fbpx
Home Blog Page 2

បទយកការណ៍៖ អ្នកស្រឡាញ់​ការអប់រំ បង្កើតថ្នាក់រៀននិងបណ្ណាល័យខ្នាតតូចសម្រាប់​កុមារ​តាម​តំបន់​ខ្វះខាត

ភ្នំពេញ៖ នៅភូមិព្រែក​រទាំង   សង្កាត់​ព្រែកកំពឹស ស្ថិតនៅ​ប៉ែកអាគ្នេយ៍នៃខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ នៅក្នុងរបងបរិវេណខាងមុខផ្ទះមាន​​​សួនបន្លែ ក្នុង​​ផ្ទះ​មាន​តុ កៅអី ក្ដារខៀន ធ្នើរសៀវភៅ ដែល​អាច​មើល​ដឹង​ថា​ទីនោះ​ជា​ទីតាំងបង្រៀន។ លោក សាន ដារ៉ាវីត អាយុ៣៥ឆ្នាំ បានរៀបចំផ្ទះ​ដែលខណ្ឌ​ចែក​បន្ទប់ជា៤ថ្នាក់សម្រាប់សិស្សរៀននេះកាលពីឆ្នាំ២០២៣  ក្រោយលោកមើលឃើញ​ពី​ភាពខ្វះខាត​របស់​ក្មេងៗ​ដែល​ចំណាកស្រុក​តាមឳពុកម្ដាយ​មក​រក​ការងារ​ធ្វើនៅទីក្រុងភ្នំពេញក្នុង​តំបន់នោះ ជាពិសេស​គឺ​ការបាត់បង់ឱកាស​រៀន​សូត្រ។ បន្ថែមពីការអប់រំ​ ទីតាំងបង្រៀននេះ ក៏មានផ្តល់ជាអាហារ២ពេល​សម្រាប់​សិស្សផងដែរ។

សកម្មភាពសិស្សកំពុងបោចស្មៅ នៅទីតាំងបង្រៀនសាខាភ្នំពេញ (រូបភាពផ្តល់ដោយ៖ លោក សាន ដារ៉ាវីត)

លោក សាន ដារ៉ាវីត និយាយថា៖ ‹‹យើងក៏ហៅ​គាត់មក​រៀន​ ​យើង​ឱ្យ​បាយ​គាត់ញ៉ាំ ឱ្យ​សៀវភៅ ឱ្យ​របស់​​លេង គាត់ក៏​ចូលចិត្ត​ហើយ​មករៀន។ ហើយ​មា្ដយឳពុក​របស់ពួកគាត់​ក៏ចេះតែដេញ​មក ឃើញ​បានអីហូប ស្រាប់​តែមួយរយៈ​ក្រោយ​ខ្ទង់ពីរខែក្រោយ​ស្រាប់តែ​មកជា​គំហុក ទាំងកម្មករ​ទាំងអ្នកធ្វើការ (កូនរបស់​ពួកគាត់) មកច្រើន​មែនទែន››។

ការបង្កើត​ទីតាំងបង្រៀន និងការបង្រៀនស្ម័គ្រចិត្តដល់ក្មេងៗតាមតំបន់ខ្វះខាត និងដាច់ស្រយាល បានរួម​ចំណែក​​ផ្តល់ការអប់រំដល់កុមារដែលមានជីវភាពខ្វះខាត និងកាត់​បន្ថយអាត្រា​នៃការបោះបង់​ចោលការ​សិក្សា។ អ្នកមានគំនិតផ្តួចផ្តើមបង្កើតទីតាំងបង្រៀន​ដូចជាលោក សាន ដារ៉ាវីត មានគោល​បំណងរួមគ្នាមួយ គឺ​ចង់ឃើញ​កុមារទទួល​បាន​ការអប់រំស្មើគ្នា និងបង្កើនចំណេះដឹង។

​លោក សាន ដារ៉ាវីតឲ្យដឹងថា ការបង្រៀន នៅ​ទីនោះ​មានបញ្ចូល ការសរសេរ ការអាន ភាសា​អង់គ្លេស ម៉ោងកំព្យូទ័រ និងម៉ោង​ធ្វើហត្ថកម្ម​ដូចជាដាំបន្លែ រើសសម្រាមជុំវិញសាលា បោចស្មៅ សម្អាត​ថ្នាក់​រៀន​ជាដើម។ គិតមក​ដល់ពេល​បច្ចុប្បន្ននេះ មានសិស្ស៥០នាក់ដែលកំពុងរៀននៅទីនោះ។


លោក សាន ដារ៉ាវីត ជាអ្នកបង្កើតទីតាំងបង្រៀនសម្រាប់កុមារនៅតំបន់ខ្វះខាត (រូបភាព៖ ស្អាត បុទុំម៉ា)

បើទោះជាមានបញ្ហាប្រឈម​ផ្សេងៗ ​ជា​ពិសេស​បញ្ហា​ហិរញ្ញវត្ថុយ៉ាងណាក្តី ​លោក​ ដារ៉ាវីត នៅ​តែរកវិធី និង​កៀរគរ​រក​ថវិកា​ដើម្បី​បន្ត​សកម្មភាពសម្រាប់ទីតាំងបង្រៀននេះ។

កន្លែងហូបអាហាររបស់ក្មេងៗនៅខណ្ឌដង្កោ (រូបភាព៖ ស្អាត បុទុំម៉ា)

នាពេលថ្មីៗនេះ លោក សាន ដារ៉ាវីត ក៏បាន​បង្កើតទីតាំងមួយទៀតនៅក្នុងស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ នោះក៏ដោយសារ​លោកមើល​ឃើញបញ្ហាដែលកុមារត្រូវបាត់បង់ពេល​វេលា និងឱកាស​រៀន​សូត្រ​ព្រោះ​​​កត្តាជីវភាព។ លោកថា កុមារដែលមានវ័យត្រូវសិក្សា បែរជានាំគ្នាចូលព្រៃកាប់ឈើ និងខ្លះទៀត​ទៅ​​នេសាទត្រី ដើម្បីបានប្រាក់មកចិញ្ចឹមក្រពះទៅវិញ។

លោក សាន ដារ៉ាវីត បន្ថែមថា៖ ‹‹អ្វី​ដែល​ពួកយើងចង់​បញ្ចូលឱ្យ​ពួកគាត់​នោះគឺ​ផ្នត់គំនិត ទោះបីគាត់​អត់​​ចេះអក្សរឬក៏​ចេះ ក៏គាត់​អាចទទួលបាន​ការអប់រំពាក់ព័ន្ធ​នឹងសីលធម៌ ​ការ​រស់​នៅ ការស្វែងរក​អាជីព។ អ្វី​ដែលយើងផ្ដល់ឱ្យ​គាត់ គឺផ្ដោតទៅ​លើរបៀប​គិត។ ​យើងអត់​បានផ្ដោតទៅ​លើ​របៀប​​នៅ​​ក្នុង​ការរៀនម៉េច​ឱ្យពូកែ អ្វីដែល​យើងព្យាយាម​ផ្ដល់ឱ្យគាត់​គឺ​គំនិត​នៅក្នុងការគិត និង​របៀប​រស់​នៅ​ជាការ​ប្រកប​អាជីព​ប្រចាំខ្លួន​ទៅថ្ងៃអនាគត​››។

ចំណែកកញ្ញា អ៊ា សុគន្ធារី អាយុ ២៦ឆ្នាំ ជានិស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ បច្ចុប្បន្ន​ជាគ្រូ​បង្រៀន​​ស្ម័គ្រចិត្តនៅភូមិព្រែក​រទាំង   សង្កាត់​ព្រែកកំពឹស ខណ្ឌ​ដង្កោ។ កញ្ញាបានចំណាយពេល​មួយថ្ងៃ​ចាប់​ពី​ម៉ោង៨ព្រឹកដល់ម៉ោង៥ល្ងាចដើម្បីបង្រៀនសិស្ស ហើយមុខវិជ្ជាដែលបង្រៀននោះ​រួមមាន​ភាសា​ខ្មែរ និងគណិតវិទ្យា និងពេលខ្លះនាំសិស្សឱ្យដាំបន្លែផងដែរ។

កញ្ញា អ៊ា សុគន្ធារី ដែលជាគ្រូបង្រៀនស្ម័គ្រសិស្សក្រីក្រប្រមាណជា១ឆ្នាំមកនេះឲ្យដឹងទៀត​ថា ការសម្រេច​មកធ្វើជាគ្រូបង្រៀនស្ម័គ្រចិត្តនេះ គឺដោយសារកញ្ញា​មានចិត្តស្រលាញ់​វិស័យអប់រំផង និង​មាន​​ទឹក​ចិត្ត​អាណិតដល់ក្មេងៗដែលមិនទទួលបានការអប់រំផង។  

កញ្ញាបន្ថែមថា៖ ‹‹ការងារក្នុងក្ដីស្រម៉ៃរបស់ខ្ញុំគឺខ្ញុំ​ស្រលាញ់​ខាងវិស័យអប់រំ។ មួយវិញទៀត​ខ្ញុំមាន​ចិត្ត​អាណិតដល់ក្មេងៗ​ដែលគាត់មានការខ្វះខាតពុំ​ទាន់​​ទទួលបានការសិក្សា ហើយខ្ញុំគិតថាខ្ញុំ​ជាផ្នែក​មួយ​​ដែលអាចជួយ​ឱ្យពួកគាត់អាចឆ្លងផុតពីភាពល្ង​ង់​ខ្លៅ​បាន››។

កញ្ញា អ៊ា សុគន្ធារី គ្រូបង្រៀនស្ម័គ្រចិត្តក្មេងៗនៅខណ្ឌដង្កោ (រូបភាពផ្តល់ដោយ៖ អ៊ា សុគន្ធារី)

បើតាមការរៀបរាប់របស់កញ្ញា អ៊ា សុគន្ធារី ការបង្រៀននៅទីនោះមិនមែនគ្រាន់​តែឱ្យក្មេងៗ​ចេះអាន​អក្ស​រប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏បានផ្ដោតសំខាន់ទៅលើការងារសិល្បៈ និងគំនិតច្នៃប្រឌិតផងដែរ ដើម្បីបំប៉ន​បន្ថែម​ឲ្យក្មេងៗអាចទៅរៀនបន្ដនៅសាលារដ្ឋផងដែរ។

កញ្ញាថា ការងារ​ស្ម័គ្រចិត្ត​ បានរួមចំណែកជួយសម្រាលបន្ទុកសង្គម ជាក់ស្ដែង​ដូចជា​ការ​បង្រៀនសិស្ស​ក្រីក្រ ហើយថាការងារ​សង្គមប្រភេទនេះគឺត្រូវ​ការ​កម្លាំង​យុវជន។

កញ្ញាបានលើកឡើងថា៖ ‹‹ខ្ញុំគិតថាការងារសង្គមគឺជាការងារស្ម័គ្រចិត្ត​ដើម្បីចូលរួមអភិវឌ្ឍ​សង្គម​តាម​លទ្ធភាព និងតាមសមត្ថភាពរបស់យុវជនដែលមាន​សមត្ថភាពរៀងៗខ្លួន តាម​សណ្ឋាន​នីមួយៗ​​​​នៃ​ការងារ​របស់សង្គម។ នៅថ្ងៃអនាគតខ្ញុំនៅតែបន្ដ​ក្នុង​វិស័យ​អាជីព​ជាគ្រូបង្រៀននេះរហូត››​។

ក្រៅពីតំបន់ខ្វះខាតក្នុងរាជធានីភ្នំពេញហើយនោះ នៅតាមបណ្តាខេត្តផ្សេងៗ​ក៏មានការចូលរួមការងារ​សង្គម​​ស្រដៀង​គ្នាដែរ។

នៅ​ក្នុង​ភូមិ​ប្រីយ៍ពីរ ឃុំស្រែជាខាងជើង ស្រុកដងទង់ ដែលជា​តំបន់​ដាច់ស្រយោល​នៅ​ខេត្ត​កំពតវិញ មានលោក អ៊ុង សេរីវុទ្ធ អាយុ​៣៨ឆ្នាំដែលបានបង្កើត​កន្លែង​បង្រៀន​ដល់កុមារផងដែរ។ លោក សេរីវុទ្ធ ថ្លែងថាការខ្វះខាតកាល​​ពី​កុមារភាព​របស់​​លោកបានជំរុញ​ឲ្យ​លោកសម្រេច​ចិត្តយកចំណេះ​ដែល​មាន​និង​ធនធាន​មួយចំនួន មក​រៀបជាបណ្ណាល័យ តូបសៀវភៅ និង​បង្រៀន​ក្មេង ដោយ​យក​ផ្ទះ​របស់​ខ្លួន​ជាបន្ទប់​រៀន និង​ទីតាំង​ដាក់សៀវភៅ។  ​

លោក អ៊ុង សេរីវុទ្ធ និយាយថា៖ «នឹក​ឃើញ​ថា​មិន​ចង់​រស់នៅ​ភ្នំពេញ​ទេព្រោះថា បើសិន​ជា​យើង​អាច​ត្រលប់​​ទៅ​ជនបទ​តំបន់​ណា​មួយដែល​ដាច់​ស្រយាល​អ៊ីចឹងទៅ ពលរដ្ឋដែល​គាត់​ត្រូវ​ការ​ដែល​គាត់​ចង់​បាន​ការរៀនសូត្រ​ដូច​ជំនាន់​កាល​ពី​ខ្ញុំ​ចង់​រៀន​ ចឹង​យើង​អាច​ចែក​រំលែក​ការ​ចេះដឹង​របស់​យើង​តិចតួច​ហ្នឹងទៅ​ដល់​សហគមន៍​ដែល​គាត់​ត្រូវ​ការ​ការរៀនសូត្រ»។

លោក អ៊ុង សេរីវុទ្ធ និងក្មេងៗក្នុងភូមិកំពុងរៀន។ (រូបភាពផ្តល់ឲ្យ៖ អ៊ុង សេរីវុទ្ធ)

លោក សេរីវុទ្ធ​បាន​ចាប់​ផ្ដើម​ការងារ​បង្រៀនស្ម័គ្រចិត្ត និង​រៀបបណ្ណាល័យ​ដើម្បី​កុមារ​បាន​អាន​សៀវភៅ​កាលពី​ដើម​ឆ្នាំ២០២៤នេះ។​ ការ​បង្រៀន​របស់​លោក​ផ្ដល់​លើកម្រិត​បឋម ដែល​មាន​ភាសាខ្មែរ អង់គ្លេស និង​មុខវិជ្ជាបំនិន​បន្ថែម។ លោក​តែង​បង្រៀន​ក្មេង​នៅ​ចន្លោះ​ម៉ោង៤​​ទៅ​ម៉ោង​៥ល្ងាច រាល់ថ្ងៃតាម​កាល​វិភាគ​ដែល​លោក​រៀបចំ។ លោក​បន្ត​ថា ជារៀង​រាល់​ថ្ងៃ​សិស្សតែង​មក​រៀន​មុន​ម៉ោង​ ដោយសារ​ពួក​គេ​ចង់​​​អាន​​សៀវភៅនិទាន​មុន​ម៉ោង​ចូល​រៀន ដែល​លោកយល់​ថានេះជាលទ្ធផល​វិជ្ជមាន។ ជា​មធ្យម​​ ចំនួន​សិស្សមករៀនមាន​ចន្លោះពី១០ ទៅ​១៦នាក់​។

លោកថា៖ «ចឹង​វិជ្ជាមាន​ទីមួយ កាត់​បន្ថយ​ការ​ប្រើប្រាស់​ទូរស័ព្ទ​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ក្មេង​បាន​ងាក​មក​មើល​សៀវភៅ​ និង​មក​លេង​ល្បែង​កីឡា​។ ទី​ពីរ​យើង​ដាក់​លក្ខខណ្ឌ​ឱ្យ​គាត់​អាន​ហើយ​គាត់​ត្រូវ​សង្ខេប​រឿង​ហ្នឹង ចឹង​គាត់​ប្រយ័ត្ន​ណាស់​ពេល​ដែល​គាត់អាន​ហើយ​ គាត់​​ត្រូវ​ចាំ​រឿង​ហ្នឹងដើម្បី​អាច​យក​មក​និយាយ​ក្នុង​ថ្នាក់»។

បច្ចុប្បន្នបណ្ណាល័យ​ក្នុង​ផ្ទះ និង​តូប​សៀវភៅ​តូចមួយនៅ​មុខផ្ទះមាន​សៀវភៅ​សរុប​ប្រមាណ ១៦០០​ ក្បា​ល។  ក្នុងនោះសៀវភៅខ្លះជា​របស់​លោកផ្ទាល់​ និងខ្លះទៀតជា​ជំនួយពី​សប្បុរសជន។  

​ដើម្បី​ឱ្យ​កុមារមានលទ្ធភាព និងឱកាស​​រៀន​តាម​រយៈការអាន​សៀវភៅ ​លោកតែង​យក​សៀវភៅ​ដាក់​តាម​សាលារៀន​ ចល័តតាមភូមិជិតៗនោះជា​រៀងរាល់​ចុងសប្ដាហ៍។ សម្រាប់ពេល​អនាគត លោក​មាន​បំណង​ចង់​បង្កើត​ទីតាំងរៀន​ដែល​បញ្ចូល​ជំនាញ​ស្ទែម​ដែលផ្តោតលើមុខវិជ្ជាវិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា វិស្វកម្ម និងគណិតវិទ្យា ដើម្បី​ឱ្យ​ក្មេង​ៗ​នៅ​តំបន់​នេះ​អាច​មានចំណេះ​ជំនាញ​ថ្មី។

ចំណែកកញ្ញា ហួ ស៊ីនិត មានអាយុ ២៣ ឆ្នាំ សព្វថ្ងៃជាគ្រូ​បង្រៀនថ្នាក់បឋមសិក្សា​នៅខេត្តបន្ទាយ​មាន​ជ័យ។ មិនខុសគ្នាពីអ្នកផ្សេងនោះទេ និស្សិតដែលទើបបញ្ចប់ការសិក្សា​រូបនេះ​ឆ្លៀ​ត​​ពេ​ល​ឈប់​ស​ម្រា​ក​ពី​កា​រ​ងារ ដើម្បី​បើ​ក​ដំណើរការបណ្ណាល័យតូចមួយ​។ ផ្ដើមចេញ​ពីការ​យក​សៀវភៅ​​ទៅ​ដាក់នៅ​សាលា​ឆទាន​ដើម្បីបណ្តុះទម្លាប់អានដល់ក្មេងៗក្នុងសហគមន៍ ​ កញ្ញា​សម្រេច​ចិត្ត​សាងសង់បណ្ណាល័យតូច​មួយ​​នៅលើដីផ្ទះ​របស់ខ្លួន ដើម្បីអាចឱ្យ​ក្មេងៗក្នុងភូមិ​មកអានសៀវភៅ​ដោយឥតគិតថ្លៃ​ក្នុងពេល​ទំនេរ​ពី​ការសិក្សា។

កញ្ញា ហួ ស៊ីនិត​ ជាអ្នក​បង្កើត​​បណ្ណាល័យ​នៅខេត្ត​ បន្ទាយ​មាន​ជ័យ​។ (​រូបភាព​ផ្ដល់ដោយ៖​ ហួ ស៊ីនិត​)

បណ្ណាល័យដែលបានបើកដំណើរការជិត១​ឆ្នាំ​កន្លះនេះ កើតចេញពីថ​វិ​​កា​​​​​​​​​​​​​ផ្ទា​​​ល់​​​​​​​​​ខ្លួ​​​​នរបស់កញ្ញាហួ ស៊ីនិត និងជំ​​នួ​​​យ​​​​​​​ពី​​​​​​​​​​​​សំណា​​​​​ក់​​ស​​ប្បុ​រ​សជ​ន​ទាំង​​​ស​​ម្ភារៈ ​​​និ​ង​​​ថ​​វិ​កាខ្លះ ព្រមទាំង​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ទ​​​​ទួល​​​​​​​​​បា​​ន​កា​រ​​​អ​​​នុ​​​ញ្ញា​​​​ត​​​​​​ពី​​​​​​​​​ភូ​​​​មិ​​​​​​​ឃុំ​​​​។

កញ្ញា​បន្ត​ថា​ បន្ថែម​ពី​លើ​នោះ​​កញ្ញា​បាន​បង្កើ​ត​​​ស​ក​ម្ម​​​ភា​ព​​មួ​​​​យ​​​ចំ​នួ​ន​​ដែ​ល​​​អា​ច​​​ជួ​យ​​​ឱ្យ​​​ក្មេ​​ង​​​ប​ង្កើត​សក​ម្ម​​​ភា​ព​​ផ្សេងៗទៀត​​​រួ​ម​​​មា​ន​ ​កា​រ​ផា​ត់​​​​រូ​ប​​​គំ​នូ​រ​​​ ​កា​​រ​​អា​ន និង​ការ​និទាន​រឿង​ជូន​ទៅ​ដល់​ក្មេងតូចៗ​ហើយ​ក៏ មាន​ជា​សំនួរសួរ​​ទៅ​កាន់​ពួក​គាត់​​បន្ទាប់​ពី​ការ​និទាន​បាន​បញ្ចប់។

កញ្ញា​បា​ន​​​​ប​​​​​ន្ថែម​​​ថា៖ «តាំង​ពី​បង្កើត​​បណ្ណា​ល័យ​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​មកសង្កេត​ឃើញ​ថា​​ក្មេង​ៗភាគ​ច្រើន​ពួក​គាត់​បាន​​​​​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ពីទម្លាប់​ចូល​ចិត្ត​​លេង​ហ្គេម​តាម​ទូរស័ព្ទឥត​ប្រយោជន៍ ​​បែរ​​មក​​បង្កើត​ទម្លាប់​ចូល​ចិត្ត​អាន​​​​​​សៀវ​ភៅ​ទៅ​វិញ»។

អ្នក​វិភាគ​នយោ​បាយនិង​សង្គម ​លោក​បណ្ឌិត​ មាស នី យល់ថាទំនោរ​របស់​យុវជនដែល​ធ្វើការ​ស្ម័គ្រ​បង្រៀន​​ក្មេង​គឺ​ជា​រឿង​ល្អប្រសើរ​ ដោយឆ្លុះបញ្ជាំងពីការ​គិត​គូរ និង​ចេះ​ចែក​រំលែក​អ្វីដែលខ្លួនមានទៅ​កាន់​ក្មេងជំនាន់​ក្រោយ​​​។

លោកបណ្ឌិត មាស នី ថ្លែងថា៖ «​គឺ​អ្វី​ដែល​យុវជន​មើល​ឃើញ​ថា​ជា​បញ្ហា​សង្គម​ ជា​តម្រូវ​ការ​របស់​សង្គម​ដែល​គាត់​ចង់​បាន​ជា​រឿង​ល្អមែន​ទែន។ ហើយ​ការ​ដែល​ទៅ​ជួយ​ជា​ការ​ងារ​ស្ម័គ្រ​ចិត្ត​ក៏​មិន​មែន​ជា​រឿង​អត់​ប្រយោជន៍​​សម្រាប់​យុវជន​ទាំង​អស់​ហ្នឹង​ដែរ ព្រោះ​នេះ​​ក៏​ជា​ការ​ពង្រឹង​និង​ពង្រីកបទ​ពិសោធន៍​​​​របស់​គាត់»។

លោក​បន្ថែមថា​ សកម្មភាព​របស់​យុវជន​ដែល​ស្ម័គ្រចិត្ត​លើ​ការងារ​ផ្សេងៗ​ដើម្បី​វិស័យអប់រំ​គួរ​ត្រូវ​បាន​លើកទឹក​ចិត្ត​ពី​រដ្ឋ និង​ភាគីពាក់ព័ន្ធ។

អ្នកស័្មគ្រ​ចិត្តទាំងនេះលើកឡើង​ថា ពួកគេ​នៅ​តែ​បន្ត​ធ្វើ​ការងារ​អប់រំ​នេះទៀត​ និង​បន្ថែម​ការអប់រំ​ថ្មីៗ​ជាបន្តបន្ទាប់​​​តាម​​លទ្ធភាពដែល​អាច​ធ្វើ​​បាន ដើម្បី​រួម​​ចំណែក​​បណ្ដុះ​គំនិត​ស្រឡាញ់​ការ​សិក្សា និង​ផ្តល់​ឱកាស​រៀន​សូត្រ​ដល់​ក្មេង​ៗ​​នៅ​​តាម​តំបន់​ខ្វះខាត៕

Artist Finds Something New in Ancient Silk Tradition

Sok Linda discovered the ancient Cambodian art of pidan nearly by accident. Or maybe, you could say, the Angkorean-era silk-weaving tradition found her.

There were no Cambodian museums or art galleries in Sydney, where she grew up, and Khmer art was rarely discussed in her family — and even then, only by the elders.

“As a young person, I didn’t feel like it was that important because it was the older generation telling me that this is Khmer culture,” she said. “But in reality, Khmer culture is very big and multifaceted.”

It wasn’t until she began researching Cambodian weaving styles in university that she discovered pidan and began exploring her own Cambodian heritage.

“I never went to a museum or anything to see art, because it just wasn’t something that my family did,” she said. “So when I went to university, I was like, wow, this is so amazing. I saw it as an opportunity, because I didn’t see a lot of Khmer artists.”

Now 31, Sok Linda is living in the northeastern United States and preparing for a solo exhibit in March at the Campbelltown Arts Center in Sydney. With each new show, pidan gains a few more fans, and Sok Linda moves one step closer to her goal of becoming a full-time artist.

Ancient Heritage 

The exact origins of pidan are unknown, but the artform is at least 1,000 years old. It’s defined by the use of intricate dyeing and weaving methods to create finely detailed scenes. Pidan are typically made from fine silk and depict landscapes of Angkor Wat or tales from Buddhist scripture. They were traditionally woven by women and donated to local temples as a way to make merit.

The practice fell into decline during the French protectorate, in the mid 19th century. It was all but obliterated under the Khmer Rouge.

“I was very interested in the idea that silk is something that was almost erased during the Pol Pot times,” she said. “Silk is one of the most resilient materials, one of the most resilient natural fibers.”

It makes an apt symbol for the resilience and strength of the Khmer people.

Modern Spin

Sok Linda first began pidan weaving in 2022. Her take on the ancient tradition reflects the change in times. She has simplified some of the more complex weaving and dyeing techniques, and moved away from its religious origins.

“The colors also differ,” she said, “and the stories behind the pidan are also very different. Instead of Buddhist stories, they are stories from my family.”

Despite the challenges of being an artist – the inconsistent paydays, the long hours, the formal rejection letters – she can think of no better career.

“I want to continue making art, and hopefully make bigger and better things, and get bigger exhibitions,” she said. “It’s a challenging but incredibly rewarding career to pursue. It’s not always stable, but that’s part of the excitement.”

កម្ពុជា​ ដាក់​ចេញ​អនុក្រឹត្យ​ស្ដី​ពី​នីតិវិធីផ្ដល់​គោរមងារ«ឧកញ៉ា»

ភ្នំពេញ៖ សមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា កំពុងធ្វើបញ្ជីបច្ចុប្បន្នកម្មបញ្ជីឈ្មោះឧកញ៉ានៅកម្ពុជា។ នេះ​បើយោងតាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់សមាគមនេះ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤។

នៅក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងដដែលសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា បានអំពាវនាវដល់គោរមវន្ដ ឬបុគ្គលជាឧកញ៉ាគ្រប់រូបឲ្យចូលរួមចុះឈ្មោះចូលជាសមាជិកសមាគម ដើម្បីសមាគមអាចធ្វើបច្ចុប្បន្នកម្មបញ្ជីឈ្មោះឧកញ៉ាឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ ការធ្វើបច្ចុប្បន្នកម្មបញ្ជីឧកញ៉ានេះ ធ្វើឡើងតាមការណែនាំនៃអនុក្រឹត្យស្តីពីបែបបទ និងនីតិវិធីនៃការស្នើសុំ និងវាយតម្លៃក្នុងការផ្តល់គោរមងារឧកញ៉ា និងការ​បញ្ចប់គោរមងារ​ឧកញ៉ា ចុះកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ​២០២៤កន្លងទៅ។

អនុក្រឹត្យថ្មីនេះ មានកំណត់ពីបែបបទ និងនីតិវិធីជុំវិញការស្នើសុំ និង​វាយតម្លៃ​ក្នុងការផ្ដល់​គោរមងារឧកញ៉ា និងបញ្ចប់គោរមងារឧកញ៉ា ដើម្បី​ធានា​សេចក្តី​ថ្លៃថ្នូរ ទំនៀម​ទម្លាប់ និង​ប្រពៃណីល្អ។

បើតាមអនុក្រឹត្យថ្មីនេះ លំដាប់​ថ្នាក់​គោរម​ងារ​ឧកញ៉ាមាន​៣លំដាក់ ថ្នាក់​ទី១ «លោកអ្នក​ឧកញ៉ា» ថ្នាក់ទី២ «អ្នកឧកញ៉ា» និងថ្នាក់ទី៣គឺ​ «ឧកញ៉ា»។ ខ្លឹម​សារ​នៃ​អនុក្រឹត្យ​នោះ​​បន្តថា គោរមវន្ដ ឬបុគ្គលជាឧកញ៉ាត្រូវ​បង់​ប្រាក់​វិភាគ​ទាន​ប្រចាំឆ្នាំដល់​រដ្ឋាភិបាល។ សម្រាប់​គោរមងារ​​​លោកអ្នកឧកញ៉ា ត្រូវ​បង់​ ៤០០ លាន​រៀល​ក្នុង​​មួយ​ឆ្នាំ។ ចំពោះអ្នកឧកញ៉ា ត្រូវ​បង់​៦០លានរៀល ក្នុងមួយឆ្នាំ និង​ចំពោះឧកញ៉ា​ត្រូវ​បង់ ៣២លានរៀលក្នុង​មួយឆ្នាំ។

ចំពោះ​ទឹក​ប្រាក់​ដែល​បាន​មក​ពី​ការបង់​វិភាគទានប្រចាំឆ្នាំរបស់ឧកញ៉ា នឹង​ត្រូវ​យក​ទៅ​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់អភិវឌ្ឍសង្គម​។

អ្នក​វិភាគ​នយោ​បាយនិង​សង្គម ​លោក​បណ្ឌិត​ មាស នី យល់​ថាការ​ដាក់​ចេញ​នូវ​អនុក្រឹត្យ​នេះ​គឺ​ជា​រឿង​ល្អ ព្រោះបានកំណត់​ឱ្យច្បាស់​ពី​ការ​ទទួល​បាន​ងារ និង​ការ​ជួយតាមរយៈថវិកា​ដល់​សង្គម​។

លោក​បណ្ឌិត​ មាស នី ថ្លែង​ថា៖ «​ចឹង​ប្រសិន​បើ​ការ​រៃអង្គាស​នេះ ធ្វើ​ទៅ​បាន​ល្អ​ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​ចាប់​ផ្ដើម​បង្ហញ​នូវ​ការវិនិយោគ​មួយ​ច្បាស់​លាស់​ដែល​មាន​ជា​ទឹកប្រាក់​មាន​ជា​គ្រោង​ ហ្នឹង​វា​កាន់​តែ​ល្អ​ទៀត​ល្អ​ទាំង​អ្នកជួយ ល្អទាំង​អ្នកធ្វើ​ ហើយ​ក៏​មិន​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ការរិះគន់​រឿង​​លុយ​កាក់ និង​ស្អី​ៗ​នៅ​ពេល​ខាង​មុខ​ដែរ»។

​លោក​ ប៉ា ចន្ទរឿន ​ប្រធាន​វិទ្យា​ស្ថាន​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​កម្ពុជា មើល​ឃើញ​ថាការ​កំណត់​ជុំវិញ​ការ​ផ្ដល់​គោរមងារ​ឧកញ៉ាគឺ​ជា​យន្ដការ​ល្អ ដើម្បី​ធានា​ថា​គោរមងារ​ឧកញ៉ា​នេះ​បាន​ផ្ដល់​ទៅ​ឱ្យ​បុគ្គល​​​ដែល​គួរ​តែ​ទទួល​បាន និង​ធានា​ពី​គុណ​តម្លៃ​គោមរងារឧកញ៉ា។ លោក​បន្ត​ថារដ្ឋាភិបាល​​គួរ​​តែ​​មាន​យន្ដ​ការ​ត្រួតពិនិត្យ និង​តាមបន្ថែម​ ដើម្បី​ធានាឱ្យអនុក្រឹត្យនោះ​រឹត​តែ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព។

លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ថ្លែងថា៖ «បន្ថែម​ពី​លើ​អ្វី​ដែល​មាន​ចែង​នៅ​ក្នុង​អនុក្រឹត្យ​រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​មាន​យន្ដ​ការ​នៅ​ក្នុង​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ និង​តាម​ដាន​ វាយ​តម្លៃ​ការ​អនុវត្តអនុក្រឹត្យ​នេះ​ឱ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាពផងដែរ ​ដើម្បីទទួល​បាន​ប្រសិទ្ធភាព​ខ្ពស់​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​អនុក្រឹត្យ​នេះ»៕

តុលាការកំពូលសម្រេច​​តម្កល់សាលដីកាផ្តន្ទាទោស​លើ​លោក វន់ ពៅ

តុលាការកំពូល បានសម្រេចតម្កល់សាលដីកា​តុលាការជាន់ទាប​ ដែល​បាន​កាត់​ទោស​លោក វន់ ពៅ ប្រធាន​សមាគម​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ឯករាជ្យ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ(IDEA) ទុកជាបានការ ​ពាក់​ព័ន្ធនឹង​​ការ​​ធ្វើ​កូដកម្ម​ទាមទារ​ដំឡើង​ប្រាក់​ឈ្នួលនៅផ្លូវវេងស្រេងកាលពីឆ្នាំ២០១៤។

លោក ​វន់ ពៅ​ ​​ត្រូវ​បានតុលាការ​​​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​បទ ​«ញុះញង់​ឱ្យ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ភាព​វឹក​វរ​ធ្ងន់​ធ្ងរ​​ដល់​​សន្តិ​សុខ​សង្គម» ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​របស់​កម្មករ ​ដែល​ទាម​ទារ​​ដំឡើង​ប្រាក់​ឈ្នួល​ដល់​១៦០​ដុល្លារ ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៤ ​ដែល​កាល​នោះ​ លោក​ វន់ ពៅ ​ត្រូវ​បាន​គេ​វាយ​ប្រហារ​បែក​ក្បាល​ និង​ទ្រោម​ខ្លួន។ ក្នុងហេតុការណ៍នោះ ​លោក ​វន់ ពៅ ​និង​អ្នក​ផ្សេង​ទៀត ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន ​និង​ឃុំ​ខ្លួន​ក្នុង​​ពន្ធនាគារ​មួយ​រយៈ​ មុន​នឹង​ត្រូវ​បាន​ដោះ​លែង​ឱ្យ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ។ ​ប៉ុន្តែ​សំណុំ​រឿង​របស់​លោក​នៅ​តែ​បន្ត​ ហើយ​លោក​បាន​ប្តឹង​ទាស់​ជា​បន្ត​បន្ទាប់ ​រហូត​ដល់​តុលាការ​កំពូលបាន​បើកសវនការលើសំណុំរឿងនេះ កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤។

លោក​ស្រី ម៉ៅ ធីតា អ្នកនាំពាក្យតុលាការកំពូល បានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា នៅថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនៃ​​តុលាការកំពូល បានតម្កល់សាលដីការបស់សាលា​ឧទ្ធរណ៍​ភ្នំពេញ​ ទុកជាបានការ។

លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «តម្កល់សាលដីការរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍​លេខ១៤៤[…] ការតម្កល់របស់សភាព្រហ្មទណ្ឌសាលាឧទ្ធរណ៍​ភ្នំពេញ»។

ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ(IDEA) លោក វន់ ពៅ បង្ហាញការ​​ខក​ចិត្តចំពោះសេ​ចក្តីសម្រេចនេះ ដោយថា លោកពុំបានប្រព្រឹត្តកំហុសដូចការចោទប្រកាន់។​​ តែយ៉ាងណា លោកនៅតែទទូចសុំឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំ លើកលែងទោសចំពោះរូបលោក។

លោកថា៖ «យើងមិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសអីទាល់តែសោះហើយ យើងទន្ទឹងរងចាំយុត្តិធម៌រយៈពេលជាង១០ឆ្នាំមកនេះ[…] យើងរស់នៅទាំងការឈឺចិត្ត ទាំងការឈឺកាយ ហើយយើងគិតថា ១០ឆ្នាំហើយល្មមផ្ដល់យុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែពេលនេះយើង​បែរជាខកចិត្តមិនទទួលបានយុត្តធម៌ដូចអ្វីដែលជាការរំពឹងទុក។ អ្វីដែលយើងធ្វើទៀតនោះ គឺយើងគិតថាយើងអស់នីតិវិធីហើយ ព្រោះដល់តុលាការកំពូលហើយ[…] ខ្ញុំសំណូមពរទៅរដ្ឋាភិបាល ផ្តល់យុត្តិធម៌ ក៏ដូចជាការលើកលែងទោស មកលើរូបខ្ញុំកុំឱ្យមានការចោទប្រកាន់​តែប៉ុណ្ណឹង ហើយសូមឱ្យរស់នៅក្នុង​ប្រទេសដែលមានសន្តិភាពសម្រាប់​ទាំង​អស់​គ្នា»

​លោក ​សឺន ជុំជួន សហ​មេធាវី​​ការពារក្តី​ឱ្យ​លោក ​វន់​ ពៅ ​យល់ថា ការសម្រេចរបស់តុលាការកំពូលដោយ​បានតម្កល់សាលដីកាសាលាឧទ្ធរណ៍​ភ្នំពេញ ដែលបានផ្តន្ទាទោសកូនក្ដីលោកនេះ ជារឿងអយុត្តិធម៌។

លោកថា៖ «យើងក្នុងនាមជាសហមេធាវីយើងកត់សម្គាល់ឃើញថា ផ្អែកទៅតាមការសិក្សាលើសំណុំរឿងហ្នឹង គឺការលើកឡើងអំពីអង្គហេតុហ្នឹង​គឺមិនសមរម្យ វាហាក់ដូចជាការបំភ្លើសអង្គហេតុដើម្បីចោទប្រកាន់ ផ្អែកទៅតាមឯកសារភស្តុតាងដាក់គុក ឬកាត់ទោសអីជាដើម គឺមិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់[…]ក្នុងនាមជាអ្នកច្បាប់ និងជាអ្នកប្រកបវិជ្ជាជីវៈជាមេធាវី យើងឃើញថា មានអង្គហេតុបែបនេះ ដូចច្នេះហើយអ្វីដែលជាសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការគ្រប់ជាន់ដ្នាក់ទាំងអស់ ជាពិសេសតុលាការកំពូលនាពេលនេះ គឺមានភាពអយុត្តិធម៌ណាស់សម្រាប់កូនក្តីខ្ញុំ»

ករណីនេះ លោកមេធាវី ​សឺន ជុំជួន បានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំនឹងពិភាក្សាជាមួយកូនក្តី [លោក វន់ ពៅ ]បន្តទៀតថា បើសិនមាននិតិវិធីផ្សេងៗទៀត​ដែលយើងនៅមានឱកាស ខ្ញុំនឹងពិភាក្សាជាមួយកូនក្តីបន្ថែម[…]បើសិនណាយើងចង់បន្តអ្វីបន្ថែម»។

នាយក​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ច​ការ​ទូទៅ​នៃ​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​លីកាដូ(LICADHO) លោក អំ សំអាត ​សម្ដែងការសោកស្ដាយការដែលតុលាការកំពូលតម្កល់សេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការជាន់ទាប ដោយលោកយល់ថា នេះជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់លោក វន់ ពៅ ដែលបានរងរបួស​​ក្នុងហេតុការណ៍នោះ។

លោកថា៖ «លោក វន់ ពៅ បានរងនូវភាពអយុត្តិធម៌យ៉ាងខ្លាំង ព្រោះលោកត្រូវបានរងរបួសដោយការវាយដំយ៉ាងដំណំ​ ក្នុងអំឡុងពេលចាប់ខ្លួន ប៉ុន្តែមិនទទួលបានយុត្តិធម៌ ផ្ទុយទៅវិញលោកត្រូវបានតុលាការធ្វើការផ្តន្ទាទោសទៅវិញ ពីបទ ផ្តើម​គំនិត​​ឱ្យមានអំពើហិង្សាដោយមានស្ថានទម្ងន់​ទោស»។

កាលពី​ថ្ងៃទី​២ និងទី៣ ខែ​មករា ឆ្នាំ២០១៤ សមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួនលោក វន់ ពៅ និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួន នៅមុខរោងចក្រយាក់ជីង ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក្រោយពីបាន​ធ្វើបាតុកម្ម​ទាមទារ​ដំឡើង​ប្រាក់​ឈ្នួល​កម្មករ។ លោក វន់ ពៅ ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញកាត់ទោសពីបទ ​«ញុះញង់​ឱ្យ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ភាព​វឹក​វរ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​សន្តិ​សុខ​សង្គម» ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៤ឆ្នាំកន្លះ កាលពីថ្ងៃ៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ តែអនុវត្តទោសក្នុងពន្ធនាគារ៥ខែ ហើយទោសសេសសល់ត្រូវបានព្យួរ។

សាលាឧទ្ធរណ៍​ភ្នំពេញកាល​ពីថ្ងៃទី​២៩ ​ខែ​កញ្ញា​ ឆ្នាំ​២០២៣ ​បាន​សម្រេច​តម្កល់​សាល​ក្រម​របស់​សាលា​ដំបូង៕ ​

កម្មករ​រោងចក្រML តវ៉ា​ទាមទារឱ្យ​ថៅកែ​​បើក​ប្រាក់​ឈ្នួល​ឱ្យ​​​​ទៀងទាត់ ខណៈប្រាក់ឈ្នួលខែ​សីហា​នៅមិនទាន់​​បើកនៅ​ឡើយ

កម្មករប្រមាណ ៥០០នាក់ ធ្វើការ​នៅ​រោងចក្រកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ អិមអិល អ៊ិនធីមេត អឹភែរឹល (ML Intimate Apparel)​ នៅ​ក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ប្រមូលផ្តុំគ្នា​នៅ​មុខ​រោង​ចក្រ នៅថ្ងៃទី០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ ទាមទារ​​ឱ្យ​ថៅកែ​​បើ​ក​ប្រាក់​ឈ្នួលសម្រាប់ខែសីហា និងបើកប្រាក់ឈ្នួលប្រចាំខែ​ឱ្យកម្មករឱ្យ​បានទៀង​ទាត់ ខណៈរោង​​ច​ក្រ​នេះបើកប្រាក់ឈ្នួលយឺតយ៉ាវជាញឹកញាប់។

អ្នកស្រី សូ សាវឿន អះអាងថាជាកម្មការិនីធ្វើការនៅ​រោងចក្រ ML បាន​ឱ្យដឹង​នៅ​​ថ្ងៃទី០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤នេះថា ជាធម្មតា ខាង​រោងចក្របើកប្រាក់ឈ្នួល​ឱ្យកម្មករ នៅថ្ងៃទី០៨ នៃខែនិមួយៗ ប៉ុន្តែថ្ងៃទី៨ ក្នុងខែកញ្ញានេះ ចំថ្ងៃ​ចុងសប្តាហ៍​ដែលកម្មករ​​មិនធ្វើការ។ អ្នកស្រីបន្តថា ដោយសារថ្ងៃបើក​ប្រាក់ឈ្នួល​ចំថ្ងៃសម្រាក ខាងរោងចក្រ​បាន​លើកថ្ងៃបើកប្រាក់ឈ្នួលទៅសប្តាហ៍ក្រោយវិញ ដែលករណីនេះធ្វើឱ្យកម្មករ​មិន​សប្បាយ​​ចិត្ត ទើបនាំគ្នា​ប្រមូលផ្តុំតវ៉ា ទាមទារឱ្យខាងរោង​ចក្របើកប្រាក់ឈ្នួលនៅថ្ងៃសុក្រនេះ។

អ្នកស្រី សាវឿន បន្ថែមថា ខាងរោងចក្រតែងពន្យា​ពេលក្នុងការបើកប្រាក់ឈ្នួល​ជា​ញឹកញាប់ បណ្តាល​ឱ្យ​ប៉ះពា​ល់យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរដល់ការរស់នៅរបស់​កម្មករ ខណៈកម្មករភាគច្រើន​មានជីវភាព​ខ្វះខាត និងជាប់បំណុលធនាគារ។

អ្នកស្រីថា៖ «គាត់[ខាងរោងចក្រ]លើក[ពេលបើកប្រាក់ឈ្នួលញឹក]ញាប់ពេក មួយខែលើកពីរដង។ នៅពីរខែ​បីខែនេះ​​​លើកជាប់គ្នានេះរហូត ជួនកាលបើកឱ្យ ៥០ភាគរយអញ្ចឹង​ទៅ។ ចំពោះ​កម្មករ​ត្រូវ​ការ​លុយដើម្បី​បង់​ធនា​គារ តែបើមានការលើកយូរបែបនេះខាងធនាគារ ក៏ពិន័យពួកគាត់ដែរ។ បងប្អូនកម្មករយើងគាត់ពិបាកខ្លាំង អ្នកខ្លះគាត់ដាច់លុយ អត់មានលុយទិញបាយហូប អ្នកខ្លះខ្ចីគេក៏លែងបានដែរ»។

កម្មករ​រោង​ចក្រ ML ម្នាក់ទៀត លោក សឹម ងិន បានលើកឡើង​ស្រដៀង​គ្នានេះដែរថា ការ​បើក​ប្រាក់ឈ្នួល​យឺតយ៉ាវនៅរោង​ចក្រនេះ បាន​​កើត​ឡើងជា​ច្រើន​ដងមកហើយ ដែលធ្វើឱ្យ​កម្មករមិនសប្បាយចិត្ត និង​ឈានដល់ការ​ប្រមូលផ្តុំតវ៉ា​នៅថ្ងៃនេះ ដើម្បីទាមទារឱ្យថៅកែរោង​ចក្រ​បើកប្រាក់ឈ្នួល​សម្រាប់ខែសីហា នៅថ្ងៃទី០៦ ខែកញ្ញានេះ ប៉ុន្តែគិត​មកដល់រសៀល​ថ្ងៃនេះ នៅមិនទាន់​មានការ​ឆ្លើយតបពីខាង​ភាគី​រោង​ចក្រនៅឡើយ។

លោកថា៖ «ខ្ញុំសំណូមពរតែម៉្យាងគត់ អាហ្នឹងចំពោះតម្រូវការរបស់ខ្ញុំ ឬក៏តម្រូវការរបស់កម្មករទាំងអស់គ្នា គឺសុំធ្វើម៉េចឱ្យតែបើកលុយទៀងទាត់ឱ្យពួកខ្ញុំទៅបានហើយ ព្រោះការងារ គឺយើងទទួលស្គាល់ ព្រោះ​ក្រុមហ៊ុនគាត់មានសម្ពាធរបស់គាត់ កម្មករក៏មានសម្ពាធរបស់គាត់។ កម្មករសម្ពាធ​របស់​គាត់ គឺអារឿង​ប្រាក់​ខែ គាត់​ត្រូវ​ការចាយវាយប្រចាំថ្ងៃ ត្រូវការបង់លុយធនាគារ ព្រោះធម្មតាប្រជាជនយើងសុទ្ធតែអ្នក​ជំពាក់​លុយ​ធនាគារ​ច្រើន ជំពាក់លុយធនាគារត្រូវការបង់លុយ ដល់ពេលអត់មានលុយបើក​ទៀងទាត់​ឱ្យ​គាត់ គាត់បង្វិលលុយអត់ទាន់»។

ប្រធានផ្នែករដ្ឋបាលនៃរោងចក្រ អិមអិល(ML) អ្នកស្រី កែម រ៉េន នៅមិនទាន់អាចបញ្ជាក់បាននៅឡើយពី​កាលបរិច្ឆេតនៃការបើកប្រាក់ឈ្នួលសម្រាប់ខែសីហា ជូនដល់កម្មករ ខណៈភាគីរោង​ចក្រ អាជ្ញាធរ និង​មន្ត្រីមន្ទីរការងារ​ខេត្ត បាននឹង​​កំពុង​រកដំណោះស្រាយលើបញ្ហានេះ។

អ្នកស្រី​ថា៖ «បច្ចុប្បន្ននេះ គឺបងជាប្រធានផ្នែករដ្ឋបាល ក៏កំពុងតែដំណើរការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ជុំជាមួយ​នឹង​អាជ្ញាធរ ជាពិសេសអាជ្ញាធរដែលពាក់ព័ន្ធ មានបងប្រធានមន្ទីរការងារ ទីពីរជាមួយបងប្រធានខេត្តហើយនិងស្នងការក្រុង ហើយពេលបច្ចុប្បន្នយើងក៏អត់ទាន់ដឹងព័ត៌មានច្បាស់ថាដល់ណាដែរ»។

លោក ​នួន ស៊ីណា ប្រធានមន្ទីរការងារ និង​បណ្តុះបណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈ​ខេត្ត​បន្ទាយមានជ័យ មាន​ប្រសាសន៍ថា ការប្រជុំរកដំណោះស្រាយជុំវិញ​ការតវ៉ារបស់កម្មករ​រោង​ចក្រ​អឹមអិល​នេះ នៅមិនទាន់មានលទ្ធផលជាផ្លែផ្កានៅឡើយ គិត​ត្រឹម​ព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ។

លោកថា៖ «ដោយសារខ្ញុំដោះស្រាយអត់ទាន់ចប់ទេ ចឹងខ្ញុំអត់ទាន់អាចឆ្លើយបាន»។

អនុប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា លោក អាត់ ធន់ យល់ថា ការបើកប្រាក់ឈ្នួលយឺតយ៉ាវ​​ជូនកម្មករ ពីសំណាក់ភាគី​រោងចក្រ ជាការអនុវត្ត​​ផ្ទុយនឹងច្បាប់ការងារ។ លោកបន្តថា ការ​នេះ​ធ្វើ​ឱ្យកម្មករ​គ្មាន​ប្រាក់​បង់ថ្លៃស្នាក់នៅ ចំណី​អាហារ និង​ការ​ចំណាយផ្សេងៗ។

លោក​មានប្រសាសន៍ថា៖ «ការដែលពន្យារពេលបើកប្រាក់ឈ្នួលជាញឹកញាប់​ដល់កម្មករ គឺ​ជា​កំហុសធ្ងន់​របស់​និយោជក​ ដែលមានចែងក្នុងមាត្រា៨៣នៃច្បាប់ស្ដីពីការងារ ព្រោះក្នុងច្បាប់បានបញ្ជាក់ហើយថា បើកប្រាក់ឈ្នួល គឺគេឱ្យបើកតាមម៉ោង តាម​ថ្ងៃ តាម​សប្ដាហ៍ ហើយយូរបំផុត ២សប្ដាហ៍ ឬក៏៣សប្ដាហ៍ ប៉ុន្តែកម្មករ​នៅកម្ពុជាយើងបើករហូតដល់មួយខែម្ដង។ អ៊ីចឹងបើសិនជាមួយខែម្ដងហើយ​ មិន​បើកទៀត ឬក៏ឥឡូវ​យើង​បើក​កន្លះខែម្ដង​ហើយ​មិន​បើក​ទៀត ឬក៏រហូតដល់មួយខែមិនបើកទៀត មានន័យថា កម្មករអត់មាន​លុយជួល​ផ្ទះ អត់មានលុយទិញអាហារ អត់មានលុយសម្រាប់ផ្គត់​ផ្គង់ផ្សេងៗ»។

ករណីនេះ លោកជំរុញ​ឱ្យ​ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ គប្បីចុះធ្វើអធិការកិច្ចនៅរោង​ចក្រអឹមអិល ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ឬក៏មានការអន្តរាគមន៍ពីភាគីរដ្ឋាភិបាល។

គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីថ្ងៃទី៨​ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ និងកាល​​ថ្ងៃទី២៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ កម្មករនៅរោងចក្រ​កាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ អិម អិល(ML) ក៏ធ្លាប់បានប្រមូលផ្តុំគ្នា​​តវ៉ាទាមទារឱ្យ​រោង​ចក្រ​បើកប្រាក់ឈ្នួល​ជូនកម្មករ​ឱ្យបាន​ទៀង​ទាត់​​ផង​ដែរ ក្រោយពីរោងចក្រនេះ បាន​​ពន្យា​ពេល​​បើក​ប្រាក់ឈ្នួល​​ជូន​កម្មករជាញឹកញាប់៕

ក្រសួងការពារជាតិ​កំពុងស៊ើបអង្កេតករណីមន្រ្តី​យោធាម្នាក់​ចោទថ្នាក់​លើ​ថា​គាបសង្កត់ និង​​​ពុក​​រលួយ​​

ក្រសួងការពារជាតិកំពុងបើកការស៊ើបអង្កេត​លើ​ករណីលោក រ័ត្ន ទីណា ដែល​ជា​មន្ត្រី​យោធា​ឡាយ​វីដេអូ​រៀបរាប់​អំពី​​ការ​គាប​សង្គត់​កូនចៅ និង​អំពើ​ពុករលួយ​របស់​ថ្នាក់​លើ។  

លោក ឈុំ​ សុជាត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិបានប្រាប់​ Newsroom Cambodia នៅ​ថ្ងៃទី​៤ ខែ​សីហា​នេះ​ថា ក្រុមការងារ​​​​ដែល​ពាក់ព័ន្ធកំពុង​ស៊ើប​អង្កេត​លើ​ករណី​នេះ។ លោក​ថា ​លោកកំពុង​រងចាំ​របាយការណ៍​ពី​ក្រុមកា​រងារស៊ើបអង្កេតដើម្បី​ដឹង​អំពី​ដំណោះស្រាយ​​​​។​

លោក សុជាត ប្រាប់៖ «ឥឡូវនឹងកងទ័ពមានខ្សែរយៈចាត់តាំងទៀតគេច្រើនថ្នាក់ មានអគ្គបញ្ជាការ មានកងទ័ពជើងគោក  មានយោធភូមិភាគ ចឹងថ្នាក់លើមិនទាន់បានសម្រេចយ៉ាងម៉េចទេ ចាំ​មើល​របាយការណ៍ក្រុមការងារស៊ើបអង្កេតសិន បានយើងសម្រេចបាន ឥឡូវ​យោធភូមិភាគ​​កំពុង​ធ្វើការ​ជាមួយ​​កងទ័ព​ជើង​គោក ហើយបានគេរាយការណ៍មកអគ្គមេបញ្ជាកការ  ហើយបាន​មក​ក្រសួង​ការពា​​រជាតិ អ៊ីចឹងរឿងកំពុងស្ថិតក្នុងការស៊ើបអង្កេតនៅឡើយទេ»។​

កាលពី​ថ្ងៃទី​២ ខែកញ្ញា​ លោក រ័ត្ន ទីណា អនុសេនីយ៍ត្រី​ប្រចាំការ​នៅ​យោធភូមិភាគ​ទី​៤ ទិស​កណ្តាល​អូកូនតឹង បានបង្ហោះ​វីដេអូ​លើ​គណនី​ហ្វេសប៊ុក​ឈ្មោះ Gidi Jing រៀបរាប់​​​អំពី​មេបញ្ជាការរបស់ខ្លួន​ប្រើអំណាច​គាបសង្កត់​លើ​កូនចៅ និងប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ។​ លោក​​ក៏​បាន​រៀបរាប់​ថា លោក​រង​ការ​គំរាម​កំហែង​ពីថ្នាក់​លើ ​នៅ​ពេ​ល​ដែល​លោក​តែង​ជួយ​ផ្សព្វផ្សាយ​បញ្ហា​របស់​​ប្រជាពលរដ្ឋ​​​​។​

ក្រោយ​វីដេអូនោះ​ត្រូវ​បាន​ចែក​ចាយ នៅ​ថ្ងៃដដែល​ កងទ័ពជើងគោកយោធភូមិភាគ៤​បាន​ចេញ​លិខិត​មួយ​​ជូនមេបញ្ជាការយោធភូមិភាគ៤​ដោយ​បញ្ជាក់ថា លោក រ័ត្ន ទីណា ជាអនុសេនីយ៍ត្រី មិន​គោរព​បទ​បញ្ជា​របស់​កងទ័ព​។

លិខិត​ដដែល​បញ្ជាក់ថា៖ «លោកអនុសេនីយ៍ត្រី រ័ត្ន ទីណាតែងតែដើរហើរសេរី មិន​គោរព​បទ​បញ្ជា​គ្រប់ជាន់ថ្នាក់ និងជាពិសេសមិនគោរពវិន័យកងទ័ព  […] (មុនថ្ងៃត្រួតពល) ប្រកាសអាសន្ន​ លោក​អនុសេនីយ៍ត្រី រ័ត្ន ទីណា មកប្រចាំការនៅអង្គភាពក្នុង១អាទិត្យមានមុខតែ ១ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ»។

​លិខិតដដែលបន្ថែម​ថា លោក រ័ត្ន ទីណា បានឡាយវីដេអូវាយប្រហារមកលើលោកមេ​បញ្ជាការ​របស់ខ្លួន​ថា​ជាការ​​ចោ​ទ​ប្រកាន់បំភ្លើស​ពីការពិត និង​ជាការ​ញុះញង់​ធ្វើឱ្យ​​ប៉ះពាល់​កិត្តិយស​កង​យោធពលខេមរភូមិន្ទ។

ក្រោយ​លិខិត​ដាក់​​​ជូនមេបញ្ជាការយោធភូមិភាគ៤​​ត្រូវ​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ គេ​ឃើញ​វីដេអូដែល​​​លោក រ័ត្ន ទីណា ​ឡាយ​នោះ ត្រូវ​បាន​លុប​ចេញ​​។​​

Newsroom Cambodia មិនអាច​ទាក់ទង​លោក​ រ័ត្ន ទីណា ដើម្បី​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​បាន​ទេ។​

អ្នកសិក្សា​ពីការ​វិវត្ត​សង្គម លោកបណ្ឌិត​ មាស នី​ ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា ​​ការ​ដាក់​វិន័យ​លើ​លោក រ័ត្ន ទីណា គឺជារឿង​ត្រឹម​ត្រូវ​ប្រសិន​បើ​លោក​ធ្វើ​ខុស​​វិន័យរបស់ទាហាន​ ប៉ុន្តែ​លោក​ថា ប្រសិនបើ​​ពាក់ព័ន្ធនឹង​​ករណីរំលោភសិទ្ធិ និងអំពើ​ពុករលួយផ្សេងៗ​ដូច​ការ​លើកឡើង​ក្នុង​វីដេអូនោះ ក្រសួង​គួរតែធ្វើការស៊ើបអង្កេត។​

លោក​ មាស នី ប្រាប់៖ «បើយើងនិយាយពីវិន័យរបស់ទាហានត្រូវហើយ សម្រាប់​កិច្ចការ​សម្ងាត់​របស់​ប្រទេស​ជាតិរឿង រឿងចម្បាំងរឿងអី វាជាកាតព្វកិច្ច ជាវិន័យសំខាន់របស់ទាហាន ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​រឿង​បញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយផ្សេងៗ ការំលោភសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗ អាហ្នឹង ក្រសួង​ការពារជាតិគួរតែមានការស៊ើបអង្កេត ព្រោះធម្មតាទាហានមានវិន័យមែន ប៉ុន្តែ​ប្រសិនបើ​វិន័យ​ជា​វិន័យ​មិន​ត្រឹមត្រូវទៅតាមច្បាប់ មិនត្រូវទៅតាមវិន័យរបស់កងទ័ព អាហ្នឹង​មិនមែន​ចេះតែបណ្តោយ​ដែរ»។​

កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ សាលាដំបូង និងអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តព្រះវិហារបាន​ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍អំ​ពីឃ្លីបវីដេអូ​មួយ​ទៀត​​របស់ឈ្មោះ​ រ័ត្ន ទីណា ដែលបានអះអាងថា ខ្លួន និង​ប្រជាពល​រដ្ឋចំនួន១៣គ្រួសាររងនូវភាពអយុត្តិធម៌ ដោយ​ខ្លួនរស់នៅ​លើដី​ដែល​ជាអំណោយ​របស់​មន្ត្រី​យោធា៕​​

ក្រសួងសុខាភិបាល​បង្កើន​ការ​​​ផ្សព្វផ្សាយ​ពីការការពារ និង​ទប់ស្កាត់​​ជំងឺអឹមផក (Mpox)

នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង (CDC) នៃក្រសួង​​សុខាភិបាល ​បានផ្សព្វ​​ផ្សាយ​សារ និង​​​​វីដេអូ អំពី​រោគសញ្ញា​​ ​របៀប​​ឆ្លង និង​​វិធានការការពារ​ជំងឺអឹមផក (Mpox) ទាំងប្រភេទចាស់ និងប្រភេទថ្មី បន្ទាប់​ពី​អង្គការ​សុខភាពពិភពលោកប្រកាស​ថា​ ជំងឺ​​នេះ​កំពុង​ជា​​ក្តី​បារម្ភ​របស់​អន្តរជាតិ។

បើតាម​វីដេអូដែល​ត្រូវ​បាន​ផ្សាយ​លើ​ទំព័រហេ្វសប៊ុកផ្លូវការ​របស់​នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺ​ឆ្លង​កាល​ពីថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា​​ ឆ្នាំ២០២៤ ពី​របៀប​ចម្លងនៃជំងឺអឹម​ផក​ដោយ​បង្ហាញ​ថា​ ជំងឺ​អឹមផក ដែល​ពីមុន​ហៅថាអុត​ស្វា ​អាច​ឆ្លង​តាមរយៈ​​ការ​ប៉ះពាល់​ផ្ទាល់​​ជាអ្នកជំងឺ ឬឆ្លងពីម្តាយទៅ​កូន​តាមរយៈ​ទង​សុក។

ខ្លឹមសារនៃវីដេអូបញ្ជាក់៖ «ជំងឺ​​​​​អឹម​ផក​ឆ្លង​ពីមនុស្ស​ម្នាក់​ទៅ​ម្នាក់​ទៀត​តាមរយៈ​ការ​​​​​​រួ​ម​ភេទ​គ្រប់​ទម្រង់​ជា​មួយ​​​​អ្នក​ជំងឺ​អឹមផក​ ការប៉ះពាល់ផ្ទាល់ និងកន្លែងមានដំបៅ ទឹក​សារ​ពាង្គ​កាយ​​​​​ ទឹកមាត់ ដំណក់​តូច​ៗ​​តាម​ផ្លូវ​ដង្ហើម​ និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់របស់អ្នកជំងឺ ឆ្លង​ពីម្តា​យ​ទៅ​​ទារក​តាម​រយៈ​ទងសុក ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ ឬ​ក្រោយ​ពេលសម្រាលតាមរយៈការប៉ះពាល់ផ្ទាល់ ពីម្តា​យ​​​​ឪពុក​មាន​ជំងឺ​អឹមផក។»

ទំព័រហ្វេស​ប៊ុក​ដដែល​បាន​​ផ្សាយអំពី​​រោគសញ្ញា​នៃជំងឺអឹមផក​ ដែល​រួម​មាន​ អាការៈ​គ្រុនក្តៅ​ ហើម​កូន​កណ្តុរ​ ឈឺក្បាល ឈឺសាច់ដុំ ឈឺចង្កេះ និងអស់កម្លាំង។

នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លងបានផ្សាយពីផ្ទាំងព័ត៌មានស្តីពីវិធានការបង្ហារការឆ្លងជំងឺអឹមផក​​ ដោយ​ណែនាំ​ឱ្យ​ប្រើស្រោមអនាម័យរាល់ពេលរួមភេទ  ជៀសវាងប៉ះពាល់ជាមួយអ្នកជំងឺ ជៀសវាង​ការ​ប៉ះពាល់​សម្ភារៈរបស់អ្នកជំងឺ លាងសម្អាតដៃនឹងសាប៊ូ អ្នក​ដែល​មាន​រោគ​សញ្ញា​នៃ​ជំងឺ​អឹមផក​ត្រូវ​ដាក់​ដោយឡែក និងតេស្តរកជំងឺអឹមផក​ អ្នកដែលថែទាំ​អ្នកជំងឺត្រូវការពារខ្លួនដោយពាក់ម៉ាស់ លាងដៃ ពេលប៉ះពាល់ជាមួយអ្នកជំងឺ។ ​

លោក លី សូវ៉ាន់ ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធជំងឺឆ្លង បដិសេធមិនធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ ដោយ​ប្រាប់​ឱ្យ​ទាក់ទង​ទៅលោកស្រី តែង ស្រី ​​អនុប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ប្រយុទ្ធ​ជំងឺ​ឆ្លង​ ប៉ុន្តែអ្នកស្រី​មិន​ឆ្លើយតប​នឹង​សំណួរ​របស់ Newsroom Cambodia។​​

បើ​តាមបទសម្ភាសរបស់លោក លី សូវ៉ាន់ ជាមួយ​​វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិកាលពី​ថ្ងៃទី៣០ ខែ​សីហា​ថា គិតត្រឹមថ្ងៃទី ៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាមិនទាន់រកឃើញករណីជំងឺ​​ អឹមផកទម្រង់ថ្មី (Clad1b) នៅឡើយទេ ដោយមានតែ​ករណី​សង្ស័យ​មួយ​ចំនួន​ប៉ុន្តែ​ធ្វើ​តេស្ត​អវិជ្ជមាន។ លោក​ថា កម្ពុជា​បាន​ត្រៀម​ខ្លួន​រួចរាល់ក្នុងនា​មជា​សមាជិក​របស់​អង្គការ​សុខភាព​ពិភពលោក​ដើម្បី​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹងជំងឺអឹមផក។

កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ប្រកាសនៅ​លើ​គេហទំព័រ​​របស់ខ្លួនថា មេរោគអឹមផក​ជា​ជំងឺ​សុខភាព​សាធាណៈដែលជាក្តីបារម្ភ​របស់​អន្តរជាតិ​។ ជំងឺ​អឹមផក​ប្រភេទថ្មី​កំពុង​រីករាល​ដាល​ខ្លាំង​នៅទូ​ទាំង​ទ្វីប​អាហ្រ្វិក​ ជាពិសេសសាធារណៈរដ្ឋកុងហ្គូ។ បច្ចុប្បន្ន ប្រទេស​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ានមួយចំនួន​ ដូចជា​ប្រទេស​ហ្វីលីពីណ​និង​ថៃជាដើម​​ កំពុង​កើត​មាន​ជំងឺ អឹមផកប្រភេទ​ថ្មី​​នេះ។​

បើតាម​សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន​របស់ក្រសួងសុខាភិបាលចុះកាល​ពី​ថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា ចាប់​តាំងពី​ឆ្នាំ​២០២៣ រហូតមកដល់ខែឧសភា ឆ្នាំ​២០២៤​ ប្រទេសកម្ពុជា​មាន​ជំងឺ​អឹមផក​ប្រភេទ​ចាស់​ចំនួន​២០ករណី តែ​គ្មាន​ករណី​​ស្លាប់​នោះទេ​។

លើ​ទំព័រហ្វេសប៊ុក​របស់​នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង (CDC) កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ ផ្សាយ​ថា ក្រុមការងារ​របស់​ក្រសួងសុខា​ភិបាល​បាន​ចុះត្រួតពិនិត្យ​​​ច្រកចេញ​ចូលព្រលាន​យន្តហោះ​អ​ន្តរជាតិខេត្តព្រះសីហនុ និងព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិខេត្តសៀមរាប ដោយណែនាំ​ដល់មន្ត្រី​ប្រចាំការ​ឱ្យ​យកចិត្តទុកដាក់នឹងជំងឺឆ្លង និង​ត្រួតពិនិត្យម៉ាស៊ីនកំដៅនៅព្រលានយន្តហោះ៕​

អ្នកឃ្លាំ​មើល​សង្គម​ចង់ឃើញ​វិធានការ​ច្បាប់​លើ​អ្នក​ចេញ​ផ្លាកលេខខ.ម.​ និង​អ្នកប្រើប្រាស់​ដែល​​មិន​ត្រឹម​ត្រូវ

អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​សង្គម​ ជំ​រុញ​ឱ្យ​​មាន​ការ​ចាត់​វិធាន​ការ​ទៅ​លើ​អ្នក​ដែល​ចេញ​ផ្លាក​លេខ ខ.ម. ទៅ​ឱ្យ​អ្នក​ដែល​​មិនមាន​សិទ្ធិ​​​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​ និង​ជន​បរទេស​ ព្រម​ទាំង​ជន​ស៊ីវិល​​​​ដែល​កំពុង​​ប្រើប្រាស់​ផ្លាក​លេខ​នេះ​​ដោយ​មិនត្រឹម​ត្រូវ។

ការជំរុញ​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់ពី​អគ្គនាយកដ្ឋាន​សម្ភារៈបច្ចេកទេស​នៃ​​​​ក្រសួងការពារជាតិ​ កាលពី​ថ្ងៃទី​៣០​ ខែ​សីហា​ ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ បាន​ចេញ​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​ជាថ្មី​ទៀត​អំពីការ​ប្រើប្រាស់ផ្លាក​លេខ​ចរាចរ​ខេមរភូមិន្ទ​ ឬ​ ខ.ម.។

ក្នុង​សេចក្តី​ជូន​ដំនឹង​នោះ​បញ្ជាក់ថា ក្នុង​មួយ​​រយៈ​ពេល​ចុង​ក្រោយ​នេះ ​បាន​កើត​មាន​នូវ​បាតុ​ភាព​មួយ​ចំនួន​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សង្គម​ ​ដូច​ជា​​​គ្រោះថ្នា​ក់​ចរាចរណ៍​ បុគ្គល​អ្នក​ប្រើប្រាស់​​ផ្លាកលេខខ.ម.​មួយ​ចំនួន​មាន​ភាព​ក្រអឺតក្រទម​​មិន​សក្តិសម​ជា​មន្ត្រីយោធា​ ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការវាយ​តម្លៃ​ និង​ទទួលការ​រិះគន់​ពី​សាធារណជន​ ជា​ពិសេស​ប៉ះពាល់​ដល់​កិត្តិយស​នៃ​កងយោធពល​ខេមរភូមិន្ទ​ទាំង​មូល​។

សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​ដដែល​​បន្ថែម​​​ថា​ អ្នក​ប្រើប្រាស់​យាន​យន្ត​ពាក់​ផ្លាក​លេខចរាចរ​ខេមរភូមិន្ទ​ទាំង​អស់ ​ត្រូវ​តែ​ជា​នាយ​ទាហាន​ដែល​មាន​សិទ្ធិ​ពេញ​លេញ​ ដោយ​មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ជន​ស៊ីវិល ​ឬ​ជន​បរទេស​ប្រើប្រាស់​បាន​ឡើយ។

សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​បញ្ជាក់​ថា៖ «ការ​ប្រើប្រាស់​យាន​យន្តដាក់​ផ្លាកលេខ​ចរាចរ​ខេមរភូមិន្ទ​ ត្រូវ​ស្រប​តាម​ការ​កំណត់​របស់​ក្រសួង​ការពារ​ជាតិ​ ចំពោះ​ក្រុមហ៊ុន​សហការ​វិនិយោគ​វិស័យ​ការពារ​ជាតិ​នានា​ ក៏​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​ដូចគ្នា​។ ក្នុង​ករណី​ដែល​អនុវត្ត​ការប្រើប្រាស់​ផ្ទុយ​ពី​ខ្លឹមសារ​ខាង​លើ ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​សម្ភារៈ​បច្ចេកទេស​ ក្រសួងការពារជាតិ​ នឹង​ចាត់​វិធាន​ការច្បាប់​ជា​ធរមាន​»។

Newsroom Cambodia មិន​អាច​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​​ពី​លោក​ ឈុំ​ សុជាត​ រដ្ឋលេខាធិការ​ និង​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​​​ក្រសួងការពារជាតិ​​​​បាន​ទេ​ គិត​ត្រឹម​ថ្ងៃ​អង្គារ​នេះ​។​

លោក​ យ៉ង់​ គឹមអេង​ ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ និង​សន្តិភាព​ លើក​ឡើង​ថា​ ការបើកបរយានយន្ត​ពាក់ផ្លាក​លេខ​ខេមរភូមិន្ទ​ដោយ​ជនបរទេស​ ឬ​ជន​ដែល​មិនមាន​សិទ្ធិ​ក្នុងការ​ប្រើប្រាស់​ផ្លាក​លេខ​ខេមរភូមិន្ទ​មានជារឿយៗ​ ប៉ុន្តែ​មិនទាន់​ឃើញ​មាន​​វិធាន​ការ​​​​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​នៅ​ឡើយ​។

លោក​ថ្លែង​ថា​៖« លើក​នេះ ​ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​មាន​វិធាន​ការ​ពី​ក្រសួង​ការពារជាតិ​ នៅ​ក្នុង​ការ​បំបាត់​ឲ្យ​ខាន​តែ​បាន​ចំពោះ​អ្នក​ដែល​គ្មាន​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​ផ្លាក​លេខ​ខេមរភូមិន្ទ​ ជា​ពិសេស​អ្នក​ដែល​ប្រើប្រាស់​ផ្លាក​លេខ​នេះ​ហើយ​ប្រព្រឹត្ត​មិន​គប្បី​ ដែល​នាំ​ឲ្យ​ខូចខាត​ និង​ប៉ះពាល់​ដល់​តម្លៃ​កងទ័ព​ ក៏ជា​ក្រសួងការពារជាតិ​ រឿង​នេះ​គឺ​សំខាន់​»។

លោក​ យ៉ង​ គឹមអេង​ ​​បន្ថែម​ថា​ សម្រាប់​​អ្នក​ចេញ​ផ្លាក​លេខ​ខេមរភូមិន្ទ​ឱ្យ​ទៅ​​អ្នក​ដែល​គ្មាន​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​ផ្លាក​លេខ​នេះ ក៏​ត្រូវ​តែ​មាន​វិធានការ​ផ្លូវ​ច្បាប់​ផង​ដែរ​។

លោក​ថ្លែង​បន្ថែម​ថា​៖ «​ក្រសួងការពារជាតិ​គួរ​តែ​មាន​ការ​ផាក​ពិន័យ​ និង​ដាក់​ទោស​ទណ្ឌ​ទៅ​លើ​អ្នក​ដែល​ចេញ​ផ្លាក​លេខ​ខេមរភូមិន្ទ​ទៅ​ដល់​អ្នក​ដែល​មិន​មាន​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​ផ្លាក​លេខ​នេះ ​ដូច​ជា​ជនបរទេស​ ជនស៊ីវិល​ ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​មាន​ករណី​កើត​ឡើង​ដដែលៗ​ទៀត »។

ចំណែក​​​លោក​​បណ្ឌិត​ មាស​ នី​ អ្នកសិក្សា​ពីការ​វិវត្តសង្គម​លើក​ឡើង​ដែរ​ថា ​លោកគាំទ្រ​ទៅ​លើ​ចំណាត់​ការ​របស់​ក្រសួង​ការពារជាតិ​ ប៉ុន្តែ​លោក​​​​​ព្រួយបារម្ភ​ចំពោះ​ការចេញ​សេចក្ដី​ក្រើន​រំឮក​ជា​ច្រើន​លើក​ ច្រើន​សារ​ ​ប៉ុន្តែ​មិនមាន​​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​។

លោក​​បន្ថែម​ថា​ ការប្រើប្រាស់​រថយន្ត​ដែល​បំពាក់​ផ្លាកលេខ​ ខ.ម.​​ ​ក្នុង​សកម្មភាព​ផ្ដេសផ្ដាស​ ឬ​ក៏​ប្រើ​ដោយ​ជន​បរទេស​ ឬ​​មនុស្ស​ដែល​មិនមាន​តួនាទី​ អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​​ខូច​កិត្តិយស​កងទ័ព​។

លោក​ថ្លែង​ថា​៖ «ខ្ញុំ​គាំទ្រ​ទៅ​លើ​វិធានការ​ ដើម្បី​រក្សា​នូវ​តម្លៃ​របស់​កងយោធា​ ដោយ​ឱ្យ​មាន​ការ​អនុវត្ត​ច្បាប់​។ កាល​ណា​យើង​គ្រាន់​តែ​ថាៗ​ តែ​យើង​មិន​ធ្វើ​ គឺ​ធ្វើ​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​សើច​ ហើយ​កាល​ណា​ពលរដ្ឋ​សើច​ចំអក​ទៅ​ នាំ​ឱ្យ​មាន​ការ​ខឹង​សម្បារ​រវាង​ពលរដ្ឋ​ និង​រដ្ឋាភិបាល​ទៀត​ ហើយ​ប៉ូលីស​ចរាចរណ៍ ​សមត្ថកិច្ច​​នៅ​តាម​ផ្លូវ​ គឺ​មាន​កាតព្វ​កិច្ច​ក្នុង​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ អ៊ីចឹង​បើ​មាន​ឡាន​ពាក់ផ្លាក​លេខ​ខេមរភូមិន្ទ​ ត្រួត​ពិនិត្យ​មើល​ទៅ​ មាន​ឯកសារ​ត្រឹមត្រូវ​ដែរទេ​»។

គួរ​បញ្ជាក់​ថា​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៨​ ខែ​កុម្ភៈ​ ឆ្នាំ​២០២៤​ ក្រសួង​ការពារជាតិ​ក៏​បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ជូនដំណឹង​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ​ ទាក់ទង​នឹង​ការ​ចាត់​វិធាន​ការ​ដល់​ អ្នក​ប្រើប្រាស់​ផ្លាក​លេខ​ខេមរភូមិន្ទ​មួយ​ចំនួន​​ដែល​មាន​ភាព​ក្រអឺត​ក្រទម​មិន​សក្តិសម​ជា​មន្ត្រីយោធា ​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​វាយតម្លៃ​ និង​ទទួល​ការ​រិះគន់ពី​សាធារណជន​ ជា​ពិសេស​ប៉ះពាល់​ដល់​កិត្តិយស​នៃ​កងយោធពល​ខេមរភូមិន្ទ​ទាំងមូល​។

​នៅ​តាម​បណ្តាញ​សង្គម ជារឿយៗ​តែងមានការ​ចែក​រំលែក​អំពី​រូបភាព និង​វីដេអូ​គ្រោះ​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍​​​​ និង​ជនបរទេស​បើកបរ​រថយន្ត​ដែល​មាន​ពាក់​ផ្លាក​លេខ​ខេមរភូមិន្ទ។ តួយ៉ាង​​នៅ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១២​ ខែ​កុម្ភៈ ​ឆ្នាំ២០២៤​ ក៏​មាន​ករណី​បុរសជនជាតិ​ចិនបើក​រថយន្ត ​LEXUS GS300​ ពណ៌ខ្មៅ ​ពាក់​ផ្លាក​លេខ​ខេមរភូមិន្ទ​​បាន​បង្ក​ឱ្យ​មាន​គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍​​៕

បទយកការណ៍៖ ពលរដ្ឋ​ប៉ះពាល់ពីគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន​បារម្ភថា​​​មិន​​អាច​ទទួល​​​សំណង​​សមរម្យ​

កំពុង​អង្គុយ​លើគ្រែឈើក្រោមផ្ទះ​ជាប់ការដ្ឋានព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ក្នុង​ភូមិ​ជ័យ​ឧត្ត​​ម២ ឃុំសំរោងធំ ស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្តាល​​ លោក លឹម តុងអេង ជាម្ចាស់​​ដី​និង​​ផ្ទះ​ដែល​​​​ប្រឈម​នឹង​ការ​បាត់​បង់​ទាំងស្រុង​​​ដោយសារ​​គម្រោង​សាងសង់​ព្រែក​ជីក។

បុរស​វ័យ៧៥ឆ្នាំ​រូបនេះ​បន្ថែម​ថា លោក​បានមករស់នៅផ្ទះ និងដីចម្ការប្រហែលជា​៥ហិក​តា​នេះ តាំងពីក្រោយរបប​ខ្មែរ​ក្រហមមកម្ល៉េះ។ លោក​ថា ម​កដ​ល់​ពេល​នេះ​ លោក​​មិន​ទាន់​ដឹង​ពី​ទំហំ​នៃ​​​សំណង​​​នៅ​ឡើយ ហើយលោក​បារម្ភ​ថា​រដ្ឋាភិបាល​មិនមាន​សំណង​សមរម្យ​សម្រាប់​រូប​លោក។

លោក តុងអេង និយាយទាំង​បង្កប់​​ភាពសោកសៅ​ថា៖ «ជីកព្រែកដែលប៉ះពាល់ហ្នឹង ខ្ញុំ​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ភ័យព្រួយ ខ្លាច​តែរដ្ឋមិនឱ្យសំណងហ្នឹងច្រើន អ៊ីចឹង​ទៅ​ខ្ញុំអត់មាន ដូចថាអត់មាន​លុយយកទៅទិញ​កន្លែងនៅ​ផ្សេ​ង​ទៀតហ៎ា»។

លោក លឹម តុងអេង​ ពលរដ្ឋររងផលប៉ះពាល់ពីគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន។ (រូបភាព៖ រិន សុធារ័ត្ន)

លោក លឹម តុងអេង គឺជាពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងចំណោមប្រជាជនសរុបប្រមាណ ១លាន៦សែន​នាក់​ដែ​ល​​​រស់នៅ​អម​សង​ខាង​ព្រែកជីក​នេះ និង​ស្ថិត​ក្នុង​ចំណោម​ពលរដ្ឋ​១៥០០​គ្រួសារ​ដែល​​​រង​​ផល​ប៉ះពាល់​ពី​គម្រោង​នេះ ហើយ​មិន​​ទាន់​ទទួល​បាន​​ព័ត៌មាន​​ជាក់​លាក់​ជុំវិញ​សំណង។​ រដ្ឋាភិបាលអះអាង​ថាពលរដ្ឋរងផលប៉ះពាល់ទាំងអស់នឹង​ទទួល​​បានសំណងសមរម្យ ក៏ប៉ុន្តែ​អ្នកឃ្លាំ​មើល​សង្គម​បារម្ភ​ពី​តម្លា​ភាព​នៃ​ការ​ផ្តល់​សំណង។​

ព្រែកជីកហ្វូនណនតេជោ ត្រូវបានបើកសម្ពោធនៅថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ និង​ឆ្លងកាត់​ខេត្ត​​ចំនួ​ន​​៤ រួ​មមាន​ខេត្តកណ្តាល ខេត្តតាកែវ ខេត្តកំពត និងខេត្តកែប។ ព្រែកនេះ មាន​ប្រវែង​សរុប​​ប្រមាណ​ជា​១៨០គីឡូម៉ែត្រ ​ដោយ​មាន​ទីតាំងចាប់ពី​ព្រែក​តាកែវ ឆ្លងកាត់ព្រែកតាឯក ចូល​តាម​​ព្រែក​តាហ៊ីង និងបន្តដល់​សមុទ្រ​ខេត្តកែប។

លោក ឌឹម ម៉ិច ពលរដ្ឋរងផលប៉ះពាល់ពីគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណន។ (រូបភាព៖ រិន សុធារ័ត្ន)

កំពុងអង្គុយក្រោម​សំយ៉ាប​ផ្ទះដែលមានម៉ាស៊ីនកិនទឹកអំពៅមួយផង លោក ឌឹម ម៉ិច ពលរដ្ឋ​ម្នាក់​ទៀត​ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ពីគម្រោង​ព្រែកជីក​ស្ថិតក្នុង​ឃុំ​ជាមួយ​លោក តុងអេង ដែ​រ​​​លើ​ក​ឡើង​ថា លោក​ប្រកប​របរលក់ដូរចាប់ហួយ​នៅ​ទីតាំង​នេះ តាំងពីមុនឆ្នាំ២០០០​មក​។ លោកថា លោក​មិនមានដីច្រើនទេ ហើយ​កន្លែង​ដែល​លោក​កំពុង​រស់​នៅ​បច្ចុប្បន្ន​ក៏​អំណោយ​ផល​ដល់​ការប្រកប​របររកស៊ី ដែល​អាច​ផ្តល់​ចំណូល​បាន​​ប្រមាណជា​៨០​ម៉ឺន​រៀល​ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ​​ ពីការ​លក់​ស្រា ទឹកអំពៅ តែជ្រក់ កាហ្វេ ជាដើម។

លោកបន្ថែម​ថា លោករីករាយ​​ដែលរដ្ឋាភិបាលអភិវឌ្ឍន៍ ប៉ុន្តែលោកមានការបារម្ភខ្លាចថា លោកមិនមានកន្លែងសម្រាប់ស្នាក់នៅបន្ទាប់ពីលោកចាកចេញពីកន្លែងនេះ។​

បុរស​​វ័យ ៥៧ឆ្នាំ​រូបនេះ​​បាននិយាយទាំងទឹកមុខក្រៀមក្រំថា ដោយសាតែ​មិន​ដឹង​ពី​សំណង​ច្បាស់​លាស់ ទើបធ្វើឱ្យពលរដ្ឋដូចជា​រូបលោក​​​មានកង្វល់។

លោកបានលើកឡើងថា៖ «ទី១ គេមិនប្រាប់ពីចំនួនគេយក ទី២ គេមិន​ប្រាប់​តម្លៃ​ទេ អ៊ីចឹង​កង្វល់​របស់​ប្រជាព​លរដ្ឋអត់ដឹងអាតម្លៃនឹងហ៎ា»។

ស្រដៀង​នឹង​លោក​តុងអេងដែរ លោក ឌឹម ម៉ិច បន្ថែម​ថា ក្នុងគម្រោងតែ​១០០ម៉ែត្រទេ ហើយ​ដី​របស់​លោក​មាន ៨០ម៉ែត្រ បើរដ្ឋយកម្ខាង​៥០ម៉ែត្រ លោក​អាចមា​ន​ដី​សល់​ខ្លះស​ម្រាប់​រស់​នៅ។

កំពុងអង្គុយក្រោមផ្ទះឈើ​ចាស់ទ្រុឌទ្រោមដែលមាន​៣គ្រួសាររស់ជុំគ្នា​ លោក វង មេត្តា​ ពលរដ្ឋ​ដែល​​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ពីព្រែកជីក​ម្នាក់ទៀត​និយាយ​ទាំងអស់​សង្ឃឹម​ថា ដី​របស់​លោក​បាន​ប៉ះពាល់​ទាំងអស់ ទាំងដីផ្ទះ និងដីចំការ ប៉ុន្តែ​មិនទាន់​មាន​ភាគី​ខាងណា​បញ្ជាក់​អំពី​សំណង​នៅ​ឡើយ​។

លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើលោក​ត្រូវ​​ចាក​ចេញ​ពី​ទីនេះ​ នោះ​ចំណូ​ល​របស់​លោក​ដែល​បាន​មកពី​​របរធ្វើស្រែចម្ការ និងកិនស្រូវ នឹងត្រូវបាត់បង់។

លោកបន្តថា៖ «រាល់ថ្ងៃម្នាក់ៗគ្មានអារម្មណ៍រកស៊ី ធ្វើការអីទេ ព្រោះ​ខ្វាយខ្វល់​រឿង​ផល​ប៉ះ​ពាល់។​ ខ្ញុំស្នើសុំរដ្ឋាភិបាលជួយផ្ដល់សំណងឲ្យបានសមរម្យ ព្រោះ​ពេល​ចាកចេញ​ពី​ផ្ទះ​នេះ​ទៅ សូម្បី​​ស្លឹកគ្រៃមួយគល់ក៏មិនអាចយកទៅបានដែរ»។

ពលរដ្ឋ​​ដែល​​ផ្តល់​សម្ភាសន៍​ដល់​  Newsroom Cambodia លើកឡើង​ថា ក្រោយ​ពេល​ព្រែកជីក​ត្រូវ​បាន​បើក​ការដ្ឋាន​សាងសង់​​ ​​​​​អាជ្ញាធរ​​មក​​សួរ​​នាំ​​ពលរដ្ឋ​ថា​​​ឯកភាព ឬអត់ និង​សួរ​ពី​ផល​ប៉ះពាល់​ចង់​បាន​សំណង​បែប​ណា​។

នៅអមសងខាងគម្រោង​ព្រែកជីកនោះ ​គេ​ឃើញ​មាន​ស្នាមបាញ់ថ្នាំពណ៌ក្រហម​​ជារង្វង់មូល​​​នៅ​តាម​ដើម​ឈើ​ ដែល​ពលរដ្ឋអះអាងថា នៅពេលដែល​អាជ្ញាធរ​​បាន​បាញ់ថ្នាំ​ទាំងនោះ​ពេល​ចុះមកវាស់វែង ដែល​វាស់​ពីម្ខាងទៅម្ខាង​អមសងខាងព្រែក មាន​ចម្ងាយ​ប្រមាណជា​៥០០ម៉ែត្រ ប៉ុន្តែ​ពលរដ្ឋមិន​ច្បាស់​ថា​ការ​បាញ់ថ្នាំពណ៌ទាំង​នោះ​​មាន​គោលបំណង​បែប​ណា​​ជាក់លាក់​នៅ​ឡើយ។​ ​​

ថ្លែងក្នុងបាឋកថាស្ដីពី «សក្ដានុពលនៃព្រែកជីកហ្វូណនតេជោសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍកម្ពុជា» កាលពីថ្ងៃទី ១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាល​បាន​ចេញ​អនុក្រឹត្យ​បង្កកដីដែលនៅ​ជុំវិញគម្រោង​ព្រែកជីកហ្វូណន​នោះទាំងអស់ ដោយសារ​ខ្លាចឯកជន​ទិញដីដែលនៅជាប់គម្រោង។ ក្នុងនោះ ១០០ម៉ែត្រ​ព្រែក​ជីក ២០០ម៉ែត្រ​​សង​ខាងព្រែក​សម្រាប់ធ្វើផ្លូវ។ ហើយដីមួយចំនួននឹង​បង្កក​បន្ថែម​ទៀតដែលមានជម្រើសបី​សម្រាប់​បង្កក ទីមួយ ១៦០ម៉ែត្រ ទីពីរ ៣០០ម៉ែត្រ និង៣៥០ម៉ែត្រ។​

អនុភូមិជ័យឧត្ដម២ លោក សុខ អូន និយាយ​ថា អាជ្ញាធរ​បាន​ចុះវាស់វែង​ និង​បាញ់​ថ្នាំ​ដើម្បី​​​​ដាក់​ចំណាំ​ប​ណ្ដោះអាសន្ន​ប៉ុណ្ណោះ មិនទាន់យកជាផ្លូវការទេ។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «គេ [រដ្ឋាភិបាល] អត់មានប្រាប់យើងទេ អត់​មាន​ប្រាប់​យើង​រឿង​សំណង​ផល​ប៉ះពាល់​ហ្នឹង​យើងទេ អត់មានអ្នកណាដឹងទាំងអស់ ហើយ​សំណង​រដ្ឋាភិបាល​លោក​បាន​ប្រកាស​ប្រាប់​ហើយ ថាគិតគូរហើយៗ នៅតែគេចុះមកវាស់វែង ហើយ​​គេ​រុញ​​ជា​កញ្ចប់ៗ​តែម្ដ​ង​»។

Newsroom Cambodia មិនអាច​សុំការ​អធិប្បាយពីអភិបាលខេត្ដកណ្ដាល លោក គួច ចំរើន បានទេ។​

បើតាម​​ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍ​កម្ពុជា ផ្ទះ​ប្រជាពលរដ្ឋជាង១៥០០ខ្នង និង​ដីស្រែជិត៣ម៉ឺនហិកតា រង​ផលប៉ះពាល់ពី​គម្រោង​ព្រែកជីក​ហ្វ៊ូណនតេជោ​​នេះ​។​

គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ (MRC) បាន​ផ្ញើសារ​តប​នឹង​សំណួរ​របស់​ Newsroom Cambodia  កាលពី​ថ្ងៃទី​៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ​២០២៤​នេះ​ថា រាល់គម្រោងធំៗទាំងអស់នៅក្នុងអាងទន្លេមេគង្គ រួមទាំងគម្រោងនានានៅតាមដៃទន្លេ គួរតែ​ត្រូវ​បាន​វាយ​តម្លៃ​សម្រាប់​ផល​ប៉ះពាល់​ឆ្លងដែន​​ដែលអាចកើតមាន។​

គណៈកម្មការ​ទន្លេ​មេគង្គ​បន្ថែមថា រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ ខ្លួន​​​មិនទាន់ទ​ទួល​បាន​ឯកសារ​បន្ថែម​ណាមួយ​ពី​កម្ពុជា ទាក់ទង​​នឹង​ផល​ប៉ះពាល់​ឆ្លងដែន​​នៃ​ព្រែកជីក​ហ្វូណនតេជោ​នៅ​​ឡើយ​ទេ ប៉ុន្តែ​គណៈកម្មការ​​​នៅ​តែ​ទំនាក់​ទំនង​ជិតស្និទ្ធ​ជាមួយ​​កម្ពុជា ហើយ​ត្រៀម​ខ្លួន​ដើម្បីពិនិត្យឯកសារបន្ថែមទៀតដែល​មាន​​នា​ពេល​ខាងមុខ​​។

គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ​បន្ថែម​ថា៖ «បន្ទាប់ពីការដាក់ស្នើគម្រោងព្រែកជីកហ្វ៊ូណន​ពី​ប្រទេស​កម្ពុជា និងសំណើ និងកង្វល់ពីប្រទេសសមាជិកផ្សេងទៀត ដូច​ដែល​បាន​បង្ហាញនៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​គណៈកម្មាធិការចម្រុះ MRC កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ គណៈកម្មការ​​កំពុងពិនិត្យ ហើយ​នឹង​ផ្តល់​យោបល់​ដល់​ប្រទេស​សមាជិក ដើម្បី​​នាំយកព័ត៌មានបន្ថែមអំពី​គម្រោង​តាមរយៈ​​​​​ការសង្ខេបបច្ចេកទេស និង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច ការផ្លាស់​ប្តូរ​បទពិសោធន៍​ជាមួយព្រែក​ជីក​​​ស្រដៀងគ្នាផ្សេងទៀត ការត្រួតពិនិត្យរួមគ្នា និង​ការវាយតម្លៃ​ផល​ប៉ះពាល់​ឆ្លងដែន​បន្ថែម​ទៀត​នៅពេលមានការស្នើសុំ»។

ក្នុង​ពេល​ចុះទៅ​ពិនិត្យ​ទី​តាំង​គម្រោងផ្លូវ​នាវា​ចរណ៍ «ព្រែក​ជីក​ហ្វូណន​តេជោ» កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែ​សីហា ឆ្នាំ២០២៤ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល អនុប្រធានទី១ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍ​កម្ពុជា ប្រាប់​ក្រុម​អ្នកសារព័ត៌មាន​ថា ពលរដ្ឋ​ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ដោយគម្រោង​ព្រែក​ជីក​ហ្វូណន​នឹង​ត្រូវ​ទទួល​​​បាន​សំណង​ទៅតាម​តម្លៃ​ទីផ្សារ​ជាក់​ស្តែង​។

បើ​តាម​លោក ស៊ុន ចាន់ថុល ការសាងសង់ព្រែកជីកនេះ​នឹងត្រូវជីកថ្មីទាំង​ស្រុង​ត្រឹម​តែ​៧គីឡូម៉ែត្រ​ប៉ុណ្ណោះ​នៅ​ក្នុងខេត្តកែបដើម្បី​ភ្ជាប់ទៅសមុទ្រ។ ចំណែកព្រែកប្រវែង ១៣៥ គីឡូម៉ែត្រ​ដែលមានស្រាប់​ គឺគ្រាន់តែដើម្បីពង្រីកឱ្យ​​ធំ ហើយ​៣៨គីឡូម៉ែត្រផ្សេងទៀតមាន​ចំណុច​​ខ្លះ​​​កោងខ្លាំង ដែលគ្រាន់តែ​ត្រូវការជីកតម្រង់បន្ថែមប៉ុណ្ណោះ។

លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវ​ពី​ការវិវត្ត​សង្គមលើកឡើងថា ពាក្យថា​សំណង​សមរម្យ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ មិនមាន​គោលការណ៍​ចែងជាក់លាក់ ច្បាស់លាស់​ថា​ សំណង​សមរម្យ​នឹង​បែងចែក​យ៉ាង​ណា​នោះទេ។ លោក​ថា មូលហេតុ​នេះ​ទើប​នាំឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ពី​ការអភិវឌ្ឍតែងមានក្ដីបារម្ភ ទោះបីរដ្ឋាភិបាលសន្យាថា​នឹង​ផ្ដល់សំណង​សមរម្យ​ជូន​ពួកគាត់​ក៏ដោយ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ប៉ុន្តែរឿងឱ្យហើយនៅតែមានអ្នកខ្លះមិនសប្បាយចិត្ដ វាមាន​រឿង​ពីរ ទី១ គឺសំណងនឹងមិនសមស្របនឹងការបាត់បង់ ហើយទី២ អាច​នឹង​បញ្ហា​ខ្លះ​ដែល​អ្នក​ដែល​ចាត់ចែង​លើ​ហ្នឹង [សំណង] មិន​បាន​បង្ហាញ​តម្លាភាព ប៉ុន្តែ​ឆ្លៀត​យក​ផល​ចំណេញ​ក្នុង​ដំណើរការ​នៃការផ្ដល់ហ្នឹង [សំណង]»។

ចំណែកលោក យ៉ង់ គីមអេង ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍ និង​សន្តិភាព​លើក​ឡើង​ថា ដើម្បី​​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទទួល​បាន​សំណង​សមរម្យ​ រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​គណៈកម្មការ​ត្រួត​ពិនិត្យ និងដោះ​ស្រាយ ព្រមទាំងភាគីពាក់ព័ន្ធដូចជាសង្គមស៊ីវិល ឬ​សហគមន៍​នៅកន្លែងនោះ ដើម្បីតាមដានដំណើរការនៃការដោះស្រាយ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាល​មិនត្រូវយកលក្ខខណ្ឌទៅដាក់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​ស្វែង​រក​បញ្ហា​រួម​ដើម្បី​ដោះស្រាយ។

លោកថា៖​ «បទពិសោធន៍​នៃ​ការដោះស្រាយ​កន្ល​ងម​ក​ហ្នឹង គឺ​តែងតែ​យក​លក្ខខណ្ឌ​របស់​រដ្ឋ​ហ្នឹង​យក​ទៅដាក់ឱ្យពលរដ្ឋ ដែលអ៊ីចឹងហើយដែលពលរដ្ឋហ្នឹងពិបាកនឹងទទួល ប៉ុន្តែ​អត់​បាន​ស្វែង​រក​ដំណោះស្រាយ ស្វែងយល់ពីបញ្ហាពីគ្នាទៅវិញទៅមក»៕

កម្រងរូបភាព៖ មុខរបរលក់ខោ​​​អាវ​​ជជុះ​​នៅជិត​​ផ្សារ​​បឹង​​កេង​​កង ក្រុងភ្នំពេញ

រៀង​រាល់​ព្រឹកម៉ោង៩ លោក​ ខាត់ ​សុខទី ​​វ័យ៤២ឆ្នាំ​ និង​ភរិយា​តែងតែ​មក​រៀបចំលក់ខោ​​អាវជជុះ​​​នៅ​ក្រោម​ឆ័ត្រ​​មួយ​​នៅលើ​បណ្តោយ​ចិញ្ចើម​ផ្លូវ​ក្បែរ​របង​វិទ្យា​ល័យ ជា​ស៊ីម​បឹង​កេង​កង អស់រយៈ​ពេលប្រមាណ២០ឆ្នាំមកហើយ។ ​លោក​បញ្ជាក់ថា ខោអាវ​ជជុះ​ដែល​លោក​លក់​ជា​ប្រភេទ​គីប​​កូ​រ៉េ​យក​ពី​ផ្សារ​ហេង​លី​មកលក់​បន្ត​។ មុខ​របរ​មួយ​នេះ​អាច​ជួយឲ្យគ្រួសារលោក រកប្រាក់កម្រៃបានចន្លោះ​ពី ២០​ទៅ​៣០ ម៉ឺន​រៀល​ក្នុង​មួយ​​ថ្ងៃ ប៉ុន្តែថ្ងៃខ្លះក៏អាចបានតិចជាងនេះ។ លោក​បាន​បន្ថែម​ថា​ក្រៅ​ពី​លក់ខោ​អាវ​ជជុះ​នៅហ្នឹងទីតាំងនេះ លោក​​មាន​ម៉ូយ​បោះ​ដុំតាម​បណ្តា​ខេត្តនានា។ ចំពោះ​ខោអាវជជុះ​លក់​មិន​​ដាច់​​ គាត់​ចែ​ក​ទៅ​អ្នក​​ជិត​ខាងសម្រាប់​ប្រើ​ប្រាស់​ ហើយអាវ​ខ្លះ​ក៏​ធ្វើ​ជា​ក្រណាត់​ជូត​ ហើយពេលខ្លះទៀត ​ក៏​មាន​ម៉ូយ​ដែល​តែង​តែ​​មក​យក​ប្រភេទ​ក្រណាត់​​​នោះ​ ៣​​០០០​ទៅ​៤​០០០​ ក្រណាត់​រៀង​រាល់​សប្តាហ៍​ប្រើ​ប្រាស់​សម្រាប់​សិប្ប​កម្ម​។

លោក ខាត់ សុខទី កំពុងរៀបចំខោអាវជជុះដាក់លក់ នៅជិតផ្សារបឹងកេងកង១ រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ហេង ស៊ីម៉ី)
លោក ខាត់ សុខទី កំពុងរៀបចំខោអាវជជុះដាក់លក់ នៅជិតផ្សារបឹងកេងកង១ រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ហេង ស៊ីម៉ី)
លោក ខាត់ សុខទី និងភរិយាកំពុងរៀបចំខោអាវជជុះដាក់លក់ នៅជិតផ្សារបឹងកេងកង១ រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ហេង ស៊ីម៉ី)
លោក ខាត់ សុខទី និងភរិយាកំពុងរៀបចំខោអាវជជុះដាក់លក់ នៅជិតផ្សារបឹងកេងកង១ រាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃអង្គារ ទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ហេង ស៊ីម៉ី)

កម្រងរូបភាព៖ តម្បាញ​ក្រមា​ខ្មែរ​នៅកោះសូទិន​ ខេត្ត​កំពង់​ចាម

ខេត្ត​កំពង់​ចាម៖ លោក​​ស្រី​ ប៊ុង​ ចាន់​ធី​ វ័យ​៤៥​ឆ្នាំ​ ចេះត្បាញតាំង​ពី​អាយុ​១២ឆ្នាំ​មក​ម៉្លេះ​ ដោយ​សារ​អ្នក​ស្រី​ធំ​ធាត់​ឡើង​នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ​អ្នក​តម្បាញ​។ ដើម​ឡើយ​លោក​​​ស្រី​គ្រាន់​តែ​ជួយ​ត្បាញ ជាមួយគ្រួសារ​​ និង​ស៊ី​ឈ្នួល​ត្បាញតែប៉ុណ្ណោះ។​ នៅ​ភូមិ​ក្រពើ​គម​ ឃុំ​ពាម​ព្រធ្នេះ​ ស្រុក​កោះ សូទិន​ ខេត្ត​កំពង់​ចាមនេះ ​លោក​​​ស្រីមានជួលអ្នកតម្បាញ២នាក់ផ្សេងទៀត ដោយត្បាញ​​បាន​៨​ទៅ​១០​​ក្រមាក្នុង​​មួយ​ថ្ងៃ​។ ក្រមា​​ខ្មែរ​ដែល​លោកស្រីត្បាញ​​មានពីរ​ប្រភេទ​គឺ​ ក្រម៉ា​ប្រើ​ប្រាស់​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​ និង​ក្រមា​​សំរាប់​បង់​ក។ ក្រោយ​ត្បាញ​រួច​បាន​២​ទៅ​៣​កី​ មានឈ្មួញ​មក​យក​ទៅ​លក់​បន្ត​នៅ​តាម​ប្រព័​ន្ធ​អ៊ីន​ធឺ​ណេត​។​

អ្នក​ស្រី​ទួន​ អ៊ុក​ វ័យ​​៥៣​ឆ្នាំ​ ជា​អ្នកស៊ី​ឈ្នួល​​តម្បាញ​ ​នៅ​ឃុំ​ពាម​ព្រធ្នេះ​ ស្រុក​កោះសូទិន​ ខេត្ត​កំពង់​ចាម ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែ​សី​ហា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។ (រូប​ភាព​៖​ រិន​ សុធារ័ត្ន)​
ឧបករណ៍​កី​តម្បាញ​​ដែល​ច្នៃ​ធ្វើ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ នៅ​ឃុំ​ពាម​ព្រធ្នេះ​ ស្រុក​កោះសូទិន​ ខេត្ត​កំពង់​ចាម ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែ​សី​ហា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។ (រូប​ភាព​៖​ រិន​ សុធារ័ត្ន)​
​អំ​បោះ ប្រើសម្រាប់ការត្បាញក្រមា នៅ​ឃុំ​ពាម​ព្រធ្នេះ​ ស្រុក​កោះសូទិន​ ខេត្ត​កំពង់​ចាម ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែ​សី​ហា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។ (រូប​ភាព​៖​ រិន​ សុធារ័ត្ន)​
លោក​ស្រី​ ប៊ុង​ ចាន់​ធី​ យក​អំបោះ​ដែល​ឱ្យ​បាយ​រួច​យក​ទៅ​ហាល​ថ្ងៃ​ នៅ​ឃុំ​ពាម​ព្រធ្នេះ​ ស្រុក​កោះសូទិន​ ខេត្ត​កំពង់​ចាម ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែ​សី​ហា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។ (រូប​ភាព​៖​ រិន​ សុធារ័ត្ន)​
​អំ​បោះ ប្រើសម្រាប់ការត្បាញក្រមា នៅ​ឃុំ​ពាម​ព្រធ្នេះ​ ស្រុក​កោះសូទិន​ ខេត្ត​កំពង់​ចាម ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែ​សី​ហា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។ (រូប​ភាព​៖​ រិន​ សុធារ័ត្ន)​
ខ្នាល់​ដែល​បាន​ខាលរួចដោយ​រហាត់​ នៅ​ឃុំ​ពាម​ព្រធ្នេះ​ ស្រុក​កោះសូទិន​ ខេត្ត​កំពង់​ចាម ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែ​សី​ហា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។ (រូប​ភាព​៖​ រិន​ សុធារ័ត្ន)​
ត្រល់នៅ​លើ​​ក្រមា​​ដែល​ត្បាញដោយ​ដៃ​នៅ​លើ​កី​តម្បាញ​ នៅ​ឃុំ​ពាម​ព្រធ្នេះ​ ស្រុក​កោះសូទិន​ ខេត្ត​កំពង់​ចាម ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែ​សី​ហា​ ឆ្នាំ​២០២៤​។ (រូប​ភាព​៖​ រិន​ សុធារ័ត្ន)​

កម្រងរូបភាព៖ មុខរបរក្រងអង្រឹងនៅខេត្តតាកែវ

លោកស្រី សារ៉ានី អាយុ ៤៣ឆ្នាំ ចាប់ផ្ដើមមុខរបរក្រងអង្រឹងអស់រយៈពេលជាង១០ឆ្នាំ​មក នៅឃុំរវៀង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ​។  ដើមឡើយលោកស្រីរៀនតពីចាស់ៗ ហើយចាប់​ផ្ដើមរៀនធ្វើដល់ចេះស្ទាត់ និង​បង្កើត​ជាមុខរបរប្រចាំថ្ងៃ។ អាជីពក្រងអង្រឹងនេះ បានជួយ​ជីវភាព​គ្រួសារលោកស្រី និង​អ្នក​ក្រង​អង្រឹងដទៃទៀតនៅក្នុងភូមិជាមួយគ្នា។ លោកស្រីបាន​ទិញ​ក្រណាត់ពីរោងចក្រ ដើម្បីក្រងអង្រឹង និងក្រណាត់ជូត​ជើងទាំងនេះ។ ក្រោយក្រងរួច លោកស្រីលក់បោះដុំតទៅអ្នកលក់តាមរទេះ ឬលក់រាយ។

លោកស្រី សារ៉ានី កំពុងក្រងអង្រឹង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ចឹង លីលី)
លោកស្រី សារ៉ានី កំពុងក្រងអង្រឹង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ចឹង លីលី)
អង្រឹង ដែលលោកស្រីសារ៉ានីក្រង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ចឹង លីលី)
លោកស្រី សារ៉ានី ចាប់ផ្ដើមមុខរបរក្រងអង្រឹងអស់រយៈពេលជាង១០ឆ្នាំ​មក នៅឃុំរវៀង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ​ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ចឹង លីលី)
ក្រណាត់ដែលលោកស្រីបានទិញមកពីរោងចក្រ និងជ្រៀកជាសរសៃតូចៗទុកសម្រាប់ក្រង នៅឃុំរវៀង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ​ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ចឹង លីលី)
លោកស្រី សារ៉ានី ចាប់ផ្ដើមមុខរបរក្រងអង្រឹងអស់រយៈពេលជាង១០ឆ្នាំ​មក នៅឃុំរវៀង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ​ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ចឹង លីលី)
អង្រឹង និងក្រណាត់ជូតជើង ដាក់លក់នៅឃុំរវៀង ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ​ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ ចឹង លីលី)

បទយកការណ៍៖ពលរដ្ឋ​បឹង​តាមោក​សម្រេច​ទទួល​យក​សំណង​​ទាំង​បង្ខំ​ក្រោយ​រង​សម្ពាធ​ពី​អាជ្ញាធរ

ប្រមាណ​១០គីឡូមែត្រពីក្រុងភ្នំពេញ ផ្ទះមួយចំនួននៃសហគមន៍បឹងតាមោកបានរុះរើទៅទីតាំងថ្មីដែលមានចម្ងាយប្រមាណ៣០០ម៉ែត្រពីទីតាំងចេញពីផ្លូវ១៣០ស្ថិតក្នុងខណ្ឌព្រែកព្នៅ។ផ្ទុយពីផ្ទះផ្សេងទៀ តដែលកំពុងរុះរើមានសំឡេងតុងតាំង ផ្ទះឈើមួយខ្នងដែលជាប់នឹងផ្ទៃបឹងតាមោកដែលត្រូវបានចាក់ដីបំពេញរៀងរាល់ថ្ងៃ ក៏អាចនឹងមានវាសនា មិនខុសពីលំនៅឋានផ្សេងទៀតប៉ុន្មានដែរ។ថ្វីបើម្ចាស់​​ផ្ទះ​នេះ មិនព្រមចាកចេញ ការចាក់ដីលប់រាល់ថ្ងៃនេះ មិនយូរមិនឆាប់ផ្ទះមួយខ្នង​នេះ នឹងលែងមា​នរូ​ប​រាងបង្អួតគេឯងដូ​ចមុ​នទៀតហើយ ក្នុងពេលដ៏ខ្លី។

តំណាងពលរដ្ឋបឹងតាមោក អ្នកស្រី ស៊ា ដាវី លើកឡើងថាអ្នកស្រី បានទទួលសំណងចុងក្រោយគេ កាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំនេះ ដោយអាជ្ញាធរនៃខណ្ឌព្រែកព្នៅបានផ្ដល់ដីពីរឡូតិ៍ និងផ្ទះពីរខ្នង ដែលមា​ន​ទំហំក្បាលដី​៤ម៉ែត្រ បណ្ដោយជាង២០ម៉ែត្រ និងលុយ៣ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក។

អ្នកស្រីបន្តថាកន្លងមកអ្នកស្រីបានចូលរួមជាមួយពលរដ្ឋផ្សេងទៀតដែរ ដើម្បីស្នើសុំរស់នៅទីតាំងជាប់នឹង​ផ្ទៃបឹងតាមោក ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរ និងតុលាការបានចោទប្រកាន់លោកស្រី និងតំណាងពលរដ្ឋផ្សេងទៀ​​ត ដែលជំរុញធ្វើឲ្យអ្នកស្រី និងពលរដ្ឋផ្សេងទៀតបង្ខំចិត្តទទួលយកសំណង។

អ្នកស្រីបន្តថា៖«វាបន្ថយសម្ពាធកុំឲ្យយើងរវល់ជាមួយអាការឈ្លោះគ្នាញាំញីនឹង បើថាឲ្យយើងពេញចិត្ត​​​សប្បាយរីករាយនឹងទៅ ដូចអត់មានទេ តែកាត់ដូរនឹងសេរីភាពកុំឲ្យមានការឈ្លោះគ្នា បង្ករ​​​​ហឹង្សាអីតទៅទៀត ដូចថាយើងធុញទ្រាន់រស់នៅក្នុងសភាពនឹងណាស់ »។

បឹងតាមោកជាបឹងធំជាងគេ និងអាចស្ដុកទឹកបានច្រើនជាងគេដែរនៅក្នុងរាធានីភ្នំពេញ។នៅជុំវិញបឹងមានប្រជាជនរស់នៅប្រមាណ ៣០០គ្រួសារ និងមានមនុស្សប្រហែល ១ ០០០នាក់ ដែលភាគច្រើនពួ​ក​​គេប្រ​​ក​​បរ​បរចិញ្ចឹមជីវិតដោយការនេសាទត្រី ដាំដំណាំ ចិញ្ចឹមត្រី និងរកស៊ីលក់ដូរនៅផ្ទះ។​ហើយ​បឹង​នេះ ក៏ជាទីតាំងដែលមានប្រព័ន្ធអេកូដ៏សម្បូរបែប និងចម្រុះរបស់សត្វស្លាប និងសត្វត្រី។​

ទោះ​ជា​យ៉ាងណា​​ គិត​ត្រឹម​​ខែ​សីហា​ ឆ្នាំ​២០២៣​កន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលបានកាត់ដីបឹងចំនួន៧៩លើក ប្រ​​គ​ល់​ឱ្យ​ឯកជន និងក្រសួងនានា ដែលមានចំនួនជាង២ពាន់ (២,៤១១)ហិកតា នៃផ្ទៃបឹងសរុបជាង ៣ពាន់ (៣,២៣៩) ហិកតា។

ចាប់​តាំង​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ចាប់​​ផ្ដើម​កាត់​​​ផ្ទៃ​បឹង​តា​មោកកាល​​ពី​ឆ្នាំ​២០១៨​មក ​​​​សហគមន៍​បឹង​តា​មោក​​ចាប់​ផ្ដើ​​​​មចេញ​តស៊ូមតិ​ ​ហើយត្រូវរង់ដោយ​​អំពើ​ហិង្សា​​ជា​​បន្តបន្ទាប់​​​នៅ​ពេល​​ពួកគេ​ សំដែងនៅ​នៅ​តាម​ដង​ផ្លូវ​​​។ ​​​​

ប្រភពដដែលបន្តថា​សាលាដំបូង​រាជធានី​​ភ្នំពេញ​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​​អ្នក​ស្រី​​​​ និង​ក្រុម​គ្រួសារ​ចំនួន​៣​ករ​​ណី​​​​​ក្រោម​បទ​ចោទ​​​ពី​បទ​ហិង្សា​ដោយ​ចេតនា និង​ប្រឆាំង​នឹង​អ្នក​រាជការ​សាធារណៈ​​ និង​បទ​ចោទ​ផ្សេង​​ៗទៀត​។អ្នក​ស្រី​ថា​​​​​​​​​​​មូលហេតុ​ដែល​អ្នក​ស្រី​ចង់​រស់​នៅ​ទីតាំង​ចាស់​នេះ​គឺ​ដោយ​សារ​តែ​​​​ជាប់​នឹង​ផ្លូវ​ធំ​ដែល​អាច​ឱ្យ​អ្នក​ស្រី​លក់​ដូរ​បាន​​​ ហើយ​អ្នក​ស្រី​ថា​​ផ្ទះ​នេះ​គឺ​ជា​អនុស្សាវរីយ៍ ​​​​អស់​រយៈ​ពេល​​ប្រមាណ​៣០​ឆ្នាំ​ម​​ក​​​ហើយ​។

​​​​បើតាមអ្នកស្រី​ ស៊ា ដាវី ​​​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ រូបគេ​បាន​​​ចូល​រួម​​ជាមួយ​សមាជិក​ស​​ហ​គមន៍​ផ្សេង​ទៀត​ ដើម្បី​តស៊ូ​មតិ​ដោយ​អហិង្សា​ ទាមទារសុំ​រស់​នៅទីតាំង​ចាស់ដដែល​។អ្នកស្រី​បន្ត​ថា​​ចា​​ប់​តាំ​​ង​ពី​អ្នក​ស្រី​​តស៊ូមតិ​កន្លង​មក រូបគេ​រង​នូវ​សំពាធ​ផ្លូវ​ចិត្ត​​ និង​រង​អំពើ​ហិង្សា​​ពី​សំណាក់​អាជ្ញាធរថែម​​ទៀ​​​​ត​ផង​​​​។

 ​​​​​​​​​​

​​​​​​​អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «សុខភាពមួយឆ្នាំចុងក្រោយនេះវេទនា និយាយតាំងពីគេលុបដីបឹង រើកន្លែងអាស្រ័យផល ហើយដល់ដីលំនៅឋានទៀត គេដាក់លិខិតឲ្យរុះរើ ផ្ទះអ្នកនេះ ផ្ទះអ្នកនោះ ដល់រុះរើទាំងសហគមន៍ទៀត កាន់តែធ្វើឲ្យគិតច្រើន យប់ខ្លះដេកអត់លក់ទេ ម៉ោងមួយយប់អីទៅអង្គុយឆុងកាហ្វេ អង្គុយម្នាក់ឯង មួយយប់ទល់ភ្លឺ ដើរចេញដើរចូល ស្ត្រេស វាងងុយប៉ុន្តែគេងអត់លក់ »។

គេសង្កេតឃើញថាប្រជាជន​នៅ​តំបន់​បឹង​តាមោក​ដែល​បាន​ទទួល​យក​គោល​នយោបាយ​សំណង​លើក​ដំបូង​មាន​ចំនួន​ ៣២ ខ្នង​ផ្ទះ ហើយ​កំឡុង​ឆ្នាំ​២០២៣​នៅ​សល់ ៧៦ខ្នង​ផ្ទះ ដែល​មាន​​ទៅ​ដល់​ ១០០​គ្រួសារ​បន្ត​ទទួល​យក​គោល​នយោបាយ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ ក្រោយ​ពី​មាន​សកម្មភាព​ ការ​គំរាម​កំហែង​នានា​ និង​ការ​លាប​ពណ៌​ចោទ​ប្រកាន់​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តំបន់​បឹង​តាមោក​ដែល​ព្យាយាម​តវ៉ា​ទាំង​នោះ​ថា​ជា​ក្រុម​គណបក្ស​ប្រឆាំង​។

ចំណែក​តំណាង​ប្រជាពលរដ្ឋ​​បឹង​តាមោក​​ដែល​កំពុង​ភៀស​​ខ្លួន​​​នៅ​ប្រទេស​ថៃ​​ដើម្បី​គេច​ចេញ​ពី​ដីការប​​ស់​​​​តុលាការ​ អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា​​ ឱ្យ​ដឹង​ថា​​ប្ដី​របស់​​​អ្នក​ស្រី​​សម្រេច​ទទួល​យក​សំណងកាលពី​ចុង​ខែ​ មិថុនា នឹងគេដែរ​ ដោយ​ទទួល​បាន ​ផ្ទះ​មួយល្វែង រួមទាំង​ថវិកាមួយ​ម៉ឺន​ដុល្លារ​ គឺ​ដោយ​សារ អាជ្ញាធរ​បាន​​គ្រោង​នឹ​​ង​​ឈូស​ឆាយ​​​​​​លើ​ផ្ទះ​អ្នកស្រី​ និង​ពលរដ្ឋ​ផ្សេង​ទៀត​ដើម្បី​សាងសង់​​​ស្ពាន​​។

បើតាមអ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា​​​ សំណង​ដែល​​រដ្ឋាភិបាល​​ផ្ដល់​ឱ្យ​គឺ​មិនអាចបំពេញតម្រូវការចំពោះទីផ្សារ ដែ​ល​មានតម្លៃក្រោមធម្យបានទេ ​​​​ប្រសិនបើគ្រួសារអ្នកស្រីចង់យកទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់ការ​តាំងទីលំ​នៅ​​​​​​ថ្មី។អ្នក​ស្រី​ឱ្យ​ដឹង​ថា​​​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​​នៅ​​មិន​ទាន់​ទម្លាក់​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​លើ​អ្នកស្រី​ចំនួន​៣​ករណី​​​អំឡុង​​​ពេល​ដែល​អ្នក​ស្រី​ចេញ​មុខ​ដឹក​នាំ​ការ​តវ៉ា​កន្លង​មកនៅឡើយទេ​​ ដូច្នេះ​អ្នក​ស្រី​បន្ត​រស់​នៅ​​​ក្រៅ​​ប្រទេស​ដដែល។អ្នក​ស្រីពិតជា​​​​​​សោកស្ដាយ​ដែល​អាជ្ញាធរ​​មិន​អាច​​ឱ្យ​ អ្នកស្រី​ និង​ពលរដ្ឋ​ផ្សេង​ទៀ​ត​​អាច​រស់​នៅ​​​ជាប់​បឹង​តាមោក​បាន​។

អ្នកស្រីបន្តថា៖«បើក្មួយសួរអារម្មណ៍ ឲ្យប្រៀបបាន ប្រៀបអត់បានទេ ប៉ុន្តែយើងត្រូវតែបង្ខំចិត្ត យកដោយការឈឺចិត្តបំផុត [ទទួលសំណងពីរដ្ឋាភិបាល] ហើយបើយើងមិនទទួលយកទេ គឺយើងអត់មានជំរើស ពីព្រោះអីថ្នាក់ដឹកនាំគាត់អត់អើពើ គាត់អត់ខ្វល់ពីការឈឺចាប់របស់ពួកយើងអញ្ចឹង យើងអត់មានជម្រើសទេ »។

ប្រភពដដែលឱ្យដឹងថា​​បឹង​តាមោក​គឺ​មាន​អត្ថន័យ​​​សំខាន់​សម្រាប់​អ្នក​ស្រី​ និង​​ពលរដ្ឋ​ឯ​ទៀត​គឺ​ដោ​យ​​​សា​​​​រ​​បឹង​តាមោក​​ដែល​ធ្លាប់​ឱ្យ​ពលរដ្ឋអាច​​នេសាទ​ត្រី​ បេះផ្កាឈូក​ រកខ្ចៅ​ និង​ចញ្ចឹម​ត្រី​​ សម្រាប់​​ផ្គត់​ផ្គង់​ជីវ​ភា​ព​​ប្រចាំថ្ងៃ បានផ្តល់ក្តីសុខសម្រាប់សហគមន៍ ដែលរស់នៅជុំវិញបឹងធម្មជាតិមួយនេះ​។មួយវិញ​ទៀ​​​​ត​​បឹង​នេះ​ក៏ជា​កន្លែង​រំដោះ​ទឹក​ជំនន់​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​នៅ​ពេល​ដែល​មាន​ភ្លៀង​ធ្លាក់​ម្ដងៗដែរ។

អ្នកស្រីបន្តថា៖«ទីមួយវាលុបបំបាត់ធនធានធម្មជាតិដែលគួរឲ្យសោកស្ដាយបំផុត ទីពីរបើសិនជាបឹងនឹងនៅ ប្រជាពលរដ្ឋយើងច្រើនគ្រួសាររស់នៅដោយធូធារ ទីបីទៀតសោកស្ដាយការអភិវឌ្ឃមានសិទ្ធរស់នៅតែអស់លោកមន្ត្រី ឧកញ៉ា និងក្រុមហ៊ុន ចំណែកប្រជាពលរដ្ឋពួកយើង ត្រូវតែបង្ខំចិត្តចាកចេញ ដោយក្ដីឈឺចាប់ ដោយការសោកស្ដាយបំផុត ហើយយើងចង់ឲ្យបឹងតាមោកត្រឡប់វិញតែយើងអត់មាជំរើសអ្វី »។

មិនខុសគ្នាទេ ​តំណាង​ពលរដ្ឋ​ម្នាក់​ទៀត ​​ដែល​បង្ខំចិត្តទៅតាំង​លំនៅថ្មី​ អ្នកស្រី សឿន ស្រីសុត ឱ្យដឹង​ថា​​​មូលហេតុ​ដែល​​គ្រួសារ​អ្នក​ស្រី​ព្រម​ទទួល​យក​សំណង​គឺ​នៅ​ពេល​ដែល​​ប្ដី​របស់​​អ្នក​ស្រី​បាន​​ជួប​គ្រោះ​​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍​​ធ្ងន់ធ្ងរ​ ហើយ​គ្រួសារ​អ្នកស្រី​មិន​មាន​ថវិកា​ទូទាត់ថ្លៃព្យាបាលជំងឺឱ្យប្តីរបស់អ្នកស្រី។

លើសពីនេះទៀត ​អាជ្ញាធរ​បាន​ផ្ដល់​សំណង​ផ្ទះ​ និង​ដី​ចំនួន​២កន្លែង​ រួម​ទាំងថវិកា​ជាង​១ម៉ឺន​ដុល្លារ​ដែរ ប៉ុ​​ន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​​​គ្រួសារ​​របស់ខ្លួន បាន​ចំណាយ​លុយ​ទាំង​នោះ​អស់​​ដោយ​ត្រូវ​​ឱ្យ​ថ្លៃ​ពេទ្យ​​ និង​​ជួសជុល​ផ្ទះ​ប​ន្ថែ​​ម​ដើម្បី​អាច​រស់​នៅ​បាន។ ​

អ្នកស្រី សឿន ស្រីសុត ថ្លែង​​ទៀត​ថា​​សំណង​ដែល​ទទួល​បាន​នេះ​មិន​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​​គ្រួសារ​អ្នកស្រី​អាច​ប្រក​ប​​មុខរបរ​​រកត្រី​​ និង​បេះ​ផ្កាឈូក​ដូច​កន្លែង​ចាស់​បាននោះឡើយ។ហើយបើគិត​ពី​អនាគត​កូនៗ​ដែល​កំ​ពុ​ង​​សិក្សា​​​​វិញ ក៏ជួបបញ្ហាដែរ ដោ​យ​សារ​តែ​ទីតាំង​ថ្មី​​​ស្ថិត​នៅ​ផ្លូវ​លំ​ដែល​មិន​អាច​​​លក់​ដូរ​​បាន​។ ​​ ​​​​​​

អ្នកស្រីបន្តថា ៖«មានតែលក់ដូរតិចតួចនៅផ្ទះបន្តទៀត ព្រោះដោយសារ បញ្ហាក្នុងគ្រួសារខ្ញុំប្ដីខ្ញុំ គាត់ជួបគ្រោះថ្នាក់ចររាចរណ៍អញ្ចឹង គាត់ប៉ះពាល់ក្បាលគាត់អត់អាចចេញទៅរកស៊ីក្រៅបានទេ អញ្ចឹងមានតែខ្ញុំនៅលក់ដូរតិចតួចនៅផ្ទះនឹងដើម្បីប្រកមុខបរបរចិញ្ចឹមជីវិត តទៅថ្ងៃមុខទៀត ដើម្បីដោះទាល់ការសិក្សារបស់កូនអញ្ចឹង ព្រោះបើខ្ញុំចេញរកក្រៅត្រូវចោលប្ដីគាត់អត់មានសតិ អត់មានស្មារតីអញ្ចឹងគឺអាមានហានិភ័យ »។

ដោយឡែក អភិបាលរងសាលារាជធានីភ្នំពេញ លោក កើត ឆែ និងអភិបាលខណ្ឌព្រែកព្នៅ លោក ធឹម សំអា​ន  បដិសេធក្នុងការអត្ថាធិប្បាយចំពោះបញ្ហានេះ មុននឹងផ្តាច់ទូរស័ព្ទចុះ។

រីឯប្រធានកម្មវិធីសិទ្ធិក្នុងទីក្រុង នៃអង្គការសមាគមធាងត្នោត លោក ស៊ាង មួយឡៃ ប្រាប់គេហទំ​​ព័រ N​​​e​​wsroom Cambodia នៅថ្ងៃនេះថា​ទាក់ទង​នឹង​ទំហំនៃសំណងរបស់រដ្ឋាភិបាលចំពោះប្រជាព​ល​រដ្ឋនៅទីនោះនៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ ឬស្មើនឹងទំហំនៃសំណងដែលពួកគាត់ត្រូវទទួលបាននោះទេ ព្រោះថាបើដំបន់នោះមានការអភិវឌ្ឍនៅនឹងកន្លែងប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះអាចមានជីវភាពប្រសើរជាងនេះ​​។

លោកបន្តថា៖«ហើយចំពោះសំណងយើងឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនហើយដែលគាត់បានព្រមទទួ​​​លសំណង ហើយដោះដូរទៅទីតាំងផ្សេង ប៉ុន្តែជាកាចាប់អារម្មណ៍របស់ខ្ញុំ ខ្ញុំគិតថាសំណងនោះវាមិនទាន់បានសមរម្យទៅតាមលក្ខខណ្ឌនៃការកាន់ដីធ្លី របស់គាត់នៅឡើយទេ »។

កាលពីឆ្នាំ២០២២ រដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចកាត់ផ្ទៃដីនៃបឹងតាមោកជាង ៧ ហិកតារ(៧,០៥) ឱ្យទៅ​អ​គ្គិ​​ស​នីកម្ពុជា (EDC) និងចំនួន៣ហិកតារទៀត ឱ្យទៅតារាចម្រៀង និងជាសមាជិកបក្សកាន់អំណា​​ច លោ​ក ព្រាប សុវត្ថិ។​ក្រៅពីនេះ ផ្ទៃដីបឹងតាមោកទំហំសរុបជាង៦ហិកតារទៀត កាត់ទៅឱ្យលោ​​ក សេង យូអ៊ាន់ អគ្គ​​នាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានភស្តុភារ និងហិរញ្ញវត្ថុ នៃរក្រសួងមហាផ្ទៃ និង កាត់ដី​​បឹងតា​​មោកទំហំ៦៧ ហិកតារ ទៅឱ្យលោក នុត តុន ដែលគេស្គាល់ថាជានាយកក្រុមហ៊ុន អ័រគីដេ វីឡា​​ (​O​​​rkide Villa)។តួលេខនេះ នៅមិនទាន់គិតដល់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនទៀត ដូចជាលោក ទៀ បាញ់ អតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិ ជាដើមនៅឡើយផង ដែលធ្លាប់ទទួលបានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីនៅ​តំបន់​បឹ​ង​តាមោកនេះដូចគ្នាដែរ៕​

កម្រងរូបភាព៖ ការសាងសង់ផ្ទះត្រចៀកកាំ ត្រូវការទាំងដើមទុន និងបច្ចេកទេស

ស្ថិតក្នុងវ័យ​ ១៨ឆ្នាំកូនប្រុសម្ចាស់ផ្ទះត្រចៀកកាំដែលតែងតែនៅមើលថែរក្សានៅទីតាំងនោះ គឺ​លោក​ លី សាមីត រស់នៅភូមិព្រៃព្រូស ឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្ដកំពត។ លោកនិយាយ​ថា ផ្ទះត្រចៀកកាំនេះចំណាយថវិកាអស់ប្រមាណ​៤ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិកសម្រាប់ការសាងសង់​។ មួយវិញទៀត លោកបានអញ្ជើញអ្នកជំនាញពីប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី មកពិនិត្យ និង​រៀបចំ​បច្ចេក​ទេសផ្សេងៗ ដើម្បីឲ្យត្រចៀកកាំអាចមករស់នៅផ្ទះនេះ។ លោកបញ្ជាក់ថា បើមិនមាន​បច្ចេកទេស​ត្រឹមត្រូវទេ ផ្ទះភាគច្រើនគឺធ្វើរួច តែគ្មានត្រចៀកកាំមកនៅនោះទេ។ បើតាមបញ្ជាក់​​របស់​លោក​ លី សាមីត ជាទូទៅការប្រមូលផលធ្វើឡើងជារៀងរាល់ខែ ហើយក្នុងម្តង​អាច​បានផលចន្លោះពី ១ទៅ២គីឡូក្រាម។ ចំណែកតម្លៃវិញ លោកថាក្នុង១គីឡូក្រាមមានតម្លៃ ហើយ ៧០០ដុល្លារអាមេរិក ហើយសំបុកត្រចៀកកាំនេះគេអាចយកទៅកែច្នៃធ្វើជាទឹកត្រចៀកកាំ និងបង្អែមផងដែរ។

សំបុកត្រចៀកកាំដែលអាចយកទៅកែច្នៃជាផលិតផលសម្រេចបាន ភូមិព្រៃព្រូស ឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្ដកំពត នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ អឹប ខេណែត)
ស៊ុតរបស់សត្វត្រចៀកកាំ ភូមិព្រៃព្រូស ឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្ដកំពត នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ អឹប ខេណែត)
ការរៀបចំផ្នែកខាងក្នុងនៃផ្ទះត្រចៀកកាំ ភូមិព្រៃព្រូស ឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្ដកំពត នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ អឹប ខេណែត)
រូបភាពពីផ្នែកខាងក្រៅនៃផ្ទះត្រចៀកកាំ ភូមិព្រៃព្រូស ឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្ដកំពត នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ អឹប ខេណែត)
ប្រដាប់បំពងសំឡេងហៅត្រចៀកកាំដែលនៅឆ្ងាយ ភូមិព្រៃព្រូស ឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្ដកំពត នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ អឹប ខេណែត)
ទិដ្ឋភាពនៃផ្នែកម្ខាងពីលើដំបូលផ្ទះត្រចៀកកាំ ភូមិព្រៃព្រូស ឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្ដកំពត នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ អឹប ខេណែត)
ផ្ទះត្រចៀកកាំ ភូមិព្រៃព្រូស ឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្ដកំពត នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ (រូបភាព៖ អឹប ខេណែត)

រដ្ឋាភិបាលប្រកាសទទួលថវិការពីប្រជាពលរដ្ឋសម្រាប់កសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន

រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសអំពីមហិច្ឆតាកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន ខណៈអំពាវនាវឲ្យសាធារណៈជននៅគ្រប់មជ្ឃដ្ឋានចូលរួមចំណែក ក្នុងការការពារមាតុភូមិ និងបុព្វហេតុជាតិមួយនេះ។

សេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្រ្តី ដែលចេញនៅថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ បា​​ន​ឲ្យដឹងថាការបង្កើត «មូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន» ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណង ​​ដើម្បីកៀរគរថវិកាបន្ថែមសម្រាប់កសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានា តាមបណ្ដោយព្រំដែន ព្រមទាំងដើ​​ម្បីផ្ដល់ឱកាសឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានក្នុង និងក្រៅប្រទេសបានចូលរួមចំណែកដោ​យផ្ទា​​ល់​ជា​​មួយ​រដ្ឋាភិបាល។

តាមរយៈសារមួយនៅក្នុងបណ្តាញសង្គម លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីព្រឹកមិញនេះ ក៏បានជម្រុញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមឲ្យបានផុសផុលតាមការស្ម័គ្រចិត្ត សំដៅរួមគ្នាក្នុងធ្លុងសាមគ្គីជាតិខ្មែរ ដើម្បីថែរក្សាសុខសន្តិភាព អធិបតេយ្យភាពជាតិ និងបូរណភាពទឹកដី ជាពិសេស​វាជាការជំរុញការអភិវឌ្ឍតាមតំបន់ព្រំដែ​ន​​ឱ្យបានកាន់តែរឹងមាំ និងប្រកបដោយចីរភាព។

ប្រភពបន្តថា៖ «រួមគ្នាកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមបណ្តោយព្រំដែនរបស់យើង តាមរយៈ មូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធតាមព្រំដែន។[…] សូមបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេសចូលរួម​​អោយបានច្រើនកុះករ ដើម្បីជាស្មារតីជាតិខ្មែរក្នុងការចូលរួមពង្រឹងនិងអភិវឌ្ឍតំបន់ព្រំដែនរបស់យើ​ង»។

លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបង្កើតមូលនិធិនេះឡើងកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤កន្លងទៅនេះ គឺ​​ជ្រើសរើសចំថ្ងៃនៃខួបមួយឆ្នាំនៃការឡើងកាន់ដំណែងជានា​យករដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោក។

លោក ប៉ែន បូណា អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលបានថ្លែងឲ្យដឹងនារសៀលនេះថា គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះគឺផ្តោត​ការយកចិត្តទុកដាក់នៅក្នុងការកសាងខ្សែក្រវ៉ាត់​ព្រំដែន ហើយមូលនិធិនេះនឹងក្លាយជាមធ្យោ​បា​​យ​មួ​​យ​ដែលអនុញ្ញាតិឲ្យប្រជាពលរដ្ឋអាចរួមចំណែកដោយផ្ទាល់បាន។

លោកបន្តថា៖ «រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើហើយ ធ្វើតាំងពីយូរហើយក្នុងការកសាងក្រវ៉ាត់ព្រំដែន ប៉ុន្តែពេលនេះរាជរដ្ឋាភិបាលដោយឃើញថាមានបងប្អូនជាច្រើនចង់ចូលរួមចំណែកជានិមិត្តរូបនៅក្នុងការស្រ​​ឡា​ញ់​ទឹកដី ក៏លោកបានប្រកាសឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងចូលរួមបរិច្ចាកតាមសទ្ធា តាមលទ្ធភាព ដើម្បីឲ្យទាំ​ង​អស់គ្នាមានចំណែកនៅក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងតំបន់ព្រំដែន »

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា គឺលោក ប៉ា ចាន់រឿន ទទួលស្គាល់ថាមូលនិធិនេះនឹងដើរតួសំខាន់នៅក្នុងការរួមចំណែករក្សាស្ថេរភាពនៅតាមតំបន់ព្រំដែន។

លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំសាទរចំពោះការបង្កើតមូលនិធិកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធព្រំដែនកម្ពុជា ព្រោះវាជាយ​ន្ត​ការមួយដើម្បីកៀរគរធនធានដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅតាមព្រំដែន ដែលកំពុងតែខ្វះខា​តនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ […] គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នេះក៏វាជាចំណែកមួយនៅក្នុងការលើកកម្ពស់សកម្មភាពនៃកា​រការពារព្រំដែនផងដែរ »

តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គមរូបនេះយល់ឃើញថា ការដាក់ចេញនូវផែនការចំណាយច្បា​ស់​លា​​ស់ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលគឺជាប្រការចាំបាច់ នៅក្នុងការធានាឲ្យបាននូវការចាយវាយប្រកបដោ​​​យ​​ប្រ​​សិទ្ធិភាព តម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព។

លោកបន្តថា៖ «ដើម្បីធានាថាធនធានដែលបានប្រមូលពីប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈមូលនិធិនេះប្រើប្រាស់ចំគោលដៅ និងមានប្រយោជន៍រួមសម្រាប់ជាតិ រដ្ឋាភិបាលគួរតែលើកជាគម្រោងជាក់លាក់ និងដាក់ចេញជាយន្តការនៅក្នុងការចាយវាយប្រកបដោយតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពខ្ពស់ដែរ»

ហាក់មិនខុសគ្នាទេ លោក សេក សុជាតិ អ្នក​ប្រឹក្សា​យោបល់​ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្នត់​គំនិត និង​ការ​ស្រា​​វ​​ជ្រា​វ លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបង្ហាញនូវផែនការឲ្យបានច្បាស់លាស់ចំពោះមុខនៃការប្រើប្រាស់ក​ញ្ច​​ប់​ថ​​វិ​ការដែលទទួលបាន ដើម្បីធានាថាការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋពិតជាសម្រាប់បុព្វហេតុជាតិពិតប្រា​ក​ដ​​​មែន។

លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំយល់ថារាជរដ្ឋាភិបាលគួរតែមានផែនការឲ្យបានច្បាស់លាស់ ត្រូវបង្ហាញថាការកសាងហ្នឹង កសាងយ៉ាងម៉េច? ត្រូវការថវិការប៉ុន្មាន? រាជរដ្ឋាភិបាលមានកញ្ចប់លុយប៉ុណ្ណា? ហើយចង់ឲ្យពលរដ្ឋចូលរួមប៉ុណ្ណា? […] ទាំងនេះគឺដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីការទទួលខុសត្រូវ នៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមជាថវិការហើយ ថវិការទាំងនោះនឹងត្រូវបានប្រើប្រាស់ប្រកបដោយតម្លាភាព »។

រីឯលោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ បានប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom Cambodia នារសៀ​​​លនេះថា ការចូលរួមចំណែករបស់ប្រជាពលរដ្ឋមិនមែនជាកាតព្វកិច្ចនោះទេ បើទោះបីជាមូលនិធិនេះ​​នឹងមានផលជះជាវិជ្ជមានដល់កម្ពុជាទាំងមូលក៏ដោយ។

លោកបន្តថា៖ «ចំពោះការសាងសង់ផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែននៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ យើងគាំទ្រ បើបានធ្វើរបងថែមទៀតវាកាន់តែប្រសើរ។ […] ហើយទាក់ទងនឹងទៅនឹងការប្រមូលមូលនិធិ វាមិនមែនជាកាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋទេ វាជាកាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋនៅក្នុងការរ៉ាប់រងការចំណាយ យើងមិនដឹងថាមូលហេតុអីបានជារដ្ឋប្រកាសឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួម ព្រោះពួកគេបានបំពេញកាតព្វកិច្ចនៅក្នុងការបង់ពន្ធរួចសព្វបែបយ៉ាងហើយ »។

របាយការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលបង្ហាញថារហូតមកដល់ពេលនេះ កម្ពុជាបានកសាងផ្លូវតាមបណ្តោយព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាងមាន​ វៀតណាម ថៃ និងឡាវ ក្នុងនោះព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម កសាងផ្លូវបានជិត ៦៨៧គីឡូម៉ែត្រ (៦៨៦.៩៦គីឡូម៉ែត្រ) លើផែនការសរុប១០៦៦គីឡូម៉ែត្រ។

ហាក់មិនខុសគ្នាទេ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យ សាទរចំពោះគំនិ​តផ្តួចផ្តើម​នៅ​​ពេ​ល​​នេះ​​របស់រដ្ឋាភិបាល។ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគចាស់វស្សារូបនេះ យល់ឃើញថា ការស្ថាបនាផ្លូវនៅ​តាមខ្សែបន្ទា​​ត់​ព្រំ​ដែននេះ នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ ប្រសិនបើគេមិន​កសាងរបងដ៏រឹងម៉ាំ​តាមរយៈលំហូរ​ចំ​នួ​ន​​ព​ល​​​រដ្ឋ​ទៅរ​ស់នៅ និងបង្កើនការវិនិយោគទេ ការធ្វើផ្លូវនេះប្រហែលជាគ្មានប្រសិទ្ធ​ភាពប៉ុន្មាននោះ​ដែ​រ​។

តាមរយៈសារដែលបង្ហោះនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេស៊បុក នៅថ្ងៃនេះ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មើ​ល​ឃើញថា មធ្យោបាយដែលមានប្រសិទ្ធិភាពមួយទៀត គឺផ្តល់អាទិភាពខ្ពស់ចំពោះពលរដ្ឋ​ដែ​ល​គ្មាន​​លំ​​​នៅឋានពិតប្រាកដ ឱ្យទៅរស់នៅតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន។

លោកបន្តថា៖«អបអរសាទរគម្រោងសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធការពារព្រំដែន។តែគួរមានគម្រោងទា ក់ទាញមនុស្សឲ្យទៅនៅ និងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ព្រំដែន គឺយកមនុស្សទៅទប់មនុស្សពីប្រទេសជិតខាង ។​ជា​ពិសេសទាក់ទាញ និងជួយមនុស្សអត់ដីធ្លីពីតំបន់ផ្សេងៗ។តាមពិតមានវិធានការណ៍ផ្សេងៗទៀត ដើ​​ម្បី​​ជួយពង្រឹងព្រំដែន »៕

សាលាឧទ្ធរណ៍សម្រេច​ទម្លាក់បទចោទ​លើ​​​ថ្នាក់ដឹកនាំសហជីព លោក ជា ចាន់​ ​ឱ្យ​​មាន​សេរី​ភាព​វិញ

សាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញ បាន​សម្រេច​ទម្លាក់បទចោទទៅលើលោក ជា ចាន់ ​ប្រធាន​សហជីព​នៅ​​រោង​​ចក្រ​​វីង​ស្តារស៊ូ (Wing Star Shoes Co., Ltd) ក្នុង​ខេត្តកំពង់ស្ពឺ និង​បានដោះលែង​គាត់​ឱ្យមាន​សេរី​ភាព​​វិញ ក្រោយជាប់ពន្ធនាគារ​អស់រយៈពេល​៦ខែ។

លោក ជា ចាន់​ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនកាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ ដោយរង​ការ​ចោទ​ពីបទ សមគំនិតក្នុងអំពើ​លួច ដែល​ប្តឹង​ដោយ​ក្រុម​ហ៊ុន វីងស្តារស៊ូ ដោយផ្ទាល់ បន្ទាប់ពីលោកទើបបានជាប់​ឆ្នោត​ជាប្រធាន​សហជីព​នៅក្នុង​​ក្រុមហ៊ុននេះបាន​រយៈពេល​ប្រមាណ ១ខែ​។ សាលាដំបូង​ខេត្ត​​កំពង់ស្ពឺ ​កាល​ពី​២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ ​បាន​ផ្តន្ទា​ទោស​ប្រធាន​សហជីព​​រូបនេះ​ ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​១​ឆ្នាំ ​ពី​បទ​«សម​គំនិត​​ក្នុង​អំពើ​លួច»​ ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​អនុវត្ត​ទោស​៦​ខែ​ ឯ​ទោស​សេស​សល់​ត្រូវ​ព្យួរ​តាម​បញ្ញត្តិ​នៃ​ការ​ព្យួរ​ទោស​ធម្មតា​នៃ​ក្រម​ព្រហ្ម​​ទណ្ឌ។

លោក ឃុន លាងម៉េង អ្នកនាំពាក្យសាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ឆ្នាំ​២០២៤​ថា ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ​នៃ​សា​លាឧ​ទ្ធរណ៍​ភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែសីហា បានប្រកាស​សាលក្រមដោយទម្លាក់បទចោទទៅ​លើ​ លោក ជា ចាន់ ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «សាលាឧទ្ធរណ៍ហ្នឹងបានសម្រេចឱ្យជនជាប់ចោទ[លោក ជា ចាន់]ហ្នឹងរួចផុតពីបទចោទប្រកាន់ ដោយសារតាមការរាយការណ៍របស់ចៅក្រមគាត់បានបញ្ជាក់ថា រកទៅមិនឃើញមានធាតុផ្សំគ្រប់គ្រាន់»។

លោក ជា ចាន់ ប្រធានសហជីពរោងចក្រវីងស្តារស៊ូ(Wing Star Shoes Co., Ltd) បង្ហាញការត្រេកអរ​ចំពោះការសម្រេច​របស់​សាលាឧទ្ធរណ៍រាជធានីភ្នំពេញ និងបាន​ដោះលែងឱ្យលោកមានសេរីភាពវិញ ដោយ​​​លោកថាការសម្រេចនេះ គឺផ្ដល់យុត្តិធម៌ និងភាពស្អាតស្អំជូនរូបលោក។ លោក​បន្ថែមថា រូប​លោក​នឹង​​បន្តការ​ងារ​ជា​ប្រធានសហជីពរោងចក្រវីងស្តារស៊ូដដែល ដើម្បីការពារសិទ្ធិកម្មករ​ដោយគ្មានភាពរុញរា ទោះជាលោកអាចប្រឈមបញ្ហាណាមួយនៅពេលខាងមុខក៏ដោយ។

លោកថា៖ «រឿងហ្នឹងខ្ញុំអត់ភ័យខ្លាចទេ អត់មានភ័យខ្លាចទេ នៅរក្សាការពារកម្មករដដែល បើសិនជាថ្ងៃខាងមុខ យើងមានការធ្លាក់អីមក គឺយើងនៅតែអាចបម្រើជូនកម្មករដដែល[…]ឃើញផលលំបាករបស់កម្មករមួយចំនួនដែលជំរុញឱ្យខ្ញុំមានឆន្ទៈហ្នឹងកើតឡើង»។

ប្រធានសហព័ន្ធ​សហជីពកម្ពុជា (CATU) លោក​ស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ សាទរចំពោះការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញ ដែល​ទម្លាក់ចោលនូវបទចោទលើលោក ជា ចាន់ ដោយលោក​ស្រីថា ការសម្រេចនេះ បានផ្ដល់​យុត្តិធម៌ដល់ថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពរូបនេះ និង​ជា​​​គំរូល្អមួយសម្រាប់រឿងក្ដីដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​​រំលោភ​សិទ្ធិ​ទៅ​លើ​សហជីព។

លោក​ស្រីថា៖ «បងយល់ឃើញថា ការសម្រេចរឿងករណី[លោក] ចាន់ នេះគឺ​ល្អមែនទែន ហើយបងគិតថារឿងនេះមួយ អាចយកទៅធ្វើគំរូភាពសម្រាប់រឿងផ្សេងៗទៀត ដើម្បីឱ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ កម្មករនិយោជិត​ទាំងអស់ គាត់ទទួលបានយុត្តិធម៌ត្រឹមត្រូវ នៅពេលគាត់បានប្រើប្រាស់សិទ្ធិក្នុងការចងក្រងបង្កើត​សហជីព តែ​ត្រូវបាននាយក ឬនិយោជក អត់សប្បាយចិត្ត ឬក៏គាប​សង្កត់ទៅលើពួកគាត់ ហើយប្រើគ្រប់មធ្យោបាយនៅក្នុងការគំរាមកំហែងគាត់ផ្សេងៗ​ហ្នឹង ឱ្យពួកគាត់មានសិទ្ធិមានសេរីភាពពេញលេញក្នុង​ការសម្រេចហ្នឹង វាផ្ដល់យុត្តិធម៌ឱ្យគាត់ពេញលេញ»។

ចំណែក នាយក​ទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត យល់ឃើញ​ដូចគ្នាដែរ​ថា ការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញ​ ក្នុងការដោះលែងលោក ជា ចាន់ ឱ្យមានសេរីភាពវិញជាការផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនលោក។ តែយ៉ាងណា លោកបង្ហាញ​ការ​សោកស្ដាយចំពោះការ​ឃុំខ្លួនលោក ជា ចាន់ ក្នុងពន្ធនាគារ​អស់រយៈពេលជាច្រើនខែ​កន្លងមក ដោយមិនបានប្រព្រឹត្តកំហុស។

ជាមួយគ្នានេះ លោក អំ សំអាត ស្នើកុំឱ្យមានការចោទប្រកាន់សកម្មជន និងមេដឹកនាំសហជីព​ដែលបំពេញ​ការ​ងារ​របស់​ខ្លួន ហើយគ្មានភស្ដុតាងណាមួយដែលបញ្ជាក់ពីបទល្មើសដែលពួកគេប្រព្រឹត្ត ដើម្បីចៀស​វាង​ការរិះគន់នានាពីការរំលោភសិទ្ធិពួកគេ។

លោកថា៖ «យើងមើលឃើញថា មេដឹកនាំសហជីពក៏ដូចជាសកម្មជនសហជីពផ្សេងៗទៀត ដែលបំពេញការងាររបស់ខ្លួន ក្នុងនាមជាសហជីព ក្នុងការងារដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់កម្មករនិយោជិតនោះ គឺមិនគួរនឹងត្រូវបានចោទប្រកាន់ដោយសារតែការបំពេញការងាររបស់ខ្លួនទេ បើសិនជាមិនមានភស្តុតាងដែលបញ្ជាក់ពីការប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយសម្រាប់ពួកគាត់ ពីព្រោះកុំឱ្យមានការរិះគន់និងការចោទប្រកាន់ថាជាការរំលោភទៅលើសេរីភាពឬក៏ការគំរាមកំហែងបំភិតបំភ័យទៅលើមេដឹកនាំសហជីពឬក៏សកម្មជនសហជីពជាដើម។ អ៊ីចឹងសកម្មជន និងមេដឹកនាំសហជីពផ្សេងទៀត តុលាការគួរតែពិនិត្យពិចារណានៅក្នុងការដោះលែងពួកគាត់ឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ»។

លោក កត្តា អ៊ន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ បានលើកឡើងថា តុលាការបានសម្រេចទៅតាមច្បាប់លើករណីលោក ជា ចាន់។

លោក​ថ្លែងថា៖ «មតិមួយចំនួនតែងតែថាតុលាការមិនយុត្តិធម៌​ នៅពេលតុលាការចេញសេចក្តីសម្រេចមិនតាម​ឆន្ទៈខ្លួនចង់បាន។ នៅពេលតុលាការចេញសេចក្តីសម្រេចស្របតាមឆន្ទៈខ្លួន មិនដែលលឺពាក្យថាតុលាការ​យុត្តិធ៌មនោះទេ។ តុលាការកាត់សេចក្តីតាមច្បាប់ នីតិវិធីច្បាប់ និងអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់ ដែលជាការផ្តល់នូវយុត្តិធ៌មសង្គម។ ករណីលោក ជា ចាន់ ជាករណីមួយដែលតុលាការ បានចេញសេចក្តីសម្រេច​ដោយអនុវត្តតាមនីតិវិធី និងច្បាប់ក្នុងសំណុំរឿងរបស់លោក ជា ចាន់»។ ទោះជាយ៉ាងណា លោក​អំពាវនាវ​ទៅដល់​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​សហជីពនានា ត្រូ​វគោរពច្បាប់ និង​មិនត្រូវប្រព្រឹត្តបទ​ល្មើស ឬពាក់ព័ន្ធជាមួយបទល្មើសណាមួយ ដើម្បីជៀស​វាង​ការប្រឈម​នឹង​ផ្លូវច្បាប់៕

Latest News