ម៉េងលី អ្នកជំនាញផ្នែកសុខភាពសាធារណៈនៅកម្ពុជា សង្កេតឃើញ​ថា ការ​ផ្សព្វផ្សាយគ្រឿងស្រវឹង​នៅ​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន ​ហាក់មានសន្ទុះច្រើនលើស​លប់ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​​​ប៉ះពាល់ជាខ្លាំង​ដល់​មុខ​មាត់​សង្គម​ជាតិ និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ជាពិសេស​ក្រុម​យុវវ័យ។

លោក​ថា៖ «ខ្ញុំកម្រឃើញប្រទេសណាផ្សព្វផ្សាយដូចប្រទេសខ្មែរយើង ដែលរហូតទាល់តែពិធីករ ឬសិល្បៈករ សិល្បៈ​ការិនី គាស់​ស្រាផឹកផង ឡើងនិយាយ​ផង វាប៉ះទង្គិចដល់មុខមាត់ប្រទេសជាតិ ហើយវាប៉ះទង្គិចទៅដល់ការផ្សាយដោយផ្ទាល់ទៅដល់មហាជន។ […] ខ្ញុំមានការពិបាកមើលនឹងភ្នែក ប៉ុន្តែនេះជាបរិបទនៅក្នុងស្រុកខ្មែរយើង​ ខ្ញុំអត់ដឹងថា គេមានគំនិតយ៉ាងម៉េចដែលមើលទៅ​អត់ឃើញទើស ប៉ុន្តែបើយើងនិយាយអំពីបរិបទជុំវិញប្រទេស គេ​កម្រមានធ្វើអ៊ីចឹងណាស់ វាហួសហេតុពេក ហើយវាទាក់ទាញយុវជនជ្រុលពេក ដែលធ្វើឱ្យ​​ប្រទេសខ្មែរទាំងមូលស្ទើរតែអ្នក​ប្រមឹក​ផឹកស៊ីអស់ទៅហើយ»។

លោកក៏បានបង្ហាញពីគោលជំហរគាំទ្រយ៉ាងមោះមុតចំពោះយុទ្ធសាស្ត្ររបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលប្រើប្រាស់នៅក្នុងការទប់ស្កាត់ការផ្សព្វផ្សាយលើសកម្រិត​នៃប្រភេទ​គ្រឿងស្រវឹងគ្រប់​ប្រភេទនៅ​កម្ពុជា។ តែយ៉ាងណា លោក​​នៅតែមើលឃើញថា មានតែការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យ​បានពេញ​លេញ​មួយមុខ​គត់ ទើប​អាចនាំមកនូវ​ការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿង​ស្រវឹ​ង​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព។

លោកថា៖ «ការធ្វើយ៉ាងម៉េចក៏ដោយ វាតូចតាចមែនទែនបើយើងប្រៀបធៀបការផឹកស៊ីនៅក្នុងប្រទេសខ្មែរយើងទាំងមូល។ […] គ្មានច្បាប់អីខ្លាំងជាងច្បាប់ដែលចាប់មិនឱ្យ​លក់ដល់យុវជនទេ ឱ្យ​មានID Card [អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ]ត្រឹមត្រូវពេលលក់ ពេលណាលក់ខុសយើងត្រូវចាប់ពិន័យ ហើយពេលណាផឹកបើកបរប៉ះទង្គិចគេត្រូវជាប់គុក មានតែច្បាប់ប៉ុណ្ណឹង​ទេ​ដែល​មានប្រសិទ្ធ​ភាព ក្រៅពីហ្នឹងទៀតគឺស្ទើរតែអត់ទៅហើយ។ នៅប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណាដែរ គេមានច្បាប់ក្រោមអាយុគេអត់លក់ឱ្យ​ បើលក់ គេចាប់បាន​ គេពិន័យ គេបិទហាង ហើយបើបើកបរយើងប៉ះពាល់អាយុជីវិត និងសុវត្ថិភាពគេ អាហ្នឹងយើងជាប់គុកទៅតាមទម្ងន់ធ្ងន់ធ្ងរជាក់ស្តែង»។

លោក យង់ គិមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍និងសន្តិភាព បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះដែរ​ថា ការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មគ្រឿង​​ស្រវឹង ​​ជា​បញ្ហា​ប្រឈម​​មួយដោយ​បាន​អូសទាញយុវជនកម្ពុជា​ ធ្លាក់ក្នុងភាពអបាយមុខ។

លោក​ក៏​បាន​សំណូមពរ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ពន្លឿនការអនុម័តច្បាប់​ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ហាមជន​ក្រោម​អាយុ​ ​១៨ឆ្នាំ ​ទទួលទាន​​គ្រឿង​ស្រវឹង និងតំឡើងពន្ធលើផលិត​ផលទាំងនោះឱ្យ​ប្រហាក់​​ប្រហែលនឹងប្រទេសជិតខាង៕

សង្គមស៊ីវិលជំរុញ​ឱ្យមានការពិនិត្យសុវត្ថិភាពទូកចម្លង ខណៈនៅតែមានករណីកុមារ​ស្លាប់ដោយសារលិចទូក

សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ជំរុញ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរបង្កើន​ការ​​យក​ចិត្តទុកដាក់​បន្ថែម​ទៀត​ ទៅ​លើ​សុវត្ថិភាព​ទូកចម្លង​​ឆ្លង​​ស្ទឹង​ ឬទន្លេ ដើម្បីការពារអាយុជីវិតប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសកុមារ ខណៈករណីលិចទូកចម្លងនៅតែកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់។

ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីហេតុការណ៍លិចទូកចម្លងនៅស្រុក​ប្រាសាទសំបូរ ខេត្តកំពង់ធំ កាលពីថ្ងៃទី០៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ បណ្តាលឱ្យ​​ក្មេងស្រី​អាយុ ១៣​ឆ្នាំ​ម្នាក់ស្លាប់។ បើតាម​អាជ្ញាធរ​ទូកចម្លងឆ្លងស្ទឹងនោះ មាន​សិស្ស​ប្រុសស្រីចំនួន ១៥នាក់ បាន​ជិះនៅលើទូក​នោះ ខណៈពេលដែល​ពួកគេ​ត្រឡប់​​ពីសាលា​រៀនទៅផ្ទះវិញ។

​នាយកទទួលបន្ទុក​កិច្ចការ​ទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ(Licadho) លោក អំ សំអាត មាន​ប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤​​​ថា ករណី​លិច​ទូក​នេះ ជាការ​ធ្វេស​ប្រហែសរបស់​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន ដោយសារតែករណីលិចទូកនេះ ក៏ធ្លាប់កើតឡើងផងដែរ នៅ​ឃុំកំពង់​ភ្នំ ស្រុក​លើក​ដែក ខេត្ត​កណ្តាល បណ្តាលឱ្យស្លាប់សិស្សជាច្រើននាក់រួចមកហើយ។

លោក​ថា៖ «ហើយរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន បានណែនាំដល់មន្ត្រីសាធារណការ និង​ដឹកជញ្ជូន​តាម​ខេត្ត អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងម្ចាស់ទូកចម្លង​ពីការទទួលខុសត្រូវសុវត្ថិភាព សិស្ស និងអ្នកជិះ ដោយឱ្យអាជ្ញាធរ​មូល​ដ្ឋាន​ជា​អ្នក​តាម​ដាន និង​ពិនិត្យមើលគ្រប់ទូកចម្លង​សិស្ស និងអ្នកដំណើរ ដើម្បីចៀសវាងហានិភ័យដែលកើតឡើងទៀត។ ដូច្នេះករណីលិចទូចចម្លង​នេះ គឺជាការធ្វេសប្រហែស និងការមិនយកចិត្តទុកដាក់ពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន»។

ករណីនេះ លោកស្នើ​ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ​​ មានវិធានការលើម្ចាស់ទូកចម្លង ឱ្យ​គោរពតាមគោល​ការណ៍​សុវត្ថិភាព​ ហើយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគួរតែត្រួតពិនិត្យ និងតាមដាន​លើ​ទូក​ចម្លង​ទាំង​អស់។

លោក​ អំ សំអាត បន្ថែម​ថា៖‌‌ «បើមិនគោរពតាមគោលការណែនាំគួរចាត់វិធានការតាមច្បាប់ និងគួរពិនិត្យមើលទូកចម្លងសិស្សជាប្រចាំនៅពេលវេលាម៉ោងសិស្សឆ្លងទៅរៀន និងត្រលប់ទៅផ្ទះ ដូចករណីអាជ្ញារធរជួយសម្រួលចរា​ចរណ៍​ពេល​សិស្ស​ចេញពីសាលារៀន»។

ចំណែកឯ នាយកប្រតិបត្តិ​មជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍និងសន្តិភាព លោក យង់ គិម​អេង សង្កេត​ឃើញ​ថា ករណី​លិច​ទូក​ចម្លង​ដែលតែងតែកើតមានឡើងនេះ គឺដោយសារកង្វះ​ការត្រួតពិនិត្យសុវត្ថិភាពពីសំណាក់អាជ្ញាធរ។

លោក​ថា៖ «បើតាមខ្ញុំមើលទៅ រឿងទាំងអស់ហ្នឹងវាសុទ្ធតែខ្វះការត្រួតពិនិត្យលើទូកចម្លងអីផ្សេងៗ កន្លងមកយើងអត់បាន​ធ្វើការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​បាន​ត្រឹម​ត្រូវ តើមានប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពត្រឹមត្រូវអត់? សម្រាប់​ពេល​ណាដែល​ជួប​គ្រោះថ្នាក់តើអាចមាន​ឧបករណ៍​ជួយសង្គ្រោះអីអត់? អញ្ចឹងហើយបានជាមានបញ្ហាជាញឹកញាប់»។

លោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរត្រូវត្រួតពិនិត្យប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពទូក និងការត្រៀមសង្គ្រោះ ក្នុង​​ករណីមានការ​លិច​ទូកជាយថាហេតុ។

លោក​ យង់ គិមអេង បន្ថែមថា៖ «រឿងអស់ហ្នឹងមិនមែនជារឿងថ្មីទេ ហើយអាជ្ញាធរដែនដីដែលមានទូកដ ទូកចម្លងហ្នឹង គួរតែត្រួតពិនិត្យសុវត្ថិភាពឱ្យបានច្បាស់លាស់ ឱ្យបានហ្មតចត់ បើមិនអញ្ចឹងទេ ករណីហ្នឹងនៅតែកើតឡើងដដែលៗ[…] ទី១ គាត់ត្រូវមើលពីប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពរបស់ទូកដទូកចម្លងហ្នឹង ទី២គាត់អាចមើលថាតើមានពោង​សុវត្ថិភាពដែល​អាច​ជួយ​សង្គ្រោះបានអត់? ហើយរឿងទី៣ គាត់អាចពិនិត្យមើលលទ្ធភាពរបស់ទូក ពីចំណុះមិនមែនចេះតែដាក់ៗ អត់​គិតពីបញ្ហាសុវត្ថិភាព អាហ្នឹងវាជារឿងមួយដែលសំខាន់»។

លោក ងួន រតនៈ អភិបាលខេត្ត​កំពង់ធំ មាន​ប្រសាសន៍​ថា ខាង​អាជ្ញាធរ​នឹង​ពង្រឹង​បន្ថែម​ទៅលើ​បញ្ហា​នេះដោយ​ធ្វើការអប់រំណែនាំទៅលើអ្នកជិះនិងអ្នកផ្តល់សេវា។

លោកបន្តថា៖ «កន្លងមកអ្នកផ្តល់សេវាហ្នឹងយើងក៏ធ្លាប់ចែកពោងឱ្យ​​គាត់ដែរ[…] កន្លងទៅ​ គាត់​ពាក់ដែរ តែ​លើកនេះ​ដូច​គាត់ថា​អាង​មិន​អីៗ​តាម​មើល ហើយ​ទឹក​វា​នៅរាក់ផង​ចឹង​គាត់​អត់​ពាក់ តាម​ពិត​ពោងបានចែកជូនគាត់រួចហើយ ចឹង​យើង​នឹង​ព្យាយាមអប់រំឱ្យ​យល់បន្ថែមទៀត»។

ជុំវិញករណីលិចទូចម្លងនៅខេត្តកំពង់ធំនេះដែរ លោក ឃួន វុទ្ធី អធិការនៃអធិការ​ដ្ឋាន​ស្រុកប្រាសាទ​សំបូរ មានប្រសាសន៍ថា​ មូល​ហេតុ​ដែ​ល​នាំឱ្យមានឧបទ្ទវហេតុនេះកើតឡើង បណ្តាល​មក​ពី​ម្ចាស់ទូកធ្វេស​ប្រហែស ដោយ​​មិនដាក់អាវពោងតាមទូក និង​ដាក់សិស្ស​​លើស​​ចំណុះ។ លោក​បន្តថា ក្រោយ​កើតហេតុនេះ សមត្ថកិច្ច​បាន​ចាប់ឃាត់ខ្លួនស្ត្រីជា​​ម្ចាស់ទូកចម្លង ម្នាក់​ឈ្មោះ សឿន យូន អាយុ ៤០ឆ្នាំ ដើម្បីចាត់ការទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់។

បើតាម​អធិការ​រូបនេះ នៅកំពង់ចម្លងនោះ មាន​ទូកដចំនួន​មាន៤ ដោយ​ឆ្លាស់វេនគ្នា​ ដើម្បីចម្លងប្រជាពលរដ្ឋ និង​សិស្សានុសិស្ស​នៅក្នុងតំបន់នោះ។

លោក​ ឃួន វុទ្ធី បានគូសបញ្ជាក់​​ថា៖ «ខ្ញុំបានណែនាំដល់​​ទូក​​៣​ទៀត ដែល​មិន​ទាន់​ឧបទ្ទវ​ហេតុ​កើ​ត​ឡើង​ហ្នឹង ចាប់​ពី​ថ្ងៃនេះទៅ ដាក់ពោងឱ្យជាប់ ហើយពិនិត្យមើលទូក បើទូកនោះចាស់ទ្រុឌទ្រោម យើងកុំប្រើប្រាស់ ហើយដាក់ចំណុះឱ្យសមរម្យ»។

កាលពីថ្ងៃទី០៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រោយឧបទ្ទវហេតុ​លិច​​ទូកនេះ​​ ​ក្រសួង​អប់រំ​ ​យុវជន​ ​និង​កីឡា​ ​បាន​ចេញ​សេចក្ដីណែនាំ ​ស្ដីពី ​វិធានការ​បង្ការ​ និង​ទប់​ស្កាត់​គ្រោះថ្នាក់​ពេល​ធ្វើដំណើរ​ទៅ​មក​សាលារៀន​ សម្រាប់​បុគ្គលិក​អប់រំ ​និង​សិស្សានុសិស្ស​។​

​សេចក្ដីណែនាំ​ បន្តថា​ ​ជា​រៀងរាល់​ឆ្នាំ​ ​សិស្ស​​និង​បុគ្គលិក​អប់រំ​មួយ​ចំនួន ​បាន​រងគ្រោះ​ក្នុង​អំឡុង​​ពេល​ធ្វើ​ដំណើរ​មកកាន់​សាលារៀន​ទាំង​មធ្យោបាយ​​ធ្វើដំណើរ​តាម​ផ្លូវ​គោក​ និង​ផ្លូវទឹក​ ​ជាពិសេស​នៅ​រដូវវស្សា​ ​និង​អំឡុង​ពេល​ទឹកជំនន់​។​

​​ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ផល​ប៉ះពាល់​ និង​គ្រោះថ្នាក់​ដែល​អាច​កើតមាន​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ធ្វើដំណើរ​មក​សាលា​រៀន​ ​ក្រសួង​អប់រំ ​បាន​ណែនាំ​ដល់មន្ទីរអប់រំ​ ​​អាជ្ញាធរ​ដែនដី​ ​និង​អាណាព្យាបាល​ ​ត្រូវ​តាមដាន​រាល់​ការ​ព្យាករ​អាកាសធាតុ​ ​ហើយ​ត្រូវ​ពិនិត្យមើល​ក​ម្រិត​ហានិភ័យ​ដែល​នឹង​អាច​កើតមាន​ ​និង​ត្រូវ​ណែនាំ​ឱ្យ​កែ​លម្អ​ដល់​ម្ចាស់​អាជីវកម្ម​ ​និង​អ្នកបញ្ជា​មធ្យោបាយ​ដឹកជញ្ជូន​សិស្ស​ ​និង​​បុគ្គលិក​អប់រំ​ឱ្យ​មាន​ការប្រុងប្រយ័ត្ន​ខ្ពស់​ ​គោរពច្បាប់​ចរាចរណ៍​ ​និង​មាន​ការទទួល​ខុស​ត្រូវ​ខ្ពស់​។​ ​ដោយឡែក​សម្រាប់​ទូក​ ​ឬ​កាណូត​ ​ត្រូវ​បំពាក់​ឧបករណ៍​សុវត្ថិភាព​ ​ឬ​អាវ​ពោង​សុវត្ថិភាព​ ​និង​កុំ​ដឹក​លើសចំណុះ​ ​ឬ​បញ្ជា​លើស​ល្បឿន​។ គួរបញ្ជាក់ថា ករណីលិចទូកចម្លងនៅខេត្តកំពង់ធំនេះ ​ជា​សោកនាដកម្ម​លិច​ទូក​​មួយ​​ករណី​ថ្មី​ទៀត ​បន្ទាប់ពី​សោកនាដកម្ម​លិច​ទូក​នៅ​ភូមិ​កោះ​ចំរើន​ ​ឃុំ​កំពង់​ភ្នំ​ ​ស្រុក​លើ​ក​ដែក​ ​ខេត្ត​កណ្ដាល​ ​កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១​៣​ ​ខែ​តុលា​ ​ឆ្នាំ​២០២២​។​ ​នៅ​ក្នុង​ឧប្បត្តិហេតុ​លិច​ទូក​នោះ បាន​​ធ្វើ​​ឱ្យ​កុមារ​​ជា​សិស្ស​ចំនួន ​១​១​នាក់ ​ក្នុងចំណោម​១​៥​នាក់​​ បាត់បង់ជីវិត​ ​ខណៈ​ពេល​ដែល​ពួកគេ​ជិះទូក​ត្រឡប់​ពី​សាលារៀន​មក​ផ្ទះ​គេ​វិញ​៕

២នៅក្រៅបក្សរដ្ឋា​ភិបាលអះអាងថា​បើមិនអាចបញ្ច​ប់សមាជិកដែលចេញពី​​បក្សនឹងប៉ះពាល់ដល់​លទ្ធផល​ឆ្នោ​ត

គណបក្សនយោបាយចំនួន២បក្ស ដែលជាសម្ព័ន្ធភាពនិងគ្នានៅក្រៅរដ្ឋាភិបាល បានអះអាងថាប្រសិនបើមិន​​អា​ច​​​បញ្ចប់សមាជិកភាពមន្រ្តីរបស់ខ្លួនដែលបានដើរចេញពីបក្សទេ នោះមាន័យថាបញ្ហានេះនឹងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ និ​ងប៉ះពាល់ទៅដំណើលទ្ធផល នៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រក្សា សម្រាប់នីតិកាលទី៤នេះ។

ការលើកឡើងនេះធ្វើឡើងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានរួមគ្នា រវាងគណបក្សភ្លើង​ទៀ​ន និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ស្តីពី «ដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹ​ក្សា​ក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី៤» នៅព្រឹកថ្ងៃទី១០ មិថុនា នេះ។

លោក គង់ មុនីកា ជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងជាអគ្គលេខាធិការគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ  មានប្រសាសន៍ថា ការរៀបចំស​ន្និសីទសារព័ត៌មានរួមគ្នា របស់បក្សនយោបាយទាំងពីរនៅថ្ងៃនេះ គឺចង់បង្ហាញថាអង្គបោះឆ្នោត របស់បក្ស​ភ្លើង​ទៀ​ន បានបោះឆ្នោតឱ្យបក្សផ្សេង វាជាគំរូមិនល្អ ហើយកិច្ចការនេះ មន្រ្តីទាំងនោះត្រូវតែ​​បញ្ចប់ពី​​សមាជិ​​កភា​ព​ពី​​ក្នុង​បក្ស។ក្រៅពីនេះទៀត រហូតមកដល់ពេលនេះ បញ្ហាបែបនេះបានកើតឡើងជាង៤០ ករណីហើយដែលបក្ស​​ជំ​ទា​​ស់​ស្នើសុំទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរតាំងពីមុនបោះឆ្នោត។ប៉ុន្តែករណីទាំងទាំងនេះ រកឃើញថានៅមិនត្រូវ​​បានដោះស្រា​​យនៅឡើយទេ។

លោកបន្តថា៖ «ទោះបីជាលទ្ធផលវាមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងអ្វី ជាការរំពឹងទុករបស់យើង  ប៉ុន្តែយើងមិនជំទាស់ទៅនឹងលទ្ធផលនោះទេ។ ប៉ុន្តែក៏យើងចង់បង្ហាញជូនសាធារណជនបានជ្រាបថា នៅក្នុងដំណើរការនៃការបោះឆ្នោ​តក៏យើងមានបញ្ហាមួយចំនួន ដែលយើងសង្កេតឃើញថា វាជះឥទ្ធិពលដល់លទ្ធផលដែរ ដែលគណបក្សទ​​ទួលបានគឺទី១អង្គបោះឆ្នោត ក្រុមប្រឹក្សាជាប់ឆ្នោតឃុំសង្កាត់របស់គណបក្សភ្លើងទៀនដែលបានទៅចូលរួមជី​​​វភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សដទៃ ហើយជាគោលការណ៍  បានន័យថាពួកគាត់បានបញ្ចប់សមាជិកភាពរបស់ខ្លួនដោយស្វ័យប្រវត្តិពីគណបក្សភ្លើងទៀន ដូច្នេះហើយគណបក្សភ្លើងទៀនចាំបាច់ដាក់នៅសកម្មជន ឬមន្ត្រីរបស់ខ្លួនជំនួសឱ្យអ្នកដែលបានចាកចេញ ប៉ុន្តែនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការផ្លាស់ប្តូរនេះ គឺថាយើងធ្វើអត់បានទេ»។

អគ្គលេខាធិការគណបក្សឆន្ទៈខ្មែររូបនេះបានបន្ថែមថា ការសុំផ្លាស់ប្ដូរអង្គបោះឆ្នោតដែលជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នោះ ជានីតិវិធីច្បាប់ត្រូវរង់ចាំការឆ្លើយតបពីក្រសួងមហាផ្ទៃវិញ ក្នុងរយៈពេលប្រមាណ១៤ថ្ងៃក្រោយដាក់សំ​ណើរ​។ក៏ប៉ុន្តែគណបក្សលោកត្រូវចំ​ណា​​យរយៈពេលយូរជាងនេះ ដោយមកដល់ពេលនេះមិនទាន់អាចផ្លាស់ប្ដូរបាននៅ​​ឡើយទេ។

ចំណែក ប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ទាវ វណ្ណុល ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា មុនពេលបោះឆ្នោត និងក្នុងរយៈពេលដែលបោះឆ្នោត គឺមានការលំបាកក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរក្រុមប្រឹក្សា និងការគំរាមកំហែងចាប់ខ្លួនសកម្មជន ជាអង្គបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សភ្លើងទៀនមួយចំនួន អ្នកខ្លះបានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ហើយមួយចំនួនទៀតមានការលាក់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមិនអាចឱ្យពួកគេចេញទៅបោះឆ្នោតបាន។

លោកបន្តថា៖«យើងនៅតែទាមទារ ទោះបីជាមានការបោះឆ្នោតកន្លងផុតទៅហើយក៏ដោយ ក៏យើងនៅតែទាមទារសុំធ្វើការផ្លាស់ប្តូរ ពីសមាជិកភាពរបស់ សមាជិកគណបក្សភ្លើងទៀនដែលបានធ្វើខុសបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង របស់គណបក្សភ្លើងទៀន។[…]យើងអត់មាននីតិវិធីអីទេ យើងមានតែជំរុញឲ្យសមាជិកព្រឹទ្ធសភារបស់យើងទៅក្រសួងមហាផ្ទៃដើម្បីសួរនាំអំពី នីតិវិធីនៃការផ្លាស់ប្ដូរហ្នឹង តែបច្ចុប្បន្ននេះដែលយើងបានជម្រាបនៅក្នុងសន្និសីទកាសែត គឺមានប្រហែលជា២០០នាក់ដែលយើងបានធ្វើការផ្លាស់ប្តូរ រយៈពេលប្រហែលជា៣ទៅ៦ខែហើយអត់មានការផ្លាស់ប្តូរ គឺយើងនឹងបញ្ជូនសមាជិសភា ៣រូបដើម្បីទៅសួរនាំនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ   លើសពីហ្នឹងទៀតគេយើងនឹងធ្វើការតវ៉ាទៅតាមនីតិវិធីច្បាប់ ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយបានចែង បន្តនីតិវិធីបន្តទៅទៀត»។

លោក ទូច សុខៈ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបានឆ្លើយតបថា ក្រសួងមហាផ្ទៃមានការស្មុគស្មាញក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាគណបក្សប្រឆាំងទាំង២ ដោយសារតែគណបក្សបប្រឆាំងទាំងនោះមានបញ្ហាផ្ទៃក្នុង ហើយមានការផ្លាស់ប្ដូរបក្ស និងការប្ដឹងផ្ដល់គ្នា។

លោកថា៖«មួយរយៈនេះគណបក្សប្រឆាំងគឺបែកខ្ញែកគ្នាទៅបង្កើតគណបក្សផ្សេងៗជាច្រើន ពេលខ្លះក៏ត្រូវគ្នា ពេលខ្លះក៏ទាស់គ្នាហូរហែរ។ ហើយសមាជិកគេថាមានទំនាស់ផ្ទៃក្នុងជាប្រចាំ ចាកចេញពីបក្សនេះបក្សនោះ ទៅកាន់បក្សនេះបក្សនោះ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សានៃគណបក្សប្រឆាំងគឺថាមានទំនាស់គ្នាហូរហែរហើយរហូលដល់មានការប្ដឹងប្ដល់គ្នាពីរឿងសុំដោះដូរសមាជិកក្រុមប្រឹក្សានោះថែមទៀតផង។ ដែលបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងនាំឱ្យក្រសួងមានការលំបាកស្មុគស្មាញមួយជំហ៊ានធំនៅក្នុងការសម្រេច។ អ្វីដែលសំខាន់គឺសូមឱ្យពួកគាត់ដោះស្រាយនូវផ្ទៃក្នុងរបស់គាត់ឱ្យបានចប់សព្វគ្រប់ហើយក្រសួងមហាផ្ទៃធ្វើទៅតាមតែច្បាប់ ធ្វើទៅតាមតែទម្លាប់ទេ»។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃរូបនេះយល់ឃើញថា ការបាត់បង់សំឡេងក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ គឺដោយសារសមាជិករបស់បក្សប្រឆាំងទាំង២ មានការបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង ធ្វើឱ្យមានការមិនទុកចិត្តគ្នា។

នាយកប្រតិបត្តិអង្គការនិចហ្វិច លោក សម គន្ធាមី មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងមហាផ្ទៃជាអ្នកគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលឃុំសង្កាត់ ធ្វើការងារបច្ចេកទេសជាមួយគណបក្សសាម៉ី គួតែចាត់ចែងដោះស្រាយចំពោះការសុំប្តូរក្រុមប្រឹក្សា ដើម្បីកុំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការបាត់សន្លឹកឆ្នោត។

លោកបន្តថា៖«វាបាត់សន្លឹកឆ្នោត កាលណាអត់មានអង្គបោះឆ្នោត អ្នកដែលគេចាកចេញ ហើយអត់គាំទ្រ មានវត្តមានបំពេញការងារ អញ្ជឹងគាត់ក៏មិនមានសិទ្ធបោះឆ្នោតដែរ អញ្ជឹងទៅវាប៉ះពាល់ដល់សន្លឹកឆ្នោតរបស់គណបក្សដែលឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សា ខេត្ត ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ[…] ខ្ញុំគ្រាន់តែសុំណូមពរក្រសួងមហាផ្ទៃជួយរៀបចំចាត់ចែងតាមដំណើរគណបក្សដែលសុំផ្លាស់ប្តូរនោះទៅ ដើម្បីឱ្យដំណើរការបោះឆ្នោត អង្គបោះឆ្នោត បានចូលរួមបោះឆ្នោតបានទាំងអស់គ្នា»

តាមរយៈលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ អាណត្តិទី៤ ដែលប្រព្រឹត្តទៅកាលពីថ្ងៃទី២៦​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ២០២៤ គណបក្សប្រជាជនទទួលបាន៥០៤អសន: គណបក្សឆន្ទ:ខ្មែរបាន៤៧អសន: និងគណបក្សកម្លាំងជាតិទទួលបាន៨ អសន: ក្នុងចំណោមអសន:ក្រុមប្រឹក្សារាជធានី-ខេត្តសរុបដែលមានចំនួន ៥៥៩អសន:៕

សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិប្រតិកម្មចំពោះការចោទប្រកាន់របស់ក្រសួងបរិស្ថាន

ក្រុមសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិច្រានចោលចំពោះការចោទប្រកាន់របស់ក្រុមយុវជនសង្គមស៊ីវិលនៃក្រសួងបរិស្ថានដែ​​​ល​ថាសកម្មភាពរបស់ក្រុមខ្លួនស្ថិតនៅក្រោមសេណារីយ៉ូរបស់ជនបរទេស និងចោទប្រកាន់ថាផ្សព្វផ្សាយសកម្មភាពផ្អែ​​ក​​លើ​​​ជ្រុងតែម្ខាងដែលនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។

ប្រតិកម្មនេះកើតឡើងក្រោយការគណនីហ្វេសប៊ុក របស់ក្រសួងបរិស្ថាន បានបង្ហោះលិខិតថ្កោលទោសមួយច្បាប់របស់ក្រុមយុវជ​ន​សង្គមស៊ីវិល ដែលចេញកាលពីថ្ងៃទី០៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ដែលមានខ្លឹមសារថា «លិខិតថ្កោលទោសចំពោះច​​​​នាយុវជនខុសច្បាប់ដែលយកវិស័យបរិស្ថានធ្វើជាឈ្នាន់នយោបាយ » ហើយវាយប្រហារមកលើសកម្មភាព និងកិច្ចខិត​​ខំ​​ប្រឹ​ងប្រែងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។ 

កញ្ញា ភួង កែវរស្មី សកម្មជនម្នាក់ក្នុងចំណោមសកម្មជន នៃចលនាមាតាធម្មជាតិផ្សេងទៀត ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅចន្ទនេះថា កញ្ញាមិនដឹងថាក្រុមយុវជនសង្គមស៊ី​វិលដែលក្រសួងបរិស្ថានយកមកផ្សាយលើគណនីហ្វេសប៊ុកនោះមានប្រភពម កពីណានោះទេ ខណៈមិនដែលបានឃើ​​ញ​ចូលរួមសកម្មភាពណាមួយក្នុងកិច្ចការការពារបរិស្ថាន ប៉ុន្តែបែរជាមកចេញលិ​ខិ​ត​ចោទប្រកាន់ក្រុមខ្លួនដោយមិនមា​ន​​​ភស្តុតាងអ្វីច្បាស់លាស់ទៅវិញ។

យ៉ាងណាកញ្ញាថា រូបខ្លួនបដិសេធចំពោះការចោទប្រកាន់មិនថាមកពីក្រុមយុវជនសង្គមស៊ីវិល ឬក្រ​​សួ​ង​​បរិស្ថានទេ ព្រោះសកម្មភាពដែលក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិបានធ្វើកន្លងមកគឺដើម្បីប្រយោជន៍បរិស្ថាន ចូលរួមការពារ និងថែរក្សាធនធានរប​​ស់​កម្ពុជា។កញ្ញាបន្តថា រាល់ការរិះគន់មិនមែនក្នុងន័យអាក្រក់ឡើយ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ ការតិះតៀនទាំងនោះគឺចង់ឱ្យ​​មានកា​រ​កែ​ប្រែចំ​​ណុចអវិជ្ជមាន។

កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖«សកម្មភាពដែលបន្ទច់បង្អាក់នូវលទ្ធផលរបស់ក្រសួងបរិស្ថានទេ ព្រោះយើងធ្វើការកន្លងមក យើងសាទរចំពោះលទ្ធផលដែលគេធ្វើបាន ហើយយើងរិះគន់ដើម្បីបំពេញបន្ថែមនូវចំណុចខ្វះខាតរបស់ក្រសួង ក៏ដូចជាធ្វើជាដៃគូសហការនូវក្នុងការជួយការពារទៅដល់ទ្រព្យសម្បត្តិធនធានធម្មជាតិនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា »។

កញ្ញាបន្ថែមទៀតថា សកម្មភាពដែលក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិបានធ្វើ គឺធ្វើចេញពីចិត្ត និងដោយក្តីស្រឡាញ់មិនមែនស្ថិតក្រោមការបង្គាប់បញ្ជាពីជនបរទេស ឬក្រុមណាមួយនោះទេ។

កញ្ញាថា​៖«ពួកយើងមិនមែនជាមនុស្សដែលល្ងង់ ពួកយើងមិនមែនជាមនុស្សដែលមិនមានខួរក្បាលចេះគិតដើម្បីទៅធ្វើការបម្រើអ្នកណាម្នាក់ ហើយទៅលះបង់សិទ្ធិសេរីភាពខ្លួនឯងជាប់គុកម្តង១០ខែជាង ហើយរឿងក្តីក្រោយរួមគំនិតក្បត់នេះអានឹ​​ងជាប់គុបចាប់ពី៥ឆ្នាំ ទៅដល់១០ឆ្នាំឯណោះ។ ហើយមូលហេតុដែលពួកយើងហ៊ានលះបង់ដល់ប៉ុណ្ណឹង ដោ​​​​សារយើ​​ងនឹកឃើញថាអ្វីដែលយើងធ្វើ គឺយើងធ្វើដើម្បីប្រយោជន៍របស់បងប្អូនខ្មែរយើងទាំងអស់គ្នា»។

ហាក់មិនខុសគ្នាទេ សកម្មជនបរិស្ថានមួយរូបផ្សេងទៀតកញ្ញា មាន លីសា ប្រតិកម្មថា ការចោទប្រកាន់ប្រឆាំងពួកខ្លួ​​នជា​​ឈ្មួ​​​​ញ​​​ប​រ​​ទេស ដោយភាសាគ្រោធគ្រាធបែបនេះ បង្ហាញពីចេតនាអាត្មានិយម។មួយវិញទៀត នេះជាឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើ​​ញ​​សង្គ​មកម្ពុជា មិនទទួលយកការរិះគន់បែបស្ថាបនា និងកែលម្អឱ្យមានភាពប្រសើរ សម្រាប់អនាគតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និង​ព​​​លរដ្ឋរបស់ខ្លួន។

ប្រភពបន្តថា៖«ពួកគេត្រូវបានមនោគមវិជ្ជាខ្មៅកខ្វក់ពីក្រុមជ្រុលនិយមដោយមិនបានបើកចិត្តទទួលយកសមិទ្ធផលជាច្រើនក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន។ក្នុងនាមពួកគេជាយុវជនខ្មែរបែរជាបណ្តោយខ្លួនឱ្យចាញ់កល់មនោគមវិជ្ជាខ្មៅកខ្វក់របស់ជនប​​រទេសជ្រុលនិយមទៅវិញ »។

Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការអធិប្បាយពីលោក ខ្វៃ អាទិត្យា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានទេនៅថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។

ចំណែក នាយកទទួលប​ន្ទុកកិច្ចការទូទៅ​ នៃ​អង្គ​ការការពារសិទ្ធិមនុស្ស ​លីកាដូ លោក អំ សំអាត យល់ឃើញថា ការចូលរួមធ្វើសកម្មភាពក្នុងកិច្ចការការការពារបរិស្ថាន និងការថែរក្សាធនធានធម្មជាតិគឺជារឿងសំខាន់ដែលមិនអាចខ្វះវត្តមា​ន​របស់យុវជនបានទេ។លោកបន្តថា សកម្មភាពទាំងនេះគួរតែមានការការចូលរួមលើកទឹកចិត្ត និងជ្រោមជ្រែង មិនមែនបំភិតបំ​​ភ័​យ​ ឬគំរាមកំហែងដើម្បីឱ្យពូកគេបញ្ឈប់សកម្មភាពនោះឡើយ។

លោកបន្តថា៖«នៅពេលដែលយុវជនមានចិត្តក្នុងការចូលរួមលើកកម្ពស់និងការពារទៅលើការការងារបរិស្ថានគឺជារឿងមួយល្អហើយគួរតែមានការលើកទឹកចិត្តចំពោះយុវជនវិញ ពីព្រោះយើងឃើញហើយថាកម្រណាស់ដែលមានយុវជនចេញមុខការពារបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ។ នៅពេលដែលមានយុវជនចូលរួម ហ្នឹងយើងគួរតែមានការលើកទឹកចិត្ត និងការគាំទ្រទៅលើកិច្ចការពារបរិស្ថាន មិនត្រូវមានការបំភិតបំភ័យ គំរាមកំហែង»។

បើតាមលោក អំ សំអាត នៅពេលយុវជនរាយការណ៍ពីភាពមិនប្រក្រតីណាមួយជុំវិញបញ្ហាបរិស្ថាន ឬសង្គមផ្សេងៗ ក្រសួងគួរបើកចិត្តទទួលយក និងពិចារណា ជាពិសេសស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់ផលប្រយោជន៍រួម។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ការងារបរិស្ថានដែលយុវជនបានលើកឡើងគួរតែពិនិត្យមើលថាតើ ការលើកឡើងរបស់យុវជនជាការពិតឬមិនពិត ហើយបើសិនជាការពិត ហ្នឹងយើងត្រូវរកមធ្យោបាយយ៉ាងណាដើម្បីដោះស្រាយទៅលើបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងដើម្បីការពារនូវបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ ហ្នឹងគឺជារឿងល្អ »៕

នាយករដ្ឋមន្រ្តី៖ ជនដែលប្រព្រឹត្តពុករលួយក្នុងការប្រឡងជ្រើសរើសមន្ត្រីរាជការ​​ នឹងប្រឈមការចាត់វិធានការច្បាប់

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានព្រមានជាថ្មីថា​ ជន​ទាំង​ឡាយ​ណាដែ​ល​ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ក្នុងការជ្រើសរើសមន្ដ្រីរាជការសាធារណៈ នឹងប្រឈមជាមួយការចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ពីអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ។

ក្នុង​ពិធីបិទវគ្គបណ្តុះបណ្តាលឆ្នាំ២០២៣ និងបើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលឆ្នាំ២០២៤ របស់សាលាភូមិន្ទ​រដ្ឋបាល រាជធានីភ្នំពេញ នៅ​ថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤​នេះ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែង​ថា បច្ចុប្បន្ន នៅតែមានករណីសូកប៉ាន់នៅក្នុងការប្រឡងចូលជាមន្ត្រីរាជការ តែយ៉ាង​ណាក៏​ដោយ​អង្គភាព​ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ នឹងចាត់វិធានការទៅលើករណីនេះ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «មានករណីចង់ស៊ីឡាក់ [ស៊ីសំណូក សូកប៉ាន់] មិនមែនអត់ទេ ប៉ុន្តែត្រូវការចូលរួម និងការអនុវត្តច្បាប់ដោយ ACU [អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ] យើងមិនប្រកាស ប៉ុន្តែមានអារឿងស៊ីឡាក់ [ស៊ីសំណូក សូកប៉ាន់]»។

ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកក៏បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងគណៈកម្មការ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ចូលរួម​ជំរុញការបង្កើតនូវសុក្រឹត្យភាព ដើម្បីធានា​ឱ្យ​បាន​នូវភាពជឿជាក់ក្នុងការ​ប្រឡង និង​ធានាថាមន្ត្រីដែលជាប់ក្នុងការប្រឡង គឺជាប់ដោយសារសមត្ថភាព។

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​ថ្លែងបន្តថា៖ «សម័យឥឡូវ​មិនមែនសម័យដែលប្រឡងមិនជាប់ មន្ដ្រីដាច់​ពោះទេ យើងមានជម្រើសផ្សេងច្រើននៅក្នុងការងារ អីចឹងធ្វើម៉េច​រួមគ្នាដើម្បីប្រព័ន្ធមួយនេះជោគជ័យ ពិសេសសុំការចូល​រួម​ពី​បេក្ខជន និងក្រុមគ្រួសារតែម្ដង ​[…] អ្នកជាប់ គេចេះនិយាយគ្នា អ្នកជាប់គេចេះសួរគ្នា អស់ប៉ុន្មាន? ប្រសិនបើមានរឿងបែបនេះ មិនស្ងាត់ទេ ហេតុអី មន្ត្រីចូលបម្រើរដ្ឋត្រូវចាប់ផ្តើមពីខ្លួនឯង មិនមែនជាការវិនិយោគទេ វិនិយោគកម្លាំងចិត្តកម្លាំង​កាយ ខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ វិនិយោគអាហ្នឹង​ មិនត្រូវវិនិយោគរកខ្សែ វិនិយោគរកថវិកាដើម្បីសូកគេនោះទេ ត្រូវវិនិយោគការខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីធានាបានសុក្រឹត្យភាព និងភាពត្រឹមត្រូវនៃការប្រឡង» ។

អ្នកនាំពាក្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក សយ ច័ន្ទវិចិត្រ មានប្រសាសន៍ថា កន្លងមក អង្គ​ភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ក៏ធ្លាប់បានរកឃើញ និងកសាងសំណុំរឿងចំពោះបុគ្គលដែលសូកប៉ាន់ ដើម្បីអាចចូលប្រឡងក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការផងដែរ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ពាក់ព័ន្ធការប្រឡងចូលក្របខណ្ឌ អង្គភាពធ្លាប់បានកសាងសំណុំរឿង ព្រមទាំងបញ្ជូនជន​សង្ស័យទៅតុលាការរួចមកហើយ ដោយជាប់សង្ស័យពីបទរំលោភអំណាច ដែលជាបទល្មើសពុករលួយ។ បើមានករណីសូក​ប៉ាន់​ចូល​ក្របខណ្ឌ ហើយអង្គភាពប្រមូលបានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ ACU ប្រាកដជាកសាងសំណុំរឿងបញ្ជូនទៅតុលាការ »។

ពាក់ព័ន្ធការប្រឡងជ្រើសរើសក្របខណ្ឌនេះ លោក វិចិត្រ ឱ្យដឹងដែរថា អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ មានយុទ្ធសាស្រ្តសំខាន់ៗ ក្នុងការបង្ការទប់ស្កាត់ ក្នុងនោះមាន​ការ​សហការជាមួយក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និង​ធ្វើជាអ្នកសង្កេតការណ៍ក្នុងដំណើរការប្រឡង ចាប់តាំងពីដំណាក់កាលតាក់​តែង​វិញ្ញាសារ ដំណាក់​កាល​សំណេរ កំណែ បូកពិន្ទុ និងរហូតដល់ការប្រកាសលទ្ធផលស្ថាពរ ព្រមទាំង​បំពេញការងារផ្សេងៗមួយចំនួនទៀតក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន។

លោកបន្ថែមថា អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ក្នុងនាមជាសេនាធិការមួយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល បានអនុវត្តនូវយុទ្ធសាស្រ្តសំខាន់ចំនួន៣ ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ក្នុងនោះរួមមាន ការ​អប់រំ ការបង្ការទប់ស្កាត់ និងការអនុវត្តច្បាប់។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកក៏បានអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរួមគ្នាប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវ​ការរស់នៅប្រកបដោយភាពត្រឹមត្រូវ ស្អាតស្អំ ក្នុងសង្គម។

ចំណែក នាយកប្រតិបត្តិ​អង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី មានប្រសាសន៍ថា វិធាន​ការរបស់​រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការកាត់បន្ថយអំពើពុករលួយ និងស៊ីសំណូកសូកប៉ាន់នៅក្នុងការប្រឡង គឺជារឿងល្អ តែ​ការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា គឺជារឿងពិបាក។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «រឿងលុបបំបាត់អំពើពុករលួយនៅកម្ពុជាហ្នឹង យើងពិបាកក្នុងការធ្វើ […]រឿងធំជាងគេការ​អនុវត្តច្បាប់ឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់ ជាពិសេសការស៊ើបអង្កេត ការឈានទៅដល់ការដាក់បន្ទុកផ្នែកច្បាប់ រាល់បទល្មើសអំពើពុករលួយខ្នាតធំ​ ដែលប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋ ប្រព័ន្ធសេដ្ឋ​កិច្ច ការអភិវឌ្ឍ ដែល​អាចរារាំងការវិនិយោគនៅកម្ពុជា ដែលគួរតែដោះមុនគេ ដោះពីធំមកតូច»។

លោកថា ប្រសិនបើមិនដោះស្រាយបញ្ហាអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជានោះទេ ប្រទេសកម្ពុជានឹងមិនមានស្ថេរភាពយូរអង្វែង ព្រមទាំងប៉ះពាល់គ្រប់វិស័យ ទាំងការរើសថ្នាក់ដឹកនាំប្រកបដោយតម្លាភាព និងសុចរិតភាព និងរារាំងការអនុវត្តច្បាប់ ប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច ការប្រមូលលុយចូលរដ្ឋមិនគ្រប់​គ្រាន់​ដោយ​សារការកិបកេង និងកេងប្រវ័ញ្ចជាដើម។

លោកថ្លែងបន្តថា៖ «រឿងដែលធំជាងគេ អំពើពុករលួយនាំឱ្យមានអយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម ភាពមិនស្មើភាពគ្នា ការបែងចែកអ្នកមានអ្នកក្រ អ្នកមានកាន់តែមាន អ្នកក្រកាន់តែក្រ គឺដោយសារអំពើពុករលួយហ្នឹងរារាំងដល់ការធ្វើកម្មវិធីជាតិសំខាន់ៗ ហើយនិង​ជាពិសេសគឺអ្នកក្ររងគ្រោះជាងគេនៃអំពើពុករលួយហ្នឹង»។

យោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ស្តីពី សន្ទស្សន៍នៃការយល់​ឃើញ​ពី​អំពើពុករលួយនៅ​ឆ្នាំ​​២០២០ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​១៦០, ​នៅ​ឆ្នាំ​២០២១ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ​១៥៧,​ នៅ​​ឆ្នាំ​២០២២ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់​​​​លេខ​​១៥០​ និង​ឆ្នាំ​២០២៣​ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ​១៥៨ ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ចំនួន​១៨០ ​នៅ​ទូទាំង​ពិភព​លោក។ តាមរយសន្ទស្សន៍នេះ បង្ហាញថា កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​ចាត់​ថ្នាក់​ក្នុង​សន្ទស្សន៍​ពុក​រលួយ​ខ្លាំង​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១២​មក៕

រដ្ឋាភិបាលរក្សា​​ជំហរ​​​ទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាល​ជំងឺអេដស៍ ខណៈ​សង្គមស៊ីវិលថា​មានការកើនឡើងនិង​ប្រហែលមិនអាច​​​ទប់​​​ស្កាត់​​​បាន

រាជរដ្ឋាភិបាល បន្តបង្ហាញគោលជំហរនៅក្នុងការទប់ស្កាត់ការឆ្លងរីករាលដាលនៃជំងឺអេដស៍ ខណៈបញ្ហានេះ​ត្រូវបានសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា ការឆ្លងមានការកើនឡើង និងប្រហែល​ជាមិនអាចទប់ស្កាត់បាន។

អគ្គលេខាធិការរងអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺអេដស៍ លោក ស៊ីម សូផៃ បានថ្លែងប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤នេះ​ថា រាជរដ្ឋាភិបាលមានមហិច្ឆតាក្នុង​ការ​កាត់​បន្ថយ​នូវ​អត្រា​ឆ្លងថ្មីនៃមេរោគអេដស៍ឱ្យ​មកនៅត្រឹមប្រមាណ ២០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ ខណៈគិតត្រឹមឆ្នាំ​២០២២ នៅមានអ្នកឆ្លងជារៀងរាល់ឆ្នាំប្រមាណ ១ ៤០០នាក់។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ជាន័យបច្ចេកទេសយើងមិនអាចធ្វើឱ្យនៅសូន្យបានទេ ដូចខ្ញុំបានជម្រាបគោលដៅរបស់យើង គឺធ្វើម៉េចឱ្យ​​នៅប្រហែល ២០០នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ បែបហ្នឹងក៏យើងស្ទើរតែអាចសន្មត់ថា​បញ្ចប់អេដស៍ដែរ។ […] ពិភពលោក ក៏ដូចជាស្រុកខ្មែរដែរ បញ្ហាអេដស៍ក៏នៅតែជាបញ្ហាមួយដែលរាជរដ្ឋាភិបាល នៅតែបន្តគិតគូរព្រួយ​បារម្ភរឿងសុខមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ​»។

បើតាមការប៉ាន់ស្មានរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ កម្ពុជាមានអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ប្រមាណ ៧៦ ០០០​នាក់ គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២០២២ ខណៈអ្នកឆ្លងថ្មីជាប្រចាំឆ្នាំ​ត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថាមានប្រមាណ ១ ៤០០នាក់​ជារៀងរាល់ឆ្នាំ និង​អ្នកស្លាប់ប្រចាំឆ្នាំមានប្រហែល ១ ១០០នាក់។

លោក ស៊ីម សូផៃ បានឱ្យដឹងបន្ថែម​ថា កម្ពុជាបានខិតខំយ៉ាងខ្លាំង​ក្នុងការ​លុបបំបាត់ការរីករាលដាលនៃការឆ្លងជំងឺអេដស៍ ស្រប​ទៅតាមយុទ្ធសាស្ត្រកម្ពុជា ០.៣ និងយុទ្ធសាស្ត្រសូន្យ​​បី​របស់ពិភពលោក គឺគ្មានការឆ្លងថ្មី គ្មានការស្លាប់ដោយសារមេរោគអេដស៍ និងគ្មានការរើសអើង ជាពិសេសតាមលំអានយុទ្ធសាស្ត្រសកល ៩៥-៩៥-៩៥ គឺអ្នករស់នៅជាមួយមេរោគអេសដ៍ ៩៥%ដឹងពីស្ថានភាពរបស់ខ្លួន ៩៥%បានទទួលការព្យាបាល និង៩៥% គ្មានបរិមាណ​មេរោគអេដស៍ក្នុងខ្លួន ដែលកម្ពុជាជាប្រទេសតែមួយគត់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីដែលបានទទួលជោគជ័យក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង៧លើពិភពលោក។

លោកថា៖ «ដោយការខិតខំប្រឹងប្រែង គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២២ រាជរដ្ឋាភិបាលយើងសម្រេចបាន គោលដៅទី១ទើបតែបាន៨៦%ទេ ចំណែកទី២ និងទី៣ គឺយើងធ្វើបានសម្រេចទាំងស្រុងហើយ។ អីដែលជាគោលដៅរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល គឺត្រូវធ្វើម៉េចរកឱ្យ​​បានបន្ថែមអ្នកដែលបាត់មុខចន្លោះ១ម៉ឺន​នាក់​ជាង ដែល​មិនទាន់ដឹងស្ថានភាពរបស់ខ្លួនហ្នឹង ធ្វើម៉េចអាចឱ្យ​ពួកគាត់មកទទួលសេវា»។

ប្រភពដដែលបន្តថា កម្ពុជាគិតត្រឹមឆ្នាំ២០២២ អត្រានៃអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍សរុបធៀបនឹងចំនួនប្រជាពលរដ្ឋសរុបគឺមានត្រឹមតែ កន្លះភាគរយប៉ុណ្ណោះ ដែលអត្រានេះត្រូវបានកត់សម្គាល់ឃើញថាមានការថយចុះជាបន្តបន្ទាប់​បើគិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៨មក។

នាពេលកន្លងមក រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បានបង្ហាញ​​ឆន្ទៈ​​ក្នុងការ​ខិតខំ​បញ្ចប់​​ការចម្លង​ជំងឺអេដស៍​ឱ្យ​​​បាន​ទាំងស្រុង នៅ​ឆ្នាំ​២០២៥ មុន​គោលដៅ​កំណត់​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិរ​យៈ​ពេល​​៥​ឆ្នាំ ដែល​កំណត់​នៅ​ឆ្នាំ​២០៣០​។

ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោក សឿម សុផល ជាមន្ត្រីគ្រប់គ្រងគម្រោងហ្វុនប៉ាម នៃគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលសកម្មភាពសុខភាព (HCCC)​ បានថ្លែង​​ថា ការដែល​ចង់​លុបបំបាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺអេដស៍នៅឆ្នាំ២០២៥នេះ គឺជារឿងដែលមិនអាចទៅរួច។

លោកថា​៖ «វាមិនអាចទៅរួចតែម្តង មិនអាចទៅរួចហ្នឹង ទី១ កត្តាឆ្លងថ្មីមានច្រើន ជាពិសេសគឺ​ក្រុមមនុស្សដែលស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា (MSM) បរិបទ​នៅស្រុកខ្មែរយើង គឺយើងអត់ទាន់ទទួលស្គាល់ទេថា MSM ហ្នឹងគឺជាប្រភពនៃការចម្លងដ៏ធំមួយសង្គមទូទៅ គឺអត់ស្របទេ។ […] មួយទៀតថវិកាជំនួយនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាមេរោគអេដស៍ហ្នឹង គឺយើងពឹងតែលើជំនួយពីខាងក្រៅ»។

ប៉ុន្តែលោក សឿម សុផល ហាក់ដូចជាបានបង្ហាញសញ្ញាវិជ្ជមានខ្លះៗសម្រាប់កម្ពុជា នៅក្នុងការសម្រេចទៅតាមគោលដៅសកលគឺឆ្នាំ២០៣០។ លោកបានកត់សម្គាល់ផងដែរថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានកំណត់ក្រុមគោលដៅសំខាន់រួចហើយ ដោយឡែកបញ្ហាកង្វះធនធាននៅតែបន្តរារាំងដំណើរការនេះ មិន​ឱ្យ​សម្រេចកិច្ចការបានឆាប់រហ័សទៅតាមការដែលព្រៀងទុក។

លើសពីនេះទៅទៀត លោក សុផល បានបន្ថែមថា ការម៉ាក់ងាយ និងការរើសអើងអ្នកដែល​មានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ គឺជាកត្តាមួយទៀតដ៏សំខាន់ ដែលរំខានដល់ការសម្រេចបានតាមគោលដៅរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។

លោក​ថា៖ «ការមាក់ងាយ ការរើសអើងអ្នកមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ គឺធ្វើឱ្យ​ប៉ះពាល់ដល់សុខុមាលភាព សុខភាព ការ​រស់​នៅ និងផ្លូវចិត្តរបស់អ្នកមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ជាពិសេសគឺប្រជាជនគន្លឹះ​ ដែលជាប្រជាជនងាយរងគ្រោះ។ […] ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានទាំង​នេះ រួមមានការកើនឡើងនៃហានិភ័យនៃការទទួល ឬចម្លងមេរោគអេដស៍ និងអាចឈានទៅដល់ការមានអំពើហិង្សា ភាពខ្វះខាតនិងការកាត់បន្ថយនូវលទ្ធភាពនៅក្នុងការទទួលបានការអប់រំ ទទួលបានការងារ និងភាពយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម»។

យោងទៅតាមផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិទូលំទូលាយ និងពហុវិស័យឆ្លើយតបមេរោគអេដស៍ និង​ជំងឺអេដស៍លលើកទី៦ ឆ្នាំ២០២៤ – ២០២៨ អត្រាប្រេវ៉ាឡង់មេរោគអេដស៍ក្នុងចំណោមមនុស្សពេញវ័យអាយុចាប់ពី ១៥ឆ្នាំ​ ដល់៤៩ឆ្នាំ បានថយចុះពី ០.៨% នៅក្នុងឆ្នាំ២០១០ មកត្រឹម ០.៥% នៅឆ្នាំ២០២២។

ចំណែក លោក សាន វណ្ណឌីន នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការផ្តល់ក្តីមេត្តានៅកម្ពុជា យល់ឃើញស្រដៀងគ្នានេះដែរ​ថា ការសម្រេចគោលដៅប្រយុទ្ធប្រឆាំងអេដស៍ឆ្នាំ២០២៥ ហាក់មិនអាចទៅរួច​ ដោយសារ​កង្វះ​ធនធាននៅតាមសហគមន៍​​ អត្រាឆ្លងនៅតែបន្តកើតមាន និងកង្វះខាតនៅការយល់ដឹង។

លោកថា៖ «បើសិនជាឱ្យ​សម្រេច១០០%នៅឆ្នាំ២០២៥ខាងមុខនេះ ខ្ញុំគិតថា ដូចជាមិនអាចទៅរួចទេ។ […] ២០៣០​អាច​ដែរ ប៉ុន្តែបើខ្ញុំមើលទៅតាមស្ថានភាពដែលថវិកា ឬក៏សកម្មភាពដែលយើងធ្វើរាល់ថ្ងៃហ្នឹង តាមលុយដែលគេផ្តល់ឱ្យ​ហ្នឹង ខ្ញុំគិតថាបើដល់[សម្រេច]ក៏ពិបាកដែរ»។

លោកបន្តថា៖ «ដោយសារយើងខ្វះធនធាននៅសហគមន៍ ខ្វះបុគ្គលិកបម្រើការងារនៅសហគមន៍ តែមិនមែនខ្វះ​គ្រូពេទ្យទេ។ ការចម្លង វានៅឆ្លង ហើយការអប់រំយើងមានដែនកំណត់ ការតាមដានរកអ្នកឆ្លងក៏យើងពិបាកដែរ»។

កាលពីថ្ងៃអង្គារ សប្តាហ៍កន្លងទៅ កម្មវិធីរួមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីមេរោគអេដស៍/ជំងឺអេដស៍ (UNAIDS) បានរៀបចំសិក្ខាសាលាថ្នាក់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍លើកទី២ ស្តីពីការម៉ាក់​​ងាយ និងការរើសអើងទាក់ទងនឹងមេរោគអេដស៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ នៅ​ទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ដែលមានការចូលរួមពីសំណាក់ភាគីចំនូន៦ប្រទេសរួមមាន កម្ពុជា ថៃ ឡាវ វៀតណាម ឥណ្ឌូនេស៊ី និងហ្វីលីពីន។

ថ្លែងនៅក្នុងវេទិកានោះ នាយកគ្រប់គ្រងថ្នាក់តំបន់នៃអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក​​ នៃកម្មវិធីរួមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីមេរោគអេដស៍/ជំងឺអេដស៍ (UNAIDS) លោក Earmonn Murphy បាននិយាយថា ការរួបរួមគ្នាគឺជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់មួយ ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ ដោយសារតែជំងឺនេះ​មានផលប៉ះពាល់យ៉ាងទូលំទូលាយលើប្រទេសនានាលើសកលលោក។ លោក​​បន្តថា មេរោគអេដស៍អាចគ្រាន់តែ​ជារឿងមួយនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួន ប៉ុន្តែប្រទេស​មួយចំនួនទៀត កំពុងតែមានការរងគ្រោះដ៏ធំធេង ដែលនេះតម្រូវឱ្យ​មានការចូលរួមពីសហគមន៍​ និងការវិនិយោគដែលជាកត្តាមួយសំខាន់នៅក្នុងការសម្រេចឱ្យ​បាននូវគោលដៅរួមជាសកល៕​

រដ្ឋាភិបាល​កំពុង​ពិនិត្យ​លើ​លិខិត​សុំទោស​របស់​លោក​ស៊ុន ចន្ធី

រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា កំពុង​ពិនិត្យ​​​លើ​​​លិខិត​សុំទោស​​​របស់​ លោក ស៊ុន ចន្ធី ប្រធាន​គណបក្ស​កម្លាំង​ជាតិ ក្រោយ​ពី​មេដឹក​នាំ​គណបក្ស​រូបនេះ បាន​​ចេញ​​លិខិត​​សុំទោស​ជា​សាធារណៈ​ទៅ​លោក​នាយករដ្ឋ​មន្រ្តី​ ចំពោះការ​ថ្លែង​របស់​ខ្លួន​ធ្វើ​ឱ្យប៉ះពាល់​ដល់​កិត្តិយស​ និង​ការដឹកនាំ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​​។

កាលពីចុងសប្តាហ៍មុន​នេះ មានការ​ផ្សព្វផ្សាយ​នូវ​​លិខិត​សុំទោស​ជា​សាធារណៈ​របស់​ប្រធាន​គណបក្ស​កម្លាំង​ជាតិ​ លោក​ ស៊ុន ចន្ធី ដែលក្នុងលិខិត​នោះ​មាន​តែ​ស្នាម​មេដៃ​ និងមិន​មាន​ចុះ​កាល​បរិច្ឆេទ។ លិខិត​នោះ​​ បាន​លើកឡើង​ថា លោកមានការ​​សោកស្តាយ និង​សុំទោស​​ចំពោះ​មតិ​លើក​ឡើងដោយ​អចេតនា ​ក្នុង​ពេលដែល​លោក​​​ជួប​ជា​មួយ​ពលរដ្ឋ​នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន​ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​០៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ដែល​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​កិត្តិ​យស​ និង​កិច្ច​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​អភិវឌ្ឍន៍​​ប្រទេស​ជាតិ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល លោក​ ប៉ែន បូណា ប្រាប់​ Newsroom Cambodia នៅ​ថ្ងៃ​ទី១០ ខែមិថុនានេះ​ថា រដ្ឋាភិបាល​​មិន​ទាន់មានការ​​​សម្រេច​បែប​ណា​នៅ​ឡើយ​ទេ ​ចំពោះ​ការ​ចេញ​លិខិត​សុំទោស​របស់​លោក ស៊ុន ចន្ធី ដាក់​មក​រដ្ឋាភិបាល។

លោក​ថ្លែងថា៖ «ចាំ​សម្តេច[លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត]​​លោក​​សម្រេច​​យ៉ាង​​ណា​ ចាំ​ជូន​ព័ត៌មាន​តាម​ក្រោយ»។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ លិខិត​សុំទោស​ជា​សាធារណៈដែល​គេ​ថា ជា​​របស់​លោក​ ស៊ុន ចន្ធី ដាក់​ទៅ​លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ​ គេ​មិន​ទាន់​ដឹង​ច្បាស់​នៅ​ឡើយ​ថា លិខិត​នោះ​ជា​លិខិត​ចេញ​ដោយ​លោក​ ស៊ុន ចន្ធី មែន​ឬ​យ៉ាង​ណា។

ទីប្រឹក្សា​គណបក្ស​កម្លាំង​ជាតិ​ លោក​ រ៉ុង ឈុន មាន​ប្រសាសន៍ថា​​ លោក​​នៅ​​មិន​​ទាន់​​អាច​​សន្និដ្ឋាន​បាន​​ថា​ លិខិត​សុំទោស​របស់​លោក ស៊ុន ចន្ធី ពិត​​ជា​​ចេញ​ដោយ​​លោក  ស៊ុន ចន្ធី ផ្ទាល់​ពិត​​មែន​​ឬ​យ៉ាង​​ណាឡើយ​ ព្រោះ​​លិខិត​​នោះ​​មិន​​បាន​​បញ្ជាក់​ពី​កាល​បរិច្ឆេទ និង​មិន​មាន​ការ​បញ្ជាក់​ពី​សាច់​ញាតិ​​ក្រុម​​គ្រួសារ​របស់គាត់​នៅឡើយ។

តែយ៉ាងណា លោកថា ការ​ចេញ​លិខិត​សុំទោស​របស់​លោក ស៊ុន ចន្ធី គឺ​ជា​សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ​របស់​គាត់​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​ មិន​មាន​អ្វី​ប៉ះពាល់​ដល់​គោលនយោបាយ​ ឬ​ការ​ដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​កម្លាំង​ជាតិ​ទេ។

លោក​ រ៉ុង ឈុន ថ្លែងថា​៖ «ចំពោះ[គណបក្ស]​ជំហ​គណបក្ស​អត់​មាន​[បញ្ហា​]អី​ទេ។ ប្រសិន[ជា]ថា លិខិត​ហ្នឹងពិត អាហ្នឹង​គ្រាន់​តែ​ជា​សេរីភាព​របស់​បុគ្គល​ទេ មិន​មែន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​អំពី​ជំហ​គណបក្ស​នោះ​ទេ»។​

ជា​មួយ​គ្នា​នេះ​ដែរ អ្នកស្រី យាន ស្រីយ៉ាន ភរិយា​របស់​លោក ស៊ុន ចន្ធី លើក​ឡើង​ថា អ្នក​ស្រី​ក៏​មិន​ទាន់​​​ដឹង​​ថា លិខិត​នោះ​ពិត​ជា​របស់​ស្វាមី​ឬ​យ៉ាង​ណា​ឡើយ។

អ្នកស្រីថា​៖ «ខ្ញុំ​ មិន​ដឹង​ថា​លិខិត​[នោះ]ជា​របស់​នរណា[ឡើយ]»។

ប៉ុន្តែ​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​នៃ​អគ្គនាយក​ដ្ឋាន​ពន្ធនាគារនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក នុត សវនា​ បានបញ្ជាក់​ថា​ លិខិត​នេះ​ ​​ពិត​ជា​របស់​លោក​ ស៊ុន ចន្ធី ដោយសារក្នុងលិខិត​មាន​​ស្នាម​មេដៃរបស់គាត់ ដោយ​ការ​ចេញលិខិត​នោះគឺធ្វើឡើង​​ដោយ​​ការ​​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ពិតមែន​ និងគ្មាន​ការ​បង្ខិត​បង្ខំ​ឡើយ។ លោក​បន្ត​ថា មូលហេតុ​ដែល​លិខិត​នោះ​រៀបចំ​សរសេរ​ដោយ​ប្រើ​កុំព្យូទ័រ មិនមែនជាការសរសេរដោយផ្ទាល់ដៃ​​ ព្រោះ​វា​ជា​ការ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ព្រមព្រៀង​រវាង​លោក ស៊ុន ចន្ធី និង​មន្រ្តី​មណ្ឌល​ពន្ធនាគារ។

លោកថ្លែង​ថា៖ «ស្នាម​មេដៃ​ដែល​បាន​ផ្តិត​ ពិត​ជា​ស្នាម​មេដៃ​របស់​លោក ស៊ុន ចន្ធី ពិតមែន។ ចំពោះ​ការ​ផ្តិត​នេះ​ យើង​ក៏​បាន​ឱ្យ​គាត់​ពិនិត្យ​មើល​ខ្លឹមសារ​ឃ្លា​ឃ្លោង​នៅ​លើ​ឯកសារ​នេះ​ដែរ មុន​នឹង​គាត់​ផ្តិត​​ដោយ​​ស្ម័គ្រ​​ចិត្ត»។

គួរបញ្ជាក់​ថា លោក ស៊ុន ចន្ធី ត្រូវ​បាន​សមត្ថកិច្ច​ចាប់​ខ្លួន នៅ​ព្រលាន​យន្ត​ហោះ​អន្តរជាតិ​ភ្នំពេញ​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី៩ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០២៤ វេលា​ម៉ោង​ ៩ព្រឹក គ្រា​ដែល​លោក​ទើប​តែ​វិល​ត្រឡប់​មក​ពី​ប្រទេស​ជប៉ុន​វិញ​ ជា​ទី​ដែល​លោក​បាន​ជួប​សំណេះ​សំណាល​ជា​មួយ​សកម្មជន និង​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​។​ លោក​ ស៊ុន ចន្ធី ត្រូវបានតុលាការ​សម្រេចចោទប្រកាន់ពីបទ ​«ញុះញង់​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ភាព​វឹកវរ​ធ្ងន់​ធ្ងរ​​ដល់​សន្តិ​សុខ​សង្គម» និង​ត្រូវបានឃុំខ្លួនជាបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារ​ខេត្តពោធិ៍សាត់។

បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់គណបក្ស​កម្លាំងជាតិ ចុះថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ លោក  ស៊ុន ចន្ធី នឹង​ត្រូវ​​សាលាឧទ្ធរណ៍រាជធានី​ភ្នំពេញ ​បើកសវនាការ​លើបណ្តឹងសុំនៅក្រៅឃុំ​បណ្តោះអាសន្ន នៅរសៀលថ្ងៃទី១១ ខែមិថុនា ស្អែកនេះ៕​

សមត្ថកិច្ចស្វែងរកចាប់ខ្លួនអ្នករិះគន់រឿងស្តូបវៀតណាមនៅលើបណ្តាញសង្គម

លេខាធិការដ្ឋាន គ.ស.ព.ស. ប្រកាសបដិសេធចំពោះការបង្ហោះសាររបស់ម្ចា​ស់គណនីហ្វេសប៊ុកមួយពាក់​ព័ន្ធនឹងរឿងស្តូ​​ប​វៀ​តណា​ម ហើយព្រមានចាប់ខ្លួនក្រោមហេតុផលថាដើម្បីកុំឱ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម។

ការបដិសេធនេះធ្វើឡើងក្រោយម្ចាស់គណនីហ្វេសប៊ុកមួយឈ្មោះគ្រញូង ព្រៃឡង់ បានបង្ហោះកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី០៦ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ជាមួយរូបភាពមួយចំនួន ក្រោមចំណងជើងដែ​លមានខ្លឹមសារថា​«ស្តូបយួ​នសាងស​​ង់រកម៉ែវា​ស្អីនៅ​លើ​​កំពូលភ្នំដងរែកនេះ»។

ក្រោយរូបភាពនេះ ត្រូវបង្ហោះព្រោងព្រាតនៅលើបណ្តាញសង្គម ប្រជាពលរដ្ឋបានបន្តចែករំលែក និងប្រតិកម្មដោយរិះ​​គន់​​ពាក្យ​ពេចន៍ជាច្រើន ចំពោះរូបភាពនោះ។

ភ្លាមៗ គណៈកម្មកា​រជាតិរៀបចំសម្របសម្រួលកិច្ចការព័ត៌មាន និងសាធារណៈមតិ ហៅកាត់ថា គ.ស.ព.ស. បានអះអា​ង​​ថា​នៅ​ថ្ងៃសុក្រនេះថា ព័ត៌មាននោះជាការបំភ្លៃដើម្បីបំពុលមតិសាធារណៈ និងសង្គម ហើយសំណង់ ដែលសាងសង់នោះ​គឺ​​ជា​វិមានឈ្នះ​ ឈ្នះ មិនមែនជាស្តូបវៀតណាមនោះទេ។

លេខាធិការដ្ឋានគ.ស.ព.ស. បានព្រមានដោយអំពាវនាវឱ្យសមត្ថកិច្ចស្រាវជ្រាវរកមុខ និងចាប់ខ្លួនអ្នកបំភ្លៃព័ត៌មានដើម្បីបំ​​ពុ​លសង្គមទាំងនោះ យកមកផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់។

​លោក ​សេក សុជាតិ អ្នក​ប្រឹក្សា​យោបល់​ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្នត់​គំនិត ​និង​ការ​ស្រាវជ្រាវ ប្រាប់ញូវ៍រ៉ូមខេមបូឌា នៅថ្ងៃសុក្រនេះថា ប្រសិនជាដូចទៅនឹងការលើកឡើងរបស់លេខាធិការដ្ឋាន គ.ស.ព.ស. ដែលថាស្កូបនោះពិតជាវិមានឈ្នះ ឈ្នះ រដ្ឋាភិបា​ល​​គួ​រតែប្រកាសជាសាធារណៈដើម្បីឱ្យប្រជាជនខ្មែរចូលរួមអបអរសាទរទាំងអស់គ្នា មិនគួរណាមានការលាក់បាំងដូច្នេះទេ។

យ៉ាងណាលោកថា ការព្រមានចាប់ខ្លួនរបស់លេខាធិការដ្ឋាន គ.ស.ព.ស. បែបនេះហាក់បង្ហាញពីការគំរាមគំហែង ទាក់​ទ​ង​​​ទៅ​នឹងសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិ ហើយសិទ្ធិនេះគួរតែបើកទូលាយឱ្យពលរដ្ឋបង្ហាញអ្វីដែលពួកគេបានដឹង។

លោកបន្តថា៖«គាត់ត្រូវតែប្រកាសព្រោះវាជាវិមានឈ្នះរបស់ខ្មែរ អញ្ចឹងមិនអាចទៅគំរាមគេទេព្រោះកន្លែងយើងឃើញហើ​​យ​ស្កុបមិត្តជ័យជំនះ ឈ្នះៗរបស់កម្ពុជានៅទីក្រុងភ្នំពេញក៏បើកឱ្យមនុស្សទាំងអស់ចូលរួម ហើយអបអរសាទរដែរ ដូច្នេះក​ន្លែ​​ងផ្សេងក៏គួរធ្វើដូចគ្នាដែរ មិនមែនវិមានឈ្នះៗ បែរទៅជាការគំរាមកំ​ហែងអ្នកដែលផ្សព្វ​ផ្សាយពីព័ត៌មាននោះ​ទៅជា​អ្នក​ជា​​​​ប់ទោសវិញ វាអត់ត្រឹមត្រូវ »។

អ្នក​ប្រឹក្សា​យោបល់​ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្នត់​គំនិតរូបនេះបន្ថែមថាសមត្ថកិច្ចគួរតែពិចារណា ពិគ្រោះយោបល់ឱ្យបានល្អិតល្អន់ និ​ង​​​ពិ​ភា​​ក្សាគ្នាជាអ្នកដែលប្រព្រឹត្តិមិនមែនចាំបាច់តែអនុវត្តន៍ច្បាប់ ដាក់ទោសនោះទេ។

ហាក់មិនខុសគ្នាទេ លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធាន​វិទ្យា​ស្ថាន​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​កម្ពុជា ក៏យល់ស្របថាការបង្ហោះនេះ វាគឺជាសិទ្ធិ​បញ្ចេ​ញមតិ ដែលគាំពារដោយច្បាប់ទៅទៀត ឬនេះអាចចាត់ទុកថាជាការ​បង្ហាញពីចង្ងល់របស់ពលរដ្ឋដែលពួកគេបានឃើ​ញ​។លោកបន្ថែមថា ពលរដ្ឋក៏ដូចគ្នា មុននឹងនិយាយគួរពិចារណាគិតគូឱ្យបានច្បាស់ថារឿងណាពិត ឬមិនពិតដើម្បីចៀ​សវៀងការយល់ច្រឡំ និងយកបញ្ហាមកដាក់ខ្លួន។

លោកបន្តថា៖«ដូច្នេះការផុសព័ត៌មានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើងហ្នឹងគួរតែផ្ទៀងផ្ទាត់ផងដែរមុននឹងទាញសេចក្តីសន្និដ្ឋាន ឬក៏យកមកផ្សាយជាសាធារណៈដើម្បីកុំឱ្យមានការយល់ច្រឡំ »។

លោកបន្ថែមថា អជ្ញាធរក៏គួរយោគយល់ អធ្យាស្រ័យ និងផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានច្បាស់លាស់មុននឹងសម្រេចចាត់វិធានការតាម​​ផ្លូ​វ​​​ច្បាប់ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនក៏មិនសូវយល់ដឹងច្បាស់។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ឃើញអញ្ចឹងទៅគាត់មានការបារម្ភ ឬក៏កើតទុក្ខមិនសុខចិត្តហើយមកផុស យកមកផ្សព្វផ្សាយទៅដោ​​យ​​​សារព័ត៌មានមានកំណត់របស់គាត់ហ្នឹងក៏វាអាច ពេលខ្លះក៏វាមានការភ័នភាំង ដូច្នេះតួនាទីរបស់អជ្ញាធរគឺត្រូវតែបង្ហា​ញ​កា​​​រពិតនិងបកស្រាយ បកស្រាយផ្តល់ព័ត៌មាន​ដល់ប្រជាពលរដ្ឋវិញដើ​ម្បីកុំឱ្យមានការយល់ខុ​​សឬក៏ផ្សព្វផ្សាយព័​ត៌មានវា​បង្កើ​​ត​​​នូវការយល់ច្រឡំ[…]អជ្ញាធរក៏គួរតែបើកចិត្តឱ្យទូលាយបន្តិចដែរ កុំឱ្យប្រកាន់ច្រើន ប្រកាន់ទោស​អូសដំណើ​រច្រើន​ពេ​​​ក »៕

មន្ទីរអប់រំសម្រេច​ព្យួរ​សិទ្ធិ​​នាយក​និងនាយករង​៤រូប​​នៅ​​វិទ្យាល័យជាស៊ីមឈូកវ៉ា ក្រោយគ្រូ​និង​​សិស្ស​តវ៉ា​

មន្ទីរអប់រំ យុវជន និងកីឡា​រាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចព្យួរសិទ្ធិ​នាយក​ និង​នាយ​ករង សរុបចំនួន ៤រូប នៅ​​វិទ្យាល័យ​​ជាស៊ីម ឈូកវ៉ា ហើយ​នឹងបង្កើតគណៈគ្រប់គ្រង​ជា​​បណ្តោះអាសន្ន ដើម្បី​​រ​ក​​​ដោះស្រាយ​​​ចំពោះ​​​​សំណើរ​របស់​គ្រូ​បង្រៀន និង​សិស្ស​​​ ដែល​​ស្នើឱ្យ​​ដកដំណែង​នាយក​​ និង​​នាយករង។

កាលពី​ថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤ ក្រុម​គ្រូបង្រៀន និង​សិស្សនៅ​វិទ្យាល័យ​ជា​ស៊ីមឈូកវ៉ា​ ​ដែល​មាន​​ទីតាំង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​សង្កាត់​គោករកា ខណ្ឌ​ព្រែកព្នៅ ​រាជធានីភ្នំពេញ បាន​តវ៉ា​ជាថ្មី និង​បានធ្វើ​ពហិកា​មិន​បង្រៀន បន្ទាប់​ពី​ការតវ៉ាលើក​​ទី​១ ​ធ្វើ​ឡើង​កាល​ពីខែ​មីនា មិនទទួលបានលទ្ធផលតាម​ការ​ស្នើសុំ​។​​ ក្រុម​គ្រូបង្រៀន និង​សិស្សានុសិស្ស​ទាំងនោះ ​បាន​ស្នើ​ដល់រដ្ឋាភិបាល និង​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ ​​ដក​នាយកវិទ្យាល័យ​​​ឈ្មោះ ប៊ុន មុនី និង​នាយករងឈ្មោះ យ៉ើ លាង ដោយ​លើកហេតុផលថា ថ្នាក់ដឹកនាំ​ទាំង២រូបនេះ​ តែង​តែ​​គាបសង្កត់​​គ្រូ និងសិស្ស ដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។

ស្របពេលដែលមានការតវ៉ាជាថ្មីនេះ មន្ទីរអប់រំរាជធានីភ្នំពេញ បាន​ចុះទៅសម្របសម្រួល និង​បើកកិច្ចប្រជុំមួយជាគ្រូបង្រៀន នៅវិទ្យាល័យនេះ នៅរសៀលថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។

បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំនោះ ប្រធានមន្ទីរអប់រំ យុវជន និងកីឡារាជធានីភ្នំពេញ​ លោក  ហែម ស៊ីណារ៉េត បានឱ្យ​ដឹងថា កាលពីខែមេសាកន្លងមក មន្ទីរបាន​ចុះមកស្រាវជ្រាវ និង​រក​ដោះស្រាយជុំវិញ​បញ្ហា​នៅវិទ្យាល័យ​ជាស៊ីមឈូកវ៉ានេះ។ លោកបន្ត​ថា ជាដំណោះស្រាយ មន្ទីរ​គ្រោង​នឹង​​បង្កើត​​គណៈ​គ្រប់​គ្រង​បណ្តោះ​អាសន្ន នៅសប្តាហ៍ក្រោយ ដោយមានមន្ត្រី​​មន្ទីរអប់រំ​រាជធានីភ្នំពេញ​ម្នាក់​ ជាប្រធាន និង​មាន​អនុប្រធាន២រូប ដែលជា​ប្រធានការិយាល័យអប់រំ​ខណ្ឌព្រែកព្នៅ និង​​នាយកវិទ្យាល័​យផ្សេងម្នាក់ទៀត ហើយចំណែក​​នាយក និងនាយករងទាំង៣រូបដែលរងការ​ចោទនោះ​ជាសមាជិក​។

ក្រៅពីនោះ លោកថា មន្ទីរអប់រំក៏បាន​សម្រេចព្យួរសិទ្ធិគ្រប់គ្រងវិទ្យាល័យពីនាយក និងនាយករងចំនួន ៤រូប ជាបណ្តោះអាសន្នផងដែរ ក្នុងនោះមាន លោក ប៊ុន មុនី ជានាយក, លោក យ៉ើ លាង លោក អ៊ុក យ៉ុន និងលោក សាមឺឌី​ ជានាយករង។

លោក ហែម ស៊ីណារ៉េ បន្តថា៖ «សមាជិកទាំង ៤រូបនេះ គឺមិនមានសិទ្ធិចាត់ចែងអ្វីទាំងអស់ មានន័យថា ព្យួរសិទ្ធិ​គាត់​ហើយ​អ្វី​ដែល​យើង​បង្កើតហ្នឹង គឺយើងប្រាប់ឱ្យគាត់ថតបដា ហើយលោកគ្រូ អ្នកគ្រូចូលបង្រៀនធម្មតា ហើយបើគាត់​មិន​យល់​ស្រប​អី គាត់មានសិទ្ធិដាក់ពាក្យបណ្តឹងជំទាស់អីតាមឋានានុក្រម។ យើងមិនអនុញ្ញាតឱ្យគាត់ប្រមូលគៀរគរគ្រូ និង​សិស្ស​លើកបដាតវ៉ាទេ ព្រោះនីតិវិធីនៃការណែនាំគឺមានកំណត់ហើយ បើមិនពេញចិត្តយ៉ាងម៉េច​គឺ​ដោះស្រា​យ​តាម​ហ្នឹង»។

គ្រូបង្រៀននៅវិទ្យាល័យជាស៊ីមឈូកវ៉ាមួយរូប សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ មានប្រសាសន៍ថា ក្រោយ​ស្តាប់​ការសម្របសម្រួលពីមន្ទីរអប់រ ក្រុមគ្រូបង្រៀន បាន​សម្រេចចិត្ត​ចូលបង្រៀន​សិស្ស​ជាធម្មតាវិញហើយ នៅថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនានេះ។ ប៉ុន្តែ អ្នកស្រីថា ប្រសិនបើខាង​មន្ទីរ និង​ក្រសួង នៅ​បន្តឱ្យ​​ លោក ប៊ុន មុនី បន្តតួនាទី​ជានាយកវិទ្យាល័យ​ទៀត នៅពេលខាងមុខនោះ នោះគ្រូបង្រៀន​​នឹង​បន្តការ​តវ៉ាទៀតរហូតដល់មានដំណោះស្រាយ។

អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «គ្រូៗ គាត់ព្រមចូលបង្រៀនវិញហើយ ក៏ប៉ុន្តែនៅករណីណាមួយដែលថាដំណោះស្រាយរយៈ​ពេលណាមួ​យ​អីចឹង​លើកនាយក[លោក ប៊ុន មុនី]​ឱ្យ​ធ្វើនាយកវិញ គ្រូៗ​គឺអត់ព្រមទេ គឺដាច់ខាត​ត្រូវតែដកនាយកហ្នឹងចេញ​ពី​សាលានេះតែម្តង[…] ម្យ៉ាងបើរកឃើញអ្នកដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយហើយ​ នៅតែដាក់នៅហ្នឹងទៀត គឺមិនដឹងជា​យ៉ាង​ម៉េចទេ» ។

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិនអាច​សុំការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមពីលោក ប៊ុន មុនី នាយក​វិទ្យា​ល័យ​ជាស៊ីម​ឈូកវ៉ា​បានទេ។

ចំណែក លោក យ៉ើ លាង ជានាយករងវិទ្យាល័យនេះ មានបដិសេធអត្ថាធិប្បាយ​ជុំវិញ​ការចោទ​ប្រកាន់ពីសំណាក់គ្រូបង្រៀន ដោយគ្រាន់តែ​មាន​​ប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីថា៖ «សាលាដែលមានការ​ប្តឹង​ផ្តល់​ពីលោកគ្រូមួយចំនួននោះ ដំណោះស្រាយគេ​ពីក្រសួងបង្កើតគណៈកម្មការ​​គ្រប់​គ្រ​ង​បណ្តោះ​អាសន្ន​ហើយ អាហ្នឹង​ដូចខ្ញុំស្តាប់អត់​បាន អាហ្នឹងដូច​​ខាងប្អូន​បានលឺហើយ [ព្យួរសិទ្ធិ] ខ្ញុំជាប់រវល់បន្តិច»។

កាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ គ្រូបង្រៀន​​​ចំនួន ៦៤នាក់ ក្នុងចំណោម ១១០នាក់ ដែល​បង្រៀន​នៅ​​វិទ្យាល័យជាស៊ីមឈូកវ៉ា ក៏​បាន​ដាក់ពាក្យបណ្តឹង​ទៅក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា និងអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ​ផង​ដែរ ដោយ​ពួកគាត់ស្នើ​ឱ្យ​​ដក​នាយក និង​នាយក​រង​ទាំង២រូប ចេញ​ពី​តំណែង ដោយ​ចោទ​ថាគ្មាន​តម្លាភាព​ក្នុង​ការ​ចាយវាយ​ថវិកា​ដែល​ប្រមូល​បាន​ពី​ប្រភព​ផ្សេងៗ ប្រើប្រាស់ពាក្យមិនសមរម្យចំពោះគ្រូបង្រៀន និង​​មិន​មានការ​ដាក់ដេញ​ថ្លៃ​ចំពោះ​ចំណត​យាន​ជំនិះ​ជា​ដើម​។​

ទាក់ទិននឹងករណីនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា លោក​ស្រី ឃួន វិច្ឆិកា មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី០៧ ខែមិថុនា​នេះ​ថា ករណីវិវាទ​ដែលកើតឡើងនៅវិទ្យាល័យជាស៊ីមឈូកវ៉ានេះ ក្រសួងកំពុងត្រួតពិនិត្យ និងរកដំណោះស្រាយ​ហើយ។

លោក​ស្រីថ្លែងថា៖ «កន្លងមក មន្ទីរបានសិក្សាលម្អិត និង​ចុះសម្របសម្រួលហើយ។ ក្រុមការងារនឹងបន្តពិនិត្យ និងដោះស្រាយបន្ត»។

ចំណែក អ្នកនាំពាក្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក សយ ច័ន្ទវិចិត្រ បានឱ្យដឹងដែរថា ក្រោយ​ទទួលបានពាក្យបណ្តឹងនោះ អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ កំពុង​ពិនិត្យ និង​មានចំណាត់​ការ។​

លោថ្លែងថា៖ «ពាក្យប្តឹងនេះ​ បច្ចុប្បន្នកំពុងស្ថិតក្នុងចំណាត់ការរបស់អង្គភាព ដែលនេះជាការងារផ្ទៃក្នុង ដែលខ្ញុំសូមមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ»។

លោកបន្ថែមថា៖ «ពាក្យប្តឹងដែលអង្គភាពបានទទួលមានស្ថានភាព​ផ្សេងៗគ្នា ពាក្យប្តឹងខ្លះបានភ្ជាប់មកជាមួយនូវភស្តុតាង ដែលអាចធ្វើឱ្យអង្គភាពស្រាវជ្រាវដោយប្រើពេលខ្លី ដោយឡែកពាក្យប្តឹងខ្លះ មិនបានភ្ជាប់មកនូវភស្តុតាងអ្វីទាំងអស់ ក្រៅពីការចោទប្រកាន់បុគ្គលណាម្នាក់ថា​បានប្រព្រឹត្តមិនត្រឹមត្រូវ ពាក្យប្តឹងបែបនេះ អង្គភាពត្រូវការពេលវែងជាងក្នុងការស៊ើប​អង្កេតប្រមូលភស្តុតាង»។

ប្រធាន​សមាគម​គ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ លោក​ស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី បានជំរុញឱ្យ​​ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ពន្លឿន​នីតិវិធី និង​ចាត់វិធានការដោះស្រាយ​បញ្ហានេះ ឱ្យបាន​ឆាប់ ដើម្បីកុំឱ្យ​មាន​ផល​ប៉ះពាល់ដល់​ការ​សិក្សា​របស់​​សិស្សានុសិស្ស។

លោក​ស្រីថ្លែង​ថា៖​ «ក្រសួងអប់រំ ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលគួរតែចាត់វិធានការ​ទៅលើនាយក ថ្នាក់ដឹកនាំនៅទីនោះដែ​ល​រួមគ្នា[ប្រព្រឹត្ត​]អំពើពុករលួយហ្នឹង ដោយសារយើងឃើញថា រាល់ថ្ងៃយើងមានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយទៀត ចុះហេតុអ្វីបាន​ទុក​ដល់​ពេល​វេលា​គាត់ធ្វើកូដកម្មដោយអយុត្តិធម៌ចំពោះពួកគាត់ចឹង ត្រូវតែដោះស្រាយឱ្យទាន់ពេលវេលា កុំឱ្យសិស្សា​នុ​សិស្ស​យើង​ខាត​ការ​រៀន​សូត្រ ដោះស្រាយឱ្យទាន់​ពេលវេលា ឱ្យមានតម្លាភាព ឱ្យមានយុត្តិធម៌ចំពោះលោកគ្រូ អ្នកគ្រូយើង​ដែល​ស្រេក​ឃ្លាន​រក​យុត្តិធម៌»៕

សហជីពមើលឃើញកម្ពុជានៅបន្តមានឱនភាពផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចខណៈWorldBankរកឃើញមាន​​កើ​​​​ន​​ឡើង

ក្រុមសហជីពឯករាជ្យ អះអាងថាកម្ពុជានៅបន្តមានឱនភាពផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដុនដាប់នៅឡើយ ស្របពេ​​ល​​ដែ​​ល​​ធនាគារពិ​ភ​​ព​លោករក​​ឃើញថាសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបន្តងើបឡើងវិញបណ្តើរៗក្នុងរង្វង់ជិត៦ភាគរយ តា​​ម​​រ​​យៈ​​​កា​​រ​នាំចេញផ្នែកវិស័យកាត់ដេរសំលៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងវិស័យទេសចរណ៍។

ប្រតិកម្មពីសំណាក់ក្រុមសហជីពឯករាជ្យនៅពេលនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពេលដែលធនាគារពិភពលោក បា​​ន​ចេញរ​​បា​​យ​​ការណ៍ នៃការអង្កេតរបស់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី៦ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ដែលរកឃើញថាសេ​​ដ្ឋកិច្ចកម្ពុ​​ជា​បន្តងើបឡើងវិញពីរង្វង់៥,៦ភាគរយ សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣ ឡើងមក៥,៨ភាគរយ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤។

យ៉ាងនេះក្តី ប្រធានសហភាពចលនាកម្មករកម្ពុជាលោក ប៉ាវ ស៊ីណា ទទួលស្គាល់ថាការនាំចេញវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង ផលិតផលនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ ឃើញថាមានការកើនឡើងពិតមែន។ហើយនៅដើមឆ្នាំ២០២៤ នេះស្ថានភាពរោងចក្រមានដំណើរការល្អ និងមានក្រុមហ៊ុនបញ្ជារទិញច្រើ​​នជាងមុន។ប៉ុន្តែ សម្រាប់វិស័យរោងចក្រមួយនេះនៅតែបន្តមានបញ្ហាកើតឡើងដែលនៅក្នុងនោះមានដូចជា នៅក្នុងកំឡុងឆ្នាំ ២០២៤ រោងចក្រត្រូវភ្លើងឆេះ និងនៅតែមានរោងចក្របន្តបិទទ្វារ។មួយវិញទៀតប្រាក់ខែគោលរបស់កម្មករមិនអាចឆ្លើយតបស្ថានភាពនៃការចំណាយនាពេលបច្ចុប្បន្នបានដូចមុនដដែល​​។

លោកបន្តថា៖«បើយើងពិនិត្យទៅលើបញ្ហាប្រាក់ឈ្មួលនៅក្នុងវស័យនេះយើងឃើញបើទោះបីប្រាក់ឈ្មួយមិនអាចឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពនេះការចំណាយរស់នៅបាន​ ប៉ុន្តែនៅក្នុងយុទ្ធការនៃការតម្លើងប្រាក់ឈ្មួលសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាមានការចរចារតម្លើងប្រាក់ឈ្មួលជារៀងរាល់ឆ្នាំ ពាក់ពន្ធ័ទៅនឹងការរើសអើងសេរីភាពសហជីបដែលខ្ញុំនៅតែជួបប្រទះនោះគឺការរើសអើងអំពីសំណះភាគីនិយោជក»

ហាក់មិនខុសគ្នាទេ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា (CLC)លោក គង់ អាទិត្យ​ ​ឯកភាពថា ការងើបឡើង​វិញ​​បណ្តើរៗនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា តាមរយៈវិស័យវាយនភ័ណ្ឌរោងចក្រកាត់ដេរក៏ពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រាក់​​ខែ​​ក​​​ម្មកររោងចក្រ នៅតែរកឃើញថាមិនទាន់អាចបំពេញទៅតាមតម្រូវការចាំបាច់ នៃការឡើងថ្លៃទំ​និញ​នៅ​​​​លើ​​ទីផ្សារបាននៅឡើយ។

ជាងនេះទៀត នៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរមួយនេះដើម្បីឲ្យមានការប្រសើរឡើងត្រូវតែមានភាពទាក់ទាញក្រុមហ៊ុ​​នធំៗមកវិនិយោគកាន់តែច្រើនឡើងដែលចាប់អារម្មណ៍បញ្ជាទិញដែលនៅក្នុងនោះប្រទេសកម្ពុជានិងធានាស្ថេរភាពនៅក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរបន្ថែមទៀត ហើយជាពិសេសទៅទៀត​នោះត្រូវតម្លើងប្រា​​ក់​ឈ្មួ​​ល​​សម្រាប់កម្មកររោងចក្រ ឱ្យបានថ្លៃខ្ពស់ជាងបច្ចុប្បន្ននេះ ទើបពួកគេអាចរស់ដោយសមរម្យបាន។

 លោកបន្តថា​៖ «ការតម្លើងប្រាក់ខែរជារឿងសំខាន់ ប្រសិនជាយើងធ្វើឲ្យសុខភាពកម្មករកាន់តែប្រសើរឡើ​​ង ប្រាក់ឈ្មួយកាន់តែប្រសើរឡើងជំនាញរបស់ពួកគាត់[កម្មករ]កាន់តែប្រសើរឡើងនឹងអាចធ្វើឲ្យ ស្នេរ​​ភាព សន្តិភាពកាន់តែបន្តទៅមុខកុំឲ្យមានបញ្ហា ក្នុងវិស័យមួយនឹងអីចឹងខ្ញុំជឿជាក់ថាអាចធ្វើមានការប្រ​​កួ​​​ប្រជែងខ្ពស់ មាននិរន្តភាពទៅឈានទៅមុខខ្ពស់ដែលយើងចង់បានទៅមុខទៀត»។

បើទោះបែបណា របាយការណ៍ដែលចេញដោយធនាគារពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ បង្ហាញថាសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបាន កើនឡើងនៅក្នុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ ២០២៤ ដោ​យ​សារតែការ ងើ​​ប​ឡើងវិញវិស័យសេវាកម្ម និងការនាំចេញទំនិញ ទោះបីជាតម្រូវការក្នុងស្រុកបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងណាក្តី។

មិនតែប៉ុណ្ណោះ វិស័យនាំចេញទំនិញ និងសេវាកម្មរបស់កម្ពុជា បានជំរុញឱ្យមានសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចកើ​ន​​ឡើ​​ងបន្ថែមទៀត នៅកម្រិត៦.១ភាគរយ នៅឆ្នាំ២០២៥ និង ៦.៤ភាគរយ នៅឆ្នាំ ២០២៦។កត្តានៃការ​​​កើ​​នឡើងនេះ ដោយសារតែកា​​រប្រសើរឡើងវិញលើការនាំចេញ ផ្នែកវិស័យកាត់ដេរ ទំនិញធ្វើដំណើរ និងស្បែកជើង រួមទាំងការងើបឡើងវិញនៃការមកដល់របស់ភ្ញៀវទេសចរណ៍។

ប្រធានគ្រប់គ្រងធានាគារពិភពលោកប្រចាំកម្ពុជា លោកស្រី ម៉ារីយ៉ាម សាលីម បានលើកឡើងនៅក្នុងនៅក្នុងពិធីសម្ពោធ របាយការណ៍នៅថ្ងៃទី ៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៤ ថា៖ «ដើម្បី រក្សាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបន្ត កម្ពុជាត្រូវរក្សាស្ថិរភាពម៉ាក្រូ ហិរញ្ញវត្ថុ ដោយការស្តារឡើងវិញនូវលំហសារពើពន្ធ និងការ ការពារវិស័យហិរញ្ញវត្ថុរបស់ខ្លួន»។

 បន្ថែមពីលើនេះលោក ប៊ូ សារឿន មន្ត្រីទំនាក់ទំនងព័ត៍មានរបស់ធនាគារពិភពលោកប្រចាំកម្ពុជា បានឆ្លើ​​​យ​តបថាចំពោះរបាយការណ៍មួយនេះជាការលើកឡើងស្រាវជ្រាវសម្រាប់ធនគារពិភពលោកដែលបានរកឃើញ និងសិក្សារបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ប៉ុន្តែក្នុងនាមស្ថាប័នផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិមួយនេះ នឹងមិនតបតចំ​​ពោះ​​កា​ររិះគន់ចំពោះរបកគំហើញរបស់ខ្លួននោះឡើយ។

លោកបន្តថា៖ «World bank បាននិយាយអំពីរទៅលើរបាយការណ៍របស់យើង យើងអត់ប្រតិកម្មទៅលើការកឃើញការលើកឡើងរបស់អ្នកផ្សេងនោះទេហើយអ្វីដែលយើងចេញវាការរកឃើញរបស់យើង»។

នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោក ក្រៅពីបានព្យាករណ៍អំពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដែលងើបឡើង​​វិញប​ណ្តើរៗ តាមរយៈការនាំចេញទំនិញផ្នែករោងចក្រកាត់ដេរហើយ ស្ថាប័នអន្តរជាតិផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុអន្ត​ជា​តិ​​មួយនេះ ក៏បានបង្ហាញដែរចំពោះនិន្នាការ នៃការប្រែប្រួលផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនេះ គឺការមកដល់របស់ភ្ញៀវទេ​​ស​​​ច​​​រអន្តរជា​​តិដែលមានភាពប្រសើរឡើងនៅក្នុងត្រីមាសទីមួយដែលឈានដល់កម្រិត ៨៤ភាគរយ នៃការមកដល់មុនពេលមានជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩។ ការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ ទំនិញធ្វើដំណើរ និងស្បែកជើង បា​​នងើបឡើងវិញ ខណៈដែលការនាំចេញទំនិញមិនមែនសម្លៀកបំពាក់ ជាពិសេសទំនិញ កសិកម្ម នៅតែមា​​នភាពធន់ល្អ។

យ៉ាងនេះក្តី អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា យល់ស្របថាចំពោះការរកឃើញរបស់ធនាគារពិភ​​ព​លោក ដោយសារតែការព្យាករណ៍របស់ធនាគារពិភពគឺធ្វើឡើងមានស្តង់ដាបច្ចេកទេស ដែលគួរឱ្យជឿ​​ទុកចិ​ត្តបាន​។លោកបន្តថា កា​​​​​​រលើកឡើងមួយនេះគឺស្រដៀងគ្នាការលើកឡើង រវាងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី និងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុនៃកម្ពុជាដែរ។

លោកបន្តថា​៖ «ទៅការព្យាករណ៍សេដ្ឋកិច្ចគេធ្វើឡើងតាមលក្ខណៈបច្ចេទេស ការព្យាករណ៍យ៉ាងម៉េចគឺវាចឹងហើយវាមិនខុសគ្នាទេគឺរវាងធនាគារពិភពលោក​ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី និងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា»

គេសង្កេតឃើញថាសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលហៅកាត់អាស៊ានបានក្លាយជាទីផ្សារនាំចេញធំទីពីររបស់កម្ពុជាប​ន្ទា​​​​ប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិក។លើសពីនេះទៀត ការកើនឡើងនៃការវិនិយោគពីបរទេសក្នុងវិស័យ​​ផលិតកម្ម និងកសិកម្ម ក៏បានរួមចំណែកដល់ការងើបឡើងវិញ នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានេះដូចគ្នាដែរ។

ក្រៅពីនេះ អតិផរណាបានធ្លាក់ចុះស្ថិតក្នុងកម្រិតសូន្យសម្រាប់ខែមីនា ដោយសារតម្លៃម្ហូបអាហារបានធ្លាក់ចុះ ខណៈដែ​​ល​​គណនីចរន្តបានកត់ត្រានូវអតិរេកដែលមិនធ្លាប់មានពីមុន មកក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ដោយសារ ឱនភាពពាណិជ្ជកម្មរួមតូច និងការកើនឡើងនៃភ្ញៀវទេសចរ។ បើទោះបែបណា សម្រាប់ក្រុមសហជីពឯករាជ្យ នៅតែមើលឃើញថា ដើម្បីធានាបាននូវកម្រិតសេដ្ឋ​​​កិច្ចអា​​ច​រ​​ក្សាបាននៅក្នុងរង្វង់កម្រិតជាងក្នុងនាមជាង៦ភាគរយ លុះត្រាតែរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យ​​មា​នប្រសិទ្ធិភាព ជាពិសេសគោរពដោយម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះអនុសញ្ញាអន្តជាតិ និងកតិកាសញ្ញាដទៃទៀត ដែល​​កម្ពុ​​ជាក៏ជារដ្ឋភាគីមួយដែរ នៃអនុសញ្ញាអន្តរជាតិទាំងនោះ៕

តុលាការកំពូលបដិសេធលើបណ្តឹងសារទុក្ខសំណើរសុំនៅក្រៅឃុំរបស់លោក នី ណាក់

តុលាការកំពូលបានបដិសេធសំណើរសុំនៅក្រៅឃុំរបស់លោក នី ណាក់ ខណៈភរិយារបស់អ្នករិះគន់សង្គមដែលមិនសំចៃមាត់រូបនេះមានការសោកស្ដាយចំពោះការសម្រេចនេះ។

ការប្រកាសសាលដីការនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលបានបើកការជំនុំជម្រះលើ​​បណ្តឹ​ង​​សារទុក្ខសុំ​នៅ​​ក្រៅ​ឃុំ​របស់លោក នី ណាក់ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ។

លោក ជូង ជូងី មេធាវីការពារក្ដីឱ្យលោក នី ណាក់ បានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះលោក និល ណុន បានអានសាលដីការរបស់តុលាការកំពូលដែ​លបានបដិសេធសំណើរសុំនៅក្រៅឃុំរបស់លោក នី ណាក់។លោកប្រាប់ថា តុលាការមិនបានបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការសម្រេចបដិសេធសំណើរសុំនៅក្រៅឃុំនេះទេ។

លោកបន្តថា៖ «ព្រឹកមេញនេះតុលាការប្រកាសតែសេចក្តីសម្រេចទេ អត់បានអានសំអាងហេតុទេ […]ការសម្រេចនេះ ប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិបុគ្គលរបស់ នី ណាក់ ។ គាត់មិនទាន់មានទោសនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែបែជាតុលាការ ឃុំខ្លួនគាត់តាំងពីខែមួយមកហើយ អញ្ជឹងកាលដែលឃុំខ្លួនគាត់នេះ ស្មើនឹង ការអនុវត្តទោសចំពោះគាត់ហើយ ខណៈដែលគាត់មិនទាន់មានទោសនៅឡើយ»។

ចំណែកឯភរិយារបស់លោក នី ណាក់ គឺអ្នកស្រី សុខ ស៊ីណែត អាយុ៤២ឆ្នាំ បាននិយាយថា អ្នកស្រីមានការសោកស្ដាយចំពោះការសម្រេចរបស់តុលាការកំពូល ចំពោះការច្រានចោលសំណើរសំនៅក្រៅឃុំរបស់ស្វាមីអ្នកស្រី គឺលោក នី ណាក់ នៅពេលនេះ។

អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «មានតែអារម្មណ៍សោកស្តាយ ហើយក៏ទទូចសំណូបពរដល់តុលាការទម្លាក់ បទចិទ ដោះលែងគាត់អោយមានសេរីភាព វិញ បានមកជួបជុំគ្រួសារនិងអោយគាត់បានបន្តកិច្ចការងារ ចែករំលែក ចំណេះជំនាញ បច្ចេកទេស ផ្នែកកសិកម្ម ដល់កស៧ករបន្តទៀត»

ស្រពពេលដែលតុលាការកំពូលបដិសេធសំណើរសុំនៅក្រៅឃុំរបសៈលោក នី ណាក់ អ្នកស្រី ស៊ីណែត នៅតែទទូចសុំផ្ទេរការឃុំខ្លួនស្វាមីអ្នកស្រីមកឃុំនៅភ្នំពេញវិញ ហើយអ្នកស្រីក៏សង្ឃឹមថាតុលាការនឹងទម្លាក់បទចោទចំពោះលោក នី ណាក់ នៅពេលខាងមុខនេះដែរ។

អ្នកស្រីបន្តថា៖ «បងមានតែសំណូមពរ ទីមួយគឺបងសុំ អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារគាត់បានបដិសេធហើយ ប៉ុន្តែសុំទទូចថាឱ្យផ្ទេរគាត់មកម១វិញអ៊ីចឹងជិតផ្ទះយើង កុំឱ្យថានៅឆ្ងាយពិបាកឡើងចុះ ចំណាយលុយកាក់ច្រើន។ បងមានតែក្ដីរំពឹងតុលាការនឹងទម្លាក់បទចោទហើយនិងដោះលែងគាត់ឱ្យមានសេរីភាពបានចេញមកជួបជុំគ្រួសារវិញ»

នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ(Licadho) លោក អំ សំអាត យល់ឃើញថាការសម្រេចរបស់តុលាការកំពូលដែលបដិសេធសំណើរសុំនៅក្រៅឃុំរបស់ជនជាប់ចោទរូបនេះ ទំនងជាទាក់ទងនឹងរឿងនយោបាយជាជាងការអនុវត្តច្បាប់ ខណៈការស្នើសុំនៅក្រៅឃុំនេះមានលក្ខខណ្ឌគ្រាប់គ្រាន់រួចទៅ​ហើយ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖«បើយើងមើលទៅរឿងលោក នី ណាក់ នេះបើយើងមើលទៅគឺគាត់គ្រាន់តែជាការបញ្ចេញមតិរបស់គាត់ មិនគួរណាត្រូវមានការចោទប្រកាន់ និងធ្វើការឃុំខ្លួនបណ្ដុះអាសន្នអ៊ីចឹងទេណ៎ាទី១។ ទី២បទល្មើសនេះវាជាបទល្មើសមជ្ឈឹមដែរទេ អ៊ីចឹងគួរតែមានការអនុញ្ញាតឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដុះអាសន្ន ហើយមិនថារឿងនៅក្រៅឃុំបណ្ដុះអាសន្នហ្នឹងវាបញ្ចប់នីតិវិធីតាមតុលាការទេ តុលាការអាចបន្តនីតិវិធីបាន តែមនុស្សអាចនៅក្រៅឃុំបណ្ដុះអាសន្ន អ៊ីចឹងហើយនៅពេលដែលតុលាការត្រូវការគឺគាត់ចូលរួមសហការគ្រប់នីតិវិធីអ៊ីចឹងទៅបានហើយដែលគាត់ដាក់ស្នើសុំនោះវាមានលក្ខខណ្ឌគ្រាប់គ្រាន់ហើយ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថារឿងនេះវាបើយើងមើលហេតុផលតាំងពីដើមមកវាអាចជារឿងនយោបាយច្រើនជាងរឿងអនុវត្តច្បាប់»

លោកបន្ថែមទៀតថា៖ «យើងសង្ឃឹមថាលោក នី ណាក់ នៅពេលដែលមានការសវនាការ តុលាការនឹងផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនលោក ហើយសង្ឃឹមថាលោកអាចនឹងត្រឡប់ទៅអនុវត្តនូវសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់ខ្លួនបានពេញលេញវិញ» ។ កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ លោក នី ណាក់ ត្រូវចាប់ខ្លួន និងរង់ការចោទប្រកាន់ពីបទ​ «ការ​មិន​រាង​ចាល​ក្នុង​​បទ​មជ្ឈឹម បន្ទាប់​ពី​ការ​ផ្តន្ទាទោស​បទ​មជ្ឈឹម​បរិហារ​កេរ្តិ៍​ជា​សាធារណៈ​ និង​ញុះញង់​ឱ្យមាន​ការ​រើស​អើង » ដែ​ល​​ប្តឹង​ដោយ​រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​ការងារ លោក ​ហេង សួរ ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​បង្ហោះ​សាររិះគន់​នៅ​លើ​បណ្តាញសង្គមហ្វេស​ប៊ុក​របស់​លោក។ ហើយនៅថ្ងៃទី២៨ ​ខែ​មករា​ ឆ្នាំ ​២០២៤ ​លោក ​នី ណាក់ ​ត្រូវ​បាន​ផ្ទេរ​ពី​ពន្ធនាគារ​ព្រៃ​ស​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ ​ទៅឃុំខ្លួ​ន​​បណ្តោះ​​អា​​សន្ន​​ នៅ​​​ពន្ធនាគារ​ត្រពាំង​ផ្លុង ​ខេត្ត​ត្បូង​ឃ្មុំ ​ក្រោមហេតុផល​ថា​នៅ​ពន្ធ​​នាគារព្រៃ​ស មានកំណើនជនជាប់ឃុំច្រើ​ន​​​​៕

សមត្ថកិច្ចខេត្តបាត់ដំបងបញ្ចូនបុរសម្នាក់ទៅឃុំខ្លួននៅខេត្តព្រះសីហនុពាក់ព័ន្ធអាវុធ៤០ដើម

នគរបាលខេត្តបាត់ដំបងបានបញ្ចូនខ្លួនបុរសម្នាក់ទៅឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននៅក្រុងព្រះសី​​ហ​នុពាក់ព័ន្ធកា​​​​របង្រ្កាប់សំ​​ណុំរឿងអាវុធជាង៤០ដើម ខណៈស្រ្តីជាប្រពន្ធដែលសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនបាន  ត្រូវដោះលែងវិ​​ញ​​ក្រោយសួរចម្លើយរ​​កឃើញ​​ថា​​​​មិនជាប់ពា​​ក់ព័ន្ធក្នុងសំណុំរឿងនេះ។

លោក ពេញ រ៉ាវី នាយប៉ុស្តិ៍នគរបាលរដ្ឋបាលឃុំតាប៉ុន ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង ប្រាប់គេគេហទំព័រ Ne​w​s​​room Cambodia នៅថ្ងៃទី០៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា​ សំណុំរឿងនេះសមត្ថកិច្ចខេត្តបាត់ដំបង​បា​ន​បញ្ចូនទៅក្រុងព្រះសីហនុវិញហើយ ព្រោះជនសង្ស័យមានប្រ​ភពប្រព្រឹត្តបទល្មើ​សមកពីខេត្ត​បែកនីរតីមួ​យ​​នេះ​។ក្រៅពីនេះ ចំពោះកម្លាំងជំនាញនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង គឺជាផ្នែកមួយជួយសហការ ក្រោយ​​មា​​ន​​កា​​រ​​ស្នើសុំ​​ជំ​​នួ​​យ ក្នុងការចុះអង្កេត និងឈានដល់ការចាប់ខ្លួននៅពេលនេះ។

លោកបន្តថា៖«បាទប្តីបញ្ចូនទៅក្រុងព្រះសីហនុប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នប្រពន្ធហើយកូនត្រឡប់មកផ្ទះវិញអស់ហើយតាំងម្សិលមិញបាទអរគុណ»

លោក ពេញ រ៉ាវី ត្រូវបានកាសែតក្នុងស្រុកស្រង់សំដីមក​ចុះផ្សាយ នៅថ្ងៃនេះអំពីជនសង្ស័យបា​នសារភា​​ព​​ប្រា​​ប់សមត្ថ​កិ​ច្ច​​ថា ខ្លួន​គឺជាអ្នករត់ពន្ធអាវុធ​ដោយខុសច្បាប់។ក្នុង​ពេលចាប់ខ្លួនមនុស្ស​​ប្រមាណ៣​​នាក់ផ្សេ​​ង​​ទៀត កាលពីថ្ងៃទី៤ មិថុនា សមត្ថកិច្ចប្រាប់ថា ពួកគេត្រូវដោះលែងទៅវិញ ក្រោយស៊ើបអង្កេ​តរក​​មិន​​ឃើ​ញ​​ពី​បទល្មើស ក្នុងរឿងក្តីមួយនេះ។ 

របាយការណ៍របស់សមត្ថកិច្ចដែល Newsroom Cambodia ទទួលបានបង្ហាញថានគរបាលបានរឹបអូ​​ស​បានកាំភ្លើងប្រភេទ AK ៤៧ ចំនួន ១១ដើម M ១៦ ចំនួន ៤ដើម M ៤ ចំនួន ២ដើម កាំភ្លើង THUNDER X ១ដើម កាំភ្លើងខ្យល់ ៥ដើម កាំភ្លើងរឡូ ១ដើម កាំភ្លើងវែងបាញ់សត្វ ១៦ដើម ក្រៅពីនេះក៏មានបង់ AK ២៩បង់ M ១៦ ចំនួន ១៤បង់ គ្រាប់AK ៤៧ M១៦ គ្រាប់៣៨០គ្រាប់ សរុបចំនួន ២២គ្រាប់ និងសម្ភារ: កែច្នៃមួយចំនួនទៀត។

ដោយឡែកលោក ឧត្តមសេនីយ៍ទោ ជួន ណារិន្ទ ស្នងការនគរបាលក្រុងព្រះសីហនុ បដិសេធផ្តល់ព័​ត៌មា​ន​​ល្អិ​​តជុំវិញរឿងក្តីនេះ ដោយលោកអះអាងថាជាប់រវល់រៀបចំបុណ្យសព។

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិនអាចស្នើសុំការអធិប្បាយពីអ្នកស្រី ចាន់ ធន ដែលជាប្រពន្ធជនស​ង្ស័​យបានទេ ខណៈលោក ធុច បញ្ចសន្តិភាព អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងខេត្តព្រះសីហនុ ក៏មិន​អា​​​ច​​ស្នើ​​ការបំ​ភ្លឺ​​បានដែរ ដោយទូរស័ព្ទតេចូលជាច្រើនដង តែពុំមានអ្នកទទួលនៅថ្ងៃននេះ។

ក្រៅពីនេះ លោក ប៉ែន វុទ្ធា មន្រ្តីសម្របសម្រួល នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (Licadho)ប្រចាំក្រុ​​​ងព្រះសីហនុ បដិសេធបំភ្លឺជុំវិញរឿងក្តីនេះ​ ដោយលោកអះអាងថាបញ្ហានេះលោកទទួល​​ព័ត៌មានមិន​ទា​ន់​​បានគ្រ​ប់ជ្រុងជ្រោយនៅឡើយទេ។

លោកបន្តថា៖«ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីហ្នឹងខ្ញុំមិនទាន់ច្បាស់ដែលអាច ទាក់ទងទៅលោកនាយកខ្ញុំទេដោ​យសា​រ​តែ១សប្តាហ៍នេះខ្ញុំអត់នៅ Office ខ្ញុំធើ្វការនៅតាមខេត្តហើយក្តោបព័ត៌មានអត់ជុំមិនច្បាស់ក្រែងខំម្មិនទៅអត់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ»

លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (Licadho)យ​ល់​​ឃើ​ញថា ការប្រើប្រាស់ដោយគ្មានច្បាប់អនុញ្ញាតិនេះ វាគឺជាហានិភ័យសម្រាប់សង្គម ជាពិសេសទីផ្សា​​រ​​ង​​ងឹ​​ត​រឿងការជួយដូរអាវុធនេះ ជាការគំរាមកំហែងផ្នែកសន្តិសុខ និងផលប៉ះពាល់រយៈពេល​វែងសម្រាប់​​សង្គ​​ម​។

លោកបន្តថា៖«ការជួញដូរអាវុធនៅតែជាក្តីព្រួយបារម្ភ ព្រោះការជួញដូរអាវុធបង្កនូវផលវិបាកផ្នែកសន្តិសុ​ខ​សង្គម ដែលបង្កនូវបទល្មើសឧក្រិដ្ឋ និងបទល្មើសផ្សេងៗទៀតជាច្រើន និងបង្កឱ្យមានការភ័យខ្លាចដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ២. ការជួញដូរអាវុធនេះ អាជ្ញាធរគួរបើកការស៊ើបអង្កេតដោយម៉ត់ចត់ និងតម្លាភាព ដើម្បីរកជ​នដែលពាក់ព័ន្ធមកអនុវត្តច្បាប់»

យុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិស្នើ​​​ក្រសួងបរិស្ថាន ដកទីលានចាក់សំរាមចេញ​ពី​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃពាម​ក្រសោប

ក្រុម​យុវជន ព្រះ​សង្ឃ និង​សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ​ ស្នើ​​ក្រសួ​ង​បរិស្ថាន​ ជួយ​អន្តរាគមន៍ឱ្យមានការ​បញ្ឈប់​ការ​យក​​ផ្នែកមួយនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមក្រសោប ទៅ​ធ្វើជាទីលានចាក់សំរាម។

ការស្នើនេះ បានធ្វើឡើង​តាមរយៈការ​ហែក្បួន​ដាក់ញត្តិ ពីសំណាក់​ក្រុមយុវជន ព្រះង្ឃ និងសកម្មជនចលនាមាតា​ធម្មជាតិ​ជាង ១០អង្គ/នាក់ ដោយ​ពួកគេ​បានប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅផ្សារចាស់ និងបានដើរហែក្បួន​យកញត្តិទៅដាក់​នៅ​ក្រសួងបរិស្ថាន នាព្រឹកថ្ងៃទី០៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។

សកម្មជនចលនា​មាតាធម្មជាតិ កញ្ញា ធួន ស្រីពៅ បាន​ឱ្យដឹងថា ការ​ដាក់ញត្តិ​នៅ​ក្រសួងបរិស្ថាននេះ ក្នុងគោល​បំណង​ស្នើ​ដល់​ថ្នាក់​ដឹកនាំក្រសួង ជួយ​អន្តរាគមន៍ឱ្យមានការ​​ដកទីលានចាក់​សំរាម​ ដែល​ពួកគេអះអាង​ថា ស្ថិត​នៅទីតាំងមួយផ្នែកនៃ​​ដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមប្រសោប ក្នុង​ខេត្ត​កោះកុង​។

កញ្ញាបន្ថែមថា៖ «ទោះបីជារដ្ឋបាលខេត្តកោះកុង គាត់បកស្រាយថា តំបន់នឹង​គឺត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយពួកគាត់ គាត់​ទទួល​បាន​ដីប៉ុណ្ណេះប៉ុណ្ណោះ ​ពី​ក្រសួង​បរិស្ថាន ដើម្បីបង្កើតទីលានចាក់សំរាម តែយើងអត់បានឃើញឯកសារ​ហ្នឹង​ទេ អញ្ចឹង​យើង​ស្នើ​ឱ្យក្រសួងបរិស្ថាន បង្ហាញពីផែន​ទី ឬ​ក៏​បក​ស្រាយ អំពីអ្វីដែលរដ្ឋបាលខេត្តកោះកុងលើក​ឡើង ហើយកាលដែលយកសំរាមទៅចោលក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃ វាមិនមែនជារឿងដែលត្រឹមត្រូវនោះទេ ព្រោះដែន​ជម្រកសត្វព្រៃ ត្រូវតែទទួលបាននៅការការពារ ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី សត្វព្រៃទាំងអស់ហ្នឹង សុទ្ធតែត្រូវទទួល​បាន​ការ​ការពារ»។

កញ្ញាបន្ថែមថា ការយក​ផ្នែកមួយ​នៃដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមក្រសោប ធ្វើជាទីលាន​ចាក់សំរាម​នេះ វាអាចប៉ះពាល់​ដល់ធនធានធម្មជាតិ និង​ការបាត់បង់​ព្រៃកោង​កាង ខណៈដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ ជាដែនជម្រកសត្វព្រៃដែលមាន​​ព្រៃ​កោងកាង​ធំជាងគេនៅតំបន់​អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ កញ្ញាបន្តថា ព្រៃកោងកាងមានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើន ទាំងការទប់​លំនឹង និង​ផ្តល់សំណើមដីជាដើម។

រីឯកញ្ញា លាង សុវណ្ណា អាយុ ២៣ឆ្នាំ ជាសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិមួយរូបទៀត ដែលបានចូលរួមដាក់​ញត្តិ​​ដែរ​នោះ បាន​លើកឡើង​ថា កញ្ញា និង​យុវជន​ផ្សេង​ទៀត​ ស្នើឱ្យក្រសួងបរិស្ថាន ជួយយកសំរាមចេញពីតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមក្រសោប និងស្នើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបចូលរួម​ ក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយចំពោះដែនជម្រក​សត្វព្រៃមួយនេះ។

កញ្ញាបន្ត​ថា៖«អ្វីដែលយើងអត់ចង់ឱ្យមានការយកសំរាមទៅចាក់នៅដែនជម្រកសត្វព្រៃ[ពាមក្រសោប] ព្រោះថាទីលានចាក់សំរាមចាស់ នៅក្រុងខេមរភូមិន្ទគឺមានហើយ ក៏ប៉ុន្តែរដ្ឋបាលខេត្តកោះកុង គាត់បានលើកឡើងថា កន្លែង​ចាក់សំរាមចាស់នោះ​ពេញអត់អាចចាក់សំរាមបានទៀតទេ ទើបបង្កើតជាទីលានចាក់សំរាមថ្មី នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃ តែពេលដែលយើងទៅជាក់ស្តែង ទីលានចាក់សំរាមចាស់អត់ទាន់ពេញទេ គឺនៅត្រឹមជង្គង់នៅឡើយ»។

កញ្ញាបន្ថែម​ថា៖ «ម្យ៉ាងវិញទៀតយើងឃើញថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមក្រសោបត្រូវបានកាត់ឆ្វៀល នៅក្នុងទំហំ៥០ហិកតា ដែលរដ្ឋបាលខេត្តកោះកុងបានលើកឡើង និងត្រូវយកមកធ្វើជាទីលានចាក់សំរាម តែបើយើងមើលតាម​ផែនទីដែលក្រសួងបរិស្ថានដែលគាត់ចេញអនុក្រឹត្យ​ តាំង​ពី​ឆ្នាំ២០២៣ គឺវានៅតែក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃនៅឡើយទេ វាមិនមែនជាកន្លែងរបស់រដ្ឋដែលត្រូវយកស្រេចតែចិត្តនោះទេ។ យើងអត់ចង់ឱ្យយកសំរាមមកចាក់ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃ ព្រោះមានការប៉ះពាល់មែនទែនដល់ជីវៈចម្រុះ សត្វព្រៃ ព្រោះមានការដុត ការបង្ហូរទឹកស្អុយនៅកន្លែងហ្នឹង​ ព្រោះ​យើងឃើញមានទឹកដកនៅនឹងស្រាប់ អញ្ចឹងវាអាចហូរទៅប៉ះពាល់កន្លែងផ្សេងៗទៀតបាន ដែលយើងប៉ាន់ស្មានថា អាចហូរទៅដល់ស្ទឹងតាតៃដែលជាតំបន់រមណីយដ្ឋានទេសច៍ធម្មជាតិ»។

ព្រះតេជគុណមួយអង្គ ដែលបានចូលរួមក្នុង​ការ​ដាក់ញត្តិ​នេះដែរ ប៉ុន្តែ​សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ​មាន​សង្ឃដីកា​ថា ក្នុងនាម​ជា​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​មួយរូប ព្រះតេជគុណ​​ចង់ឃើញ​តំបន់ការពារ​ធម្មជាតិនៅកម្ពុជា​ មាន​បរិសា្ថនស្អាត ដោយមិន​ចង់ឱ្យ​មាន​ករណី​ចាក់សំរាម​នៅតំបន់ការពារ​នោះទេ។ ករណីនេះ ព្រះតេជគុណ បានស្នើ​ដល់​ក្រសួងបរិស្ថាន ជួយ​អន្តរាគមន៍ឱ្យបញ្ឈប់ការ​យកសំរាម​ទៅដាក់នៅក្នុងតំបន់ការពារ។​​

ព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាបន្តថា៖ «បើសិនជានៅតែបន្តការចាក់សំរាមចូលក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃមួយនេះ នាំឱ្យមានហានិភ័យ វាធ្វើឱ្យខូចប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី ហើយប៉ះពាល់ទៅដល់ធនធានសត្វ និងរុក្ខជាតិ ព្រោះថាតំបន់ការ​ពារ​អភិរក្សសត្វព្រៃ តែងតែមានសត្វ ហើយបើសត្វបរិភោគទឹកហ្នឹង ឬក៏បរិភោគស្មៅប៉ុន្តែចូលសំរាម វាខូចសុខភាព អាចធ្វើឱ្យសត្វស្លាប់ ហើយរុក្ខជាតិអាចធ្វើងាប់ជាច្រើនដែរ នៅកន្លែងតំបន់ការពារអភិរក្សសត្វព្រៃហ្នឹង»។ 

Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការអធិប្បាយពីលោក ខ្វៃ អាទិត្យា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន បានទេនៅថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤។

ប៉ុន្តែនៅពេលយុវជនដាក់ញត្តិនោះ ខាងតំណាងក្រសួងបរិស្ថាន បានចេញមកទទួល​ដោយ​បញ្ជាក់ថា នឹង​យកញត្តិនេះ ​ដាក់ជូន​ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងពិនិត្យ។  

ចំណែក អភិបាល​រង​ខេត្តកោះកុង លោក អន សុធារិទ្ធ ​មានប្រសាសន៍ថា តំបន់នោះ ជា​តំបន់​សហគមន៍ មិនមែនស្ថិតនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមក្រសោបនោះទេ។ លោកបន្តថា ទីតាំង​នោះដែរ​ រដ្ឋបាលខេត្ត បានត្រៀមបម្រុង​ទុកសម្រាប់ធ្វើជាទីលានចាក់សំរាមដែលមាន​ស្តង់ដា នៅក្នុង​ឆ្នាំ២០២៥ ហើយបច្ចុប្បន្នមានការ​​ចាក់សំរាម​ជាបណ្ដោះអាសន្ន។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ឥឡូវនេះ យើងកំពុងរៀបចំសិក្សាបញ្ហាហ្នឹង ដោយយើងមានផែនការ មានការជួយគ្រប់គ្រងពីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ក៏ដូចជា World Bank ដែលរៀបចំធ្វើទីលានហ្នឹង ដែលមានតម្លៃរហូតដល់ជាង ៥លានដុល្លារឯណោះ […] ពាក់ព័ន្ធការចាក់សំរាមនេះបណ្តោះអាសន្ន ដូចនេះមិនទាន់មានស្ដង់ដារទេ តែរដ្ឋបាលព្យាយាមធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីកុំឱ្យការប៉ះពាល់ក្នុងកម្រិតខ្ពស់ ប៉ុន្តែនៅពេលមានស្ដង់ដារ នោះនឹងលែងមាន​ប៉ះពាល់​បរិស្ថានទៀតហើយ»។

លោកបន្តថា៖ «ការពិតអនុក្រឹត្យលេខ១៦៤ វាបំបែកចេញពីព្រះរាជក្រឹត្យដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមក្រសោប។ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមក្រសោប ពីមុនមានតែមួយទេ តែឥឡូវគេបំបែកជាពីរ ដោយមានលេខ​១៦៤ និង១៧០។ ១៧០ហ្នឹង គឺតំបន់រ៉ាមសារកោះកាពិ ពីមុនរ៉ាមសារកោះកាពិហ្នឹង វាស្ថិតក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមក្រសោប អ៊ីចឹងឥឡូវគេបំបែកចេញជាពីរ។ ចំពោះពាក់ព័ន្ធទៅនឹងអ្វីដែលខាងអនុក្រឹត្យ​​១៦៤ ដែលចេញមកហ្នឹង គឺវាអត់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការកាត់ឆ្វៀលនៃអនុក្រឹតលេខ៣០ទេ អ៊ីចឹងវានៅជាមានសុពលភាពរហូត»។

ប្រធាន​ប្រតិបត្តិសមាគម​បណ្តាញយុវជន​កម្ពុជា(CYN) លោក ហេង គឹមហុង មាន​ប្រសាសន៍​ថា ការ​ចាក់សំរាម នៅតំបន់ការពារ នឹងនាំ​ឱ្យមានការប្រែប្រួល និង​ប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី។

លោកបន្ត​ថា៖ «ជុំវិញករណីនេះ ក្រសួងគួរតែពិចារណា​ធ្វើកិច្ចការឡើងវិញ ជាមួយរដ្ឋបាលខេត្ត [ខេត្តកោះកុង] កាយសំរាមចេញ ឬក៏រកកន្លែងសំរាមថ្មី មកជំនួសឱ្យតំបន់ហ្នឹងដើម្បីធានាថា មិនអាចបង្ក​បញ្ហាផ្សេងៗ និងបង្កឱ្យ​មាន​​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ ហើយនិងការភ័យព្រួយ​ពីភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត»។

គួរជម្រាប​ជូន​ថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃពាមក្រសោប គឺជាតំបន់ព្រៃកោងកាងធំជាងគេ​ ហើយមានទីតាំងនៅទឹកដីខេត្តកោះកុង​នៃប្រទេសកម្ពុជា។ កាលដើមឡើយដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះមានផ្ទៃដីទំហំ ២៣ ៧៥០ហិកតា តែត្រូវបានបង្រួមមកត្រឹម ១៦ ៩៨២ហិកតា​វិញក្នុង​ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងគោលបំណង​ធានាឱ្យមានការថែទាំទីជម្រកសត្វព្រៃ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និង​រក្សាលំនឹងបរិស្ថាន និងរួមចំណែកកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ ធម្មជាតិ។ នេះបើតាមអនុក្រឹត្យលេខ ១៦៤ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល៕

បទយកការណ៍៖ អ្នកស្រី ថុន ថាវរី ចាប់ផ្ដើមពីក្ដីស្រមៃរហូតក្លាយជាអ្នកនិពន្ធប្រលាមលោក

អ្នកស្រី ថុន ថាវរី ជាអ្នកនិពន្ធប្រលាមលោកបែបលើកទឹកចិត្ត​។ សៀវភៅដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​អ្នកអាន​ស្គាល់​អ្នកស្រី​ច្រើន ទាំងក្នុង និង​ក្រៅ​ប្រទេស គឺ​ «សៀវភៅនារីប្រពៃ» ឬ «A Proper Woman»។

មានសម្បុរស្រអែម សក់រួញអង្គាដីជាមួយនឹងស្នាមញញឹមស្រស់អ្នកនិពន្ធ​វ័យ​៣៣​ឆ្នាំ ដែល​មាន​ស្រុកកំណើត​នៅ​ស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្ដាល ​រៀបរាប់ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា អ្នកស្រី​មានក្ដីស្រមៃចង់ក្លាយជាអ្នកនិពន្ធតាំងពីអាយុ​៩ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែ​កង្វះ​ព័ត៌មាន​ជុំវិញ​ការនិពន្ធ​សៀវភៅ ក្រោយចប់បាក់ឌុបអ្នកស្រីមិនបានចាប់យកជំនាញ​ផ្នែកនេះទេ។​

ដោយមិនបានបោះបង់ចោលក្ដីស្រមៃ អ្នកស្រីថាវរី ចាប់ផ្ដើមនិពន្ធសៀវភៅបែបកុមារ បោះពុម្ពដោយអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយនៅរាធានីភ្នំពេញក្នុងឆ្នាំ២០០៩​។ បន្ទាប់ពីផ្អាកមួយរយៈ​​ អ្នកស្រីនិពន្ធ​​សៀវភៅនារីប្រពៃ ឬ A Proper Woman ជាសៀវភៅបែបជីវប្រវត្តិ​ពិត​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៦។​ ក្រោយ​បោះពុម្ព​​​​ជាសាធារណៈ ទទួល​បាន​ការគាំទ្រ​ពី​អ្នក​អាន និង​ត្រូវ​បាន​គេ​អញ្ជើញ​ទៅ​​កម្មវិធី​​ជាច្រើន​នៅ​ក្រៅប្រទេស​។ នេះជាមោទនភាពមួយសម្រាប់អ្នកស្រី។

អ្នកស្រីបន្តថា៖ «A Proper Woman (សៀវភៅ​​នារីប្រពៃ) បកប្រែ​៤​ភាសា ហើយ​មាន​ភាសាខ្មែរ ភាសាអង់គ្លេស ភាសាឆែក និងភាសាបារាំង។ យ៉ាងហោចណាស់ខ្ញុំជាក្មេងស្រីម្នាក់មកពីតាម ជនបទ អាចឱ្យពិភពលោកស្គាល់ពីខ្មែរយើងតាមរយៈសៀវភៅ​របស់ខ្ញុំ អាចឱ្យ​ប្រទេស​ផ្សេង​ទៀតគេ​ទទួលស្គាល់ស្នាដៃ​ដែលយើងធ្វើ នឹងអាចឱ្យ Publisher (អ្នកបោះពុម្ពផ្សាយ) នៅ​ស្រុក​គេ​ទទួលស្គាល់ហើយសុំសិទ្ធិបកប្រែជាភាសាគេហើយដើម្បីចែកផ្សាយនៅប្រទេសគេ»។

អ្នកស្រីនិពន្ធសៀវភៅប្រភេទបែបជីវប្រវត្តិពិត និងស្វ័យជីវប្រវត្តិ​ ជាប្រលាមលោកបែបខ្សែជីវិត ដក​ស្រង់​ចេញ​ពីបទពិសោធន៍​ផ្ទាល់ខ្លួន​​​របស់​អ្នកស្រី ប្រិយមិត្តអ្នកអាន និងអ្នកជុំវិញខ្លួន។ សៀវភៅ​ទាំង​នោះ​បាន​ជះឥទ្ធិពលវិជ្ជមាន​ដល់​ផ្នត់​គំនិត​អ្នកអាន ជាផ្នែក​មួយក្នុង​ការជំរុញ​ការអាន​ផង​ដែរ។

អ្នកស្រីថ្លែងថា៖​ «ពេលដែលគាត់បានអានសៀវភៅដែលខ្ញុំនិពន្ធនឹងទៅ គាត់មាន​ការលើក​ទឹក​ចិត្ត​ដើម្បីឱ្យគាត់មានកំលាំងចិត្តក្នុងការបន្តក្ដីស្រមៃ ឬការងារដែលគាត់ស្រលាញ់​កុំទាន់បោះ​បង់​ចោលងាយៗ ព្រោះអីខ្ញុំបានសរសេរផ្ដល់គំនិតអប់រំច្រើន ក្នុងនឹងឆ្លុះបញ្ចាំ​ង​ក្នុង​តួអង្គ​ដែល​ខ្ញុំ​បង្កើត»។

អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ទាក់ទងជាមួយនឹងរូបរាងក៏ដោយ សៀវភៅដែលខ្ញុំនិពន្ធ តួអង្គខ្ញុំអត់ស្អាត Perfect (ល្អឥតខ្ចោះ) ដូចបវរកញ្ញាទេ គឺមានល្អិត មានសក់​ក្រញ៉ាញ់​មានខ្មៅ មានស្អាត មាន​ចម្រុះ​ ឱ្យអ្នកអានឃើញ​ថា មនុស្សយើងអត់ដូចគ្នាទាំងអស់ទេ ហើយ​អត់​មាន​អ្នកណា​គេ​ឥត​ខ្ចោះ​ទេ​ ប៉ុន្តែអ្វីដែល​គាត់​​មាន​គឺ​ការតាំង​ចិត្ត និង​ការខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​ដើម្បី​ក្ដី​ស្រមៃ​ខ្លួន​ឯង ហើយ​គោល​បំណង​ខ្ញុំ​ ចង់​ឃើញ​អ្នក​អាន​ពេល​ដែលគា​ត់​បាន​អាន​ស្នាដៃ​នឹង​ទៅ គាត់​អត់​បោះបង់​ចោល​ក្ដី​ស្រមៃខ្លួនឯង»។

អ្នកស្រីថាវរីចំណាយពេលនិពន្ធសៀវភៅនីមួយៗមានចន្លោះរយៈពេល១ឆ្នាំ។​ អំឡុងពេលនិពន្ធ អ្នកស្រី​​​ជួបផលលំបាកច្រើន ពិសេសសៀវភៅដំបូង ត្រូវចំណាយពេលយូរ កែសម្រួលសាច់រឿង បកប្រែ​ជា​ភាសាបរទេស ឯ​បទពិសោធន៍ និងថវិការ​បោះពុម្ព​ផ្យាយ​ក៏​មាន​កម្រិត ពេលនោះ​មិន​សូវ​មាន​​កំណើន​អ្នកអានផង។ ពេលខ្លះត្រូវ​រក​កន្លែង​ស្ងាត់ ដូចជា​តំបន់​ភ្នំ ដើម្បីបំផុស​គំនិត​ក្នុង​ការសរសេរ​​រឿង។ ទោះបី​ជួប​ឧបសគ្គយ៉ាងណា អ្នកស្រី​ដែល​មិន​គិត​ចង់​បោះបង់​ម្ដង​ណា​ឡើយ។

អ្នកស្រីប្រាប់ថា៖​​ «ពេលដែលខ្ញុំមានអារម្មណ៍ពិបាក ខ្ញុំត្រលប់ទៅមើលសារ​ពី​អ្នក​អាន​ដែល​គាត់​ផ្ញើ​មកថាសៀវភៅដែល​គាត់​បានអាន បានផ្លាស់ប្ដូរគាត់យ៉ាងម៉េចខ្លះ អ៊ីចឹង​ខ្ញុំ​ផ្ដោត​ទៅ​លើ​ចំណុច​វិជ្ជមាន​នៃកិច្ចការ​​របស់​ខ្ញុំ ធ្វើឱ្យខ្ញុំមានកម្លាំងបន្តទៅមុខទៀត ហើយមួយទៀតអ្នកនៅជុំវិញខ្លួនខ្ញុំ​គាត់​គំាទ្រ​ទាំងអស់»។

អ្នកស្រីថាវរី បាន​បញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកគ្រប់គ្រងព័ត៌មានវិទ្យា​ នៅសាធារណរដ្ឋឆែក​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១២។ គ្រួសារជា​ផ្នែកមួយដ៏សំខាន់ក្នុង​ជីវិតអ្នកស្រី។​ បើ​ទោះបីជា​រវល់​យ៉ាង​ណាក្ដី ក៏​អ្នកស្រី​ផ្ដល់​ពេល​វេលាជា​អាទិភាព​ចម្បងដល់គ្រួសារ។

បន្ទាប់ពីគ្រួសារ អ្នកអានជាផ្នែកមួយក្នុងការជំរុញលើកទឹកចិត្ត​​អ្នកស្រីថាវរី ឱ្យប​ន្ត​អាជីព​ជា​អ្នក​និពន្ធមកដល់សព្វថ្ងៃ។  ដោយមើលឃើញគុណតម្លៃការនិពន្ធសៀវភៅ រួមទាំងអ្នកអានមានការផ្លាស់គំនិតបែបវិជ្ជមាន។

អ្នកស្រីបន្ដថា៖​​ «ម្នាក់នោះ [អ្នកអាន] គាត់ធ្លាប់ផ្ញើសារមកខ្ញុំថាគាត់រក​បញ្ចប់ជីវិត​ខ្លួនឯង ហើយ​តែ​ស្រាប់ តែ​គាត់ចាប់សៀវភៅខ្ញុំអានធ្វើឱ្យគាត់ផ្លាស់ប្តូរគំនិត​ ហើយប្ដូរការ​គិត ចឹង​ទើប​គាត់​មិន​ស្លាប់​ខ្លួន។​ ពេលដែលខ្ញុំអាន ខ្ញុំសឹងតែស្រក់ទឹកភ្នែក។ ខ្ញុំគិតថាអ្វី​ដែល​ខ្ញុំបា​ន​សរសេរ​ពិតជា​បាន​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ជីវិតមនុស្សម្នាក់ អ៊ី​ចឹងការងារខ្ញុំធ្វើសព្វថ្ងៃគឺមានតម្លៃណាស់»។

សៀវភៅដែលធ្វើឱ្យអ្នកស្រីដិតជាប់ក្នុងចិត្ត គឺសៀវភៅកាពីទែនជីវិត រឿងបែបស្វ័យជីវប្រវត្តិ ដែលបាន​ដាក់បញ្ចូលបទពិសោធន៍​ជីវិតការតស៊ូរបស់អ្នកស្រី និងមនុស្ស​ជុំវិញ​ខ្លួន​ក្នុងសាច់រឿងនោះ។ សៀវភៅនេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការតស៊ូរបស់ក្មេងស្រីម្នាក់ដែលឪពុកមិនបានផ្ដល់តម្លៃក្នុងនាមជាកូនស្រី រងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ប្រែពីការឈឺចាប់ ប្រឹងប្រែងរហូតបានជោគជ័យ។ ហើយ​បច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកស្រីកំពុងបន្តសរសេររឿងថ្ងៃថ្មីនៅតែមាន ភាគ៣​​​​។

អ្នកស្រីថាវរី លើកឡើងថា ដើម្បីក្លាយជាអ្នកនិពន្ធ ត្រូវអានសៀវភៅ ស្វែង​យល់ពី​សង្គម​ឱ្យ​បាន​ច្រើន។ ចង់ក្លាយជាអ្នកនិពន្ធ​ព្រោះស្រលាញ់ ចែករំលែក ចំណេះដឹង ទើបទទួលបានជោគជ័យ ។

អ្នកស្រី​ផ្ញើសារ​ដល់​អ្នកដែល​ចង់ក្លាយជា​អ្នកនិពន្ធ​ថា៖​​ «គាត់គួរតែហ៊ានចាប់ផ្ដើមសរសេរ​ពី​អត្ថបទ ឬ​ក៏រឿងខ្លីទៅមុន ហើយ​ព្យាយាម​អាន​ស្នាដៃអ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀតឲ្យបានច្រើន រៀន​ពី​របៀប​នៃ​អ្នក​និពន្ធ​ផ្សេង​ទៀត​តែង​និពន្ធ។ ប្រសិនបើ​គិត​ថា​ក្លាយ​ជា​អ្នក​និពន្ធ​នឹង​ក្លាយ​ជាអ្នកមាន នោះ​ក្ដី​ស្រមៃ​របស់​គាត់​នឹង​ទៅ​មុខ​មិន​បាន​ឆ្ងាយឡើយ»៕

Latest News