អង្គុយក្នុងបន្ទប់ផឹកកាហ្វេ ដៃម្ខាងកាន់សៀវភៅដៃម្ខាងទៀតកាន់ប៊ិច នៅចំខាងមុខមានកុំព្យូទ័រ បើកស្តាប់ការវិភាគពីបញ្ហាសង្គមរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ឡើងវិញ ត្រង់ចំណុចមួយលោកបាននិយាយថា រាល់ការវិភាគម្តងៗរបស់លោកបណ្ឌិត លោកមិនសូវដែលគិតការស្លាប់ ឬបញ្ហាប្រឈមណាមួយនោះទេ ព្រោះលោកគិតថា «វាស្ថិតនៅក្នងប្រទេសមួយដែលមានខ្លាច្រើន ដែលមានពស់វែកច្រើន និងមានសត្វសាហាវច្រើន»។
ដូច្នេះនៅពេលដែលលោកចាប់ផ្តើមវិភាគលោកមិនគិតថាលោកអាចមានជីវិតទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងខ្លាច នាំគ្នាសម្ងំទាំងអស់គ្នា យើងអត់អាចមានសមត្ថភាពផ្តល់គំរូឲ្យដល់ពលរដ្ឋ និងយុវជនដើម្បីអាចកែប្រែប្រទេសបាននោះទេ។
លោកបណ្ឌិត កែម ឡី គឺជាបញ្ញាវន្តសាធារណៈម្នាក់ក្នុងសង្គមកម្ពុជា ដោយសារលោកបានចូលរួម និងលះបង់យ៉ាងច្រើនដើម្បីបង្ហាញពីភាពកម្សោយ និងភាពស្ពឹកស្រពន់នៅក្នុងសង្គម។ ទាំងនេះហើយទើបបណ្តាលឲ្យលោកសម្រេចចិត្តធ្វើជាអ្នកវិភាគសង្គម តាមរយៈការចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងប្រមូលចងក្រងព័ត៌មានដើម្បីធ្វើជាអំណះអំណាងក្នុងការតស៊ូមតិដោយអហិង្សារ ស្របតាមគោលការណ៍វិទ្យាសាស្រ្ត ក្នុងន័យលាតត្រដាង និងផ្ដល់ជូននូវព័ត៌មានពិតជាក់ស្ដែងដល់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅតាមរយៈ អត្ថបទសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងការអត្ថាធិប្បាយអំពីបញ្ហាទូទៅតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ វិទ្យុ និង Youtube។ ទាំងនេះទើបធ្វើឲ្យជនានុជនក្នុងសង្គមកម្ពុជាស្គាល់ គោរព និងឲ្យតម្លៃលោកជាខ្លាំង។
ទន្ទឹមនឹងការគោរពស្រលាញ់លោកពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ ក៏មានជនអគតិខ្លះមិនពេញចិត្តនឹងលោកផងដែរ ព្រោះអាចដោយសារប៉ះពាល់ផលប្រយោជន៍របស់គេ។ នៅថ្ងៃអាទិត្យទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានគេលួចធ្វើឃាតនៅចំកណ្ដាលទីក្រុងភ្នំពេញ។ ក្រោយមរណភាពរបស់លោកភ្លាមៗ យើងឃើញថាមានការចូលរួមដំណើរដង្ហែសពរបស់លោកបណ្ឌិតយ៉ាងច្រើនកុះករ ណែនណាន់តាន់តាប់ តាមដងផ្លូវពីភ្នំពេញទៅស្រុកកំណើតរបស់លោកបណ្ឌិត។ ប្រការនេះបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា ខ្មែរយើងពិតជាមានការគោរព និងស្រឡាញ់វីរភាពលោកបណ្ឌិតខ្លាំង។
លោកបណ្ឌិតបានបន្សល់ទុកនូវស្នាដៃ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់លោកដើម្បីសង្គម ហើយបន្សល់ទុកសៀវភៅពីរក្បាលគឺ «អ្នករូតវាំងននសង្គម» និង «កម្រងទស្សនសង្គម និងនយោបាយ» ដែលបានចងក្រងឡើងដោយមិត្តភក្តិ សហការីរបស់លោក និងសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញាវន្តខ្មែរ ដែលធ្លាប់ទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលផ្ទាល់ពីសំណាក់លោកបណ្ឌិត។
លោកបណ្ឌិតបានផ្ដល់នូវទស្សនទានជាច្រើនទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាសង្គម ដូចនេះបើលោកអ្នកគោរព និងទទួលស្គាល់គុណសម្បត្តិ និងឧត្តមគតិលោកបណ្ឌិត លោកអ្នកគួរតែលើកយកនូវទស្សនទានរបស់លោកបណ្ឌិតមកសិក្សា ឬលើកមកនិយាយចែកជូនសាធារណៈជន និងអនុវត្តឲ្យបានផុលផុស នោះមានន័យថាអ្នកបានចូលរួមចំណែករក្សាកិត្តិយស និងគុណតម្លៃរបស់លោកបណ្ឌិតតទៅទៀត។
ដោយយើងមើលឃើញថាទស្សនទានរបស់លោកបណ្ឌិតបានក្លាយទៅជារឿងនិទាន ហើយដែលត្រូវបានអ្នកនយោបាយ ពលរដ្ឋ និងយុវជនមួយចំនួនមើលរំលងទៅវិញ។ តើវាអាចដូចជាពាក្យចាស់បុរាណនិយាយថា៖ «ភ្លើងចំបើងឆេះមិនងំ» នោះទេ?
ដូច្នេះក្នុងនាមយើងជាអ្នកស្រឡាញ់គាំទ្រទស្សនៈ និងយុទ្ធសាស្រ្តរបស់លោកបណ្ឌិត គួរតែនាំគ្នាជួយគាស់កកាយស្នាដៃ និងវីរភាព និងឧត្តមគតិរបស់លោកទាំងនោះកុំឲ្យរសាត់បាត់ទៅតាមខ្យល់។
បច្ចុប្បន្នយើងឃើញថា អ្នកអត្ថាធិប្បាយសង្គម ឬអ្នកផ្តល់យោបល់ក្នុងសង្គមភាគច្រើនមិនសូវបានលើកយកទស្សនៈល្អៗរបស់លោកបណ្ឌិតដូចជាយុទ្ធសាស្រ្ត ឬដំណោះស្រាយសំខាន់ៗដែលលោកបណ្ឌិតបានផ្តល់ទុកនៅក្នុងសៀវភៅ « កម្រងទស្សនសង្គម និងនយោបាយ» មកបង្ហាញដល់សង្គមម្តងទៀតនោះទេ។ ដូច្នេះប្រសិនបើអ្នកមានគោលដៅពិតប្រាកដ ថាគាត់ចង់ជួយសង្គមពិតប្រាកដត្រូវហ៊ាននិយាយការពិត ជាជាងនិយាយការពារ។
លោកបណ្ឌិតតែងតែអំពាវនាវឲ្យក្រុមយុវជនជំនាន់កណ្តាល ឬយុវជនជំនាន់ក្រោយមានសេចក្តីក្លាហានឡើង ហ៊ានផ្តល់យោបល់ ឬព័ត៌មានពិតដែលមានភស្តុតាងត្រឹមត្រូវ ហើយមានលក្ខណៈបែបវិទ្យាសាស្រ្តឲ្យបានច្រើន មានឧទាហរណ៍ឲ្យបានច្រើន ហើយប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ និងក្រមសីលធម៌ខ្ពស់។
លោកបានលើកឡើងថា៖ «បើយើងវិភាគហើយយើងខ្លាចបរិយាកាសនយោបាយ យើងបារម្ភខ្លាចគេលួចធ្វើបាប ខ្លាចជាប់គុក យើងអាចនឹងវិភាគអត់ត្រូវជ្រុងទេ អញ្ចឹងសាធារណៈជន យុវជនយើងត្រូវនិយាយអ្វីជាការពិត ហើយកម្រិតនៃការយល់ដឹងប៉ុណ្ណា យើងអាចនិយាយប៉ុណ្ណឹងខ្ញុំគិតថាអាចរក្សានូវតម្លៃ»។
ជាទូទៅលោកបណ្ឌិតពេលលោកចាប់ផ្តើមវិភាគលោកតែងនិយាយថា លោកត្រូវមានលិខិតឆ្លងដែនមួយ និងវីសាបី៖
ទី១ «បើគេមិនសប្បាយចិត្ត គេអាចឲ្យយើងទៅមន្ទីពេទ្យ យើងត្រូវតែទៅៗ»
ទី២ «បើគេមិនសប្បាយចិត្ត គេឲ្យយើងទៅព្រៃស យើងត្រូវតែទៅៗ»
ទី៣ «បើគេមិនសប្បាយចិត្តខ្លាំង គេអាចឲ្យយើងទៅវត្តព្រះពុទ្ធ យើងក៏ត្រូវតែទៅៗ»។
លោកថា ទាំងនេះអាចធ្វើឲ្យយើងអាចវិភាគបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ប៉ុន្តែបើយើងនៅតែខ្លាចវីសាទាំងបីហ្នឹង លោកថា យើងមិនអាចផ្តល់យោបល់បានល្អ និងវិភាគឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយដល់សង្គមបាននោះទេ៕
