ជម្ងឺកូវីដ-១៩ បាននិងកំពុងរីករាលដាលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីដើមឆ្នាំ២០២០មក។ ចំនូនករណីឆ្លងបានកើនឡើងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ហើយការរីករាលដាលនេះក៏កំពុងតែវិវឌ្ឍន៍ទៅតាមបណ្តាខេត្តនានាដែលជាក្តីកង្វល់មួយយ៉ាងខ្លាំង។
អក្សរ «ឝ» និង «ឞ» ជាតួព្យញ្ជនៈរាប់បញ្ចូលជាមួយព្យញ្ជនៈផ្សេងទៀត(ទាំង ៣៣តួ របស់ខ្មែរបច្ចុប្បន្ន) ក្នុងការកត់ត្រាភាសាសំស្ក្រឹតនៅកម្ពុជាសម័យបុរាណ។
ជំងឺកូវីដ១៩បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវិតរស់នៅរបស់មនុស្សនៅលើភពផែនដីតាំងពីដើមឆ្នាំ២០២០មក។ មនុស្សគ្រប់រូបមិនធ្លាប់នឹកស្មានថា វីរុសមួយនេះអាចអូសបន្លាយមកទល់ឆ្នាំ២០២១ ហើយបានឆក់យកជីវិតមនុស្សប្រមាណ ៣លាននាក់ហើយ បើគិតត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១នេះ។ សម្រាប់កម្ពុជាក៏បាននិងកំពុងទទួលរងវិបត្តិនៃជំងឺរលាកសួតមួយនេះ និងទទួលរងការរីករាលដាលព្រមទាំងមានអ្នកស្លាប់ប្រហែល២៥២ នាក់នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១នេះផងដែរ។
ស្របពេលដែលមនុស្សទូទាំងសកលលោកមានការព្រួយបារម្ភអំពីវីរុសដ៏កាចសាហាវមួយនេះ ថាអាចនឹងលេបត្របាក់អាយុជីវិតមនុស្សបានគ្រប់ពេលវេលានៅពេលដែលមានការធ្វេសប្រហែសដោយមិនបានពាក់ម៉ាស់ការពារ និងរក្សាអនាម័យឱ្យបានត្រឹមត្រូវជាមួយនឹងការបាញ់ទឹកអាកុលសម្លាប់មេរោគ រាល់ពេលចេញក្រៅម្តងៗនោះ មនុស្សមួយចំនួននៅប្រហែលជាមិនទាន់ដឹងថា នៅមានវីរុសមួយទៀតដែលលាក់ខ្លួនសម្ងំក្នុងការគិតរបស់អ្នកទាំងអស់គ្នាដែលត្រៀមនឹងវាយប្រហារសុខភាពផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត នោះគឺ «បញ្ហាតានតឹងចិត្ត» ។
បញ្ហាតានតឹងចិត្ត ឬការថប់បារម្ភ ដែលមនុស្សភាគច្រើនតែងហៅតាមភាសាអង់គ្លេសថា ស្រ្តេស (Stress) ជាបញ្ហាដែលកំពុងដុះដាលពេញទី ជាពិសេសក្នុងសតិអារម្មណ៍របស់មនុស្សគ្រប់រូបដោយមិនដឹងខ្លួន។
ជាការពិត ក្នុងបណ្ដាញសង្គម យើងមានសិទ្ធិចែករំលែក ហើយការចែកចាយនេះចង់មិនចង់ វា ពិតជាអាចជះឥទ្ធិពលដល់អ្នកប្រើប្រាស់ ដែលអាចមានទាំងល្អ និងមិនល្អ។
មនុស្សភាគច្រើន តែងតែចំណាយពេលវេលាដ៏ច្រើនរបស់ខ្លួនក្នុងការប្រកបរបររកស៊ី ឬធ្វើការជាដើម ហើយមិនសូវជាបានខ្វល់ខ្វាយ ឬខ្ជិលខ្វល់ខ្វាយអំពីសុខភាពរបស់ខ្លួន ដោយគិតថាមានលុយគឺអាចក្តីសុខសម្រាប់រូបខ្លួន និងគ្រួសារបានហើយ។
គំនិតមួយនេះភាគច្រើនកើតឡើងលើមនុស្សវ័យជំទង់ ឬក្រុមមនុស្សដែលមានអាយុប្រមាណជា៣៥ឆ្នាំចុះក្រោម នៅពេលដែលពេញកម្លាំងរកស៊ី និងធ្វើការរកលុយទុកដើម្បីត្រៀមសម្រាប់អនាគតរបស់ខ្លួនឯង។
ការគិត ការយល់ឃើញ និងការសម្រេចចិត្តរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ មិនមានអ្វីខុសនោះទេ ពីព្រោះវាជាសិទ្ធិរបស់បុគ្គល ប៉ុន្តែបើយើងក្រឡេកទៅមើលក្នុងមន្ទីរពេទ្យ សួរថា មានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់ដែលកំពុងសម្រាកព្យាបាលនៅលើគ្រែពេទ្យ? តើពួកគាត់ចង់សម្រាកព្យាបាលនៅលើគ្រែពេទ្យដែរ ឬទេ? តើមូលហេតុអ្វីបានជាពួគគាត់ត្រូវមកសម្រាកព្យាបាលបែបនេះ?
ខ្ញុំដឹងថាបងប្អូនភាគច្រើនប្រាកដជាដឹងចម្លើយនូវសំណួរទាំងអស់នេះ ពីព្រោះគ្មានអ្នកណាម្នាក់អាចជៀសផុតពីជំងឺនោះទេ យ៉ាងហោចណាស់ក៏មានបងប្អូនសាច់ញាតិម្នាក់ធ្លាប់ឈឺផងដែរ។ នៅពេលមនុស្សយើងមិនទាន់ឈឺ ឬមិនទាន់មានជំងឺណាមួយ យើងប្រាកដជាមិនដឹងថាវាលំបាកប៉ុណ្ណានោះទេ។...
ក្នុងសម័យបច្ចេកវិទ្យាជឿនលឿននេះ ការបញ្ចេញទស្សនៈ មតិយោបល់ និងការចែករំលែកព័ត៌មានតាមបណ្ដាញសង្គម ពិតជារហ័ស និងបានបង្កភាពងាយស្រួល ប៉ុន្ដែក៏ប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់ផងដែរ។
ដោយសារការចែករំលែកទូលំទូលាយលើបណ្ដាញសង្គម យើងអាចនឹងទទួលបានព័ត៌មានពីគ្រប់ប្រភព ប៉ុន្តែខ្លួនយើងផ្ទាល់ មានជម្រើសក្នុងការជ្រើសយកសារព័ត៌មាន ដែលមានប្រភពច្បាស់លាស់ ចេញពីស្ថាប័នសារព័ត៌មានមានវិជ្ជាជីវៈ ដែលគួរឲ្យទុកចិត្ត និងយកជាការណ៍បាន ដោយមិនអាចចេះតែជឿ ឬចែកចាយដោយមិនបានគិតនោះទេ។
ក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋ យើងមានសិទ្ធិ ភារកិច្ច ការចូលរួម ព្រមទាំងជាសំឡេងមួយ អាចជួយឲ្យសង្គមជាតិទទួលបានដំណើរការល្អប្រសើរ និងយ៉ាងហោចណាស់ ក៏ត្រូវមានចំណេះជាមូលដ្ឋាន អាចបែងចែករវាងដំណឹង ព័ត៌មាន សារព័ត៌មាន ហើយគិតពិចារណា មុនចែករំលែក ឬបញ្ចេញគំនិតយោបល់...
សម្រាប់អ្នកទេសចរ និងប្រជាជនរស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ ប្រាកដណាស់ថា មិនអាចរំលង ការចូលទស្សនា ឬតែងបានមកលំហែនៅតំបន់រាជវាំងប្រវត្តិសាស្ត្រ ព្រមទាំងជាទីសក្ការៈបូជាមួយនាទីប្រសព្វនៃច្រាំងទន្លេបួនមុខ មានមេគង្គលើ មេគង្គក្រោម ទន្លេសាប និងទន្លេបាសាក់ ដែលជាកន្លែងប្រជុំតំបន់សេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្រ្ត និងជាទីក្រុងប្រមូលផ្ដុំធំជាងគេនៅកម្ពុជា។
ប្រសិនបើអ្នកធ្លាប់បានចូលទស្សនាព្រះបរមរាជវាំងខ្មែរ ឬនាមហៅជាផ្លូវការថា ព្រះបរមរាជវាំងចតុមុខស្រីមង្គលមហានគរ អ្នកប្រហែលអាចប្រទះភ្នែកនឹងរាជដំណាក់មួយ ដែលមានទម្រង់រចនាប័ទ្មប្លែកគេ ដោយសង់ឡើងអំពីលោហធាតុប្រៀបបាននឹង កូនវីឡារាងតូចច្រឡឹងពណ៌សស្រអាប់ មានពីរថ្នាក់ រំលេចជាក្បាច់រចនា ស្រដៀងគ្នាលើក្រោម និងអមលម្អរដោយដំបូលនាឡិកា និងកំពូលប៉មកណ្ដឹងនៅខាងលើបង្អស់នៃវិមាន ដែលដំណាក់មួយនេះ សង់ឈរតាំងពីមុខប្រាសាទពណ៌មាសទ្រវែងមួយ មានលម្អរហោជាង ជាច្រកទ្វារអមសងខាង មើលទៅពិតជាស្អាតប្លែក និងទីចាប់អារម្មណ៍ ក្នុងចំណោមស្ថាបត្យកម្មផ្សេងៗទៀតនៃរាជវាំងសម្រាប់ក្រុមអ្នកទេសចរ...
នេះជាបទពិសោធន៏មួយថ្មីសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាដែលកំពុងរស់នៅលើភពផែនដីត្រូវតែឆ្លងកាត់និងសម្របខ្លួនដើម្បីរស់នៅ។ ពិភពលោកនេះអាចនឹងមានរឿងល្អៗបើសិនជាយើងព្យាយាមមើលឃើញអ្វីៗដែលកើតឡើងក្នុងន័យវិជ្ជមានជាជាងអវិជ្ជមាន។
សង្គមបច្ចុប្បន្នពុំសូវឲ្យតម្លៃដល់ស្រ្តីប៉ុន្មានទេ ជាពិសេសបុរសរមែងគិតថាស្រ្តីបង្វិលចង្រ្កានមិនជុំ។ ស្រ្តីគឺជាមនុស្សងាយរងគ្រោះបំផុត មិនថាមានគ្រួសាររួចក្តី ឬនៅក្តី ពិសេសគឺពួកគាត់ទទួលរងការរំលោភបំពានផ្លូវកាយ ផ្លូវចិត្ត និងផ្លូវអារម្មណ៍។ ចំណេះដឹងទាក់ទងនឹងសុខភាពផ្លូវភេទមិនមែនជារឿងខ្មាសគេ រឿងមានប្រយោជន៍ជួយឲ្យយើងយល់ដឹងពីសុខភាពខ្លួនឯង ចេះថែរក្សា ចេះការពារខ្លួន។
ព្រះសង្ឃមួយចំនួនគង់នៅកុដិសាលាបាលី (B) វត្តឧណ្ណាលោម រាជធានីភ្នំពេញ មានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង ចំពោះការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺកូវីដ១៩ក្នុងសហគមន៍ជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោយពេលក្រសួងសុខាភិបាលរកឃើញចំនួនអ្នកឆ្លងកាន់តែច្រើន និងកន្លែងពាក់ព័ន្ធកាន់តែកើនឡើងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ។
នៅមុនពេលប្រឡងថ្នាក់ទី១២ ខ្ញុំភ័យម្ដង កំពុងប្រឡងខ្ញុំក៏ភ័យម្ដងទៀត ប្រឡងចប់ហើយក៏នៅតែភ័យ មិនដឹងលទ្ធផលជាប់ ឬធ្លាក់។ ពេលប្រកាសលទ្ធផលឮឈ្មោះខ្លួនឯងថាជាប់ សប្បាយចិត្តណាស់ ជប់លៀងផង ដើរលេងផង។ តែសប្បាយចិត្តបានប៉ុន្មានថ្ងៃ ត្រូវគិតរឿងរៀនបន្តនៅសាកលវិទ្យាល័យម្ដង។ បើនិយាយពីសាកលវិទ្យាល័យក៏ច្រើន មុខជំនាញរឹតតែច្រើន មិនដឹងថារៀនមុខជំនាញអ្វី ឬរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យមួយណា។
ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ២០២០មក ពិភពលោកបានជួបវិបត្តិស្ទើគ្រប់វិស័យ ដោយសារការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ១៩។ ស្រដៀងគ្នានេះដែរងាកមកប្រទេសកម្ពុជាវិញ ដែលធ្លាប់ដែលធ្លាប់មានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រមាណជា៧ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ បានធ្លាក់មកនៅដក៣,១ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២០។ លើសពីនេះទៀត រដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចបិទខ្ទប់រាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងតាខ្មៅទាំងមូលនៅម៉ោង ០០ ចូលថ្ងៃទី១៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០ រហូតដល់ថ្ងៃទី ០៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១។
កាលពីថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ លោកស៊ុន ណារិន អ្នកសារព័ត៌មានមកពី វីអូអេ (VOA) បានចែករំលែកអំពីបទពិសោធន៍ជាច្រើនទាក់ទងនឹងការផលិតវីដេអូទៅកាន់សិក្ខាកាម Newsroom Cambodia។ លើសពីនេះទៅទៀតនោះ គាត់ក៏បានប្រាប់ពីមូលហេតុមួយចំនួនដែលធ្វើឲ្យគាត់អាចមានឱកាសបានរៀនសូត្រពីការផលិតវីដេអូនេះ។
ប្រទេសកម្ពុជាមានប្រជាជនសរុបប្រមាណ១៥លាននាក់ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៩។ បើយោងតាមការអង្កេតលើប្រជាជននៅឆ្នាំ២០១៣របស់វិទ្យាស្ថានស្ថិតិជាតិ ប្រជាជនចំនួន ៩៧.៩ ភាគរយ កាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយបើយោងតាមក្រសួងធម្មការ និងសាសនា ស្ទើរតែទាំងអស់នៃពួកគេកាន់ពុទ្ធសាសនាបែបហីនយាន។
ការថតរូបមានច្រើនប្រភេទ មានដូចជា ការថតរូបបែបឯកសារ បែបសារព័ត៍មាន បែបសិល្បៈ បែបសហសម័យជាដើម។ ចំពោះការថតរូបក្នុងវិស័យសារព័ត៍មានវិញជារឿងសំខាន់ណាស់ ព្រោះរូបភាពអាចជួយអ្នកអានអោយឆាប់យល់ពីខ្លឹមសារនៃអត្តបទ។
ផលលំបាករបស់ប្រជាជននៅតាមជនបទគឺមានប្រាក់ចំណូលតិច ការអប់រំសុខភាពនិងលទ្ធភាពធានារ៉ាប់រងនៅតាមតំបន់ជនបទនៅមានកំរិតតិចជាងទីក្រុង ហើយជារឿយៗពួកគាត់ពឹងផ្អែកលើដំណាំកសិកម្ម។