fbpx
Home Blog Page 92

Q&A៖ បទពិសោធន៍ជាប្រធានតំណាងនិស្សិតប្រចាំសាកលវិទ្យាល័យតូនដឹកថាំង ប្រទេសវៀតណាម

កញ្ញា ឃ្លាំង គីមហួយ សិក្ខាកាមសារព័ត៌មាន Newsroom Cambodia កាលពីទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ បានសម្ភាសន៍លោក ផៅ រតនា ជានិសិត្សឆ្នាំទី៣​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​តូនដឹកថាំង (TON DUC THANG UNIVERSITY) នៅប្រទេសវៀតណាម អំពី​បទ​ពិសោធន៍​នៃ​ភាព​ជា​ប្រធាន​តំណាង​និស្សិតខ្មែរប្រចាំសាកលវិទ្យាល័យ។

ក្នុងអត្ថបទខាងក្រោមនេះ​ ជាការសម្ភាសជាមួយលោក ផៅ រតនា៖

ឃ្លាំង គីមហួយ៖ សួស្តីបង! តើពាក្យថា «ប្រធាន​តំណាង​និស្សិត​ប្រចាំ​សាកល​វិទ្យាល័យ» ​មានន័យ​យ៉ាងដូចម្ដេច​ដែរ​?

ផៅ រតនា៖ សម្រាប់ខ្ញុំពាក្យ «ប្រធានតំណាងនិស្សិតប្រចាំសាកលវិទ្យាល័យ» គឺមាន​ន័យ​ថា​បុគ្គល​ម្នាក់​ដែលគ្រប់គ្រងនិស្សិតមួយក្រុមនៅក្នុងសាកលវិទ្យាល័យ ហើយចាំ​ជួយ​សម្រួល​ពេល​និសិ្សត​ទាំង​នោះជួបបញ្ហាប្រឈម ឬការលំបាកជាដើម។

ឃ្លាំង គីមហួយ៖ តើធ្វើដូចម្ដេចទើបអាចក្លាយ​ទៅ​ជាប្រ​ធាន​តំណាង​និស្សិត​ខ្មែរ​ប្រចាំ​សាកល​វិទ្យាល័យ​​បាន?

ផៅ រតនា៖ ជាទូទៅមុននឹងក្លាយទៅជាប្រធានបាន គឺតម្រូ​វ​ឲ្យ​ឆ្លង​កាត់​ការបោះឆ្នោត​ជា​មុន​សិន។ កាលនោះមាននិស្សិតខ្មែរសរុបចំនួន១០នាក់រួមទាំងខ្ញុំ ហើយពេល​បោះឆ្នោត​ក៏​ទទួល​បាន​សំឡេង​ចំនួន​១០​ពេញតែម្ដង គួបផ្សំទាំងខ្ញុំបោះឲ្យខ្លួនឯងដែរ។

ឃ្លាំង គីមហួយ៖ តើខ្ញុំអាចដឹងពីមូលហេតុបន្តិចបានទេ ហេតុអ្វីបានជាបងចង់ក្លាយ​ជា​តំណាង​និស្សិត​ខ្មែរ​នៅ​ក្នុងសាកលវិទ្យាល័យ​នេះ?

ផៅ រតនា៖ ពេលមកដល់ដំបូងក៏ខ្ញុំគ្មានបំណងចង់ក្លាយជាប្រធានតំណាងនិស្សិតខ្មែរដែរ ហើយ​គេក៏​​មិន​ទាន់​រើស​ភ្លាម​ទេ អ៊ីចឹង​ដំបូងៗ​អំឡុង​ពេល​រៀន​ភាសា​ហ្នឹង​គឺ​យើង​មើល​សកម្មភាព​គេ ហើយគេក៏មើលសកម្មភាពយើងទៅវិញទៅមក។ បន្ទាប់មក​ខាង​សាលា​ជ្រើសរើស​ស្រីម្នាក់​ប្រុស​ម្នាក់​មក​ធ្វើជា​តំណាង​ឈរ​ឈ្មោះបោះ​ឆ្នោត ហើយ​ដោយសារ​មាន​ការគាំទ្រ​ពី​សំណាក់​មិត្តភក្តិ​ទើប​ខ្ញុំ​សម្រេច​ចិត្ត​ឈរ​ឈ្មោះតែ​ម្ដង​ទៅ។

ម្យ៉ាងវិញទៀតខ្ញុំជាមនុស្សដែលចូលចិត្តជួយយកអាសាគេស្រាប់ហើយ អ៊ីចឹងវាជាឱកាសល្អ សម្រាប់ខ្ញុំដើម្បីអាចជួយសម្រួលបញ្ហាគ្នាយើងដែរកើតមានឡើង។ ទន្ទឹមនឹង​នេះខ្ញុំ​ក៏​មាន​ឱកាស​ដើម្បី​បាន​ជួប​លោកគ្រូ​អ្នកគ្រូ​នៅ​ក្នុង​សាកល​វិទ្យាល័យ ក៏​ដូចជា​សាកល​វិទ្យាធិការ​ផង​ដែ​រ វា​អាច​បង្កើន​សម្ព័ន្ធ​ភាព និង​ភាព​ស្និទ្ធ​ស្នាល​សម្រាប់​ខ្ញុំ​បាន​យ៉ាង​ល្អ។ ការធ្វើជា​ប្រធាន​តំណាង​និស្សិតខ្មែ​រ​ប្រចាំ​សាកល​វិទ្យាល័យ​នេះ​ក៏​បាន​ជួយ​ពង្រឹង​ដល់​ភាព​ជាអ្នក​ដឹកនាំ​របស់​ខ្ញុំ​ផង​ដែរ។

ឃ្លាំង គីមហួយ៖ ក្នុងនាមជាប្រធានតំណាងនិស្សិតខ្មែរប្រចាំសាកលវិទ្យាល័យ តើបង​ត្រូវ​ធ្វើ​ការងារ​អ្វីខ្លះ?

ផៅ រតនា៖ ក្រៅពីជួយដោះស្រាយបញ្ហារបស់និស្សិតខ្មែរ ខ្ញុំក៏ត្រូវធ្វើ​របាយការណ៍​ទាក់ទង​នឹង​បច្ចុប្បន្ន​ភាព និង​លទ្ធផល​នៃ​ការសិក្សា​របស់​និស្សិត​ប្រចាំ​ខែ​ទៅ​ឲ្យ​សមាគម​និស្សិត​ខ្មែរ​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើងដោយស្ថានអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជាប្រចាំប្រទេស​វៀតណា​មផងដែរ។

ឃ្លាំង គីមហួយ៖ យោងតាមបទពិសោធន៍ផ្ទាល់ខ្លួន តើអ្វីទៅជា​ផល​ពិបាក​ជាង​គេ​សម្រាប់​បង​ចំពោះ​តួនាទី​មួយនេះ?

ផៅ រតនា៖ ចំពោះតួនាទីមួយនេះដូចជាមិនសូវមានផលពិបាកប៉ុន្មានទេ តែពេល​ខ្លះ​ពិបាក​ត្រង់​ថា​យើង​ផ្តល់ព័ត៌មានឲ្យគាត់នៅក្នុងគ្រុបឆាត (Group chat) ត្រូវការការឆ្លើយតបជាបន្ទាន់ តែពួកគាត់​ហាក់ដូចមិនសូវខ្វល់។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងអំឡុងពេល​កូវីដនេះ ខាង​អគ្គ​កុង​ស៊ុល​ចង់​ផ្ដល់​ជំនួយដល់និស្សិតខ្មែរដែលជួបការលំបាក ហើយពេលខ្ញុំសួរក្នុងគ្រុបឆាត (Group chat) អំពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នរបស់ពួកគាត់ ហាក់បី​ដូចជា​មិនមាន​អ្នកឆ្លើយ​តប​ទាន់​ពេល​វេលាសោះ ដូចនេះពិបាកប្រាប់ទៅខាងគេវិញណាស់។

ឃ្លាំង គីមហួយ៖ តើតួនាទីមួយនេះមានផ្តល់ផលប៉ះពាល់ចំពោះការសិក្សារបស់បងដែរ ឬទេ? តើបង​ដោះស្រាយវាដោយរបៀប​ណា?

ផៅ រតនា៖ និយាយទៅវាមិនបានប៉ះពាល់ដល់ការសិក្សារបស់ខ្ញុំទេ ព្រោះមុននឹង​ខ្ញុំ​សម្រេច​ចិត្ត​ថា​ធ្វើវា ខ្ញុំបានបែងចែកពេលវេលាច្បាស់លាស់ ហើយក៏​ប្រាកដ​ចិត្ត​ថា​វា​នឹង​មិន​ប៉ះពាល់​ដល់​ការរៀន​សូត្ររបស់ខ្ញុំដែរ។ ប៉ុន្ដែបច្ចុប្បន្ននេះដោយសារខ្ញុំឡើងឆ្នាំទីបីត្រូវសិក្សាច្រើន មួយ​វិញ​ទៀត​ចំនួន​និស្សិត​ខ្មែរក៏កើនឡើងពី​មួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ សរុបមក​ដល់​ពេលនេះគឺ​មាន​ចំនួន​៣៣នាក់​ហើយ ដូចនេះ​ខ្ញុំ​ក៏បា​នជ្រើសរើស​អនុប្រធាន​ថែម​ចំនួន​២​នាក់​ទៀត​ដើម្បី​ជួយ​សម្រួល​បន្ទុក​មួយ​នេះ។

ឃ្លាំង គីមហួយ៖ ចា៎! អរគុណ​បង រតនា ដែលបានផ្ដល់​សម្ភាសន៍។

ផៅ រតនា៖ បាទ! អរគុណ៕​

បទយកការណ៍៖ បុរសមានពិការភាពម្នាក់ស្ម័គ្រចិត្តជួយសម្រួលចរាចរណ៍នៅខណ្ឌច្បាអំពៅ

រាល់ថ្ងៃ លោកលី សំណាង វ័យ៣៩ឆ្នាំ ឈរនៅកណ្តាលទ្រូងផ្លូវ ហើយលើកដៃឱ្យជាសញ្ញាប្រាប់ទៅកាន់អ្នកបញ្ជាយានយន្ត នៅតាមបណ្តោយផ្លូវលេខ៣៦៩ ក្នុងសង្កាត់ព្រែកប្រា ខណ្ឌច្បារអំពៅ ​ដើម្បីបញ្ជៀសការកកស្ទះ ទាំងខ្លួនមានពិការភាពពីកំណើត។

ស្ថានភាពចរាចរណ៍នៅទីនោះមានសភាពមមាញឹកខ្លាំង ដោយសារមានយានជំនិះជាច្រើន កំពុងបើកបរ សំដៅទៅគោលដៅរៀងៗខ្លួន និងជាតំបន់ទីប្រជុំជនដែលមានប្រជាពលរដ្ឋប្រកបរបរអាជីវកម្មច្រើន។

ទោះបីជាជើងរបស់លោកសំណាង ដើរមិនបានត្រង់ដូចអ្នកដទៃក៏ដោយ ប៉ុន្តែលោកបានប្រាប់ថា គាត់បានស្ម័គ្រចិត្តមកធ្វើចរាចរណ៍ ដើម្បីសម្រួលការកកស្ទះ រយៈពេលជាង២០ឆ្នាំមកហើយ នៅក្នុងខណ្ឌច្បារអំពៅនេះ។

មានមាឌតូចល្អិត សម្បុរខ្មៅ  លោកសំណាងបានរៀបរាប់ទាំងញើសកំពុងហូរជោគខ្លួនថា លោកចាប់់ផ្តើមជួយសម្រួលចររណ៍នៅទីនេះ នៅពេលដែលលោកបានមើលឃើញនូវការកកស្ទះខ្លាំង និងបារម្ភមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើតមាននៅតំបន់ដែលលោករស់នៅ ជាពិសេសគឺនៅម្តុំគល់ស្ពានអាកាសច្បារអំពៅ។

លោកលី សំណាង បញ្ជាចរាចរណ៌ ក្នុងសង្កាត់ព្រែកប្រា ខណ្ឌច្បារអំពៅ។ រូបភាព៖ ទូក ពិសិដ្ឋ

ក្នុងមួយថ្ងៃលោកបានចំណាយពេល ប្រមាណ៨ម៉ោង ដើម្បីជួយធ្វើចរាចរណ៍នៅទីនោះ ពោលគឺចាប់ពីម៉ោង ៨ព្រឹក រហូតដល់ម៉ោង ៥ល្ងាច។ ក្នុងពេលសម្រួលចរាចរណ៍ លោកក៏តែងតែទទួលបានការលើកទឹកចិត្ត និងការអាណិតពីអ្នកបើកបរផងដែរ ដោយអ្នកខ្លះ ជួយជាថវិកា និងចំណីអាហារមួយចំនួនដល់រូបលោក។

លោកនិយាយថា ៖ «ទឹកចិត្តនេះ ដើម្បីកុំឱ្យបងប្អូនយ៉ាប់យ៉ឺន ធ្វើដំណើរកកស្ទះ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ពីព្រោះការកកស្ទះនេះ! ម៉ូតូយានយន្តធ្វើដំណើរតាមនេះច្រើន ហើយខ្លាចមានគ្រោះថ្នាក់ផង»។

ជីវិតរបស់បុរសស្ម័គ្រចិត្តជួយសម្រួលចរាចរណ៍នេះ មិនមានភាពងាយស្រួលរស់នៅដូចពលរដ្ឋដទៃនោះទេ ដោយសារតែលោកមានពិការភាពផង ហើយមានជំងឺតេតាណូសប្រចាំកាយផង ដោយលោកត្រូវចំណាយថវិកាទិញថ្នាំម្តងចន្លោះពី ៤០០០០រៀល ទៅ៥០០០០រៀលក្នុងមួយខែ។

បើតាមលោកលី  សំណាង ថវិកាដែលលោកមានសម្រាប់ចំណាយទិញថ្នាំ និងអាហារហូបចុកផ្សេងៗ គឺទទួលបានមកពីពលរដ្ឋដែលមានការអាណិតអាសូរ នៅពេលដែលឃើញលោកនៅតាមផ្លូវធ្វើចរាចរណ៍។

ដោយសារតែមានជំងឺតេតាណូសប្រចាំកាយផង បានធ្វើឱ្យលោកមានសភាពហត់ខ្លាំងនៅពេលសម្រាកពីការងារស្ម័គ្រចិត្តរបស់លោក ដោយមានអាការៈចុកដៃ រោយជើង និងឈឺចង្កេះជាដើម។

ជាកូនទី២ ក្នុងគ្រួសារ ក្នុងចំណោមបងប្អូន៥នាក់ មានតែលោកសំណាងប៉ុណ្ណោះដែលមានពិការភាព ចំណែកបងប្អូនរបស់លោកផ្សេងទៀតគឺមានកាយសម្បទាគ្រប់គ្រាន់  ហើយបច្ចុប្បន្នលោកត្រូវស្នាក់នៅជាមួយម្តាយ និងបងប្អូន២នាក់ទៀតក្នុងភូមិជ្រោយបាសាក់ សង្កាត់ព្រែកប្រា  ចំណែកបងប្អូនរបស់លោក២នាក់ទៀតរៀបការបែកផ្ទះរៀងៗខ្លួន។

កាលពីនៅកុមារភាព លោកបានប្រាប់ថា គាត់ធ្លាប់ទទួលការវះកាត់ដុំសាច់ដែលដុះនៅជាប់ច្រមុះដែលសភាពលានចេញដូចជាប្រមោយដំរីម្តង នៅមន្ទីរពេទ្យរុស្សីដោយជោគជ័យ ដោយមានការជួយជាថវិកាពីជនបរទេសម្នាក់។

ទោះបីជាយ៉ាងណា លោកបង្ហាញទឹកចិត្តរបស់ខ្លួនថា នឹងបន្តការងារសម្រួលចរាចរណ៍នេះ ដើម្បីឱ្យអ្នកបើកបរងាយស្រួលធ្វើដំណើរ។

លោក ថា ៖ «ហត់! ប៉ុន្តែនៅទ្រាំទ្រ ធ្វើការដើម្បី [សម្រួលចរាចរណ៍] ឱ្យបងប្អូនដែលធ្វើដំណើរ តាមផ្លូវជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ រោយដៃជើង ឈឺចង្កេះចិងទៅ ជួនកាលបែកញើញជោគខ្លួន ពេញអាវ ដូចងូតទឹកចិង »។

ពលរដ្ឋរស់នៅតាមបណ្តោយ ក្នុងភូមិព្រះពន្លា សង្កាត់ព្រែកប្រា លោក អ៊ុក សុខា ដែលមានមុខរបរជាជាងជួសជុលម៉ូតូ បានឱ្យដឹងថា តំបន់នេះតែងតែមានការកកស្ទះជាប្រចាំ ជាពិសេសគឺនៅពេលព្រឹក និងពេលរសៀល។លោកបន្តថា លោក លី សំណាង តែងតែមកជួយសម្រួលចរចរណ៍នៅក្បែរផ្ទះលោកជាប្រចាំ និងជួយបោសសម្អាតផ្លូវសាធារណៈនេះថែមទៀត។

ពលរដ្ឋ វ័យ៥៥ឆ្នាំរូបនេះ ​បានបង្ហាញការកោតសសើរ ចំពោះ លោក សំណាង ដែលជាជនពិការ ប៉ុន្តែមានទឹកចិត្តចូលរួមធ្វើការងារសង្គម ដោយមិនលើកដៃសុំទានគេ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំសរសើរគាត់ គាត់មានទឹកចិត្តរបស់គាត់។ គាត់ពិការ តែខំខ្នះខ្នែងជួយសម្រូលចរាចរណ៍ គ្រប់ពេលវេលា។គាត់មកជួយបោសដី រើស សំរាមអីទៀត»។

កំពុងអង្គុយលក់ខោអាវនៅមុខផ្ទះ  លោក​ ជា ថាន់ ជាពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតរស់តាមបណ្តោយផ្លូវលេខ ៣៦៩ បានសង្កេតឃើញថា នៅពេលដែលលោក លី សំណាង បានមកជួយសម្រួលសរាចរណ៍នៅម្តុំផ្ទះរបស់លោក គឺបានចូលរួមកាន់បន្ថយការកកស្ទះបានមួយកម្រិត។លោកចាន់ បន្ថែមថា ដោយសារការអាណិត ទើបលោកតែងតែ ផ្តល់ចំណីអាហារដល់ជនមានពិការភាពនេះផងដែរ។

លោកជា ថាន់ និយាយថា៖ «និយាយរួមទៅ មានគាត់ទៅ កាត់បន្ថយស្ទះចរាចរណ៍ច្រើន»។

យោងតាមទិន្នន័យនៃចំនួនយានយន្ត ដែលផ្តល់ដោយ ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ព័ត៌មានវិទ្យា និង​ទំនាក់ទំនង​សាធារណៈ នៃក្រសួងសាធារណៈការ និងដឹកជញ្ជូន​ លោក ហ៊ាង សុទ្ធា​យុ​ត្តិ បានឱ្យដឹងថាចំនួនរថយន្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នបានកើនឡើងដល់ជិត ៦ ០០០ ០០០គ្រឿង (៥ ៩៤៤ ០០០ គ្រឿ) ក្នុងនោះមានប្រភេទរថយន្តទេសចរណ៍ និងរថយន្តគ្រួសារមានចំនួន ៨០៤ ៤០០  គ្រឿង ចំណែក ប្រភេទរថយន្តធុនធំ និងរថយន្តផ្សេងៗទៀតមានចំនួន ១៤០ ០០០គ្រឿង។ដោយឡែក ម៉ូតូ និងរឺម៉កវិញមានចំនួន ៥ ០០០ ០០០ គ្រឿង។

អ្នកជំនាញផ្នែកពិគ្រោះយោបល់លើបញ្ហាចរាចរណ៍ផ្លូវគោក លោក គង់ រតនៈ មាន ប្រសាសន៍ថា បញ្ហាកកស្ទះចរាចរណ៍គឺ ដោយសារតែកំណើនយានយន្តច្រើនលើសលប់ក្នុងទីក្រុង និងឥរិយាបទរបស់អ្នកបើកបរដែលមិនបានចូលរួមគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ និងគ្មានការយោគយល់គ្នាក្នុងពេកបើកបរ។លោកបន្តថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាកកស្ទះនៅរាជធានីភ្នំពេញនេះ លោក បានជំរុញឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធបង្កើតមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនសាធារណៈបន្ថែមទៀត។

លោកថ្លែងថា៖ «អ្វីដែលអាចបញ្ជៀសការកកស្ទះបាន ខ្ញុំគិតថា រាជធានីភ្នំពេញគួរតែបង្កើនឱ្យមានមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់យានឯកជនឱ្យបានជាអតិបរិមា។អាចបន្ថែម ជារថយន្តក្រុង និងរថភ្លើង ឬមធ្យោបាយផ្សេងៗទៀត ដែលប្រជាពលរដ្ឋអាចប្រើជំនួសការប្រើឡានខ្លួនឯង ឬម៉ូតូខ្លួនឯង»។

លោកបន្ថែមថា៖ «ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាខ្ញុំនៅតែឃើញថាឥរិយាបទរបស់អ្នកបើកបរ បើសិនគាត់គោរពច្បាប់ផ្តល់ការអធ្យាស្រ័យគ្នាហើយគាត់យល់ថា មិនត្រូវចតផ្តេសផ្តាស់អីហ្នឹង ក៏វាចូលរួមចំណែកកាត់បន្ថយការកកស្ទះដែរ»។

សម្រាប់លោក គង់ រតនៈ យល់ឃើញថា ចំនួនមន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍នៅរាជធានីភ្នំពេញមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឆ្លើយទៅនឹងកំណើនយានយន្តបាននៅឡើយទេ។

លោកបន្ថែមថា ការស្ម័គ្រចិត្តរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការជូយសម្រួលការកកស្ទះនៅតាមដងផ្លូវណាមួយនោះគឺ គ្រាន់តែជា វិធានការមួយជួយដោះស្រាយបានមួយពេលៗតែប៉ុណ្ណោះ។

លោកគង់ រតនៈ ៖ «ខ្ញុំគោរព និងកោតសសើរនូវ សណ្តាន ចិត្តរបស់គាត់ ប៉ុន្តែវាមិនមែនជាមធ្យោបាយ ដែលមាននិរន្តរភាពទេ»។​

ប្រធាន​នាយកដ្ឋាន​ព័ត៌មានវិទ្យា និង​ទំនាក់ទំនង​សាធារណៈ នៃក្រសួងសាធារណៈការ និងដឹងជញ្ជូន លោក ហ៊ាង សុទ្ធា​យុ​ត្តិ បានលើកឡើងថា មន្ទីរសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន និងស្នងការនគរបាលជាតិ ក៏បានសហការគ្នាដើម្បីដោះស្រាយលើបញ្ហានេះផងដែរ។

លោក​បានបន្ថែមថា ក្រសួង និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ក៏បានធ្វើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីចរាចរណ៍ផ្លូវគោកថ្មី និងបានជួយរៀបចំបំពាក់សម្ភារៈបរិក្ខាសម្រួលចរាចរណ៍ និងបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ បង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់នគរបាលចរាចណ៍ ព្រមទាំងផ្សព្វផ្សាយដោយផ្ទាល់ និងតាមរយៈសារព័ត៌មាន ជំរុញឱ្យពលរដ្ឋចូលរួម ដើម្បីកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ និងការកកស្ទះផងដែរ។

លោកបន្តថា ៖ «ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ក៏ដូចជារដ្ឋបាលរាជធានីខេត្ត ក៏បានខិតខំសាងសង់ ស្ថាបនា ពង្រីកផ្លូវ ស្ពាន ដាក់បណ្តាញលូ សំខាន់ៗ គ្រប់ច្រកល្ហក ដើម្បីចូលរួមសម្រួលដោះស្រាយបញ្ហាចារចរណ៍នេះផងដែរ»។

បើតាមលោក ហ៊ាង សុទ្ធា​យុ​ត្តិ ឱ្យដឹងថា ក្រសួងសាធារណៈការ និងដឹកជញ្ជូន មិនទទួលបន្ទុកលើចំនួនមន្រ្តីនគបាលចរាចរណ៍ឡើយព៉ុន្តែលោកសង្កេតឃើញថា ពួកគាត់ក៏កំពុងមានវត្តមានស្ទើគ្រប់ច្រកល្ហក ដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហាចរាចរណ៍នានាដែលកើតមាននៅលើដងផ្លូវសាធារណៈ។

ដើម្បីចូលរួមដោះស្រាយការកកស្ទះចរាចរណ៍ លោក ហ៊ាង សុទ្ធា​យុ​ត្តិ ក៏បានអំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋចូលរួមគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ និងប្រើប្រាស់ដងផ្លូវដោយការទទួលខុសត្រូវ ជៀសវាងការរំលោភបំពានលើដីចំណីផ្លូវសាធារណៈ​ដែលងាយឱ្យមានការកកស្ទះ  បាត់បង់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងបង្ករជាគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ជាដើម។

ត្រលប់ទៅកាន់ លោកលី សំណាង វិញ ទោះបីជាមានពិការភាពក៏ដោយ ប៉ុន្តែលោកបានប្តេជ្ញាចិត្តមិនលើកដៃសុំទានគេនោះទេ ដោយលោកសុខចិត្ត យកខ្លួនមកធ្វើការស្ម័គ្រជួយសម្រួលការកកស្ទះចរាចរណ៍វិញ។

លោកលី សំណាង៖ «មានការងារណាធ្វើ ខ្ញុំធ្វើការងារធ្ងន់អត់បាន។ ខ្ញុំបាន [តែ] សម្រួលចិងបាន ជួយមើលការខុសត្រូវតិចតួច ឱ្យបងប្អូនប្រជាជនពលរដ្ឋទាំងអស់ក្នុងសង្គមបានសុខសម្បាយទាំងអស់គ្នា»៕

Q&A: ការលើកស្ទួយវប្បធម៌នៃការចែករំលែកក្នុងបរិបទជំងឺកូវីដ១៩របស់គម្រោង Local4local

ចាប់​តាំង​ពី​កម្ពុជា​​​មាន​ផ្ទុះ​​ជំងឺ​កូវីដ១៩​​ពី​ដើម​ឆ្នាំ​២០២០​​មក ​យើង​ឃើញ​ថា​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ជា​ច្រើន​រង​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​ជីវ​ភាព​រស់​នៅ​របស់​ពួក​គេ​  ជា​ពិសេ​ស​ប្រ​ជា​ពល​រដ្ឋ​ដែល​មាន​ជីវ​ភាព​ក្រីក្រ​។ ខណៈ​ដែល​ប្រ​ជា​ពល​រដ្ឋ​ក្រី​ក្រ​​ជា​ច្រើន​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ខ្វះ​ខាត​ស្បៀង​អាហា​រ​អំឡុង​ពេល​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​នេះ ​គេ​ឃើញ​មាន​យុវ​ជន​មួយ​ក្រុម​បង្កើត​គម្រោង ​Local4local  ដើម្បីប្រ​​​មូល​គ្នា​បរិ​ច្ចាគ​ជាអាហារ ​និង​របស់​របរ​ប្រើប្រាស់​ផ្សេង​ៗ ដល់​ប្រ​ជាពល​រដ្ឋ​ដែល​ខ្វះ​ខាត​នៅ​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ​។

លោក តាំង ហួងហាវ ស្ថាប​និក​គម្រោង​ Local4local  បាន​ផ្តល់កិច្ច​​សម្ភាសន៍​​ដល់​សិក្ខា​កាម​  Newsroom Cambodia  អំពី​ការ​លើក​ស្ទួយ​វប្បធម៌​នៃ​ការ​ចែក​រំលែក​ក្នុង​បរិបទ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​ របស់​គម្រោង​ Local4local។

ស្រីពេជ្រ៖  តើ​​​គម្រោង​ local4local គឺ​​​ជា​​អ្វី​ ?

ហួងហាវ៖ គម្រោង local4local គឺជា​គម្រោង​មួយ​ដែល​ផ្ដល់​អាហារ ​និង​របស់​របរ​ផ្សេង​ៗទៀត​ទៅ​ដល់​អ្នក​នៅតាម​ផ្លូវ​ ដូច​ជា​អ្នក​រត់​ស៊ីក្លូ​តាម​​ផ្លូវ​ អ្នក​រើស​សំ​​រាម​ជា​ដើម​ បើ​និយាយ​ជា​គោល​ដៅ​គឺ​ជំរុញ​ទៅ​លើ​ការ​ចែក​រំលែក​  គឺ​ជំរុញ​វប្បធម៌​នៃ​ការ​ចែក​រំលែក​មិន​ថា​តិច​ក្តី​មិន​ថា​ច្រើន​ក្តី ​គឺគា​ត់​អាច​បរិច្ចាគ​បាន​ទាំង​អស់​។

ស្រីពេជ្រ៖  តើ​​​គម្រោង​ Local4local បាន​បង្កើត​ឡើង​នៅ​ពេល​ណា?

ហួងហាវ៖ គម្រោង​របស់​យើង​គិត​មក​ដល់​ឥឡូវ​បង្កើត​ឡើង​បាន​ចូល​ជិត​ប្រាំបី​ខែហើយ​ មក​ដល់​សព្វ​ថ្ងៃ​និង​ local4local បាន​ចែក​ជាអា​ហារ​ក្ដៅ​បាន​ប្រហែល​ជា​ពីរ​ម៉ឺន​ប្រាំ​ពីរ​ពាន់​កញ្ចប់ ហើយ​បាន​ជួយ​ដល់​ គ្រួសារ​ដែល​នៅ​តំបន់​ក្រហម​​តាម​រយៈ​អង្គការ​ផ្សេងៗ​ក្នុង​នឹង​មាន​គ្រឿង​ផ្សេងៗ​ដូច​ជា ត្រីខ មី អង្ករ ដែល​រៀប​ចំ​ជា​កញ្ចប់ៗ និង​ពេល​ដែល​នៅ​តំបន់​ក្រហម​ប្រហែល​ជិត​ប្រាំ​បី​រយ​គ្រួសារ​។

ស្រីពេជ្រ៖  តើ​ធុង​សហគមន៍​ចល័ត​គឺជា​អ្វី​ ?

ហួងហាវ៖  ធុង​សហគមន៍​ចល័ត​គឺ​ជា​មធ្យោបាយ​មួយ​ដែល​សម្រាប់​អ្នក​មាន​ដាក់​អ្នក​ខ្វះ​ដក​ គឺ​ជា​ធុង​សប្បុរស​មួយ​ដែល​មាន​របស់​របរ​ផ្សេងៗ​ដូចជា​ម្ហូប ខោអាវ របស់​របរ​ស្ងួត ដូច​ជាត្រី​ខ​មី​អី​ផ្សេង​ៗគឺ​គាត់​អាច​បរិច្ចាគ​បាន​ ហើយ​អ្នក​ដែល​គេខ្វះខាត​នៅតាម​ដង​ផ្លូវ​គឺគាត់​អាច​បើក​ធុង​នឹង​ដើម្បី​យក​របស់​របរ​និង​អាហារ​ក្នុង​ធុង​នឹង​ ហើយ​ធុង​សហគមន៍​ចល័ត​គឺ​ជា​ធុង​សប្បុរស​នៅ​លើ​ស៊ីក្លូ​ ដែល​យើង​តាំង​ពាក្យ​ស្លោក​មួយ​ថា «អ្នក​មាន​ដាក់​អ្នក​ខ្វះ​ដក​» ។

ស្រីពេជ្រ៖ តើ​ធុង​សហគមន៍​ចល័តមា​​ន​ប៉ុន្មាន​ទីតាំង​?

ហួងហាវ៖ ឥឡូវ​នេះ​ធុង​សហគមន៍​ចល័ត​មាន​ទីតាំង​រហូត​ដល់​ ១០ កន្លែង ដែល​ចេញ​ដំណើរ​ពី​ម៉ោង​ ៩:៣០ ឬ ១០:៣០ និង​ម៉ោង ៤:០០​ ឬ ៥:០០ ទៅ​តាម​កន្លែង​ដូច​ជាតាម​មាត់​ទន្លេ​  ផ្សារ​ថ្មី  ផ្សារ​រាត្រី​ វត្ត​បុទុម ​និង​កន្លែង​ផ្សេងៗ​ទៀត​ជាដើម​។

ស្រីពេជ្រ៖ តើ​យើ​ង​អាច​បរិច្ចាគ​អ្វីបាន​ខ្លះ​ក្នុង​ធុង​សហគមន៍​ចល័ត​?

ហួងហាវ៖ ធុង​សហគមន៍​ចល័ត​ដែលមាន​ទី​តាំង​ ១០ កន្លែង​ធំៗ​នឹង​ គឺ​យើង​អាច​បរិច្ចាគ​ជា​របស់​ក្ដៅ​ដូច​ជា​បាយកញ្ចប់​ដូចជា​ម្ហូប​អាហារ​ផ្សេងៗ​ ភាគ​ច្រើន​ពួក​គាត់​ក៏អាច​បរិច្ចាគ​ជា​មី​ត្រីខ​ ​​និង​អាច​បរិច្ចាក​ជា​របស់​របរ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ដែល​អាច​បរិភោគ​ដូច​ជា​គាត់​បរិច្ចាគ​ជា​នំ​កញ្ចប់​នំ​ប៉័ង​អីក៏​មាន​ដែរ​ កុំ​ឲ្យ​តែ​របស់​នឹង​មាន​សភាព​ខូច​ខាត​ឬ​មាន​ក្លិន​ស្អុយ​ឬក៏​ហួស​ថ្ងៃ​កំណត់​ គឺ​មិន​អាច​បរិច្ចាគ​ក្នុង​ធុង​សហគមន៍​ចល័ត​បាន​ទេ។​ ហើយ​មួយ​រយៈក្រោយ​នេះមាន​បង​ប្អូន​ជាច្រើន​នាក់​ដែល​គាត់នៅ​​តាម​ខេត្ត​ដូច​នៅ​សៀមរា​ប​ កំពង់សោម​ អ្នក​ខ្លះគាត់​ផ្ញើជា​ខោអាវ​ផ្សេងៗ​ជា​ច្រើន​ដើម្បី​ចែក​ជូន​អ្នកនៅ​តាមដង​ផ្លូវ​មានទាំង​ខោអាវ​ប្រុស​ខោអាវស្រី​។

ស្រីពេជ្រ៖ តើ​​​គម្រោង​ Local4local នឹង​មាន​បង្កើត​ជាគ​ម្រោង​អ្វី​បន្ថែម​ទៀត​ទេ​នៅ​ថ្ងៃ​អនាគត?​

ហួងហាវ៖ នៅពេលអនាគតទៅគម្រោង Local4local ចង់​ពង្រីក​បន្ថែម​ទៀត​ ដែល​យើង​មាន​គម្រោង​ប្រាំ​។ ទីមួយ​គឺ​យើង​មាន​គម្រោង​ ពង្រីក​ធុង​សហគមន៍​ចល័ត​ទៅតាម​កន្លែង​ផ្សេងៗ​ទៀត​នៅរាជធានី​ភ្នំពេញ​ បើ​មាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​បង​ប្អូន​តាម​រយៈ​ការ​រៃ​អង្គាស​ និង​ថវិកា​ផ្សេងៗ​ទៀត​ដើម្បី​បន្ត​គម្រោង​នឹង​ ហើយ​ក៏មាន​គម្រោង​បន្ត​ធ្វើ​នៅ​តាម​ខេត្ត​នានា​ដូច​ជា​សៀម​រាប​អី​នឹង​។ ហើយ​ពួក​គាត់​នៅខេត្ត​ក៏បាន​សួរ​មក​ខ្ញំថា​ទៅខេត្ត​គាត់​ថ្ងៃណា​ ហើយ​ខ្ញុំប្រាប់​គាត់​ដែរ​ព្រោះ​ស៊ី​ក្លូឥ​ឡូវ​មាន​តែនៅ​ភ្នំពេញ​ទេ ហើយ​បើ​ថា​ទៅខេត្ត​ខ្ញុំ​បាន​ផ្ដល់​យោបល់​មួយ​ទៅ​គាត់​ថា ​បើ​សិន​ជា​យើង​ធ្វើធុង​សហគមន៍​ចល័ត​ដែរ​ប៉ុន្តែ​មិន​មែន​លើស៊ីក្លូ​គឺ​នៅលើរ៉ឺ​ម៉ក​អី​ចឹង​ទៅ ដែល​គោល​ដៅ​យើង​គឺ​យើង​ចែករំលែក​ទៅដល់​ពួកគាត់​ដូចគ្នា​។

ហើយ​គម្រោង​ទីពីរ​ គឺយើង​សង្ឃឹម​ថានឹ​ងមា​ន​ស្ថានីយន៍​ Local4local ដែល​ជាកន្លែង​សម្រាប់​ពួក​គាត់​អាច​បរិច្ចាគ​បាន​មាន​ទី​កន្លែង​ច្បាស់លាស់​ដើម្បី​បរិច្ចាគ​ជារបស់​របរ​និង​គ្រឿង​ផ្សេងៗ​ហើយ​អ្នក​នៅ​តាម​ដង​ផ្លូវ​ឬ​អ៊ំ​ស៊ី​ក្លូអាច​មក​យក​របស់​របរ​នៅ​ស្ថានីយ​ របស់​ Local4local​ បាន។

ហើយ​គម្រោង​ទីបី​ គឺ​អាច​មាន​ជាការ​ប្រកួត​គំនូ​រ​ផ្សេង​ៗ​ដែល​យើង​បាន​រួម​សហ​ការ​ជាមួយ​ Prudential Cambodia ដែល​ឥឡូ​នឹង​គឺ​យើង​មាន​ពិព័រណ៍​គំនូរ​ស៊ីក្លូ​នា​ពេល​អនាគត​ ហើយការ​ប្រកួត​នឹង​គឺ​យើង​មាន​គម្រោង​ខ្លះៗចង់ធ្វើ​ស៊ី​ក្លូនា​ពេលអនាគត​ទាំង​អស់​នឹង​ទៅជា​ស៊ី​ក្លូ​មែន​ទែន​ដែល​យើង​អាច​ថា​ជា​ស៊ី​ក្លូ​អង្គុយ ​ឬ​ក៏​ស៊ី​ក្លូ​ផ្សេង​ៗទៀត​  ហើយ​មាន​ជា​គំនិត​ច្នៃ​ប្រ​ឌិត​មាន​ជា​គំនូរ​  ហើយ​​មាន​​​សិល្បករ​សិល្បការិ​នី​ច្រើន​មែន​ទែន​ដែល​គាត់​បាន​ចូល​រួម​បញ្ចេញ​ជាគំ​និត​​ជា​យោបល់​តាម​រយៈ​គំនូរ​របស់​គាត់​គូរ​ចេញ​ជា​រូប​រាង​  អាច​ធ្វើ​ជា​រូប​រាង​ពិត​ប្រាកដ​ដែល​មាន​ដំណើរ​ការ​នៅ​លើ​ផ្លូវ​។

ហើយ​គម្រោង​ទីបួន​ គឺ​យើង​នឹង​មាន​ការ​ពង្រីក​ក្រុម​យុវជន​ស្ម័គ្រចិត្ត​ដែល​ឥឡូវ​យើង​មាន​១២​នាក់ យើង​នឹង​សង្ឃឹម​ថានឹង​មាន​ការ​ចូល​រួម​ជាច្រើន​ទៀត​ រួមនិង​ការ​ធ្វើ​ជាស៊ីក្លូ​ tours។ ការ​ធ្វើជា​ស៊ីក្លូ​ tours​ ឧទាហរណ៍​ថាជិះស៊ី​ក្លូ​ទៅផឹក​កាហ្វេ​  ជិះ​ស៊ីក្លូ​ទៅមើល​ពិព័រណ៍​គំនូរ​ឬសិក្ខាសាលា​ផ្សេងៗ​   ហើយ​ការ​ជិះស៊ីក្លូ​នឹង​មិន​មែន​ដូច​ដែល​យើង​ជិះទៅ​មើល​វិមាន​ឯករាជ្យ​មើល​វត្ត​ភ្នំ​ដដែលៗ​​ទេ​គឺ​យើង​រក​វិធី​ណា​ដើម្បី​​មាន​ទាំង​គំនិតថ្មី​ៗ ដែល​ជាការងារ​មួយ​ជូន​ទៅដល់​អ៊ំ​ស៊ី​ក្លូ​ ព្រោះ​ឥឡូវ​ហ្នឹង​មាន​ចំនួន​ថយចុះ​ពីមួយ​ឆ្នាំទៅមួយ​ឆ្នាំដោយ​សារ​កំណើន​នៃ​រ៉ឺម៉ក​ធុក​ធុល​  ហើយ​យើង​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​អាច​ផ្ដល់​ការងារ ​និង​ប្រាក់​ចំណូល​ជួយ​ពួក​គាត់​បន្ត​ទៅថ្ងៃអនាគត​ទៀត​។

ហើយ​គម្រោង​ទីប្រាំ​ គឺជាគម្រោង​មួយដែល​ខ្ញុំចង់​ឲ្យក្រុម​ហ៊ុន​ Gra​b ឲ្យ​គាត់​ដាក់​បញ្ចូល​ស៊ីក្លូ​ក្នុងកម្មវិធី Grabដែលមានឈ្មោះ​ថា ក្រេបស៊ីក្លូ (Grab Cyclo) អី​ចឹងទៅ​អាច​មាន​មធ្យោបាយ​មួយ​អាច​ផ្ដល់​ជា​ការងារ​ជូន​ដល់​អ៊ំ​ស៊ីក្លូ ​ហើយ​សម្រាប់​អ្នក​ដែល​ចង់​ជិះស៊ីក្លូ​ពួក​គេអាច​មាន​មធ្យោបាយ​មួយ​សម្រាប់​ហៅស៊ីក្លូជិះ​កម្សាន្ត​ផ្សេងៗ​ ទាំង​អស់​នឹង​គឺដូច​គេនិយាយ​ថាមិន​ត្រឹម​តែ​ឲ្យត្រីទៅពួក​គាត់​ទេ តែ​យើង​ឱ្យ​ជា​ការងារ​មួយ​ផ្ដល់ជាកម្រៃ​សម្រាប់​ឲ្យពួក​គាត់​មាន​ការងារ​ធ្វើហើយ​ជួយ​​ទ្រ​ទ្រង់​ទៅ​ដល់​ជីវភាព​ពួក​គាត់​ទៀត​ ហើយ​ទាំង​អស់​នេះ​គឺជាគម្រោង​ធំៗទាំ​ង​ប្រាំ​របស់​ Local4local។

ស្រីពេជ្រ៖ អរគុណសម្រាប់ការ​ផ្តល់​កិច្ចសម្ភាស។

ហួងហាវ៖ បាទអរគុណ៕

Q&A: ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ-សង្កាត់​ឆ្នាំ២០២២ ដោយ​មិនមានបក្ស​ប្រឆាំងចូលរួម

កម្ពុជា​នឹង​រៀប​ចំការ​បោះឆ្នោត​ជ្រើស​រើស​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​សង្កាត់​នៅ​ឆ្នាំ​២០២២​ខាង​មុខ ដោយមិន​​ទាន់​ឃើញ​មាន​​​វត្ត​មាន​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​លេច​ធ្លោ​ណាមួយ​ដើម្បី​មក​ប្រកួត​ប្រជែង​គណបក្សកាន់​អំណាច​នៅ​ឡើយ។ ការណ៍​ដែល​​​មិន​មាន​គណបក្ស​ប្រឆាំង​លេច​​ធ្លោ​ដើម្បី​ប្រកួត​ប្រជែង​ជាមួយ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច គឺ​បន្ទាប់​ពី​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ដ៏​ធំ​ គឺ​គណបក្ស​សង្រ្គោះជាតិ​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​កំពូល​​រំលាយ​កាល​ពី​ចុង​ឆ្នាំ​២០១៧​មក។

​លោក​ កន​ សា​វាង្ស​ អ្នក​សម្រប​សម្រួល​ផ្នែក​អង្កេត និង​តស៊ូ​មតិ​នៅ​អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ខុម​ហ្វ្រែល​​ បាន​ផ្តល់​សម្ភាសន៍​ដល់​សិក្ខាកាម​ Newsroom Cambodia ទាក់​ទង​នឹង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើស​រើស​ឃុំ​-សង្កាត់​ នា​ពេល​ខាង​មុខ​នេះ​។

សំភាស់៖ ជម្រាប​សួរ​លោក កន សាវាង្ស!

សាវាង្ស៖ បាទ! ជម្រាបសួរ។

សំភាស់៖ ជាដំបូ​ង​នាង​ខ្ញុំ​សូម​សួរ​ថា តើ​លោ​ក​យល់​យ៉ាង​ណា​ចំ​ពោះ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើស​រើស​ ឃុំ-សង្កាត់​ ឆ្នាំ​២០២២ នា​ពេល​ខាង​មុខ​នេះ​?

សាវាង្ស៖ ទាក់​ទង​នឹង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ ឃុំ​-សង្កាត់​ ឆ្នាំ​២០២២​ ហ្នឹងយើង​ពិនិត្យ​មើល​ឥ​ឡូវ​នេះ​មិន​ទាន់​មាន​ការវាយ​តម្លៃ​យ៉ាង​ណា​បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ​ ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​មើល​ជា​ទូ​ទៅ​យើង​ឃើញ​មាន​ទិដ្ឋ​ភាព​ពីរ​ដែល​​សំខាន់​ជាង​គេ​ក្នុង​ចំ​ណោម​ទិដ្ឋ​ភាព​ផ្សេងៗ​។ ទី​មួយ​ពាក់​ព័ន្ធ​​នឹង​បរិយាកាស​នយោបាយ​ បរិយាកាស​នយោបាយ​នេះ​ជា​រឿង​សំខាន់​ណាស់ បើ​សិន​ជា​បរិយាកាស​នយោបាយ​វា​មិន​បាន​ផ្តល់​​​ភាព​ល្អ​ទេ​វា​ធ្វើ​ឲ្យ​ជះ​ឥទ្ធិពល​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដែរ ​ជា​ពិសេស​តាម​​រយៈ​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​។

បរិយាកាស​នយោបាយ​នេះ​យើង​ឃើញ​ថា​ថ្មី​ៗ​នេះ​មាន​ការ​លើក​ឡើង​របស់​អ្នក​នយោបាយ​ មាន​ការ​បដិសេធ​ការ​ចុះ​បញ្ជី រួម​ទាំង​ការ​គំរាម​កំហែង​ដល់​សកម្ម​ជន​អតីត​​គណបក្ស​ប្រឆាំង​អី​ថែម​ទៀត​ អ៊ីចឹង​​ចំណុច​ទាំង​អស់​នេះ​ រួម​ទាំង​នៅ​មូលដ្ឋាន​ខ្លះ​ក៏​មិន​ជា​គេ​ហៅ​ថា​សេរី​ក្នុង​ការ​ជួប​ជុំ​អី​ប៉ុន្មាន​ដែរ។​ អ៊ី​ចឹង​កន្លែង​នេះ​គឺ​ជា​បរិយាកាស​មួយ​ដែល​រដ្ឋា​ភិបាល​ត្រូវ​តែ​ពិនិត្យ​ ឬ​ត្រូវ​តែ​មើល។​

ហើយ​រឿង​មួយ​ទៀត​គឺ​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ច្បាប់​ដែល​ខ្ញុំ​មើល​​មក​ដល់​ពេល​នេះ​ខ្ញុំ​មិន​ទាន់​មាន​ឃើញ​សញ្ញាណ​ណា​មួយ​សម្រាប់​ការ​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម ​​ឬ​ក៏​ការ​កែ​ប្រែ​ច្បាប់​​ដែ​ល​ទាក់​​ទង​នឹង​ច្បាប់​បោះ​ឆ្នោត​​ ឬ​ក៏​ច្បាប់​គណបក្ស​នយោបាយ​ គឺ​ថា​មិន​ទាន់​បាន​មាន​ការ​កែ​សម្រួល​នៅ​ឡើយ​ទេ​​ តែ​ច្បាប់​នេះ​វា​មិន​ទាន់​បាន​គោរព​ទៅ​តាម​គោល​ការណ៍​នៃ​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ទេ​ វា​ជា​រឿង​មួយ​ដែល​សំខាន់​ដែល​ខ្ញុំ​មើល​ឃើញ​ ហេតុ​ផល​ដែល​វា​អាច​ពាក់​ព័ន្ធ​ជាមួយ​នឹង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើស​រើស​ឃុំ​-សង្កាត់​ ខាង​មុខនេះ​​។

សំភាស់៖ តើរហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ​មាន​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះ​ឆ្នោតចំនួន​​ប៉ុន្មាន​​ដែរ?

សាវាង្ស៖ ​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះ​ឆ្នោត​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​មក​ដល់ថ្ងៃ​នេះ​ ​ថ្ងៃ​ទី​​២៦​ [ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២១] អ្វី​ដែល​ជា​លទ្ធផល​​របស់​ស្ថាប័ន​ គ.ជ.ប​ [គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀប​ចំ​ការ​បោះឆ្នោត] រយៈពេល​៤២​ថ្ងៃ​នេះ​គឺ​មាន​អ្នក​ចុះ​ឈ្មោះ​សរុប​ហ្នឹង​គឺ​ប្រាំ​បួន​លាន​នាក់ជាង​ហើយ ដែល​នៅ​ក្នុង​បញ្ជី​ឈ្មោះ​មាន​ចំ​នួន​ប្រាំ​បួន​លាន​នាក់​ជាង​ស្មើ​នឹង​៩៧%​ បើ​និយាយ​ពី​អ្នក​ថ្មី​វិញ​គឺ​ថា​​មាន​សែ​សិប​មួយ​ម៉ឺន​នាក់​ អ៊ីចឹង​តួរ​លេខ​នេះ​វា​ជា​តួរ​លេខ​មួយ​ដែល​បង្ហាញអំពី​បញ្ជី​ឈ្មោះ​បោះ​ឆ្នោត​ និង​​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​បោះ​ឆ្នោត​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​​​​២០២១​នេះ​។

សំភាស់៖ ​នៅ​ពេល​ដែល​មិន​មាន​វត្ត​មាន​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ធំ​ជាង​គេ​ចូល​រួម​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ ដោយ​សារ​ត្រូវ​បាន​​រំលាយ​កាល​ពីចុង​ឆ្នាំ​២០១៧​ តើលោក​យល់​ឃើញ​យ៉ាង​ណា​ចំ​ពោះ​​ការ​បោះ​ឆ្នោត​នា​ពេល​ខាង​មុខ​នេះ​?

សាវាង្ស៖ ខ្ញុំ​មើ​ល​ឃើញ​ថា​បញ្ហា​នៅ​ខាង​មុខ​វា​នៅ​តែ​ជៀស​មិន​ផុតអំ​​ពី​វិបត្តិ​នៃ​នយោបាយ​ ការ​ខ្វែង​គំនិត​គ្នា​ ការ​លើក​ឡើង​ពី​បញ្ហា​ផ្សេង​ៗ​ទេ​ មាន​ន័យ​ថា​វិបត្តិ​នៃ​នយោបាយ​ហ្នឹង​ដូច​អាច​ដឹង​ស្រាប់​ហើយ​ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​អី​ជា​ដើម​ តែង​តែ​លើក​យក​​ពី​បញ្ហា​ទាក់​ទង​ជា​មួយ​នឹងរឿង​ការ​កម្ទេច​ការ​អី​ហ្នឹង​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​ចូល​រួម​វា​មាន​បញ្ហា​មិន​សូវ​ជា​រីក​រាយ​ក្នុង​ការ​ចូល​រួម​ទេ។​​ នេះ​បរិយាកាស​មួយ​ដែល​មិន​ល្អ​សម្រាប់​ដំ​ណើរ​ការ​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​​តាំង​ពី​ហ្នឹង​មក​ដល់ពេល​នេះ​។

ហើយ​ទី​ពីរ​​យើង​មើល​ឃើញ​ថា​គណ​បក្ស​ហ្នឹង​បាន​រំលាយ​បាត់​ទៅ​ហើយ​ ហើយ​មែន​ទែន​មក​ដល់​ថ្ងៃ​នេះ​មិន​ទាន់​មាន​ឃើញ​សញ្ញាណ​​ណា​មួយ​ដែល​សម្រេច​ការ​ដោះ​ស្រាយ​គ្នា​ ឬ​ក៏​ការ​វិល​ត្រឡប់​មក​វិញ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ដែរ​ រួម​ទាំង​នៅ​ក្នុង​ដៃ​តុលាការ​ជា​ពិសេស​ទាក់​ទង​ជា​មួយ​នឹង​រឿង​ប្រធាន​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ហ្នឹង​គឹ​ថា​មិន​ទាន់​បាន​កាត់​ក្តី​​ ឬ​ក៏​មិន​ទាន់​បាន​យុត្តិធម៌​អី​ទេ​ ជា​រឿង​មួយ​ដែល​យើង​មើល​ឃើញ។​​

ហើយ​ចំណុច​ទាំង​អស់​នេះ​វា​ជា​ចំណុច​មួយ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​កើត​ទៅ​ជា​បញ្ហា​ដែរ​សម្រាប់​ការ​បោះឆ្នោត​ខាង​មុខ​នេះ​ គឺថា​​វា​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​គាំ​ទ្រ​អតីត​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ហ្នឹង​ ឬ​​ក៏​អ្នក​ដែល​ស្រឡាញ់​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ហ្នឹង​គាត់​អាច​មាន​ការ​នឿយ​ណាយ​នឹង​អាច​ថា​មិន​សូវ​ជា​ខ្វាយ​ខ្វល់​រឿ​ង​បោះ​ឆ្នោត​នោះ​បន្ថែម​​ទៀត​ក៏​ថា​បាន​ ដោយ​សារ​តែ​ការ​ពិនិត្យ​មើល​ទៅ​​នៅ​ក្នុង​ដំណើរ​ការ​នៃ​ការ​ទទួល​ឆន្ទៈនេះ​គឺថា​​អត់​​បាន​ជំ​នឿ​សម្រាប់​ពួក​គាត់​។

សំភាស់៖ ជា​ទូ​ទៅ​ តើ​លោក​គិត​ថា​​ស្ថាន​ភាព​បោះ​ឆ្នោត​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​​ជា​រៀង​រាល់​អាណត្តិ​មាន​រូបភាព​ ឬ​ស្ថាន​ភាព​បែប​ណា​ដែរ​?

សាវាង្ស៖ សម្រាប់​ខ្ញុំ​តែង​មើ​ល​ឃើញ​ថា​ស្ថាន​ភាព​មាន​ពីរ​ទាក់​ទងនឹង​ការ​បោះ​ឆ្នោ​ត​គឺ​​មុន​ហើយ​នឹង​ក្រោយ ទាក់​ទង​និង​មុនពេល​បោះ​ឆ្នោត​​ហ្នឹង​អ្នក​នយោបាយ​តែង​តែ​មាន​ជម្លោះ​គ្នា​ ដៀម​ដាមឌឺ​ដង​ដាក់​គ្នា​ចឹង​ទៅ​ ហើយ​ពេល​ខ្លះ​ក៏​មាន​ការ​កើត​​រហូត​ដល់​ការ​គំ​រាម​កំហែង​ទៅ​ដល់​អ្នក​គាំ​ទ្រ​ អាច​នឹង​ពេល​ខ្លះ​ក៏​មាន​ការ​លើក​យក​ហេតុ​ផល​ផ្សេង​ៗ ដើម្បី​​ឲ្យ​មាន​ជា​របួស​ស្នាម​​ដែល​គិត​ថា​មិន​ទាក់​ទង​នឹង​ការ​បោះ​ឆ្នោត។​

ហើយ​រឿង​ដែល​សម្បូរ​ជាង​គេ​ហ្នឹង​គឺ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ពាក្យ​សម្តី​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​គាំ​ទ្រ ​ឬ​ក៏​​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ដែល​​​ ជួន​កាលវា​ខុស​ពី​ការ​គាំ​ទ្រ​នៃ​​គណបក្ស​ខ្លួន​ហ្នឹង​គឺ​ថា​តែង​តែ​ប្រើ​ពាក្យ​ដៀម​ដាម​ទៅ​ ពាក្យ​បំភ័យ​ទៅ​ ហ្នឹង​គឺ​ជា​បញ្ហា​មួយ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ការ​ព្រួយ​រ​បារម្មណ៍​ខ្លាំង​ ហើយ​ក៏​វា​អាច​ជះ​ឥទ្ធិពល​ដល់​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ផង​ដែរ​ ហើយ​សម្រាប់​ស្ថាន​ភាព​ក្រោយ​ពេល​បោះ​ឆ្នោត​​វិញ​តែង​តែ​មាន​ការ​តវ៉ា​ តែង​តែ​មាន​ការ​មិន​សុខ​ចិត្ត​គ្នា​ ដោយ​លើក​ឡើង​ថា​លទ្ធផល​ហ្នឹង​វា​មិន​ត្រឹម​ត្រូវ​ លទ្ធ​ផល​វា​មិន​ស្រប​ច្បាប់​ក៏​មាន​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​លួច​​​បន្លំ​អ៊ី​ចឹង​ទៅ។​

ហ្នឹង​គឺ​ជា​ហេតុ​ផល​មួយ​ដែល​កើត​មុន​ហើយ​នឹង​ក្រោយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​​​ ដែលយើង​តែង​តែ​មាន​ជា​រៀង​រាល់​អាណត្តិ​ លើក​លែង​តែ​អាណត្តិ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៧​មួយ​ទេ​ដែល​យើង​មើល​ឃើញ​ថា​ស្ថាន​ភាព​នៃ​ការ​តវ៉ា​ក្រោយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ហាក់​ដូច​ជា​មិន​សូវ​មាន​ការ​តវ៉ា​ទៅ​លើ​លទ្ធផល​ទេ​ ព្រោះ​ថា​លទ្ធផល​ក៏​មិន​មាន​ការ​តវ៉ា​ធំ​ដុំ​ណា​មួយ​ដែល​កើត​ចេញ​ពី​គណបក្ស​នយោបាយ​ទេ​ នេះ​ជា​អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​មើល​ឃើញ​។

សំភាស់៖ តើ​លោក​យល់​យ៉ាង​ណា ប្រសិន​បើ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ថា​ ការបោះ​ឆ្នោត​ខាង​មុខ​នេះ​នឹង​មាន​ភាព​ត្រឹម​ត្រូវ​ និង​យុត្តិ​ធម៌​ទៅ​តាម​លក្ខ​ខណ្ឌ​ច្បាប់​?

សាវាង្ស៖ ប្រសិន​បើ​មាន​ការ​លើ​ក​ឡើង​បែប​នេះ​ វា​ជា​ការ​លើក​ឡើង​របស់​តែ​​គណបក្ស​នយោបាយ​​ ធម្មតា​ការ​វាយ​តម្លៃ​ទៅ​លើ​ដំណើរ​ការ​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ថា​ល្អ​ត្រឹម​ត្រូវ​​ណា​មួយ​ វា​ទាល់​តែ​ពឹង​ផ្អែក​ទៅ​លើ​មូល​ដ្ឋាន​​ឬ​ផ្តោត​លើ​គោល​ការណ៍​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដោយ​សេរី ​និង​យុត្តិ​ធម៌​ហើយ​យក​មក​ធ្វើ​ការ​ពិនិត្យ​អា​ហ្នឹង​បាន​យើង​អាច​ធ្វើ​ការ​វាយ​តម្លៃ​បាន​។

សំភាស់៖ តើ​លោក​គិត​ថា​ការ​បោះ​ឆ្នោត​នេះ​នឹង​មាន​ភាព​សេរី​ និង​យុត្តិ​ធម៌​ទេ? ​ហេតុអ្វី​?​

សាវាង្ស៖ សម្រាប់​ខ្ញុំ​មិន​អាច​នឹង​ធ្វើ​ការ​វាយ​តម្លៃ​អី​បាន​ទេ​។​ ដោយ​សារ​តែ​ទី​មួយ​ ដើម្បី​អាច​និយាយ​ថា​វា​សេរី​ ឬ​យុត្តធម៌​បាន​ទាល់​តែ​ធ្វើ​ការ​វាយ​តម្លៃ​ ហើយ​មក​ដល់​ពេល​នេះ​យើង​មិន​ទាន់​បាន​ធ្វើ​ការ​​វាយ​តម្លៃ​ទៅ​លើ​ដំណើរ​ការ​ហ្នឹង​ទេ​ យើង​នឹង​ធ្វើ​ការ​វាយ​តម្លៃ​រយៈ​ពេល​បី​ខែ​មុន​ការ​បោះ​ឆ្នោត​​មុន​ការ​បោះ​ឆ្នោត​មួយ​សម្រាប់​ទៅ​លើ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ហ្នឹង​ អ៊ីចឹង​ខណៈ​ពេល​នេះ​គឺ​ថា​យើង​មិន​ទាន់​បាន​វាយ​តម្លៃ​ទេ​ ប៉ុន្តែ​យើង​មើល​ឃើ​ញ​ស្ថាន​ភាព​ហាក់​ដូច​ជា​មិន​សូវ​ជា​ល្អ​សម្រាប់​បរិយាកាស​ក្នុង​ការ​ចូល​រួម​ទេ​ ជា​ពិសេស​ទាក់​ទង​រឿង​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ ឬ​ការ​ភិត​ភ័យ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​ការ​ចូល​រួម​ទាក់​ទង​ដូច​ការ​លើក​ឡើង​របស់​អ្នក​នយោបាយ​ជា​ដើម​ចឹង​។

សំភាស់៖ តើ​លោក​គិត​ថា​ពេល​បោះ​ឆ្នោត​ហើយ​អាច​នឹង​មាន​បញ្ហា​អ្វី​កើត​ឡើង​ដែរ​ទេ?

សាវាង្ស៖ សម្រាប់​ពេល​បោះ​ឆ្នោត​ខាង​មុខ​អាច​នឹង​មាន​បញ្ហា​កើត​ឡើង​ដែរ​ មើល​ស្ថាន​ភាព​នេះ​ខ្ញុំ​យល់ថា​អាច​នឹង​មាន​ការ​គំរាម​កំហែង ​ឬ​ការ​ភិត​ភ័យ​ទៅ​ដល់​អ្នក​បោះ​ឆ្នោត​​អាច​នឹង​មាន​ការ​កើត​ឡើង​ ជា​ពិសេសអតីត​​អ្នក​គាំ​ទ្រ​គណបក្ស​ប្រឆាំង ​ឬ​គណ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ហ្នឹង​តែ​ម្តង​ អាច​នឹង​មាន​ការ​ភិត​ភ័យ​ឬ​ក៏​អាច​មាន​ការ​​ព្រួយ​បារម្ភ​ដែរ​ រួម​ទាំង​គណបក្ស​ផ្សេងៗ​ទៀត​ដែល​យល់​ឃើញ​ថា​ជា​មែក​ធាង​របស់​អតីត​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​អី​ជា​ដើម​អញ្ចឹង​ អាច​នឹង​មាន​​​​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ដែរ​ ឬ​ក៏​អាច​នឹង​កើត​​ការ​តវ៉ា​ផ្សេងៗ​លើក​ឡើង​ក្រោយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត ​​​ទាក់​ទង​ទៅ​នឹង​លទ្ធ​ផល​បោះ​ឆ្នោត​នេះ​។

សំភាស់៖ ចា៎! អរគុណ​លោក កន សាវាង្ស។

សាវាង្ស៖ បាទ! អរគុណ៕​

VOXPOP: ទស្សនៈរបស់អ្នកកាសែតលើសេរីភាព​សារព័ត៌មាននៅកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន

អង្គការ​អ្នក​កាសែត​គ្មាន​ព្រំដែន ​(Reporter Without Border)​ ដែល​មា​ន​មូល​ដ្ឋាន​នៅ​សាធារណ​រដ្ឋ​បារាំង​ បាន​ចាត់​ចំណាត់​ថ្នាក់​សន្ទស្សន៍​សិទ្ធិ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​កម្ពុជា​ក្នុង​ស្ថានភាព​មួយ​ដ៏ទាប​ ដែល​កម្ពុជា​ឈរ​នៅ​លំដាប់​លេខ​រៀងទី​១៤៤​ ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ចំនួន​១៨០​។ តួលេខ​នេះ​​បង្ហាញ​ពី​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​យ៉ាង​ខ្លាំង​នៃ​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​ ដែល​អង្គកា​រ​នេះ​បាន​ចាត់​ថ្នាក់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ២០២០​ ដែល​រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ​មិន​ទាន់​មាន​តួ​លេខ​ប្រែ​ប្រួល​នៅ​ឡើយ​ទេ​។ ការ​ចាត់​ថ្នាក់​បែបនេះ​ ធ្វើ​ឡើង​ក្រោយ​មាន​ការ​ចាប់អ្នកសារព័ត៌មាន​មួយ​ចំនួន​​ដាក់​ពន្ធ​ធនាគារ​​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​បិទ​ស្ថាប័ន​សារព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​មួយ​ចំនួន​ផង​ដែរ​ ។

Newsroom​ Cambodia​ បាន​សម្ភាសន៍​​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ចំនួន​៨រូប​ ដែល​កំពុង​បំពេញ​តួនាទី​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​វិស័យ​សារព័ត៌មាន​នៅ​ប្រទេសកម្ពុជា​ អំពី​​ការ​យល់​ឃើញ​របស់​ពួកគាត់​ចំពោះ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​​​ក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​អំពាវ​នាវ​របស់​ពួក​គាត់​ពី​សាធារណជន​ អ្នកកាសែត​រួម​អាជីព​ដូចគ្នា​ និង​ពី​ភាគី​រដ្ឋាភិបាល​ ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​ឱ្យ​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ឡើង​ ។

លោកស៊ុន​ ណារិន​ មានអាយុ៣៤ឆ្នាំ​ ជា​អ្នកសារព័ត៌មាន​របស់​សំឡេង​សហរដ្ឋអាមេរិក ​(VOA)​ លើកឡើង​ថា​៖ «និយាយ​ទៅ​យើង​មាន​របាយការណ៍​នៅ​ថ្នាក់​តំបន់​ គេ​បាន​វាយ​តម្លៃ​គឺ​ វា​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​ ធ្លាក់​ចុះ​ហ្នឹង​វា​ធៀប​ក្រោយ​ឆ្នាំ​២០១៧​ នៅ​ពេល​ដែល​មាន​ការ​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​​ជាតិ​ មាន​ការ​បិទ​សារព័ត៌មាន​ The​ Cambodia​ Daily​ មាន​ការ​បិទ​ការិយាល័យ​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី (RFA)​ បន្ទាប់​មក​មាន​ការ​ចាប់​អ្នកសារព័ត៌មាន​ដាក់​ពន្ធ​នាគារ​ហូរ​ហែ​មក​អ៊ីចឹង។​ ស្ថាន​ភាព​ហ្នឹង​ វា​ធ្វើ​ឱ្យ​យើង​អ្នក​កាសែត​មាន​អារម្មណ៍ភ័យខ្លាច​ ហើយ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯក​រាជ្យ​ក៏​ធ្លាក់ចុះ​ ហើយ​បុគ្គលិក​ខាង​វិស័យ​ហ្នឹង​ក៏​ធ្លាក់​ចុះ​ដែរ​ វា​មាន​ការ​ធ្លាក់ចុះ​ ហើយ​មិន​ទាន់​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ទេ​មក​ដល់​ពេល​នេះ​»​ ។

លោក​បន្ត​ថា​ ខាង​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ភាគ​ច្រើន​មិន​ទាន់​យល់​ច្បាស់​ពី​តម្លៃ​នៃ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​ឡើយ​ទេ​ ហើយ​ជា​ពិសេស​នៅ​រយៈពេល​ថ្មីៗ​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ មាន​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​ពី​ខាង​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាលខ្លះ​​​ទាមទារ​ឱ្យ​អ្នក​កាសែត​ត្រូវ​ជូន​ដំណឹង​ជា​មុ​ន​ មុន​ចុះ​យក​ព័ត៌មាន​ ដែល​នាំ​ឱ្យ​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​កាន់​តែ​ធ្លាក់​ចុះ​បន្ថែម​ទៀត​ ។​

ដើម្បី​លើ​ក​កម្ពស់​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​កម្ពុជា​​ លោក ស៊ុន​ ណារិន​ សំ​ណូម​ពរ​ដូច្នេះ​ថា​៖ «ចង់​ឱ្យ​ភាគី​រដ្ឋាភិបាល​ មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ហ្នឹង​ផ្តល់​តម្លៃ​ ហើយ​ពាក្យ​ថា​ផ្តល់​តម្លៃ​ហ្នឹង​គឺ​ចង់​សំដៅ​ឱ្យ​ពួក​គាត់​ត្រូ​វ​យល់​ថា​ សារព័ត៌មាន​ហ្នឹង​មាន​តម្លៃ​សម្រាប់​ពួកគាត់​ មិន​មែន​សារព័ត៌មាន​ហ្នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ខូច​ឈ្មោះ​រដ្ឋាភិបាល​ទេ​ ។ ពី​មហាជន​វិញ​ ជា​ធម្មតាទេ​ពួក​យើង​ធ្វើ​ព័ត៌មាន​សម្រាប់​មហាជន​ ឱ្យ​គាត់អាន​ គាត់​ស្តាប់​ទៅ​ ផ្តល់​តម្លៃ​ថាព័ត៌មានមាន​តម្លៃ​ទៅ​ ដូច្នេះ​ធ្វើ​ឱ្យ​ពួកគាត់​ទម្លាប់​អាន​ព័ត៌មានទៅ ស្តាប់ព័ត៌មាន​ មើល​ព័ត៌មាន​ជា​ប្រចាំ​វិញ​ទៅ​ ដើម្បី​​ឱ្យ​​​មាន​​​ចំណេះ​ដឹង​​ក្នុង​ការ​គិត​គូរ​ពី​ជីវភាព​ ការ​ប្រែ​ប្រួល​របត់​សង្គម​ ដូច​ជា​ឱ្យ​ពួក​គាត់​មាន​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ចុង​ក្រោយ​»​​​។

ចំណែក​លោក ​វណ្ណ​ សុគន្ធា​ ​អាយុ​៣២ឆ្នាំ​ ជា​អ្នក​សារព័ត៌មាន​សុំ​មិនបង្ហាញ​ឈ្មោះ​ស្ថាប័ន​​ បាន​លើក​ឡើង​ថា​៖ ​«បើ​និយាយ​ពី​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​យើង​វិញ​ ខ្ញុំ​អាច​និយាយ​ជា​រួម​ថា​ មាន​សេរី​ភាព​ច្រើន​ជាង​ប្រទេស​ដទៃ​ទៀត​ ដោយ​សារ​នៅ​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ ទាំង​អង្គ​ភាព​សារព័ត៌មាន​ ទាំង​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ អាច​មាន​សិទ្ធិ​សេរី​ភាព​ ក្នុង​ការ​ប្រកប​ធ្វើ​របស់​ខ្លួន​ហ្នឹង​ដោយ​សេរី​ មិន​មាន​ការ​គាប​សង្កត់​ណា​មួយទេ​ បើ​ទោះ​បី​មាន​បញ្ហាខ្លះៗ​រវាង​អ្នកកាសែត​និង​មន្ត្រី​មែន​ ប៉ុន្តែ​មិន​ដល់​ថ្នាក់​បិទ​សិទ្ធិ​សេរី​ភាព​ដូច​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ទេ»​។

លោក ​វណ្ណ​ សុគន្ធា ​បាន​អំពាវ​នាវ​ដូច្នេះ​ថា​៖ «ផ្តើម​ពីមហាជន​ សូម​មហា​ជន​វាយ​តម្លៃ​ទៅ​លើ​ក្រុម​សារព័ត៌មាន​មួយ​ចំនួន​បាន​ហើយ​ កុំ​វាយ​តម្លៃ​ទាំងអស់​ បាន​​ន័យ​ថា​ ត្រី​មួយ​ស្អុយ​ មិន​មែន​ត្រី​មួយ​កន្ត្រក​ស្អុយ​នោះ​ទេ​ ដោយ​សារ​វា​ផ្តល់​ភាព​អយុត្តិធម៌​ដល់​សារព័ត៌មាន​ដទៃ​ទៀត​​។ ទីពីរមុន​នឹង​គាត់​ជឿ​លើ​ព័ត៌មានណា​មួយ​ សូម​ឱ្យ​គាត់​ផ្ទៀង​​ផ្ទាត់​គ្នា​សិន​ កុំ​ជឿ​តែ​ម្ខាងៗ​ ហើយ​មួយ​ទៀត​សូម​ឱ្យ​មហាជន​កាត់​បន្ថយ​ការ​តាម​ដាន​ព័ត៌មាន​ឯកជនភាព​ រឿង​ផ្ទៃ​ក្នុង​គ្រួសារ​បុគ្គល​ណា​មួយ​ ងាក​មក​ចាប់​អារម្មណ៍​រឿង​សង្គម​ជាតិ​វិញ»​ ។

លោក​បន្ត​ថា​៖ «សម្រាប់​អ្នក​​សារព័ត៌មាន​ដូច​គ្នា​ សូម​អនុវត្ត​ទៅ​តាម​ក្រម​សីលធម៌​វិជ្ជា​ជីវៈ​សារព័ត៌មាន​​ ធ្វើ​ដូច្នេះ​ដើម្បី​ផ្តល់​តម្លៃ​លើ​ខ្លួន​ឯង​ផង​ និង​អ្នកសារព័ត៌មាន​ដទៃ​ផង​ ហើយ​ជា​ពិសេស​គោរព​ច្បាប់​របស់​រដ្ឋផង​ ហើយមួយ​ទៀត​សំខាន់​សម្រាប់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ ហ៊ាន​និយាយ​ ហ៊ាន​ធ្វើ​ ហ៊ាន​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ អ្វី​ដែល​ខ្លួន​រាយការណ៍​ត្រូវ​ហ៊ាន​ទទួល​ខុសត្រូវ​ មាន​ន័យ​ថា​អ្នក​សារព័ត៌មាន​គ្រប់​រូប​មាន​​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះ​មហាជន​ទាំង​មូល​តែ​ម្តង»​​ ។

លោក វណ្ណ​ សុគន្ធា​ បន្ថែម​ថា​៖ «ទាក់​ទងរដ្ឋាភិបាល​ អាជ្ញាធ​រ​ ជា​ការ​អំពាវ​នាវ​របស់ខ្ញុំ​ ឃើញ​ថា​កន្លង​មក​ពួក​គាត់​មាន​អនុវត្ត​ជា​មួយ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​បាន​ល្អ​ហើយ​ នេះ​សម្រាប់​ខ្ញុំ​ប៉ុណ្ណោះ​ ប៉ុន្តែ​បន្ថែម​លើ​ហ្នឹង​ ក៏​សូម​ឱ្យ​បន្ត​សហការ​ជា​មួយ​អ្នកសារព័ត៌មាន​បន្ថែម​ទៀត​ ដើម្បី​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ ចែកចាយ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ មន្ត្រី​ ក៏​ដូច​ជា​អ្នកសារព័ត៌មាន​សុទ្ធ​តែ​ជា​ប្រភេទ​មនុស្ស​ដែល​ជា​អ្នក​បម្រើ​មហាជន​ដូច​គ្នា​​ ។​ ទន្ទឹម​នេះ​ ក៏​សូម​ឱ្យ​មាន​ការ​យោគ​យល់​អធ្យាស្រ័យ​ទៅ​ដល់​អ្នកសារព័ត៌មាន​មួយ​ចំនួន​ បើ​សិន​ជា​មាន​ការ​អនុវត្ត​ខុស​ក្រមសីលធម៌​វិជ្ជាជីវៈ​អី​ សូម​ផ្តល់​ការអប់រំ​ ចៀស​វាង​ប្រើ​វិធាន​ការ​ច្បាប់​ដល់​ពួក​គាត់​ភ្លាមៗពេក​ បើ​យើង​អប់រំ​ហើយ​ ធ្វើ​កិច្ច​សន្យា​ហើយ​នៅ​តែ​ដដែលទៀត​ ចាំ​អនុវត្ត​វិធានការច្បាប់»​។

ចំណែក​​អ្នក​នាង អេង​ គីមហុង​ មាន​អាយុ​២៩ឆ្នាំ​ ជា​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ដែល​សុំ​មិន​ប្រាប់​ពី​ស្ថាប័ន​ដែរ​នោះ​​​លើក​ឡើង​ថា​៖ «នៅ​ក្នុង​អាជីព​ជា​អ្នកសារព័ត៌មាន​ជាង​​១០ឆ្នាំមកនេះ​ ជា​ការមើល​ឃើញ​ក្នុង​នាម​បុគ្គល​ ដោយ​មិន​មាន​ការស្រាវ​ជ្រា​វ​អ្វី​ឡើយ​ ក្នុង​នាម​ទស្សនៈ​បុគ្គល​ សម្រាប់​ខ្ញុំ​នៅ​ចំណុច​មួយ​កណ្តាល ​(សេរីភាពសារព័ត៌មាន)​ វា​មិន​តឹង​តែង​ពេក​ហើយ​ ហើយ​ក៏​វា​មិន​មាន​លក្ខណៈ​ទូ​លំ​ទូ​លាយ​ពេក​ដែរ»។

ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​កម្ពុជា​ អ្នក​នាង​បាន​អំពា​វ​នាវ​ដល់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ អ្នក​សារព័ត៌មាន​ និង​រដ្ឋាភិបាល​ ដូច្នេះ​ថា​៖ «ពីមហាជន​ ខ្ញុំ​ចង់​ឱ្យ​មហាជន​បែង​ចែក​ឱ្យ​ដាច់​រវាង​អ្ន​ក​សារព័ត៌មាន​វិជ្ជាជីវៈ​ និង​អ្នក​មិន​មាន​វិជ្ជាជីវៈ មហាជន​ឱ្យ​តម្លៃ​ទៅ​ព័ត៌មាន​មិន​មាន​វិជ្ជាជីវៈ​ ដូច​ជា​កា​រ​ live​ ការ​និយាយ​តាម​បណ្តាញ​សង្គម​ Facebook​ ដោយ​អ្នក​ខ្លះ​និយាយ​បញ្ចេញ​បញ្ចូល​ដោយ​ខ្លួន​អី​អ៊ី​ចឹង​»។

អ្នកនាង​បន្ថែម​ថា៖ «ដោយ​ឡែក​ ពី​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ដូច​គ្នា​វិញ​ ខ្ញុំ​គិត​ថា​ចំណុច​ហ្នឹង​យើង​ពិបាក​ស្នើ​សុំ​ព្រោះ​បុគ្គល​និង​ស្ថាប័ន​ព័ត៌មាន​ហ្នឹង​មាន​ការ​គិត​រៀងៗ​ខ្លួន​ នៅ​ក្នុង​ន័យ​ហ្នឹង​ ខ្ញុំ​ចង់​ភ្ជាប់​ទៅ​កាន់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​តាម​ Online​ មួយ​ចំនួន​ដែល​គាត់​ចូលចិត្ត​អត្ថាធិប្បាយ​តាម​ផ្លូវ​អារម្មណ៍​​ខ្លួន​គាត់​ផ្ទាល់​ហ្នឹង​ នៅពេល​ពួក​គាត់​ចេះ​តែ​កាត់ក្តី​ដោយ​ខ្លួន​គាត់​ផ្ទាល់​ហ្នឹ​ង គាត់​គួរ​តែ​យល់​ដល់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ដែល​គេ​មាន​វិជ្ជាជីវៈ​ មាន​ស្ថាប័ន​ត្រឹម​ត្រូវ​ផង​ ។ សម្រាប់​ពី​ភាគី​រដ្ឋាភិបាល​ ខ្ញុំ​តែង​និយាយ​ដដែលៗ​ គឺ​ចង់​ឱ្យ​ពួក​គាត់​​យោគយល់​ សហការ​ ជា​មួយ​អ្នកសារ​ព័ត៌មាន​ បើ​អត់​ចង់​ឱ្យ​អ្នក​កាសែត​ផ្សាយ​ទៅតែ​ម្ខា​ង​ មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​មួយ​ចំនួនធំ​ គួរ​តែ​សហការ​ជា​មួយអ្នក​កាសែត​ ក៏​មាន​ដែរ​នូវ​មន្ត្រី​ ឬ​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ដែល​សហការ​ តែ​ខ្ញុំ​ចង់​ឃើញ​រូបភាព​ដែល​សហការ​នេះ​វា​ធំ​ជាង​ការ​ដែល​មិន​សហការ»​ ។

ចំណែក​កញ្ញា​ ទុយ​ អេងលី​ ​មាន​អាយុ​៣៨ឆ្នាំ​ ជា​អ្នក​សារព័ត៌មាន​សេរី ​(freelance)​ យល់​ឃើញ​ថា​៖ «សម្រាប់​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​ ខ្ញុំ​មើល​ឃើញ​ថា​ដូច​ជា​អត់​ទាន់​មាន​ភាព​ទូលំ​ទូលាយ​នោះទេ​ យើង​អាច​មើល​ឃើញ​កាល​ពី​ជំនាន់​កូវីដ​ផ្ទុះ​ដំបូងៗ​ កាល​ដែល​សម្តេច​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ធ្វើ​សន្និសីទ​កាសែត​ទាក់ទង​វ៉ាក់សាំងនោះ​ ខាង​​រដ្ឋាភិបាល​បើក​ឱ្យ​តែ​អ្នក​កាសែត​ដែល​លើក​ជើង​ខាង​គាត់​ ប៉ុន្តែ​បើ​យើង​ងាក​មក​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​វិញ​ គឺ​ខាង​រដ្ឋាភិបាល​មិន​ឱ្យ​ចូល​រួម​ក្នុ​ង​សន្និសីទ​កាសែត​ហ្នឹង​នោះទេ»​​។

ពាក់​ព័ន្ធ​នឹងការ​លើក​កម្ពស់​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​វិញ​ កញ្ញា ទុយ​ អេងលី​ អំពាវ​ដូច្នេះ​ថា​៖ «សូម​រដ្ឋាភិបាល​ ខាង​ក្រសួង​ព័ត៌មាន​ សូម​ក្រឡេក​មើល​រឿង​ដែល​អត់​ប្រយោជន៍​កើត​មាន​ក្នុង​សង្គម​ ពេល​ខ្លះ​អ្នក​កាសែត​ online​ គាត់​ទៅ​ live​ អ៊ី​ចឹង​ គ្មាន​វិជ្ជាជីវៈ​ក្រ​មសីល​ធម៌​ យើង​មិន​មែន​ចង់​ឱ្យ​បិទ​កាសែត​ online​ អស់​ហ្នឹង​ដែរ​ព្រោះ​ជា​ឆ្នាំងបាយ​របស់​ពួក​គាត់ដែ​រ​ ប៉ុន្តែ​បើ​ក្រសួង​អាច​ចាត់​វិធានការ​ មាន​វិធី​សាស្រ្ត​ណា​​អាច​បណ្តុះ​បណ្តាល​អប់រំ​ពួក​គាត់​ទៅ​ បើ​គាត់​ធ្វើ​បាន​វា​ក៏​​ជា​មុខ​មាត់​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ របស់​ប្រទេស​យើង​ដែរ​ ។ ចំណែក​ពី​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​វិញ​ ច​ង់​ឱ្យ​ពួក​គាត់​ចេះ​បែង​ចែក​ព័ត៌មាន​ពិត​ ព័ត៌មានមិនពិត​ ហើយ​មួយ​ទៀត​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ពួក​គាត់​មិន​ហ៊ាន​ផ្តល់​បទ​សម្ភាសន៍​នៅ​ពេល​ដែល​យើង​ចុះ​យក​ព័ត៌មាន​ ពួកគាត់​មិន​សូវ​ចូល​រួម​ជា​មួយ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​នោះ​ទេ​ ដូច្នេះ​ចង់​សំណូមពរ​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជួយ​សហការ​ជា​មួយ​អ្នក​សារ​ព័ត៌មានផង​»​។

ចំពោះ​លោក ​ស៊ឺ​ន​ ចែង​ចើន​ វិញ​ មាន​អាយុ៣៧ឆ្នាំ​ ជា​អ្នក​សារព័ត៌មានខ្មែរ-កម្ពុជាក្រោម​ ពី​កាសែត​ព្រៃនគរ​ និង​សំឡេង​កម្ពុជាក្រោម​ លើក​ឡើងថា​៖ «សម្រាប់​ខ្ញុំ​ ខ្ញុំ​យល់​ថា​លំហ​សេរី​ភាព​នៅ​កម្ពុជា​នៅ​ចង្អៀត​ វា​មិន​បាន​ទូលំ​ទូលាយ​នៅ​ឡើយទេ​ មួ​យ​ថ្ងៃៗ​ កាន់​តែ​រួម​តូចទៅៗ​ មួយ​រយៈ​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ ពេល​កម្ពុជា​រីក​រាល​ដាល​នូវ​ជំងឺ​កូវីដ១៩​ សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​កាន់​តែ​ធ្លាក់​ចុះ​ ដោយ​រដ្ឋា​ភិបាល​យក​លេស​នេះ ​(ការរីករាលដាលកូវីដ១៩)​ ទៅ​បង្កើត​ជា​ច្បាប់​ផ្សេងៗ​ ក្នុង​ន័យ​បំបិទ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​»។

ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​ លោក​បាន​អំពាវ​ដូច្នេះ​ថា​៖ «សម្រាប់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ យើង​គួរ​គោរព​ទៅ​តាម​វិជ្ជាជីវៈ​របស់​ខ្លួន​ យើង​ត្រូវ​មាន​ប្រភព​ច្បាស់​លាស់​ សរុប​ឡើង​វិញ​ ធ្វើ​ម៉េច​គោរព​តាម​វិជ្ជាជីវៈ​របស់​ខ្លួន​ដែល​បាន​ចែង​ក្នុង​ក្រម​សីលធម៌​អ្នក​កាសែត​ ។ ពី​រដ្ឋាភិបាល​ ខ្ញុំ​អំពាវ​នាវ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ក​ម្ពុជា​ សូម​បញ្ឈប់​ការ​យាយី​លើ​អ្នក​កាសែត​ បញ្ឈប់​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ កា​រ​ចាប់​អ្នក​កាសែត​ដាក់​ពន្ធ​ធនាគារ​ ជា​ពិសេស​អាជ្ញា​ធរ​មូលដ្ឋាន​ សូម​ធានា​ដល់​សន្តិ​សុខ​ដល់​អ្នកសារព័ត៌មាន​ កុំ​មាន​ការ​យាយី​ផ្សេងៗ​ មក​លើអ្នក​កាសែត​ពេល​ចុះ​ធ្វើ​សេច​ក្តី​រាយការណ៍»​ ។

លោក​បាន​បន្ត​អំពាវ​ដល់​រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​ សូម​ទម្លាក់​បទ​ចោទ​ប្រកាន់​នានា​លើ​អ្នក​កាសែត​ ហើយ​បើក​លំហ​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​​នៅ​ក្នុងប្រទេស​ ដើម្បី​ជួយ​ឱ្យ​កម្ពុជា​ទទួល​បាន​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​មួយ​ពិត​ប្រាកដ​ ហើយ​ក៏​អាច​ជា​មុខ​មាត់​រ​បស់​កម្ពុជា​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​ផង​ដែរ​ ។

រីឯ​លោក សេង ថៃ​ មាន​អាយុ​៣៩ឆ្នាំ​ ជា​អ្នក​សារព័ត៌មាន​របស់​សំឡេង​ប្រជាធិបតេយ្យ​ (VOD) លើក​ឡើង​ថា​៖ «ក្នុង​នាម​ខ្ញុំ​ជា​អ្នក​សារព័ត៌មាន​មួយ​រូប​ ដែល​ខ្ញុំ​បម្រើ​ការងារ​ហ្នឹង​ជាង​១០ឆ្នាំ​មក​ហើយ​ ខ្ញុំ​សង្កេត​ឃើញ​ថា​ សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១៧​ មក​ មិន​ទាន់​មាន​ភាព​សេរី​ដូច​កាល​មុន​ឆ្នាំ២០១៧​ នោះទេ​ ដោយ​​សារ​សេរីភាព​ក្នុ​ង​ការ​ចុះ​យកព័ត៌មាន​ត្រូវ​បាន​រឹត​ត្បឹត​ ការ​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ពី​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ក៏​មិន​ទាន់​ទូលំ​ទូលាយ​ ទោះ​បី​ស្ថាប័ន​ខ្លះ​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក៏​ដោយ​ តែ​អ្នក​ទាំង​នោះ​មិន​ទាន់​សហការ​ ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ត្រឹម​ត្រូវ​ ពេញ​លេញ​ ដល់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​នៅ​ឡើយ​ទេ»​។

លោក​បន្តថា​ មួយ​រយៈ​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ ដោយ​មាន​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​ពី​ក្រសួង​ព័ត៌មាន​ និង​ស្ថាប័ន​ផ្សេងៗ​ ដែល​មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​​ចុះ​យក​ព័ត៌មាន​នៅ​កន្លែង​ស្ថិ​ត​ក្នុង​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​របស់​សមត្ថកិច្ច​ ដែល​នាំ​ឱ្យ​ការ​អនុវត្ត​សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​មិន​បាន​ពេញ​លេញ​ និង​ពេលខ្លះ​ អាជ្ញាធរ​ ឬ​សមត្ថកិច្ច​បាន​រារាំង​ការ​ចុះ​យក​ព័ត៌មាន​របស់​អ្នកកាសែត​ ដោយ​មាន​ការ​ដក​ហូត​ឧបករណ៍​កាសែត​ជាដើម​ ។

ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​កម្ពុជា​ លោក សេង ថៃ​ អំពាវ​នាវ​ដូច្នេះ​ថា​៖ «សម្រាប់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ សូម​គាត់​កុំ​ខ្លាច​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ ឬ​ការ​ផ្តល់​បទ​សម្ភាសន៍​ដល់​អ្នក​កាសែត​ សូម​ពួក​គាត់​កុំ​មាន​ការ​ភ័យ​ខ្លាច​ ព្រោះ​អ្នក​កាសែត​ជា​អ្នក​នាំ​សារ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ទៅ​កាន់​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ទៅ​វិញ​ទេ​ ។ សម្រាប់​ពី​អ្នក​កាសែត មិន​មាន​អ្វី​ច្រើន​ទេ​ អ្នក​​កាសែត​​គួរ​តែ​ប្រកាន់​នូវ​វិជ្ជា​ជីវៈ​ក្រម​សីលធម៌​របស់​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​ការ​ចុះ​យក​ព័ត៌មាន​ សរសេរ​ព័ត៌មាន​ ធ្វើ​គោរព​តា​ម​វិជ្ជា​ជីវៈ​»។

លោក​បន្ថែម​ថា៖ «ចំណែកពីរដ្ឋាភិបាល​ សុំ​ឱ្យ​រដ្ឋា​ភិបាល​បើក​ទូលាយ​ ធ្វើ​សហ​ប្រតិបត្តិ​ការ​ជាមួយ​អ្នក​កាសែត​ឱ្យ​បាន​ពេញ​លេញ​ កុំ​ឱ្យ​មាន​កា​រ​រឹត​ត្បឹត​ ឬ​រារាំង​ដល់​អ្នក​កាសែត​ សូម​ផ្តល់​នូវ​កិច្ច​សហ​ការ ​ក្នុង​បទ​សម្ភាសន៍​ ឬ​ការ​សុំ​ឆ្លើយ​តប​ណា​មួយ​ ព្រោះ​អ្នក​កាសែត​ គាត់​ត្រូវ​ការ​ប្រភព​តុល្យភាព​ ហើយ​សុំ​ឱ្យ​មន្ត្រី​រដ្ឋា​ភិបាល​កុំ​ប្រើ​ពាក្យ​អសុរោះ​ កុំ​មើល​ងាយ​អ្នក​កាសែត​ ព្រោះ​អ្នក​កាសែត​យក​ព័ត៌មាន​មិន​មែន​ដើម្បី​ផល​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ទេ​ គឺដើម្បី​បម្រើ​ប្រយោជន៍​មហា​ជន​ទេ​» ។

​លោក ​លិវ​ លីម៉ឹង​ វិញ​ មាន​អាយុ​២១ឆ្នាំ​ ជា​អ្នក​សារព័ត៌មានដែល​ស្នើ​សុំ​មិន​បញ្ចេញឈ្មោះ​​ស្ថាប័ន​ដែរ​​នោះ​​ បាន​លើក​ឡើង​ថា​៖ «សម្រាប់​ខ្ញុំ​ដែល​ជា​អ្នកសារព័ត៌មាន​ថ្មី​ថ្មោង​មួយ​រូប​ ខ្ញុំ​មើល​ឃើញ​ថា​វិស័យ​សារព័ត៌មាន​ និង​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​យើង​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ មិន​ទាន់​មាន​ភាព​ពេញ​លេញ​ក្នុង​ការ​និយាយ​ស្តី​ ឬ​ក៏​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​នៅ​ឡើយទេ​ ប៉ុន្តែ​បើ​ប្រៀប​ធៀប​ជា​មួយ​ពីមុន​ យើង​មើល​ឃើញថា​ មាន​ការ​បើក​ចំហរ​ច្រើន​ពី​សំណាក់​អាជ្ញា​ធរ ពី​សំណាក់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេងៗ​ ជាក់​ស្តែង​មន្ត្រី​ ឬ​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​មួយ​ចំនួន​ គាត់​រាង​រើស​អើង​ស្ថាប័ន​ដោយសារ​ពួក​គាត់​​ដូច​ជា​មិន​សូវ​សហការ​ដោយ​រុញ​ទៅ​នេះ​ទៅ​នោះ​ បើ​​មិន​មែន​ជា​ស្ថាប័ន​ដែល​ស្រប​នឹង​គោល​ជំហរ​របស់​គាត់​» ។​

ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​កម្ពុជា​ លោក លិ​វ​ លីម៉ឹង​ អំពាវ​នាវ​ដូច្នេះ​ថា​៖ «ពី​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ ខ្ញុំ​មើល​ឃើញ​ថា​ ឥឡូវ​យើង​មាន​ពលរដ្ឋ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ច្រើន​ព្រោះ​យើង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ឌីជីថល​ ឱ្យ​​តែ​មាន​​ smartphone​ អាច​ធ្វើ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​បាន​ហើយ​ តែ​បើ​មាន​វិជ្ជា​ជីវៈ​ឬ​អត់​គឺ​មិន​ដឹង​ទេ?​ ពេល​ខ្លះ​ពួក​គាត់​ទៅ​យក​ព័ត៌មាន​ដែល​ជា​រឿង​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់គេ​ គាត់​យក​សិទ្ធិ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​ហ្នឹង​លើស​ព្រំដែន​ ដែល​បង្ក​ឱ្យ​កិត្តិស័ព្ទ​ដល់​អ្នកសារព័ត៌មាន​គេ​ពិត​ប្រាកដ​ហ្នឹង​ ធ្លាក់​ទៅ​តាម​ហ្នឹង​ ។ ពី​រដ្ឋា​ភិបាល​ សូម​ឱ្យ​ជួយ​សម្រួល​ដល់​អ្នក​កាសែត​ដែល​ពួក​គាត់​ចុះ​ទៅ​មូលដ្ឋាន​ហ្នឹង​ សូម​ឱ្យ​សហការ​ជា​មួយ​ពួកគាត់​ ដោយ​មិន​ត្រូវ​រើស​អើង​ស្ថាប័ន​នោះ​ទេ​» ។​

ចំណែក​លោក​ ភិន​ រតនា​ មាន​អាយុ២១ឆ្នាំ​ ជា​អ្នកកាសែត​ freelance​ បាន​លើក​ឡើង​ថា​៖ «សម្រាប់​ខ្ញុំ​ដែល​ទើប​ប្រឡូក​ក្នុង​វិស័យ​សារព័ត៌មាន​ម្នាក់​ ខ្ញុំ​យល់ថា​ សេរី​ភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​ពេលនេះ​​ មាន​ការ​រីក​ចម្រើន​ជាង​មុន ក៏​ប៉ុន្តែ​ក៏​ត្រូវ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ កែ​លម្អ​បន្ថែម​ទៀត​ ជា​ពិសេស​ការ​ផ្តល់​ឱ្យ​អ្នក​កាសែត​នូវ​ភាព​ទូលំ​ទូលាយ​ជាង​មុន​ក្នុង​ការ​បំពេញ​ការងារ​របស់​ពួកគាត់​ ។​កន្លង​មក​ សម្រាប់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​មួយ​ចំនួន​ដែល​គាត់​រាយការណ៍​ពី​បញ្ហា​ចម្រូង​ចម្រាស់​ក្នុង​សង្គម​ គាត់​តែង​តែ​ជួប​ប្រទះ​នូវ​បញ្ហា​ភ័យខ្លាច​ ដែលនាំ​មាន​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​លើ​ពួក​គាត់​ ជា​ពិសេស​សម្រាប់​អ្នក​ធ្វើ​រឿង​ដូច​ជា​ពី​បញ្ហាដីធ្លី​ បញ្ហា​នយោបាយ​ជា​ដើម​ហ្នឹង​ អ្នក​កាសែត​មួយ​ចំនួន​ត្រូវ​បាន​គេ​គំរាម​កំហែង​ អ្នក​ខ្លះ​វិញ​ ត្រូវ​បាន​អាជ្ញាធរ​ដក​ឧបករណ៍​ព័ត៌មាន​ ដែល​សកម្មភាព​នេះ​សម្តែង​នូវ​ការ​រឹត​ត្បឹត​សេរីភាព​ដល់​អ្នកកាសែត​ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​ផលិត​ព័ត៌មាន​មិន​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ»​​ ។

ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​ លោក​បាន​អំពា​វ​នាវ​ដូច្នេះថា​៖ «ពីមហាជន​ ខ្ញុំ​ចង់​ឱ្យ​ពួក​គាត់​ដឹង​ថា​តួនាទី​អ្នក​សារព័ត៌មាន​គឺ​សំខាន់​ណាស់​សម្រាប់​នាំ​ព័ត៌មាន​ដល់​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​ពួក​គាត់​ក្នុង​ជីវភាព​ប្រចាំថ្ងៃ​  ប្រជា​ពលរដ្ឋ​គួរ​ចូល​រួម​សហការ​ គាំទ្រ​ដល់​ការងារ​របស់​អ្នក​កាសែត​ ។ ពី​រដ្ឋា​ភិបាល​វិញ​ គួរ​តែ​មាន​ការ​បន្ធូរ​បន្ថយ​នូវ​ការ​រឹតត្បឹត​ ក៏​ដូច​ជា​មាន​ការ​ផ្តល់​ឱកាស​ដល់​អ្នក​កាសែត​រាយការណ៍​ព័ត៌មាន​កាន់​តែ​សេរី​ជាង​មុន​»៕​

Vox pop: ទស្សនៈយុវជនលើសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា

សេរីភាព​​បញ្ចេញ​មតិ​ត្រូវ​បាន​ទទួល​ស្គាល់​​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​មាន​ចែង​ក្នុង​​​រដ្ឋ​ធម្ម​នុញ្ញ​​ព្រះ​រាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា ដោយ​​ផ្អែក​ទៅ​តាម​ច្បាប់​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ​។​ ​ក្នុង​រដ្ឋ​ធម្ម​នុញ្ញ​កម្ពុជា​ មាត្រា​៤​ ស្តី​ពី​សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ចែង​ថា ប្រជា​ពលរដ្ឋ​មាន​សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ​គ្រប់​យ៉ាង​​ទាំង​ការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ព័ត៌​មាន​ គំនិត​យោបល់​ និង​ការ​បោះ​ពុម្ព​ផ្សាយ​ជាដើ​ម​។​ តែ​ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​រាល់​ការ​​​​​​បញ្ចេញ​មតិ​របស់​ពលរដ្ឋ​គ្រប់​រូប​ត្រូវ​តែ​មិន​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​កិត្តិយស ​ឬ​កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​បុគ្គល​ណា​ម្នាក់​ មិន​ប៉ះ​ពាល់​ទៅ​ដល់​របប​សា​ធា​រណៈ​ទូទៅ​ ក៏​ដូចជា​សន្តិសុខ​ជាតិ​​ ដែល​ទាំង​អស់​នេះ​ចាត់​ទុក​ជា​អំពើ​ខុស​ច្បាប់​។

​ខាង​ក្រោម​នេះ​គឺជា​ការ​ផ្តល់​បទ​សម្ភាសន៍ អំពី​យល់​​ឃើញ​​​​​​រ​បស់​ព្រះសង្ឃ​ និង​​​​យុវជន​​​​​ ​​​​​ ដល់​ Newsroom Cambodia លើ​​សិទ្ធិសេរីភាព​​​នៃ​​ការ​​បញ្ចេញ​​មតិ​ក្នុង​​ប្រទេស​​កម្ពុជា​។​

ព្រះតេជគុណ​ ផាត​ ភន ព្រះជន្មាយុ ២៥ព្រះវស្សា​ ជា​និស្សិត​នៃ​​សាកល​​វិទ្យាល័យ​​បញ្ញា​សាស្ត្រ​​កម្ពុជា​មា​ន​សង្ឃ​ដីការ​ថា ​សិ​ទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ​នៅក្នុង​​ប្រទេស​​កម្ពុជា​​គឺ​​វា​​អាស្រ័យ​ទៅ​តាម​​ស្ថានភាព​​ជាក់​​ស្តែង​​នៃ​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​របស់​មនុស្ស​​ម្នាក់​​ៗ​។

ព្រះតេជគុណបញ្ជាក់​ថា៖ ​«និយាយ​​អ្វី​ផ្សេង​ៗ​ក្រៅ​ពី​​រឿង​​នយោបាយ​​ សម្រាប់​លោក​បង​គិត​​ថា​​វា​​មិន​​អី​​ទេ​​ ​គឺ​​អាច​​និយាយ​​បាន​​​ ​និយាយ​​អ្វី​​​និយាយ​​ទៅ​​​ ​គឺ​​អាច​​មាន​​សិទ្ធិ​​មួយ​រយ​​​ភាគ​រយ​​ក្នុង​​ការ​​និយាយ​​​ ប៉ុន្តែ​បើ​ពាក់​ព័ន្ធ​រឿង​នយោបាយ​​ក្នុងអារម្មណ៍​របស់​លោក​បង ​​ឬ​តាម​ការ​សង្កេត​​របស់​​លោក​បង​​កន្លង​​មក​ ​ឲ្យ​តែ​ផ្នែក​ណាមួយ​ពាក់ព័ន្ធ​រឿង​នយោបាយ​គឺ​តែងតែ​មាន​បញ្ហា​ជានិច្ច​ ចឹង​ស​បញ្ជាក់​​ឲ្យ​​ឃើញ​ថា​ការ​​បញ្ចេញ​មតិ​រឿង​នយោបាយ​គឺ​វា​អត់​ល្អ​​សម្រាប់​​ប្រទេស​​កម្ពុជា​​យើង​»។

កញ្ញា ឈឿន ណាំហៀង​ អាយុ២២ឆ្នាំ ជា​បុគ្គលិក​នៅ​ក្រុ​មហ៊ុន​​ឯកជន​មួយ​ យល់ឃើញ​​​​ថា​​៖ ​​«ចំពោះ​សិទ្ធិ​​បញ្ចេញ​មតិ​​ក្នុ​ង​​ប្រទេស​​កម្ពុជា​សម្រាប់​ពេលបច្ចុប្បន្ន​គឺល្អ ​ព្រោះ​​ខ្ញុំ​​បាន​​ឃើញ​​មិត្ត​​ៗ​​និស្សិត ​​ឬក៏​អាច​ថា​បងប្អូន​ប្រជាជន​មួយ​ចំនួន​ហ្នឹង​​ ពួកគាត់​ហ៊ាន​និយា​យ ឬ​ចែក​រំលែក​គំនិត​របស់​ពួក​គាត់​មួយ​ចំនួន​ដែរ​ ជាពិសេស​អ្វី​ដែល​យើង​គួរកត់​សម្គាល់​នោះឃើញ​ថា​នៅ​​លើ​​បណ្តា​​ញ​​សង្គម​អីហ្នឹង​​ដែល​ភាគច្រើន​យើង​ឃើញ​មានកា​រ​បញ្ចេញ​មតិ​របស់​ពួកគាត់​ដែរ​»។

កញ្ញាបន្ថែម​ថា​ ទោះបីជា​យ៉ាងណា​ក៏វា​នៅតែ​មានដែន​កំណត់​ក្នុង​លក្ខខណ្ឌ​ខ្លះ​ដែល​វា​អា​ស្រ័យ​ទៅ​តាម​កាលៈទេសៈ​ ទៅ​តាម​សាច់​រឿង​ដែល​ពួកគាត់​ត្រូវ​បញ្ចេញ​មតិ​។

កញ្ញា គង់​ ស្រីរ័ត្ន អាយុ២២ឆ្នាំ ជានិស្សិតនៃសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា​យល់​ឃើញ​ថា ​សិទ្ធិ​​បញ្ចេញ​​មតិ​​ក្នុង​​ប្រទេស​​កម្ពុជា​មិន​ទាន់​មាន​ភាព​ទូលំទូលាយ​ទេ​ ប្រសិន​បើ​យើ​ង​បញ្ចេញ​មតិ​ពី​ព័ត៌​មាន​ពិត​ហើយ​ប៉ះ​ពាល់​ទៅ​លើ​បុគ្គល​ណាមួយ​​ យើង​អាច​ត្រូវ​បាន​គេ​គំរាម​កំហែង​។

និស្សិតរូបនេះបានបន្តថា៖ «ដោយសារខ្ញុំជាពលរដ្ឋមួយរូប ខ្ញុំ​មាន​សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ ​ឬ​ផ្ស​​ព្វ​ផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ដែរ​អីចឹង​ តែ​ជាក់​ស្តែង​ពេល​យើង​ព្យាយាម​ប្រើ​សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ​របស់​យើង​ វា​មាន​សម្ពាធ​​​ ពិបាក​​ក្នុង​ការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​រឿង​ទាំងអស់​ហ្នឹង​​ ព្រោះ​បើ​យើង​បញ្ចេញ​ព័ត៌មាន​ទៅ​ពេល​ប៉ះ​ពាល់​បុគ្គល​មាន​អំណាច​ឬអ្ន​ក​ដែល​មាន​ឥទ្ធិពល​វាតែងតែ​មាន​ហានិភ័យ​ដោយសារ​តែ​បញ្ហាហ្នឹង​ ពេល​មាន​ការ​​បញ្ចេញ​ព័ត៌មាន​ដែល​ប្រើប្រាស់​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ពួកគាត់​គឺ​តែងតែ​មាន​ការ​គំរាមកំហែង​ពី​បុគ្គល​ទាំងនោះ​ ចឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​យើង​មាន​ភាពភ័យ​ខ្លាច​ដែរ​ ទោះ​បី​យើង​យល់ដឹង​ពី​សិទ្ធិ​បញ្ចេញមតិ​របស់​ពលរដ្ឋ​ក៏​ដោយ​»។

លោក ផេងលី សុផា ​អាយុ​២៣​ឆ្នាំ​ ជា​និស្សិត​ឆ្នាំទី​​៣​​ ​មុខ​​​ជំនាញ​ទំនាក់​ទំនង​​អន្តរ​ជាតិ​​​នៃ​​សកល​​វិទ្យាល័យ​​បញ្ញាសាស្ត្រ​​កម្ពុជា​​ប្រាប់ ​​Newsroom​ Cambodia ​ថា​ សិទ្ធិ​​បញ្ចេញ​​មតិ​​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​​មាន​​ការ​​បើក​​ចំហ​​សម្រាប់​​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ តែ​ការ​​បញ្ចេញ​​មតិ​​នោះ​ត្រូវ​តែ​​សម​​​ហេតុផល​​ និង​​មិន​​ប៉ះពាល់​​ដល់​​ ​បុគ្គល​​ណា​​ម្នាក់​​និង​ស្រប​តា​មច្បាប់​បាន​កំណត់​​។​

លោកក៏បានបន្ថែមផងដែរថា៖​ «សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ​ក្នុង​ប្រទេស​​កម្ពុជា​ត្រូវ​​បាន​ទទួល​​ស្គាល់​​ដោយ​​រ​ដ្ឋ​ធម្ម​នុញ្ញ​របស់​ព្រះរាជាណា​ចក្រ​កម្ពុជា​​ដែល​ជាច្បាប់កំពូល​ក្នុងប្រទេស​​ ហើយ​ក៏​​ត្រូវ​​បាន​​គោរព​​ដោយ​​អង្គភាព​​និ​ង​​ស្ថាប័ន​​​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​​ក្នុងប្រទេស​ដែរ​​ ចឹងហើយ​​សិទ្ធិ​ទាំងអស់​​នោះ​ទៀត​សោត​​ក៏​ត្រូវ​តែមាន​​ការ​​កំណត់​ដោយ​ច្បាប់​ដែល​មិនមាន​ការ​ប៉ះពាល់​ដល់​អ្នក​ដទៃ​​ ប៉ះពាល់​កេរ្តិ៍ឈ្មោះ​អ្នកដទៃ​ជាដើម​​ ទាំងអស់​ហ្នឹង​យើង​អាច​មាន​សិទ្ធិ​បញ្ចេញមតិ​បាន​ហើយ​ វា​អត់​ជា​បញ្ហាទេ​»។

លោក​​ រ៉ឹម សុខវី​ ​សហ​ស្ថានិក​ The Thinker Cambodia បាន​​ប្រាប់​ Newsroom Cambodia ថា​​​ សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ​នៅ​កម្ពុជា​គឺ​ល្អ​ តែ​នៅ​មាន​កម្រិត​ នៅ​មាន​បញ្ហា​ខ្លះ​ដែរ​។

លោក​បញ្ជាក់ថា៖ «ប្រសិនបើយើង​បញ្ចេញ​គំនិត​ទាក់ទង​នឹងរឿងទូទៅ​​ វា​អត់​មាន​បញ្ហា​​អីទេ​​ តែ​បើ​យើង​​បញ្ចេញ​មតិ​យោបល់​ទាក់ទង​នឹងរឿង​នយោ​បាយ​​​វាមាន​បញ្ហា​ នឹង​ជា​បញ្ហា​ដែល​ខ្ញុំ​មើល​ឃើញ​រាល់ថ្ងៃ​ ជា​ពិសេស​ពេល​មាន​ការរិះគុណ​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឬយុវជន​ទាក់ទង​ទៅនឹង​ការដឹក​នាំ​ប្រទេស​ ពេលខ្លះ​បើយើង​បញ្ចេញមតិ​ទៅមានកា​រគាំទ្រច្រើន​ វាធ្វើ​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ដល់​យើង​ ព្រោះខ្ញុំ​ធ្លាប់​ឃើញ​មាន​ច្រើន​ករណី​ដែរ​ហើយ​ ទាក់ទង​នឹង​រឿង​ការពារ​បរិស្ថាន​ហ្នឹង​ក៏ចឹង​​ ពេលខ្លះ​ពលរដ្ឋ​មើល​ឃើញ​រឿង​ហ្នឹង​ថាវាអត់​ល្អ​ហើយពួកគាត់​ទៅរិះ​គុណ​អីទៅ​ ចឹង​វា​ធ្វើឲ្យ​មាន​បញ្ហា»​។

សហស្ថានិករូបនេះក៏បានលើកករណីសកម្មជនព្រៃឈើចំពោះការ​បញ្ចេញមតិផងដែរ​ថា​៖ «ពេល​ដែល​គាត់​ការ​ពារអី​ទៅ​​ ហើយគាត់​រិះគុណ​ទៅលើ​សកម្មភាព​របស់​មន្រ្តីអីចឹង​ ពេលគាត់​និយាយ​ចេញ​​ទៅ​គាត់​ចង់កែតម្រូវ​អីចឹងហា៎​ ក៏ប៉ុន្តែ​​ខាងនោះ​គេមើល​មក​គិតថា​គាត់​មាន​និន្នាការ​នយោបាយ​ក៏ទៅ​ប​ង្ក្រាប់​​ ទៅ​ចាប់​ដាក់​គុក​ចាប់អី​ចឹង​ហា៎​»៕​

Voxpop: ការយល់ឃើញរបស់អ្នកសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធអំឡុងការរាលដាលជំងឺកូវីដ១៩

ជំងឺកូវីដ១៩ជាបញ្ហាចម្បងមួយដែលរាំងស្ទះដល់ការអភិវឌ្ឍ​របស់​ប្រជាជាតិ​នៅ​លើស​កល​លោ​ក។ ប្រទេសកម្ពុជាក៏​រងផលប៉ះពាល់ពីជំងឺកូវីដ១៩ ស្ទើគ្រប់វិស័យ រួម​ទាំង​វិស័យ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅប្រ​ព័ន្ធ​ ដែល​ទាមទារ​ឲ្យ​មាន​ការយក​ចិត្តទុក​ដាក់​ខ្ពស់​ទៅ​លើប្រ​ជាជ​ន​ដែល ​ប្រកប​របរ​ទាក់ទង​នឹ​ងវិស័យ​នេះ។

លោក ចឹងប៉ូវ ជាអ្នកប្រកបរបររត់​ម៉ូតូកង់​បី​ឥណ្ឌា​មកពីខេត្តព្រៃវែង បានរៀបរាប់ប្រាប់ Newsroom Cambodia ពីស្ថានភាព​ដែ​លលោកកំពុងប្រឈមក្នុងការប្រកបរបររត់កង់បីថា៖ «នៅក្នុង​រដូ​វ​កូវីដ របរ​ផ្សេងគេរកបាន តែខ្ញុំរកមិនបាន ហ្គាសថ្លៃទៀតឥលូវ ហ្គាស​ជិត​៣,០០០​ហើយ ហើយ​ថ្ងៃ​ហ្នឹង​រត់បាន២០០០០ចាក់ហ្គាសអស់១០០០០ រត់នេះ​នោះៗ​ចង់​អស់​បាត់ ពេល​​ខ្លះ​បាន ពេល​ខ្លះក៏មិនបាន ចង់ទៅរករបរផ្សេងដែរតែ ខ្លាចវា​មិន​សម​ប្រកប​ ដុនដាប​ជាង​​មុន​រឹត​តែ​នាំ​ទុក្ខ​ដល់គ្រួសារទៀត និយាយរួមគឺពិបាក»។

អ្នកប្រកបរបររត់កង់បីឥណ្ឌាម្នាក់ទៀតគឺលោក  ជុំ ស៊ីនិត បានរៀបអំពី​សកម្មភាព​ប្រកបរបរប្រចាំថ្ងៃរបស់លោកថា កាលពីមុនមានកូវីដ១៩ លោកអាចរកចំនូលបានប្រហែល​៥ ទៅ​៦ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ចំនួននេះគឺអា​ចធ្វើឲ្យ​លោក​យក​ទៅ​ចំណាយ​ទូទាត់​ក្នុង​គ្រួសារ​បាន​មួយ​ផ្នែកធំ។ លោក​បន្ថែម​ថា  ​នៅពេលដែលជំងឺកូវីដ​រាតត្បាតខ្លាំង លោកបាន​បង្ខំចិត្ត​ខ្ចី​លុយ​គេ​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​ជីវភាព ក្នុងពេលដែលលោកមិនអាចរកចំណូ​ល​បាន​ដើម្បី​ផ្គត់ផ្គង់​គ្រួសារ។

លោកថា៖ «មុនកូវីដ កង់បីមានមនុស្សជិះច្រើន ចំណូលវាទៅតាមហ្នឹងដែរ រត់មួយ​ថ្ងៃ​អាច​ចំណាយ​បាន​ពីរ​ថ្ងៃចឹង។​ ហើយអាពេល​កូវីដ​មកដល់គឺចប់ ខ្ចីលុយគេចាយ បើមិន​ខ្ចី​អត់​មាន​អី​ដោះស្រាយជីវភាព ធ្វើម៉េចឲ្យតែរស់សិនទៅបើសង្គមវាចឹង»។

លោកស៊ី និត បន្ថែមថា៖ «កូនរៀនចំណាយច្រើន ថ្លៃផ្ទះទឹកភ្លើង អាហ្នឹងវាជាបន្ទុក ហើយ​ខ្ញុំ​ពីរ​នាក់​ប្ដី​ប្រពន្ធ​រកបានតិច បើវានៅតែមិនបាត់ឆ្នាំហ្នឹងទេ ទាំងគេ​ទាំង​ខ្ញុំ​មុខ​តែ​លក់​កង់​បី​ហ្នឹង​ហើយ»។

ចំណែក​អ្នកស្រី មុំ អាយុប្រ៤២ឆ្នាំ ​ជាអ្នកលក់ដូរនៅផ្សាររតនាផ្លាហ្សា បានលើកឡើងថា អ្នកស្រី​សាទរចំពោះការបើកប្រទេសឡើងវិញ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​មុខរបរ​ជា​អ្នកលក់ដូរដូច​​អ្នកស្រី គឺមិ​នកាក់កបទេព្រោះមិនសូវមានអតិថិជនដូចមុនមានកូវីដ​១៩។

អ្នកស្រីថា៖ «ខ្ញុំសប្បាយចិត្តដែលរាជរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសបើកសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ វាជាឱ​កាស​​ដែល​ខ្ញុំអា​ចប្រកបរបរលក់ដូរវិញបាន ប៉ុន្ដែការលក់ដូរនេះខ្ញុំលក់មិនសូវដាច់ប៉ុន្មានទេ ព្រោះអីខ្សត់អ្នកទិញ ដោយហេតុថា​គេអ្នក​ទិញ​មិនមាន​លុយ​មក​ទិញ​យើង​ច្រើនដូ​ចពីមុនកូវីដ​ដែរ»។

អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ទៀតថា៖ «ទោះបីជាមានការបើកសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញក៏ដោយ ក៏អ្នកទិញ​មិន​មាន​​លុយ​មក​ទិញយើងច្រើនហូរហែដូចពីមុនដែរ ការលក់ដូរខ្ញុំ​សព្វថ្ងៃរក​មិន​គ្រប់គ្រាន់​ថ្លៃ​បង់ទិ​ញភ្លើង និងផ្ទះជួលផង»។

ចំណែកអ្នកស្រី ផាត់ សុរី អាយុ​៤៦ឆ្នាំ ​ជាអ្នក​លក់ខោអាវ​នៅ​ផ្សារ​សាមគ្គី​ ខេត្តសៀមរាប​បានឲ្យដឹងថា ដោយសារ​ការរីករាល​ដាល​​ជំងឺ​​កូវី១៩ និង​មាន​ការបិទ​ច្រកចេញ​ចូ​ល​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស អ្នកស្រី​ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​ផ្អាកការ​រកស៊ី ព្រោះមិ​នអា​ចបញ្ជា​ទិញ​ទំនិញ និង​ដឹក​ជញ្ជូន​ទំនិញ​មក​លក់​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​បាន ធ្វើឲ្យការរកស៊ីរបស់អ្នកស្រីមានការធ្លាក់ចុះ។

អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ពេលបញ្ហាកូវីដកំពុងផ្ទុះខ្លាំងគេបានបិទផ្សារ និងគ្រប់កន្លែង ជាពិសេស​បិទ​ច្រក​ចេញ​ចូលពីខ្មែរ​ទៅថៃ ដែល​បណ្ដាល​ឲ្យ​ខ្ញុំ​មិន​អាច​ទៅ​កម្មង់​ឥវ៉ាន់​ពី​ច្រក​ព្រំដែន​ថៃ​បាន​ដូច​ពី​មុន​ទេ» ។

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អ្នកប្រកបរបររត់ម៉ូតូឌុបនៅជាប់ច្រកទ្វារចូលបុរីសែនមនោរម្យ​ ​លោក​​​​​ ម៉ឹក សីហា បានឲ្យដឹងថា លោកប្រកប​របរនេះអស់រយៈពេលជិត១០ឆ្នាំមកហើយ នៅ​មុន​មិន​ទាន់​មាន​កូវីដ​១៩ ចំណូលដែលលោកទទួលបានពីរបរនេះ​គឺ​អាច​ចំណាយ​ប្រចាំថ្ងៃ​នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ​បាន។ លោកថា បច្ចុប្បន្ន​លោក​មិនសូវ​មាន​ម៉ូយ​សម្រាប់​ដឹក ឬ​មាន​គេផ្ញើ​ទំនិញ​ទៅ​មក​តាម​ម៉ូតូ​ឌុប​ទៀត​នោះទេ។

លោកថា៖ «​ខ្ញុំប្រកបរបរនេះជិត១០ឆ្នាំហើយ កាលមុនកូវីដ​មានម៉ូយច្រើន ហើយ​ពេល​ខ្លះអ​ត់​ម៉ូយ​តែ​បាន​ឥវ៉ាន់​អនឡាញ ចំណូលគ្រាន់បើ​ តែមួយរយៈនេះ ដូច​ប្អូន​ឯង​ឃើញ​ស្រាប់ ​អង្គុយ​តែ​លើ​ម៉ូតូពេលខ្លះគ្មានបានអីមួយរៀល»៕​

Voxpop: ទស្សនៈយុវជនលើការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា

ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រកាន់ភ្ជាប់នៅលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលមានន័យថា ​ផ្តល់សិទ្ធិដល់​ប្រ​ជា​ពល​​រដ្ឋ​ជា​ម្ចាស់​ប្រ​ទេស​​​ និង​មាន​សិទ្ធិ​គ្រប់​គ្រាន់​នៅ​ក្នុងការ​បញ្ចេញ​​មតិជាសាធា​រណៈ​​ដោយ​មិន​មាន​ការ​ភ័យ​ខ្លាច ។

Newsroom Cambodia បានសម្ភាសន៍យុវជនយុវនារីដែលរស់នៅរាជ​ធានី​ភ្នំ​ពេញពាក់​ព័ន្ធ​​នឹង​​​ការ​យល់​ឃើញ​របស់​​ពួកគាត់​ទៅ​លើ​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​នៅកម្ពុជា​​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​។

លោក មៀន ​វិបុលវីរៈ អាយុ២៤ឆ្នាំ ជានិស្សិតផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិឆ្នាំទី៤ រស់នៅ​ក្រុងតា​ខ្មៅ​ ខេត្ត​កណ្តាល​​​​យល់​​ថា៖ ​​«លទ្ធិ​ប្រ​ជា​ធិប​តេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា​មិន​ទាន់​ពេញលេញ​នៅ​ឡើយ​ទេ។ មាន​​ហេតុ​ផល​មួយ​ចំនួន​ដែល​​ខ្ញុំ​យល់​ថា​អ៊ី​​ចឹង ព្រោះ​បើយើងនិយាយ​អំពី​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​​យើង​អាច​​ក្រ​ឡេក​ទៅ​មើល​ចំណុចស្នូលចំនួន៣គឺ ទី១​ទាក់ទង​ជាមួយ​នឹង​រាជរដ្ឋាភិបាល យើងឃើ​ញមា​នការ​បញ្ចេ​ញ​មតិ​ជា​ច្រើន​ជាសាធារណៈ​តែ​វា​នៅ​មាន​កម្រិត​នៅឡើយ​។​ ទី២​គឺ​ពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយ​នឹងការ​​បោះឆ្នោត​ បើយើង​និយាយ​អំពី​ការបោះឆ្នោត​គឺ​ត្រូវ​មាន​សេរីភាព​ និង​តម្លាភាព ប៉ុន្តែ​បើ​យើងនិយា​យសុក្រឹត្យ​ភាព​​គឺនៅ​មាន​​កម្រិត​​នៅ​​ឡើយ​​ខ្ញុំអាច​និយាយថា​​ហាសិបហាសិប។ ​​​ទី៣​បើ​យើង​ក្រឡេក​ទៅ​មើល​អំពី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅក្នុង​បរិ​បទ​​នៃ​​ប្រទេស​កម្ពុជា​គឺ​នៅ​មាន​កម្រិត​នៅ​ឡើយ ​បើ​យើងប្រៀប​ធៀប​ទៅ​នឹងប្រ​ទេស​ដទៃ​ទៀត ​ដូចជា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ហើយយើង​ប្រៀប​ធៀបបរិបទនៃ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​គឺខុសគ្នាឆ្ងាយ​​មែនទែន»។​

និស្សិត​រូប​នេះ​បន្ថែម​ថា៖ «ឧទាហរណ៍​ដូច​ជា​ការប្រកួត​ប្រជែងការ​​បោះ​ឆ្នោត​ហើយការ​បោះឆ្នោត​គួរ​តែ​មានគណ​បក្ស​​ចូលរួម​​ច្រើន​ ហើយមាន​លក្ខណៈប្រ​កួត​ប្រជែង ហើយ​បើ​យើង​​ក្រ​លេក​ទៅ​មើល​កម្ពុជា​មកទល់​ពេល​នេះ ​គឺមាន​តែពីរ​ទេដែល​មាន​ភាព​លេច​ធ្លោរ ​គឺមានCPP និងCNRP ហើយ​​​យើង​ឃើញ​ថា​មកទាល់​ពេល​នេះ​គណ​បក្ស​ត្រូវបាន​រំលាយ ​ហើយ​មាន​ការ​ចាប់ខ្លួន ​និង​ភៀស​ខ្លួ​ន​ទៅ​ក្រៅប្រទេស​ ដូច្នេះប្រជា​ធិបតេយ្យ​គឺមិនមានទៀត​ទេ​ តម្លាភាព​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​​គឺ​មាន​ការ​គាប​សង្កត់» ។

កញ្ញា សឿង លក្ខិណា​ អាយុ២២ឆ្នាំ ជានិស្សិតផ្នែកច្បាប់ឆ្នាំទី៣ បានលើកឡើងថា៖ «​សម្រាប់​ខ្ញុំ​ពាក្យថាប្រជា​ធិប​តេយ្យ​គឺ​ប្រ​ជាជន​មាន​សិទ្ធិបញ្ចេញ​បតិ​យោបល់​ប៉ុន្តែ​ជាក់​ស្តែង​ដូចប្រ​ជា​ជន​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​កំពង់​ធំ​ពួកគាត់​អត់​អាច​មាន​សិទ្ធិ​ទៅ​​និយាយ​អ្វី​បានទេ​ គាត់​អាច​និយាយ​ប្រាប់​ក្រុម​គ្រួសារ​​គាត់បានប៉ុន្តែ​​​គាត់​អត់អាច​យក​រឿងហ្នឹង​ទៅ​និយាយ​ជាមួយ​នរណា​ម្នាក់​ដែលទាក់​ទង​និងដីធ្លី​របស់​គាត់នោះទេ​ នៅស្រុកបារាយណ៍​ខេត្ត​កំពង់​ធំ​ពួក​គាត់​មានបញ្ហា​រឿង​ដីធ្លី​តាំង​ពីឆ្នាំ​២០០៧​មកម្លេះ​​ រហូត​មកដល់​ឥឡូវ​រឿង​ដី​ធ្លី​ហ្នឹង​មិន​ទាន់​បាន​ដោះ​ស្រាយ​ទេ​ ដូច្នេះពាក្យពាក់​ព័ន្ធ​ជា​មួយ​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ប្រជា​ជនគាត់​អត់​​ទាន់​មាន​សិទ្ធិ​គ្រប់​គ្រាន់​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​យោបល់​ទេ​»។

ចំណែក​ព្រះតេជគុណ លិន យូរ៉ា ព្រះជន្ម២៣វស្សា​ ជានិស្សិតឆ្នាំទី២ ផ្នែក​ទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ​បាន​មាន​ថេរដីកា​​ថា ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ឡើង​ច្រើន​ក្នុង​រយៈពេល​ជាង​៣០​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ បុន្តែ​ព្រះ​អង្គថា សម្រាប់​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា​ មិន​ទាន់​ពេញ​លេញ​នៅ​ឡើយ​៖ ​​«​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​ជាសាធារណរបស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋគឺ​នៅ​មាន​កម្រិត​​ មាន​ន័យថាប្រទេស​​កម្ពុជា​ដែលជា​ប្រទេស​កាន់​របប​ប្រជាធិបតេយ្យ​នោះ​មិនទាន់​​មាន​សិទ្ធិ​ពេញ​លេញ​នៅ​ឡើយ​ក្នុង​ការ​​បញ្ចេញមតិ​របស់​ខ្លួននៅក្នុង​ការស្ថាបនាប្រទេស​ជាតិ​ មានន័យថា​បើទោះបីជា​ប្រទេស​កាន់​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ ប៉ុន្តែ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​នៅ​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋយើង​ឃើញ​ថា​នៅពេល​ប្រជាពលរដ្ឋបញ្ចេញមតិ​ច្រើន​ទាក់​ទង​ទៅ​និង​រដ្ឋាភិបាល​ផ្សេងៗ ហើយ​ភាគច្រើន​មាន​ការគំរាម​គំហែង ហើយ​វា​ជា​ផលវិបាក​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​នៅក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​ ជា​រួមមកវិញ​នៅ​ពេលយើង​​​កាន់លទ្ធិប្រ​ជា​ធិប​តេយ្យ​ឱ្យ​ល្អប្រជាពលរដ្ឋ​មានការរីកចម្រើនជាងមុន​ទាំង​ការ​យល់​ដឹង​ទាំង​ជីវភាព ប៉ុន្តែនៅមាន​ចំណុចខ្វះខាតបន្តិចបន្តួច​បើយើងប្រៀបធៀបជាមួយប្រទេស​កាន់លទ្ធិប្រជា​ធិបតេយ្យដទៃ​ទៀត» ​។

កញ្ញា យ៉ាត ម៉ាឡៃ អាយុ២៣ឆ្នាំ ជា​និស្សិត​ផ្នែក​ទំនាក់​ទំនង​អន្តរ​ជាតិឆ្នាំទី២​ រស់​នៅ​ក្រុង​តា​ខ្មៅ ខេត្ត​កណ្តាល​​​យល់​ឃើញ​ថា មានសកម្មផាព​មួយ​ចំនួន​ដែល​កើត​ឡើង​នៅ​កម្ពុជា ដែល​កញ្ញា​ឃើញ​ថា​ជាការ​បង្ហាញ​ថា​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា​មិនទាន់​ពេញ​លេញ​នៅ​ឡើយ។​

កញ្ញាបានបន្ថែមថា៖ «មាន​បញ្ហា​មួយ​ចំនួន​ដូច​ជា​យុទ្ធនាការប្រ​ឆាំង​នឹង​អំពើពុក​រលួយ ​ការ​តស៊ូ​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​ដែល​ទាក់​ទង​ទៅ​នឹងបញ្ហាការ​ការ​ពារ​​បរិស្ថាន​ដែល​ទាក់​ទងទៅនឹង​​​សកម្មជន​របស់​យើង​ត្រូវ​បានហាម​ឃាត់​ ទាក់ទងនឹង​បញ្ហា​នេះ​ដូចគ្នា​ក៏​មាន​ការ​ចាប់​ខ្លួន​​ចំពោះ​សកម្មជន​ណា​ដែល​ហ៊ាន​លេច​មុខ ​និង​លើក​ឡើង​ទៅ​លើ​អំពើ​អវិជ្ជមាន​នៅ​ក្នុង​សង្គម​​ដូចជា​ការ​​បូមខ្សាច់ ការ​កាប់​បំ​ផ្លាញ​ព្រៃ​ឈើ ​ក៏ដូចជា​ការ​លុប​បឹង​នៅ​តាម​ទី​ក្រុង​ដូច​គ្នា​​​ មួយ​វិញ​ទៀត​ពាក់ព័ន្ធ​ជាមួយ​នឹងការ​បោះឆ្នោត​នៅប្រទេសលទ្ធិប្រជា​ធិបតេយ្យ ​គឺ​ប្រកាន់​​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ជាធំនៅក្នុង​ការ​ជ្រើស​រើស​អ្នក​ដឹកនាំ ​ប៉ុន្តែ​​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​យើង​ៗ​ក៏ធ្លាប់​ឃើញ​មាន​បញ្ហា​បាតុ​កម្ម​ជា​មួ​យ​គណ​​​បក្ស​​​ប្រឆាំង​ព្រោះ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​មិន​មាន​លក្ខណៈវិជ្ជមាននោះ​ទេ»។​

​​​កញ្ញា​បន្ថែម​ថា៖ «ចំពោះ​បញ្ហា​ទាំង​អស់​នេះ​ការ​ប្រកាន់​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​ក្នុង​សង្គម​មួយ​គឹ​វា​ល្អ​នៅ​ក្នុង​ចំណោម​លទ្ធិ​ផ្សេង​ទៀត​ដូច​ជា​លទ្ធិ​កុម្មុនីស្ត​ ដូច្នេះ​ក្នុងនាម​ជា​ប្រទេស​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​គួរ​តែមាន​អព្យាក្រឹត​​ប្រកាន់​យក​នៅ​គោល​ការណ៍​គំនិត​សំខាន់ៗ​ឱ្យ​ដើរទាន់​នៅ​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ទៀត​ដែល​លុប​បំបាត់​អំពើពុករលុយ ​និងការ​កេង​ប្រវ័ញ្ចឬ​កេងចំណេញលើ​សិទ្ធិរបស់​ប្រ​ជា​ពលរដ្ឋ​ក្នុងសិទ្ធិបញ្ចេញ​មតិ​នៅក្នុង​សង្គម​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ដូចគ្នា»។

លោក ​ឈួន ពន្លក​ អាយុ​​២២ ឆ្នាំ​ជា​និស្សិត​ឆ្នាំ​៤ ផ្នែក​នីតិ​សាស្ត្រ​បាន​យល់​ឃើញ​ថា​៖ «​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​ទទួល​​ឥទ្ធិ​ពល​ប្រជា​​ធិបតេយ្យ​​ដែល​បាន​ហូរ​ចូល​មក​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​យើង​ហើយ​​ប្រទេស​យើង​កំពុង​តែ​អភិវឌ្ឍ​ដែរ​​​ពាក្យថា​អភិវឌ្ឍ​គឺអភិវឌ្ឍ​គ្រប់​វិស័យ​ ទាំង​ការ​ឈាន​ទៅ​មុខ​ដំណើរ​ការ​របស់​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ៗនៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុ​ជា​គឹ​នៅ​មាន​កម្រិត​ហើយ​កំពុង​អភិវឌ្ឍ​ដើម្បី​ឱ្យ​ទៅជា​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ពេញលេញ​ឥឡូវ​នេះ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​មិនទាន់​មានភាព​ពេញ​លេញ​ទេ​​រយៈ​កាល​កន្លង​មក​នេះ»។

​លោកបានបន្ថែមថា៖ «នៅ​​ក្នុង​អន្តរ​កាល​យើង​ឃើញថា​​សកម្ម​ជន​មួយ​ចំនួន​ដែល​ថ្មី​ៗ​នេះ​​ទើប​តែ​​ដោះ​​លែង​ទេ​ដូច​ជាលោក​រ៉ុង ឈុន​ ឬ​ក្រុម​ចលនា​មាតា​​ធម្ម​ជាតិ និង​ក្រុម​​យុវ​ជន​ខ្មែ​រ​​ថាវរៈ​ពួក​គាត់​ទាំង​អស់​នេះ​បាន​ធ្វើ​សកម្ម​ភាព​មួយ​ចំនួន​​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​ចាប់​ខ្លួន​​ហើយ​សកម្ម​ភាពរបស់​រាជរដ្ឋា​ភិបាល​បាន​រំលោភ​ទៅលើ​សិទ្ធិ​សេរី​ភាព​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ត្រង់​ចំណុចនេះ​​ហើយ​​ទើបខ្ញុំ​កត់​សម្គាល់​ថា​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​មិនទាន់​មានសិទ្ធិ​ពេញ​លេញ​ទេ»​៕​

Voxpop: ទស្សនៈពលរដ្ឋ​អំពី​ការបើកប្រទេសឡើងវិញ

ប្រ​ទេ​ស​ក​ម្ពុ​ជា​ចាប់​ផ្តើម​មានការ​រាតត្បាត​ដោយ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​ចាប់​តាំង​ពី​ដើម​ឆ្នាំ​២០២០​មក។ ជា​បន្ត​បន្ទាប់ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជាបា​ន​ប្រកាស​បិទ​ខ្ទប់ និង​​រិតត្បិត​ការ​ជួប​ជុំ​ជាបន្ត​បន្ទាប់។ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២១​ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​ប្រកាស​បើក​ប្រទេស ដោយ​​បើក​ឲ្យ​ដំណើរ​ការ​ឡើង​វិញ​គ្រប់​វិស័យ​ បន្ទាប់​​ស្ថាន​ភាព​​​ជំងឺ​កូវីដ​១៩បាន​ធូរ​ស្រាល​​។ ​

​N​e​w​s​r​o​o​m​ ​C​a​m​​b​o​d​i​a​ បា​​ន​​​ស​ម្ភា​ស​ន៍​​​ប្រ​ជា​ព​ល​រ​ដ្ឋ​ដែ​ល​រ​ស់​នៅ​រាជ​ធានី​ភ្នំ​ពេ​ញ​​​លើ​​​កា​រ​​​យ​ល់​​​ឃើញ​​​រ​ប​ស់​​​ពួ​ក​គា​ត់អំពី​ការ​​ប្រ​កា​ស​ឲ្យ​បើក​ប្រ​ទេ​ស​ឡើ​ង​វិ​ញ​​។​​

​លោ​ក​ស្រី​ ឃា​ង​ ​គី​ម​សួ​គ៌​ ​អា​យុ​ ​២​៥​ឆ្នាំ​ ​ជា​អ្ន​ក​ល​ក់​ដូរ​នៅ​ផ្សា​រ​ចា​ក់​អ​ង្រែ​ក្រោ​ម​ យល់​​ថា​ ​កា​រ​បើ​ក​ប្រទេ​ស​ឡើង​វិ​ញ​ ​​ធ្វើ​ឲ្យ​សេ​ដ្ឋ​កិ​ច្ច​ដើ​រ​ ​អ្ន​ក​ល​ក់​ដូ​រ​ដូច​គា​ត់​ងា​យ​ស្រួ​ល​ប្រ​ក​ប​រ​ប​រ​ជា​ង​មុ​ន​។

លោកស្រី ឃាង គីមសួគ៌ លើកឡើងថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ គិតថាវាល្អ ពីព្រោះវាធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចដើរ ហើយបើនិយាយសម្រាប់អ្នករកស៊ីវិញ គឺល្អ ហើយបើកនេះគឺបើកទាំងស្រុង ទាំងអាជីវកម្មផ្សេងៗបើកទាំងអស់គ្នា លើកលែងតែអាជីវកម្មហានិភ័យមួយចំនួនធំ »។

លោកស្រីបន្ថែមថា៖ «ហើយមួយវិញទៀត គេចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងរស់ជាមួយនឹងបរិបទកូវីដ គឺទី១ គេឲ្យមនុស្សនឹងចេះការពារខ្លួនឯង រកៗទៅប៉ុន្ដែសំខាន់គាត់ការពារខ្លួនឯងដែលដូចមានវិធានការគេដាក់ចេញហើយៗ គឺ ៣កុំ៣ការពារ អញ្ចឹងក៏វាល្អសម្រាប់កូនក្មេង គាត់អាចមានលទ្ធភាពទៅរៀនបាន ព្រោះថារៀនតាមអនឡាញ រៀនអត់ចេះទេ» ។

​លោ​ក​ ​គួ​ង​ ​ឡុ​ង​ អា​យុ​​៥​០​ឆ្នាំ​ ​មុ​ខ​រ​ប​រ​​ល​ក់​ស​ម្ភារៈ​ជ័​រ​គ្រ​ប់​ប្រ​ភេ​ទ​ នៅ​ជិ​ត​ផ្សា​រ​ដេ​ប៉ូ​ទី​២ ​យល់​​ថា ​​កា​រ​បើ​ក​ប្រ​ទេ​ស​ឡើ​ង​វិ​ញ​បា​ន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រ​ជា​ជ​ន​មា​នកា​រ​ងា​រ​ធ្វើ​ ​អា​ជី​វ​ក​ម្ម​តូច​ធំ​អា​ច​ដំ​ណើ​កា​រ​ឡើ​ង​វិ​ញ​ បើ​នៅ​តែ​បិ​ទ​ប្រ​ទេ​ស​ទៀ​ត​ ​ប្រ​ជា​ជ​ននៅ​តែ​លំ​បា​ក​ ​គ្មា​ន​ចំ​ណូល​ ​និ​ង​កា​រ​ងា​រ​​គ្មា​​​​ន​​​​​​ ​គឺ​ប្រ​ជា​ជ​ន​ខ្លះ​ត្រូ​​វ​រ​ស់​​​ក្រោ​​ម​​​កា​រ​​​ឲ្យ​​​ជំ​​​នួ​​​យ​​​ពី​​រ​​​ដ្ឋ​​។​

លោក ឡុង លើកឡើង៖ «ការបើកប្រទេសឡើងវិញប្រជាជនទាំងអស់គ្នាមានការងារធ្វើ ទោះបីអាជីវកម្មខ្នាតតូចធំក្ដីក៏គេបើកតាមចិត្តគេអញ្ចឹងទៅ ដោយសារគ្នាបើកបានដូចដើមឡើងវិញ បើបិទតើគ្នាធ្វើអ្វីកើត ហើយអ្វីៗអត់ដំណើរការ​ ហើយគ្នារស់មិចកើត បើចាំឲ្យគេផ្ដល់ទឹកត្រីទឹកស៊ីអ៊ីវនោះ»។

​លោ​ក​ ​នៅ​ វុ​ទ្ធា​ ​អា​យុ​​៣៣​ឆ្នាំ​ ​មុខ​រ​ប​រ​​ល​ក់​គ្រឿ​ង​រ​ថ​យ​ន្ត​គ្រ​ប់ប្រ​ភេ​ទ​ ​នៅ​ជិ​ត​ផ្សារ​ទំ​នើ​ប​ស៊ី​ធី​ម៉​ល ​បាលើកឡើង​​ថា​ ​កា​រ​បើ​កប្រ​ទេ​ស​ឡើ​ង​វិញ​នេះ​ ​គឺលោក​​​ស​ប្បា​យ​ចិ​ត្ត​ ​ពី​ព្រោះ​លោក​​​អាច​ប្រ​ក​ប​មុ​ខ​រ​បរ​ដូ​ច​មុ​ន​ឡើ​ង​វិ​ញ​។

លោក វុទ្ធា លើកឡើងថា៖ «ការបើកប្រទេសឡើងវិញទាំងខ្ញុំនិងគេសប្បាយចិត្តដូចតែគ្នា យើងអាចប្រកបរបររកស៊ីទទួលទានធម្មតាដូចមុនវិញ បើអាជីវកម្មដំណើរការយ៉ាងមិញៗ យើងតាមដានទៀត»។

លោកបន្ថែមថា៖ «ចំពោះកូនៗវិញនៅមិនទាន់បណ្ដោយពួកវាទេ យើងចាំមើលគេមើលឯងដែរ ឥឡូវនៅឲ្យរៀនអនឡាញសិន​ ចាំមើលថាផុតហានិភ័យមែនទែនយើងឲ្យវាទៅសាលាវិញ»។

​​​លោក​ ​សេ​​ង​​ ​ស៊ី​តូ​ ​អា​យុ ​៣​៧​ឆ្នាំ​ ​មុ​ខ​រប​រ​ ​ល​ក់​រ​ថ​យ​ន្តមួ​យ​ក​ន្លែ​ង​ ​បា​ន​បាន​យោ​ប​ល់​ថា​ ​កា​របើ​ក​ប្រ​ទេ​ស​ឡើ​ង​វិ​ញនេះ​ ​គឺ​ល្អ​ ​ដែ​ល​មិន​ធ្វើ​ឲ្យ​ជា​ប់​គាំ​ង​សេ​ដ្ឋ​​​កិ​​ច្ច​ត​ទៅ​ទៀ​ត​ ​​ហើ​យ​ម​នុ​ស្ស​ប្រ​ក​ប​មុ​ខរ​​បរ​តា​ម​បែ​ប​គ​ន្ល​ង​ថ្មី ​ពោ​ល​គឺ​ចេះ​កា​រ​ពា​រ​ខ្លួ​នឯ​ង​​​​​​។​​​​

លោក ស៊ីតូ លើកឡើងថា៖ «ការបើកប្រទេសឡើងវិញគីទី១គឺអត់គាំងសេដ្ឋកិច្ច ទី២មនុស្សចេះប្រយ័ត្នរៀងខ្លួនៗ ៣កុំ៣ការពារ គឺពេលបើកប្រទេសគឺមានមនុស្សចូលទិញឡានគាត់ ហើយគេយកលុយនឹងទៅចាយវាយទៅហាងស៊ីចុក ហើយហាងលក់ដាច់ ហើយហាងនោះ យកលុយទៅចាយបន្ដ អញ្ចឹងសេដ្ឋកិច្ចល្អ ប្រជាជនរកបាន»។

​​អ្ន​ក​ស្រី​ ​ប៊​ន់​ ​ស៊ីវ​អៀ​ង​ ​អា​យុ​៣​៩​ឆ្នាំ​ ​មុ​ខរ​ប​រ​ ​ល​ក់​ដូ​រនៅ​ជិ​ត​ ​ផ្សា​រអូ​រ​ឬ​ស្សី​ ​បាន​មា​ន​ប្រ​សា​សន៍​ថា​ កា​រ​បើ​កប្រ​ទេ​ស​ឡើ​ង​វិញ​គឺអា​ច​ឲ្យគាត់អាចរ​ក​ស៊ី​ងា​យ​ស្រួល​និ​ង​ល​ក់ដា​ច់​ជា​ង​មុន​ ​ហើ​យ​កា​រទំ​នា​ក់​ទំ​នង​គ្នា​មា​ន​ភា​ពស្និទ្ធស្នា​ល​ជា​ង​មុ​ខ​ ដើ​រ​លេ​ង​កំសា​ន្ដ​ដោ​យ​គ្មា​ន​បំ​រា​ម​គោ​ច​រ ប៉ុន្ដែ​គា​ត់​មិ​ន​ភ្លេ​ច​វិធា​ន​កា​រ​៣​កុំ ៣​កា​រ​ពា​រ​ ​នោះ​ទេ។

អ្នកស្រី ស៊ីវអៀង បានលើកឡើងថា ពាក់ព័ន្ធការបើកប្រទេសឡើងវិញនេះ គឺល្អ ល្អក្នុងការរកស៊ីលក់ដូរក៏ដាច់ ល្អក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា បើបិទប្រទេសគេឃាំងយើងឲ្យនៅផ្ទះលក់ដូររកស៊ីអត់កើត ហើយសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ។

អ្នកស្រីបន្ថែមថា ការបើកប្រទេសឡើងវិញ យើងចង់ទៅណាមកណាយើងទៅបាន ហើយយើងទៅណាក៏ដោយត្រូវកុំភ្លេច ៣កុំ៣ការពារ។

​អ្ន​ក​ស្រី​ ​សៀ​វ​ នី​ ​ល​ក់​ផ​លិ​ត​ផ​ល​អា​ហារ​ប៉​ប៉​ន​ ​និ​ង​បើ​ក​សា​ឡ​ន​មួ​យក​ន្លែ​ង​ យល់​​ថា ការបើកប្រទេសឡើងគឺល្អ អាចជួបជុំបងប្អូនបាន និង​ចង់ទៅណាក៏បានងាយស្រួល ។

​​អ្នក​ស្រី​ ​នី​ ​បា​ន​លើ​ក​ឡើ​ង​ថា៖ ​«​​​ពេ​​​ល​​​បើ​​​ក​​​ប្រ​​​ទេ​​​ស​​​ឡើ​ង​​​វិ​​​ញ​​គឺ​​​ល្អ​​​ ​​​ព្រោះ​​​ម​​​នុ​​​ស្ស​​ម្នា​​​ក់​​​ៗ​មិ​​​ន​​នៅ​​​តែ​​​ក្នុ​​​ង​​​ផ្ទះ​​ ​ផ្លូ​​​វ​​​ថ្ន​​​​​​​​​​​​​ល់​​គ្មា​​​ន​​​អ្ន​​​​កដើ​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​រ​​​​​ ស្ងា​​​ត់​​​​​ដូ​​ច​​​ខ្មោច​​ល​ង​។​ ​យើងអា​ច​ជួ​ប​ជុំ​ប​ង​ប្អូ​ន​បាន​ ដូចខ្ញុំ​ច​ង់​ទៅ​បងប្អូនខ្ញុំក៏បាន ណាមួយ​គ្មា​ន​បំ​រា​​មគោចរផាកពិន័យទៀត​​។​ ចំ​ពោះ​មុ​ខ​រ​ប​រ​គា​ត់​ក៏​រក​​បាន​ជា​ង​មុ​ន​ពេ​ល​បើក​ប្រ​ទេ​ស​ម​ក​។​​ ខ្ញុំ​ក៏​អ​នុ​ញ្ញា​ត​ឲ្យ​កូ​នខ្ញុំទៅ​រៀ​ន​នៅ​សា​លា​ដែ​រ​ ​ប៉ុ​ន្ដែ​​​ខ្ញុំ​តែ​​​ង​​តែ​​​ផ្ដាំ​​​កូ​​​ន​​​ខ្ញុំ​​​កុំ​​​ភ្លេ​ច​​ ​​​៣​​​កុំ​​​៣​​កា​រ​ពារ»៕​

Voxpop: ទស្សនៈ​សិស្សថ្នាក់ទី១២លើ​ការពន្យារ​ពេលប្រឡងមធ្យម​សិក្សា​ទុតិយភូមិ

ក្រសួង​អប់​រំ យុវជន និង​កីឡា​ កាល​ពី​ថ្ងៃទី៣ ខែ​វិច្ឆិកា បាន​ប្រកាស​លើកពេល​ប្រឡង​សញ្ញាបត្រមធ្យម​សិក្សា​ទុតិយ​ភូមិ ឬបាក់ឌុប ដែល​គ្រោង​ធ្វើ​នៅ​ថ្ងៃ​​ទី​​​២៧​ ខែ​ធ្នូ ​ឆ្នាំ​២០២១ ទៅដើមឆ្នាំ២០២២វិញ​ ដោយ​បញ្ជាក់​ថា ដើម្បី​ទុក​ឱកាស​ជូន​សិស្ស​ថ្នាក់​ទី១២​មាន​​ពេល​វេលា​បន្ថែម​សម្រាប់​រៀន​សូត្រ​ត្រៀម​ប្រឡង។

Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃ​ទី​១៦​ ខែ​វិច្ឆិកា​នេះ​ បាន​សម្ភាសន៍​យុវជន​ យុវតី​ខ្មែរ​ចំនួន​៥​រូប​ ដែល​ជា​អ្នក​ត្រៀម​ប្រ​ឡងសញ្ញា​បត្រ​មធ្យ​ម​​សិក្សា​​ទុ​តិ​យ​​ភូមិ​ថ្នាក់​ទី​១២​​​ ​ខាង​មុខ​​ ដោយសិស្ស​ខ្លះគាំទ្រ​ចំពោះ​ការពន្យា​ពេល​នេះ ចំណែក​ឯ​សិស្ស​ខ្លះ​ចង់​ប្រឡង​ឱ្យ​បាន​ឆាប់​​។

យុវជន ថុល បញ្ញា អាយុ ១៨ឆ្នាំ ជាសិស្សថ្នាក់ទី១២ នៃវិទ្យាល័យ ហ៊ុនសែន​ប៊ុនរ៉ានី​ផ្សារ​ដើមថ្កូវ​បានលើកឡើងថា លោកចង់​ឲ្យ​មាន​ការ​ប្រឡងឱ្យបានឆាប់។​

លោកថា៖ «សម្រាប់ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់​មាន​អារម្មណ៍​ថា សប្បាយរីករាយ ព្រោះមា​នពេ​លបា​នយូរ​ក្នុង​ការមើល​សៀវភៅ និងរៀនបន្ថែមទៀតបង តែក៏មិនសូវសប្បាយ​ចិត្តខ្លាំង​ណាស់​ដែរ​ប​ង ព្រោះថា​​មិន​ចង់​លើក​ពេល​យូរពេក​ចង់​ប្រឡង​ឲ្យ​បាន​ឆាប់ៗ បើយូ​រ​ពេក​ទឹក​ចិត្ត​ក្នុង​ការប្រឡង​វា​មិន​សូវ​មាន​ច្រើន​ទៅ​តាម​ហ្នឹង​បង»។

យុវតី មួន សុធារី អាយុ ១៨ឆ្នាំ ជាសិស្សថ្នាក់ទី១២ នៃវិទ្យាល័យ សំរោងពន្លៃ មកពីខេត្តតាកែវ បាន​លើក​ឡើង​ថា កញ្ញាពេញចិត្តដែលក្រសួងពន្យាពេលប្រឡើងនេះ ព្រោះ​ជា​ពេល​ដែល​កញ្ញា​អាច​បន្ត​មើល​មេរៀន​ដើម្បី​ត្រៀ​មប្រ​ឡងបានលទ្ធផលល្អ។

កញ្ញាលើកឡើងថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំដែល​បានឃើញ​សេចក្តី​ប្រកាស​លើកការ​ប្រឡង​រប​ស់​ក្រសួង​ដល់​ថ្ងៃទី២៧​វិញ ខ្ញុំយល់ថា ជាការមួយដែលល្អសម្រាប់ពួកខ្ញុំជាសិស្សទី១២ ក្នុងការ​ត្រៀម​ខ្លួន​ឲ្យមា​ន​គោល​ជំហរ​ជាងមុន មិនសូវភ័យ ហើយមានពេលវេលាច្រើនដើម្បីមើលមេរៀនត្រៀម ហើយ​សង្ឃឹម​ថា​ដល់​ថ្ងៃប្រឡងចេញ​លទ្ធផល​មក​សម​នឹង​តម្លៃ​នៃ​ពេលវេលា​ដែល​ក្រសួង​បាន​ផ្តល់​ឲ្យ​ ហើយ​ទទួល​បាន​លទ្ធផល​ល្អទាំ​ងអ​ស់គ្នា»។

យុវតី ឆែម ស៊ីណា អាយុ ១៨ឆ្នាំ ជាសិស្សថ្នាក់ទី១២ នៃវិទ្យាល័យ សុខអានទន្លេបាទី មកពីខេត្តតាកែវ បាន​ប្រាប់​ ​Newsroom Cambodia ថា កញ្ញា​គាំទ្រឱ្យ​មាន​ការពន្យា​ពេល​ប្រឡង​នេះ​ ដែល​អាច​ឱ្យកញ្ញាមានពេលសម្រាប់ត្រៀម​​បាន​ល្អ។

កញ្ញាលើកឡើងថា៖ «ការលើកពេលវេលាទៅប្រឡងថ្ងៃទី២៧វិញវាល្អ ព្រោះអាច​ឲ្យ​សិស្ស​មាន​ពេល​វេលាវែង​ជាង​មុន​ក្នុង​ការត្រៀម​ខ្លួនប្រឡង»។

ព្រះ​តេជ​គុណ​ ហយ​ ផាន​​ ព្រះ​ជន​២២​វស្សា ជា​សិស្ស​ថ្នាក់​ទី​១២​ (ក)​ នៅ​ព្រះ​សុរាម្រិត​​​លោក​មាន​សង្ឃ​ដី​ការ​ថា ការណ៍​ដែរ​​​​​​ក្រ​សួង​អប់​រំយុវជន​និង​កី​ឡាបើក​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្រ​ឡង​ថ្នាក់​ទី​១២​ នៅថ្ងៃ​ទី​២៧​ ខែ​ធ្នូ​ឆ្នាំ​២០២១​ខាង​មុខ​នេះ​ លោកមិនទាន់មានទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯងចំពោះការប្រឡងនោះទេ។

ព្រះអង្គលើកឡើងថា៖ «សម្រាប់​អាត្មា​ផ្ទាល់​រៀង​ភ័យ​ដោយ​សារ​​តែ​ការ​រៀន​សូត្រ​​​អត់​បាន​ពេញ​លេញ​​ព្រោះ​រៀន​តាម​អន​ឡាញវាមិន​ដូច​យើង​រៀននៅ​ក្នុង​​ថ្នាក់​ផ្ទាល់​ទេ​ បើ​ប្រ​ឡង​ថ្ងៃខាង​មុខអាត្មាគិត​ថា​​នឹង​អាច​ធ្លាក់​ច្រើន»​​។

យុ​វតី​ ឆុំ ចាន់ណា​​ អាយុ​ ១៨​ ឆ្នាំ​រៀន​នៅ​វិទ្យា​ល័យ​​ សន្ធ​ម៉ុកបាន​និយាយ​ថា​​ កញ្ញា​​ចង់​​ប្រឡង​ឆាប់ៗ ​ជាង​ការលើកថ្ងៃប្រឡង ​ទោះ​បី​ជា​រៀន​តាម​អន​ឡាញ​ក៏ដោយ។​​

កញ្ញាលើកឡើងថា៖ «​ខ្ញុំ​​បាន​ត្រៀម​ចិត្ត​រួច​ហើយ​ទោះ​វា​ជាប់ ​ឬ​ធ្លាក់​ក៏​​ទទួល​យក​ដែរ​សម្រាប់​ខ្ញុំ​​នៅ​តែ​ចង់​ប្រ​ឡង​ដដែល​»។

យុវតី​ ដា​ នាថ​​ អាយុ​ ១៩​ ឆ្នាំ​រៀន​វិទ្យា​ល័យ​ព្រែក​កបាស​ ខេត្ត​ព្រៃវែង បានប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា កញ្ញា​ចង់​ឱ្យមាន​ការប្រឡង​ឱ្យ​កាន់​តែ​ឆាប់​ដើម្បី​ងាយស្រួ​ល​ក្នុង​ការជ្រើសរើស​មុខវិជ្ជា​​រៀន​នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ។

កញ្ញាលើកឡើងថា៖ «សម្រាប់នាង​​ខ្ញុំ​ចង់​​​​​ប្រ​ឡង​​ឆាប់​ៗ​ដើម្បី​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ជាប់​ ឬ​ធ្លាក់ងាយ​​​ស្រួល​សម្រច​ចិត្ត​​រើសមុខ​វិទ្យាចូល​​រៀន​សាក​ល​វិទ្យា​ល័យ​បន្ត​​​​​​ទៀត។ ​​​​​​ខ្ញុំជឿជាក់លើ​ខ្លួន​ឯង​ ៧០%៨០%នឹង​ជាប់ ហើយ​ក៏អត់ភ័យ​ខ្លាច​អី​ដែរ​»៕ ​​

Voxpop: ការយល់ឃើញរបស់ប្រជាពលរដ្ឋលើតម្លៃប្រេងសាំងឡើងថ្លៃ

តម្លៃ​ប្រេង​សាំងនៅ​កម្ពុជា​​បាននិង​កំពុង​ហក់​ឡើង​ថ្លៃ​យ៉ាង​ខ្លាំង ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ប៉ុន្មាន​ខែ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ខណៈ​កម្ពុជា​ប្រកាស​បើក​ប្រទេស​ឡើង​វិញ​​ក្រោយ​បាន​ផ្អាក​វិស័យ​​ជាច្រើន​ដោយសារការរាតត្បាត​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​។ ​តម្លៃ​សាំង​​កាល​ពី​សប្តាហ៍​មុន​គឺ​ប្រេង​សាំង​ធម្មតា​មាន​តម្លៃ​ដល់​ទៅ ​៤,៥៥០​រៀល​​ក្នុង​មួយ​លីត្រ​ ចំ​ណែក​​សាំង​ស៊ុប​ពែរ​ឡើង​ដល់​ ៥,០៥០ រៀល​​ក្នុង​មួយ​លីត្រ​។ បញ្ហា​​តម្លៃ​ប្រេង​​សាំង​​ឡើង​​ថ្លៃ​​នេះ​មិន​មែន​តែ​ក្នុង​កម្ពុជា​ទេ ប៉ុន្តែ​នៅ​​តាម​បណ្តា​ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​​អាស៊ាន​ និង​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​នៅ​លើ​ពិភព​លោក​ក៏​ជួប​ប្រទះ​បញ្ហា​នេះ​​ផង​ដែរ​។

Newsroom Cambodia បានសម្ភាសន៍ប្រជាពលរដ្ឋ ចំនួន​៥​នាក់​អំពី​ការយល់ឃើញ និង​ការលំបាក​លើ​បញ្ហា​​តម្លៃ​ប្រេងសាំងឡើងថ្លៃក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។

កញ្ញា  ហ៊ួ  ស្រីលីន ជា​​និស្សិត​​នៅ​​សកល​​វិទ្យា​ល័យ​​ភូមិន្ទ​​នីតិ​សាស្រ្ត​ និង​​វិទ្យាសាស្ត្រ​​សេដ្ឋកិច្ច​​បាន​​​បង្ហាញ​ពី​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​រូបនាង និង​ជីវភាព​ក្នុង​គ្រួសារ​ដោយសារ​តែ​តម្លៃ​សាំង​ឡើង​ថ្លៃ​ខ្លាំង​ពេក។

កញ្ញា ស្រីលីន បាន​ប្រាប់​ Newsroom Cambodia ថា៖ «ការ​ឡើងថ្លៃ​សាំង​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​  វា​ជះ​ឥទ្ធិពល​ប៉ះពាល់​ដល់​រូប​នាង​ខ្ញុំ និង​ក្រុម​គ្រួសារ​ដោយសារ​តែ​សាំង​ឡើងថ្លៃ​ទៅ  ត្រូវ​ចំណាយ​ច្រើន​ទៅ​លើ​ការ​ចាក់​សាំង​រាល់​ថ្ងៃ​នឹង ហើយ​សង្គម​យើង​ជំងឺ​កូវីដ១៩​ ទើប​រួច​ផុត​ប៉ុន្តែ​វាមិន​មែន​ទាំង​ស្រុង​ទេ​  អី​ចឹង​ហើយ​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ​នៅ​មាន​កំរិត តាំង​ពី​ពេល​មាន​ជំងឺ​កូវីដ​១៩មក​យើង​រក​អី​អត់​សូវ​បាន​  អីចឹង​ដល់​ពេល​ឡើង​ថ្លៃ​ទៅ​វា​​ពិ​បាក​ដែរ​»។

កញ្ញា ស្រីលី​​​ន បាន​បន្ថែម​ទៀត​ថា​៖ «ហើយ​ចំពោះ​ខ្ញុំ​ជាអ្នក​ដែល​មិន​ទាន់​មាន​ការងារ​ធ្វើ​វា​រឹត​តែ​ជា​បញ្ហា​ដោយ​សារ​ខ្ញុំ​ត្រូវ​ការ​ជិះម៉ូតូ​ទៅ​ណាទៅ​ណី ខ្ញុំ​ត្រូវ​ចំណាយ​ទៅ​លើ​ថ្លៃ​សាំង​នៅ​ពេល​ដែល​ខ្ញុំ​មិន​មាន​ចំណូល​​​វា​ជា​បញ្ហា​ធ្ងន់​ធ្ងរ​សម្រាប់​ខ្ញុំ​»។

លោក ណេត វណ្ណា អាយុ ​៤៧​ឆ្នាំ មាន​មុខ​របរ​ជា​អ្នក​រត់​ម៉ូតូ​ឌុប​នៅផ្សារ​ច្បារ​អំពៅបាន​និយាយ​ថា​​៖ «និយាយ​ទៅ​សាំង​ឡើង​ថ្លៃនេះ​វា​ប៉ះ​ពាល់​ខ្លាំង​ដែរ​នឹង​ ព្រោះ​ធម្មតា​ចង់​ឱ្យ​តែ​សាំង​ចុះ​ថោក​ទេ  ដូច​ពួក​ខ្ញុំ​ជា​អ្នក​រត់​ម៉ូតូ​ឌុប​អី​ចឹង​រក​មួយ​ថ្ងៃ​មិន​បាន​ចំណូល​សឹង​តែ​ពីរ​ម៉ឺន​បី​ម៉ឺន [រៀល] ផង​​ហើយ​សាំង​ឡើង​ថ្លៃ​ទៅ​ទៀត ​ចំ​ណែក​អ្នក​ជិះ​ជួន​កាល​ឲ្យ​ថោក​ដ​ដែល​ដល់​អី​ចឹង​ទៅវា​ប៉ះ​ពាល់​ខ្លាំង​»។

លោក វណ្ណា បាន​សំណូម​ពរ​ទៅ​រដ្ឋាភិបាល​ថា​​៖ «សាំង​ឡើង​ថ្លៃ​នេះ​ខ្ញុំ​ចង់​សំ​ណូម​ពរ​ឲ្យ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ធ្វើ​យ៉ាង​ម៉េច​ជួយ​អោយ​សាំង​ធ្លាក់​ចុះ​ត្រឹម​មួយ​លីត្រ​បី​ពាន់​ [រៀល] ជាង​បាន​ហើយ​  ប៉ុណ្ណឹង​វា​អាច​ដោះ​ស្រាយ​ជីវ​ភាព​បាន​  បើ​ចំណូល​មួយ​ថ្ងៃ​រក​បាន​តែ​ពីរ​ម៉ឺន​ [រៀល] អី​នឹង​ សឹង​តែ​​ពិ​បាក​រក​ផង​តាំង​ពី​មាន​កូវីដ​មក​»។

លោក ឆៃ មុត អាយុ២២ឆ្នាំ ជា​អ្នក​លក់​ភេសជ្ជៈ​តាម​ដង​ផ្លូវ​មួយ​កន្លែង​បាន​ប្រាប់​ Newsroom​ Cambodian ថា ​៖​ «សាំង​​ឡើង​ថ្លៃ​នេះ​មាន​ភាព​លំបាក​សម្រាប់​ខ្ញុំ​ក្នុង​ការ​ចំណាយ​ទៅលើ​ថ្លៃ​សាំង​ ផ្ទះ​របស់​ខ្ញុំនៅ​ឆ្ងាយ​រហូត​ដល់​ផ្សារ​គរគី​ ហើយ​សាំង​ឡើង​ថ្លៃ​ជិត​ដល់​ប្រាំពាន់​​ [រៀល] ឥឡូវ​ហើយ​នឹង​ ហើយ​ផ្ទះ​ខ្ញុំ​នៅឆ្ងាយ​ខ្ញុំ​ត្រូវ​ការ​ប្រើសាំង​ច្រើន​មួយ​ថ្ងៃ​មួយ​លីត​ជាង​ទៅ​ពីរ​លីត្រ​ឯ​ណោះ ​»។​

កញ្ញា វន គីមសួរ អាយុ២១ឆ្នាំ ជាបុគ្គលិកផ្នែកលក់នៅផ្សារទំនើបអ៊ីអនម៉លសែនសុខស៊ីធី បាន​និយាយ​ថា​៖ «ចំពោះបញ្ហាការឡើងថ្លៃសាំងសម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់វាពិបាកដោយសារ​កន្លែង​ធ្វើការ​ឆ្ងាយ​ពីផ្ទះ ដូច្នេះ​ការចំណាយ​ទៅលើថ្លៃសាំងគឺអស់ច្រើនហើយនៅពេលដែលចំណាយសាំងច្រើន  ស្របពេល​ដែ​ល​សាំង​កំពុ​ងតែ​ឡើងថ្លៃទៀតដែលធ្វើឲ្យការចំណាយរបស់ខ្ញុំរឹតតែច្រើនទៅតាមនឹងទៀត»។

កញ្ញា គីមសួរ បាន​បន្ថែម​ទៀត​ថា​៖​ « បើ​សិន​ជា​យើង​គ្រាន់​តែសម្លឹង​ទៅលើ​បញ្ហា​របស់​ខ្លួន​ឯង​យើង​គិត​ថា​យើង​ជា​អ្នក​រង​គ្រោះដោយ​សារ​យើង​ត្រូវ​ចំណាយ​ច្រើន​ជាង​មុន​អី​ជាដើម​  ក៏​ប៉ុន្តែ​បើ​សិន​ជាយើង​យល់​ដឹង​ពី​ដើម​ចម​ថា​ហេតុ​អ្វី​សាំង​ឡើង​ថ្លៃ​ហើយ​យើង​មើល​ទៅ​លើ​ទំនោរ​ពិភព​លោក​ថា​ស្រុក​ទេស​ជិត​ខាង​យើង​វា​យ៉ាង​ម៉េច​ដែរ​នោះ​ យើង​នឹង​យល់​ថា​បញ្ហា​ទាំង​អស់​នឹង​គឺ​វា​កើត​មាន​ជា​សកល​លោក​វា​មិន​មែន​ជា​អ្វី​ដែល​រដ្ឋា​ភិបាល​ឬ​​អ្នក​រក​ស៊ី​សាំង​នឹង​គាត់​ធ្វើដោយ​ចិត្ត​ឯង​នោះ​ទេ»។

លោក  ឡាញ់  វឌ្ឍនសាល អាយុ២១ឆ្នាំ   ជាអ្នករចនាក្រាហ្វិកនៅក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ បាននិយាយថា ​៖ «បញ្ហាសាំងឡើងថ្លៃនេះ វាពិតជាជះឥទិ្ធពលដល់ជីវភាពរបស់ខ្ញុំណាស់ ពោលគឺ​បញ្ហាកូវី​ដត្រូ​វបាន​ដោះស្រាយឲ្យ​មាន​ការបើកប្រទេសក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែជីវភាព​របស់​ខ្ញុំ​វាមិ​នទាន់​មានការ​កើនឡើង​សមស្រប​នឹង​ការចំណា​យនៅឡើយទេ ហើយបញ្ហាការកកស្ទះក៏បា​ន​កើត​ឡើង​មក​យ៉ាងខ្លាំង បន្ទា​ប់ពី​ការ​បើក​ប្រទេស​ឲ្យ​មកធម្មតា​វិញ អីចឹងការចំណាយសាំងក៏អស់ច្រើន»៕

Voxpop: ការយល់ឃើញរបស់ពលរដ្ឋលើការចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកូវីដ១៩ដូសទី៤

កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១៧ ខែ​កញ្ញា​ ឆ្នាំ​២០២១ លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ​បាន​លើកឡើង​អំពី​គម្រោង​នៃ​ការ​ចាក់​វ៉ាក់​សាំង​ដូស​ទី​៤ ដោយ​អះអាងថា ការចាក់វ៉ាក់សាំងដូសទី៤ គឺ​​អាស្រ័យ​​លើ​ការវិវត្ត​របស់​ពិភព​លោក និងការវិវត្តនៃមេរោគកូវីដ-១៩ ហើយ​គូប​ផ្សំ​ជាមួយ​ការណែនាំ​របស់​អង្គការ​សុខភាព​ពិភព​លោក​ផងដែរ។ លោក​បញ្ជាក់​ថា ប្រសិន​បើ​ស្ថានភាព​តម្រូវ គឺ​ត្រូវ​តែ​ចាក់ខាន​មិន​បាន​។

Newsroom Cambodia នៅ​ថ្ងៃទី​១៤ ខែ​វិច្ឆិកានេះ បាន​​សម្ភាសន៍​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ចំនួន​៦រូប​​ ដែល​ជា​អ្ន​ក​បាន​ចាក់​វ៉ាក់​ការពារ​ជំងឺ​កូវី​ដ១៩ដូសទី៣ ឬដូសជំរុញរួចរាល់ ពី​ទស្សន:យល់​ឃើញ​​​​របស់​ពួកគេ​​ក្នុង​ការ​ចាក់​វ៉ាក់​សាំង​ដូស​ទី៤ និង​​ការ​យល់​ឃើញ​លើ​ករណី​​​តម្រូវ​ឲ្យ​បង់​លុយ​​សម្រាប់​​ការ​ចាក់​​ដូស​​ទី​៤​ ​ដែល​​អាច​នឹង​កើ​តមាន​ឡើង​នា​ពេល​អនាគត​។

លោក លីវ លីម៉ីង អ្នក​ផលិត​ព័ត៌មាន​យុវជន​ក្នុងស្ថាប័ន​ឯកជន​មួយ បាននិយាយថា៖ «មែនទែន​ទៅ​​បើមាន​ដូស​ទី៤​មែន​គឺល្អ ដូចយើងឃើញអ៊ីចឹងថាលទ្ធផលពិសោធន៍ FDA (Food and Drug Administration) របស់អាមេរិកក៏បានបង្ហាញដែរថា វ៉ាក់សាំងហ្នឹងវាមានប្រសិទ្ធភាព និងសុពលភាពរបស់វា អ៊ីចឹងហើយបើសិនជាយើងចាក់តាមកាលបរិច្ឆេទដែលបានកំណត់ ឧទាហរណ៍ថា ៦-៧ខែចាក់ម្ដង នោះវានឹងអាចបន្តបង្កើតអង្គបដិប្រាណការពារយើងបានល្អ ជាងដែរយើងអត់ចាក់»។

ក្នុង​ករណី​ដែល​ការ​ចាក់​ដូស​ទី​៤​នោះ​តម្រូវ​ឲ្យ​មានការ​បង់​លុយ​ដោយ​ខ្លួនឯង អ្នក​ផលិត​ព័ត៌មាន​រូបនេះ​​បាន​ឆ្លើយ​​ថា៖ «ប្រសិនបើ​វ៉ាក់សាំង​នោះ​តម្រូវ​ឲ្យ​ចំណាយ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ហើយ​មាន​តម្លៃ​ចាប់ពី ១០-១៥ ដុល្លារ ខ្ញុំគិតថាប្រជាជនយើងអាចនឹងមានលទ្ធភាពចាក់ច្រើន ហើយ​ខ្ញុំ​ផ្ទាល់​ប្រសិន​បើ​វ៉ាក់សាំង​នោះមា​ន​​តម្លៃ​ក្រោម ៥០ដុល្លារ ខ្ញុំគិត​ថា​វា​សមរម្យ​អាច​ទទួល​យក​បាន​ហើយ សម្រាប់ការចំណាយទៅលើវ៉ាក់សាំងហ្នឹង»។

អ្នកនាង កង សុជាតា អាយុ​២៩​ឆ្នាំ​ ​ជាគ្រូបង្រៀនមុខវិជ្ជាគីមីវិទ្យា នៅ​វិទ្យាល័យ​ជាស៊ីម​ចម្រើន​​រដ្ឋ លើកឡើង​ថា អ្នកនាង​នឹង​ចាក់​វ៉ាក់សាំងដូស​ទី​៤ ប្រសិន​បើ​មាន​ផល​រំខាន​តិច​តួច។

អ្នកនាង​និយាយ​​ថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំចាំមើលសិន ថាតើ​ដូស​ទី៤​នោះជា​ប្រភេទ​វ៉ាក់សាំង​អ្វី​មក​ពី​ប្រទេស​ណា ហើយថ្នាំមានការធ្វើទុក្ខដែរឬទេ។ បើវ៉ាក់សាំង​នោះមាន​ផល​រំខាន​តិចតួច​ដែល​អាច​ទទួល​យក​បាន គឺខ្ញុំនឹងចាក់ដែរ។​ កាលចាក់​លើកដំបូងពេទ្យពិនិត្យសម្ពាធឈាម  និ​ង​សួរអំពី​ស្ថានភា​ព​សុខ​ភាព តែសង្កេត​ឃើញថាចា​ក់លើ​ក​ទី២ និង​ទី៣​ក្រោយ​នេះ ហាក់បី​ដូចជា​មិន​សូវ​មាន​ការយក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ពីសំណាក់​ក្រុម​គ្រូពេទ្យ​ឡើយ ទៅដល់​ចាក់​តែ​ម្តង​មិន​សួរ​អី​ច្រើន​ទេ»។

អ្នកនាង​បង្ហាញ​ការ​យល់​ឃើញ​​ក្នុង​ករណី​តម្រូវ​ឲ្យ​មានការ​បង់​លុយ​សម្រាប់​ការ​ចាក់​​​វ៉ាក់​សាំង​ដូស​ទី​៤​នោះ​ថា៖ «សម្រាប់​ខ្ញុំ​មិនមែន​ជា​បញ្ហា​ទេ ព្រោះវាអាចការពារសុខភាពរបស់យើង។ ប៉ុន្តែ​​ការចំណាយ​នោះនឹ​ង​ប្រៀប​ធៀប​ជាមួយ​នឹង​ប្រសិទ្ធភាព​នៃថ្នាំ និង​ព័ត៌មាន​ជាក់លាក់​អំពី​ការចាក់ដូស​ទីបួន​សិន ថា​វា​នឹង​អាច​ប៉ះពាល់​ប្រការ​ណាទេ ប្រសិនបើ​ហេតុផល​សមស្រប​អាច​ទទួល​យក​បាន ខ្ញុំនឹងចំណាយ»។

លោក​ ម៉ែន​ វេហាស៍​ អាយុ​ ២១​ ឆ្នាំ​ ជាអ្នក​រចនា​ក្រាហ្វិក​ នៅ​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជនមួយ បាន​បង្ហាញ​​ការស្វាគមន៍​របស់​ខ្លួន​ចំពោះ​ការ​ចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកូវីដ១៩ដូសទី៤ ឬដូសរំឭក។

លោក វេហាស៍ បាននិយាយថា «ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំគិតថាបើមានដូសទី៤មែន ល្អតើ! ព្រោះ​ដូច​យើង​ដឹង​អ៊ីចឹង​ថា ប្រសិទ្ធភាពវ៉ាក់សាំងមិនអាចស្ថិតស្ថេរគង់វង្សយូរអង្វែងទេ គឺ​វា​មាន​សុពល​ភាព​របស់​វា។ ហើយ​តាម​ដែលខ្ញុំធ្លាប់ឮ គឺប្រហែលជាយើងត្រូវចាក់រហូតហ្នឹង ព្រោះ​ដើម្បី​ឲ្យ​រាង​កាយ​​យើង​មានអង់ទីគ័រ​ការពារ»។  

អ្នក​រចនា​ក្រាហ្វិករូបនេះ​ក៏បាន​បញ្ជាក់​លើ​ករណី​ដែល​អាច​តម្រូវ​ឲ្យ​មានការ​បង់​លុយ​ថា៖ «ទោះ​បី​វា [វ៉ាក់សាំង] មានតម្លៃប៉ុនណាក៏ដោយក៏ខ្ញុំចាក់ដែរ ដើម្បីសុខភាព និងសុវត្ថិភាព»។

កញ្ញា ម៉ៅ ស្រីពេជ្រ អាយុ​២០​ឆ្នាំ ជា​អ្នក​ហាត់​ការ​សារព័ត៌មាន​នៅវិទ្យុ​វីអូឌី (VOD) យល់​ថា ​វ៉ាក់​សាំង​​​៣​ដូស គឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ ព្រោះកញ្ញាក៏មានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ណាស់ដែរ។

អ្នក​ហាត់​ការរូប​នេះ​បាន​និយាយ​ថា៖ «តែប្រសិនបើការចាក់វ៉ាក់សាំងដូសទី៤ គឺជាកាតព្វកិច្ច ខ្ញុំ​នឹង​បំពេញ​កាតព្វកិច្ច​នោះ»។

កញ្ញា ស្រីពេជ្រ បានបន្ថែមទៀតថា៖ «ប្រសិនបើ​រដ្ឋាភិបាល​តម្រូ​វ​ឱ្យ​ប្រើប្រាស់​ថវិកា​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​ចាក់ ខ្ញុំប្រហែលជាមិនចំណាយទេ ណាមួយ​ប្រជាជន​យើង​មាន​ភាព​សាំ​ក្នុង​សហគមន៍​ច្រើន​ដែរ​ហើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ឥលូវប្រទេសយើងក៏បើកដំណើរការគ្រប់វិស័យដែរ ហើយ​សម្រាប់​អ្នក​កើត​ជំងឺ​កូវី​ដ​១៩ ក៏អាចស្នើរសុំព្យាបាលនៅតាមផ្ទះបានផងដែរ ជំងឺ​នេះមិ​ន​ធ្ងន់ធ្ងរ​ខ្លាំង​ដូច​ពី​មុន​ទេ»។

លោក ម៉េង គីមសួគ៌ អាយុ២០ឆ្នាំ ជានិស្សិតឆ្នាំទី៣ មកពីវិទ្យាស្ថានពហុបច្ចេកទេសព្រះកុសុមៈ បាននិយាយប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា៖ «ខ្ញុំនឹងចាក់វ៉ាក់សាំងដូចគេដូចឯងដែរ ព្រោះ​វា​ល្អ​តើ អាចការពារសុខភាពយើង និងមនុស្សនៅជុំវិញខ្លួនផងដែរ។ ទោះបី​វ៉ាក់សាំង​នោះមាន​តម្លៃ​ប៉ុន្មាន​ក៏ដោយ ក៏ខ្ញុំនឹងចាក់ដែរ ព្រោះ​សុខភាព និង​អាយុ​ជីវិត​សំខាន់​ណាស់»។

កញ្ញា វង្ស លីលី ជានិស្សិតឆ្នាំទីមួយ នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ បានប្រាប់មកកាន់ Newsroom Cambodia ថាកញ្ញានឹងមិនចាក់ដូសទីបួនទេ ប្រសិនបើស្ថានការណ៍ល្អប្រសើរ ឬមានករណីឆ្លងតិចតួចដូចសព្វថ្ងៃនេះ។

កញ្ញា លីលី បាននិយាយថា៖ «ចំពោះខ្ញុំ ដូសទី៣គឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ ណាមួយខ្ញុំ និង​ក្រុមគ្រួសារ​មិនមា​ន​នរណាធ្លាប់​កើត​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​នេះ​ទេ។ មួយវិញទៀត អ្នកផ្ទះ​របស់​ខ្ញុំ​ក៏​មិន​សូវ​ជា​ជួប​មនុស្ស​ប្លែក​មុខដែរ ដូចនេះវាមិនមែនជាបញ្ហាប្រឈមប៉ុន្មានទេសម្រាប់គ្រួសារខ្ញុំ។ តែបើ​ថ្ងៃ​អនាគ​ត​ជំងឺ​នេះមិនបាត់ ហើយកាន់តែកាចសាហាវខ្លាំងជាងមុនទៀត គឺយើង​ត្រូវ​តែ​ចាំបាច់​ចាក់​ដូស​ទីបួន​ហើយ។ ចូលស្ទឹងតាមបត់ហើយ»៕

Blog: លោកស៊ុន ណារិនចែករំលែកអំពី​បទពិសោធន៍ផលិតវីដេអូព័ត៌មាន

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២​ ខែ​វិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ​២០២១​ លោក​ស៊ុន​ ណា​រិន​ អ្នក​សារព័ត៌​មាន​មកពី​ វីអូ​អេ ​(VOA) បាន​ចែក​រំលែក​អំពី​បទ​ពិសោ​ធន៍​ជា​ច្រើន​ទាក់​ទង​នឹ​ង​ការ​ផលិត​វីដេ​អូ​ទៅ​កាន់​សិក្ខាកាម​​ Newsroom Cambodia។ លើស​ពី​នេះទៅ​ទៀត​នោះ គាត់​ក៏បាន​ប្រាប់ពី​មូល​ហេតុ​មួយ​ចំនួន​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​គាត់​អាច​មានឱកាស​បាន​រៀន​សូ​ត្រ​ពី​ការផលិត​វីដេអូ​នេះ​។

​គាត់​បាន​និយាយ​​ថា​ គាត់​មាន​ឱកាស​បាន​រៀន​សូត្រ​អំពី​ការ​ផលិ​ត​វីដេ​អូ​ហ្នឹង​គឺ​ដោយ​សារ​តែ​​នៅ​ពេលដែល​គាត់​ចូល​ធ្វើ​ការ​នៅ​​​(VOA) ខាង​ស្ថាប័ន​ជា​អ្នក​​ផ្តល់​ឱកាស​ឲ្យ​​គាត់បាន​រៀន​សូត្រពី​ការ​ផលិត​វីដេអូ​​ និង​ដាក់​គម្រោង​ឲ្យ​គាត់​ចុះ​ទៅ​ផលិតវីដេ​អូ។​ ហើយ​គាត់​បានបន្ត​ថា ​ការ​ផលិត​វី​ដេអូ​វា​មិន​ងាយ​ស្រួល​ទេ​ វា​លំបាក ទាល់​តែ​យើង​មាន​ការ​អត់​ធ្មត់​ខ្លាំង​ ​ហើយ​បើ​ការងារ​នេះ​យើង​ចុះ​ទៅ​ធ្វើ​ម្នាក់​ឯង ​សម្រាប់​ការ​គិតថា​ត្រូវ​ធ្វើ​អ្វី​ខ្លះ​នោះ​​​គឺ​ងាយ​ស្រួល​ទេ ​សម្រាប់​យើង​ម្នាក់​ឯង​ តែ​ពេល​ដែលត្រូវ​​ថត​បើ​យើ​ង​ថត​ផង​ទៅ​សម្ភាសន៍​ប្រភព​ផង​ម្នា​ក់​ឯង​​នោះ​យើងនឹង​​លំ​បាក​ ដូច្នេះទាម​ទារ​ឲ្យ​យើង​មាន​ក្រុម​ការ​ងារ​មួយ​នាក់ ​ឬ​ពីរ​នាក់​ទៅ​ជាមួយ​​ដើ​ម្បី​ជួយ​ទើប​មាន​ភាព​ងាយ​ស្រួល​ជាង​យើង​ធ្វើ​ម្នាក់​ឯង។

​គាត់​ក៏​បាន​​និយាយ​​ទៀត​ដែរ​ថា​ ឥឡូ​វ​ហ្នឹង​គាត់​ក៏មិន​ទាន់​ក្លាយ​​ជា​អ្នក​​ផលិត​វីដេអូ​អាជីព​អី​នោះ​ដែរ ​គាត់​​មាន​ចំណុច​ខ្វះ​ខាត​ ហើយ​គាត់​ក៏​កំពុងតែព្យា​យាម​កែ​​​ចំណុច​ដែល​គាត់​​ខ្វះ​ខាត​​ ព្រម​ទាំង​​រៀន​សូត្រ​ និង​សិក្សា​ស្រាវ​ជ្រាវ​បន្ថែមទៀត​​​ដើ​ម្បី​​អភិវឌ្ឍន៍​សមត្ថ​ភាព​របស់​គាត់​ឲ្យកាន់​តែ​ប្រសើរ​ឡើងជា​ង​នេះ​ទៅ​ទៀត។

បើ​សម្រាប់​ខ្ញុំ​ផ្ទាល់ ​បន្ទាប់​ពី​ស្តាប់​ការ​ចែក​រំលែក​ និង​ការ​បង្រៀន​របស់​​គា​ត់​ហើយ ​ខ្ញុំ​​​រៀន​សូត្រ​ពី​គាត់​បាន​ច្រើនគួរ​សម​​ ទា​ក់​ទងនឹង​​ការ​ត្រៀម​ខ្លួនមុន​ពេល​ទៅ​សម្ភាសន៍​ប្រភព តើ​ខ្ញុំ​ត្រូវ​ត្រៀម​អ្វី​ខ្លះ​​​ ប្រាប់​ពី​របៀប​សួរ​​​សំ​ណួរ​​តើ​សួរ​​បែប​ណា​ទើប​បាន​មតិ​ល្អ​ៗ​ពី​ប្រភព​របស់​យើង​ ហើយ​ប្រាប់​ពី​ប្លង់​ដែល​យើង​ត្រូវ​ថត​​ តើ​ថត​បែប​ម៉េច​ទើ​ប​យើង​អាច​ថត​បាន​ប្លង់​ល្អ​ដើម្បី​យក​​ទៅ​ផលិត​វីដេអូ​ ហើយ​​ត្រូវ​ប្រើ​ពាក្យ​សម្តី​បែប​ណា​ទៅ​កាន់​ប្រភព​ តើ​យើ​ង​ត្រូ​វ​គិត​ទៅ​លើ​អ្វី​​ខ្លះ​មុន​ពេល​ដែរយើង​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ និង​មាន​វីធី​សាស្ត្រ​ជា​ច្រើន​ទៀត​ដែល​គាត់​បាន​ចែក​រំ​លែក​៕

ព្រះរាជក្រមដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់កំណត់សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយលើថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់កម្ពុជាជាបន្ទាន់

ព្រះ​មហា​ក្សត្រ​បាន​ចេញ​ផ្សាយ​ព្រះ​រាជ​ក្រម​ប្រកាស​ដាក់​ឱ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​ច្បាប់​ធម្មនុញ្ញ​ដែល​ទើប​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​រូច​ ស្តី​ពី​ការ​កំណត់​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​តែ​មួ​​​យ​សម្រាប់​ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​កំពូល៤​ របស់​កម្ពុជា​ជា​បន្ទាន់​ចាប់​ពី​ថ្ងៃទី០៣​ ខែវិច្ឆកា​ ឆ្នាំ២០២១​ តទៅ​។

យោង​តាម​ព្រះ​រាជ​ក្រម​ចេញ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី០៣​ ខែវិច្ឆកា​ ឆ្នាំ២០២១​ ព្រះ​មហា​ក្សត្រ​ព្រះ​បាទ​ នរោត្តម​ សីហមុនី​ ទ្រង់​បាន​ឡាយ​ព្រះ​ហត្ថ​លេខា​អនុញ្ញាត​ប្រកាស​ឱ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​ច្បាប់​ធម្មនុញ្ញ​ស្តី​ពី​វិសោធន​កម្ម​មាត្រា១៩ថ្មី​ មាត្រា​៨២ថ្មី​ មាត្រា១០៦ថ្មី(មួយ)​ មាត្រា១១៩ថ្មី​ និង​មាត្រា​១៣៧ថ្មី​ នៃ​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​នៃ​ព្រះ​រាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា​ និង​ មាត្រា៣​និងមាត្រា៤​  នៃ​ច្បាប់​ធម្មនុញ្ញ​បន្ថែម​សំដៅ​ធានា​នូវ​ដំណើរ​ការ​ជា​ប្រក្រតី​នៃ​ស្ថាប័នជាតិ​ ជា​ផ្លូវការ​។​

ព្រះ​រាជ​ក្រម​នោះ បាន​គូស​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ច្បាស់​នូវ​កថាខណ្ឌ​មួយ​ចំនួន​ដែល​ចែង​ថា​ ប្រធានរដ្ឋសភា​ ប្រធានព្រឹទ្ធ​សភា​ ត្រូវ​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើស​រើស​ចេញ​ពី​សមាជិក​ណា​ដែល​មាន​សញ្ជាតិ​ខ្មែ​រ​តែ​មួយ​គត់​ ចំណែក​វរជន​ដែល​ត្រូវ​ចាត់​តាំង​ជា​នាយរដ្ឋមន្ត្រី​ក៏ត្រូវ​​តែ​ជា​តំណាងរាស្ត្រ​​ដែល​មាន​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​តែ​មួយ​គត់​ដែរ​ ដោយ​ឡែក​ប្រធាន​ក្រុ​ម​ប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​វិញ​តម្រូវ​ឱ្យ​មាន​សញ្ជាតិខ្មែរ​តែមួយ​គត់​ផង​​ ព្រម​ទាំង​មាន​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​ពី​កំ​ណើត​ផង​ ។

ព្រះ​រាជ​ក្រម​ដដែល​បាន​បន្ថែម​ថា​ «ច្បាប់​ធម្មនុញ្ញ​នេះ​ត្រូវ​បាន​ប្រកាស​ជា​ការ​ប្រញាប់​»​ ។​

គួរ​បញ្ជាក់​ផង​ដែ​រថា​ ការ​ប្រកាស​ព្រះរាជ​ក្រម​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ បន្ទាប់​ពី​រដ្ឋសភា​បាន​អនុម័ត​យល់​ព្រម​ទាំង​ស្រុង​លើ​សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ធម្មនុញ្ញ​ស្តី​​ពី​ការ​កំណត់​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​តែ​មួយ​សម្រាប់​ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​កំពូល៤​ នេះ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២៥​ ខែតុលា​ ឆ្នាំ២០២១​។ ​

គួរ​រម្លឹក​ថា​ សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​នេះ​ជា​សំណើរ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋ​ម​​ន្ត្រី​​ហ៊ុន​​ សែន​​ ដែល​បាន​ចេញ​មក​ប្រកាស​បញ្ជា​ឱ្យ​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​យុត្តិធម៌​កម្ពុជា​សិក្សា​រៀប​ចំ​ឡើង កាល​ពី​ថ្ងៃទី០៦​ ខែតុលា​ ឆ្នាំ២០២១​៕

Twelfth-grade Finals Planned for Dec 27

Education officials on Wednesday said 2021 high-school exams will be delayed yet again following a request from the prime minister, who said students needed more time to prepare.

Twelfth-grade students returned to the classroom in September after 18 months of online learning. Schools were closed in March 2020 due to the pandemic.

Final exams were first planned for late October, but officials pushed the date to early December to allow students more time to study. Officials now say testing will happen in Dec 27.

“MoEYS made a good decision,” said Eng Sokheng, a geography teacher at Beltei International School. “Students and teachers both need time to get ready. At my school, teachers just finished a preparation course for the upcoming exams.”

The delay came as a relief to some students, a headache for others.

Phirum Sonita, a senior at Beltei International School, welcomed the announcement. Her school year finished in July, and even as a strong student, she worried she wasn’t ready for exam day.

“I’m very happy after hearing that news,” she said. “I have more time to study.”

Remote learning had been hard for many students. Unstable internet connections and remote classrooms made even easy lessons difficult. For students still trying to catch up, the extra time could mean the difference between good grades and bad.

“If the exam was held in December, it was going to be hard for me,” said Soe Davy, a 12th-grader at Chea Sim Chamroeun Roth high school. “I’m still not clear on some lessons.”

For those headed overseas to university, however, the delay presented big challenges.

“I’m planning to study abroad after high school,” said Chou Sarvy, another student at Beltei International School. “But MoEYS delayed the exam date again, and the university in China will start in January or February next year.”

Updated Saturday, Nov 6: MoEYS announced the next testing date as Dec 27. The story has been updated.

Correction: The story originally said schools were closed in February 2020. They were closed in March 2020.

ក្រសួងសុខាភិបាលដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ឱសថ Molnupiravir សម្រាប់ព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ ក្នុងលក្ខខណ្ឌបន្ទាន់

អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​សុខាភិបាល​​​​​នៅថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ ​នេះ​​​ លើកឡើងថា ឱសថ​ឈ្មោះ​ថា​ Molnupiravir អាច​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់ព្យាបាលជំងឺកូវីដ​១៩ ក្នុង​​លក្ខខណ្ឌបន្ទាន់នៅកម្ពុជា។

យោង​តាម​វីដេអូ​ឃ្លីប​មួយ​ដែល​អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួង​សុខាភិបាល លោកស្រី ឱ វណ្ណឌីន បង្ហោះ​លើ​​គណនី​ YouTube របស់លោកស្រី​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៤ ខែ​វិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០២១ បាន​បញ្ជាក់​ថា ​​ឱសថ Molnupiravir គឺ​ជា​ឱសថ​សម្រាប់​ព្យា​បាល​អ្នក​ជំងឺ​កូវីដ១៩។ លោកស្រី​បន្ថែមថា  ​ការ​ដាក់​ឲ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​ឱសថ Molnupiravir នេះ គឺ​​ដោយសារ​​សង្កេត​ឃើញ​ថា​ឱសថ​នេះ​មាន​គុណ​ភាព ​តាម​រយៈ​ការ​សិក្សា​ស្រាវ​ជ្រាវ​ ក៏​ដូច​ជា​ការ​ព្យា​បាល​កន្លង​មក​នេះ​នៅ​បណ្ដា​ប្រ​ទេស​ធំ​ៗមួយ​ចំនួន​។

ក្នុង​វីដេអូ​ឃ្លីប​ដែល​លោកស្រី​បាន​ផ្តល់​សម្ភាសន៍​ឲ្យ​ទូរទស្សន៍ ហើយ​ត្រូវ​បាន​បង្ហោះ​លើ​គណនីយូធូប​របស់​លោក​ស្រី​ដដែល លោក​ស្រី​​បន្ថែមថា ​ការ​ដាក់​ឲ្យ​ប្រើ​ប្រាស់ឱសថ​នេះ​​​ក្នុង​លក្ខខណ្ឌបន្ទាន់​ ​គឺ​ដើម្បី​ជួយ​សង្គ្រោះ​អាយុ​ជីវិត​របស់​អ្នក​ជំងឺ​កូ​វីដ​១៩​បន្ថែម​ទៀត ​ជាពិសេស​អ្នក​ជំងឺ​ដែល​​​អាច​មាន​ការវិវឌ្ឍ​​ទៅ​រក​ភាព​ធ្ងន់ធ្ង​រ ហើយ​ការ​​ប្រើ​ប្រាស់ឱសថ Molnupiravir ​នេះគឺ​​ប្រើ​ប្រាស់​រ​យៈ​​ពេល៥ថ្ងៃ។

លោក​​ស្រីបញ្ជាក់​ថា៖ «​តាម​រ​យៈ​​ការ​សិក្សា​​ក៏​បាន​​បង្ហាញ​​ដែរ​​ថា​​ ឱ​សថ​​នេះ​​ជួយ​​កាត់​​បន្ថយ​​បាន​​នូវ​​ហា​និ​​ភ័យ​នៃ​​ការ​​សម្រាក​​ពេទ្យ​​ ក៏ដូច​​ជា​​ហា​​និភ័យ​​នៃ​​ការ​​ស្លាប់​​បាត់​​បង់​​ជីវិត​​ដោយ​​សារ​​ជំងឺ​​កូ​វីដ​១៩​​បាន​​ទៅ​​ដល់​៥០% សម្រាប់​​អ្នក​​ជំងឺ​​ដែល​​គេ​​ស្រាវ​​ជ្រាវ​​ទៅ​​រក​​ឃើញ​​ថា​​ធ្វើ​​រោគ​​វិ​និ​​ច្ឆ័យថ្មីៗ​ថា​​គាត់​​មាន​​ជំងឺ​​កូវីដ​​១៩​»។

​លោក​​ស្រីបន្ថែម​ថា៖ «ឱសថនេះ​ប្រើ​ប្រាស់​សម្រាប់​តែ​ក្នុង​អំ​ឡុង​ពេល​ដែល​មាន​ភាព​អាសន្ន​សុខ​ភាព​សា​ធារណៈ​របស់​យើង​ទេ​ចាស៎!  ហើយ​ការប្រើ​ប្រាស់​នេះ​ទៀតក៏​មាន​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​តាម​ដាន​​ព្យាបាល ​ហើយ​ក៏​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​វាយ​តម្លៃ​ឱ្យ​ត្រឹម​ត្រូវ​របស់​ក្រុម​គ្រូ​ពេទ្យ​ពួក​យើង​»។

លោក​​ស្រីបានលើក​ឡើងបន្ថែម​ថា កម្ពុជា​គឺខិតខំ​គ្រប់​លទ្ធ​ភាពទាំង​អស់​ដើម្បី​ស្រាវជ្រាវ​របៀប​ព្យាបាល​ថ្មីៗ​ថែម​ទៀត​ជា​ពិសេស​ស្រាវ​ជ្រាវ​នូវ​ឱ​សថ ឬ​ឧបករណ៍ផ្សេ​ងៗ​ទៀត​ដែល​អាច​ជួយ​  ដើម្បី​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ការ​ព្យាបាល​ជំងឺ​កូ​វីដ១៩នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា៕

Latest News