fbpx
Home Blog Page 5

ពលរដ្ឋមួយចំនួន​បារម្ភ​ថា​​​​​ តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​បាត់បង់ខេត្ត​​បួន​

អ្នកប្រើប្រាស់​បណ្តាញ​សង្គម​​បង្ហោះ​សារ​បង្ហាញពីក្តីបារម្ភរបស់ពួកគេចំពោះការបង្កើត​តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ (CVL) ថាអាចនឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់ខេត្តចំនួន៤ នៅភូមិភាគឦសាន ទៅប្រទេស​វៀតណាម​​ ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន​ ​ថា កម្ពុជា​នឹង​ទទួល​បាន​ប្រយោជន៍​ច្រើនជាងគេ។

តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ ហៅកាត់ថា(CLV) ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៩៩ ដោយមា​ន​ការចូលរួម​សហប្រតិបត្តិការ​ពីភាគី​កម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ។ ក្នុងនោះមានចំនួន១៣ខេត្តដែលដាក់បញ្ចូលគ្នារួមមាន កម្ពុជាចំនួន ៤ខេត្តមាន ខេត្តក្រចេះ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ខេត្តមណ្ឌលគិរី និងខេត្តរតនៈគិរី មានប្រជាជនប្រមាណជា​៥សែននាក់។ ប្រទេសវៀតណាម ៥ខេត្ត មានប្រជាជនប្រមាណជា ៧លាននាក់។ ប្រទេសឡាវ ៤ខេត្ត មាន​ប្រជាជន​ប្រមាណជា៥សែននាក់។ នេះ​បើ​តាម​ប្រធានព្រឹទ្ធសភា​កម្ពុជា។​

ថ្មីៗនេះ ​មាន​ការ​បង្ហោះ​សារ​លើ​បណ្តាញ​សង្គម​ដោយ​​សរសេរ​ថា តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណ អាចធ្វើ​​កម្ពុជា​បាត់បង់​ខេត្ត​ចំនួន​បួន​ទៅ​ប្រទេស​វៀតណាម។ សារ​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ត្រូវ​បាន​ចែក​ចាយ​​​ជាបន្ត​បន្ទាប់។

សារ​ខ្លះ​មានខ្លឹមសារថា៖ «ខ្ញុំមិនគាំទ្រឱ្យមានការដាក់បញ្ជូលខេត្ត៤របស់កម្ពុជា មានស្ទឹងត្រែង ក្រចេះ​មណ្ឌល​គិរី និងរតនៈគិរី ជាតំបន់រួមជាមួយ វៀតណាម និងឡាវទេ»។ អ្នកប្រើបណ្តាញ​សង្គម​ខ្លះ​លើកឡើងថា គម្រោង​នេះ​អាចធ្វើ​​ឱ្យ​កម្ពុជា​​បាត់បង់ខេត្តទាំង៤​ទៅឱ្យប្រទេសវៀតណាម ដូចករណីទឹកដីកម្ពុជាក្រោម និង​កោះត្រល់​។

ក្រោយសារទាំងនោះ​ត្រូវ​បាន​បង្ហោះ និង​ចែក​រំលែក ប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា​ លោក ហ៊ុន សែន បាន​ផ្សាយ​ផ្ទាល់​​ជាវីដេអូ​លើ​ទំព័រហ្វេសប៊ុក​ផ្លូវការរបស់លោក កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ថា គម្រោង​តំបន់​អភិវឌ្ឍន៍​ត្រីកោណ (CLV) គឺជាគំនិត​ផ្តួច​ផ្តើម​របស់​លោក តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៩​មក។ លោក​ថា តំបន់នៅភូមិភាគឦសាន វៀតណាម​មួយផ្នែក និងឡាវមួយផ្នែក នៅជាប់ព្រំប្រទល់មុំ៣ គឺជាតំបន់ក្រីក្រ និងលំបាកជាងគេ ហេតុនេះ​ចាំបាច់​ត្រូវ​អភិវឌ្ឍន៍។

បើតាមលោក ហ៊ុន សែន អត្ថប្រយោជន៍ដែលកម្ពុជា​នឹង​ទទួល​បាន​ពី​គម្រោងនេះ គឺ​នឹង​ជួយដល់កិច្ចសន្តិសុខជាតិ រួមមាន​ការទប់ស្កាត់ការជួញដូរមនុស្ស ការរត់ពន្ធឈើ ​ទប់ស្កាត់ក្រុមចលនាប្រដាប់អារវុធ មាន​កិច្ចសហការ​ផ្នែក​អប់រំ បណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស និងផ្នែកសុខាភិបាល  ព្រមទាំងមានការតភ្ជាប់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រួមមាន ផ្លូវអគ្គិសនីទេសចរណ៍ និងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាដើម។​

លោកបន្ថែម​ថា៖ «វាបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍សម្រាប់កម្ពុជាយ៉ាងច្រើន បើប្រៀបធៀប​ជាមួយ​នឹង​​​ភាគី​វៀតណាម​ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍ គឺកម្ពុជា​ជាអ្នក​ទទួលបាន​ផល​ប្រយោជន៍​ច្រើន​ជាង​គេ​នៅ​ក្នុង​ការអភិវឌ្ឍនេះ»។

​ក្នុង​វីដេអូ​ដែល​មាន​រយៈពេល​ជិត​២​ម៉ោង​នោះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏​បាន​ព្រមាន​​​ដាក់ទោស​ដោយ​គ្មាន​ការ​បន្ធូរបន្ថយ​ចំពោះអ្នករិះគន់​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍នេះ។​

ពាក់ព័ន្ធនឹង​​ការ​បង្ហោះ​សារ​លើ​បណ្តាញ​សង្គមពាក់ព័ន្ធនឹង​តំបន់​អភិវឌ្ឍន៍​ត្រីកោណ​នេះ មនុស្ស​យ៉ាង​ហោ​ច​ណាស់​បួន​នាក់​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន។ ក្នុងនោះ​មាន​លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន និង​កញ្ញា ភឹង សោភា ដែល​ជា​​អ្នកផ្សព្វផ្សាយ​អំពី​សន្ធិសញ្ញា​​ទីក្រុង​ប៉ារីស ២៣ តុលា។​

លោក សេង វណ្ណលី អ្នកតាមដានភូមិស្រ្តនយោបាយអន្តរជាតិ យល់ស្របចំពោះការលើកឡើងរបស់លោក អតីត​នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ទាក់ទងជាមួយផលប្រយោជន៍ដែលប្រជាជន ក៏ដូចជា​ប្រទេស​កម្ពុជា​ទទួល​បាន។

លោក ធឿន សុវណ្ណា និស្សិតនៅសាកលវិទ្យាល័យបានប្រាប់ Newsroom Cambodai ថា លោក​ពិត​ជា​មាន​ការព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង​ចំពោះគម្រោង CLV   ព្រោះថាអាចមាន ការរីករាល​ដាល​អំពី​ជន​អន្តោប្រវេសន៍​មក​លើ​ទឹកដី​កម្ពុជា ហើយ​ប្រជាជន​កម្ពុជា អា​ចទទួលបានផលប្រយោជន៍តិចជាងប្រជាជនវៀតណាម។

លោកបាន​បញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំនឹងមានការព្រួយបារម្ភបែបនឹងថា ​វាអាចនឹងមានការ ​រីករាល​ដាល​អំពី​ជន​អន្តោប្ររេសន៍​របស់​ជនជាតិ​វៀតណាម​មករស់នៅជាច្រើន ពិសេសយើងសង្កត់ធ្ងន់មួយទៀតថានៅក្នុងខេត្ត១៣ ដែលកម្ពុជា មាន​៤ ឡាវមាន ៤​ ហើយវៀតណាមមាន ៥ ឡាវហើយនិងខ្មែរ៤ខេត្តដូចគ្នា ហើយមានប្រជាពលរដ្ឋ មាន​តែ​កន្លះ​លាន​ដូចគ្នា​ទេ ហើយក៏ប៉ុន្តែវៀតណាម ៥ខេត្ត មានប្រជាពលរដ្ឋជិត ៧លាននាក់ អាហ្នឹង​យើង​សប​ញ្ជាក់​ថា បើ​ទោះបីជា​ទាក់ទង​នឹង​​សេដ្ឋកិច្ចក្តី ក៏ខ្មែរយើងបានប្រយោជន៍ហ្នឹងតិចមែនទែន យើង​មើល​តែចំ​នួន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទៅ​ដឹង​ហើយ»។

ទាក់ទិននឹងកង្វល់​របស់ប្រជាពលរដ្ឋ​​​ ​លោក សេង វណ្ណលី យល់​​ថា កង្វល់របស់​ប្រជាជន​មិនមែន​គ្មានសំអាង ឬ​មូលដ្ឋាន​ទាល់តែ​សោះនោះ​ទេ ដោយសារ​​កម្ពុជា​ធ្លាប់​មាន​ប្រវត្តិ​បាត់ទឹក​ដី​ទៅប្រទេស​វៀតណាម។

លោកបញ្ជាក់​ថា​៖ «តាមពិតទៅមិនមែនគ្មានមូលដ្ឋាន ឬក៏​សំអាងទាល់តែសោះនោះទេ មូលហេតុ​ដែល​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​​ភាគច្រើន ឬក៏ប្រតិកម្មនៅលើបណ្តាញសង្គមស៊ីវិល ខ្ញុំគិតថាអាចដោយសារតែទី១ វៀតណាម​ធ្លាប់​លេប​ត្របាក់​ទឹក​ដីខ្មែរច្រើនដងមកហើយ ទី២ នោះគឺកង្វះទំនុកចិត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋលើការអនុវត្តច្បាប់ស្តីពី​អន្តោ​ប្រវេសន៍​»។

សាស្រ្តាចារ្យវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយលោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា យល់ឃើញថា មិនមាន​បញ្ហា​ប្រឈម​អ្វី​ខ្លាំង​រហូត​ដល់​បាត់បង់​ទឹកដី​នោះទេ គ្រាន់តែជាការទាញយកផលប្រយោជន៍រវាងប្រទេសនីមួយៗតែប៉ុណ្ណោះ ។

លោកបានលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំគិតថាវាមិនប្រឈមហានិភ័យអីខ្លាំងក្លា​រហូតដល់ ​បាត់បង់​ទឹក​ដី​ ដូចជា​ការលើក​ឡើង​ពេក​ទេ គ្រាន់ថាជាការទាញអត្ថប្រយោជន៍នាពេលបច្ចុប្បន្ន និងពលរដ្ឋកម្ពុជា នៅខេត្ត៤ ហ្នឹង​វា​តិច​ជាង​គេ​ដូច​ឡាវ ចឹង។ អី​ចឹងអ្នកដែលមានពលរដ្ឋច្រើននឹងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើន»។

លោកបន្ថែមទៀតថា វាជារឿង​ល្អ​ ប្រសិនបើ រដ្ឋនីមួយៗមាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ដើម្បីចែ​ក​​អត្ថប្រយោជន៍​​ក្នុងតំបន់។

លោកលើកឡើងថា៖ «ប្រសិនបើរដ្ឋមួយៗហ្នឹង គាត់​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ដើម្បី​ចែក​បាន​នូវ​អត្ថប្រយោជន៍​នៃ​ការអភិវឌ្ឍ​នៅ​ក្នុង​តំបន់ ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋគាត់អាចរក្សាលំនឹងការងារបាន ឬក៏​មាន​ឱកាស​ទាញ​យក​អត្ថប្រយោជន៍ពី​កា​រអភិវឌ្ឍ​នឹង ខ្ញុំគិ​តថា​ល្អទេ»។

យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល ចេញនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា​ ឆ្នាំ២០២៤ បាន​បញ្ជាក់​ជូន​ពាក់ព័ន្ធនឹ​ង​តំបន់​អភិវឌ្ឍន៍​ត្រីកោណ (CLV) ​នេះថា ទី១ គ្មានការកាត់ទឹកដី​៤ខេត្ត ជូន​ប្រទេស​វៀតណាម​ដូចការ​ចោទ​ប្រកាន់ ទី២ គ្មានការយកខេត្តទាំង៤​របស់កម្ពុជាទៅដាក់ហ៊ុនជាមួយប្រទេសជិតខាង​ ដើម្បី​បញ្ជូល​ដែនដី​តែមួយនោះ​ទេ ទី៣ គ្មានការដាក់ហ៊ុនធនធានធម្មជាតិ ដើម្បីវិនិយោគរួមគ្នាទេ និងទី៤ គ្មាន​ការអនុញ្ញាត​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រទេស​នីមួយៗ​ចេញ​ចូល​ដោយ​សេរី​ ក្នុងទឹកដីតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណឡើយ។

លោក ហ៊ុន សែន បានអះអាងថា ប្រទេស​ទាំង​បី​បាន​រៀប​​ចំ​កិច្ច​ប្រជុំ​ពាក់ព័ន្ធនឹង​តំបន់​​អភិវឌ្ឍន៍​ត្រីកោណ​នេះ​​ ​ចំនួន​ ១១លើករួច​ទៅហើយ។ លោក​ថា សម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី១២ គ្រោងធ្វើឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជា តែ​​មិនទាន់​កំណត់ពេលវេលាជាក់លាក់នៅឡើយ ដោយ​ត្រូវ​រង់ចាំការផ្ដល់ចម្លើយពីប្រទេសឡាវ និងវៀតណាម៕​

តុលាការផ្តន្ទាទោសប្រធានបក្សភ្លើងទៀនដោយពិន័យជាប្រាក់ជាច្រើនលានរៀលពីបទបរិហារកេរ្តិ៍

ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនៃតុលាការក្រុងភ្នំពេញបានផ្ដន្ទាទោស​ប្រធាន​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន​​ពី​បទ​បរិហា​​​​រ​កេរ្តិ៍​​ ជា​​​​សាធារណៈ​ដោយពិន័យជាប្រាក់ជាច្រើនលានដុល្លារអាមេរិក ខណៈដែលភាគីចុ​ង​​បណ្តឹ​​ង​​នៅ​​ក្នុង​​សំណុំ​​រឿង​​ព្រហ្មទណ្ឌនេះ ជំទាស់នឹងសាលក្រមដោយចាត់ទុកថា ជាការផ្តល់ភាព​អយុត្តិធម៌ និ​​ង​​ជាការប​​ង្កើត​​ការ​​ឈឺ​ចា​​ប់​​សម្រាប់ជនរងគ្រោះ។

នៅក្នុងអង្គសវនាការ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ លោក ហុក ពៅ ជា​ក្រុមប្រឹក្សា​​ជំនុំ​ជ​​ម្រះ​ នៃ​សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានប្រកាសសាលក្រមផ្ដន្ទាទោស ប្រឆាំងលោក ទាវ វណ្ណុល ដោ​​យ​​​ពិ​ន័​យជាប្រាក់ជាច្រើនម៉ឺនដុល្លារអាមេរិកពីបទ «​បរិហារ​កេរ្តិ៍​ជា​សាធារណៈ »​ ។

 តាមរយៈការប្រកាសសាលក្រមនេះ លោក ហុក ពៅ បានលើកឡើងពី​​បញ្ញត្តិមាត្រា​៣​០​៥​ ​នៃ​ក្រមព្រហ្មទ​ណ្ឌ​ ដោយបង្គាប់ឱ្យប្រធានគណបក្សជំទាស់រូបនេះ​បង់សង​ជំងឺចិត្ត​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​ចំនួន​ ​៦​,០​០​០​,​០​០​០​,០​០​០​ ​លាន​រៀល​ ឬស្មើនឹង​​១​,​៥​ ​លាន​ដុល្លា​រអាមេរិក ​និង​ពិន័យ​ចំនួន​ ​១​០​,០​០​០​,​០​០​០​០​ ​លាន​រៀល​ ឬស្មើនឹង ​២​,​៥​០​០​ ដុល្លារ​អាមេរិក បង់ចូលថវិការដ្ឋ​​។

មេធាវីរបស់ប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ជូង ជូងី  ប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃទី២៥ កក្កដានេះថា ការដែលសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញសម្រេចផ្ដន្ទាទោសលោក ទាវ វណ្ណុល នេះជារឿងអយុត្តិធម៌ ព្រោះក្នុងច្បាប់ការលើកឡើងពីការពិត និងការបង្ហាញទស្សនៈមិនមានពិរុទ្ធឡើយ ហើយលោកថាលោកនឹងរៀបចំបែបបទប្តឹងបន្តរទៅសាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញទៀត ប្រឆាំងសាលក្រមនេះ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំយល់ថាអយុត្តិធម៌ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ឯកឧត្ដម ទាវ វណ្ណុល ពីព្រោះអ្វីដែលឯកឧត្ដម ទាវ វណ្ណុល បានលើកកន្លងមក គឺជាការពិត មានកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាពដាក់នៅមុខផ្ទះគាត់មែន ហើ​​យ​ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាហ្នឹង គឺគាត់និយាយអំពីទស្សនៈយល់ឃើញរបស់គាត់ ដូ​​ច្នេះ​​​តាមស្មារតីច្បាប់កាលណាអ្វីដែលគាត់លើកឡើងជាការពិត ហើយ និងអ្វីជាការសម្ដែងទស្សនៈ អត់មានអត់មានកំហុសទៅតាមផ្លូវច្បាប់ទេ ហើយខ្ញុំនឹងរៀបចំបែបបទប្តឹងឧទ្ធរណ៍ជូនគាត់»

ចំណែកឯអ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក លី សុធារ៉ាយុត្តិ ក៏យល់ដូចគ្នានឹងមេធាវីការពារក្ដីរបស់លោ​ក ទាវ វណ្ណុល ដែរដោយថាការសម្រេចនេះអយុត្តិធម៌សម្រាប់ប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនដោយសារលោ​​ក ទាវ វណ្ណុល បានប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនស្របតាមច្បាប់ ក្នុងការបញ្ចេញមតិដើម្បីស្ថាបនា វាមិនមែ​ន​​ជាបទល្មើ​ស​​ទេ​​​​។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំយល់ថាការពិន័យបែបនេះគឺជាការពិន័យដ៏ធ្ងន់ធ្ងរហើយវាអយុត្តិធម៌សម្រាប់លោកប្រធាន ទាវ វណ្ណុល ដែលគ្រាន់តែការបញ្ចេញមតិក្នុងន័យស្ថាបនា ផ្ទុយទៅវិញត្រូវបានពិន័យយ៉ាងចាស់ដៃ យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើគាត់។ ការបញ្ចេញមតិរបស់គាត់ ការបញ្ចេញយោបល់របស់គាត់គឺគ្មានចេតនាណា​មួយធ្វើឱ្យមានហ្វឹកវរក្នុងសង្គម ឬក៏គ្មានចេតនាធ្វើឱ្យនរណាម្នាក់ទទួលនូវភាពអាម៉ាស់ ឬក៏គ្មានចេ​​តនាបង្កឱ្យមានការខូចខាតដល់នរណាម្នាក់ទេ ការបញ្ចេញមតិរបស់កាត់គឺក្នុងន័យស្ថាបនាតែប៉ុណ្ណោះ ហើ​​យ​ការបញ្ចេញមតិបង្ហាញការសង្កេត ការយល់ឃើញរបស់គាត់ក្នុងនាមជាអ្នកនយោបាយម្នាក់ ជាប្រធានគណបក្សជំទាស់បែបប្រជាធិបតេយ្យម្នាក់»

អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានបន្ថែមថា ការសម្រេចដាក់ទោសលោក ទាវ វណ្ណុល នេះបានធ្វើឱ្យអ្នកនយោបាយឯទៀត និងសកម្មជននានាមានការភ័យខ្លាចក្នុងការបញ្ចេញមតិដើម្បីស្ថាបនា ដែលការនេះធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។

លោកបន្តថា៖ «ការពិន័យដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនេះមិនត្រឹមតែអយុត្តិធម៌សម្រាប់គាត់ ក៏ប៉ុន្តែវាធ្វើឱ្យមានការរួញរអារ ភ័​យ​រអារដល់អ្នកនយោបាយផ្សេងៗទៀត ឬក៏សកម្មជនសង្គមផ្សេងៗទៀតដែលគាត់ចង់បញ្ចេញមតិក្នុងន័យ​​ស្ថាបនាលើបញ្ហាណាមួយ។អាហ្នឹងវាប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការក្នុងការពង្រឹងប្រជាធិបតេយ្យជាពិសេ​​​សសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះមួយក្នុងចំណោមមូលដ្ឋានគ្រឹះទាំងឡាយនៃគោលការប្រជាធិបតេយ្យ»

ចំណែក អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ និយាយថា ការការលើកឡើងថាការសម្រេចរប​​ស់​តុលាការមានភាពអយុត្តិធម៌នោះគឺជាការយល់ឃើញរបស់ពួកគេ។លើសពីនេះទៀត ប្រសិនបើសា​មី​ខ្លួន ឬមេធាវីតំណាងដោយអាណត្តិយល់ឃើញថា នីតិវិធីនៅតុលាការដំបូងមិនអស់ចិត្ត ភាគីនៅក្នុង​សំណុំ​​រឿងអាចប្តឹងបន្តទៅតុលាការជាន់ទីពីរទៀតបាន។

លោកបន្តថា៖ «ចំពោះអ្នកលើកឡើងអាហ្នឹងជាការយល់ឃើញរបស់គាត់ ប៉ុន្តែការសម្រេចរបស់ចៅក្រមជំនុំជម្រះគឺបានសម្រេចហើយ បានសម្រេចផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ចំពោះគាត់១០លានរៀល ហើយនិងបង្គាប់ឱ្យសងទៅដល់រាជរដ្ឋាភិបាល៦០ពាន់លានរៀលនេះជាសេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការជាន់ទាបរបស់យើង ហើយបើសិនជាគាត់មិនសុខចិត្តយ៉ាងណានោះគឺគាត់អាចដាក់ពាក្យបណ្ដឹង គាត់មានសិទ្ធិទៅសាលាជម្រះក្ដីជាន់ខ្ពស់»។

ជុំវិញករណីនេះ លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ លើកឡើងថា សាលក្រមនេះ គឺជាសាលក្រមចុងក្រោយបង្អស់ នៃទោសទណ្ឌប្រឆាំង​មេដឹកនាំគណបក្សជំ​​ទាស់​ ដែលបានបញ្ចេញមតិរិះគន់មួយចំនួនក្នុងនាមជាអ្នកនយោបាយដល់អ្នកសារព័ត៌មាន។

លោកបន្តថា៖ «តើវាអាចបទល្មើសដែរឬទេ នៅពេលដែលអ្នកនយោបាយប្រើវោហាសព្ទដើម្បីទាក់ទាញការគាំទ្រ?  តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបទដ្ឋានអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សដែលប្រទេសកម្ពជាបានទទួលស្គាល់ និងផ្តល់សច្ចាប័នដូចជាកតិកាសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងនយោបាយ គឺធានាថាប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់មានសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិដោយសេរីនូវកង្វល់ និងការរិះគន់គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋនាៗដើម្បីកែលំអ»។

លោកបានបន្ថែមទៀតថា គ្រប់អ្នកនយោបាយទាំងគួរតម្កល់ឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ ឧត្តមប្រយោជន៍ពលរដ្ឋជាធំ និងបន្តវប្បធម៌សន្ទនាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយគ្នាដោយសន្តិវិធី ដើម្បីរួមគ្នាកែលំអ អភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ ដោយឈរលើគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។

កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ តុលាការ បានបើកសវនាការលើសំណុំរឿងរបស់លោក ទាវ វណ្ណុល ពា​ក់​ព័ន្ធនឹងបទ «បរិហាកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ» ក្រោមបណ្តឹងរបស់មេធាវីតំណាងរដ្ឋាភិបាលដែលបានដា​ក់​ពា​​ក្យបណ្ដឹងកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ ដោយចោទលោក ទាវ វណ្ណុល ថាបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់សារព័ត៌មាន Nikkei Asia របស់ជប៉ុន និងវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI ថាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាកា​​ន់តែ​​ចុះខ្សោយក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីបច្ចុប្បន្ន គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលការលើកឡើងនេះធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសមុខមាត់រដ្ឋាភិបាល។

តាមរយៈបទសម្ភាសន៍កាលពីខែកុម្ភៈ លោក ទាវ វណ្ណុល ថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានរឹតត្បិត គ្រប់គ្រងលើគូប្រជែង និងចាប់ខ្លួនអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង ហើយលទ្ធិប្រជាធិបតេ​​យ្យ​នៅកម្ពុជា កំពុងដើរថយក្រោយនៅពេលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឡើងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី។ជាងនេះទៀ​​ត ​លោកបានបង្ហា​ញការព្រួយបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួន ដោយនិយាយថាលោកត្រូវបាន«ឃ្លាំមើលដោ​​យ​​កាមេរ៉ា ២៤ម៉ោង»។

នៅក្នុងបញ្ញត្តិមាត្រា៤១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញកំណត់ថាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនៃគំនិតរបស់ខ្លួន សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន ​សេរីភាពខាងបោះពុម្ភផ្សាយ សេរីភាពខាងការប្រជុំ។ជនណាក៏ដោយមិនអាចឆ្លៀតប្រើសិទ្ធិនេះ ដោយរំលោភនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយស របស់អ្នកដទៃ ដល់ទំនៀមទំលាប់ល្អរបស់សង្គម ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងដល់សន្តិសុខជាតិបានឡើយ»៕

អ្នក​បរិស្ថាន និង​ឃ្លាំមើល​សង្គម ចង់​ឱ្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន បន្ថែម​យន្តការ​ច្បាស់លាស់​លើ​បញ្ហា​ប្លាស្ទិក

អ្នក​ជំនាញ​បរិស្ថាន និង​អ្នកឃ្លាំមើល​សង្គម​ចង់​ឃើញ​រដ្ឋាភិបាល​ដាក់​ចេញ​យន្តការ​ជាក់លាក់​បន្ថែម​ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​ការ​ប្រើ​ប្លាស្ទិក បន្ទាប់​ពី​រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួង​បរិស្ថានអះអាង​ថា យុទ្ធនាការ​ចំនួន​ពីរ​ដែល​ដាក់ចេញ​ដោយ​ក្រសួង ​​កាត់​បន្ថយ​ការ​ប្រើប្រាស់​ប្លាស្ទិក​​បាន​​ជាង​៧៤​ភាគរយ ក្នុង​រយៈពេល​១១​ខែ​កន្លង​មក​នេះ។

​ក្នុង​ពិធី​បើក​វេទិកា​ពិភាក្សា​លើក​ដំបូង​ស្តីពី​ការ​ការពារ​មហាសមុទ្រ និង​ជីវៈចម្រុះ​ក្នុង​សមុទ្រ​របស់​កម្ពុជា «កិច្ច​សន្ទនា​ពណ៌ខៀវ» ឬ (Blue Talks) កាលពី​​ថ្ងៃទី​២៣ ខែ​កក្កដា​ ឆ្នាំ២០២៤ នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក អ៊ាង សុផល្លែត ថ្លែង​ថា ក្នុង​​រយៈពេល​១១​ខែ​កន្លង​មក​នេះ ក្រសួង​បរិស្ថាន​បាន​ចាប់​ផ្តើម​យុទ្ធនាការ​កាត់​បន្ថយ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ប្លាស្ទិក​តាម​រយៈយុទ្ធនាការ «ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំ​មិន​ប្រើ​ថង់​ប្លាស្ទិក​ទេ» ដែល​មាន​មនុស្ស​ចូលរួម​ជាង ៨​លាន​នាក់។ ចំណែក​​យុទ្ធនាការ​ «កម្ពុជាស្អាត ខ្មែរធ្វើបាន» មាន​ឃុំ/សង្កាត់​ជាង​៦០០ ក្នុង​ចំណោម​ឃុំ/សង្កាត់​ចំនួន១ ៦៥២ បាន​ចូល​រួម​ត្រឹម​តែ​រយៈពេល​២​ខែ​។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រឡេក​ទៅ​មើល​ស្ថិតិ​វិញ ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​កាត់​បន្ថយ​ការ​ប្រើប្រាស់​ប្លាស្ទិក បាន​ចំនួន​ ៧៤,១​ភាគរយ​ក្នុង​រយៈពេល ១១​ខែ​កន្លង​មក​នេះ បើ​ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ​មុន។ ប្រសិន​ជា​បើ​គ្មាន​ការ​កាត់​បន្ថយ​ទេ ចំនួន​ប្លាស្ទិក​នេះប្រមាណ​ពាក់​កណ្ដាល​អាច​នឹង​ប៉ះពាល់​ដល់​បរិស្ថាន អាច​ធ្លាក់​ចូល​ទៅ​សមុទ្រ ឬ​អាច​ចូល​ទៅ​ទន្លេ។ នេះ​គ្រាន់​តែ​ជា​ការ​រួម​ចំណែក​ពី​កម្ពុជា»។

លោក ហេង គីមហុង នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​សមាគម​បណ្ដាញ​យុវជន​កម្ពុជា(CYN) យល់​​​ថា បញ្ហា​ប្រើប្រាស់​​ប្លាស្ទិក​ គួរតែត្រូវ​ធ្វើ​យុទ្ធនាការ​រយៈពេល​វែង​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ ហើយ​ទាមទារ​ឱ្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​មាន​យន្តការ​ច្បាស់លាស់​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​​។

លោក​បន្ត​ថា៖ «​ទី​១​គឺ​ត្រូវ​បង្កើន​យន្តការ ធ្វើ​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ និង​អប់រំ​ទៅ​តាម​គ្រឹះស្ថាន​​អប់រំ​​រដ្ឋ ជា​ពិសេស​គ្រឹះស្ថាន​អប់រំ​រដ្ឋ​ហ្នឹង​ត្រូវ​ដើរ​តួរ​សំខាន់​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ការពារ​ក្នុង​ការគ្រប់គ្រង​ប្លាស្ទិក​ឱ្យ​បាន​ល្អ ហើយ​ក្រសួង​បរិស្ថាន​ត្រូវ​ធ្វើការ​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​ការ​តំឡើង​តម្លៃប្លាស្ទិក លើក​ទឹកចិត្ត​ដល់​​ឧស្សាហកម្ម​កែច្នៃ និង​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេងទៀត​ធ្វើ​យ៉ាងម៉េច​កុំ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ​ទៅ​ដល់​រឿង​នេះ»។

អ្នក​បរិស្ថាន​រូប​នេះ​បន្ថែម​ថា​ ចំពោះ​បញ្ហា​ប្លាស្ទិក បើ​គ្មាន​យន្តការ​គ្រប់គ្រង និងកំណត់តម្លៃ​បាន​ល្អ​ប្រសើរ​ទេ នឹង​នាំ​ឱ្យ​ការ​ប្រើប្រាស់​ប្លាស្ទិក​នៅ​តែ​មាន​អាត្រា​ខ្ពស់ និង​ខ្ជះខ្ជាយ។

លោកថា៖ «ហើយ​ទន្ទឹម​ជាមួយ​នឹង​កិច្ចការងារ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ហ្នឹង អ៊ីចឹង​ខ្ញុំ​គិត​ថា​ការ​ដាក់​វិធាន​ផ្សេងៗបន្ថែម​ទៅ​លើ​ការ​អប់រំ និង​ផ្សព្វផ្សាយ​ក្នុង​យុទ្ធនាការ​នេះ នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​យើង​មាន​ភាព​សកម្ម​បន្ថែម​ទៀត»។

ចំណែក​លោក បណ្ឌិត​ ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​​កម្ពុជា​មើល​ឃើញ​ថា​ បញ្ហា
ប្លាស្ទិក​​នេះ​កំពុង​មាន​យុទ្ធនាការ​ផ្សព្វផ្សាយច្រើន ជាពិសេស​នៅតាម​អាគារ​លក់​ទំនិញ​ធំៗ ប៉ុន្តែ​តាម​កន្លែង​តូចៗ និងជនបទ ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​នៅ​មានកម្រិត​នៅ​ឡើយ។ លោក​ចង់​ឱ្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន និង​ភាគីពាក់ព័ន្ធ យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​បន្ថែម ដោយ​​​លើក​ពីយន្តការ​មួយ​ចំនួន​​​បញ្ចូល​នៅ​ក្នុង​យុទ្ធនាការ​​កាត់​បន្ថយ​ការប្រើប្រាស់​​ប្លាស្ទិក។

លោក​បញ្ជាក់​ថា៖ «សម្រាប់​ខ្ញុំ​មើល​ឃើញ​យន្តការ​៣​ដើម្បី​បង្កើន​ប្រសិទ្ធភាព​នៃ​យុទ្ធនាការ​ហ្នឹង គឺ​ទី១បង្កើន​ការ​អប់រំ​ផ្សព្វផ្សាយ ទាំង​តាម​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ប្រពៃណី ទាំង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​បណ្តាញ​សង្គម ហើយ​ក៏​គួរ​តែ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ក្នុង​ការ​បង្កើត​ជា​ផ្ទាំង​ផ្សព្វផ្សាយ​តាម​ដងផ្លូវ ដែល​យើង​ឃើញ​កន្លង​មកអាជ្ញាធរខេត្តក្រុង រាជធានីខេត្ត​ហ្នឹង​បាន​នាំគ្នា​កាត់​ស្លាក​ស្រាបៀរ​គ្រឿងស្រវឹង​គួរ​ជំនួស​សារ​អប់រំ​បែបបរិស្ថាន​អ៊ីចឹង»។

លោក​បន្ត​ថា៖ «ទី​២​ត្រូវ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ក្នុង​ការ​ផលិត​សារ​ហ្នឹង​ធ្វើ​ម៉ិច​បើ​អាច​ជះ​ឥទ្ធិពល​ទៅ​លើ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ការគិត​ផ្នត់គំនិត​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ទើប​ប្រជាពលរដ្ឋ​ងាក​ទៅ​រក​ការ​ប្រើប្រាស់​ថង់​បរិស្ថាន ឬក៏​ថង់​អេកូ​ដែល​ជា​ជម្រើស​ថ្មី​ដែល​អាច​ឱ្យ​គាត់​ប្រើ​ជំនួស​ថង់​ប្លាស្ទិក និង​ទី៣​គួរ​តែ​មាន​គោលនយោបាយ​ក៏​ដូច​ជា​យន្តការ​នៅ​ក្នុង​ការ​បង្ក​លក្ខណ្ឌ​ប្រកប​ដល់​ការ​ផលិត​ថង់​បរិស្ថាន ឬ​ក៏​ថង់​អេកូហ្នឹង ដើម្បី​ឱ្យ​តម្លៃ​ហ្នឹង​ប្រជាពលរដ្ឋ​យើង​ទិញ​បាន ហើយ​ងាយ​ស្រួល​ក្នុង​ការ​ទិញ ​និង​ថង់​ត្រូវ​តែ​មានគុណភាព​ខ្ពស់​ប្រើ​បាន​យូរ​ផង​ដែរ»។

បើ​តាម​ការផ្សាយ​​របស់​ UNDP នៅ​ឆ្នាំ២០៥០ ចំនួន​​​ប្លាស្ទិក​នឹង​មាន​ច្រើន​ជាង​ចំនួន​ត្រី​ក្នុង​មហា​សមុទ្រ។ ការ​ទស្សន៍ទាយ​នេះ​ផ្អែក​លើ​ការ​កើនឡើងនៃ​ការ​បំពុល​ពី​ប្លាស្ទិក​នៅ​ក្នុង​មហាសមុទ្រ ខណៈ​បរិមាណ​ផលិតកម្ម​ប្លាស្ទិក​សរុប​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក​កើន​ដល់ ៨,៣ពាន់​លាន​តោន៕

ពលរដ្ឋ​​នៅ​​ខេត្តរតនគិរី​១៧​នាក់​​ពុលផ្សិត​​​

ក្រសួងសុខាភិបាលណែនាំឱ្យ​ប្រុងប្រយ័ត្នពីការ​បរិភោគ​ផ្សិត ក្រោយ​មាន​ពលរដ្ឋ​ចំនួន​១៧​នាក់​បាន​ពុល​ផ្សិត​នៅ​ខេត្ត​រតនគិរី កាល​ពី​ថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា​នេះ។​

ក្នុង​សេចក្ដីប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់ក្រសួងសុខាភិបាល​ផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ បញ្ជាក់ថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅខេត្តរតនគិរីចំនួន១៧នាក់​បានពុលផ្សិត ក្នុងនោះមានស្រី៤នាក់ កំពុងទទួលការព្យាបាលនៅមណ្ឌលសុខភាព និងមន្ទីរពេទ្យ បន្ទាប់ពី​​មានរោគសញ្ញារាក​ ចុកពោះ ក្អួត នៅភូមិឡុំ ឃុំប៉ក់ញៃ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី។​

ក្រសួង​សុខាភិបាល​បន្ថែម​ថា ក្នុងចំណោម​ផ្សិតរាប់ពាន់ប្រភេទ មានផ្សិត​ប្រហែល​១០​០​ប្រភេទ​​ដែលភាគច្រើនបណ្ដាលឱ្យ​ពុល​​នៅ​​ពេល​បរិភោគ​។

ដើម្បី​ចៀសវាងពីការ​ពុល​ផ្សិត ឬបង្កគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ ក្រសួងសុខាភិបាល​បានណែនាំ​ឱ្យ​​សួរ​ចាស់ៗ ឬអ្នកដែលស្គាល់ច្បាស់ថាផ្សិតនោះមិនធ្លាប់ពុលពីមុនមក​។  ចំពោះផ្សិត​ដែល​ពុល​នោះ​ត្រូវ​ប្រាកដ​ថាចំអិនបានត្រឹមត្រូវ នឹងឆ្អិនល្អមុននឹងបរិភោគ ហើយ​ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវអនាម័យ លាងដៃនឹងសាប៊ូមុននឹងចាប់កាន់អាហារ។​

សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួង​សុខាភិបាល​បញ្ជាក់​ថា៖ «រោគសញ្ញានៃការពុលផ្សិត​អាច​កើត​ឡើង​ក្រោយពេលបរិភោគរយៈពេល ២ម៉ោង ទៅ៦ម៉ោង ឬច្រើនថ្ងៃ ដែល​មានដូចជា​ចុកពោះ រាក បែកញើស រីកប្រស្រីភ្នែក ដង្ហើមញាប់ ឬពិបាកដកដង្ហើម ឡេះឡះ រហូត​ដល់​អាច​ស្លាប់​ក្នុង​រយៈពេល​ណាមួយ ទៅតាម​ប្រភេទ​ផ្សិត​ពុល​ដែល​មាន​កម្រិត​ជាតិ​ពុល​ខុសៗ​គ្នា។ ជាតិពុលខ្លះប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រសាទ តម្រងនោម ឬថ្លើម ជួនកាលច្រើនថ្ងៃ ឬ​ច្រើន​សប្ដាហ៍​បន្ទាប់​ពី​បរិភោគ»។

ក្រសួងបានណែនាំដល់អ្នកពុលត្រូវប្រញាប់ស្វែងរកការជួយសង្រ្គោះបន្ទាន់ដែលនៅជិតផ្ទះបំផុត ហើយស្ថានភាពអ្នកពុលត្រូវនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់គ្រូពេទ្យជាចាំបាច់៕​

Q&A: យុវជន​គួរ​ត្រៀម​ខ្លួន​​ជ្រើសរើស​មុខជំនាញ​​ និង​អាជីព​ក្រោយ​បញ្ចប់​​មធ្យម​សិក្សា​ទុតិយភូមិ​

ក្រោយបញ្ចប់ការសិក្សា មធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ យុវជនតែង​ស្វែងរក​សាកលវិទ្យាល័យ និង​មុខ​ជំនាញ​នៅថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាសម្រាប់​​អាជីពនាពេលអនាគត។ ហើយ​ការជ្រើសរើស​ជំនាញ​ទា​មទារ​ឲ្យមានចំណេះដឹងមូលដ្ឋាន ក្នុងការជ្រើសរើសជំនាញ​សម្រាប់​ការសម្រេច​ចិត្ត​ច្បាស់​លាស់។

ខាងក្រោមនេះជា​កិច្ចសម្ភាស​រវាង កញ្ញា​ លីម ហ៊ូង អគ្គនាយិកា​ក្រុមហ៊ុន​ហ្វឺស សឹលូ​សិន​ ខេមបូឌា​​ ជាមួយកញ្ញា​ ​ហេង​ ស៊ីម៉ី សិក្ខាកាម​ញូវសន៍រូម​ខេមបូឌា៖

​Q: ជម្រាបសួរ កញ្ញា​ លីម ហ៊ូង!

A: ​ចាសជម្រាបសួរ!

Q​: តើកញ្ញា​យល់ឃើញថាការសិក្សាថ្នាក់​ឧត្តមសិក្សាមានសារៈសំខាន់យ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?

A: ​ទីមួយ​ខ្ញុំសុំ​ឆ្លើយ​ឲ្យខ្លីថា ​ការ​សិក្សា​មាន​​សារៈ​សំខាន់​ មិនគិតថាជា​ថ្នាក់មធ្យមសិក្សា​ឧត្តម​សិក្សា​ ​ឬលើឧត្តម​នោះទេ។ ទី២ ​ការសិក្សាឧត្តមសិក្សា​​​ក៏មានសារៈសំខាន់​ដែរ​ដោយសារ​​តែ​បន្ទាប់ពីថ្នាក់មធ្យម​សិក្សា​ដែលជាការសិក្សា​ចំណេះដឹង​ទូទៅ នេះគ្រាន់តែជាគ្រឹះ​មួយ​ដែល​អាច​ឱ្យ​យើង​បន្តការសិក្សា​ថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា ប្រសិនបើ​យើង​មាន​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​មិនមាន​សញ្ញាបត្រ​ ​ថ្នាក់​ទុតិយ​ភូ​មិ​យើងមិនអាចនបន្តការសិក្សា​ទៅលើជំនាញមួយ​ចំនួន​មិន​បាន​នោះ​ទេ។

​​ឧទាហរណ៍ ជំនាញមួយចំនួនដូចជា ជំនាញនីតិសាស្រ្ត​ប្រសិនយើង​បន្ត​ការសិក្សា​ថ្នាក់​ឧត្តម​សិក្សា​នៅ​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា​ដោយ​ពុំ​មាន​សញ្ញាបត្រ​​មធ្យម​សិក្សាទុតិយ​ភូមិ សាកល​វិទ្យាល័យ​មិន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​បន្តការសិក្សាលើជំនាញនេះនោះទេ​។ ថ្នាក់វិទ្យា​សាស្រ្ត​ ក៏ដូចគ្នាដែរ​។​​ប៉ុន្តែ​ប្រសិនបើ​​គា​ត់បញ្ចប់មធ្យមសិក្សានៅក្រៅប្រទេស​ ជំនាញមួយ​ចំនួន​នឹងអនុញ្ញាត​ឲ្យគាត់បន្ត​ការសិក្សា​លើជំនាញ​មួយចំនួន​បាន​​​ដោយសារគាត់បញ្ចប់ការសិក្សាពី សាលាលំដាប់អន្តរ​ជាតិ​​។ ឧត្តមសិក្សាមានសារៈសំខាន់​ក្រៅពីមធ្យមសិក្សា​​ ព្រោះការសិក្សាពីឧត្តមសិក្សា​សិក្សា​ពី​ជំនាញ ដោយសារជំនាញចាប់ពី​ឧត្តមសិក្សាទៅ​ដូចតម្រង់ទិសជីវិត និង​ជំនាញ​គាត់​ចាប់​ពី​ឥឡូវ​ទៅ​ ព្រោះការសិក្សាថា្នក់​ឧត្តមសិក្សានេះជាលើកទីមួយ​នៅក្នុង​ជីវិត​ដែល​សម្រេចចិត្ត​ក្នុង​ការជ្រើសរើសជំនាញរបស់គាត់។​

ការសិក្សា​ពីទី​១​​ ដល់​១២​​ដែលយើងហៅថា​មធ្យមសិក្សា គាត់មិនធ្លាប់​បានសម្រេចចិត្តខ្លួន​ឯង​ទេ លើការសម្រេចចិត្តថា គាត់រៀនអ្វី ឬធ្វើអ្វី។ គាត់បានត្រឹម​តែធ្វើការអង្កេតថាតើ ការប្រកប​មុខរបរ​មួយគេរៀនអ្វី ឬ​ធ្វើអ្វី ដូច្នេះ​គាត់​បាន​ត្រឹម​តាមដាន​រហូត​មក​។​ ​

ដូច្នេះលើកទីមួយក្នុងជីវិតរបស់គាត់គឺការសម្រេចចិត្តជ្រើស​រើស​ជំនាញ​សិក្សា​ក្នុងថ្នាក់ឧត្តម​​សិក្សា។ ដូច្នេះហើយ សិក្សាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សានេះទាមទារ​ឲ្យគាត់ជ្រើសរើសជំនាញ​ឲ្យត្រូវ និងដុងពីកំណើតទើបអនាគតរបស់គាត់ធ្វើការទៅតាមជំនាញ។

​ Q: តើយុវជន​គួរតែរើសមុខជំនាញ​ដែលខ្លួនស្រលាញ់ ឬស្របនឹង​ទីផ្សារ​ដែល​កំពុង​មាន​តម្រូវការ?

​​ A: ចំពោះខ្ញុំផ្ទាល់ការសិក្សាលើជំនាញដែលខ្លួនឯងស្រលាញ់ ​និងតម្រូវការទីផ្សារ​សំខាន់​ដូចគ្នា ប៉ុន្តែក្នុងនាមខ្ញុំជា​​អ្នក​​កាន់​ជំនាញ​ផ្នែក​ធន​ធាន​មនុស្សម្នាក់ បុគ្គលម្នាក់ៗ​មាន​ទេព​កោសល្យ​​ គាត់មាននូវ​​ថ្វីប្រសព្វរៀងៗខ្លួន។ ដូច្នេះ​ពី​កំណើត​មក​ពូកែខាងអ្វី​យើង​គួរ​បណ្តុះ​ទៅ​តាម​ទេពកោសល្យគាត់ពីកំណើត ​អ៊ីចឹងជំនាញគឺជ្រើសរើសតាមគាត់ខ្លួនឯង ​ជាជាង​បត់បែន​ភ្លាមៗ​ទៅ​តាម​សង្គ​មភ្លាមៗ។​ ​ខ្ញុំ​យល់ថាការបត់បែនតាមសង្គមហ្នឹង គឺអាច​បត់បែន​នៅ​ឆ្នាំ​បន្ទាប់​មក​ទៀត ព្រោះ​អាជីពអាចបត់បែនបាននៅពេលក្រោយ​ ប៉ុន្តែចំ​ណេះ និង​ជំនាញ​ពី​កំណើត​មិន​អាច​បត់បែនបានទេ។

ហេតុអ្វីបានខ្ញុំនៅតែគាំទ្រឲ្យគាត់ជ្រើសរើសជំនាញដែលខ្លួនឯងចង់រៀន​ និងចង់ធ្វើពីធម្មជាតិ និងពីសមត្ថភាព​មក​ពេលដែលគាត់រៀនតាមអ្វីដែលគាត់ចង់គាត់ចេះ ពេល​ដែល​គាត់​រៀន​អ្វី​ដែល​គាត់​ចង់​គាត់មិ​នខ្វះការងារនោះ។ ជា​ការលើកទឹកចិត្តដល់​ប្អួន​ចង់​រៀន​នូ​វ​អ្វី​ដែល​ប្អួនៗ​ចង់​ធ្វើ​។ ​ទី២​គាត់មិនចាំបាច់ត្រូវ​បត់បែនតាមសង្គមពេក​ព្រោះជំនាញ​នីមួយៗ​មាន​តម្រូវការ​ទាំងអស់​ អាស្រ័យលើពេលដែលគាត់ដាក់ពាក្យធ្វើការគាត់អាច​បត់បែនប៉ុណ្ណា។

​ឧទាហរណ៍​ អ្នកធ្វើការផ្នែក​ព័ត៌មានវិទ្យា (IT) ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នឃើញ​មាន​តម្រូវ​ការ​ទីផ្សារ​ការងារ​ពេញ​និយម​​ផ្នែកធនាគារ ជំនាញដែលត្រូវនឹងធនាគារ​មានដូចជាគណនេយ្យ ​ហិរញ្ញវត្ថុជាដើម ដូច្នេះ​នៅពេលវិស័យធនាគារមានកំណើន​ ស្ថាប័នដែលពាក់ព័ន្ធនឹងគណនេយ្យច្រើន ដូច្នេះ​គេ​​ច្បាស់ជា​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​​បច្ចេកវិទ្យា​ ដូចនេះប្រព័ន្ធទាំងអស់​នឹងត្រូវការ អ្នកជំនាញ​បច្ចេកវិទ្យា​ទៅ​ជួស​ជុល​។

សរុបមក​បច្ចេកវិទ្យាក៏ដើរទន្ទឹមគ្នា វិស័យច្បាប់ក៏មានតម្រូវការដែរ​ ដូច្នេះ​អ្នកសិក្សា​ជំនាញ​ទាំងអស់​នឹងអាចធ្វើការក្នុងស្ថាប័នធនាគារបាន។

មួយវិញទៀត​វិស័យបដិសណ្ឋារកិច្ច ក៏មានកំនើនតាមហ្នឹងដែរ ប៉ុន្តែវិស័យដែលអម​​មេកានិចខល​ ​និងវិស័យជួសជុល ខ្ញុំលើកទឹកចិត្តឲ្យជ្រើសរើសជំនាញ​ដែលខ្លួនឯងស្រលាញ់ មិន​ចាំបាច់​ទៅរៀនជំនាញដែលគេពេញនិយមទាំងអស់គ្នា ព្រោះវិស័យដែលអមនឹង​តម្រូវការ​ទីផ្សារ​ និងខ្វះអ្នកជំនាញ ​មិនតែប៉ុណ្ណោះអាចបណ្តាលឲ្យទីផ្សារការងារធ្លាក់ចុះមកវិញ​កាល​ណា​បោះបង់ដែលត្រូវនឹងជំនាញនោះស្រាប់ ហើយការបំពេញការងារ​មិនបាន ដល់​ចំណុច​មួយ​ដែល​ខ្ពស់។

Q: បច្ចុប្បន្នប្រទេសកម្ពុជាមាននិស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាមួយចំនួនគាត់បំពេញការងារខុសពី ជំនាញដែលគាត់សិក្សាក្នុងសាកលវិទ្យាល័យ ​តើ​កញ្ញាមានទស្សនៈបែបណាចំពោះ​បញ្ហា​មួយ​នេះ?

A: ត្រង់ចំណុចនេះនាងខ្ញុំអាចនិយាយបាន​ថា ទី១ នៅពេលគាត់រៀនចប់​គាត់ឃើញ​ការងារ​ខុស​ជំនាញ​អាចផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ខ្ពស់ជាង​ការងារដែលត្រូវជំនាញ​​ដូចជាប្រាក់ខែ។ ទី២​បរិយាកាសការងារ ស្ថានភាពការងារមានទីតាំងជិតជាង​ល្អជាង​នូវជំនាញរបស់គាត់​ ហើយមួយវិញទៀតគាត់អាចធ្វើការងារនោះបាន​ដែរ។ ​ចំណុច​ទាំងអស់នេះ នាងខ្ញុំផ្ទាល់ ពុំលើកទឹកចិត្តនោះទេ មិនមែនមានន័យថា​ការធ្វើការខុសជំនាញ​អត់ល្អ​ទាំង​អស់​នោះទេ​ ល្អ​ប្រសិន​ធ្វើការឲ្យត្រូវនឹងជំនាញរៀនល្អ​ជាង។​

ការលើកទឹកចិត្តឲ្យធ្វើការត្រូវនឹង​ជំនាញនេះ ​​មូលហេតុទី១ ​គឺរកព័ត៌មានពីសិស្សច្បង​ដែល​គាត់​មានបទពិសោធន៍​ច្រើន ឃើញពីសមិទ្ធផលគាត់បែបណាខ្លះ​ដោយ​មធ្យោបាយ​បែប​ណា​ខ្លះ ដូច្នេះគាត់អាចត្រៀមខ្លួនដើរលើវិថីខ្លួនឯង និងរកឃើញភាពជោគជ័យរបស់របស់ខ្លួន ឬអាចល្អប្រសើរជាងសិស្សច្បងក៏ថាបាន។ ប្រសិនបើយើងមិនបានមើលសិស្សច្បងជាគំរូ​ការសិក្សា​ជំនាញរបស់ខ្លួនគឺ​មិនអាចសម្រេចបាននូវក្តីស្រមៃ ស្មើ​នឹង​ការបោះបង់​ចោល​ក្តី​ស្រមៃ។ ​

មូលហេតុដែលទាញគាត់​ឲ្យធ្វើការខុសជំនាញ អាចមកពី​កត្តាសេដ្ចកិច្ច​ផ្ទាល់ខ្លួនគាត់ អាចធ្វើ​បណ្តោះអាសន្នបាន​ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាបច្ចុប្បន្នបាន​ ប៉ុន្តែ​កុំ​ភ្លេច​ស្រាវជ្រាវ​នូវ​ជំនាញ​របស់​ខ្លួន ហើយត្រឡប់មកបំពេញការងារដែលត្រូវនឹងជំនាញរបស់ខ្លួន បើទោះបី​ទទួល​បាន​ប្រាក់​បៀរវត្ស​តិចជាងមុនក៏ដោយ​ ព្រោះថាការធ្វើតាមជំនាញ​របស់​ខ្លួន​អាច​ក្លាយ​ជា​អាជីព​​ផ្ទាល់​ខ្លួន​រប​ស់យើង អាចក្លាយខ្លួនជាអ្នកជំនាញលើជំនាញដែលយើងបានសិក្សា​។

យើងអាចក្លាយជាអ្នកជំនាញលើអ្វីដែលយើងបានសិក្សា ប៉ុន្តែយើង​មិន​អាច​ក្លាយ​ជា​អ្នក​ជំនាញ​​លើ​ជំនាញដែលយើងមិនមានមូលដ្ឋានគ្រឹះបានទេ។

​Q: ក្នុង​ករណី​ដែលសិស្សបញ្ចប់ការមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិប៉ុន្តែមិនមាន​លទ្ធភាព​បង់ថ្លៃសិក្សា និង​ស្វែងរកអាហារូបករណ៍មិនបាន តើពួកគាត់គួរធ្វើបែបណា?

​A : ករណីសិស្សដែលគាត់មិនមានលទ្ធភាពបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា មាន២។ ជម្រើស​ទី១ តើគាត់ចង់រៀនជំនាញសម្រាប់រកការងារធ្វើ? ឬ​ចង់រៀនថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា? ប្រសិនគាត់ចង់បន្តនៅថ្នាក់ឧត្តមសិក្សាគាត់​អាចរៀនបណ្តើរ ធ្វើការបណ្តើរបាន។ ការរៀនបណ្តើរធ្វើការបណ្តើរគាត់អាចលទ្ធភាពផ្គត់ផ្គង់ការសិក្សាដោយខ្លួនឯងបាន​ ឬ​ការសិក្សាដោយអាហារូបករណ៍ក្នុងស្រុក។​​ ម្យ៉ាងទៀត ប្រសិនបើ​គាត់​មាន​សមត្ថភាព​អាចដាក់​សម្រាប់​ការសិក្សាទៅក្រៅប្រទេសបាន។​ មួយវិញទៀត ប្រសិនបើគាត់មកពីគ្រួសារ​ងាយ​រង​ហានិភ័យ​ មាន​ប័ណ្ណបញ្ជាក់ពីគ្រួសារងាយរងហានិភ័យ​ គាត់អាចសិក្សាវគ្គខ្លី រយៈពេល​​៤​​​ខែ​នៅក្រសួងការងារ ព្រមទាំងទទួលបានប្រាក់ឧត្តម្ភប្រចាំខែ ២​សែន ៨ ម៉ឺនរៀល និងធានាថាគាត់អាចមានការងារបាន។

Q : តើក្នុងនាម​​កញ្ញាជាអ្នកផ្នែកធនធានមនុស្ស ថាតើកញ្ញានឹងសម្រេចចិត្តជ្រើសរើស​បុគ្គលិកដោយផ្អែកលើ​បុគ្គលិក​លក្ខណៈបែបណាខ្លះ?

​A : ក្នុងនាមនាងខ្ញុំ​ផ្នែកធនធានមនុស្សក្នុងការជ្រើសរើសបុគ្គលិក គឺផ្អែកលើ​ជំនាញ​ទន់​ សំដៅ​លើ​អត្តចរិត លក្ខណៈ របៀបរបបនៃការរស់នៅ របៀបគិតរបស់គាត់ ការគោរពពេលវេលា ពាក្យសម្តី អាកប្បកិរិយាជាអាទិ៍។ ចំណុចទី២ ពិនិត្យលើជំនាញសិក្សារបស់គាត់​ ប្រសិនការ​សិក្សា​លើ​ជំនាញណា គួរផ្តោតលើជំនាញដែលខ្លួនឯងរៀនតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ព្រោះ​នៅ​ពេល​ចេញធ្វើការគួរតែមានចំណេះដឹងច្បាស់លើជំនាញនោះ បើទោះបីមិនធ្លាប់​មាន​បទ​ពិសោធន៍​ការងារក៏ដោយ។

Q : តើកញ្ញា​មានដំបូន្មានបែបណា​ចំពោះយុវជនដែលត្រៀមខ្លូនក្នុងសិក្សាថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា​ឬ បិរញ្ញាប័ត្រ?

A : ចំពោះនាងខ្ញុំវិញ យុវជនដែលត្រៀមខ្លួន​បន្ត​សិក្សា​​ថ្នាក់​ឧត្តម​សិក្សា​​​ជាការផ្តាំផ្ញើ​ មុន​នឹង​ចូល​រៀន​ឧត្តម​​សិក្សា​គាត់​ត្រូវ​ត្រៀម​ខ្លួន​​​ជាច្រើន​ជុំវិញ​ខ្លួន។​ ​ទី១ ​ព័ត៌មានការសិក្សា​ថា​តើ​ជំនាញ​ដែល​គាត់​ត្រូវ​សិក្សា​គួរត្រៀមខ្លួនបែបណា​ខ្លះ ទី២ សម្រេច​ចិត្តជ្រើសរើសជំ​​នាញដែ​លគាត់ចង់សិក្សា​​។ មុន​ពេល​ចូល​រៀន​គាត់ត្រូវ​ស្វែងរក​ព័ត៌មាន​ ប្រសិនគាត់មិន​មាន​​ព័ត៌​មាន​ទេ គាត់មិន​មាន​ទិស​ដៅ​រៀប​ចំផែនការ​អនាគតជីវិត​គាត់ទេ ​ ​​គាត់​រើសមុខជំនាញ​នោះ​មិនទាន់​បាន​​ទេ​​។ ​នេះការ​ផ្តាំ​ផ្ញើ ដល់អ្នកចង់បន្ត​ការសិក្សា​​លើជំនាញ​​ក្នុង​ថ្នាក់​ឧត្តមសិក្សា​។​​

Q : តើអ្នកនាងមានអ្វីចែករំលែកទៅកាន់យុវជនជំនាន់​ក្រោយក្នុង​ការជ្រើសរើស​ជំនាញ​ដែល​មាន​តម្រូវ​ការសម្រាប់​ ​៥​ឆ្នាំខាងមុខ?

A : ក្នុងនាមខ្ញុំដែលជាទីភ្នាក់ងារ​​ជ្រើសរើសបុគ្គលិក និង​ទីភ្នាក់ងារការងារផង​ចក្ខុវិស័យ​ដែល​នាង​ខ្ញុំ​មើលឃើញថា​វិស័យសេដ្ឋកិច្ចនាពេល​ប្រាំឆ្នាំ​ខាងមុខ​រួមមាន៖

វិស័យទី១ ​បដិសណ្ឋារកិច្ច៖ អ្នកទាំងអស់គ្នាប្រហែលជាឃើញបញ្ហាប្រឈមរាល់ថ្ងៃ ឃើញ​ភ្ញៀវ​ទេសចរណ៍ឃើញមានការថយចុះភ្ញៀវទេសចរណ៍ ដូចនេះ​សិស្ស​និស្សិត​បោះបង់​ចោល​​វិស័យ​បដិសណ្ឋារ​កិច្ច​។ វិស័យ​​បដិស​ណ្ឋារកិច្ច​គឺ​រៀនអំពី​ការធ្វើម្ហូប រៀបចំបន្ទប់បែបទទួលភ្ញៀវ​សេវាកម្ម ការគ្រប់គ្រង Hotel [សណ្ឋាគារ​]។

វិស័យបដិសណ្ឋារកិច្ចជារឿងសំខាន់មួយដែលនៅតែទាមទារចង់ឲ្យគិតថា៤ ទៅ៥​ឆ្នាំ​ខាង​មុខ​ទៀត នៅពេលប្អូនៗគាត់​ត្រៀមខ្លួនហើយរៀនចប់ គាត់អាចមានការងារធ្វើល្អ។ វិស័យ​ទេសចរណ៍​​មិនអាចបាត់បង់នោះទេ ព្រោះថាមុននឹងវិនិយោគគិន​មកវិនិយោគ គេ​ត្រូវ​មក​សិក្សា​ស្វែ​ងយល់ពីប្រទេសកម្ពុជា។ ដូច្នេះដើម្បីជួយសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទាំងមូល គឺពឹង​ផ្អែក​លើ​វិស័យ​បដិសណ្ឋារ​កិច្ច។

វិស័យទី២ គឺហិរញ្ញវត្ថុ គណនេយ្យ៖ វិស័យនេះមានភាពពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យជាច្រើន ទាំង​ក្នុង​ស្ថាប័ន​រដ្ឋ និងឯកជន នៅពេលសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូលងើបឡើងមកវិញ មាន​ពាណិជ្ជកម្ម​គេ​ចូល​មក​ច្រើន​ មាន​ការវិនិយោគ​ចូល​មក​ច្រើន វិស័យធនាគារ គណនេយ្យ​នឹង​មាន​តម្រូវ​កា​រ ទោះបី​ក្នុង​ពាណិជ្ជកម្ម​បែបណា ឬក៏ការងារបែបណា អាជីពអ្វីក៏ត្រូវការ យ៉ាងហោច​ណាស់យើង​ចង់​ធ្វើ​ជា​សហគ្រិន​ខ្លួនឯង ក៏ត្រូវការចេះគណនេយ្យ ហរិញ្ញវត្ថុហ្នឹងដែរ។
​វិស័យទី៣ ​ស្ថាបត្យកម្ម៖ នៅតែជាវិស័យអាទិភាព មិន​បើ​ទោះបី​ជា​បច្ចុប្បន្ន​មាន​អគារ​ប្រើប្រាស់​មិន​ទាន់​អស់ ប៉ុន្តែព្រោះនៅពេលមានកំណើន​សសេដ្ឋកិច្ចច្រើន អគារក៏ត្រូវការជួសជុល អគារថ្មី​នឹង​ក្លាយ​ជាអគារចាស់ កន្លែងមួយចំនួនក៏ត្រូវសាងសង់ឡើងវិញ កំណែ​ទម្រង់​នូវ​ប្រព័ន្ធ​រដ្ឋបាល​គ្រប់គ្រង​ប្រទេសទាំងមូល​នឹង​មាន​កំណែទម្រង់​អគារ​ដើម្បី​តម្រូវការ​ទៅ​តាម​ប្រព័ន្ធ​រដ្ឋបាល​របស់​រដ្ឋ។

ទី៤ វិស័យច្បាប់៖ ​បើទោះបីមានកំណើនខាងអ្វី ឬមានបញ្ហាក្តី ចាំបាច់ខ្លាំង​ ទោះបីជា​កាលៈទេសៈ​បែបណា​ក៏​ត្រូវ​ការ​ដែរ។ នៅពេលសង្គមមានបញ្ហាក៏ត្រូវការ ពេល​សេដ្ឋកិច្ច​មាន​កំណើន​កាន់​តែ​ត្រូវ​ការ​ថែម​ទៀត​ ដោយសារ​​សេដ្ឋកិច្ចកើន គេត្រូវការការច្បាប់​សម្រាប់​គ្រប់គ្រងច្រើន។ ​ដូច្នេះ វិស័យ​ច្បាប់​គឺយើងអាចធ្វើការទាំងក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ និង​ឯកជន។

ទី៥ ជំនាញទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ៖​ ការប្រើប្រាស់ភាសាសម្រាប់ទំនាក់ទំនង​ជាចម្បង យ៉ាង​ហោច​ណាស់​​២​ភា​សា​ឡើងទៅ។​ បច្ចុប្បន្ននៅទីណា​ក៏ដោយ យើង​អាច​ដើរ​ចូល​គ្នាបាន​ដោយ​ប្រើ​ភាសា​អង់គ្លេស​ជា​ភាសាទី២។ បន្ទាប់ពីការធ្វើសមាហរណកម្ម​ទីផ្សារអាស៊ាន​​ប្រទេស​ទាំងអស់​ចេះ​ភាសា​អង់គ្លេស​ជា​ភាសាទី​២ ស្រាប់ទៅហើយ។ ​ដូច្នេះបើមានភាពងាយស្រួលក្នុងការរកការងារ គឺយើង​ត្រូវចេះភាសានៅក្នុងអាស៊ានខ្លួនឯង​ អាស៊ានបូកមួយជាដើម។ ​ជំនាញទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ​​អាចប្រើក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋ និងឯកជន និង​អាច​ប្រើនៅ​ពេល​អនាគត​សម្រាប់​អាជីព​មុខរបរ​របស់​ខ្លួន​ឯង​ដែរ។ ​មួយវិញ​ទៀត​ ជំនាញទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ អាចធ្វើការជាអ្នកបកប្រែ ជា​អ្នក​សម្រប​សម្រួលក្នុងកម្មវិធី ហើយអាចសិក្សាបន្ថែមចូលទៀត សម្រាប់បន្ថែមជំនាញថែមទៀត ឬ អាចបណ្តុះបណ្តាលបន្ថែមនៅក្រៅប្រទេសដោយងាយស្រួល។ ​​​

Q​ : សូមអគុណ! កញ្ញា លីម ហ៊ូង សម្រាប់ការផ្តល់បទសម្ភាស។

​A: ចាស អរគុណ!៕

ក្រសួង​សុខាភិបាល​​​ហាម​ឃាត់​ការ​​​ទទួល​ទាន​ស្រា​ថ្នាំ​៣​ប្រភេទ​​​​​ផ្ទុក​សារធាតុ​ SILDENAFIL​

ក្រសួង​សុខា​ភិបាលជូន​ដំណឹង​ដល់​សាធារណជន​ពី​​ការ​ហាម​ឃាត់​​ការ​​ចែក​ចាយ​ លក់​ ឬទទួល​ទាន​ស្រា​ថ្នាំ​ចំនួន​៣​ប្រភេទ​ ដែល​​​​​​មាន​ផ្ទុក​សារធាតុ​​​ ​​​SILDENAFIL​ ធ្វើឱ្យ​​ប៉ះ​ពាល់​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ដល់​សុខភាព​រ និង​អាច​បង្ក​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដល់​អាយុ​ជីវិត។

ក្នុង​​សេចក្ដី​ជូន​ដំណឹង​របស់​ក្រសួង​សុខា​ភិបាល​​ចេញ​ថ្ងៃ​ទី​២៤ ខែ​កក្កដា​ ឆ្នាំ​២០២៤​ បញ្ជាក់​​ថា​ ស្រា​ថ្នាំ​ចំនួន​បី​ប្រភេទ​ដែល​ត្រូវ​ហាម​ឃាត់ មាន​ដូច Royal Health Wine EST:2005 ​ចំណុះ​ 500ml ស្រាថ្នាំ Royal Health Wine EST:2005 ចំណុះ​ 100ml និង​ស្រា​សុខភាព​ធម្មជាតិ​ CHL ចំណុះ​ 150ml ​ផលិត​ដោយ​សិប្បកម្ម​ផលិត​ស្រា​ថ្នាំ​​នៃ​ក្រុម​ហ៊ុន​ធាន​ឆាវ​ជៀវយៀក​ អ៊ីមផត​​ អិចផត​ ឯ.ក​ ស្ថិត​នៅភូមិ​ជប់​ ឃុំ​កណ្ដៀងរាយ ស្រុក​ស្វាយ​ទាប​ ខេត្ត​ស្វាយ​រៀង។

ក្រសួង​បន្ថែម​ថា ​ស្រាថ្នាំ​ទាំង​បី​ប្រភេទនេះ​មានផ្ទុក​សារធាតុ​ SILDENAFIL (សារធាតុ​បង្កើន​ផ្លូវ​ភេទ​​) កម្រិត​ខ្ពស់​​ ដែល​អាចធ្វើ​ឱ្យ​​ប៉ះ​ពាល់​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ដល់​សុខភាព​របស់​អ្នក​ទទួល​ទាន​ និង​អាច​បង្ក​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដល់​អាយុ​ជីវិត​។

សេចក្ដី​ជូន​ដំណឹង​ដដែល​​បន្ត​​ថា​ មន្រ្តី​ជំនាញ​នៃ​ក្រសួង​សុខាភិបាល​​ បាន​​សហការ​​ជាមួយ​​អង្គភាព​​​ និង​​​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធចុះ​​​​​​ធ្វើ​​​​និយ័ត​កម្ម​​នៅ​​សិប្បកម្ម​ផលិត​ស្រា​ថ្នាំ​របស់​ក្រុម​ហ៊ុន​ធាន​ឆាវ​ជៀវយៀក​ អ៊ីមផត អិចផត​ ឯ.ក​ នៅខេត្ត​ស្វាយ​រៀង​ និង​​ទីតាំង​​លក់​​ស្រា​​ថ្នាំ​​ស្ថិត​​នៅ​​រាជ​​ធានី​​ភ្នំ​ពេញ​​ ដោយ​​​​​បាន​​ចាត់​​វិធាន​​ការ​​តាម​​ផ្លូ​វ​​ច្បាប់​​ចំពោះ​​ជន​​ពាក់​​ព័ន្ធ​​៕​

Q&A៖ ល្បែងអនឡាញ​បង្កឱ្យ​មាន​អសន្តិសុខ និង​ប៉ះពាល់​មុខ​មាត់កម្ពុជា​

ជាច្រើន​ឆ្នាំ​មកនេះ ល្បែង​អនឡាញ​កើត​មាន​ច្រើន​នៅ​កម្ពុជា ជាពិសេស​ក្នុង​ខេត្តព្រះសីហនុ។ បើតាម​សារព័ត៌មានក្នុង​ស្រុក​​ សមត្ថកិច្ចបង្ក្រាបទីតាំងល្បែងអនឡាញ​​​ខុសច្បាប់​នៅ​ខេត្ត​ព្រះ​សីហនុ​​​ជាង៣ពាន់​កន្លែង និងឃាត់​ខ្លួន​មនុស្សជាង១ម៉ឺននាក់។

ខាងក្រោមនេះ​ជាកិច្ចសម្ភាសន៍​រវាង​លោកបណ្ឌិត ​យង់ ​ពៅ ​អ្នកជំនាញ​ខាង​ភូមិសាស្រ្ត​នយោបាយ ជាមួយ​​​សិក្ខាកាម Newsroom Cambodia៖

Q: ជម្រាបសួរ​លោកបណ្ឌិត!

A: បាទ​ជម្រាបសួរ!

Q: ជាដំបូង​នាងខ្ញុំ​​​សូម​សួរ​ថា តើល្បែង​អនឡាញ​ជាអ្វី?

A: បើតាមការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ ល្បែង​អនឡាញ​គឺជា​ការលេង​តាមប្រព័ន្ធ​បច្ចេកវិទ្យា​ដោយ​ប្រើប្រាស់​តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ ​អ្នកលេង​អាចលេង​ជាសាកលបាន ​ហើយវាមានភាព​​រំខាន​ទាំងពេលវេលា ​រំខានទាំងសមត្ថកិច្ច​ក្នុងការគ្រប់គ្រង ​និងចំណូល​ទាំងគាត់ ​រដ្ឋមិនអាច​យក​ពន្ធ​ពី​ពួកគាត់ ​ឬគ្រប់គ្រង​បានទេ។

Q: តើល្បែង​អនឡាញ​មានស្ថានភាព​បែបណាដែរ​នៅក្នុង​ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ?

A: វាមិនមាន​ការសាយភាយ​អ្វីគួរឲ្យ​ប្រាកដប្រជា​នោះទេ ​ក៏ប៉ុន្តែ​យើងឃើញ​ថាល្បែង​អនឡាញ​​​នៅកម្ពុជា​យើងនេះ​ ឃើញថា​សមត្ថកិច្ច​​ឃើញថាបង្រ្កាប​ ប៉ុន្តែមិនតែ​ទាន់មាន​ប្រសិទ្ធភាព​នៅឡើយ ​នៅតែ​មានការ​លេងល្បែង​អនឡាញ​ហ្នឹងជា​ហូរហែរ​ ហើយវា​ធ្វើឲ្យ​មានភាព​អសន្តិសុខ ​និងប៉ះពាល់​ដល់មុខ​មាត់នៅ​​ក្នុង​ប្រទេស​នៅលើ​ឆាកអន្តរជាតិ​ទៀត។

Q:​ យើង​ឃើញ​ថា កន្លងមក​រដ្ឋាភិបាល​បាន​​បិទ​ការ​លេង​ល្បែង​អនឡាញ​នេះ​មួយ​រយៈ​ ហេតុអ្វី​បាន​​នៅ​តែ​ឃើញ​បន្ត​មាន​នៅ​កម្ពុជា?

A: ជាការយល់​ឃើញ​របស់ខ្ញុំ ​ល្បែង​អនឡាញ​វាមិនមាន​តែនៅក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា​នោះទេ​ ប៉ុន្តែប្រទេស​ផ្សេងទៀត​ក៏មានការ​លេងដូចគ្នា​ដែរ ​ប៉ុន្តែវាស្ថិត​នៅក្រោម​ការគ្រប់គ្រង​បានរបស់​សមត្ថកិច្ច។​ ​ដោយឡែក​នៅក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា​វិញ អាច​ថាដោយសារ​តែបច្ចេកវិទ្យា​នៃ​ការគ្រប់គ្រង​​របស់យើង​នៅមាន​កម្រិត​ដូច្នេះហើយ​ធ្វើឲ្យការ​អនុវត្ត​ច្បាប់ក៏នៅ​មានកម្រិត​អញ្ចឹងទៅធ្វើ​ឲ្យមានចន្លោះ​ប្រហោង​បើកល្បែង​អនឡាញ​ តែបើកមាន​ច្រើនរូបភាព​ដែលធ្វើឲ្យ​សមត្ថកិច្ច​មិនអាច​គ្រប់គ្រងបាន ​ហើយក៏​បណ្ដាលឲ្យ​មានការ​កើនឡើង។

Q: តើលោក​បណ្ឌិត​ឃើញមាន​ផលប៉ះពាល់​ដូចម្ដេច​ខ្លះដល់​ប្រទេសកម្ពុជា?

A: ខ្ញុំឃើញថា​មានផលប៉ះពាល់​ច្រើន​ដូចជា​គ្រប់គ្រង​មិនបាន​តាមរយៈច្បាប់ ​និងសមត្ថភាព​បច្ចេកវិទ្យា​ព័ត៌មាន។ ​មួយវិញ​ទៀតគេ​អាចប្រើបញ្ហា​នេះជាការ​លាងលុយ ​ការចាប់ជំរិត​ពីអន្តរជាតិ​ជាហូរហែរ ​បង្ខាំង​មនុស្ស​ដោយខុសច្បាប់​តាមរយៈ​ល្បែងអនឡាញ​ហ្នឹង​។ អ្វីដែលសំខាន់​នោះគឺ​ខាតបង់ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ​ពេលវេលាធ្វើការ​ ហើយបង្កភាព​អសន្តិសុខ​នៅក្នុងសង្គម​ថែមទៀត។

Q: តើរាជរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាគួរ​មានវិធានការ​ដូចម្ដេចខ្លះ​ដើម្បីទប់ស្កាត់​បញ្ហានានា​ដែលបាន​កើតមានឡើង​ដោយសារ​តែល្បែង​អនឡាញ ​ជាពិសេសនៅ​ក្នុងរដូវកាល​បាល់ទាត់នេះ?

A:  រាជរដ្ឋាភិបាល​គួរតែមាន​គោលនយោបាយ​ជាក់លាក់​ទៅលើការ​បង្ក្រាបល្បែង​អនឡាញ​នេះ ​ទី១ ​ត្រូវតែបង្កើន​សមត្ថភាព​ទៅលើឧក្រិដ្ឋកម្ម​ទៅលើបច្ចេកវិទ្យានេះ​ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព (Cyber Crime)​ ទើបអាច​បង្ក្រាបល្បែង​អនឡាញនេះបាន។ ​ទី២ ​បង្កើនសមត្ថភាព​បច្ចេកវិទ្យា​ឲ្យ​​​ខ្លាំងទើបអាច​តាមទាន់នូវកិច្ចការ​ទាំងអស់ហ្នឹង។ ​ទី៣ ​ត្រូវតែ​អនុវត្តច្បាប់​ប្រាកដប្រជា​ជាក់លាក់​ដោយមិន​លើកលែង​។ ទី៤​ រាជរដ្ឋាភិបាល​មិនអាចឲ្យល្បែង​អនឡាញ​ហ្នឹងបន្តទៀត​បានទេដោយមាន​ច្បាប់ច្បាស់លាស់​ទៅលើការ​បង្ក្រាបនេះ។​

Q: ច៎ា! សូមអរគុណ​លោកបណ្ឌិត​ដែលបាន​ផ្ដល់បទសម្ភាស៍។

A: បាទសូមអរគុណ!៕

ពលរដ្ឋចាត់ទុករបាយការណ៍នៃការធ្លាក់ចុះភាពក្រីក្រក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ​មិន​ឆ្លុះ​ប​ញ្ចាំ​​ង​ពី​​ការពិត

ពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុងខេត្តភាគនីរតី ចាត់ទុករបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវ ចេញដោយ​​រដ្ឋបាល​​ខេត្ត​ព្រះ​​សី​​​ហ​នុ ដែលរកឃើញភាពក្រីក្រធ្លាក់១,៦៨ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣ និងបានជំរុញឱ្យខេត្តមួ​យនេះនាំ​​មុ​ខ​ដោ​​​យ​​កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកើនឡើងក្នុងរង្វង់៦,៤ភាគរយថាជារបកគំហើញនេះ ដែល​មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពី​ការ​ពិ​ត អំ​​ពី​​​​ជីវភាព និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋនៅខេត្តជាក់ស្តែងនោះទេ។

លោក​ ម៉ន ស៊ីណា រស់នៅខេត្តព្រះសីហនុ ដែលបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ឱ្យគេហទំព័រ Newsroom Camb​od​ia ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋមនុស្ស១០នាក់ផ្សេងទៀត ហើយ​អះអាងថាជាជនរងគ្រោះក្នុងវិវាទដីធ្លីរយៈ​ពេ​​​ល១​៤​ឆ្នាំ​ម​​ក​​ហើ​​យ និយាយថា របាយការណ៍ដែលចេញដោយរដ្ឋបាលខេត្តនេះ គឺផ្ទុយពីកា​រពិត​ដែ​​លព​ល​រដ្ឋគ្មា​ន​​ប្រាក់​ចំ​​ណូ​​​លណាមួយ ដែលជួយឱ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច​បែបនេះទេ។លោកបន្តថាជាក់​ស្តែងក្រុម​គ្រួ​​សា​​​រ​​រ​​​បស់​លោក និងសហគមន៍ដែលលោកកំពុងរស់នៅ ត្រូវប្រឈមមុខសបគ្រប់ ដូចជាមានការគំរាមកំហែងឱ្យចេ​ញ​ពីទីតាំងរស់នៅ ដើម្បីឱ្យគេបានដីនោះយកទៅគ្រប់​គ្រ​ង ហើយករណីនេះធ្វើឱ្យរូបលោក មិនហ៊ានរស់នៅ​​​ក្នុងផ្ទះជាប្រចាំដូចពីមុនព្រោះបារម្ភពីសុវត្តិ​ភាព។ 

លោកបន្តថា៖​ «ខ្ញុំមករស់នៅកាលពីមុនបានសុខសប្បាយគ្មានបញ្ហាអីទេ ទើបតែឆ្នាំ ២០១០ ហ្នឹងហាសដែលមានអ្នកមានលុយមានអីហ្នឹងគេមកថាដីរបស់គេចឹងហាស ហ្នឹងហើយដល់ពេលទៅគេមានការគំរាមកំហែងឱ្យរុះរើផ្ទះចេញ […] ខ្ញុំនៅទីតាំងដដែលមានផលលំបាកច្រើនចឹងខ្ញុំសុខចិត្តដូចថាផ្ទះខ្ញុំនៅហ្នឹងខ្ញុំនៅខ្ញុំសុខចិត្តឱ្យបងប្អូនខ្ញុំនៅ យូរៗខ្ញុំមកដេកទីនេះម្តង ដេកនោះម្តងចឹងខ្ញុំអត់នៅអចិន្ត្រៃយ៍បានទេព្រោះខ្ញុំគិតពីហានិភ័យដែរ »។ 

មិនមែនមានតែលោក ម៉ន ស៊ីណា ម្នាក់ទេ ដែលកំពុងប្រឈមផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ក្រោយរងគ្រោះ​​ដោ​យ​​បញ្ហា​ដី​ធ្លី​​នេះ និងត្រូវប្រឈមមុខធ្លាក់ចុះចំណូលក្នុងគ្រួសារ។លោក ហ៊ុំ ធឿន ប្រធានសហគមន៍ដីធ្លីក្នុងឃុំទួលទ​​​ទឹង ស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ ប្រាប់គេហទំព័រ Ne​​w​​​​sroom Cambodia ថាទំនាស់ដីធ្លីរបស់ប្រជាជនចំ​នួន៤៥ គ្រួសារក្នុងសហគមន៍លោក នៅមិនទាន់ទ​ទួលបានដំណោះស្រាយនៅឡើយដែរ​។លើសពីនេះ​ទៅ​ទៀ​ត ពួកគេត្រូវប្រឈមមុខនឹងគំរាមកំហែងក្នុងលក្ខខណៈធ្ងន់ធ្ងរពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និ​ង​​​​ក្រុមហ៊ុន ក្រុមសហគមន៍ត្រូវបង្ខំចិត្តចាកចេញទាំងដោយគ្មានជម្រើស។មួយវិញទៀត ការដែលធ្លាក់​ចុះ​នៃ​ភាពក្រីក្រ នៅ​ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ នេះលោកថាដោយសារគ្រួសារទាំងនោះ ត្រូវគេបណ្តេ​​ញចេញពី​ផ្ទះ​​សំ​​បែ​​ងអស់​ជា​​ថ្នូ​​រនឹងការ​យកដីដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ពួកគេទៅលក់ឱ្យឈ្មួញ ហេតុនេះបានជា​មិនឃើញអ្ន​​កក្រី​​ក្រ​ ដូ​ច​មុ​នទៀត។

លោកបន្តថា៖ «អត់ទាន់មានដំណោះស្រាយទាំងអស់ ៤៥គ្រួសារ […] ក្នុងសហគមន៍ខ្ញុំមួយទេ បើសហគមន៍គេផ្សេងគេដូចថាគេមកបណ្តេញចេញប៉ុន្តែគ្រាន់ថាប្រជាជនគេ គេរឹងគេអត់បានចេញចឹងទៅណា ដូចខ្ញុំគេរងការទន្រ្ទានខ្លាំងគេដាក់សម្ពាធខ្លាំងចឹងយើងប្រជាជនគ្នាអត់ហ៊ាននៅចឹង ចាកពីលំនៅដ្ឋានហ្នឹងអស់ទៅ»

ហាក់មិនខុសគ្នាទេ អាជីវករជួលទូកសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរនៅខេត្តព្រះសីហនុ ដែលថ្លែងក្នុងលក្ខខណ្ឌសុំ​មិ​ន​បញ្ចេ​​ញឈ្មោះ​ និ​យាយថាសេដ្ឋកិច្ចប្រ​​ចាំ​​ថ្ងៃរបស់គាត់មិនមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះទេ ហើ​​​​យភ្ញៀវទេសចរជួលទូកស្ទូចត្រីក៏មិនសូវសម្បូរដូចមុនទៀតដែរ ដោយភាគច្រើនមានតែជនជាតិចិនជាអ្ន​កជួលទូកទៅកំសាន្ត​​។

លោកបន្តថា៖ «វាអត់កើនឡើងទេវាធម្មតាអ៊ីចឹងហាស គ្រាន់ថាភ្ញៀវភាគច្រើនជាជនជា​តិ​​ចិនគាត់ឧស្សាហ៍ទៅស្ទូចច្រើនជាងខ្មែរយើង[…]និយាយទៅវាអត់មានអីកើនឡើងឬថយចុះទេនិយាយទៅ​ម៉ារស់»។

ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះដែរ ស្រ្តីជាម្ចាស់អាជីវកម្មទេសចរណ៍ម្នាក់ទៀត ដែលថ្លែងក្នុងលក្ខខណ្ឌសុំមិន​​ប​​ញ្ចេ​ញឈ្មោះ និយាយថា​សេដ្ឋកិច្ចប្រចាំថ្ងៃរបស់គាត់មិនមានការកើនឡើងនោះឡើយ។អ្នកស្រីបន្តថា មួយ​​រៈពេលកន្លងទៅនេះ រូបខ្លួនរកចំណូលមិនសូវបានទេ ហើយអ្នកទេសចរក៏ហាក់​ផ្អាក់ធ្វើដំណើរកំសាន្តដែរ មិនដឹងមកពីមូលហេតុអ្វីឡើយ​។

អ្នកស្រីបន្តថា «វាស្ងាត់ជាងមុន បញ្ហាអាកាសធាតុទីពីរដូចថាភ្ញៀវទេសចរបើក្នុងរយៈពេលប្រហែលជាបីខែ​​អាចចូលថាបីខែពីរខែចុះវាធ្លាក់ចុះខ្លាំង[..] ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃពួកខ្ញុំរកមួយថ្ងៃហូបមួយថ្ងៃ ចឹងបើថាឱ្យរីកចម្រើនក៏អត់ដែរ »។ 

ការត្អូញត្អែរបស់ពលរដ្ឋនេះ នៅបន្ទាប់ពី រដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ បានចេញរបាយការណ៍បង្ហាញថាសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងខេត្តនីរតីមួយនេះកើនឡើង៦,៤ ភាគរយ​ដែលជំរុញឱ្យភាពក្រីក្ររបស់ខេត្តនេះត្រូវធ្លាក់ចុះ ១,​​​៦៨ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ខណៈសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋក្នុងខេត្តព្រះសីហនុថាបញ្ហាជម្លោះដីធ្លីរបស់ពួកគេ ដែលជាចំណុចស្នូល និងនាំឱ្យជួបវិបត្តិផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ នៅតែជាបន្ទុកដោះមិនចេញដែលប​ញ្ហា​​​​​នេះធ្វើឱ្យប៉ះពា​​ល់ដល់ការរស់នៅរបស់ពួកគេសព្វថ្ងៃ។ 

បើទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោក ឡុង ឌីម៉ង់ អភិបាលរងនៃគណៈអភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លើកឡើងថាស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចខេត្តព្រះសីហនុកើនឡើងដែលជំរុញឱ្យពលរដ្ឋអាចរកចំណូលបានជាមធ្យម​ក្នុង​ម្នាក់​៤.​៦០​​២ ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងមួយឆ្នាំសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣នេះ។លើសពីនេះទៀត កំណើននេះបានជួយឱ្យពលរដ្ឋក្នុងខេត្តមួយនេះអាចដំណើរការអាជីវកម្ម និងមានឱកាសការងារច្រើន ដែលវាជាកត្តាជំរុញមកពីការកើនឡើ​​ង​នៃវិស័យទេសចរ វិស័យឧស្សាហកម្ម វិស័យសេវាកម្សាន្ត វិស័យកសិឧស្សាហកម្ម​ វិស័យដឹកជញ្ជូន និងក​ត្តាសន្តិភាព ស្ថេរភាព សន្តិសុខ សុវត្តិភាព និងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចដែលរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងបាន។ 

លោកបន្តថា៖«ដូចយើងបានដឹងថាក្នុងខេត្តព្រះសីហនុគឺជាខេត្តមួយដែលបច្ចុប្បន្ននេះជាខេត្តដែលមានសក្តានុពលទៅលើវិស័យទេសចរណ៍ និងវិស័យឧស្សាហកម្មកម្សាន្ត ក៏ដូចជាការអភិវឌ្ឃន៍ផ្នែកកសិឧស្សាហកម្ម ហើយដែលយើងឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋគឺរកចំណូលបានតាមរយៈសេវាកម្មនៅក្នុងវិស័យ​​ទេ​​សចរណ៍ វិស័យដឹកជញ្ជូន »។ 

លោកបន្តថា«ចំណូលអំពីប្រជាពលរដ្ឋនេះហើយដែលមានការកើនឡើងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ជាពិសេសក្រោយកូវីត១៩ ក្រោយពេលដែលយើងចាប់ផ្តើមស្តារសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមឡើងវិញនេះយើងឃើញថាវាបា​​ចូលរួមចំណែកជួយទៅដល់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ការលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលយើឃើញថា GDP របស់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងសព្វថ្ងៃគឺមានប្រមាណជាង ៤៥០០ដុល្លារ ទៅ ៤៦០០ដុល្លារ​​ រួចទៅហើយសម្រាប់ខេត្តព្រះសីហនុ »។ 

បើតាមអ្នកនាំពាក្យរូបនេះ កត្តាដែលជំរុញឱ្យសេដ្ឋកិច្ចក្នុងខេត្តព្រះសីហនុកើនឡើងនៅដើមឆ្នាំ២០២៤ នេះ​​គឺដោយសារតែមានការកើនឡើងនៃចំនួនភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលធ្វើឱ្យមានប្រជាជនស្នើរសុំអាជ្ញាប័ណ្ណរកស៊ីជាច្រើន និងការស្នើរបើកអាជីវកម្មផ្សេងៗដែលមានសន្ធុះកើនឡើងខ្លាំង។មិនតែប៉ុណ្ណោះ ខេត្តព្រះសីហនុ គឺជាខេត្តមួយដែលមានសក្តានុពល និងការវិនិយោគទៅលើវិស័យឧស្សាហកម្ម និងកសិឧស្សា​ហកម្មដែលធ្វើឱ្យតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសមួយនេះអាចផ្តល់ឱកាសការងារសម្រាប់ប្រជាជនក្នុងតំបន់។  

លោកបន្តថា៖ «យើងឃើញនៅតាមពេលបុណ្យទានកន្លងមក ថ្ងៃឈប់សំរាក បុណ្យជាតិផ្សេងៗក៏ដូចជាចុងសប្តាហ៍ ឃើញថាភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិមានការកើនឡើងរួមទាំងភ្ញៀវទេសចរណ៍ពីបស្ចឹមប្រទេសក៏ឃើញថាមកច្រើនដែលភាគច្រើនគឺសំដៅទៅរកការកម្សាន្តដើរលំហែ នៅតាមបណ្តាកោះឆ្នេរដែលខេត្តព្រះសីហនុយើងមានសក្តានុពលល្អក្នុងការទាក់ទាញអ្នកទេសចរ ចឹងយើងឃើញថាចរន្តសេដ្ឋកិច្ចមានការងើបឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដែររោងចក្ររាប់រយនេះគឺថាផ្តល់នូវការងារធ្វើប្រមាណជាជាងជិត៣ម៉ឺននាក់ ថា៣ម៉ឺននាក់ទៅចុះដែលបានអំពីការធ្វើការនៅក្នុងផ្នែកវិស័យឧស្សាហកម្មនេះហើយក៏ដូចជាខាងកសិឧស្សាហកម្មដែលបច្ចុប្បន្ននេះគឺមួយផ្នែកមានក្រុមហ៊ុននៅក្នុងស្រុកសហការជាមួយក្រៅស្រុកក្នុងការធ្វើដំណាំកសិផលមួយចំនួនហើយនឹងធ្វើខាងវេចខ្ចប់ទាំងអស់នេះគឺសុទ្ធតែប្រភពចំណូលនៃអ្វីដែលប្រជាពលរដ្ឋយើងរកបាននៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ »។ 

ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ យល់ឃើញថាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២៣ កើនឡើងក្នុងរង្វង់ ៥ភាគរយជាង ហើយការ​កើនឡើងនេះ​មានការប្រែប្រួលខុសគ្នាទៅតាមបណ្តាខេត្តនានា។ចំណែកសេដ្ឋកិច្ចខេត្តព្រះសីហនុគឺមានការកើនឡើ​​​​​​ង ដោយសារតែមានកត្តាជំរុញធំៗចំនួនពីរ គឺឧស្សាហកម្មនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស និងវិស័យសេវាកម្ម។ 

លោកបន្តថា៖ «ខេត្តព្រះសីហនុ មានឧស្សាហកម្មធំពីរសំខាន់ៗ ឧស្សាហកម្មទីមួយ គឺឧស្សាហកម្មនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសសម្រាប់ផលិតនាំចេញ ឧស្សាហកម្មហ្នឹងធំណាស់មានជាង ១០០រោងចក្រ នៅខេត្តព្រះសីហនុ ទីពីរ យើងឃើញមានវិស័យមួយទៀតគេហៅថាវិស័យសេវាកម្មទេ សេវាកម្មក្នុងការដឹកជញ្ជូនកំពង់ផែ កំពង់ផែស្វយ័តព្រះសីហនុនេះឆ្នាំ២០២៣ គឺការដឹកជញ្ជូនរបស់គាត់មានការកើនឡើងក្នុងរង្វង់ ៦,៥ ភាគរយ អ៊ីចឹងការកើនឡើង ៦,៥ ភាគរយ មកពីឧស្សាហកម្មនៅក្នុងស្រុកហ្នឹង មានផលិតនាំចេញវាបានកើនផង ហើយវាមានការនាំចូលផងចឹង វាចំណូលពីកំពង់ផែក៏មានកំណើន ហើយចំណូលពីឧស្សាហកម្មនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចមានកំណើន »។ 

បើតាមអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះ ចំណូលជាមធ្យមក្នុងខេត្តព្រះសីហនុសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ចំនួន ៤ ៦​០​២​​​ដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំគឺជាទិន្នន័យត្រឹមត្រូវដោយហេតុថាខេត្តព្រះសីហនុការចំណាយក្នុងការរស់នៅខ្ព​ស់​ជា​​ង​បើធៀបនឹងបណ្តាខេត្តផ្សេងទៀត។ 

លោកបន្តថា៖ «ក្រសួងផែនការក៏លោកបានធ្វើការវាយតម្លៃអំពី GDP គេហៅថាចំណូល​ GDP Capital តាខេត្តនីមួយៗដែលឃើញថាខេត្ត ព្រះសីហនុ មានតម្លៃខ្ពស់ ទីមួយគឺដោយសារថ្លៃអចលនទ្រព្យមានថ្លៃខ្ពស់ ទីពីរការចំណាយផ្សេងៗក៏មានថ្លៃខ្ពស់ដែរដែលធ្វើឱ្យ ចំណូលហ្នឹងខ្ពស់ »។ 

លោកបន្តថា៖ «ចំណែកកម្មកររោងចក្រវិញ គឺជាកម្លាំងពលកម្មដែលអត់ជំនាញក៏គាត់បានប្រាក់ខែចន្លោះពី ៣២០ ទៅ ៣៥០ដុល្លារ ក្នុងខណៈដែលគាត់ថែមម៉ោងអ៊ីចឹងចំណូលនេះយើងយកមកគុណទៅចែករកមធ្យមភាគទៅវាក្នុងរង្វង់ ៤ ០០០ ដុល្លារជាង ជិត ៥ ០០០ដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំ នេះគឹជា average ចំណូលក្នុងខេត្តព្រះសីហនុយើងគ្រាន់តែគុណចំណូលកម្មកររោងចក្រទេនៅមានចំណូលអ្នកធ្វើជំនួញ ចំណូលអ្វីផ្សេងៗជាច្រើនទៀត »។ 

ស្របពេលដែលរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ចេញរបាយការណ៍ពីការធ្លាក់ចុះនៃភាពក្រីក្រ ហើយរុញឱ្យសេ​​ដ្ឋកិ​ច្ច​​ក្នុងខេត្តភាគនិរតីមួយនេះ ងើបឡើង ពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលទទួលបានផលពីការវិនិយោគ នៅក្នុង​​ខេ​​ត្ត​​ព្រះ​សីហនុ គាំទ្រការរកឃើញពីភាពធ្លាក់ចុះ នៃភាពក្រីក្រីនេះដែរ។

កញ្ញា ចាន់ នី ជានិយោជិកក្នុងរោងចក្រមួយកន្លែងនៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ទទួលស្គាល់ថា កំណើនសេដ្ឋ​កិច្ចពិ​តជាបានរួមចំណែកកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជននៅក្នុងខេត្តនេះ បានច្រើនដូចអ្វីដែ​លរដ្ឋបា​​ល​​ខេ​ត្តព្រះសីហនុ ចេញរបាយការណ៍ពិតមែន។ប្រភពបន្តថា ជាក់ស្តែងរូបគេអាចរកចំណូលបាន​​ពីវិស័​​យ​​រោងចក្រកាត់ដេរ ប្រហែលជិតមួយពាន់ដុល្លារដែរ ក្នុងមួយខែៗ។

កញ្ញាបន្តថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំវាអត់មានផលលំបាកអីទេដោយសារតែខ្ញុំមានការងារផ្ទាល់ខ្លួន អ៊ីចឹងវាអត់ជាបញ្ហាពិបាកអីខ្លាំងទេ[…] ពួកខ្ញុំជាកម្មករនិយោជិក អ៊ីចឹងពួកខ្ញុំធ្វើការប្រាក់ខែក៏វាមានឡើងតាមឆ្នាំ តាមអ៊ី​​ចឹ​​​ង​​ដែរហើយណាមួយពួកខ្ញុំក៏មានលុយអត្ថប្រយោជន៍អីផ្សេងៗទៀតដែរអ៊ីចឹង​ពាក់ព័ន្ធហ្នឹងប្រាក់ចំណូលដែលខ្ញុំទទួលបានហើយហ្នឹងការចំណាយរបស់ខ្ញុំវាសមាមាត្រគ្នា ក្នុងមួយខែខ្ញុំរកចំណូលបានជាង ៦០០ ទៅ ៧០០ (ដុល្លារ) »។ 

ដូចគ្នានេះដែរ លោក កែវ រតនា ជាបុគ្គលិកកំពុងបម្រើការនៅក្នុងភោជនីដ្ឋានមួយ ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ បា​​ន​ប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom  Cambodia ថាដោយសារតែកំណើននៃភ្ញៀវទេសចរកើនឡើង ធ្វើឱ្យលោ​​​ក​រកប្រាក់ចំណូលបានច្រើនជាងមុនបើធៀបនឹងសម័យកូវីត ហើយអាចទ្រទ្រង់ជីវភាពបានគ្រប់គ្រាន់​។  

លោកបន្តថា៖«ប្រចាំខែយើង(ខ្ញុំ)អាចរកបានពី ចាប់ពី ៣០០ ទៅ ៤០០ ដុល្លារ តែពេលខ្លះយើង(ខ្ញុំ)អា​​​ច​ឈា​នទៅលើសនឹងទៀត »។ 

យ៉ាងនេះក្តី អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម​ លោកបណ្ឌិត មាស នី ទទួលស្គាល់ថាសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសក​ម្ពុ​ជាមានការលូតលាស់ពិតមែន។បើទោះជាបែបណា សម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍រូបនេះ នៅតែយ​​ល់​ឃើញថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះ មិនបានជួយឱ្យគម្លាតរវាងអ្នកមានជីវភាពក្រោមមធ្យម អាចទទួលបាន​​ផល​ចំណេញ ពីកំណើននៃសេដ្ឋកិច្ចនេះបានទេ។ផ្ទុយទៅវិញ និន្នាការនេះបានរុញឱ្យ​​មានគម្លាតកាន់តែ​ឆ្ងា​​យ​​​ជាងមុនបន្ថែមទៀត។មិនតែប៉ុណ្ណោះ តាមរយៈសន្ទស្សន៍នៃការរកឃើញពីការធ្លាក់ចុះ នៃភាពក្រីក្រនេះ​ ក៏មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពពិតជាក់ស្តែង នៃសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររបស់ពលរដ្ឋម្នាក់ៗ ដែលស្ថិតក្រោ​មមធ្យ​​​ម​នៅ​​ឡើយដែរទេ។

លោកបន្តថា «​ពេលដែល ជីឌីភី​ (GDP) យើងកើនឡើងកាន់តែខ្ពស់គម្លាតរវាងអ្នកមានអ្នកក្រនៅក្នុងស្រុ​​ក​​​យើ​ងហ្នឹងគឺវាកាន់តែឆ្ងាយគ្នាដែរអ៊ីចឹងសម្រាប់ការអះអាងរបស់រដ្ឋាភិបាលហើយអាជ្ញាធរក្រុងព្រះសីហនុ ខេត្តព្រះសីហនុ បើប្រៀបធៀបហ្នឹងអ្វីដែលជាទិដ្ឋភាពជាក់ស្តែងដែលយើងឮពីកសិករ ឮពីអាជីវករអីនោះក៏វាមិនខុសគ្នាពីជំនោរជាទូទៅដែលឃើញថាការលូតលាស់សេដ្ឋកិច្ចនៅស្រុកយើងថ្នាក់ជាតិឡើង […] បានន័យថាអ្នកក្រមិនអាចតោងយកបាននូវភាពមានបានដោយសារតែការលូតលាស់សេដ្ឋកិច្ច

សង្គមស៊ីវិល​ស្នើឱ្យ​​​ទម្លាក់​​ចោលបទចោទ​​​លើថ្នាក់​ដឹកនាំ​​​សមាគម IDEA ខេត្ត​ស្វាយរៀង

សង្គមស៊ីវិល​ស្នើឱ្យ​ស្ថាប័ន​តុលាការ​ទម្លាក់ចោល​​ការចោទ​ប្រកាន់​​លើលោក ជា ចាន់ថា ថ្នាក់​ដឹកនាំ​​​សមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (IDEA) ប្រចាំខេត្ត​ស្វាយរៀង​​​​​ដែល​ត្រូវបាន​ចាប់​ខ្លួន​ពាក់ព័ន្ធនឹង​​ការផ្សព្វផ្សាយ​ពីបេឡាជាតិសន្ដិសុខសង្គម​ហៅកាត់ថា ប.ស.ស។

លោក វន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ​លើកឡើងថា លោក ជា ចាន់ថា​ ​បាន​ចុះទៅជួ​បអាជីវករ និងអ្នករត់​រឺម៉ក​ទេសចរណ៍​នៅក្រុង​បាវិត​ដើម្បី​ផ្សព្វផ្សាយ​អំពី​គោល​នយោបាយ​​គាំពារ​សង្គម​ និង​ប្រាប់​អំពីអត្ថ​ប្រយោជន៍​នៃ​ការចូល​ជា​សមាជិក​បេឡាជាតិ​សន្ដិសុខ​សង្គម​ហៅកាត់​ថា ប.ស.ស សម្រាប់​បុគ្គលស្វ័យនិយោជន៍​ដើម្បី​ទទួល​បាន​របប​ថែទាំ​សុខភាព។ លោក​ថា ខណៈ​ពេល​​កំពុង​ផ្សព្វផ្សាយ​ ប៉ូលីសបានហៅលោក ជា ចាន់ថា ទៅប៉ុស្តិ៍ប៉ូលិស ហើយ​ឃុំខ្លួន​លោក​​ពីបទឆបោក និង​​បទធ្វើឱ្យច្រឡំមុខងារសាធារណៈនៃមន្រ្ដីរាជការ។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «សរុបសេចក្ដីមកយើងមើលឃើញថា លោក ជា ចាន់ថា មិនបាន​ធ្វើអ្វីខុស​ទៅ​នឹង​ច្បាប់​រដ្ឋ​ទេ ជាការចូលរួមចំណែក​ក្នុង​ការជំរុញ​ឱ្យ​ការអនុវត្ត​គោលនយោបាយ​ទាក់ទង​នឹង​របប​សន្តិសុខ​​សង្គម​ឱ្យបានដល់គោលដៅ ហើយជាការធានាឱ្យរដ្ឋមាននូវថវិកា​ជាតិថែមទៀត ព្រោះ​កាលណា​ចូលជា​សមាជិកប.ស.ស ត្រូវចូលជាវិភាគទាន អ៊ីចឹង​រដ្ឋអាច​នឹង​បង្កើន​ប្រាក់​ចំណូល​សម្រាប់​រដ្ឋ​ខ្លួន​ឯង​ផង​ដែរ ហើយក៏ដូចជាជួយ​ដល់​អ្នក​ធ្វើការ​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ទាំងអស់​មាន​របប​ថែទាំ​សុខភា​ព​ក្នុងការចូលប.ស.ស»។

លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ​នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ ​លើកឡើងថា ករណីដែលលោក ជា ចាន់ថា បានចុះទៅផ្សព្វផ្សាយពីអត្ថប្រយោជន៍ប័ណ្ណប.ស.ស និង រឿង​បម្រែបម្រួល​អាកាសធាតុ គឺជារឿង​ល្អមួយ​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​ត្រូវ​យល់ដឹង និងមិនមានអ្វីដែស​ខុស​ច្បាប់នោះ​ដែរ។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «នៅពេលដែ​លមាន​ការចាប់​ខ្លួនកា​រ​ចោ​ទប្រកាន់ការឃុំខ្លួន​ប៉ះពាល់​ទៅ​ដល់​សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ ព្រោះ​ការផ្សព្វផ្សាយ​ទាំងអស់​នេះ​មើល​ទៅ​ជា​សេរីភាព​ក្នុង​ការបញ្ចេញ​មតិ​មិនមែន​ជា​បទល្មើសដែលត្រូវចោទប្រកាន់ បើត្រឹមតែរឿង​ផ្សព្វផ្សាយ​ពី​រឿង​កិច្ចគាំពារ​សង្គម ប័ណ្ណ​ ប.ស.ស និង​បម្រែបម្រួល​អាកាសធាតុ គឺជា​សេរីភាព​ក្នុងការបញ្ចេញ​មតិហើយ​ជា​ការជួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​បានយល់ដឹងនោះទេ»។

លោកបន្ថែមថា៖ «ការចោទប្រកាន់នាំឱ្យមានការឃុំខ្លួននេះនាំ​ឱ្យ​មាន​ការរិះគន់​ពី​រឿង​ការរំលោភ​ទៅ​លើ​សេ​រីភាព​ក្នុងការបញ្ចេញមតិ ឬក៏សេរីភាពរបស់សមាគម ការបង្កើត​សមាគម ឬក៏អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ធ្វើស​កម្មភាព​ស្របទៅតាមលក្ខន្ដិកៈ​ដែលមានតម្កល់នៅក្រសួងមហាផ្ទៃ គឺមានការរិះគន់។​ យើងសង្ឃឹមថាចៅក្រមស៊ើបសួរលោកនឹងស៊ើបអង្កេតទៅលើរឿងនេះ ហើយផ្ដល់យុត្តិធម៌​សម្រាប់​លោក ជា ចាន់ថា»។

លោក ឈីវ អ៊ិចគង់ ព្រះរាជអាជ្ញារង​សាលាដំបូងខេត្តស្វាយរៀង​​ ​បាននិយាយថា​តំណាង​អយ្យការ​ចោទ​ប្រកាន់​​លោក ជា ពីរបទល្មលស គឺបទ​ឆបោកតាម មាត្រា៣៧៧ និង​មាត្រា៣៧៨ បទធ្វើ​សកម្មភាព​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ការយល់​ច្រលំ​ជាមួយកា​រ​បំពេញ​មុខងារ​សាធារណៈ​មាត្រា៦១០ នៃ​ក្រម​ព្រហ្មទណ្ឌ។ ​លោកថា ចំពោះ​នីតិវិធី​យ៉ាងណាប​ន្តទៀត គឺអាចទាក់ទងសួរទៅកាន់​អ្នកនាំ​ពាក្យ​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​ស្វាយរៀង លោក ទេព ផន វិញ។​

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ការចាប់ខ្លួនលោកជា ចាន់ថា គឺសមត្ថកិច្ចនៃស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តស្វាយរៀង ដែល​គាត់ទទួលបានការរាយការណ៍ពីប្រជាពលរដ្ឋកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា ពី​សកម្មភាព​កំពុង​ដើរ​គៀរគរ​ប្រជាពលរដ្ឋអ្នករត់កង់បី ម៉ូតូឌុប របស់លោកជា ចាន់ថា ដោយ​ប្រមូល​ពី​ពួកគាត់​ម្នាក់​១៤,៦០០រៀល យកទៅធ្វើប័ណ្ណប.ស.ស និងមានភ្ជាប់ជាមួយការចូលជាសមាជិក ១៤,០០០រៀល»។

Newsroom Cambodia មិនអាច​ទាក់ទង​សុំការ​អត្ថាធិប្បាយ​ពីលោក ទេព ផន ទៅតាម​លេខ​ដែល​ផ្តល់​ដោយ​លោក​ ឈីវ អ៊ិចគង់ បានទេ៕​

យុវជន និង​សង្គម​ស៊ីវិល​ថា​​​ការ​បញ្ឈប់​សិក្ខា​សាលា​​នៅ​ខេត្ត​បាត់ដំបងជា​ការ​រឹត​ត្បិត​សិទ្ធិ​សេរីភាព

ក្រុមយុវជន​ និង​សង្គម​ស៊ីវិល​លើក​ឡើង​ថា ការ​បញ្ឈប់​ការ​ជួបជុំ​ធ្វើ​សិក្ខាសាលា​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​របស់​យុវជន​នៅ​ខេត្តបាត់ដំបង​​ ជា​ការ​រឹត​ត្បិត​សិទ្ធិសេរីភាពរបស់​យុវជនក្នុងការ​បញ្ចេញមតិ និង​ការចូលរួម​ការងារ​សង្គម។

លើ​ទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) ផ្សាយនៅថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ បាន​ផ្សាយ​ថា កាលពីរសៀលថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ​អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន​​​បា​ន​​បញ្ឈប់​កម្មវិធី​​ជួប​ជុំ​របស់​ក្រុម​យុវជន​​​​​ប្រមាណ​ជា​៦០នាក់ ​​ដែល​ធ្វើ​ឡើងនៅ​រមណីយដ្ឋា​ន​មួយ​​កន្លែង​​ក្នុង​​ក្រុង​​បាត់ដំបង ​ដើម្បី​​ពិភាក្សា​​លើ​​ប្រធានបទ ​«ការលើក​កម្ពស់​ស្រ្តី​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​កិច្ច​ការងារ​សង្គម​»​ ក្រោម​ហេតុ​ផល​​មិន​បានសុំ​ការអនុញ្ញាត​ពី​អាជ្ញាធរ​ជាមុន​សម្រាប់​ការជួប​ជុំ។

​កញ្ញា ឆឹង ស្រីទូច មកពី​​​ក្រុមយុវជនស្នាមញញឹម​​ដែល​ជា​ក្រុម​រៀបចំ​សិក្ខា​សាលា​នោះ ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅ​ថ្ងៃទី​២២ ខែកក្កដា​នេះ​ថា ​ក្នុងការ​ធ្វើ​សិក្ខាសាលា​នោះ ក្រុម​របស់​កញ្ញា​​បាន​ដាក់​លិខិត​ទៅ​ខាង​មន្ទីរ​កិច្ច​ការ​នារី​ខេត្តបាត់ដំបង​​​ដោយ​សារ​​តែ​​ប្រធាន​​បទ​​​ទាក់ទង​នឹ​​ង​ការលើក​កម្ព​ស់​ស្ត្រី​ក្នុង​ការចូល​រួម​ការងារ​សង្គម ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​ដាក់​លិខិត​ទៅ​ខាង​សាលាក្រុង​នោះទេ។

កញ្ញា ស្រីទូច បន្ថែម​​ថា៖ «​​ដោយសារ​តែអាជ្ញាធរ​​គាត់​លើកឡើង​ថា ​យើង​អត់បាន​ជូន​ដំណឹ​ង​​​​ទៅ​ខាង​ក្រុង​​ ប៉ុន្តែ​ជាក់ស្តែង​ខ្ញុំ​ធ្វើ​រឿង​លើក​កម្ពស់​ស្ត្រី​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​ការងា​រ​សង្គម ខ្ញុំ​បាន​ដាក់​លិខិត​ស្នើ​ជូន​​មន្ទីរកិច្ចការនារី​ខេត្ត​បាត់ដំបង​​​ ដើម្បី​ឱ្យ​ស៊ីនឹង​ប្រធានបទ​ ប៉ុន្តែ​យើងអត់បា​ន​ដាក់​លិខិត​ទៅ​សាលា​ក្រុង​​មែន​ ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​តែ​យើង​ជា​ក្រុម​យុវជន​ ចឹង​តាម​ច្បាប់​ក៏​អត់​មាន​ច្បាប់​ណា​ដែល​ចង​ឱ្យ​ក្រុម​យុវជន​ជូន​ដំណឹង​ទៅ​ខាង​សាលា​ក្រុង​អីដែ​រ ​ក៏​ដូច​ជា​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ ប៉ុន្តែ​ប្រសិន​បើ​ក្រុម​​ខ្ញុំ​ជា​សមាគម​អូខេ ​ខ្ញុំ​ទទួល​ស្គាល់​ ប៉ុន្តែ​នេះ​ពួក​ខ្ញុំ​ជា​ក្រុមយុវជន​ធម្មតា​​ទេ»។​ ​​

កញ្ញា ស្រីទូច បន្ថែម​​ថា មុន​ពេលរៀប​ចំ​កម្មវិធី​ខាង​សាលាក្រុង​ក៏បាន​ប្រាប់​មិន​ឱ្យ​រៀបចំ​ជួបជុំ​ផង​ដែរ​ដោយ​សារ​អត់​មាន​លិខិត​អនុញ្ញាត​ពី​សាលាក្រុ​ង។​​

កញ្ញាបន្ថែម៖ «ខាងសាលាក្រុងបានចុច [ខល] មកខ្ញុំដែរ គាត់ថាគាត់អត់ឱ្យធ្វើសកម្មភាពហ្នឹងទេ ប៉ុន្តែ​យើង​​នៅ​តែ​បន្ត ​ព្រោះអី​​​ដូចដែលខ្ញុំបានបញ្ជាក់ចឹងឯង ខ្ញុំ​ជា​ក្រុម​យុវជន​ចឹង​យើង​អត់​ចាំ​បាច់​ចុះ​អី​ទេ ​[…] គាត់ថាដោយសារអត់មានការអនុញ្ញាត អត់មានលិខិតអឺចឹង លិខិតអ​នុញ្ញាតពីខេត្ត គាត់​ឱ្យ​ខ្ញុំ​ទៅ​សុំ​ពីខេត្ត»​។​ ​​

ក្រោយការបិទសិក្ខាសាលារបស់ក្រុមស្នាមញញឹមយុវជនពីសំណាក់អាជ្ញាធរ កញ្ញា ស្រីទូច ប្រាប់​Newsroom Cambodia ថា វាជាការបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការបញ្ចេញមតិ និង​ការជួប​ជុំ។

កញ្ញានិយាយ​ថា​៖ «វាគឺ​ជា​ការ​រឹតត្បឹត​សេរីភាព​របស់​ពលរដ្ឋ​គ្រប់​រូប​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ច​ការងា​រ​សង្គមពីព្រោះអីក្នុងមាត្រា៤១ ដូចយើងដឹងហើយយើងមានសិទ្ធិក្នុងការ​បញ្ចេញមតិ មាន​សិទ្ធិ​ក្នុងការ​ជួប​ជុំ ប៉ុន្តែ​ហេតុអ្វី​បាន​ជា​ពួកយើង​ត្រូវបាន​គេ​រឹតត្បិត ទាំងដែលយើងអត់មានទៅធ្វើវា​ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​នយោបាយ វា​ត្រឹម​តែ​ជា​ប្រធានបទ​ការ​លើក​កម្ពស់​ស្ត្រី​ឱ្យ​យល់​ដឹង​ពី​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​កិច្ច​ការងារ​សង្គម​សោះ ចឹង​​មាន​អារម្មណ៍​ថា​វា​ពិត​ជា​ពិបាក​ទទួល​យកមែ​នទែន ព្រោះ​អី​សូម្បី​តែ​កន្លែង​ក៏​យើង​ជួល​​ទីតាំង​គេ​សម្រាប់​ធ្វើ​សោះ​ យើង​អត់​ធ្វើ​លើ​ទីតាំង​សាធារណៈ​ផង ក៏​យើង​ត្រូវ​បាន​គេហាម​ឃាត់ដែរ ចឹង​មាន​ន័យ​ថា​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​យើង​ត្រូវ​បាន​គេ​រឹង​ត្បឹត​ខ្លាំង​​»។

កញ្ញា ស្រីទូច ប្រាប់ថា ការ​បញ្ឈប់​ការ​ជួបជុំអា​ច​ប៉ះពាល់​ដល់​យុវជន​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​ឱកាស​រៀន​សូត្រ​ពីសិទ្ធិ​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​ការងារ​សង្គម​ និង​ធ្វើ​ឱ្យ​យុវជ​ន​មាន​ការភ័យខ្លាច​ក្នុងការ​ចូលរួម​កម្មវិធី​សិក្ខា​សាលាផ្សេ​ងៗ។​​

លោក ហួន ផន អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លើកឡើងថា ការបញ្ឈប់សិក្ខាសាលារបស់យុវជនបង្ហាញពីការរិតត្បឹតសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និង​សេរីភាពនៃការជួបជុំរបស់យុវជន និងជាផ្នែកមួយនៃការច្រានចោលការយល់ឃើញ និង​ការព្រួយ​បារម្ភ​របស់យុវជន។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងឃើញថាជាផ្នែកមួយដែលបង្ហាញ​ឱ្យ​ឃើញ​អំពី​ការរួមតូច​នៃ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ សេរីភាពនៃការជួបជុំ ជាពិសេស​​ការចូលរួម​របស់​យុវជន​ជា​ផ្នែក​មួយ​ដែល​យើង​ឃើញ​ថា​នៅពេលដែលយុវជនបង្ហាញឱ្យឃើញ អំពីទុក្ខកង្វល់របស់ខ្លួន អំពី​ភាព​មិន​ស្មើគ្នា​នៃ​ការចូលរួម​របស់​ស្ត្រីក្នុ​ងកិច្ចការសង្គម ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរមកបង្អាក់ការងារទាំងអស់នេះ យើងឃើញ​ថា​នេះ​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ការច្រានចោលនៃការយល់ឃើញ និងការព្រួយរបស់យុវជនចំពោះការងារសង្គម»។

លោក ហួន ផន បន្ថែម​ថា រដ្ឋាភិបាលគួរ​បើក​ទូលាយ​ក្នុង​ការទទួល​យក​នូវ​គំនិត ឬទស្សនៈ​ផ្សេងៗ​ដែល​មាន​សារៈសំខាន់សម្រាប់តាក់តែងគោលនយោបាយ និង​គោលការណ៍​ច្បាប់របស់​ខ្លួនជាដើម។

លោក សឿម ប៊ុនរិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តបាត់ដំបង​ប្រាប់​ថា លោក​ទទួល​បាន​ការ​រាយការណ៍​ថា អាជ្ញាធរ​មិនបាន​​​បញ្ឈប់​កម្មវិធី​​ជួបជុំ​​នោះទេ​ គឺម្ចាស់​ទីតាំង​ជា​​​អ្នក​បញ្ឈប់ដោយសារ​​ក្រុម​យុវជន​មិន​មាន​​លិខិត​អនុញ្ញត​ឱ្យមាន​ការ​ជួប​ជុំ​ពី​អាជ្ញាធរ​ ហើយ​ក្រុម​យុវជ​នមិន​បា​ន​ចុះ​បញ្ជី​ជាមួយ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ។​​

​លោក ប៊ុនរិទ្ធ​ បញ្ជាក់៖ «ខ្ញុំឭព័ត៌មានដែលគេរាយការណ៍ឱ្យខ្ញុំថា ម្ចាស់​កន្លែង​គេ​ជា​អ្នក​ដែល​ទៅ​រំសាយ​ ខ្ញុំ​ឭ​គេ​រាយការណ៍​ឱ្យខ្ញុំ​ចឹង​​ ដោយ​សារ​ម្ចាស់​ទីតាំង​គេសួរ​នាំទៅ​ថាគាត់​អត់​ច្បាប់​អត់​មាន​ទំលាប់​អ្វី​ទាំងអស់ ​ហើយ​អង្គការ​គាត់ [ក្រុមយុវជន] ​នឹង​អត់​មាន​បានចុះ​បញ្ជី​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ​ អត់​មាន​អ្វី​ទាំងអស់ និយាយ​រួម​អង្គការ​ដាក់​ឈ្មោះខ្លួនគាត់ [ក្រុមយុវជន]​ បង្កើត​ខ្លួន​គាត់»។​

ទាក់ទងនឹងសេរីភាពលោក ប៊ុនរិទ្ធ បន្ថែមថាលោកសុំមិនបញ្ចេញការយល់ឃើញ ប៉ុន្តែ​លោក​ប្រាប់​ថា​​ប្រទេស​មាន​ច្បាប់​ ហើយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទាំងអស់ស្ថិត​នៅក្រោ​ម​ច្បាប់។

គួរបញ្ជាក់ថា ក្រសួងមហាផ្ទៃ​បាន​ចេញ​​សេចក្តីណែនាំមួយ​​ចុះថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ ស្តីពី​ការធ្វើ​សកម្មភាពរបស់សមាគម អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងសហគមន៍នានានៅមូលដ្ឋាន ដោយ​​សមាគម អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលបានចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវស្របតាមច្បាប់ ព្រមទាំង​សហគមន៍​នានា​នៅ​មូលដ្ឋាន​មានសិទ្ធិសេរីភាព​ពេញលេញ​ក្នុង​ការធ្វើ​សកម្មភាព​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ស្រប​តាម​ច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានគិតយុត្តនានាជាធរមាន  ​​ព្រមទាំង​លក្ខន្តិកៈ​របស់​ខ្លួន​ដែល​បាន​តម្កល់​ទុក​នៅ​ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដោយពុំចាំបាច់ជូនដំណឹងដល់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន​​មុន​ពេល​ចាប់​ផ្តើម​ធ្វើស​កម្មភាព​នោះឡើង​​៕

អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​សង្គម​ចង់​ឃើញ​​​ធនាគារ​​​ទទួល​យក​ប្រាក់ដុល្លារ​​​ចាស់ ឬ​រហែក​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស

ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជាតម្រូវ​ឱ្យគ្រប់​ធនាគារ​ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​​​ខេត្ត​សៀមរាប​ទទួល​យក​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក​​​ចាស់ ​ឬ​ប្រឡាក់ ឬរហែក ​ដោយ​មិន​ទាមទារ​កម្រៃ​សេវា​ពី​អតិថិជន​របស់​ខ្លួន​​ដើម្បី​សម្រួល​ដល់ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ ខណៈ​​អ្នក​ឃ្លាំមើល​​​បញ្ហា​សង្គម​ចង់​ឱ្យមាន​​ការ​អនុវត្ត​​​បែបនេះ​​នៅ​​​ទូទាំង​ប្រទេស។

​ក្នុង​សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន​របស់​ធនាគារជាតិ​ចេញកាលពី​ថ្ងៃទី​២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៤ បញ្ជាក់ថា ក្រោយការពិភាក្សា​ជាមួយ​​តំណាងគ្រឹះស្ថាន​ធនាគារ​ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​​ប្រចាំខេត្តសៀមរាប អំពីការ​សម្របសម្រួល​ចរាចរណ៍​ក្រដាសប្រាក់​ដុល្លារអាមេរិក ធនាគារជាតិ​បាន​ដាក់​ចេញ​យន្តការបន្ទាន់​ និង​បន្ត​បន្ទាប់​ដើម្បី​សម្រួល​ដល់​ការ​ចាយវាយ​របស់ភ្ញៀវទេសចរ​នៅ​ខេត្ត​សៀម​រាប។

ធនាគារ​ជាតិ​បញ្ជាក់​ក្នុង​​សេចក្ដីប្រកាស​ព័ត៌មាននោះ​ថា តម្រូវឱ្យ​សាខាធនាគារពាណិជ្ជ​ខេត្ត​សៀមរាប​​ទទួល​យក​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិកចាស់ ឬប្រឡាក់ ដោយមិនទាមទារកម្រៃសេវា​ពី​អតិថិជន លើក​លែងតែក្រដាសប្រាក់ក្លែងក្លាយ។​

ក្នុង​ករណី​ដែល​​ក្រដាស​ប្រាក់​ដុល្លារ​ចាស់​ខ្លាំង​ដែល​គិត​ថា​មិន​គួរ​បន្ត​ឱ្យ​ចរាចរ​នៅ​លើ​ទីផ្សារ​បាន​ ធនាគារ​ពាណិជ្ជ​​ក្នុង​ខេត្ត​សៀមរាប​ត្រូវ​បញ្ជូន​បន្ត​ទៅ​ប្តូរ​យក​ក្រដាស​ប្រាក់​ថ្មី​នៅ​សាខា​ធនាគារជាតិ​ខេត្ត​សៀមរាប ដោយ​ពុំ​មាន​គិត​កម្រៃ​សេវា​ និង​ពុំ​ចាំ​បាច់​រង់​ចាំ​ផ្ញើ​ទៅ​ទីស្នាក់​ការ​កណ្តាល​របស់​ធនាគារ​​ពាណិជ្ជ​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ។

សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​នោះ​បន្ថែម​ថា៖​ «តម្រូវ​ឱ្យ​គ្រឹះ​ស្ថាន​ធនាគារ​ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ទាំង​អស់​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប​ដាក់​ក្រដាស​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក​ប្រភេទ ២០​ដុល្លារ​ និង​៥០ ដុល្លារ​ជំនួស​ក្រដាស​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក​ប្រភេទ ១០០​ដុល្លារ​នៅ​ក្នុង​ម៉ាស៊ីន​ដក​ប្រាក់ ​ATM ​ដើម្បី​សម្រួល​ដល់​ការ​ចាយ​វាយ​របស់​ភ្ញៀវទេសចរ»។

ធនាគារជាតិ​​ក៏​​នឹង​​ផ្សព្វផ្សាយ​​អំពី​​យន្តការ​​នេះ​​ទៅ​​កាន់​​អាជីវករ​​ប្តូរ​​ប្រាក់​ ​ម្ចាស់​សណ្ឋាគារ ​និង​ភោជនីយដ្ឋាន​ដើម្បី​ឱ្យ​បាន​យល់​កាន់​តែ​ច្បាស់​ និង​ត្រៀម​សហការ​ជាមួយ​ធនាគារជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​ក្នុង​ការអនុវត្ត​យន្តការ​បន្ត​ទៀតពាក់ព័ន្ធនឹង​យន្តការ​របស់​ធនាគារជាតិនេះ លោកបណ្ឌិត​ ប៉ា ច័ន្ទរឿន ប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​​កម្ពុជា បានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា លោក​​គាំទ្រ​​​ចំពោះ​ចំណាត់​ការ​ថ្មី​នេះ ប៉ុន្តែ​លោក​ទទូច​សុំ​ឱ្យធនាគារ​ជាតិ​ជំរុញ​ការ​អនុវត្ត​បែប​នេះ​​សម្រាប់​គ្រប់ធនាគារ​​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​កម្ពុជា។ 

លោកបញ្ជាក់​​ថា៖ «ខ្ញុំ​គាំទ្រ​ចំពោះ​យន្តការ​តម្រូវ​ឱ្យ​សាខា​ធនាគារ​ពាណិជ្ជ​ខេត្តសៀមរាប​ទទួល​យក​ប្រាក់​ដុល្លារ​អាមេរិក​ចាស់ ​ឬប្រឡាក់​នេះ ​ប៉ុន្តែ​​ចង់​​ឱ្យ​ធ្វើ​បែប​នេះ​នៅ​ទូទាំងប្រទេស។ យើង​ដឹង​ហើយ​ថា​ទោះជា​ធនាគារ​ជាតិ​បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​ចាយ​លុយ​រៀល ប៉ុន្តែ​ជាក់ស្ដែង​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ជា​ច្រើន​នៅ​បន្ត​ចាយ​លុយ​ដុល្លារ ហើយ​ពលរដ្ឋ​មួយ​ចំនួន​ពិបាក​ចាយ​លុយ​រហែក ឬប្រឡាក់។ ហេតុនេះ​ការ​ជំរុញ​​ឱ្យ​ធនាគារ អ្នក​ដូរប្រាក់ អ្នក​លក់ដូរ និង​ពលរដ្ឋ​អាច​ទទួល​និង​ចាយលុយ​នេះ​បាន​នឹង​កាត់​បន្ថយ​ការ​ខាតបង់​និង​សម្រួល​ការ​ទូទាត់​កាន់តែ​ងាយ​ស្រួល​ជាង​មុន»។

ចំណែក​លោក យង់ គិមអេង ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រជាពលរដ្ឋ និង​សន្តិភាព​លើក​ឡើង​ដែរ​​ថា ការ​តម្រូវ​ឱ្យ​​ធនាគារ​ពាណិជ្ជ​នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប​​អនុវត្តការ​យក​ប្រាក់​ដុល្លារ​ចាស់ រហែកដោយ​មិនគិត​កម្រៃសេវា គឺ​ជា​រឿង​មូយ​ល្អ តែ​លោក​ថា​ការ​ធ្វើ​​បែបនេះ​​មិន​ទាន់​​មាន​​​ការ​​​ទ​ទួល​​ខុស​ត្រូវ​​ទូទៅ ចំពោះ​​​ប្រជាជន​​របស់​​ខ្លួន​នៅ​ឡើយ។​

លោក​​មាន​​ប្រសាសន៍​​ថា៖ «ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​គិត​ថា​ការ​ធ្វើ​បែប​នេះ មិន​មាន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ជា​ទូទៅ​ទេ​ចំពោះ​ប្រជាពលរដ្ឋទេ ពីព្រោះ​ថា​រដ្ឋ​ជា​អ្នក​ដែល​បើក​ឱ្យ​ទទួល​យក​នូវ​ក្រដាស​ប្រាក់​ដុល្លារ ចាយ​ដុល្លារ​បាន និងចាយ​ប្រភេទ​ក្រដាស​ប្រាក់​ផ្សេងៗ​ទៀត​បាន។ អ៊ីចឹង​ខ្ញុំ​គិត​ថា រដ្ឋ​មាន​ដំណើរ​ការ​នៃ​ការ​ទូទាត់​របស់ខ្លួន អ៊ីចឹង​ក្រដាស​ប្រាក់​ណា​ចាស់​ហ្នឹង គឺ​ធនាគារ​ជាតិ​ហ្នឹង អាច​នឹង​ដូរ​យក​ទៅ​ទុក​ទៅ ធនាគារ​ជាតិអាច​ទូទាត់​ជា​មួយ​នឹង​បណ្តា​ប្រទេស ធនាគារ​របស់​អាមេរិក​អីហ្នឹង​ទៅ​បាទ ព្រោះ​អី​គេ​នៅ​តែ​យក»។

លោក​បន្ត​ទៀត​ថា បើ​ធនាគារ​ជាតិ​អាច​ជំរុញ​គោលការណ៍​ថ្មី​នេះ​ឱ្យ​ដំណើរ​ការ​ទូទាំង​ប្រទេស​បាន គឺមាន​អត្ថប្រយោជន៍​ច្រើនដល់​ប្រជាជន​ក្នុង​ប្រទេស​ទាំងអស់ អាច​មាន​លទ្ធភាព​ចាយ​លុយ​ដោយគ្មាន​បញ្ហា។

លោក​ថា៖ «ប្រសិនបើ​យើង​មាន​ការ​រិតត្បិត ទៅ​លើ​លុយ​ដុល្លារ​ជួនកាល​គ្រាន់​តែ​រហែក​ហ្នឹង​តិច​មែនទែន​ស្ទើរ​តែ​មើល​មិន​ឃើញ អត់​យក​ទៅ​ទៀត​បាទ ដល់​អ៊ីចឹង​ទៅ​ធ្វើ​ឱ្យ​ចលនា​នៃ​ការ​ចាយ​វាយ​របស់ពលរដ្ឋ​ហ្នឹង​អត់សូវ​មាន​។ អ៊ីចឹង​ហើយ​វា​ជា​បញ្ហា​ដែរ ដោយសារ​ថា​អ្នក​ខ្លះ​គាត់​ចាយ​ជា​លុយ​រៀល អ្នក​ខ្លះគាត់​អត់​បាន​ចាយ​ជា​លុយ​រៀល​គាត់​ចាយ​ជា​ដុល្លារ ចាយ​អីចឹង​ទៅ បើ​យើង​អនុញ្ញាត​ឱ្យចរាចរ​បាន​ដូច​គ្នា បាទ​ជួនកាល​ក៏​នៅ​តាម​ព្រំដែន​ចាយ​លុយ​បាត​ចឹង​ទៅ​បាទ។ អ៊ីចឹង​បើ​មាន​ការតឹងតែង​ពេក គឺ​ធ្វើ​ឱ្យ​ចលនា​សេដ្ឋកិច្ច​ហ្នឹង​វា​អត់​សូវ​ដើរ​ខ្លាំង​ដែរ​»។    

ក្រៅពី​យន្តការ​បន្ទាន់ ធនាគារ​ជាតិ​ក៏​បាន​​​ដាក់​ចេញ​យន្តការ​បន្តទៀត ដូចជា​ជំរុញ​ការ​ប្រើប្រាស់​ទូរស័ព្ទ Bakong Tourist App ជាដើម៕

ប្រធាន​ក្រុម​ការងារ​បក្ស​កែ​ទម្រង់​កម្ពុជា​ខេត្ត​សៀមរាប​​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​ដោយ​គ្មាន​មូលហេតុ​

សមត្ថកិច្ចខេត្តសៀមរាប​ចាប់​ខ្លួន​សមាជិក​គណៈកម្មការ​អចិន្ត្រៃយ៍​ និង​ជា​ប្រធាន​ក្រុម​ការងារ​គណបក្ស​កែ​ទម្រង់​កម្ពុជា​ខេត្ត​សៀមរាប​ លោក​ ប៉ែន​ វុទ្ធី​ ដោយ​មិន​ទាន់​ដឹង​អំពីមូលហេតុ។ នេះ​បើ​តាម​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​របស់​គណបក្ស​កែទម្រង់​កម្ពុជា។​

ក្នុង​​​សេចក្ដី​ថ្លែង​ការណ៍​របស់​​គណបក្ស​កែ​ទម្រង់​កម្ពុជា​ចេះ​នៅថ្ងៃ​ទី​២១​ ខែកក្ដដា​ ឆ្នាំ​២០២៤បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ​លោក​ ប៉ែន​ វុទ្ធី​ សមាជិក​គណៈ​កម្មការ​អចិន្ត្រៃយ៍​ និង​​ជា​ប្រធាន​ក្រុម​ការងារ​គណបក្ស​ត្រូវ​បាន​អាជ្ញាធ​រ​មានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួននៅក្បែរផ្សាររាត្រីក្នុងសង្កាត់ស្វាយដង្គុំ ក្រុងសៀមរាប កាលពី​យប់​ថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤។​ ​សេចក្ដី​ការណ៍ដដែល​​បន្ថែម​ថា​ ក្រុម​ការងារ​គណបក្ស​ពុំ​ទាន់​ទទួល​បាន​ដំណឹង​ពី​អាជ្ញា​ធរ​មាន​សមត្ថកិច្ច​ថា​ ការ​ចាប់​ខ្លួន​នេះ​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​បទ​ល្មើស​អ្វី​ ហើយ​គេ​​ក៏​​មិន​ដឹង​ឃុំ​ខ្លួន​គាត់​នៅ​ទី​ណា​ដែរ​។

លោក ​អ៊ូ ចាន់រ័ត្ន សហស្ថាប​និក​គណបក្ស​​កែ​ទម្រង់​កម្ពុជា​ បាន​ប្រាប់​ Newsroom Cambodia នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទ​នេះ​ថា ​លោក​នៅ​មិន​ទាន់​បាន​ដឹង​មូល​ហេតុ​នៅ​ពី​ក្រោយ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​លោក​ ប៉ែន​ វុទ្ធី​នៅ​​ឡើយ​ទេ​។

លោក ​អ៊ូ​ ចាន់រ័ត្ន ថ្លែងថា៖ «​ខ្ញុំ​អ​ត់​ទាន់​ដឹង​រឿង​អីនៅ​ពី​ក្រោយ​ហ្នឹង​ទេ​ ព្រោះ​មក​ដល់​ពេល​នេះ​មិន​មាន​អី​ខុស​ពី​ កាល​ដែល​យើង​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែង​ការណ៍​នោះ​ទេ​ ដឹង​តែ​ចាប់​ខ្លួន​ មក​ដល់​ពេល​នេះ​អត់​មាន​ព័ត៌មាន​ទេ​»។

លោក​​​បន្ថែម​ថា ​អាជ្ញាធរ​មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នក​ដែល​ទៅ​ជា​មួយ​លោក​ ប៉ែន​ វុទ្ធី​ថត​រូប​នៃ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​លោក ​ប៉ែន​ វុទ្ធី​នោះ​ទេ​ ប្រសិន​បើ​ថត​អាច​ឈាន​ទៅ​ដល់​មាន​ការ​ចាប់​ខ្លួន​។

លោក​បាន​ថ្លែង​បន្ថែម​ថា​៖ «ទីមួយ​យើង​ថត​មិន​បាន​ទេ​អ្នក​ដែល​ទៅ​ជាមួយ​គាត់​ ដើរ​ជាមួយ​គាត់​គេ​ហាម​មិន​ឲ្យ​ថត​ តែ​ថត​គេ​អាច​នឹង​ចាប់​ខ្លួន​អ្នក​ដែល​ទៅ​ជាមួយ​គ្នា​។ ​ហើយ​ទី២​ក្រោយ​ដែល​ចាប់​ខ្លួន​ហើយ​យើង​បាន​បញ្ជូន​មនុស្ស​ទៅ​កាន់​ស្នង​ការ​ ខាង​ស្នង​ការ​ថា​គេ​អត់​បាន​ឃើញ​ទេ ​គេ​អត់​ដឹង​ទេ​ហើយ​គេ​ថា​ប្រហែល​ជា​នៅ​សាលាក្រុង​ ហើយ​ពេល​ទៅ​ដល់​សាលាក្រុង​ សាលា​ក្រុង​គេ​ថា​គេ​អត់​បាន​ទទួល​មនុស្ស​ទេ​ ចឹង​យើង​ទៅ​ដល់​ប៉ុស្ដិ៍​សង្កាត់​ ហើយ​ទៅ​ដល់​សង្កាត់​គេ​ថា​ គេ​ចាប់​បញ្ជូន​មក​ភ្នំពេញ​ហើយ​ មក​ភ្នំពេញ​ដោយ​សារ​អី​យើង​អត់​ដឹង​ គេ​យក​ទៅ​ដាក់​កន្លែង​ណា​យើង​អត់​ដឹង»​។

Newsroom Cambodia មិន​អាច​សុំ​ការ​បំភ្លឺ​ពី​ស្នង​ការ​ខេត្ត​សៀមរាប

Newsroom Cambodia មិន​អាច​សុំ​ការ​បំភ្លឺ​ពីសមត្ថកិច្ច​ដែល​ទទួល​ទូរស័ព្ទនៅ​​​ស្នង​ការ​ខេត្ត​សៀមរាប​បាន​ទេ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២២​នេះ​ ដោយ​ខាង​ស្នង​ការ​បាន​ប្រាប់​ថា​ឲ្យ​រង​ចាំ​ការ​បំភ្លឺ​ពី​មេ​របស់​គាត់​។ ចំណែក​ប្រធាន​លេខាធិការដ្ឋាន​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​សៀមរាប លោក ​យិន​ ស្រាង​ ​សុំ​មិន​អត្ថាធិប្បាយ​តាម​ទូរស័ព្ទ ដោយ​ប្រាប់​ឲ្យទម្លាក់សំណួរតាម​តេលេក្រាម​ ប៉ុន្តែ​​មិនឃើញ​លេខតេលេក្រាម​របស់​លោក​លើ​បណ្តាញ​សង្គម​តេលេក្រាម​​៕​

Q&A: អត្ថប្រយោជន៍នៃការដាំដើមកោងកាង

ដើមកោងកាងគឺជារុក្ខជាតិមួយប្រភេទដែលជាជីវៈចម្រុះ ក្នុង​ការ​ជួយ​ទប់ស្កាត់​ទឹក​ជំនន់ ឬ​ការកើន​ឡើង​​កម្ពស់ទឹកសមុទ្រ​ និង​ទប់ស្កាត់ដើម្បីកុំឱ្យមានការបាក់ច្រាំង ជាពិសេស​ជួយ​ស្រូប​ជាតិពុលនៃការបំពុលបរិស្ថាន និងបម្លែងទៅជាអុកស៊ីសែន។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ដើមកោង​កាង​មាន​ពណ៌បៃតង​ស្រស់ដែលដុះនៅតាមតំបន់សមុទ្រមានប្ញសច្រើន និង​ជា​ទី​ប្រសព្វ​ជាមួយ​​ទឹក​សាប​ដែល​មាន​​ប្រភព​ពី​ឆ្នេរ​ដី​គោក ក៏​បាន​ជួយ​ផ្គត់​ផ្គង់​ចំណូល​សម្រាប់​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ​​​​របស់​​អ្នកនេសាទផង​ដែរ។​​

ខាងក្រោមនេះគឺជាកិច្ចសម្ភាសរវាងលោក ស៊ឹម ហ៊ីម ជាប្រធាន​សហគមន៍​ត្រពាំង​សង្កែ​ ជាមួយ​កញ្ញា ស្អាត បុទុំម៉ា សិក្ខាកាមមកពីញូវសន៍រូមខេមបូឌា (Newsroom Cambodia)៖

Q: ជម្រាបសួរលោក ស៊ឹម ហ៊ីម!      

A: បាទ ជម្រាបសួរ!

Q: ជាដំបូងនាងខ្ញុំសុំសួរថា តើការដាំដើមកោងកាងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?

A: សម្រាប់ការដាំដើមកោងកាងបើនិយាយពីប្រយោជន៍កោងកាងផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់តែម្តង សម្រាប់អ្នកនេសាទគឺជាជម្រកជីវៈចម្រុះ បានន័យថាព្រៃកោងកាងគឺជាផ្ទះរបស់ជីវៈចម្រុះ អ៊ីចឹង​បើសិនជាយើងមានព្រៃកោងកាងអ្នកនេសាទគាត់មានមុខរបរ គាត់​មាន​ប្រាក់​ចំណូល​សម្រាប់​ផ្គត់ផ្គង់​ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់គាត់បាន។

ទីពីរព្រៃកោងកាងអាចជួយទប់ស្កាត់បាននៅពេលដែលមានទឹកជំនន់ ឬទឹកសមុទ្រឡើង ទប់ស្កាត់​​នូវ​ការហូរបាក់ច្រាំង ឬបាក់ដី។​ មួយវិញទៀត​ព្រៃកោងកាង​គឺ​អាច​ជួយ​ស្រូប​ជាតិ​ពុល​ ការបំពុល​បរិស្ថាននៅក្នុងទឹក វាស្រូបជាតិពុលបម្លែងទៅជាអុកស៊ីសែនវិញ ហើយ​ព្រៃ​កោង​កាង​​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ទំហំផ្ទៃដី​ទំ​ហំ១ហិកតា​ អាច​ស្រូប​ជាតិ​ពុល​បំពុ​ល​តាម​អាកាសធាតុ​មួយ​១តោន​ជាតិ​ពុល ហើយបម្លែងអុកស៊ីសែន១តោន។ អ៊ីចឹង​ព្រៃកោងកាង​គឺ​សំខាន់​សម្រាប់​អ្នក​នេសាទ​ផ្ទាល់​ ហើយក៏សំខាន់សម្រាប់មនុស្សទូទៅផង។

Q: តើដើម្បីបណ្ដុះកូនកោងកាងបាន គេយកអ្វីមកផ្សាំទើបអាចយកទៅដាំបាន ហើយ​តើត្រូវ​ប្រើ​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ទើប​អាចយកកូនដើមកោងកាងទៅដាំបាន?

A: សម្រាប់កោងកាងគឺយើងយកផ្លែវាមកបណ្ដុះហើយទាក់ទ​ង​នឹង​ការបណ្ដុះ គឺយើ​ង​យក​ផុស​ដែល​មាន​ជាតិ​ជី​យក​មកច្រកក្នុងថង់ប្លាស្ទិក ហើយយើងដោត​ផ្លែកោងកាង​នៅ​ក្នុង​ថង់​មួយ​ភាគ​បី​នៃផ្លែកោងកាង ហើយការដាក់ផ្លែនៅក្នុងថង់​គឺរយៈពេលមួយខែម្ភៃប្រាំបីថ្ងៃ​ទើបចាប់​ផ្ដើមដុះ ប៉ុន្ដែបើសិនជាយើងយកមកផ្អាប់ទុកបីយប់ហើយបានយើងយកវាទៅដោត តែមួយ​ខែ​ម្ភៃ​ថ្ងៃ​ចាប់ផ្ដើមចេញពន្លកហើយ។ ហើយសម្រាប់ការដាំគឺចាប់ពីថ្ងៃដែលបណ្ដុះផ្លែទៅដល់ពេលយកទៅដាំគឺរយៈពេលប្រាំបីខែទើប​អាចដាំបាន ហើយការបណ្ដុះយើងមិនត្រូវការស្រោចទឹកទេ ដោយសារ​កន្លែង​ដែល​យើង​ត្រូវ​បណ្ដុះគឺ​ទឹកសមុទ្រជោរនាច​។​ ជោរដល់ហើយនាចទៅវិញដាច់ៗ ពេលល្ងាចគឺគោកពេល​ជោរ​មក​គឺ​លិច​បាត់​អស់​មិន​បាច់​ប្រើជី​ទេ​ ព្រោះពេ​លដែ​ល​ទឹក​ចាប់ផ្ដើម​ឡើង​មក​គឺ​នាំ​ជាតិ​ជី​មក​បាត់​ទៅ​ហើយ។

Q: តើក្នុងមួយឆ្នាំសហគមន៍ត្រពាំងសង្កែបានដាំ និង​បណ្ដុះកូនកោងកាងបានចំនួនប៉ុន្មានដើម?

A:  សម្រាប់សហគមន៍​ត្រពាំង​សង្កែ​នៅ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​គឺ​យើង​ដាំ​បាន​៤០,០០០ដើម ហើយ​បណ្ដុះ​ក៏​៤០,០០០​ដែរ ដោយសារ​ទាក់ទង​នឹង​ការបណ្ដុះនេះ​គឺ​យើង​បណ្ដុះ​រយៈពេល​ពី​៦ ទៅ​៨ខែ​យើង​អាច​ដាំ​បាន ប៉ុន្ដែ​បើ​និយាយ​ពី​រឿង​ដាំ​រយៈពេល​៦​ខែ​យើង​អាច​ដាំ​នៅ​ក្នុង​ព្រៃរេចរឹល ប៉ុន្ដែ បើទៅដាំនៅតំបន់ដែលវាលមិនធ្លាប់មានព្រៃកោងកាង៨ខែ គឺមាន​ន័យ​ថា​៦​ខែ​ដើម​ខ្ចី​៨ខែ​គឺ​ដើម​រឹ​ង អ៊ីចឹង​ទាក់ទ​ង​នឹង​ការដាំ​គឺ​យើង​បណ្ដុះ​៤០,០០​០​ដើម​ក្នុង​មួយឆ្នាំ គឺ​យើង​ដាំ​៣ ទៅ​៤​ខែ​ទើប​ដាំ​អស់ ហើយដល់ឆ្នាំទីពីបានយើងចាប់ផ្ដើមបណ្ដុះទៀត បានន័យថា ការដាំរបស់យើង​គឺ​យើង​ដាំបាន៤០,០០០ដើមនៅក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយក៏បណ្ដុះ៤០,០០០ដើមដែរក្នុងមួយឆ្នាំ។

Q: តើក្នុងសហគមន៍ត្រពាំងសង្កែអាចរកចំណូលពីការដាំ និង បណ្ដុះ​កូន​កោងកា​ង​បាន​ដែ​រ ឬទេ? បើបាន តើបានជួយអ្វីខ្លះដល់សហគមន៍?

A: សម្រាប់ចំណូលយើងបានមកពីការបណ្ដុះកោងកាងគឺយើងលក់ឱ្យភ្ញៀវ បើភ្ញៀវជាតិ​យើង​លក់​មួយ​ដើម​២,៥០០រៀល ហើយសម្រាប់ភ្ញៀវបរទេសយើងលក់ឱ្យមួយដើម៤,០០០រៀល ប៉ុន្ដែនៅក្នុងការលក់គឺយើងចំណេញប្រហែល៣០ភាគរយទេ ដោយសារ​ការបណ្ដុះ​គឺ​យើង​ចំណាយ​ទៅ​លើការទិញសម្ភារៈសម្រាប់បណ្ដុះ ចំណាយ​ទៅ​លើសាំ​ង​ដែល​បេះ​ផ្លែកោងកាង​មក​ឆ្ងាយ។​ ហើយទាក់ទងនឹង​ចំណូលដែលបានមកគឺយើងឱ្យកម្លាំង​ពលកម្ម​ទៅ​សមាជិក​ដែល​​គាត់​ចូលរួមបណ្ដុះ ហើយសល់មួយចំនួនទៀតគឺយើងប្រើប្រាស់ទៅលើកញ្ចប់ជួយដល់​ចាស់​ជរា ស្រ្ដីមេម៉ាយដែលគាត់រស់នៅក្នុងគ្រួសារក្រីក្រមានបញ្ហាគ្រួសារ ហើយមួយផ្នែក​ទៀត​យើង​ជួយ​ទៅលើក្មេងៗដែលគាត់បោះ​បង់សាលា​ដែលគាត់រស់នៅក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ គាត់​ឈប់​រៀន​​ដោយ​សារគាត់ខ្វះសម្ភារៈសិក្សា អ៊ីចឹងយើងចែករំលែកឱ្យ ប៉ុន្ដែយើង​មិន​មែន​យក​តែ​ចំណូល​ពី​ដើមកោងកាងមួយទេ គឺយើងយកចំណូលពីសេវាកម្មទេសចរណ៍​ផ្សេងៗ​ទៀត​ទៅ​ជួយ។

ប៉ុន្ដែទាក់ទងនឹងចំណូលពីសេវាកម្មទេសចរណ៍ហ្នឹង គឺយើងចំណាយ​ទៅ​លើ​ច្រើន​ផ្នែក ទីមួយ​យើង​ចំណាយ​ទៅ​លើការចុះល្បាតទប់ស្កាត់បទល្មើស ទីពីការពង្រីកសេវាកម្មទេសចរណ៍ ចំណាយ​ទៅ​លើការជួសជុលសមិទ្ធផល ហើយចំណាយទៅលើទឹកភ្លើង បានន័យ​ថា​គ្រប់​សេវាកម្ម​ទេសចរណ៍ទាំងអស់គឺយើងចំណាយទៅលើច្រើនផ្នែក។ ប៉ុន្ដែនៅក្នុងហ្នឹងគឺមានផ្នែកមាន​មួយ​ចំណែក​ដែល​នៅ​ក្នុង​ចំណូល​ពី​ព្រៃកោងកាង​យើង​ប្រើ​ទៅ​លើ​​កញ្ចប់​មនុស្សធម៌។

ខ្ញុំសូមសំណូមពរដល់រាជរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ជួយគាំទ្រ​តំបន់​ដែល​មាន​សហគម​ន៍​​គ្រប់គ្រង​ជួយ​គាំទ្រ និង​ជួយ​ស្វែង​រ​ក​ម្ចាស់​ជំនួយ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​សហគមន៍​ទៅ​លើ​ការអភិរក្ស​សហគមន៍ ហើយក៏សូមសំណូមពរដល់ភ្ញៀវជាតិ និង ភ្ញៀវ​អន្តរជាតិ​ឱ្យ​ជួយគាំ​ទ្រ​សហគមន៍​ក៏​ដូចជា​ម​ក​កម្សាន្ដ យើ​ងប្រើប្រាស់​សេវាកម្ម​ផ្សេងៗ​ដើម្បី​បាន​ប្រាក់​ចំណូល​ដើម្បី​សហគមន៍​យក​ទៅ​អភិវឌ្ឍ​សហគមន៍​ក៏​ដូចជា​ជួយ​ដល់​ចាស់​ជារា និងក្មេងក្រីក្រ​ដែល​គាត់​កំពុង​ជួបបញ្ហា។

Q: ហេតុអ្វីបានជាការដាំដើមកូនកោងកាងមានសារៈសំខាន់សម្រាប់សហគមន៍?

A:  ទាក់ទងនឹងរឿងកោងកាងនេះអ្វីដែលសំខាន់ខ្ញុំមិនបានរៀនពីសាលាទេ ហើយអ្វី​ដែល​សំខាន់​គឺ​យើង​បាន​ឃើញ​ផ្ទាល់នឹង​ភ្នែក គឺ​ទាក់ទង​នឹងរឿងសហគមន៍អ្នកនេសាទនៅ​តំបន់​យើងមានការចំណាកស្រុកច្រើន ដោយសារមានការបាត់បង់ព្រៃកោងកាង ទាក់ទងនឹង​ការបាត់​បង់​ព្រៃកោងកាងនេះ ដោយសារមានការទន្រ្ទាន​យកដីព្រៃកោងកាង​ក៏​ដូចជា​ដែន​នេសាទ​ធ្វើ​ជា​កម្មសិទ្ធិ​ពី​ជន​ខិលខូច​មួយ​ចំនួ​ន​ដែល​គាត់​មាន​លុយ​មាន​អំណាច​មួយ​ចំនួន​តូច​ទេ។ អ៊ីចឹងគេក៏ចាប់ផ្ដើមធ្វើសកម្មភាពទៅលើរឿង​ទាំងអស់ហ្នឹងហើយ​គាត់​ចាប់ផ្ដើម​លុប​តំបន់​ទាំងអស់​នោះ ហើយអ្នកនេសាទក៏ចាប់ផ្ដើមបាត់បង់​ប្រាក់ចំណូល​បើសិនជា​បាត់បង់​ជម្រក​ជីវៈចម្រុះ​អ្នកនេ​សាទបាត់បង់ប្រាក់ចំណូល ហើយគេក៏ចំណាកស្រុក ហើយ​ការចំណាក​ស្រុក​រប​ស់​អ្នក​នេសាទ​គាត់​មិន​អាច​ស្រប​ច្បាប់​បាន​ទេ គាត់ទៅតាមមេខ្យល់​ដូច​ដឹង​ហើយ​ថា​លួច​ទៅ​ជា​ក្រុមៗ​អ៊ីចឹង​ទេ។​

អ៊ីចឹងពេលគាត់​ទៅ​គាត់​មិន​អាច​យក​សមាជិក​គ្រួសារទៅជាមួយបានទេ។ ជាពិសេស​ក្មេងៗ​ដែល​រស់នៅ​ក្នុងគ្រួ​សារចំណាក​ស្រុក​គឺ​គាត់​ឈប់​រៀន​ជំហាន​ទី​មួយ អ៊ីចឹង​ពេល​គាត់​ចាប់ផ្ដើម​ឈប់​រៀន​គាត់​ត្រូវ​ប្រើ​កម្លាំង​ពលកម្ម​ដើម្បី​រក​ប្រាក់​ចំណូល។ ហើយទាក់ទង​នឹង​កោងកាង​អ្វី​ដែល​សំខាន់ យើងគិតហេតុអ្វីបានសំខាន់ សំខាន់ត្រង់ថា​បើ​បាត់បង់​ព្រៃកោង​កាង​អ្នក​នេសាទ​ចំ​ណាក​ស្រុក ក្មេងៗបោះបង់សាលាចោលច្រើន ហើយបើសិនជាមាន​កោងកាង​ អ្នក​នេសាទ​នឹ​​ង​​កាត់បន្ថយ​ការចំណាកស្រុក ក្មេងៗក៏បានចូលរៀនក៏ច្រើន អ៊ីចឹង​សម្រាប់​ព្រៃ​កោងកាង​គឺ​សំខាន់។ ​

ប៉ុន្ដែសម្រាប់មនុស្សទូទៅ ដូចខ្ញុំបានបង្ហាញអ៊ីចឹង ដោយសារ​សព្វថ្ងៃ​នេះ​មាន​ការប្រែប្រួល​អាកាស​​ធាតុ​ខ្លាំង​ត្រូវ​ក្ដៅៗ ​ត្រូវ​ភ្លៀងៗ​អ៊ីចឹង​ទៅ មានទឹកជំនន់អ៊ីចឹងទៅ។​ អ៊ីចឹង​បើ​យើង​មាន​ការចូលរួម​ពីព្រៃកោងកាងគឺ​អាច​ចូលរួម​បង្កើត​នូវ​របរ​នេសាទឱ្យ​បាន​ច្រើន​ដើម្បី​ជួយ​មនុស្ស​ទូទៅ​​ក៏​ដូចជា​ទប់ស្កាត់​ការហូរច្រោះ​ដី​ផ្សេងៗ ដូច្នេះ​ព្រៃកោងកាង​នេះ​មាន​ការចូលរួម​ចំណែក​ច្រើន​មែន​ទែន​សម្រាប់​ការជួយដល់មនុស្សនិងហូរច្រោះដីផ្សេងៗ។

Q:  ជាចុងក្រោយតើលោក ស៊ឹម ហ៊ីម មានជា​សារលើក​ទឹក​ចិត្ត​អ្វី​ដល់​យុវជន​ឱ្យ​ចូលរួម​ដាំដើម​កូន​កាង​ដែរ ឬទេ?

A:  សម្រាប់ខ្ញុំ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដែរទៅដល់ក្រុមយុវជន ព្រោះ​សហគមន៍​ត្រពាំង​សង្កែ​យើងគឺ​មិនមែន​ជា​សហគមន៍មួយដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់សហគមន៍របស់ត្រពាំងសង្កែទេ គឺជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់​មនុស្ស​ទូទៅ ពិសេសក្រុមយុវជនយើង ក្រុមយុវជនដែលពួកគាត់ចូលរួមកា​រដាំ ណា​មួយ​ទាក់ទង​នឹង​ការដាំ​កោង​កាង​កន្លង​មក គឺ​មិនមែន​ជាត្រពាំងសង្កែ​អ្នក​ដាំតែម្ដង​ទេ មិនមែន​សមាជិក​ដាំ​ទាំង​ស្រុង​ទេ ដោយយើងមានការចូលរួមពីក្រុមយុវជន។

អ៊ីចឹងទាក់ទងនឹងការចូលរួមដាំកោងកាងនេះ គឺសំខាន់យើងបានជួយសឹង​គ្រប់ជីវិត​អ្នក​នេសាទ​ក៏ដូចជាយើង ជួយកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុសម្រាប់មនុស្សទូទៅ។​ អ៊ីចឹង​ជា​ទូទៅ​ក៏​ខ្ញុំនៅតែអំពាវនាវសូមឱ្យមានការចូលរួមមិនមែនតែយុវជនទេ សម្រាប់មនុស្សទូទៅ ព្រោះមនុស្សយើងត្រូវការរស់ដោយមានសន្ដិភាព រស់នៅត្រូវការជាតិអុកស៊ីសែនច្រើន ដែល​យើងត្រូវការចូលរួមទប់ស្កាត់ទាំងអស់គ្នា មានតែ​យើង​ទាំងអស់​គ្នា​ចូលរួម​ដើម្បី​ដាំ​កោង​កាង។

គោលបំណងយើងមិនមែនសម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៏បុគ្គលណាមួយទេ គឺជាការងារសង្គម ហើយយើងបានចូលរួមរឿងនេះគឺយើងបានចូលរួមការងារសង្គមមួយយ៉ាងធំសម្រាប់មនុស្សទូទៅជំនាន់នេះ និងជំនាន់ក្រោយ។ 

Q: អរគុណលោក ស៊ឹម ហ៊ីម សម្រាប់ការផ្ដល់បទសម្ភាសន៍!

A: បាទ អរគុណ!៕

ខេត្ត​មួយចំនួន​នៅ​​កម្ពុជា​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​ជំនន់​ទឹកភ្លៀងតែមិនទាន់ធ្ងន់ធ្ងរ

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​គ្រប់គ្រង​គ្រោះ​មហន្តរាយ​​លើក​ឡើង​​ថា ខេត្ត​មួយ​ចំនួន​​នៅ​​កម្ពុជា​កំពុង​​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​រង​គ្រោះ​នៃ​ជំនន់​ទឹក​ភ្លៀង​ ដោយសារ​​រង​ឥទ្ធិពល​ស​ម្ពាធទាប​ច្រើន​ថ្ងៃ​ជាប់​គ្នា ប៉ុន្តែមិនទាន់​ធ្ងន់ធ្ងរនៅ​ឡើយ។

លោក សុទ្ធ គឹមកុលមុនី អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​គ្រប់គ្រង​គ្រោះ​មហន្តរាយ បាន​​ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅ​ថ្ងៃទី​១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ​​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា​កំពុង​រង​ឥទ្ធិពល​សម្ពាធ​ទាប​ដែល​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ភ្លៀង​ធ្លាក់​ច្រើន​ក្លាយ​ជា​ជំនន់​ទឹក​ភ្លៀង​លើ​ខេត្ត​មួយ​ចំនួន ខេត្ត​ស្ទឹងត្រែង ព្រះវិហារ កំពង់ធំ ក្រចេះ កំពង់ស្ពឺ ព្រះសីហនុ កោះកុង បាត់ដំបង និងពោធិសាត់។

លោក​បន្ថែម​ថា ទោះបីជា​ខេត្ត​ទាំងនេះ​​ទទួល​រង​ជំនន់​ទឹក​ភ្លៀង​ក៏​ពិត​មែន ​តែ​មិន​បង្ក​ជា​បញ្ហា​ធំ​ដុំនៅ​ឡើយ​ គឺ​គ្រាន់​តែ​តំបន់​ខ្លះ​មាន​ការ​ខូចខាត​ផ្លូវថ្នល់ ដំណាំផ្សេងៗក្នុង​ចំនួន​តិចតួច និង​អាចគ្រប់គ្រង​បាន។​

លោក​​មាន​​ប្រសាសន៍​​ថា៖ «អ៊ីចឹង​​មាន​ប៉ុន្មាន​ខេត្ត​ហ្នឹង ប៉ុន្តែ​ផល​ប៉ះពាល់​គឺ​មិន​មាន​អី​ធ្ងន់ធ្ងរ​ទេ គ្រាន់តែ​ហូរ​កាត់​ច្រោះ​ផ្លូវ​ ដាច់​ផ្លូវ​គ្រួស​ក្រហម​តាម​ជនបទ​មួយ​ចំនួន និង​ហូរ​ចូល​ផ្ទះ​ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយ​ក៏នៅ​តាម​ខេត្ត​ខ្លះ​ក៏​ធ្វើ​ឱ្យ​លិច​លង់​នូវ​ស្រូវ​ដែល​កំពុង​តែ​ជិត​ទទួល​ផល​បាន​លិច ប៉ុន្តែ​ប្រជា​កសិករ​​ក៏​ដូច​ជា​អាជ្ញាធរ​បាន​ជួយ​ច្រូត​កាត់​ស្រូវ​ទាំងអស់​ក្នុង​ទឹក​ដើម្បី​អាច​ទទួល​ផល»។  

​លោក គឹម កុលមុនី ឱ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា​ បច្ចុប្បន្ន​តំបន់​លិច​លង់​មួយ​ចំនួន​បាន​ស្រក​ទៅ​វិញខ្លះ តែ​តំបន់​មួយ​ចំនួន​ទៀត​កំពុង​តែ​ប្រឈម​កម្ពស់​ទឹក​កើន​ឡើង ​ដោយសារ​ភ្លៀង​ធ្លាក់ច្រើន​ជា​បន្ត​បន្ទាប់។

លោក គឹម កុលមុនី ​បន្ថែម​ថា លោក​មិន​ទាន់​មាន​ទិន្នន័យ​​​ពី​បណ្តា​ខេត្ត​រងគ្រោះ​នៃ​ជំនន់​ទឹក​ភ្លៀង លើ​ការ​ខូចខាត​ផល​ដំណាំ​នានា​នៅ​ឡើយ​ទេ ដោយ​លោក​ថា​ ​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​កំពុង​ជាប់​រវល់​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ប្រឈម​ដែលកំពុង​កើត​ឡើង។​

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០២៤ រដ្ឋបាល​ខេត្តកំពង់ធំ​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​មួយ​ស្តី​ពី​ការ​ត្រៀម​បង្ការ​គ្រោះមហន្តរាយ​ទឹក​ជំនន់ កន្លង​ទៅ​ដើម្បី​ជូន​ដំណឹង​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​ខេត្ត​កំពង់ធំ​បាន​ដឹង​ពី​ស្ថានភាព​បច្ចុប្បន្ន​កម្ពស់​ទឹក​ស្ទឹងសែន​នៅ​ស្ថានីយ៍​កំពង់ធំ ដែលមាន​កម្ពស់​១២,៩៣ម៉ែត្រ ហើយ​សាលាខេត្ត​សង្កេត​ឃើញ​ថា មាន​ការ​កើន​ឡើង​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​តាមរយៈ​​​ជំនន់​​ទឹកភ្លៀង ហើយ​កម្ពស់​ទឹក​ដែល​ស្ថិត​ក្នុង​កម្រិត​ប្រកាស​អាសន្ន​គឺ១៣,៥០ម៉ែត្រ។

លិខិត​ជូន​ដំណឹង​ដដែល​ឱ្យ​ដឹង​ថា៖ «ដើម្បី​ជៀស​វាង​នូវ​គ្រោះថ្នាក់​ផ្សេងៗ ដែល​អាច​កើត​ឡើង​ជាយថាហេតុ សូម​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ខេត្ត​កំពង់ធំ​ទាំងអស់ និង​បងប្អូន​ដែល​រស់​នៅ​តាម​បណ្តោយ ស្ទឹងសែន ជា​ពិសេស​បងប្អូន​ដែល​រស់​នៅ​តាម​តំបន់​ងាយ​រង​គ្រោះថ្នាក់​មេត្តា​ប្រុងប្រយ័ត្ន​ខ្ពស់ ដោយហាម​កូន​ចៅ​តូចៗ​កុំ​ឱ្យ​ចុះ​លេង​ទឹក និង​ត្រូវ​ត្រៀម​រៀប​ចំ​ទុក​ដាក់​នូវ​សម្ភារ ឯកសារ​សំខាន់ៗ​ឱ្យ​បានត្រឹមត្រូវ»។  

សូមបញ្ជាក់ថា ក្រសួង​ធនធនទឹក និង​ឧតុនិយម បាន​ចេញ​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​មួយ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០២៤ ឱ្យ​ដឹង​ថា ប្រព័ន្ធ​សម្ពាធ​ទាប​នៅ​តែ​បន្ត​មាន​ឥទ្ធិពល​គ្រប​ដណ្តប់​លើ​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង សមុទ្រAndaman ភាគកណ្តាល និង​ខាងកើត​ឈូងសមុទ្រ​ថៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង​ភាគកណ្តាល​នៃ​អាង​ទន្លេមេគង្គ ​បណ្តាល​ឱ្យ​របប​ខ្យល់​មូសុង​និរតី​មាន​ឥទ្ធិពល​កាន់​តែ​ខ្លាំង​មក​លើ​កម្ពុជា។ ស្ថានភាព​បែប​នេះនឹង​បន្ត​ឱ្យ​មាន​ភ្លៀង​ធ្លាក់​នៅ​តាម​តំបន់​វាល​ទំនាប តំបន់​ខ្ពង់រាប និង​តំបន់​មាត់​សមុទ្រ នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២០ ដល់​ថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នំា២០២៤៕

ក្រសួងព័ត៌មាន គ្រោងដាក់ឱ្យអនុវត្តធម្មនុញ្ញវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន

ភ្នំពេញ៖ ក្រសួងព័ត៌មាន​នឹងប្រកាសឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានទាំងអស់អនុវត្តធម្មនុញ្ញវិជ្ជាជីវៈ​សារព័ត៌មាន​ដែល​ជា​មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន ដើម្បីរៀបចំសណ្តាប់ធ្លាប់ក្នុងវិស័យ​ព័ត៌មាន និង​ទប់ស្កាត់ និងប្រឆាំងព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។ នេះបើយោងតាម​សេចក្តីជូនដំណឹង​របស់​ក្រសួង​​ព័ត៌មា​ន​ចុះថ្ងៃទី​១៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤​។​

សេចក្តីជូនដំណឹងសរសេរ៖«ដើម្បីបន្តពង្រឹងសណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងវិស័យសារព័ត៌មានលើកកម្ពស់ក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ ក៏ដូចជាទប់ស្កាត់និងលុបបំបាត់ក្រុមជនខិលខូចមួយចំនួន ដែល​យក​អាជ្ញាបណ្ណ​ពី​ក្រសួង​ព័ត៌មាន​បាន​ផ្តល់ជូន​ទៅស្វែង​រក​ផលប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ផ្ទុយពី​ក្រមសីលធម៌​វិជ្ជាជីវៈ​សារព័ត៌​មាន​ និងផ្ទុយពីច្បាប់ស្តីពីរបបសារព័ត៌មាន[…]»។

ក្រសួងព័ត៌មាន ក៏បានអំពាវនាវអោយអ្នកសារព័ត៌មាន​ អ្នកប្រើប្រាស់​បណ្តាញ​សង្គម និង​អ្នក​រក​ប្រាក់​តាម​អនឡាញទាំងអស់អោយមានស្មារតីទទួលខុសត្រូវ​ដោយ​ចែក​ចាយ​ព័ត៌មានពិត និង​គោរព​តាម​ក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈដែលមានចែង​ក្នុងច្បាប់ស្តីពី​របប​សារព័ត៌មានផងដែរ។

ក្រៅពីនេះ ក្រសួងព័ត៌មាន​បានជូនដំណឹងដល់សាធារណជន​អោយជូនដំណឹងមកកាន់ក្រសួង​ព័ត៌មាន​ប្រសិនបើមានការ​គំរាមកំហែងពីអ្នកសារព័ត៌មាន។

លោក ទេព អស្នារិទ្ធ អនុរដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន​បាន​ប្រាប់​ Newsroom Cambodia តាមរយៈ​តេឡាក្រាម​ថា​​ក្រសួងព័ត៌មាន​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​លើ​ក្រមសីលធម៌​វិជ្ជាជីវៈ​និង​លើក​កម្ពស់​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន និងការបញ្ជេញមតិ ព្រមទាំង​លើក​ទឹក​ចិត្ត​អោយ​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​សហការ​ក្នុងការ​ប្រឆាំង​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ។

ក្រៅពីគ្រោងដាក់ឱ្យអនុវត្តធម្មនុញ្ញវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានហើយនោះ ក្រសួងព័ត៌មានក៏នឹងដឹកនាំ​យុទ្ធនាការ​ប្រឆាំង​ព័ត៌មានក្លែងក្លាយក្នុងពេលឆាប់ៗ​ខាង​មុខ ​​​ដើម្បី​ទប់ស្កាត់ការចែកចាយព័ត៌មានក្លែងក្លាយនៅក្នុងសង្គម ​លើក​កម្ពស់​ការ​​យល់​ដឹង​​របស់​​​សាធារណៈជន។​ នេះបើតាមបញ្ជាក់របស់លោក លោក ទេព អស្នារិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន។

លោកអស្នារិទ្ធបញ្ជាក់ថា៖«[…] បញ្ជ្រាប​អំពី​ អ្វី​ជាព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ​ ប្រភេទ​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ​ អំពីគ្រោះថ្នា​ក់​ និង​ផលវិបាក​ដែល​កើត​ចេញ​ពីព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ​ ក៏ដូចជា​វិធាន​ការ​ទប់ស្កាត់​និង​ការពារ​ពីគ្រោះថ្នាក់​ព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ​នេះ។ គោលដៅ​នៃយុទ្ធនាការ​នេះផ្តោត​លើការ​ផ្លាស់ប្តូរ​ឥរិយាបទ​របស់​ប្រជាជន​ ដែល​ជា​អ្នកប្រើប្រាស់​បណ្តាញ​ទំនាក់ទំនង​សង្គម​ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ​ទំនើប​ ដើម្បី​ចូលរួម​ទប់ស្កាត់​ការ​រីកសាយ​ភាយ​នូវព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ​ក្នុងស​ង្គម​កម្ពុជា»​។​

លោកអស្នារិទ្ធក៏បន្ថែមផងដែរថាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ានបាន​ និង​កំពុង​អនុវត្ត​ប្រឆាំង​ព័ត៌មាន​ក្លែង​ក្លាយយ៉ាងសកម្មផងដែរ ជាពិសេសក្នុងយុគសម័យនៃបច្ចេកវិទ្យា រាប់បញ្ចូលទាំងបច្ចេកវិទ្យាAi ផងដែរ។​

លោក ណុប វី នាយកប្រតិបត្តិ​សមាគម​សម្ព័ន្ធ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​កម្ពុជា ហៅ​កាត់​ថា​ ខេមបូចា​​ឲ្យ​ដឹង​ថា​ការរៀបចំបង្កើតធម្មនុញ្ញសារព័ត៌មានជារឿងល្អ ប៉ុន្តែខ្លឹមសារនៃធម្មនុញ្ញគួរតែត្រូវបាន​រៀបចំ​ឡើង​ដោយ​​អ្នកសារព័ត៌មានជាជាងក្រសួងព័ត៌មាន ព្រោះអ្នកសារព័ត៌មានជាអ្នកអនុវត្តផ្ទាល់។

លោក ណុប វី បង្ហាញក្តីបារម្ភថា ខ្លឹមសារនៃធម្មនុញ្ញដែល​​រៀបចំដោយ​ក្រសួងព័ត៌មាន​ អាច​ជា​សម្ពាធ​ដល់អ្នកសារព័ត៌មាន។

លោក ណុប វីថ្លែងថា៖ «ប៉ុន្តែ​​ចំណុច​សំខាន់​យើង​ធ្វើ​ម៉េច​អោយ​ខ្លឹមសារ​នៃ​ធម្មនុញ្ញ​សម្រាប់​ព័ត៌មាន​គឺជា​ចំណែកមួយដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​អំពី​តម្រូវ​ការ​ជាក់ស្តែង​របស់​អ្នកសារព័ត៌មាន​ហើយ​គួរ​តែមាន​ការ​រៀបចំ​ឡើងដោយ​អ្នកសារព័ត៌មានជាជាង​ការរៀបចំឡើងដោយ​ក្រសួង ឬ​ក៏​មន្ត្រី​របស់​ក្រសួង​។ បើ​សិន​​ជាខាង​ក្រសួង​លោក​រៀបចំ​ធម្មនុញ្ញ​សារព័ត៌មាន​នេះដែល​យើងមាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា​ក្រសួង​អាច​នឹង​ដាក់​នូវ​ខ្លឹមសារ​ដែល​វា​អាច​នឹង​មាន​សម្ពាធ​ ឬក៏គាប់ស​ង្កត់​ទៅដល់​ការ​អនុវត្ត​ការងារ​របស់​អ្នក​សារ​ព័ត៌មាន»។

ទាក់ទងនឹងប្រកាសអោយសាធារណជនរាយការណ៍មកកាន់ប្រសួងព័ត៌មានពីការគាប់សង្កត់របស់​អ្នកសារព័ត៌មានលើសារធារណជន លោក ណុប វី​មាន​ប្រសាសន៍​ថា​គួរ​តែ​ជាតួនាទី​របស់​ស្ថាប័ន​ឯករាជ្យដូចជាក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មានជាអ្នកទទួលពាក្យបណ្តឹងពី​សារធារណជនធ្វើអោយមានភាពប្រសើរឡើង ជាជាង​ដាក់​បន្ទុក​ការងារ​ទៅកាន់​ក្រសួងព័ត៌មាន​ដែល​អាច​ធ្វើអោយ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ភាព​​ភ័យខ្លាច។​

លោក ណុប វី​បញ្ជាក់​៖​ «ការ​ដាក់​បន្ទុក​ទៅ​លើ​ក្រសួង​ព័ត៌មាន​ដើម្បី​អោយ​ចាត់​​វិធាន​ការ​​លើ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​​​​វា​​អាច​នឹង​ធ្វើ​អោយ​អ្នកសារព័ត៌មាន​គាត់​មាន​ការ​ភ័យ​ក្លាច គាត់​ព្រួយ​​បារម្ភ​ចំពោះ​ការ​អនុវត្ត​សេរីភាព​របស់​ពួក​គាត់។ យើង​ទទួល​ស្គាល់ថា​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះការ​អនុវត្ត​ក្រម​សីលធម៌​វិជ្ជាជីវៈ​នៅ​មាន​ចំណុច​​​ខ្វះខាត​ច្រើន​ ចឹង​​ហើយ​​យើង​​គិត​​ថា​វា​គួរ​តែ​​ជា​​ផ្នែក​មួយ​​ដែល​​ស្ថាប័ន​​​ឯករាជ្យ​ ឧទាហរណ៍​​ដូចជា​ក្រុមប្រឹក្សា​សារព័ត៌មាន​យើង​ហៅថា​ Pres​s council គួរ​​តែ​មាន​​ភារ​កិច្ច​​នៅ​​ក្នុង​​ការ​​​ធ្វើ​​កិច្ច​​ការងារ​​នេះ​​រួម​​ទាំង​​ការ​​ទទួល​​បាន​​ពាក្យ​​បណ្តឹង​​ពី​​សាធារណ​ជន​​ទូទៅ ​​ហើយ​​ធ្វើ​​កិច្ច​​​ការងារ​ដើម្បីមាន​ភាព​​ប្រសើរ​ឡើង​»។

អ្នកស្រី ឆន សុគន្ធា ជានាយិកាប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM)​ បានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថាក្រសួងគួរតែពិនិត្យមើលច្បាប់ស្តីពីរបបសារព័ត៌មាន​ឡើងវិញ មិនគួរណាបង្កើតធម្មនុញ្ញវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានបន្ថែមនោះទេ។

អ្នកស្រី សុគន្ធាថ្លែងថា៖«ក្រសួងគួរផ្តោតអាទិភាពទៅការកែសម្រួលច្បាប់ស្តីពីរបបសារព័ត៌មាន ដែល​អនុវត្តតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៥ មិនគួរបង្កើតធម្មនុញ្ញវិជ្ជាជីវៈសារពត័មានបន្ថែមទៀត»។

អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា អ្នកស្រីមិនទាន់បានដឹងអំពីចំពោះខ្លឹមសារនៃធម្មនុញ្ញសារព័ត៌មាននៅឡើយទេ ដោយអ្នកស្រីរង់ចាំពិនិត្យមើលខ្លឹមសារមើលថ្ងៃសិក្ខាសាលាប្រឹក្សាយោបល់របស់ក្រសួងនាសប្តាហ៍ក្រោយ។

លោកស្រីបញ្ជាក់ថា៖«ចំពោះខ្លឹមសារក៏មិនទាន់ដឹងយ៉ាងម៉េចដែរ ចាំមើ់លរួមគ្នានៅថ្ងៃសិក្ខាសាលា តើខាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល អ្នកសារព័ត៌មានមានឱកាសក្នុងការផ្តល់ធាតុចូលបានប៉ុណ្ណា និងមាន​ពេល​វេលាគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការផ្តល់ធាតុចូលដែរទេ ពិសេសធាតុចូ​លទាំងអស់​នោះនឹង​ទទួលយក​ឬ​អត់?»។

កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៨ ក្នុងពិធីបញ្ចុះបឋមសិសា កសាងសារមន្ទីរតម្កល់វត្ថុបុរាណ នៅវត្តរាជបូណ៍ ខេត្តសៀមរាប លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន ម៉ាណែត ​​បាន​ចាត់អោយ​លោក នេត្រ ភក្រ្តា​ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ព័ត៌មាន ​ត្រួត​ពិនិត្យ​តាមដានមើល​ ដកអាជ្ញាបណ្ណ និងដាក់ក្នុងបញ្ជីខ្មៅចំពោះ​ក្រុម​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ដែល​ប្រព្រឹត្តិ​ខុស​ក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​។

ក្រសួងព័ត៌មាននឹងរៀបចំសិក្ខាសាលា​ពិគ្រោះ​យោបល់លើសេចក្តីព្រាង«ធម្មនុញ្ញវិជ្ជា​ជីវៈ​សារ​ព័ត៌មាន» ​ដែលនឹងប្រព្រឹត្តិឡើងនៅថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤៕

អភិបាលខេត្តតាកែវ៖ លែងមានការដាក់​តាំង​ប៉ា​ណូ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​នៅ​​តាម​ដង​ផ្លូវ​​និង​លើ​ចិញ្ចើម​ផ្លូវ​សាធារណៈទៀតហើយ

ភ្នំេពេញ​៖​ មួយសប្តាហ៍ក្រោយ អភិបាលខេត្តតាកែវ​ ចេញសេចក្តីជូនដំណឹងអំពីការ​រុះ​រើ​ស្លាកសញ្ញា​ផ្សព្វផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​​ស្រា​បៀ​រ​ និង​គ្រឿង​ស្រវឹង​គ្រប់​ប្រភេទ​នៅ​ក្នុងខេត្តតាកែវ អាជ្ញាធរ​បញ្ជាក់ថាខេត្តនេះលែងមានការដាក់​តាំង​ប៉ា​ណូ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​នៅ​​តាម​ដង​ផ្លូវ​​និង​លើ​ចិញ្ចើម​ផ្លូវ​សាធារណៈទៀតហើយ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ពីលោក លោក​ វុី សំណាង​ អភិបាល​ខេត្ត​តាកែវ។

​អភិបាល​ខេត្ត​តាកែវ លោក​ វុី សំណាង បញ្ជាក់ថា​មិនមាន​ផ្ទាំង​ស្រា​បៀរ​ណា​មួយ​នៅសល់​ទេ​​ក្នុងនោះកន្លែង​ខ្លះ​អាជ្ញាធរជាអ្នក​ចុះ​ទៅ​រុះ​រើដោយ​​ផ្ទាល់​ ហើយកន្លែង​ខ្លះ​អាជីវករ​ជាអ្នក​រុះ​រើ​ដោយ​ខ្លួនឯង។

លោកបញ្ជាក់ថា​ យុទ្ធនាការ​នៃ​ការ​រុះ​រើនេះ​មិន​មាន​ការ​បដិសេធ​ពី​ម្ចាស់​ក្រុម​ហ៊ុន​ រឺ​អាជីវករ​ណា​មួយ​ឡើយ​ ហើយ​ផែន​ការ​អភិវឌ្ឍ​ន៍សំរាប់​ខេត្ត​តាកែវ​នៅ​តែ​មាន​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​។

​លោក​បន្តទៀត​ថា​៖​ «មានរឿង​ពីរ​ដែល​យើង​ត្រូវ​ពិចារណា។​ ​ទី១ទាក់ទង​កន្លែង​ខ្លះ​ត្រូវ​មើល​ថា​វា​ប៉ះ​ពាល់​សណ្ដាប់​ធ្នាប់​សាធារណៈ​​ គឺ​អាជ្ញាធរ​គាត់​ធ្វើ​ដោយ​ផ្ទាល់​ ទី២​កន្លែង​ខ្លះ​ដែល​យើង​ត្រូវ​ចំណាយ​ថវិកា​ច្រើន​គឺ​ជូន​ដំណឹងទៅ​ឱ្យ​ម្ចាស់​ក្រុម​ហ៊ុន​គាត់​ធ្វើ​ការ​ទំ​លាក់​ដោយ​ខ្លួន​គាត់»។

រដ្ឋបាលខេត្តតាកែវ បានកំណត់ឲ្យម្ចាស់​អាជីវករ​​ ភោជនីយដ្ឋាន អាហារដ្ឋាន​ ភេសជ្ជដ្ឋាន​ និង​ក្រុម​ហ៊ុន​ចែកចាយ​ស្រាបៀរ​ និង​គ្រឿង​ស្រវឹង​គ្រប់​ប្រភេទ​ដែល​បាន​ដាក់​តាំង​ប៉ា​ណូ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​នៅ​​តាម​ដង​ផ្លូវ​​និង​លើ​ចិញ្ចើម​ផ្លូវ​សាធារណៈ ​ត្រូវ​ធ្វើ​ការ​រុះ​រើ​ចេញ​ជា​បន្ទាន់​ ក្នុង​រយៈ​ពេល​​ ០១​​សប្ដាហ៍គិត​តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១២​មក​។ នេះបើយោង​តាម​សេចក្ដី​ជូន​ដំណឹង​រដ្ឋបាល​ខេត្ត​តាកែវ​ចេញ​ថ្ងៃទី​១២ ខែ​កក្ដដា​ ឆ្នាំ​២០២៤។​

លោក​ លួង​ ហៃ​ ជាអ្នក​លក់​ភេសជ្ជៈ​គ្រប់​មុខ​ម្នាក់ នៅសង្កាត់រការ ក្រុងដូនកែវ ខេត្តតាកែវ​ បាន​ប្រាប់​​ Newroom Cambodia ថាស្លាក​ស្រាបៀរ​​ រឺ​ផ្ទាំង​ប៉ាណូ​គឺ​ត្រូវបាន​រុះ​រើទាំងអស់​​​ ដោយ​មានអាជ្ញាធរ​ជាអ្នក​ចុះ​មក​ផ្ទាល់​ដើម្បីធ្វើ​ការ​រុះ​រើស្លាក ​ រឺ​ផ្ទាំង​ប៉ា​ណូទាំងនោះ។ ចំណែកការ​លក់ដូរ​ស្រាបៀរ លោកថា​នៅ​ដំណើរ​ការ​ធម្មតា។

​លោក​ថ្លែងថា​៖​ « ​ឡូវ​គេ​រើ​អស់​ហើយ​នៅតែ​ដែក​ដែល​ដាក់​ប៉ាណូ​ទទេ​ហ្នឹង[…]​ អាជ្ញាធរ​​គេ​មក​ម៉ង់​ អាជ្ញាធរ​ក្រុង​គេដើរ​​​រុះដើរ​​រើ​​គ្រប់ទីគ្រប់កន្លែង​ពេញមួយ​ក្រុង ​មិន​ថា​ផ្ទះ​អ្នក​ណា​ មិន​ថា​ទី​កន្លែង​ណា​ មិន​ថា​ប៉ាណូ​ណា​​ឱ្យ​តែ​ពាក់​ព័ន្ធលើ​ស្រា​បៀរ​​ មិន​ថា​ស្រា​បៀរ​ប្រភេទ​អី​ទេ​​ឱ្យ​តែ​ស្រា​បៀរ​គេ​រើ​ទាំង​អស់​[…]»។

លោកបន្ថែមថា​៖​ «លក់​ដូរធម្មតា​គេ​អត់​បិទ​​គេ​អត់​ឃាត់​ទេ​ អ្នក​ហូប​ អ្នក​ផឹក​ក៏​នៅ​ធម្មតា​ គ្រាន់​តែ​គេ​អត់​ឱ្យ​ដាក់​ផ្លាក​ផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​តែ​ប៉ុណ្ណឹង​ទេ»​។

អ្នក​ស្រី​ ពៅ​ មួយ​ស៊ីម​ ​ជាអាជីវករម្នាក់ទៀត នៅឃុំចំបក់ ស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ លើកឡើងថា​អាជ្ញា​ធរ​បានចុះមក​រុះ​រើ​ដោយ​ផ្ទាល់​ ក្នុងនោះឆ័ត្រ​ដែល​មាន​ស្លាក​សញ្ញា​​ស្រា​បៀរ​ត្រូវ​​បាញ់​ថ្នាំ​ព៌ណលុបបំបាត់ស្លាក​​ស្រា​បៀរ​ និងមានការរុះ​រើ​ផ្ទាំង​ប៉ា​ណូ​ស្របៀរ​។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកស្រីថា ខ្លួនមិនបានទទួលដំណឹងពីការរុះរើនោះទេ។

អ្នក​ស្រី​និយាយ​​ថា​៖ «ខាង​អាជ្ញាធរ​គេ​មក​រុះ​រើ​ម៉ង់​ គេ​អត់​មាន​តាំង​ប្រាប់​យើង​ទៀត​[…] ឆ្ងល់​គេ​រុះ​អី​ មើល​ទៅ​ដំបូល អុញគេ​កំពុង​រុះ​ស្លាក​[…] សូម្បី​តែ​ឆ័ត្ររបស់​ស្រា​បៀរ​ក៏​គេ​ឱ្យ​បាញ់​លុប​រូប​ស្រា​បៀរ​ដែរ។ សម្រាប់​ការ​លក់​គឺ​នៅ​ធម្មតា​ទេអូន​ ហើយ​នៅឃុំច្របក​ ស្រុក​បាទី​ រុះរើ​អស់​ហើយ​អូន​ឃើញ​គេ​​ដើរ​បក​​គ្រប់​កន្លែង​»។

លោក​ យ៉ង់​ គីមអេង ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍ និង​សន្តិភាព​​ បាន​ប្រាប់​ Newsroom Cambodia ថា​ការ​រុះ​រើស្លាកសញ្ញា​ផ្សព្វផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​​ស្រា​បៀ​រ​ និង​គ្រឿង​ស្រវឹង​​​​នានា​​នៅ​ខេត្ត​ និង​រាជធានី​ គឺ​ជាការល្អ​ប្រសើរ។ លោកថា​ ការ​ធ្វើ​បែប​នេះគឺគិត​គូរ​អំពី​ សង្គម ​យុវជន​ និងស្រ្ដី​ ជាពិសេស​ក្នុង​ការ​បំបាត់​អំពើ​ហិង្សា​ និងគ្រោះ​ថ្នាក់​​ចរាចរណ៍​ផ្សេងៗ។

លោកថ្លែង​ថា​៖​ «យើង​ដឹង​ហើយ​ថា​យុវ័យរបស់​យើង​គឺ​ជាំ​ក្រដាស​ស។​ បើសិន​យើង​ថ្ងៃណា​ក៏​ឃើញ​ផ្ទាំង​ផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​ស្រា​ ថ្ងៃណាក៏​​​ផ្សាយ​​ពាណិជ្ជកម្ម​​​​ស្រាបៀ​​រ​​ ថា​តើ​​យុវជន​​​​​​នឹង​​​​​ក្លាយ​​ទៅ​​ជា​អ្នក​ប្រមឹក​ រឺ​ក៏​ក្លាយ​ទៅ​ជា​យុវជន​សរសរ​ទ្រូង​ដែល​មាន​ចំ​ណេះ​ដឹង​សំរាប់​កសាង​ជាតិ​មាតុ​ភូមិ​​ទៅ​ថ្ងៃ​ក្រោយ​»។

​បើ​យើង​ចង់​ឱ្យ​យុវជន​ជា​ទំពាំង​ស្នង​ឫស្សី​ ទំពាំងដ៏ល្អ​សំរាប់​ស្នង​​ឫស្សី ឬក៏ជា​អ្នក​កសាង​ច្នៃ​ប្រឌិត​អភិវឌ្ឍជាតិ​ទៅ​ថ្ងៃ​អនាគត ​​ផ្ទាំង​ផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​ស្រា​គួរ​តែ​ដក​ចេញ​ ហើយ​បើ​យើង​ទុក​បែប​នឹង​កុំ​មក​បន្ទោស​យុវជន​ថា​យុវជន​ពាលាអាវ៉ាសែ​ យុវជន​មិនកើត​ យុវជន​មិន​គិត​​គូរ​អំពី​ជោគ​វាសនា​អនាគត[…]»។

លោក​ យ៉ង់​ គីម​អេង​ ​កោត​​សរសើរដល់​អាជ្ញាធរ​តាម​ខេត្ត​​មួយ​ចំនួន​ដែល​បាន​ទំលាក់​ផ្លាក​សញ្ញា​​ស្រា​​បៀ​រ​​គ្រប់​ប្រភេទ​នៅ​ខេត្ត​មួយ​ចំនួន​ និង​សំណូម​ពរ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​ខេត្តដែល​មិន​ទាន់​ទំលាក់​គួរ​តែ​អនុវត្តន៍​ដូច​ខេត្ត​តាកែវ​ដែរ​។

លោកបន្ថែមថា​៖​ «[…]​ការ​ទំលាក់​ផ្ទាំង​ផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​​នេះ​ជា​រឿង​មួយ​សំខាន់​ ហើយ​សង្ឃឹម​ថា​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ និង​ស្រុក​ដទៃ​ទៀត​នឹង​បន្ត​ធ្វើ​ដូច​គ្នា​ ដើម្បី​គិត​គូរ​ពី​សុខភាព​សាធារណៈ​ដើម្បី​លើក​កំពស់​សុខុមាលភាព​សង្គម​ក៏​ដូច​ជា​ការ​គិត​គូរ​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច​ពី​ព្រោះថា ​កាល​ណា​មនុស្ស​ប្រើ​ប្រាស់​គ្រឿង​ស្រវឹង​ច្រើន​គឺជា​ឧបសគ្គ​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច[…]»៕

Latest News