សិស្សានុសិស្សមួយចំនួន បាននិយាយថា ការសិក្សាអនឡាញជួបការលំបាកច្រើន រួមមាន សំឡេងរំខាន ល្បឿនអ៊ីនធើណែតយឺត និងបញ្ហាបច្ចេកទេសផ្សេង ទៀត បន្ទាប់ពីមានការផ្ទុះឡើងនូវការឆ្លងក្នុងសហគមន៍នៃមេរោគកូវីដ-១៩ កាលពីចុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០នេះ។
https://cambonomist.com/news/as-covid-spreads-into-community-students-bemoan-online-learning/
ការជ្រើសរើសជំនាញមួយដើម្បីសិក្សាគឺជារឿងសំខាន់សម្រាប់យុវជន មិនថាជាការពេញចិត្តដោយខ្លួនឯង ឬគ្រួសារជាអ្នករៀបចំឲ្យឡើយ។ រយៈពេលបួនឆ្នាំនៃការសិក្សាលើជំនាញមួយមុខ គឺមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ តែត្រូវចំណាយពេលខ្លះៗទៅលើជំនាញបន្ទាប់បន្សំ ដូចជាភាសាអង់គ្លេស កុំព្យូទ័រជាដើម ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពបន្ថែមសម្រាប់ឱកាសការងារជាច្រើនពីទីផ្សារ។
ក្នុងចំណោមបណ្ដាអ្នកកំពុងសិក្សា និងបញ្ចប់ការសិក្សាមួយចំនួនមានការបារម្ភខ្លះៗទៅលើជំនាញដែលកំពុងសិក្សា ដោយពួកគេខ្លាចខ្វះសមត្ថភាពដើម្បីបំពេញការងារ។
លោក អាត់ ដេត និស្សិតកំពុងសិក្សាជំនាញវិស្វករសំណង់ស៊ីវិល បានប្រាប់ Newsroom Cambodia តាមរយៈទូរស័ព្ទកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូថា លោកបានជ្រើសរើសជំនាញវិស្វករសំណង់នេះដោយខ្លួនឯង បន្ទាប់ពីលោកបោះបង់ជម្រើសទី១ធ្វើជាគ្រូបង្រៀន។ លោកបន្តថា ជំនាញដែលលោកបាននិងកំពុងរៀន បានលើកស្ទួយវិស័យស្ថាបត្យកម្ម (សាងសង់) កម្ពុជាឲ្យឈានទៅមុខ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ចំពោះទីផ្សារការងារបច្ចុប្បន្ន ប្រទេសកម្ពុជាមានការអភិវឌ្ឍ មានសុខសន្តិភាព ហើយក៏មានការសាងសង់ផ្ទះ អគារនានាជាច្រើន អីចឹងហើយការងារក៏មានច្រើនដែរសម្រាប់ជំនាញនេះ»។
ចំណែកលោក សុខ ទៀង និស្សិតបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រជំនាញធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ នៅសាកលវិទ្យាល័យធនធានមនុស្ស ហើយសព្វថ្ងៃនេះលោកបម្រើការងារនៅគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមួយ បានប្រាប់ Newsroom Cambodia តាមទូរស័ព្ទថា សម្រាប់លោក ក្រៅពីជំនាញដែលលោករៀន លោកតែងចំណាយពេលខ្លះដើម្បីរៀនជំនាញបន្ទាប់បន្សំ ដូចជាភាសាអង់គ្លេស និងកុំព្យូទ័រជាដើម។ លោកបន្ថែមថា ទីផ្សារការងារសម្រាប់ជំនាញរបស់លោកមានលក្ខណៈទូលាយ បើទោះបីជាដើមទុនរកស៊ីត្រូវពឹងផ្អែកពីក្រៅប្រទេសក៏ដោយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ត្រូវពង្រឹងសមត្ថភាពជំនាញរបស់ខ្លួនឯងឲ្យច្បាស់លាស់ និងចាប់យកអ្វីដែលជាចំណូលចិត្តរបស់ខ្លួនឯង ជាពិសេសគឺការកំណត់គោលដៅ និងរៀបចំផែនការជីវិតឲ្យបានត្រឹមត្រូវ»។
មិនមែនតែសិស្សនិស្សិតនោះទេដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាកើលើការជ្រើសរើសមុខជំនាញសិក្សា សម្រាប់សាលារៀនក៏មានការកែប្រែយុទ្ធសាស្ត្រមួយចំនួនតាមក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ដូចជាការពង្រឹងសមត្ថភាពគ្រូបង្រៀន ការផ្អាកលើជំនាញដែលមានទីផ្សារចង្អៀតជាដើម។
លោក រស់ សុវាចា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ប្រាប់ Newsroom Cambodia តាមរយៈបណ្តាញសង្គមតេលេក្រាមថា ក្រសួងអប់រំ បានដាក់បញ្ចូលជំនាញបច្ចេកទេសថ្មីៗមួយចំនួនទៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាថ្នាក់វិទ្យាល័យ ចំណេះទូទៅ និងអប់រំបច្ចេកទេស ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការទីផ្សារការងារ និងសម្រាប់ចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍វិស័យឧស្សាហកម្ម។ លោកបន្ថែមថា ជំនាញបច្ចេកទេសថ្មីៗនោះមានដូចជា អេឡិចត្រូនិក អគ្គិសនី ក្សេត្រសាស្ត្រ មេកានិក និងគណនេយ្យ។
លោកសរសេរតាមន័យដើមថា៖ «ជំនាញបច្ចេកទេសទាំងនេះនឹងជួយបង្កើនបរិមាណ និងគុណភាពធនធានមនុស្សផ្នែកជំនាញបច្ចេកទេសនៅតាមរោងចក្រ ទីផ្សារការងារផ្សេងៗ និងសម្រាប់ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដល់សិស្សមួយចំនួនដែលចង់រៀនជំនាញនេះបន្ត។
កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានប្រកាសផ្អាកការផ្ដល់អាជ្ញាប័ណ្ណឲ្យការបើកមុខជំនាញគ្រប់គ្រង គណនេយ្យ ធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុនៅតាមគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សា ដើម្បីជំរុញការអនុវត្តកំណែទម្រង់នៅឧត្តមសិក្សា ឲ្យឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការទីផ្សារការងារ និងការវិវត្តសេដ្ឋកិច្ចជាតិក្នុងយុគ្គសម័យឧស្សាហកម្ម៤.០៕
គម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ ត្រូវបានសិក្សាសាកល្បងជាច្រើនតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ ហើយនៅចុងក្រោយ ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តីបានសម្រេចយល់ព្រមលើគម្រោងនេះក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១២។ ការសាងសង់នេះបានចាប់ផ្ដើមក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤ ហើយវារីអគ្គសនីត្រូវបានបើកដំណើរនៅឆ្នាំ២០១៧ ដោយផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គិសនីដល់ខេត្តកំពង់ចាម និងខេត្តក្រចេះ។
នៅតំបន់ដែលអភិវឌ្ឍន៍គម្រោងនោះមានភូមិជាច្រើនដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ និងប្រយោល។ ក្នុងនោះមានភូមិស្រែគរមួយ និងស្រែគរពីរទទួលរងទឹកជន់លិចភូមិធ្ងន់ធ្ងរជាងភូមិដទៃ។ ប្រជាជនដែលរស់នៅភូមិស្រែគរទាំងមួយ និងពីរ ប្រកបមុខរបរដោយការនេសាទ ធ្វើស្រែ ដាំដំណាំ(ស្វាយចន្ទី) ចិញ្ចឹមសត្វ និងដកផ្សិតក្នុងព្រៃលក់ជាដើម។
ភូមិនេះជាភូមិចំណាស់មួយដែលប្រតិបត្តិនូវវប្បធម៌ប្រពៃណី និងជំនឿអរូបិយ។ ចំណែកឯក្មេងៗវិញ គឺខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ និងស្រលាញ់អក្សរខ្មែរខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្តែដោយសារតែតំបន់នេះត្រូវបានអភិវឌ្ឍន៍ ធ្វើឱ្យភូមិរបស់ពួកគេត្រូវបានរងនូវផលប៉ះពាល់ពីការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ដោយសាលារៀន ផ្ទះសម្បែង មន្ទីរពេទ្យ វត្តអារាម និងផ្សារ ត្រូវទឹកលិចឃើញតែដំបូល។ ជាពិសេសនោះ ដីកសិកម្ម ព្រៃឈើ ដែនជម្រកសត្វព្រៃ ត្រូវបានរងនូវការខូតខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ លើសពីនេះទៅទៀត ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរផងដែរដល់ការផ្លាស់ទីរបស់មច្ឆាជាតិ។
ការទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីគម្រោងនេះ ត្រូវបានខាងក្រុមហ៊ុនអគ្គិសនីកម្ពុជា-ចិន ដោះស្រាយ ដោយផ្ដល់សំណងមួយគ្រួសារទទួលបានស្រែ៥ហិតតា ផ្ទះមួយខ្នង លុយ៦០០០ដុល្លារ ស្បៀងមួយឆ្នាំ។ លើសពីនេះ ក្រុមហ៊ុនបានសន្យាសាងសង់សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ វត្តអារាម និងផ្សារផងដែរ។
ក្នុងចំណោមប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងភូមិនោះ មានប្រជាជនមួយចំនួនបានបដិសេធមិនទទួលយកសំណងពីខាងក្រុមហ៊ុនឡើយ ដោយសារខ្លាចបាត់បង់ដីព្រៃ និងសម្បត្តិធនធានធម្មជាតិជាច្រើនទៀត ដែលជាកេរដំណែលដូនតា ទើបមិនហ៊ានចាកចេញពីភូមិនោះ។ ប្រជាជនដែលមិនទទួលយកសំណង បាននាំគ្នាកាប់ឆ្ការព្រៃនៅកន្លែងគ្មានទឹកជន់លិចមិនឆ្ងាយពីភូមិចាស់ឡើយ ដើម្បីសាងសង់លំនៅដ្ឋានដោយខ្លួនឯង ជាហេតុធ្វើឱ្យខាងភាគីក្រុមហ៊ុនខឹង មិនបានផ្ដល់ថាមពលអគ្គិសនីសម្រាប់ប្រជាជនដែលមិនព្រមទទួលយកសំណងប្រើប្រាស់ឡើយ ហើយថែមទាំងគំរាមពួកគាត់ទៀត។
សរុបមក វាជាការលំបាកខ្លាំងណាស់ដែលប្រជាជននៅភូមិស្រែគរខ្លះមិនទទួលសំណងពីខាងក្រុមហ៊ុន ដែលធ្វើឱ្យកូនៗរបស់ពួកគាត់មិនទទួលបានការសិក្សារៀនសូត្រ (មិនមានគ្រូបង្រៀន) ហើយការប្រកបមុខរបរវិញគឺមានការលំបាកជាងមុនទៅទៀត៕
នាយកដ្ឋានព័ត៌មានវិទ្យានៃក្រសួងមហាផ្ទៃ ប្រកាសឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណេត ប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះករណីចម្លងមេរោគក្នុងបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម Facebook ដែលអាចលួចយកលេខសម្ងាត់ ឬរូបភាព ឬវីដេអូរបស់អ្នកប្រើប្រាស់។
បើតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់នាយកដ្ឋានព័ត៌មានវិទ្យានៃក្រសួងមហាផ្ទៃផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូនេះបញ្ជាក់ថា ក្រុមការងារបច្ចេកទេសរបស់ក្រសួងបានសង្កេតឃើញមានករណីចម្លងមេរោគក្នុងបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម Facebook ដែលមានឈ្មោះថា «BIST DU ESIMVIDEO?» ឬជាភាសាខ្មែរមានន័យថា «តើបុគ្គលក្នុងវីដេអូនេះពិតជាអ្នកមែនទេ?»។ ទំព័រហ្វេសប៊ុកនាយកដ្ឋានព័ត៌មានវិទ្យានៃក្រសួងមហាផ្ទៃបន្ថែមថា មេរោគនេះត្រូវបានចែករំលែកតាមរយៈសារ Messenger នៃគណនីមួយទៅកាន់គណនី ផ្សេងមួយទៀត និងស្ទើរពាសពេញគណនីក្នុងស្រទាប់យុវវ័យកម្ពុជា។
នាយកដ្ឋានព័ត៌មានបន្ថែមថា មេរោគនេះ ពីដំបូងសង្កេតឃើញមានការផ្ញើសារភ្ជាប់ជាមួយតំណរភ្ជាប់វីដេអូ ពីគណនីអនាមិកដែលបង្ហាញខ្លឹមសារថា «តើបុគ្គលក្នុងវីដេអូនេះ ពិតជាអ្នកមែនទេ?» និងករណីមួយចំនួនជាមិត្តភ័ក្តិ ឬបុគ្គលដែលម្ចាស់គណនីស្គាល់។ តំណរភ្ជាប់នោះមើលទៅហាក់ដូចជារូបភាព ឬវីដេអូ YouTube ដូច្នេះដែរ ហើយនៅពេលដែលអ្នកប្រើប្រាស់ចុចលើរូបភាព ឬវីដេអូក្នុងកម្មវិធីសារ MESSENNGER តំណរ ភ្ជាប់នោះនឹងនាំអ្នកទៅកាន់គេហទំព័រមេរោគដែលមានសមត្ថភាពលួចយកលេខសម្ងាត់គណនីបណ្តាញសង្គមរបស់អ្នក ឬចម្លងរោគទៅគណនីរបស់អ្នកប្រើប្រាស់។
នាយកដ្ឋានព័ត៌មានដដែលបញ្ជាក់តាមន័យដើមថា៖ «បន្ទាប់ពីលួចគណនីជនរងគ្រោះ មេរោគនេះនឹងធ្វើការទាញយករូបភាពជនគ្រោះដាក់បញ្ចូលក្នុងរូបភាព ឬវីដេអូអាសអាភាស ឬវីដេអូផ្សេងៗដោយប្រើប្រាស់បច្ចេក វិទ្យា DEEPFAKE ហើយធ្វើការចែករំលែកបន្តទៅកាន់មិត្តភក្តិដែលមានក្នុងគណនីដោយស្វ័យប្រវត្តិ។ សកម្មភាពបន្លំលួចគណនីដូចរៀបរាប់ខាងលើនឹងបន្តពីគណនីមួយទៅគណនីមួយយ៉ាងលឿន»។
នាយកដ្ឋានព័ត៌មានវិទ្យាបានបានបន្ថែមដោយក្រើនរំឮកដល់អ្នកប្រើបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមឲ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយពុំត្រូវចុចលើតំណរភ្ជាប់ដែលពុំមាន ប្រភពច្បាស់លាស់ និងត្រូវជៀសវាងការផ្តល់លេខសម្ងាត់គណនីឲ្យទៅនរណាម្នាក់ ឬត្រូវ អង្កេតមើលអាសយដ្ឋានគេហទំព័រមុនវាយបញ្ចូលលេខសម្ងាត់៕
ធនធានមនុស្សត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាធនធានមួយដ៏សំខាន់បំផុតក្នុងការជំរុញប្រទេសឲ្យមានការអភិវឌ្ឍ និងរីកចម្រើន។ កត្តានេះដើរតួសំខាន់លើសកត្តាដទៃ ដោយសារតែការរីកចម្រើនផ្នែកផ្សេងទៀត ក៏ត្រូវពឹងផ្អែកទៅលើធនធានមនុស្សដែរដើម្បីគ្រប់គ្រង ឬរៀបចំដំណើរការផ្សេងៗឲ្យមានភាពរលូន និងមានប្រសិទ្ធភាព។ ការបណ្ដុះធនធានមនុស្សនេះទៀតសោត គឺត្រូវពង្រឹងតាំងពីថ្នាក់បឋមរហូតដល់ កម្រិតខ្ពស់។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះយើងសង្កេតឃើញថាការបោះបង់ចោលការសិក្សារបស់កុមារគឺដល់កម្រិតមួយដែលគួរឲ្យយើងកត់សម្គាល់។
តាមការសង្កេតកន្លងមកឃើញថាភាគច្រើនសិស្សានុសិស្សដែលបោះបង់ការសិក្សាគឺនៅថ្នាក់អនុវិទ្យាល័យនិងថ្នាក់វិទ្យាល័យចន្លោះពីថ្នាក់ទី ៧ ដល់ទី ១២។ ការឈប់ពីការសិក្សារបស់ពួកគេមកពីកត្តាសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចខាងក្រោម ៖
កត្តាដំបូងបំផុតគឺជីវភាព ដោយសារតែភាពលំបាកលំបិនក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ នាំឲ្យពួកគេសម្រេចចិត្តឈប់រៀនទាំងវ័យក្មេង ម្យ៉ាងដោយសារគ្មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចំណាយទៅលើសម្ភារៈសិក្សា សម្លៀកបំពាក់ ការចំណាយនៅសាលារៀនក្នុងការទិញចំណីអាហារជាដើម។ ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ នាំឲ្យពួកគេបង្ខំ ចិត្តឈប់រៀនហើយងាកទៅជួយការងារឪពុកម្តាយ ឬស្វែករកការងារដើម្បីផ្គត់ផ្គង់នៅក្នុងគ្រួសារ។
ឪពុកម្តាយ ឬអាណាព្យាបាលក៏ជាអ្នកដើរតួនាទីសំខាន់ផងដែរសម្រាប់ការណែនាំ ផ្តល់ដំបូន្មានទៅដល់កូនៗ ។ ប៉ុន្តែដោយសារកម្រិតយល់ដឹងរបស់ពួកគាត់នៅកម្រិត មិនបានគិតពិចារណាឲ្យបានវែងឆ្ងាយពីអនាគតរបស់ពួកគេ ហើយទៀតសោតពួកគាត់យល់ថាការរៀនសូត្រច្រើនមិនបានផ្តល់អ្វីដល់ពួកគាត់ច្រើនទេ ថែមទាំងចំណាយលុយជាច្រើនទៅវិញសម្រាប់ការសិក្សា។
វ័យសិក្សានៅអនុវិទ្យាល័យជាវ័យដែលពួកគេមិនទាន់មានការគិតស៊ីជម្រៅ ការពិចារណា ឬបទពិសោធន៍ច្រើននៅក្នុងជីវិតនោះទេ គឺងាយស្រួលក្នុងការស្តាប់យោបល់ពីអ្នកជុំវិញខ្លួនឬការអូសទាញផ្សេងទៀត។ បូកផ្សំជាមួយនឹងបច្ចុប្បន្នមានទីផ្សារការងារមួយចំនួនដែលពួកគេអាចធ្វើការបានដោយពុំចាំបាច់មានសញ្ញាប័ត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ ឬសញ្ញាប័ត្រទី១២អ្វីឡើយ ដូចជាការងារនៅក្នុងរោងចក្រ ឬកម្មករ សំណង់ជាដើម។
មធ្យោបាយធ្វើដំណើរទៅសាលារៀន ឬគ្មានសាលារៀនក៏ជាបញ្ហាមួយដែរសម្រាប់សិស្សានុសិស្សនៅតំបន់ដាច់ស្រយាល គ្មានឱកាសទទួលយកចំណេះដឹង ការអប់រំដែលខ្លួនចង់ទទួលបាន។
គុណវិបត្តិនៃការបោះបង់ចោលការសិក្សារបស់ពួកគេនេះមានទាំងចំពោះខ្លួនឯង គ្រួសារ និងសង្គមជាតិ។ ជាក់ស្តែងគឺចំណេះដឹង ការពិចារណារបស់ពួកគេនៅមានកម្រិតងាយស្រួលជឿជាក់អ្នកដទៃ និងបញ្ហាសុខភាព ព្រោះតែការធ្វើការហួសកម្លាំងទាំងដែលនៅវ័យក្មេងនៅឡើយ។
ការងារភាគច្រើនរបស់ពួកគេគឺដោយប្រើកម្លាំងបាយដើម្បីរកប្រាក់ចំណូលផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ តែការប្រើកម្លាំងបាយអាចធ្វើទៅបានតែអំឡុងពេលវ័យមាំមួនប៉ុណ្ណោះ នោះនាថ្ងៃអនាគតពួកគេអាចប្រឈមនឹងភាពអត់ការងារធ្វើ។ ជីវភាពគ្រួសាររបស់ពួកគេអាចនឹងមានគ្មានស្ថេរភាពតទៅទៀត។ កាលណាមនុស្សជួបការលំបាកច្រើន ខ្វាយខ្វល់ច្រើនអំពីជីវភាពរបស់ពួកគេ ការចូលរួមបញ្ចេញមតិ សកម្មភាពចូលរួមសង្គមនានា គឺនៅមានកម្រិតទាបដែលមិនអាចឲ្យសង្គមរីកចម្រើនលឿនបានទេ។
បើយោងទៅតាមទិន្នន័យរបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ឆ្នាំ ២០១៧-២០១៨ អត្រាសិស្សបោះបង់ការសិក្សានៅកម្រិតមធ្យមសិក្សាបឋមភូមិមានចំនួន ១៦,៦ ភាគរយ ស្រីមាន ១៤,២ ភាគរយ នៅកម្រិតមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិមាន ១៩,៧ ភាគរយ ស្រីមាន ១៧ភាគរយ ៕
The government of Cambodia will provide 500,000 front-line responders with free access to the Covid-19 vaccine, according to an online statement released Monday by Prime Minister Hun Sen.
The Ministry of Health is working with the World Health Organization to locate suppliers and determine the cost for one million vaccine doses destined for doctors, nurses, teachers, and police officers, among other high-risk individuals, the statement read.
“The million doses is enough for 500,000 people,” Hun Sen said. “But we have 16 million people, and about 10 million need the vaccine. We hope our development partners will provide aid for our people, or at least sell the vaccine to us at a low price.”
The vaccine is administered in two injections, meaning the first batch of one million doses would be for the half-million front-line responders.
Cambodia could afford only one million doses at this time, the statement said, adding that the government was already searching for other ways to acquire additional doses. The government aimed to purchase another two to three million doses, the statement said.
Russia and Great Britain have both successfully tested vaccines. A vaccine made by researchers at the University of Oxford and the pharmaceutical company AstraZeneca has the lowest price, at around $3.35 per dose, according to the WHO.
The government has yet to announce a vaccine supplier. Even so, Yok Sambath, a spokesperson for the Ministry of Health, said the construction of a refrigerated vaccine storage unit was already underway.
The government has also asked the public for donations to help fund further vaccine purchases. As of Tuesday evening, the government had received about $26 million, according to Hun Sen’s statement.
Cambodia has so far recorded 350 Covid-19 cases, with the latest outbreak, the country’s first community-spread event identified on November 28, contributing 34 news cases.
ការប្រលងសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិដែលគ្រោងនឹងធ្វើឡើងនៅ ថ្ងៃទី២១ និង២២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០នេះ ត្រូវលើកទៅពាក់កណ្ដាលខែមករា ឆ្នាំ២០២១វិញ ដោយសារការរីករាលដាលនៃជម្ងឺកូវីដ-១៩ បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍សហគមន៍ ២៨ វិច្ឆិកា។
ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បានប្រកាសដូច្នេះតាមរយៈសេចក្ដីប្រកាសមួយចុះថ្ងៃទី០៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០។ ក្រសូងក៏បានបន្ថែមដែរថា ចំពោះកាលបរិច្ឆេទច្បាស់លាស់នៃការប្រលង ក្រសួងនឹងជូនដំណឹងនៅពេលក្រោយទៀត។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា គិតត្រឹមថ្ងៃទី០៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងសុខាភិបាល បានធ្វើតេស្ដអ្នកប៉ះពាល់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ ២៨ វិច្ឆិកា សរុបទាំងអស់ចំនួន ១១ ៣០៥សំណាក ហើយដែលក្នុងនោះអ្នកវិជ្ជមានវីរុសកូវីដ១៩ថ្មីសរុបមានចំនួន ៣២នាក់៕
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោកស ខេង នៅថ្ងៃទី០៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ នេះបានចេញបទបញ្ជាផ្អាកការចូលបំពេញការងារបណ្ដោះអាសន្ន ចំពោះមន្ត្រីរាជការដែលបម្រើការងារនៅតាមអគ្គនាយកដ្ឋាន និងអង្គភាពដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណទីស្តីការក្រសួង បន្ទាប់ពីបានរកឃើញស្រ្តី០១នាក់ទៀតវិជ្ជមានកូវីដ ១៩។
កម្ពុជាបានរកឃើញករណីវិជ្ជមានកូវីដ ១៩ ចំនួន៣៤៨នាក់ ដោយក្នុងនោះ មានអ្នកឆ្លងក្នុងសហគមន៍ ឬ ព្រឹត្តិកាណ៏ ២៨ វិច្ឆិកា ចំនួន ៣២នាក់ដែលបានពាក់ព័ន្ធនឹងករណីវិជ្ជមានលើភរិយារបស់ប្រធាននាយកដ្ឋានពន្ធនាគារនៅក្នុងក្រសួងមហាផ្ទៃ។
ស្ត្រីជនជាតិខ្មែរឈ្មោះ ជី ពេជ្រឆារ៉ា អាយុ ២៩ឆ្នាំ ដែលជាមន្ត្រីរាជការនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ត្រូវបានគេរកឃើញវិជ្ជមានកូវីដ ១៩ ចុងក្រោយគេនៃ «ព្រឹត្តិកាណ៏២៨ វិច្ឆិកា»។ នេះយោងតាមក្រសួងសុខាភិបាល។
ការបិទផ្អាកក្រសួងមហាផ្ទៃនេះគឺ ដើម្បីបានធ្វើតាមអនុសាសន៍របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោកហ៊ុន សែន និងបន្ទាប់ពីមានការពិគ្រោះពិភាក្សាជាមួយក្រសួងសុខាភិបាល ដើម្បីទប់ស្កាត់ការឆ្លងរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ ដល់មន្ត្រីធ្វើការនៅតាមអគ្គនាយកដ្ឋាន និងអង្គភាពដែលមានទីតាំងស្ថិតក្នុងបរិវេណក្រសួង។
បទបញ្ជានោះបានសរសេរដូច្នេះថា «ផ្អាកការចេញចូលមកបំពេញការងារ ជាបណ្តោះអាសន្នក្នុងបរិវេណទីស្តីការក្រសួងមហាផ្ទៃ ចំពោះមន្រ្តីរាជការ មន្រ្តីនគរបាលជាតិ និងមន្រ្តីពន្ធនាគារ នៅតាមអគ្គនាយកដ្ឋាន និងអង្គភាពនានា ដែលមានទីតាំងស្ថិតក្នុងបរិវេណទីស្តីការក្រសួងមហាផ្ទៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី០៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ នេះរហូតដល់មានការជូនដំណឹងជាថ្មី»។
លោកស ខេង ក៏បានអំពាវនាវឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីខាងលើដែលមិនទាន់បានមកយកសំណាកពីការធ្វើតេស្តរកវីរុសកូវីដ ១៩ រួសរាន់មកក្នុងថ្ងៃនេះ និងតម្រូវឲ្យពួកគាត់ធ្វើចត្តាឡីស័ក ១៤ ថ្ងៃទៅតាមការណែនាំរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល។
អគ្គនាយកដ្ឋាន និងអង្គភាពនានាត្រូវចាត់មន្ត្រីដែលមិនប៉ះពាល់ផ្ទាល់ ឬប្រយោលជាមួយ ព្រឹត្តិការណ៍ ២៨ វិច្ឆិកា ពី០៥ ទៅ ០៧នាក់ មកប្រចាំការនៅទីស្តីការក្រសួង ព្រមទាំងអនុវត្តឲ្យបានត្រឹមត្រូវនូវវិធានការការពារជំងឺកូវីដ ១៩។ នេះយោងតាមបទបញ្ជាដដែលនេះ៕
When I tell people I am majoring in journalism, I often receive an uneasy expression followed by the question: “Isn’t that a risky job?”
Not many students want to pursue a degree in journalism, saying it’s a problematic profession. Most people misunderstand journalism as a risky job, not to mention a dying career.
In movies, reporters are often portrayed as desperate individuals, forging the news, taking bribes from conglomerates, or risking their lives to report from dangerous areas like a war zone.
In reality, being a journalist doesn’t mean you have to run around all day risking your life. Reporting on sensitive or controversial issues can be dangerous, but it doesn’t happen every day.
Additionally, journalists are protected by the law and numerous organizations, UNESCO for instance. These organizations go to extreme lengths to keep press freedom and independent-media professionals safe from harassment, abduction, illegal arrest, arbitrary detention, murder, and other violations of human rights.
A journalist’s primary responsibility is to inform, and before anything else they should never get threatened for practicing their profession.
As a media practitioner, I strongly believe that as long as journalists works with professionalism, ethics, and transparency when reporting, nothing will harm them.
Journalism is not a dying industry either. I’ve heard people babbling about how the newspaper industry is dying, but little do they know that journalists still deliver the news through other media.
The print media industry may collapse, but journalism will never and must never die. As technology and the internet expand, traditional print news is rapidly going out of fashion. This does not, however, indicate the death of journalism.
Thanks to technology, journalism has advanced to different forms: the broadcasting stations, like television and radio, that we watch; the web sites we read; the tweets we follow; the Facebook posts we like.
According to The Elements of Journalism, “Journalism is storytelling with a purpose.” Storytelling has been around for as long as humankind. It revolves around our daily life.
Storytelling is central to the human existence, and for the same reason, people need news. Without the press, the world would be in chaos; everyone would be ill-informed, without any idea of what is going on around the world. A world without the news is just a blank white paper. Therefore, journalism is not dead; it just may no longer be in a printed form.
The world needs news. In order to protect the world from being ill-informed, we need more journalists. Everyone seems to be so concerned about false news, but not many people want to step up and become professional journalists.
Everyone really needs to change their perception of journalists. We can’t deny the fact that there are times when journalists were threatened by people with power. But if we all just continue to sit still and keep worrying, nothing is going to change. The world needs more journalists!
ក្រសួងសុខាភិបាលនៅថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០នេះ បានប្រកាសថារកឃើញអ្នកផ្ទុកមេរោគកូវីដចំនួន២នាក់បន្ថែមទៀត ដែលនាំឲ្យមានការកើនទ្បើងសរុបចំនួន ៣២នាក់ ពី់់៉ព្រឹត្តិការណ៍សហគមន៍២៨ វិច្ឆិកា។
ការកឃើញវិជ្ជមានចុងក្រោយនេះ បាននាំឱ្យកម្ពុជាមានអ្នកផ្ទុកមេរោគនេះកើនទ្បើងដល់ ៣៤៨នាក់។ នេះតាមការប្រកាសជាព័ត៌មានក្រសួងសុខាភិបាល នៅថ្ងៃទី០៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០នេះ។
អ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ ១៩នេះ មានបុរសជនជាតិខ្មែរឈ្មោះ អ៊ី តារា អាយុ ២១ឆ្នាំ មានអាសយដ្ឋានស្នាក់នៅជិតវត្តសន្យំកុសល សង្កាត់បឹងទំពន់ ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ ធ្លាប់ស្នាក់នៅជាមួយអ្នកជំងឺឈ្មោះ ញិល សុខកូទ្បា ភេទប្រុស អាយុ ២២ឆ្នាំ ធ្វើការនៅ Pedro ផ្លូវព្រះសីហនុ ដែលបានរកឃើញមានវីរុសកូវីដ-១៩នៅថ្ងៃទី០៣ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០។
រីឯករណីមួយទៀត ជាស្ត្រីជនជាតិខ្មែរឈ្មោះ ជី ពេជ្រឆារ៉ា អាយុ ២៩ឆ្នាំ អាសយដ្ឋានស្នាក់នៅសង្កាត់ចាក់អង្រែលើ ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។ គាត់ជាមន្ត្រីរាជការនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលបានចូលក្នុងហាង Zando បឹងកេងកងនៅថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ជិកា ឆ្នាំ២០២០។
ក្រសួងសុខាភិបាលបាននិយាយថា ពួកគាត់ទាំងពីរនាក់កំពុងតែសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត រាជធានីភ្នំពេញ។
គិតត្រឹមព្រឹកថ្ងៃទី០៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ បើយោងតាមក្រសួងសុខាភិបាល មានអ្នកឆ្លងសរុប ៣៤៨នាក់ អ្នកជាសះស្បើយចំនួន ៣០៦ នាក់ ដោយក្នុងនោះមានអ្នកឆ្លងក្នុងសហគមន៍ចំនួន ៣២នាក់ ដែលកំពុងសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត និងមណ្ឌលសុខភាពចាក់អង្រែ៕
សមាធិគឺជាសកម្មភាពដែលគួរតែមានសម្រាប់ជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។ ការធ្វើសមាធិនេះត្រូវបានអនុវត្តជាច្រើននៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ជាពិសេសពុទ្ធសាសនិក។ មនុស្សមួយចំនួនយល់ថា សមាធិសម្រាប់អ្នកសាសនាតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែការយល់ដូច្នេះវាជារឿងមួយដែលមិនត្រឹមត្រូវ។
ការធ្វើសមាធិ គឺពិតជាចាំបាច់ណាស់ដែលមនុស្សជាទូទៅត្រូវតែមានដើម្បីហ្វឹកហាត់ចិត្តឱ្យបានល្អ។
តើសមាធិគឺជាអ្វី?
ពាក្យថា «សមាធិ» មានអត្ថន័យថា ជាការផ្សាំខ្លួន។ នៅក្នុងវចនានុក្រមសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត បានឱ្យនិយមន័យថា «សមាធិគឺដំណើរតាំងស៊ុបមាំដោយចិត្ត, ការចុះចិត្តស៊ុប ឬស្លុងចិត្តក្នុងគន្លងអារម្មណ៍ដែលរំពឹង» ចំណែកពាក្យនៅក្នុងភាសាទីបេគឺ «គុម» (Gom [sgom] ) ដែលមានន័យបង្កប់ថា «ការបង្កើតទម្លាប់ជាប្រយោជន៍មួយ»។ ចំពោះភាសាសំស្រ្កឹតវិញ គឺ «ភាវនា» (bhavana) ដែលបង្កប់អត្ថន័យថា «ការធ្វើ ឬញុំាងកិច្ចអ្វីមួយឱ្យកើតឡើង»។
ដូច្នេះសមាធិមានប្រភេទជាក់លាក់នៃសភាពចិត្ត ឬឥរិយាបថដែលយើងប្រាថ្នាចង់ឱ្យវាកើតឡើង។ បើនិយាយក្នុងន័យមួយទៀត លោកបណ្ឌិត អាលិចសាឌឺ ប៉ឺស្ស៊ីន ជាអ្នកជំនាញខាងសមាធិ បានឱ្យនិយមន័យថា សមាធិគឺ «ជាការធ្វើឱ្យសភាពនៃចិត្តដំណើរការទៅតាមការគិត និងទៅតាមការរស់នៅរបស់យើង»។
ការណែនាំ ឬបទបង្ហាញអំពីអ្វីទៅជាទម្លាប់ជាប្រយោជន៍ និងអ្វីទៅជាមូលហេតុនៃការបដិបត្តិ និងអ្វីទៅជាគោលដៅដើម្បីបដិបត្តិ ធ្វើវាឱ្យកើតឡើងនោះ គឺអាស្រ័យទៅតាមទំនៀមនីមួយៗដែលសមាធិត្រូវបានគេយកមកបដិបត្តិ។
បើទោះបីជាបែបនេះក្តី វិធីសាស្រ្តសមាធិនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាទាំងអស់គឺចែកចេញជាបីដំណាក់កាលគឺ៖ ការស្តាប់ ឬការឮសំឡេង ការគិតត្រិះរិះ និងការធ្វើសមាធិលើដង្ហើមចេញចូល។ លោកបណ្ឌិត អាលិចសាឌឺ ប៉ឺស្ស៊ីន ថា សមាធិផ្តល់ឱ្យយើងនូវសតិត្រិះរិះពិចារណា ដែលកើតឡើងពីសមាធិ ជាមួយនឹងសតិ និងការមានសតិពេញបរិបូរណ៍ នេះយើងអាចចម្រើនបាននូវសភាពជាប្រយោជន៍នៃចិត្ត ដែលយើងប្រាថ្នាចង់អភិវឌ្ឍន៍ផ្នែកបញ្ញាស្មារតី។
តើមានប្រភេទសមាធិអ្វីខ្លះដែលយើងអាចយកមកប្រតិបត្តិចំពោះជីវិតប្រចាំថ្ងៃ?
ប្រភេទទីមួយនៃសមាធិគឺការផ្តោតលើអារម្មណ៍មួយ។ យើងអាចធ្វើការផ្តោតលើអារម្មណ៍មួយណាក៏បាន ហើយអ្វីដែលយើងកំពុងតែព្យាយាមចម្រើន ឬបង្កើតនៅទីនេះ គឺការតាំងអារម្មណ៍លើកសិណ (ពណ៌សម្បុរជាអារម្មណ៍) ជាក់លាក់មួយ។ មិនថាយើងផ្តោតអារម្មណ៍លើចលនាដង្ហើមចេញចូល ឬផ្តោតលើការមើលឃើញនៃរូបព្រះពុទ្ធ ឬក៏ផ្តោតលើធម្មជាតិណាមួយនៃចិត្តក្តី ការផ្តោតលើកសិណទាំងអស់នេះគឺជាការផ្តោតអារម្មណ៍ជាក់លាក់មួយ។
យើងត្រូវព្យាយាមវិភាគរិះគិតទៅតាមវិធីជាក់លាក់មួយ ឧបមាថា ការវិភាគរិះគិតចំពោះ អនិច្ចតាធម៌ (របស់មិនទៀង) ជាដើម។ ដោយធ្វើការផ្តោត សតិលើកសិណជាក់លាក់មួយនេះជាមួយនឹងការវិភាគរិះគិតផង នឹងធ្វើឱ្យយើងយល់ច្បាស់ថា អនិច្ចតាធម៌គឺជារឿងពិត។ ការយល់ឃើញច្បាស់បែបនេះ គឺជាជំនួយដ៏មានអត្ថប្រយោជន៍ចំពោះយើងដើម្បីយកឈ្នះលើការជាប់ជំពាក់លើវត្ថុអ្វីមួយខ្លាំងជ្រុលពេកថា វាឋិតឋេរជាអមតៈ។
ប្រភេទទីពីរនៃសមាធិគឺបង្កើតនូវសភាពនៃចិត្តជាក់លាក់មួយ ឧបមាថា៖ ចម្រើនក្តីស្រឡាញ់ (ករុណា) ឬក្តីមេត្តា (មេត្តាធម៌) ហើយរក្សាការផ្តោតលើអារម្មណ៍នោះ ការផ្តោតសង្កត់ធ្ងន់គឺមិនមែនឋិតនៅលើកសិណ ឬលើបុគ្គលដែលយើងផ្តោតក្តីស្រឡាញ់ និងក្តីមេត្តារបស់យើងទៅរកនោះទេ តែការផ្តោតសង្កត់ធ្ងន់នៅទីនេះគឺត្រូវអភិវឌ្ឍន៍នូវអារម្មណ៍មួយ ការតាំងចិត្តឱ្យនឹងមួយកន្លែង។ ការរក្សាចិត្តមួយឱ្យនៅមួយកន្លែង ដោយផ្ដោតទៅលើក្ដីស្រឡាញ់ដែលមិនបង្កប់ទៅដោយចិត្តទុច្ចរិត តែជាចិត្តដែលមានសភាពបរិសុទ្ធល្អ។
ប្រភេទទីបីនៃសមាធិ គឺត្រូវធ្វើការផ្តោតចិត្តលើអារម្មណ៍ជាក់លាក់មួយ ដោយមានបំណងប្រាថ្នាដើម្បីសម្រេចគោលដៅមួយទាក់ទងនឹងអារម្មណ៍នោះ។ ឧបមាថា៖ ការធ្វើការផ្តោតចិត្តលើគោលដៅជីវិតការងារ ឬការត្រាស់ដឹងដែលមិនទាន់បានសម្រេចរបស់យើងផ្ទាល់ ដោយមានក្តីប្រាថ្នាថា «ខ្ញុំនឹងសម្រេចវាឱ្យបាន» វិធីនេះត្រូវបានគេហៅថា «ពុទ្ធិចិត្តសមាធិ» (Buddhichitta)។ ការសម្រេចគោលដៅរបស់យើងមិនទាន់កើតឡើងនៅឡើយទេ តែវាអាចកើតឡើង ពោលគឺយើងជឿជាក់ថាវាអាចកើតឡើង ដោយពឹងផ្អែកលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង។ ដូច្នេះយើងធ្វើការផ្តោតចិត្តលើគោលដៅអនាគត ដោយមានក្តីប្រាថ្នាមុតមាំថា អាចសម្រេចគោលដៅនោះបាន។
ប្រភេទទាំងបីនៃសមាធិនេះគឺការអភិវឌ្ឍនូវទម្លាប់ជាប្រយោជន៍ ដែលយើងប្រាថ្នាចង់ឲ្យកើតមាននៅក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង។ ប្រការដ៏សំខាន់ដែលត្រូវចងចាំនោះគឺថា សមាធិមិនមែនជាប្រភេទសកម្មភាពបន្ទាប់បន្សំ គ្មានសារៈសំខាន់នៅក្នុងជីវិតរស់នៅរបស់យើងនោះទេ។ សមាធិមិនមែនជាប្រភេទនៃការគេចវេស មិនមែនជាហ្គេម មិនមែនជាល្បែងកំសាន្តទេ។ សមាធិគឺជាវិធីសាស្រ្តដើម្បីជួយយើងក្នុងការអភិវឌ្ឍគុណធម៌នានាដែលយើងប្រាថ្នាចង់ឲ្យវាកើតមានឡើងនៅក្នុងជីវិតរស់នៅរបស់យើង ហើយដើម្បីឱ្យយើងប្រើប្រាស់រៀងរាល់ថ្ងៃបាន។
ព្រះមហាថេរៈ (ព្រះសង្ឃ) ជនជាតិទីបេព្រះនាម ត្សុងខាប៉ាមា មានថេរដីកាអំពី វិធីសាស្រ្តដើម្បីអភិវឌ្ឍនូវសភាពជាប្រយោជន៍នៃចិត្តដែលជាគ្រឹះយ៉ាងមាំសម្រាប់សមាធិនោះថា «ជាបឋមយើងត្រូវដឹងថាអ្វីទៅដែលយើងកំពុងធ្វើការផ្តោតចិត្តលើ។ ឧទាហរណ៍ មេត្តា (មេត្តាធម៌)។ ក្នុងការផ្តោតចិត្តលើក្តីមេត្តា មានន័យថាយើងកំពុងតែធ្វើការផ្តោតចិត្តលើក្តីទុក្ខរបស់មនុស្សដទៃ»។ ដោយលោកបានបន្ថែមទៀតថា «បន្ទាប់មកទៀតត្រូវដឹងថាកត្តា ឬគុណធម៌អ្វីដើម្បីជួយយើងឱ្យអភិវឌ្ឍន៍សភាពនៃចិត្តនេះបាន ការធ្វើបែបនេះវាធ្វើឱ្យយើងមានភាពរីករាយនៅក្នុងជីវិត ឬការរួចផុតពីសេចក្ដីទុក្ខបានមួយដំណាក់កាលផងដែរ»។
លោកក៏បានបន្ថែមផងដែរអំពីបញ្ហាប្រឈមនៅពេលធ្វើសមាធិ ដោយមានថេរដីកាថា ការអភិវឌ្ឍសមាធិចិត្ត ឬមេត្តាចិត្តនេះ បញ្ហានោះគឺ ការមិនសូវយកក្តីទុក្ខរបស់មនុស្សជាទូទៅ។ ដើម្បីទប់ទល់នឹងការលេងសើចនេះ លោកបន្តថា «មនុស្សគ្រប់រូបប្រាថ្នាចង់បានក្តីសុខ និងសប្បាយ គ្មានបុគ្គលណាម្នាក់ប្រាថ្នាក្តីទុក្ខទេ គ្មានបុគ្គលណាម្នាក់មានក្តីប្រាថ្នាខុសគ្នាដើម្បីរួចរំដោះពីក្តីទុក្ខទេ។ យើងទាំងអស់គ្នាគឺមានក្តីប្រាថ្នាដូចគ្នា ហើយមនុស្សគ្រប់រូបមានចិត្ត មានអារម្មណ៍ ដូចរូបខ្ញុំដែរ អ្នកដែលទទួលរងទុក្ខ ឈឺចាប់ដូចខ្ញុំដែរ ដូច្នេះពួកគេប្រាថ្នាចង់រួចផុតពីក្តីទុក្ខដូចតែរូបខ្ញុំដែរ» ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរ ការអប់រំផ្លូវចិត្តបានល្អ វាជាដំណើរការក្នុងការអភិវឌ្ឍផ្នែកចិត្តរបស់យើងឱ្យរួចផុតពីសភាព ស្មុគស្មាញ ហើយឈានដល់សុខុមាលភាពផ្លូវកាយ និងចិត្ត៕
នៅមុនពេលប្រឡងថ្នាក់ទី១២ ខ្ញុំភ័យម្ដង កំពុងប្រឡងខ្ញុំក៏ភ័យម្ដងទៀត ប្រឡងចប់ហើយក៏នៅតែភ័យ មិនដឹងលទ្ធផលជាប់ ឬធ្លាក់។ ពេលប្រកាសលទ្ធផលឮឈ្មោះខ្លួនឯងថាជាប់ សប្បាយចិត្តណាស់ ជប់លៀងផង ដើរលេងផង។ តែសប្បាយចិត្តបានប៉ុន្មានថ្ងៃ ត្រូវគិតរឿងរៀនបន្តនៅសាកលវិទ្យាល័យម្ដង។ បើនិយាយពីសាកលវិទ្យាល័យក៏ច្រើន មុខជំនាញរឹតតែច្រើន មិនដឹងថារៀនមុខជំនាញអ្វី ឬរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យមួយណា។
កាលពីបួនឆ្នាំមុន ខ្ញុំជាសិស្សម្នាក់ដែលទើបនឹងប្រឡងជាប់ទី១២ ហើយក៏ជាសិស្សម្នាក់ដែលអត់ដឹងថាខ្លួនឯងគួររៀនអ្វីនៅពេលប្រឡងចប់។ ពេលនោះមិត្តភកិ្តគេបានចូលរៀនអស់ហើយ នៅតែខ្ញុំទេដែលមិនដឹងកោះត្រើយនៅទីណា។
កាលនៅតូច ខ្ញុំក៏ធ្លាប់មានការងារក្នុងក្ដីស្រមៃ និងជំនាញចង់រៀនដែរ។ ដោយសារតែការប្រែប្រួលនៃសង្គម និងមជ្ឈដ្ឋានជុំវិញដែលធ្វើឲ្យចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្ញុំត្រូវផ្លាស់ប្ដូរពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ ខ្ញុំបានចំណាយពេល ៣ខែក្នុងការជ្រើសរើសមុខជំនាញសម្រាប់រៀននៅសាកលវិទ្យាល័យ។ វាពិតជាខ្ជះខ្ជាយពេលវេលាយូរខ្លាំងណាស់សម្រាប់ខ្ញុំ ដូច្នេះទើបខ្ញុំសម្រេចចិត្តចែករំលែកអំពីការជ្រើសរើសមុខជំនាញរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យ ដើម្បីឲ្យសិស្សប្អូនទី១២ចំណាយពេលខ្លីក្នុងការសម្រេចចិត្តរៀនជំនាញអ្វីមួយ។
តាមបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំផ្ទាល់ ការជ្រើសរើសមុខជំនាញសម្រាប់សិក្សាមិនងាយស្រួលនោះទេ។ ប្រសិនបើយើងជ្រើសរើសមុខជំនាញខុស គឺខាតពេលវេលា និងប្រាក់កាស។ មុខជំនាញសម្រាប់សិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យមានសារៈសំខាន់ណាស់ ពីព្រោះនៅពេលដែលយើងរៀនចប់ តម្រូវឲ្យយើងយកមុខជំនាញដែលបានសិក្សារួចទៅអនុវត្តក្នុងសង្គម ហើយវាក៏ជាអាជីពការងារសម្រាប់ពេលអនាគតដែរ។
យើងត្រូវដឹងអំពីចំណង់ចំណូលចិត្ត និងត្រូវសួរខ្លួនឯងថា តើយើងចូលចិត្តធ្វើអ្វីនៅពេលទំនេរ។ តែពេលខ្លះយើងក៏មិនបានចាប់អារម្មណ៍អំពីចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់យើងដែរ យើងតែងតែគិតថាអីក៏អត់ចូលចិត្ត។ កាលនោះខ្ញុំក៏ធ្លាប់គិតអីចឹងដែរ ក្រៅពីគេង ខ្ញុំអត់ចូលចិត្តធ្វើអ្វីទាំងអស់។ ក្រោយមកខ្ញុំបានប្រើវិធីសាស្រ្តមួយក្នុងការជ្រើសរើសមុខជំនាញ គឺខ្ញុំសរសេរអំពីអ្វីដែលខ្ញុំស្រលាញ់ និងសកម្មភាពដែលខ្ញុំតែងតែធ្វើនៅពេលទំនេរ។ ទោះបីសកម្មភាពខ្លះមើលទៅដូចជាឥតប្រយោជន៍ ក៏នូវតែសរសេរចូលក្នុងក្រដាសដែរ។ បើយើងសរសេរកាន់តែច្រើនកាន់តែល្អ ពីព្រោះវាងាយស្រួលស្វែងយល់អ្វីដែលយើងចូលចិត្តខ្លាំង។
មួយវិញទៀត យើងត្រូវសរសេរអំពីមុខវិជ្ជាដែលយើងស្រលាញ់ និងភាពខ្លាំងរបស់យើងមានដូចជា ទំនាក់ទំនងល្អ ពូកែស្រាវជ្រាវ ពូកែប្រមូលព័ត៌មាន។ល។ បន្ទាប់មកយើងត្រូវសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសថា តើមួយណាដែលយើងចូលចិត្ត និងពូកែខ្លាំងជាងគេ នោះយើងនឹងឃើញមុខជំនាញដែលយើងចង់រៀនហើយ។ ប្រសិនបើយើងមិនច្បាស់ អាចធ្វើការស្រាវជ្រាវ សួរនាំមិត្តភកិ្ត និងគ្រួសារបន្ថែម មុនសម្រេចចិត្តជ្រើសរើស។
ឧទាហរណ៍៖ ពេលទំនេរ លោក ក គាត់ចូលចិត្តគូររូប និងមានសិល្បៈក្នុងការច្នៃប្រឌិត។ គាត់តែងតែមានគំនិតថ្មីៗ ហើយគាត់ថែមទាំងមានចំណេះដឹងខាងផ្នែករូបវិទ្យា និងគណិតវិទ្យា។ ដូច្នេះគាត់អាចរៀនមុខជំនាញស្ថាបត្យកម្មបាន។
ទន្ទឹមនឹងនោះ ការជ្រើសរើសសាកលវិទ្យាល័យសម្រាប់រៀនជារឿងកាន់តែសំខាន់។ យើងត្រូវស្រាវជ្រាវតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក និងស្វែងរកសាកលវិទ្យាល័យណាដែលមានមុខជំនាញដែលយើងចង់រៀន។ ម្យ៉ាងទៀត យើងអាចទៅសួរព័ត៌មានបន្ថែមនៅខាងសាកលវិទ្យាល័យ និងអាចសួរនាំពីអ្នកដែលរៀននៅទីនោះដូចជា បងរបស់មិត្តភក្តិ និងលោកគ្រូអ្នកគ្រូនៅវិទ្យាល័យ។ ការស៊ើបសួរបែបនេះ ដើម្បីដឹងអំពីប្រព័ន្ធអប់រំ និងគុណភាព ឬក៏តម្លៃសិក្សាផងដែរ។ យើងត្រូវមាន២-៣សាកលវិទ្យាល័យសម្រាប់ធ្វើការសម្រេចចិត្តជ្រើសរើស ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការថ្លឹងថ្លែង។ ការណ៍ដែលមានជម្រើសច្រើន ប្រសើរជាងមានជម្រើសតែមួយក្នុងដៃ។
ក្នុងការសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសមុខជំនាញអ្វី យើងត្រូវស្វែងយល់ និងធ្វើការពិចារណាឲ្យបានច្បាស់មុននឹងជ្រើសរើសជំនាញណាមួយ ដើម្បីកុំឲ្យខាតពេលវេលា និងខ្ជះខ្ជាយប្រាក់កាស។ យើងក៏គួរគប្បីសិក្សាពីទីផ្សារឲ្យច្បាស់ និងមានការពិភាក្សាជាមួយនរណាម្នាក់ក៏បាន។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនមានការលើកទឹកចិត្តឲ្យរៀនតាមគេ រៀនតាមមិត្តភក្តិ ឬក៏គ្រួសារនោះទេ។ យើងគួរដឹងថា ចំណង់ចំណូលចិត្ត និងទេពកោសល្យមនុស្សមានផ្សេងៗគ្នា។ បើយើងមិនសប្បាយចិត្តជាមួយអ្វីដែលយើងរៀន នោះយើងក៏រៀនមិនចេះដែរ ហើយការជ្រើសរើសជំនាញសម្រាប់រៀន គឺជាអាជីពការងារនៅពេលអនាគត។ យើងត្រូវមានការសម្រេចចិត្ត និងដាក់គោលដៅខ្លួនឯង ដើម្បីចៀសវាងនូវការស្ដាយក្រោយ ឬរៀនខុសគោលដៅ៕
ក្រោមផ្ទៃមេឃដ៏ខៀវស្រងាត់ សត្វបក្សីហោះហើរឆ្លងកាត់អាស្រមមួយ ដែលពលរដ្ឋមិនដែលរំលងចូលបន់ស្រន់សុំសំណាងល្អ។ ខ្ញុំឈរនៅលើសួនច្បាររាជវាំងជាមួយនឹងទឹកមុខសែនឆ្ងល់។
អាស្រមព្រះអង្គដង្កើ ដែលមានទីតាំងនៅមុខព្រះបរមរាជវាំង នៅតែទទួលបានមនុស្សម្នាជាច្រើន ដែលពួកគាត់នាំគ្នាចូលគោរពបូជាជារាល់រាល់ថ្ងៃសីល៏ ទោះបីជាមានហានិភ័យឆ្លងកូវីដ ១៩ ក៏ដោយ។
កូវីតកំពុងតែធ្វើទុកបុកម្នេញពលរដ្ឋកម្ពុជាយ៉ាងខ្លាំង ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានជំនឿ ពួកគាត់តែងនាំគ្នាទៅបន់ស្រន់ជានិច្ច។ ពួកគាត់ជឿជាក់ថា ការបន់ស្រន់នៅទីនេះនឹងនាំមកនូវសំណាងល្អ។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៏ចុងក្រោយនេះ បើទោះបីជាជំងឺកូវីតបានរាំងខ្ទប់ដំណើររបស់ពលរដ្ឋមួយចំនួនក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែនៅតែមិនអាចទប់ស្កាត់ពួកគាត់បានទាំងអស់នោះទេ ជាពិសេសអ្នកដែលមានជំនឿខ្លាំង។
មិនថាព្រឹក ល្ងាច យប់ មនុស្សម្នា ក្មេងចាស់ ប្រុស ស្រី នៅតែបន្តចូលគោរពបូជាជាមួយមុខ ពាក់ម៉ាស និងតង្វាយផ្សេងៗ ដើម្បីបួងសួង សុំសេចក្តីសុខចម្រើន ត្រជាក់ត្រជុំទៅតាមជំនឿរៀងៗខ្លួន។
នៅរាជធានីភ្នំពេញ ព្រះអង្គដង្កើត្រូវបានគេជឿថា គឺជាទីកន្លែងស័ក្តិសិទ្ធិ ដែលប្រជាពលរដ្ឋទៅគោរពបួងសួង មិនថាថ្ងៃធម្មតា ឬថ្ងៃសីល គឺតែងតែមានមនុស្សច្រើនកុះករទៅទីនោះ ហើយថ្ងៃខ្លះ សឹងតែរកកន្លែងជ្រៀតចូលមិនបាន។
ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ថ្ងៃសីលគឺជាថ្ងៃល្អ ហេតុដូច្នេះមនុស្សតែងនាំគ្នាទៅបន់នៅទីនោះដោយជឿថាទេវតា ឬអ្នកតា ឬវត្ថុស័ក្តសិទ្ធិទាំងទ្បាយ នឹងធ្វើឲ្យខ្លួនមានបារមី រឹតតែខ្លាំងពូកែថែមទៀត។ គំនិតនេះបានដក់ជាប់ក្នុងចិត្តកូនចៅជំនាន់ក្រោយ ហើយបានប្រែក្លាយជាទម្លាប់។
អ្នកដែលចូលបន់ស្រន់តែងតែសុំទឹកមន្តយកទៅលុបលាងមុខ ព្រោះគេជឿលើព្រះអង្គដង្កើ ហើយអ្នកខ្លះទៀតធ្វើការបួងសួងសុំបានឋានៈបុណ្យស័ក្ក ឬប្រលងជាប់ បានរកការងារធ្វើ ឬសុំកូនជាដើម។
គេមានជំនឿថាព្រះអង្គដង្កើ មានបារមីស័ក្តិសិទ្ធិខ្លាំងណាស់ក្នុងការបែបន់សុំលាភសក្ការៈ សុំកូន និងបួងសួងផ្សេងៗតាមជំនឿរបស់ខ្លួន។
ការបន់ស្រន់មានការថ្វាយជា ផ្កាឈូក ស្លាធម៌ និងតង្វាយផ្សេងៗជាច្រើនទៀត។ លើសពីនេះទៅទៀត មានការថ្វាយបទភ្លេងពិណពាទ្យ លែងសត្វ ដូចជា អណ្តើក បក្សី ឬត្រី ឱ្យរួចផុតពីសេចក្តីស្លាប់នៅខាងមុខព្រះអង្គដង្កើទៀតផង។
សម្រាប់អ្នកខ្លះដែលមិនបានចូលបន់ស្រន់ ហើយបានជិះឆ្លងកាត់ ក៏ពួកគាត់ សុំលើកដៃសំបួងសួងសុំសេចក្តីសុខពីចម្ងាយដែរ។
ចំណែកអ្នកដែលមកដើរកម្សាន្ត ក៏បានចូលមកបន់ស្រន់ ឥតដាច់ដែរ។ សូម្បីតែអ្នកមកហាត់ប្រាណ ក៏រមែងចូលមកអុជធូបទៀនបន់ស្រន់ផងដែរ ដែលបានក្លាយជាទម្លាប់ មុននឹងត្រទ្បប់ទៅលំនៅដ្ឋានវិញ។
ទាំងនេះគឺជាជំនឿ ហើយជំនឿនឹងមិនអាចបាត់ចេញពីគំនិតរបស់មនុស្សឡើយ បើទោះបីជាពួកគេប្រឈមនឹងបញ្ហាយ៉ាងណាក៏ដោយ៕
“It never hurts to try!” — that’s the quote I live by every day.
Being quiet and timid, I missed many chances and opportunities doubting myself and questioning whether I was qualified for the job. I had already lost the battle before the fight began. I spent years regretting all the good opportunities I missed because of my insecurities and shyness.
Until one day I realized that I was not the only one who questioned my own ability. Everyone does that too. It’s just that they don’t just focus on what they are lacking; they appreciate what they already have as well. As that realization hit me, I figured out what I needed to change about myself.
The journey of me challenging myself began.
I challenged myself to come out of my comfort zone, go out, meet new people, and try new things. Of course, doing something I’m not familiar with is tough and awkward, but I did not let that stop me. Self-doubt is like my shadow; it is always there by my side. But that shadow does not have any power over me because I have my magic spell. Every time I start to feel nervous and want to give up, I tell myself: Being nervous is a good sign, because if you don’t feel nervous, it means that you are not pushing yourself hard enough.
Another tough milestone of mine was when I had to decide which major to pursue in university. Actually, I had been hearing about the Department of Media and Communication since I was in grade 11. I spent 2 years contemplating whether or not I should apply. Instead of sitting back and continuing to question myself, I decided to give it a try.
I’m now a sophomore at DMC.
To be honest, I’m still not sure if I chose the right path. I still question every step I’ve taken. But, after all, it never hurts to try.
The same thing applied to my decision to participate in the Newsroom Cambodia journalism training program. I don’t know whether journalism is really for me. But I believe that I will never figure out the answer unless I give it a try.
There are many things I have to learn about this field, and I’m ready to take on all the new challenges because I’m still young and have more time to explore.
When we think of “journalists,” people will recognize them as the people who work in the news industry gathering and putting news together in a way that the public will be able to understand. Even though there is no exact requirement to become a journalist — one can be a journalist without a BA in journalism or communications, for example — a journalist needs to have access to a wide range of knowledge and information.
With the rise of social media, however, we often see misconceptions from Cambodian people that anyone who has a page on Facebook, anyone who is able to write something and post it to Facebook with pictures and a caption or even live videos, can be called a journalist. But that is absolutely wrong.
I used to think that being a journalist was not very difficult; you just needed to have the skills required. Now, I realize that in order to be a good journalist you need to follow the principles and ethics of journalism, and gain the trust of the people.
The role of a journalist is to seek the truth, to inform and educate or entertain people, as well as to protect their interests. A good journalist who has people’s trust always needs to stick to the truth and make sure their information is very accurate. A good journalist always needs to be independent and fair when reporting or writing news. A good journalist must make sure that all the voices from different sides of the story are being heard. A good journalist needs to stick to humanity and be accountable.
With all these principles in mind, anyone who wants to become a journalist also needs to have the skills to be one. A journalist needs to be very courageous and curious. They must always ask questions and want to dig deeper. The person also needs to have very strong communication skills as well as the ability to think critically.
As a kid, I used to be very shy, very afraid to ask questions and talk to people. But by the time I entered university, I had learned to master those skills and get to know people. I never expected that I would be working in the field of journalism, but as I got exposed to it during class, as well as the training at Newsroom in CCIM, my passion for it began to develop. In the future, I hope that Cambodia will have many journalists who follow the principles, protect the interests of the people, give voice to the voiceless, and gain a better image from the public.
ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ដល់ឆ្នាំ២០១៩ ខ្ញុំជាសិស្សថ្នាក់ទី១២នៃវិទ្យាល័យព្រះសីហនុ ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តកំពង់ចាម។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ដដែល គឺជាឆ្នាំដែលខ្ញុំត្រូវប្រលងសញ្ញាបត្រទុតិយភូមិសម្រាប់ មុខជំនាញដែលខ្ញុំជ្រើសរើសប្រលង នោះគឺផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តពិត។
ឆ្នាំ២០១៩ខ្ញុំបានប្រលងជាប់ជាស្ថាពរ ប៉ុន្តែក្រោយប្រលងជាប់ធ្វើឲ្យខ្ញុំមានអារម្មណ៍ កាន់តែស្មុគ្រស្មាញជាខ្លាំង ព្រោះគ្រួសាររបស់ខ្ញុំបានបង្ខំឲ្យរៀនពេទ្យនៅក្នុងខេត្តកំពង់ចាម។ នៅពេលនោះធ្វើឲ្យខ្ញុំពិបាកសម្រេចចិត្តជាខ្លាំងណាស់ ខ្ញុំក៏បានព្យាយាមពន្យល់គាត់ថាខ្ញុំមិនមានអារម្មណ៍ស្រលាញ់មុខវិជ្ជាពេទ្យនោះទេ។ គាត់បានសួរខ្ញុំថាតើខ្ញុំចង់រៀនអ្វីវិញបើមិនរៀនពេទ្យ? ខ្ញុំបានប្រាប់គាត់ថា ខ្ញុំស្រលាញ់មុខវិជ្ជាច្បាប់ គាត់ក៏បានសម្រេចចិត្តឲ្យខ្ញុំមករៀនច្បាប់នៅ សកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ពេលដែលគាត់អនុញ្ញាតឲ្យខ្ញុំមករៀននៅភ្នំពេញ ខ្ញុំសប្បាយចិត្តណាស់ ថ្ងៃចូលរៀន បានខិតជិតមកដល់ ខ្ញុំត្រូវធ្វើដំណើរពីខេត្តកំពង់ចាមឡើងមកភ្នំពេញជាមួយបងស្រីរបស់ខ្ញុំ។ ជិះឡានតាមផ្លូវមកខ្ញុំហាក់មានអារម្មណ៍ឯកា និងក្រៀមក្រំជាខ្លាំងព្រោះតាំងពីតូចដល់ធំមកគឺខ្ញុំមិនដែលបែកពីផ្ទះសូម្បីម្តង ជាពិសេសជាងនេះទៅទៀតគឺខ្ញុំនឹកម៉ាក់របស់ខ្ញុំខ្លាំងបំផុត។ ពេលមកដល់ភ្នំពេញភ្លាមៗ ខ្ញុំបានសម្លឹងទិដ្ឋភាពជុំវិញខ្លួនដែលពោរពេញដោយភាពអ៊ូអរ។
នៅថ្ងៃចូលរៀនដំបូងខ្ញុំបានភ្ញាក់ពីគេងលឿនជាងរាល់ដង ដើម្បីធ្វើដំណើរទៅសាលារៀន ដោយសារជាថ្ងៃចូលរៀនដំបូង។ គ្រាន់តែជិះម៉ូតូទៅសាលាសោះខ្ញុំត្រូវប្រើរយៈពេលជិតមួយម៉ោង ដោយសារតែខ្ញុំមិនធ្លាប់ជិះម៉ូតូនៅភ្នំពេញពីមុនមក ហើយពេលឆ្លងផ្លូវម្តងៗខ្ញុំភ័យស្ទើរជ្រុះព្រលឹងបាត់ពីខ្លួនអស់ទៅហើយ។ នោះគឺជារឿងដែលខ្ញុំចាំមិនភ្លេច។
ពេលចូលអង្គុយក្នុងថ្នាក់រៀន ខ្ញុំបានអង្គុយនៅតុមួយម្នាក់ឯងដែលដាច់ពីគេ ខ្ញុំមាន អារម្មណ៍ថាឯកោណាស់នៅពេលនោះ។ ពេលត្រលប់មកដល់ផ្ទះវិញខ្ញុំស្ងៀមស្ងាត់មិននិយាយស្តីរកអ្នកណាមួយម៉ាត់។ កន្លងទៅបាន១សប្តាហ៍ខ្ញុំបានស្គាល់មិត្តភក្តិជាច្រើន ខ្ញុំចាប់ផ្តើមសប្បាយចិត្ត និងខិតខំរៀនសូត្ររាល់ថ្ងៃ៕
