fbpx
Home Blog Page 145

បទពិសោធន៍ នៃការយកព័ត៌មាននៅខាងក្រៅ

ខ្ញុំបាទឈ្មោះ យី សារ៉ាត់។ នៅសប្តាហ៍ទី៤នេះ ខ្ញុំបានចេញទៅ យកព័ត៌មាន អំពីការធ្វើកូដកម្ម របស់បុគ្គលិក ណាហ្គាវើលដ៍។ យកព័ត៌មាន នៅខាងក្រៅ បានធ្វើឲ្យ ខ្ញុំស្គាល់ ពីរបៀបធ្វើ ព័ត៌មាននៅខាងក្រៅ ស្គាល់បងៗអ្នកសារព័ត៍មាន និងដឹងពីសកម្មភាព ជាក់ស្ដែងរបស់រឿង។

Interviewing High-Ranking Government Officials… Was a Pleasant Experience

This week I experienced something different from the previous week as usually I interview normal people, monks, etc., but this week I interviewed high-ranking officials in government such as H.E. Mr. Chin Malin, spokesman of Ministry of Justice, H.E. Mr. Kim Santepheap, spokesman of the Ministry of Justice and H.E. Mr. Seng Sok Mony, spokesman of the Ministry of Cult and Religions. Before I called or wrote the officials a message via Telegram to interview them, I had doubts in my mind: “They are high ranking, and have positions as Excellencies, they may be not be easy to interview or may not answer my questions.” But it was different from my expectation — they are very friendly and cooperated to answer all my questions.

Even though I have founded a website, I am very poor with digital security, but I have an opportunity to learn about privacy and security with my trainer Mr. Robert Starkweather. After two lessons of privacy and security, I am understanding more how to protect my Gmail with the two-factor Authenticator application. And I know about hackers’ websites and how to protect my social media with secure passwords.

Me and 2020

Before you read this, let me take a minute of silence to mourn for all the things I set in 2019, which I should have done in 2018 because I made a promise to myself since 2017; you can also do the same for all the bad things you want to let go.

Wowww! Time flies like a missile, and it’s thrilling to see the rollercoaster of my life play out in all sorts of creative ways.

Anyway, I took a step back and realized life can be ridiculous as well as interesting at the same time, depending on your worldview. Therefore, I’ve chosen to forget all the damn past and start to move on.

In a single week, many things can happen. But what happened to the world in the first week of 2020 was even worse than my unfinished plans in previous years. I know I’m going to hell for comparing these, but a billion animals died in the wildfire in Australia, 36 construction workers in Kep lost their lives as the building collapsed, innocent people were dying and the frightening controversy of a possible World War III was caused by Iran, Iraq and the U.S. and many other tragic events caused by human beings.

So it reminded me of what Mark Twain said, “Politicians and diapers must be changed often, and for the same reason.” This DEJA-POO dramatically gave me many positive and negative thoughts.

Let’s first begin with my undesirable imagination: I don’t want to die young or witness the world suffering in any kind of war and violence again. It mentally disturbed me every time I was on social media, and I was pregnant with lypophrenia for the past whole week.

Plus, I have not set my 2020 goals or finished all of my bucket list yet; my mind is still temporarily closed for maintenance because of travitude. Likewise, I am not physically nor mentally ready yet.

On the other hand, I’m really grateful for where I am at now, CCIM training: It helped me to understand about news writing and realized what is happening around me. And yeah! I teamed up with my lovely partner, Theavy, and we managed to publish a news article together, about busy students’ health issues.

Frankly speaking, I didn’t know I was a textrovert until joining this program; this training has a magic that encourages the lazy student like me to enjoyably write blog and other posts almost every day.

Well, I always try to be a nice person but sometimes my mouth doesn’t cooperate, and now I know writing is the best way to express my thoughts.

Last but not least, I finally related to wabi-sabi — the discovery of beauty in imperfection and the acceptance of the cycle of life and death. Therefore, if you want to do something, just do it now. We might spend a lot of time holding the refrigerator door looking for an answer, but in real life we won’t have that much time.

Surprised!!! Did I sound really mature just now? If so, I think my writing skills are getting better now. Yayyyyyy!!!

P.S. If you want something more like this, click “Like” on Newsroom Cambodia’s FB page. We offer you many good articles and updated news.

បញ្ហាជួបប្រទះ នៃការប្រមូលព័ត៌មាន នៅខាងក្រៅ

សប្ដាហ៍នេះ ខ្ញុំទទួលបាន បទពិសោធន៍ថ្មី ជាច្រើន អំពីការចុះទៅសម្ភារសន៍ព្រឹត្តិការណ៍មួយ ដែលប្រជាសហគមន៍ មកពីខេត្តស្វាយរៀង និងខេត្តត្បូងឃ្មុំ។

ដោយសារលើកដំបូង ដែលជួបរឿងបែបនេះខ្ញុំមានអារម្មណ៍ ខ្លូនឯងនៅ មានចំនុចខ្វះខាតជាច្រើន ក្នុងការប្រមូលព័ត៌មាន ពីពួកគាត់។ ខ្ញុំមិនបានដឹងអំពីសាវតានៃរឿងលម្អិត ជាហេតុធ្វើឲ្យខ្លួន មិនទាន់ស្វែងរកចំនុច រសើបនៃរឿងនេះ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា បន្ទាប់ពីចប់វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនេះរួច នឹងទទួលបានភាពល្អប្រសើរផ្នែកសរសេរ និងចុះយកព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។

ជំហានទី៤ របស់ខ្ញុំឆ្ពោះទៅរកភាពជា អ្នកសារព័ត៌មាន

នេះជាសប្ដាហ៍ទីបួន ហើយនៃការចូលរួមរបស់ខ្ញុំ ជាមួយវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល​ក្នុងការសរសេរសារព័ត៌មាន ដែលរៀបចំឡើងដោយ មជ្ឍមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ(CCIM)។ វាបានធ្វើឱ្យខ្ញុំមានផ្លាស់ប្ដូរ និងយល់ដឹងច្រើន អំពីរបៀប នៃការធ្វើព័ត៌មាន ដែលប្រកបដោយក្រមសីលធម៌ និងមានវិជ្ជាជីវៈច្បាស់លាស់។

នៅពេលនេះ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា ខ្ញុំកំពុងតែជាអ្នកសារព័ត៌មានម្នាក់អញ្ចឹង។ ហើយនៅពេល ដែលខ្ញុំបានចុះទៅ យកព័ត៌មាន ឬក៏សម្ភាសន៍ តាមទូរសព្ទ ខ្ញុំយល់ថា វាបានធ្វើឱ្យខ្ញុំកាន់តែមានភាពក្លាហានជាងមុន និងអាចយល់ដឹងច្រើន អំពីរបៀបនៃការធ្វើទំនាក់ទំនងផងដែរ។ ប៉ុន្ដែ ក៏នៅមានចំណុច ជាច្រើនទៀត ដែលខ្ញុំនៅមិនទាន់យល់ដឹង អំពីវិស័យជាអ្នកសារព័ត៌មាននេះ ហើយខ្ញុំជឿថា វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនេះ នឹងជួយឱ្យខ្ញុំអាចឈានជើង ចូលទៅក្នុងវិស័យមួយនេះបាន ដែលប្រកដោយក្រមសីលធម៌ និងមានវិជ្ជាជីវៈម្នាក់។

They Beg for Money; I Offer a Small Idea

By the Tonle Bati river, in Takeo Province, a historical tourist site. I am enjoying the fresh air in a comfortable place. Suddenly, four poor kids appear and ask for money.

Kids: Venerable, please give me money to buy food.

Sopich: How much do you need?

Kids: Depends on you.

Sopich: Do you know what is needed to get money?

Kids: Hehe, I don’t know.

Sopich: If you want money, you have play rock-paper-scissors with me. If you win, you get 500 riel.

Kids: No, I can’t.

Sopich: Nothing is given for free. I’m giving you a chance, why don’t you just try?

Suddenly, one of the children decides to give it a try, but the three others don’t. Finally, she wins, so she gets 500 riel.

Sopich, to the others: Do you want to try?

The kids are still shy, but they decide to play. However, they all lose. They cannot get money. Although I want to give, I won’t.

Sopich: You see. Only the smart and the educated people win, so please build up yourself to win in your life and not be a beggar anymore.

First Time Writing News, and Facing Difficulties

Journalism skills are harder than I thought.

My news article hasn’t come out as I expected; there are many mistakes I made, such as: forgetting to ask for more detailed information, not getting a nice photo, using the wrong word, wrong sentences, etc.

I’m facing more pressure in my own business that needs me to pay more intention, but I couldn’t manage my time well. I’m worried about my project, with my client needing to change some ideas, but I don’t have much time to discuss with my team.

Also my health condition is getting weak while I don’t have much time to rest.

I hope everything will get better after me and my “OK! You Win” team finishes the news article.

When I get busier, I don’t have enough time for my family and friends. My best friend asked me, “Do you think you’re not busy enough? Now I’ve nearly forgotten your face!”

I laughed at her and said, “I don’t know too, I just like to learn new things; especially, something about society and art, but it is getting tougher.”

I hope I can win over the difficulty and stay with my Newsroom 2 class until we all are complete.

Fluent in English, Awkward in Khmer: A Generation Is Growing Up With a Mixed Bag of Language Skills

Many schoolchildren in Phnom Penh are finding it hard to speak Khmer correctly after going to English-language schools, some parents said.

Their proficiency in a foreign language should give them a leg up in future careers, but for some it also hints at a troubling trend: Surrounded by YouTube videos and social media sites in English, a generation could be drifting away from Cambodia’s national language.

Chan Sarem, who has three daughters, said her youngest 12-year-old doesn’t like using Khmer, and when she speaks the language her pronunciation is unclear and sounds like a foreigner.

“She calls me ‘mom’ instead of the Khmer style” of using the word Mae, Sarem said. “Sometimes, she speaks English with her sisters when they don’t want me to understand. It makes me feel left out.”

Her older daughters, who are 22 and 24, don’t have the same problem.

But the youngest, who started at an English school when she was 6, is growing up preferring to use English over Khmer, she said.

La Vannsotheavuth said his 5-year-old son started at an English kindergarten when he was 3, and, surrounded by friends who speak English and YouTube videos also in the foreign language, he was having some difficulty pronouncing Khmer.

Vannsotheavuth therefore needed to make an extra effort to teach Khmer at home, he said.

He would have preferred that his son attend a Khmer school, but he knew that learning English would help his son get a better job in the future, so reluctantly sent him to the English kindergarten, he said.

He saw the same situation happening to many children around him, he said. “I often see many parents speak English to their children, even though they are Cambodian. The children cannot use the Khmer language correctly.”

Vannsotheavuth said he found the situation concerning. “For me, I am a patriotic person so I think about the future of our culture and language, how it can affect the value of our history, the loss of a sense of belonging, the usage of the Khmer language — especially, the possible disappearance of this language.”

Another parent, Thun Navy, a sales manager with two young children, said his eldest, a 3-year-old girl, learns only English and Chinese at kindergarten, and always mixes Khmer and English when she speaks.

“My child uses English mixed with Khmer, but it’s not my intention to make my child speak English better than Khmer,” he said.

However, the best schools, especially for younger children, teach in foreign languages, so he sent her to a private school rather than a public Khmer school, he said.

“It’s because there are not many public schools that accept kids under 4 years old, and private schools have more programs for students,” he said.

Chry Pengchhy, part-owner of an English school in Pur Senchey district, acknowledged that it was a common trend for many children to become better at foreign languages than Khmer.

Some parents even prefer to speak foreign languages with their children at home, he said.

“Today’s use of the Khmer language has really changed, from my observations of each family. Most parents speak foreign languages to their children based on [the parents’ own] ability,” Pengchhy said.

He agreed that Khmer writing, speaking and listening skills were declining among the new generation, and the government and parents should step in to improve the situation.

“Firstly, the state must limit the age when students can start to study a foreign language and should prioritize the national language first. Secondly, parents need to use and teach their children Khmer more.”

Education Ministry spokesman Ros Soveacha would say only that parents were free to choose where to send their children, and the ministry was working to improve education at all levels, from kindergarten through to the university level.

English lessons were added to the Khmer public school curriculum in 1996 starting from Grade 7, and were expanded to start at Grade 4 from 2017, according to the Phnom Penh Post.

Khmer Literature scholars said the trend among schoolchildren was concerning for the future of the Khmer language.

Chhin Seyha, a member of the language commission at the Royal Academy of Cambodia and a Khmer Literature trainer at Pannasastra University, said many Cambodians already do not use the Khmer language well, as they seem to value foreign languages more than Khmer.

“I see that using foreign languages rather than the Khmer language leads to a deficit in the Khmer language, leads to a lack of a lot of words in use, leads to the loss of identity, leads to younger generations having a crisis of writing,” Seyha said.

He suggested a variety of policies to promote Khmer, including prioritizing Khmer at schools, establishing a national independent authority on the language, and even penalizing people who write Khmer incorrectly.

Choub Sokleab, a 29-year-old fourth-year student majoring in Khmer Literature at Preah Sihanouk Raja Buddhist University, said that incorrect Khmer grammar and spelling was becoming more common, especially online.

“In our society nowadays, on Facebook and other media, children in Phnom Penh and the provinces use Khmer language in a limited way. Their usage of the Khmer language is wrong according to Khmer rules; they do not write well, and are wrong in both grammar and spelling,” Sokleab said.

He said it was even possible that the Khmer language would become a second language for some Khmer youths, who already write Khmer using the Latin alphabet when communicating with each other digitally.

“I think that if we continue to urge children to learn foreign languages much more than our Khmer language, it will become a second language,” he said. “New generations in the 21st century are likely to mostly use foreign languages.”

បុគ្គលិក កាស៊ីណូ ណាហ្គាវើលដ៍ បន្តធ្វើកូដកម្ម ទាមទារ ឱ្យតំណាង ពួកគេចូល ធ្វើការវិញ

បុគ្គលិក ក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូ ណាហ្គាវើលដ៍ ប្រមាណជាង២០០០នាក់ បន្តនាំគ្នាធ្វើកូដកម្ម ទាមទារ តម្លើងប្រាក់ខែ និងតម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុននេះ ទទួលយកប្រធានសហជីព របស់ខ្លួន ចូលធ្វើការវិញ។

នេះជាថ្ងៃទី២ ហើយដែលបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ (Naga World) ប្រមូលផ្តុំគ្នា នៅមុខក្រុមហ៊ុន បន្ទាប់ពី ការចរចាគ្នាមិនត្រូវ កាលពីរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយពួកគេទាមទារឱ្យ កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ចូលធ្វើការវិញ និងដោះស្រាយលក្ខខណ្ឌការងារមួយចំនួន។

ក្រុមហ៊ុន ណាហ្គា វើលដ៏ បានព្យួការងារ កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនមួយនេះដឹងថា ក្រុមបុគ្គលិកគ្រោង ធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារ ឲ្យថៅកែដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលសមរម្យ។

កញ្ញា ឈុន សុខា ជាអនុប្រធានសហជីព ប្រចាំក្រុមហ៊ុន ណាហ្គាវើលដ៍ បានលើកឡើងថា កន្លងមកពួកគាត់បានធ្វើតាមនីតិវិធីនានា មួយចំនួនរួចមក ហើយជាមួយក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាល និងក្រសួងការងារ ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ។ ប៉ុន្ដែ បញ្ហានេះនៅមិនទាន់មាន ដំណោះស្រាយណាមួយ ដែលអាចទទួលយកបាននៅឡើយទេ។ ហើយការណ៍នេះ បាននាំឱ្យមានការមិនពេញចិត្ដ និងឈានមកដល់ការធ្វើកូដកម្មរបស់បុគ្គលិកជាងពីរពាន់នាក់។

បុគ្គលិក កាស៊ីណូ ណាហ្គាវើលដ៍ ប្រមូលផ្តុំធ្វើកូដកម្ម មុខក្រុមហ៊ុន នៅថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០។ (រូបភាពដោយ៖ យី សារ៉ាត់)

កញ្ញា សុខា និយាយថា៖ «បណ្ដឹងរបស់បុគ្គលិក-កម្មករខ្មែរ មានចំនួនស្នាមផ្ដិតមេដៃ ៣០៥៥នាក់ តែក្រសួងការងារ មានបួនបណ្ដឹង ដែលបុគ្គលិកបានប្ដឹង។ តែបែរជាគាត់ហ៊ានអះអាងថា បណ្ដឹងទាំងបួនមានបណ្ដឹងនៅចំណុចទីមួយ ដែលពាក់ព័ន្ធបណ្ដឹងទម្លាក់ការព្យួរការងារចេញ គឺជាបណ្ដឹងវិវាទការងារបុគ្គលទៅវិញ ដល់ពេលបីចំណុចទៀតគាត់ចាត់ចែងជាវិវាទរួម»។

អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ឃួង ស្រេង បានចេញមក សម្របសម្រួល នឹងជម្រុញឲ្យតំណាងក្រុមហ៊ុន និងតំណាងបុគ្គលិកជួបចរចារគ្នា។ លោកបានប្រាប់ឲ្យអភិបាលខណ្ឌចំការមន ជាអ្នករៀបចំជំនួបចរចារនេះឡើងនៅរសៀល ថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០។

លោក​ ឃួង ស្រេង​មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំក៏ បានប្រាប់ អភិបាលខណ្ឌ ចំការមន ដើម្បីឲ្យ ខាងក្រុមហ៊ុន ហៅតំណាង សហជីព ទៅចរចារគ្នា ក្នុងតុចរចារ ដោយផ្អែក ទៅតាមលក្ខណ្ឌច្បាប់ និងលក្ខណ្ឌការងារ»។

អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ឃួង ស្រេង ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ ដល់អ្នកសារព័ត៌មាន នៅមុខ កាស៊ីណូ ណាហ្គាវើលដ៍ នៅថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០។ (រូបភាពដោយ៖ យី សារ៉ាត់)

កាលពីរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍  តំណាងបុគ្គលិក បានជួបប្រជុំជាមួយ តំណាងក្រុមហ៊ុន ណាហ្គាវើលដ៏អភិបាលខណ្ឌចំការមន និងអន្តរក្រសួង ប៉ុន្តែពុំទាន់មានដំណោះស្រាយនោះទេ។ 

រហូតមកដល់ព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែមករា នេះ បុគ្គលិកទាំងនោះ នៅតែបន្ដការធ្វើកូដកម្ម ដដែលដោយសារមិនទាន់មាន ដំណោះស្រាយ ណាមួយជូន ពួកគាត់នៅឡើយទេ។

កញ្ញា​ ឈុន សុខា បន្ថែមថា ពួកគេនឹងបន្តការធ្វើកូដកម្មនេះ រហូតទាល់តែក្រុមហ៊ុនមានដំណោះស្រាយជូនពួកគាត់។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ លោក ហេង សួរ មិនអាចទាក់ទងសុំធ្វើការអត្ថាធិប្បាយបាននោះទេ។ 

រាយការណ៍បន្ថែមដោយ លី ចាន់សុផល (Ly Chansophal) និង សំ សុពេជ្រ (Sam Sopich)

អ្នកមានជម្លោះដីធ្លី ពីខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងស្វាយរៀង ស្វែងរកអន្តរាគមន៍ ពីរដ្ឋាភិបាល

ប្រជាពលរដ្ឋ ជាង១០០នាក់ មកពីខេត្តស្វាយរៀង និងត្បូងឃ្មុំ បាននាំគ្នាមកដាក់ញ្ញត្តិ នៅក្រសួងយុត្តិធម៌ និងក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីស្វែង រកអន្តរាមគន៍ ឲ្យដោះលែងតំណាង របស់ពួកគេ និងដោះស្រាយ បញ្ហដីធ្លី ជាមួយក្រុមហ៊ុន ចិន​​ និងឥណ្ឌា ដែលអូសបន្លាយ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។

ប្រជាសហគមន៍៤ មកពីខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងខេត្តស្វាយរៀង កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០នេះ បានប្រមូលផ្តុំគ្នា មុខក្រសួងយុត្តិធម៌ និងក្រសួងមហាផ្ទៃ​ ដោយស្នើឲ្យ ស្ថាប័នទាំងពីរ ជួយអន្តរាគន៍ដោះលែងតំណាងរបស់ពួកគេម្នាក់ ដែលបានចាប់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩។

តំណាងសហគមន៍មកពី ខេត្តត្បូងឃ្មុំ គឺលោក ហៀង សុខហាន បានថ្លែងថា សហគមន៍៣គឺ កំប្រើស ស្រែប្រាំង និងបុស្សស្នោ​​ ឃុំត្រពាំងព្រីង ស្រុកតំបែរ ចំនួន១៨២គ្រួសារ មានជម្លោះធ្លីជាង១២០០​ហិកតា ជាមួយក្រុមហ៊ុនចិន ហាមីនីវីស អ៊ីនវេសមេន ជិត១០ឆ្នាំមកហើយ ដោយពុំមានដំណោះស្រាយ។ លោកថា បញ្ហាអូសបន្លាយនេះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ ដល់ជីវាភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងមានជម្លោះ។

លោក សុខហាន និយាយថា៖ «ពួកយើងអត់ឃ្លាន គ្មានស៊ី ហើយទើបបានប្រជាពលរដ្ឋមករករដ្ឋាភិបាលនិងអ្នកពាក់ពន្ធ័ជួយរកដំណោះស្រាយបែបនេះ»

លោក សុខហាន បានបន្ថែមថា ប្រសិនបើក្រសួង មិនអន្តរាគមន៍ ដោះលែងតំណាង របស់ពួកគេ និងឆ្លើយតជាវិជ្ជមាននោះទេ លោកនិងប្រជាសហគមន៍នឹងបន្តដាក់ញាត្តិទៀត។

ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត លោក​ បឿន រ៉ាវ៉េត ត្រូវជាប្អូនជីដូនមួយរបស់ សកម្មជនដីធ្លីដែលបានត្រូវឃាត់ខ្លួន គឺ លោក សែម សាង បាននិយាយថា ដោយសារបញ្ហាអូសបន្លាយ ដោយគ្មានដំណោះស្រាយ ទើបប្រជាពលរដ្ឋតវ៉ា និងឈានដល់ការចាប់ខ្លួនបងជីដូនមួយរបស់ខ្លួន។

លោក រ៉ាវេត និយាយថា៖ «រង់ចាំអាជ្ញាធរ មិនទាន់មានវិធានការដោះស្រាយ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ពីមួយខែទៅមួយខែ»

លោក​ សែម សាង ត្រូវបានចាប់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ តាមដីកាចុះថ្ងៃទី២៦ ខែកក្តដា ឆ្នាំ២០១៩  ដែលចេញដោយ ចៅក្រមស៊ើបសួរ​សាលាដំបូង​ខេត្តត្បូង​ឃ្មុំលោក ហៃ ណៃហេង។ ក្នុងដីកានោះ បានបង្គាប់ឲ្យនាំខ្លួនលោក សែម សាង ទៅសួរចម្លើយនៅសាលាដំបូងខេត្ត ក្រោមការបទចោទ «កំហែងយកដោយមានស្ថានទម្ងន់ទោសដោយសារប្រើប្រាស់អាវុធ» ដែលបានប្រព្រឹត្ត​កាល​ពីឆ្នាំ២០១៦។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បានឆ្លើយតបតាម ប្រព័ន្ធសង្គមតេឡេក្រាមថា ក្រសួងបានទទួលញ្ញត្តិ និងកំពុងពិនិត្យ។ ទោះជាយ៉ាងណា​ លោកថា ក្រសួងមិនអាចជ្រៀតជ្រែកនិតិវិធីតុលាការ បាននោះទេ។​

លោក ជិន ម៉ាលី លើកឡើងថា៖ «ក្រសួង អាចនឹងបញ្ជូនសំណើរនេះទៅកាន់តុលាការដើម្បីពិនិត្យនិងដោះស្រាយតាមនីតិវិធីច្បាប់។ លើកលែងតែមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់បង្ហាញពីភាពមិនប្រក្រតីឬកំហុសឆ្គងនៃការអនុវត្តនីតិវិធី និងការសម្រេចសេចក្តីរបស់ចៅក្រម»

ប្រជាសហកមន៍មកពីខេត្តស្វាយរៀង អ្នកស្រី ខៀវ សារ៉ុន ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយVOD ថាប្រជាពលរដ្ឋជាង ៤៤០គ្រួសារ នៅឃុំអំពិលស្រុករមាហែក ខេត្តស្វាយរៀង មានជម្លោះ ជាមួយក្រុមហ៊ុនដាំអំពៅ លើផ្ទៃដីលើដីទំហំ៦៧០ហិកតា តាំងពីឆ្នាំ២០១០។ អ្នកស្រីថា ជម្លោះនេះ អាជ្ញាធរគ្មានលទ្ធភាពដោះស្រាយជូនពួកគាត់ទេ ធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនមានលទ្ធភាពប្តឹងពួកគាត់ទៅតុលាការទៀតផង ពីបទកាន់កាប់ដីក្រុមហ៊ុន

ប្រធាន​សម្ព័ន្ធ​សហគមន៍​កសិករ​កម្ពុជា​ លោក​ ថេង​ សាវឿ​ន បាននិយាយថា ការពន្យាពេលដោះស្រាយ បញ្ហាដីធ្លីជូនពលរដ្ឋ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត​ នៅពេលដែលជម្លោះបន្តអូសបន្លាយ តំណាងរបស់ពួកគេអាចប្រឈមនឹងការចាប់ខ្លួនផងដែរ។

លោក សាវឿន បានបន្តថា «ប្រសិនបើអាជ្ញាធរបន្តពន្យាពេលលើរឿងនេះ នឹងធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រទៅៗ។ ហើយនឹងធ្វើឲ្យបញ្ហាសង្គមកើតមានឡើង ប្រជាពលរដ្ឋអត់ការងារ អត់មុខរបរធ្វើស្រែ»។

រាយការណ៍បន្ថែមដោយ លី មីសាន (Ly Misan) និង ទុយ អេងលី (Tuy Engly)

ចំនួនអ្នកអានសៀវភៅ នៅកម្ពុជាមានការកើនឡើង

ចំនួនយុវជន​ខ្មែ​រ ចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការអានសៀវភៅ មាន​ការកើនឡើ​ង​​​​គួរអោយ​កត់​សម្គាល់ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាពិសេស​​សៀវភៅបែប​​ប្រលោមលោក ​និងសៀវភៅទស្សនៈ ​របស់បុគ្គល​ល្បីៗ​ ដើម្បីបង្កើនចំណេះដឹង និងកាត់បន្ថយភាពតានតឹង។

អ្នកធ្វើការផ្នែកបោះពុម្ពផ្សាយ និងអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ បានលើកឡើងថា ចំ​នួនសៀវភៅបោះពុម្ពលក់ និងចែកចាយមានការកើនឡើង ដោយសារយុវជនខ្មែរងាកមកអានសៀវភៅ ជាចំណេះដឹង​ និងអ្នកខ្លះទៀត អានសម្រាប់ជាការកម្សាន្តដើម្បីអប់រំចិត្តធ្វើអោយផ្លូវចិត្តរឹងមាំ។ ​

 លោកស្រី ខ្លូត វិបុលឡា​ ប្រធាន​បណ្ណាគារ​ជាតិ មានប្រសាសន៍ថា កត្តា​ដែល​ជួយ​ដល់​​ កំណើន​​ការអាននេះ គឺ​តាមរយៈ​​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​​សង្គម និង​​ការផ្សព្វផ្សាយ​​តៗគ្នា ​ពីម្នាក់​ទៅម្នាក់ រៀបចំតាំងពិពណ៌ និងផ្តល់ជូនដោយពុំគិតថ្លៃ។

លោកស្រី វិបុលឡា បានកត់សម្គាល់ថា ក្នុងឆ្នាំ​២០១០ ចំនួន​​អ្នកចាប់អារម្មណ៍ ​​ចូលរួម ​​​តាំង​ពិពណ៌​សៀវភៅ មាន​ចំនួន​​ត្រឹមតែ ៧០០ ទៅ១០០០នាក់​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​​ចំនួននេះ ​​បង្ហាញ​​អំពី​កំណើន​​អ្នក​អាន​​នៅ​កម្ពុជា មាន​ចំនួន​​តិចតួច​​​​នៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ​កំណើន​​អ្នកអាន​​ មានការកើនឡើងខ្ពស់ ក្នុងការ​តាំង​ពិពណ៌​សៀវភៅ​​លើកទី៨ កាល​ពីថ្ងៃ​ទី ថ្ងៃទី១៣  ដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែ ឆ្នូ ឆ្នាំ២០១៩កន្លង​​ទៅ ដែលមានចំនួនអ្នកចូលរូម​​រហូត ជិត១៨ម៉ឺននាក់។ ចំនួន​នេះ​​បើ​ធៀប​ទៅ​នឹង​ការ​ចូលរួម​​តាំង​ពិពណ៌​​កាល​ពីឆ្នាំ​២០១៨ មានចំនួន​១៣ម៉ឺន​​នាក់ ​គឺ​កើន ៥ម៉ឺន​នាក់។

លោកស្រី វិបុលឡា មានប្រសាសន៍ថា៖ «តាមរយៈ​​ការតាំងពិពណ៌​សៀវភៅ​​៣ថ្ងៃ​​នៅបណ្ណាល័យជាតិ​ ដែលយើង​ធ្វើ​កាលពីថ្ងៃទី​១៣ ខ្ញុំគិតថា ភាគច្រើន​អ្នកមក​ចូលរួម​ទិញ​សៀវភៅ​គឺយុវជន​ចូលរួម អ៊ីចឹងខ្ញុំ​គិតថា យុវជន​ឈានទៅរក​ការអាន​សៀវភៅ​បានច្រើន»។

យុវតីជានិស្សិត នៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រងក រកសៀវភៅអានបែបប្រលោមលោក ថ្ងៃទី២ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០  (ថតដោយ៖ លី ចាន់សុផល)

 អ្នកស្រី វិបុលឡា បានបន្តថា ចំពោះ​អ្នកអាន ​ជាទូទៅ​ប្រចាំថ្ងៃ ​ក្នុង​បណ្ណាល័យ​ជាតិវិញ គឺមានពី​១៤០នាក់ ទៅ២០០នាក់​ក្នុងមួយថ្ងៃៗ។ សម្រាប់ថ្ងៃ​ដែល​​​ ​និស្សិត​ត្រូវធ្វើ​កិច្ចការ​សាលាវិញ គឺមាន​ចំនួន​លើស​ពីនេះ។

លោកស្រី វិបុលឡា  ​បានបន្ថែមថា សៀវភៅដែលលក់ដាច់ជាងគេ ក្នុងកម្មវិធីពិពណ៌សៀវភៅ គឹសៀវភៅប្រលោមលោក ដែលនិពន្ធដោយ ​លោក ម៉ុង ម៉ានិត ដោយត្រឹម​រយៈពេល​តែ ៣ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ សៀវភៅ​របស់លោក​បានលក់​ដាច់​រហតូដល់​ទៅ៦០០០ក្បាល ។

ចំណែក ​លោក សុខ ​ចាន់ផល ជាអតីត​អ្នកនិពន្ធ​ចម្រៀង ​នៅ​ផលិត​កម្ម​រស្មី​ហង្ស មាស ហើយ​បច្ចុប្បន្ន​ជាអ្នកនិពន្ធ​សៀវភៅ​ប្រលោមលោក ​ដែល​ទទួលបាន​ការគាំទ្រ​ច្រើន​ពីយុវជន​ដែរនោះ ក៏បាន​លើកឡើង​ស្រដៀង​គ្នានេះដែរ អំពី​កំណើន​នៃអ្នក​អាន​សៀវភៅ ដោយ​ភាគ​ច្រើន​ជាយុវជន និស្សិត ហើយ​ប្រភេទ​សៀវភៅ​ដែលពេញ​និយម​ដាច់ជាងគេ គឺសៀវភៅ​ប្រលោម​លោក។

លោក​ ចាន់ផល មានប្រសាសន៍ថា៖ «ការតាំង​ពិពណ៌​ឆ្នាំនេះខ្ញុំ មានការចាប់អារម្មណ៍​ខ្លាំង​មែន​ទែន ​ដែលបាន​ឃើញ​ពួកគាត់​ចូលរួម​ច្រើន​ជាង​ឆ្នាំមុន…ដោយ​ភាគច្រើន​គឺគាត់​ចូលចិត្ត​សៀវភៅ​បែប​ប្រលោម​លោក​មនោសញ្ចេតនា »។

លោក​ ចាន់ផល បាន​លើកឡើង​បន្ថែមថា រាល់​ពេល​មាន​ការ​តាំង​ពិពណ៌​សៀវភៅ អ្នកនិពន្ធ​ប្រលោមលោក​មនោសញ្ចេតនា​រូបនេះ តែង​ចូលរួម​ហើយឆ្នាំ​បន្ទាប់​ទៀត លោកថា នឹងចូលរួម​បន្តទៀត ដោយ​លោក​រំពឹងថា នឹងកើន​ជារៀងរាល់​ឆ្នាំ​នៃចំនួន​អ្នកអាន។

គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៩ ​លោក ចាន់ផល ​បាននិពន្ធ គឺ៧​ស្នាដៃ ហើយ​ស្នាដៃ​ដែល​មាន​ការពេញ​និយម​ពីសំណាក់​យុវជន​ខ្លាំង​ជាងគេ គឺសៀវភៅ​ប្រលោមលោកគឺ សង្សារ​១៤ថ្ងៃ។ ​​សៀវភៅនេះ ត្រូវបាន​ផលិតកម្ម​មួយ ​យកទៅផលិត​ជាខ្សែភាពយន្ត ​ដែលនឹងចាក់​បញ្ចាំង​នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០​ខាងមុនេះ​​។ ការនិពន្ធ​សៀភៅ​ផ្តោត​ទៅលើ​យុវជនេះ គឺលោកចង់​ឲ្យ​យុវជន​យល់ដឹង​អំពី​ជម្ងឺ​បាក់ទឹកចិត្ត  និង ការលើក​ទឹកចិត្ត អប់រំ​ចិត្ត​យុវជន។

ចំណែក​និស្សិត​វ័យក្មេង​ម្នាក់​កំពុង​​រកសៀវភៅ​ក្នុងបណ្ណាល័យជាតិ គឺយុវជន ណោ ឆាយ វ័យ២២ឆ្នាំ មកពីខេត្ត​តាកែវ​ សិក្សា​នៅ​សកវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទភ្នំពេញ ជានិស្សិត​ផ្នែកអក្សរសាស្រ្តឆ្នាំទី៤ បាន​រៀបរាប់​ពីការ​កត់​សម្គាល់​របស់ខ្លួនថា កំណើន​នៃអ្នកអាន​នាពេល​បច្ចុប្បន្ននេះ គឺមាន​ការកើន​ជាងឆ្នាំ​មុនៗ។ ​កំណើន​នេះ​គឺដោយសា​ររដ្ឋាភិបាល ជួយ​លើកស្ទួយ​ពង្រឹង​វិស័យអប់រំ​។ លោកធ្លាប់ចូលរួម​ព្រឹត្តិការណ៍​តាំងពិពណ៌​សៀវភៅ​លើកទី៨​ កាល​ពី​ពេល​កន្លង​ទៅដែរ ដោយ​លោក​សម្គាល់​ឃើញ ភាគ​ច្រើន ​ជានិស្សិត​មកចូល​រួម ហើយ​និយម​ជាវ​សៀវភៅ​ប្រភេទ​ប្រលោមលោក។

 លោក ឆាយ និយាយថា៖ «នៅពេលខ្ញុំអានសៀវភៅប្រលោមលោក ខ្ញុំអាចស្គាល់ស្នាដៃរៀមច្បង របស់យើង អាចឲ្យខ្ញុំចេះវិភាគរិះគន់ ពិចារណា វិនិច្ឆ័យឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ជាពិសេសជួយកាត់បន្ថយភាពស្មុគស្មាញរបស់ខ្ញុំផងដែរ»។

ការ​លើកឡើង​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ គឺម្ចាស់តូប​លក់​សៀវភៅ ​នៅ​ខាងក្រោយ​វិទ្យាល័យ​ព្រះស៊ីសុវត្ថិ ឈ្មោះ គី ណា អាយុ៥០​ឆ្នាំមកពី​ខេត្តពោធិ៍សាត់។​ អ្នកស្រីលក់សៀវភៅ ដាច់ជាងមុន ហើយសៀវភៅដែលលក់ដាច់ជាងគេ គឹប្រលោមលោក។

អ្នកស្រី ណា​ និយាយថា៖ «អ្នកអាន​​សៀភៅ​ ក្នុងឆ្នាំនេះ​ខ្ញុំ​យល់ថា មាន​កាកើន​ឡើងច្រើន…ហើយ​អ្នក​មក​ទិញ​ជាមន្រ្តីរាជការ និស្សិត ហើយ​គេ​ចូលចិត្ត​ទិញ​សៀវភៅ​ប្រលោមលោក អប់រំគំនិត  សៀវភៅ​ប្រវត្តិសាស្រ្ត»។

យោងតាមរបាយការណ៍ វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ បានឲ្យដឹងថា ត្រឹមឆ្នាំ២០១៧ ប្រជាជនកម្ពុជា ចាប់ពីអាយុ១៥ឆ្នាំឡើង ចេះអាន និងសរសេរកើនឡើងដល់ ៨២,៥០ភាគរយ។

បទ​យក​ការណ៍៖ អាពាហ៍ពិពាហ៍ ​​ជាកត្តា​ជម្រុញ​ឲ្យ​ក្មេងស្រី ជនជាតិដើមភាគតិច បោះបង់ចោលការសិក្សា

0

នៅលើដងផ្លូវក្រាល​គ្រួសក្រហម មានគ្រលុកតូច ធំ​ ដូច អន្ទង់អាំង ពិបាកក្នុងការធ្វើដំណើរ ដែលអម​ដោយ​ ចំការកៅស៊ូរនៅ​ខាង​ឆ្វេង​ដៃយ៉ាងខ្ពស់ ហើយ​មាន​គ្រាប់​កៅស៊ូ​ធ្លាក់ ពាសពេញផ្លូវ​។ ចំណែក​ឯខាងស្តាំដៃមាន​ស្ត្រីជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​៣​នាក់ កំពុងតែបោកសម្លៀកបំពាក់ និងក្មេងស្រីតូច ធំ ​​កំពុងលេងទឹកយ៉ាង​រីករាយ​ដែល​ហូរ​ចេញ​ពី​​បំពង់​ទឹកចំនួន​៤​ដែល​បង្ហូរ​ពី​អូរ​​នៅ​ជិតភ្នំនោះ។ នេះ​ជាទិដ្ឋភាព​​មួយ​ក្នុង​ភូមិលុងឃុង ឃុំ​ លុងឃុង ស្រុក​បរកែវ ខេត្ត​រតនគិរី។ ​​

ក្នុង​ភូមិនេះមានសភាព​ដ៏ស្ងបស្ងាត់​ ដោយ​​ប្រជាជនបាន​ចេញ​ទៅ​ធ្វើចំការ​ស្ទើរ​តែទាំង​អស់។ មានតែ​ស្ត្រីជនជាតិ​ជនជាតិដើមទំពួន វ័យកណ្តាល ប្រមាណ​៥នាក់កំពុង​សម្រាក​ក្នុង​ផ្ទះ និង​ធ្វើ​ដំណើរក្នុង​​ភូមិ និងមាន​ស្ត្រី​ចំណាស់ បីនាក់ កំពុង​ធ្វើ​ដំណើរ​​ដោយ​មាន​ ជក់ខ្សៀរបណ្តើរបង្ហុយផ្សែងតិចៗបណ្តើរ ក្នុងសំលៀកបំពាក់​សាមញ្ញ​ដូច​ពលរដ្ឋ​ធម្មតា។

​​​ស្រ្តីម្នាក់ពាក់​អា​វ​យឺ​ត​ព​ណ៌​ក្រ​ហ​ម ស្រោបដោយ​អាវដៃវែងពីខាងក្រៅ ពណ៌ផ្កាឈូកស្រាល ជាមួយនិងខោខូវប៊យជើងវែង​ ក្នុងដៃ​មាន​កាន់​កូនស្រីអាយុប្រហែល ជាង២ឆ្នាំ ដាក់នៅលើភ្លៅខាងមុខ បានរៀបរាប់ថាខ្លួនបានបោះបង់ការសិក្សាត្រឹមថ្នាក់ទី៥ ដោយសារម្តាយឪពុកមានវ័យចាស់ និងត្រូវរៀបការដើម្បីជួយគ្រួសារ ដែលជាប្រពៃណីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច។

«ចា៎ ខ្ញុំឈប់រៀនយកប្ដីហ្មង ណាមួយចេញជួយធ្វើការពុកម៉ែដែរ ព្រោះពុកម្ដាយខ្ញុំចាស់ហើយ។ […] មុនខ្ញុំសម្រេចចិត្តឈប់រៀន ខ្ញុំបានពិភាក្សាជាមួយ ឳពុកម្ដាយខ្ញុំ តែពួកគាត់មិនឲ្យខ្ញុំឈប់ទេ តែខ្ញុំនៅតែឈប់ ពីព្រោះខ្ញុំអាណិតពួកគាត់» នេះជាការលើកឡើងរបស់ ស្រ្តីជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន មុត ចាន់ធី អាយុ១៩ឆ្នាំ។

ស្រ្តីជនជាតិដើមភាគតិចពីរនាក់បោកសម្លៀកបំពាក់ និងដងទឹកសំរាប់ប្រើប្រាស់​ ​ក្នុង​ភូមិលុងឃុង ខេត្ត​រតនគិរី ថ្ងៃទី​៨ ​ ខែវិច្ឆកា   ឆ្នាំ២០១៩។ (ថតដោយ៖ ម៉ិច ជូឡាយ )

និយាយ​ដល់​ចំនុចបោះបង់ការសិក្សា​ ចាន់ធី បាន​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ទឹក​មុខ​មក​​ក្រៀ​ម​ក្រំវិញ ដោយ​ថា​អ្នក​ស្រី​មាន​​​​កា​​​រ​​​សោ​​​ក​​​ស្ដា​​​យ​​​ ចំ​​​ពោះ​​​កា​​​រ​​បោះ​​ប​​​ង់​ចោ​​​ល​​​​កា​​​រ​សិ​​​ក្សា ​​​នៅ​​​វ័​​​យ​​ក្មេ​​​ង​​បែ​​​ប​​​នេះ ​​ដោ​​​យ​​​ខ្លួ​​​ន​​​មិ​​​ន​​​បា​​ន​​​រៀ​​​ន​​​ខ្ព​​​ស់​​​ដូ​​​ច​​​គេ​​​​​​​ ​និ​​​ង​​​មិ​​​ន​​​អា​​​ច​​​ធ្វើ​​អ្វី​បា​​​ន​​​ ក្រៅ​​​តែ​​​ពី​​​ធ្វើ​​​កា​​​រ​​​ងា​​​រ​​​ចម្ការ ​និ​ង​មើ​ល​ថែ​កូ​ន​។

​ចា​ន់ធី និយាយថា៖ «ខ្ញុំ មានអារម្មណ៍ថា មិនសប្បាយចិត្តដោយសារតែខ្ញុំឃើញគេចេះអក្សរ ហើយយើងអត់បានរៀន ហើយអត់ចេះអក្សរ ពិបាក»

បញ្ហាជីវភាពគ្រួសារ និងប្រពៃណីរៀបការវ័យក្មេង នៅតែជារបាំង នៃការសិកស្សាររបស់ស្រ្តីជនជាតិដើមភាគតិច ដែលធ្វើឲ្យពួកគេភាគច្រើន បោះបង់ការសិក្សាត្រឹមថ្នាក់បឋម។

​ចាស់​ទុំ​ភូមិលុងឃុង​ ​លោ​ក​ ​សា​ក់​ ​ស​យ​ ​អា​យុ​ ​៦​១​ឆ្នាំ​ ​​បា​ន​ប្រា​ប់អ្នក​យក​ព័ត៌មាន​​ថា ​​ដោយ​សា​រ​ប្រ​ពៃ​ណី​ទំ​នៀ​ម​ទ​ម្លា​ប់រ​ប​ស់​ជ​ន​ជា​តិ​ដើ​ម​ភា​គ​តិ​ច​ ធ្វើ​ឱ្យ​ពួ​ក​គេ​មិ​ន​សូវខ្វ​ល់​ ​លើ​រឿង​សិ​​ក្សានោះ​ទេ​។​ ​

​លោ​ក​ ​ស​យ​៖ ​«​យ​​​​​​ប្ដី​​​​​​​​​​អី​​​​​​​ស់​​​​ លែ​​​​​​​​រៀ​​​​​​​ហើ​​​​​​។ អាហ្នឹ​​​​​​វា​​​​​​ម្លា​​​ប់​​​ចឹ​​​​​ ​​​ហើ​​​​​​​​​​​​ជា​​​តិ​​​​​​​នេះ​​​ ​​​​ត់​​​ចា​​​ប់​ ​​​អា​​​​​​ម្ម​​​ណ៍​​​​​​ក្ស​​​​​​ ​​រឿ​​​​​​​​សំ​​​បុ​​​ត្រ​​​ស្នា​​​​​​​​ ​​​​​​ម្លា​​​ប់​​​តាំ​​​​​​ពី​​​ដូ​​​​​​តា​​​​​​​ ​​​ហ្នឹ​​​​​​ប្រ​​​ត្តិ​​​​​​ជា​​​តិ​​​ហ្នឹ​​​​​​

ចាស់​ទុំ​ភូមិលុងឃុង​ ​លោ​ក​ ​សា​ក់​ ​ស​យ​ ​អា​យុ​ ​៦​១​ឆ្នាំ​ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកសារព័ត៌មាន នៅក្រោមផ្ទះរបស់ខ្លួន ​​​ក្នុង​ភូមិលុងឃុង ខេត្ត​រតនគិរី ថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ (ថតដោយ៖ អេង ស្រីពៅ)

ប្រ​ធា​ន​ភូ​មិ​លុ​ង​ឃុ​ង​ លោក តា​ក់ ​​​ណា​​ក់​​​ អា​យុ​​៥​៣​ឆ្នាំ​ បាន​ឱ្យ​ដឹង​​ថា ក្មេងស្រីក្នុង​ភូមិ​លោក​ចាប់​ផ្ដើម​បោះបង់​ការ​សិក្សា នៅ​អា​យុ​ច​ន្លោះ​ពី​ ​១​១​ឆ្នាំ​ ​ទៅ​១​២​ឆ្នាំ​ ដោយសារ ជីវភាពគ្រួសារ និងរឿងផ្ទាល់ខ្លួន។

លោក ណាក់ និយាយថា៖ «​ទី​ ​គាត់ខ្វះវិកា​ ​ទី​ ​គាត់ថាឆ្ងាពីភូមិគាត់ត់មា​​មធ្យោបាធ្វើដំណើខ្លះទៀតគេក៏ស្រលាញ់គ្នាហើយក៏ឈប់រៀន ទៅរៀបការផ្សេងទៀមានអ្នកខ្លះឈឺ​ ​ប់​ ​ទៅថ្ងៃអៀខ្មាក៏លែងចូរៀអាហ្នឹក៏មាដែ»

លោកបន្ថែម​ថា៖ « ខ្ញុំពិតជាមានបារម្ភចំពោះសិស្ស​ ដែលបានបោះបង់ ការសិក្សារចោលច្រើន វាពិតជាគួរអោយស្ដាយ។ […] ពួកគេតាម តាមពុកម្ដាយ គេទៅ ជាជ័រឆ្ងាយៗ។ ប៉ុន្តែយើង អំពាវនាវឲ្យគាត់មករៀនហ្នឹង។ យើងដើរប្រាប់ពុកម្ដាយគេ អំពាវនាវជំរុញលើកទឹកចិត្តកូនចូលរៀនវិញដែរ»

ទោះបីជា កុមារជនជាតិដើមភាគតិចជាច្រើន បោះបង់ការសិក្សាទាំងវ័យក្មេងក៏ដោយ ក៏នៅមានកុមារមួយចំនួននៅតែបន្តការសិក្សា ដោយពួកគេចង់បានការងារល្អ និងជួយដល់សហគមន៍របស់ពួកគេ។

ក្នុង​សំលៀក​បំពាក់សំពត់ភ្លីសេ​ និងអាវយឺតពណ៍ខ្មៅ ដោយ​មានស្ពាយ​កាផា ​នៅពី​ក្រោយ ផ្ទុក​ពេញ​ទៅ​ដោយ​ ស្លឹកចេក សាញននោង សំរាប់ដុះខ្លួន មានច្រាស់​ពណ៌លឿងធំមួយ និងរួមជាមួយខោវអាវសើមៗ​ កុមារី​ជនជាតិ​​ទំពួនវ័យ​១៣​ឆ្នាំ​ ឈ្មោះកែវ ឥណ្ឌា ដែលមា​សម្បុ​ខ្មៅ​ ជាមួយសក់វែងខ្មៅត្រឹមចង្កេះ បានិយាយថានាង​​​ស្រលាញ់​ការ​សិក្សា​យ៉ាងខ្លាំង។ កុមារីរូបនេះ គិតថាមានតែការសិក្សាទេដែលអាចឲ្យនាងអាចមាន​ការងារ​ល្អបាន ពីព្រោះនៅថ្ងៃអនាគតនាងចង់​ក្លាយ ជាវេជ្ជបណ្ឌិត ដើម្បីជួយចាស់ជរា​​ និង ឪពុកម្តាយរបស់នាង។​

កុមារី ឥណ្ឌា និយាយថា៖« ខ្ញុំនឹងមិនបោះបង់ការសិក្សារឡើយ ពីព្រោះ ខ្ញុំចង់បានធ្វើការងារល្អ ហើយធំដូចគេ។ អនាគត ខ្ញុំចង់ក្លាយជាគ្រូពេទ្យ ពីព្រោះអាចជួយមនុស្សចាស់ ជរា និងឳពុកម្ដាយ»។

កុមារី​ជនជាតិ​​ទំពួនវ័យ​១៣​ឆ្នាំ​ កែវ ឥណ្ឌា​ ស្ពាយកាផាពីក្រោយដោយមានសម្លៀកបំពាក់សើម និងសម្ភារប្រើប្រាស់ ក្នុង​ភូមិលុងឃុង ខេត្ត​រតនគិរី ថ្ងៃទី​៨ ​ ខែវិច្ឆកា   ឆ្នាំ២០១៩។ (ថតដោយ៖ ម៉ិច ជូឡាយ )

វិទ្យាល័យ​អន្តេវាសិកដ្ឋាន ក្នុង​ក្រុង​បានលុង ខេត្ត​រតនគីរី គឺជា​ទីកន្លែង​​​ផ្តល់ការ​សិក្សា​ និង​ជម្រក​ ដល់​សិស្សដែល​ធ្វើ ដំណើរមក​ពីតំបន់​ដាច់ស្រយាល​នៃ​ខេត្ត​នេះដើម្បី​បន្តការសិក្សា។

នាយកវិទ្យាល័យ​នេះ​គឺ​លោក លោក ឡាក់ ឈាងឡាយ ប្រាប់​អ្នក​យក​ព័ត៌មាន​ថា នៅឆ្នាំ២០១៩នេះ​មានសិស្សសរុប៧៩៦នាក់ ក្នុងនោះ មានសិស្សស្រី ៤២៨នាក់ កំពុង​ស្នាក់​នៅ​ និង​សិក្សា​ក្នុង​សាលា​របស់​លោក។ នៅក្នុង​ចំណោម​សិស្សទាំងនោះ​មានសិស្ស​ប្រុស៥៥នាក់ និងសិស្សស្រី១៨នាក់ បោះបង់​ការ​សិក្សា ។

បើ​តាម​លោក ឡាក់ ឈាងឡាយ អ្នក​ដែលបោះ​បង់​ចោល​ការ​សិក្សា​ គឺ៩១ភាគរយ​​ជា ​ជនជាតិ​​ដើម​ភាគតិច ដោយសារកត្តាជីវភាព និងប្រពៃណីរៀបការវ័យក្មេង។

លោក ឈាងឡាយ មានប្រសាសន៍​ថា៖ « កត្តាដែលនាំឲ្យពួកគេបោះបង់ការសិក្សា ដោយសារបញ្ហាសុវត្ថិភាពធ្វើដំណើរ ប្រពៃណី និងជួយធ្វើការងាររកប្រាក់ទ្រទ្រង់ជីវភាពគ្រួសារជាដើម »

បច្ចុប្បន្ន មានការកើនឡើង នៃការចុះឈ្មោះចូលរៀន របស់ជនជាតិដើមភាគតិច ប៉ុន្តែ​អត្រា​នៃ​ការ​បោះបង់​ចោលការ​សិក្សា​នៅវ័យក្មេងនៅតែចោទជាបញ្ហា។

ប្រធាន​មន្ទីរ​អប់រំខេត្ត​រតនគិរី លោក ខាត់ សាម៉ាល់ មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាប្រឈមដែលនាំឲ្យសិស្សមួយ ចំនួននៅ ខេត្តរតនគិរី បោះបង់ការសិក្សាដោយសារឪពុកម្តាយ ឬអាណាព្យាបាល បញ្ហាចំណាកស្រុក ឆាប់រៀបការ និងការ​ចូលរៀនលើសអាយុជាដើម។

ទោះ​ជាយ៉ាង​ណា លោក សាម៉ាល់ អះអាងថា មន្ទីរអប់រំខេត្តនឹងខិតខំសហការជាមួយដៃគូពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីអប់រំ​ដល់​សិស្ស​ និង​ឪពុក​ម្តាយ ឬ​អាណាព្យាបាលរបស់សិស្ស ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យ​សិស្ស​ទទួលបានសិទ្ធិអប់រំ យ៉ាងតិចត្រឹមថ្នាក់ទី៩​ដែរ។

លោក សាម៉ាល់ មានប្រសាន៍ថា៖ «សូមជម្រាប ពលរដ្ឋគ្រប់រូបទទួលបានសេវាអប់រំមូលដ្ឋាន៩ ឆ្នាំយ៉ាងតិច ដោយមិនគិតថ្លៃ ផ្អែកតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់អប់រំ ដែលយើងហៅថាសកលកម្មអប់រំ » ។យោងតាមរបាយការណ៍របស់មន្ទីរអប់រំខេត្តរតនគីរីឆ្នាំ២០១៩ បង្ហាញថាចំនួនសិស្ស ដែលបានបោះបង់ចោល ​ការសិក្សា​ក្នុង​ខេត្ត​នេះ​ក្នុងឆ្នាំ​សិក្សា​២០១៦-២០១៧ មានចំនួន ៦,១២ ភាគរយ នៃសិស្សស្រីដែលបានឈប់រៀន ហើយចំនួន​សិស្ស​ស្រី​បានកើន ឡើងដល់ ៧,៨៧ភាគរយ នៅឆ្នាំ​ ២០១៧-២០១៨។

For Young Writers, Books Are a Way to Show Youth a Better Path

Two young philosophy authors say they write books because they want to help youths who are dealing with depression, lose their way in life or become influenced by “poisonous” people.

Set Hatha, writer of “The Breath,” and Souy Linpao, a 21-year-old who has written about social justice and solidarity, are among a new generation of popular writers whose messages are resonating with many young people in Cambodia.

Hatha, who writes under the name Kon Chapmeas, says that youth extremism is a growing danger in society. Extremist youth want to help the country, but forget to improve their own abilities through knowledge and research. They are prone to depression, becoming lost without a plan for their lives and falling under the influence of poisonous people, she says.

Because they lack experience, they heed the words of others; they want success without having basic knowledge, so they try without direction and fail. “They won’t take it step by step, and instead seek the goal quickly and do stupid things based on the persuasion of others. The result is getting cheated by poisonous people,” Hatha says.

In one of her stories, she tells of when she first arrived in Phnom Penh. She was cheated by her employer, made to work without getting paid.

Her books focus on the importance of basic knowledge, being well-prepared in making plans, and not getting cheated by other people.

She says that for her, books allow her to express something closer to what’s in her mind and heart than when she speaks, because she can spend time to think about her words and edit what she writes. Books are also a way to record the wisdom of older generations that have not been written down, she adds.

Linpao, meanwhile, sees the role of his short stories and novels as presenting to society a reflection of itself. “Books are a mirror of society. To be a young person with potential, we need to read critically, write and analyze facts,” he says. He observes that people must enhance morality, social justice and solidarity to build the nation.

In his short story, “Frog Complaint,” he says that once upon a time frogs, other animals and plants faced the same dilemma: They were running out of water. Therefore, they came together to fight against the god Ta Prom to force him to make it rain. However, today, only frogs are still in need of rain while the others already have some water, the story says, reflecting on the difference between social classes. Therefore, solidarity fails to appear, it says. In the end, Ta Prom uses his power to hurt all of the frogs. Readers are struck by a message of social justice and solidarity and the importance of working together.

“All books are valuable and meaningful to change our perspectives, a path to train your mind,” he says.

Additional reporting by Houy Mengteang and Ly Misan

Skipped Meals and Junk Food: Pressed for Time, Busy Students’ Health Suffers

During his first year of university, Chhai Yorn started to vomit in the mornings and struggled to sleep. He had developed stomach ulcers from skipping meals and eating junk food all the time, he said.

Yorn said he had trouble remembering his lessons while he was sick, which deepened his stress and made his ailments even worse.

Like Yorn, many Cambodian university students are facing health issues because of the pressure they are under: The difficulty of balancing studies with work is leading to unhealthy lifestyles and eating habits, students and nurses said.

The problem is particularly common among students who have just begun living away from home, they said.

“This is my first time living alone, away from my family,” Yorn said.

He shares a room with three friends, and the transition has been challenging, the second-year Pannasastra University business student said.

He had no time to prepare proper meals, and usually ate instant noodles during class.

“I knew it was not good for my health, but I had no choice so I recklessly ignored it until it got worse,” he said.

To reduce the financial burden on his family in Oddar Meanchey province caused by his university studies, Yorn was earning some money through full-time, paid volunteering at the Documentation Center of Cambodia, which archives records from the Khmer Rouge. But it left him little time to take care of himself.

“Rushing to school, I didn’t have enough time to cook for myself; therefore, I usually found easy ways to have a meal like noodles, potatoes and fried eggs several times per week,” he said. “I did not realize that I had a stomach problem because I think all students are experiencing the same conditions like me during their studies.”

But his condition gradually got worse, he said.

“It was not easy,” he said. He felt like vomiting in the mornings, and his breath was smelling worse, he said.

Several other students — even those who are not working — said they faced a similar situation.

Cheng Ratanak Sombo, a sophomore majoring in teaching English as a second language, also at Pannasastra, said she developed stomach problems in grade 12 while studying hard to pass her diploma, and it got worse during her first year of university.

“I normally studied at home alone until I forgot to eat dinner. Instead of having rice, I had an energy drink to help me stay awake to study longer. In the past, I drank one or two cans every single day,” Ratanak Sombo said.

She continued this routine until one day she suddenly fainted in the middle of class. Her teacher had to get her medical help.

A doctor told her to stop eating junk food and eat more regularly. However, she found it hard to maintain an appetite, she said.

“The doctor did not allow me to eat any kind of spicy food, and [said] I should eat healthy food every day,” she said. “But my favorite snack is mango with spicy salt and energy drinks. I’m always dying to eat these things. It’s hard to blame anyone as I cannot maintain my self-control.”

A recent survey of more than 1,300 Cambodian university students found that rates of inactive lifestyles and unhealthy food consumption were “concerning.”

“Public policy and universities should promote healthy behaviors among the students,” said the study, conducted by researchers from the Khana Center for Population Health Research and the Royal University of Phnom Penh.

About 10 percent of respondents said they had eaten no fruits or vegetables in the past seven days.

More than 83 percent of respondents drank at least one glass of soft drink or sweet tea a day, and about 40 percent ate fast food at least once a week, according to the study.

The research, posted online last year, also looked at sleeping habits and found that more than 50 percent had moderate or severe problems sleeping, with a further 33 percent having mild troubles.

According to Man Kanda, a nurse who specializes in internal medicine, health issues due to poor diets are a noticeable and growing concern among university students.

Young people tend to pay little attention to what they consume, she said.

“When people don’t have proper and substantial meals, it can bring many disadvantages to their health,” Kanda said. Symptoms could include stomach problems, weak immune systems and mental problems, she said.

Kanda said that for students, eating regularly and getting enough vitamins were a must, no matter how busy they were.

She recommended getting to sleep before midnight, eating breakfast before 9 a.m., having lunch every day, and taking dinner at least four hours before going to sleep. Students should also drink milk and exercise regularly, she said.

Yorn, the Pannasastra student who suffered from stomach ulcers, said he was now making an effort to be healthier.

“Now I know that I need to take care of my health first; otherwise, I cannot concentrate on my studies or my work,” he said. “It stressed me out and affected my mood whenever I was not feeling well. Plus, my mom was very concerned about me. I felt bad for causing this trouble for myself and others.”

សារសំខាន់នៃវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាល ផ្នែកសារព័ត៌មាន ធ្វើឲ្យខ្ញុំមានការអភិវឌ្ឍន៍ជាងមុន

ថ្ងៃ​ពុធ​ ទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ជាថ្ងៃដំបូង​ដែលសិក្ខាកាម ទាំង​អស់ បានមក​ស្គាល់បន្ទប់រៀន និងស្គាល់​សិក្ខាកា​ម ជាប់ឈ្មោះ​រៀន វគ្គ​បណ្ដុះ​បណ្ដាល ផ្នែក​សារព័ត៌មាន​នៅ មជ្ឈ​មណ្ឌ លក​ម្ពុជាដើម្បី​ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សា​យឯករាជ្យ (CCIM)។ វគ្គ​នេះមានសិក្ខា​កាមចូ​លរូមចំនួន១៤​នាក់ សុទ្ធ​តែយុវជន ​មានទាំងយុវនា​រី៥នាក់ ព្រមទាំ​ងព្រះស​ង្ឃបីអង្គ​ផងដែ​រ។

 ខ្ញុំបា​ទឈ្មោះ លី មីសា​ន ជាសិក្ខាកា​មម្នាក់ ក្នុងចំ​ណោមសិក្ខាកា​មទាំង១៤នាក់ ដែ​លមានឳកាសបានរៀន ​វគ្គបណ្ដុះ​​បណ្ដាល ផ្នែក​ព័ត៌មាននៅ(CCIM)។ មជ្ឈមណ្ឌលក​ម្ពុជាដើ​ម្បី​ប្រ ព័ន្ធផ្សាយឯក​រាជ្យ (CCIM) មានការផ្ដ​ល់ជួននូ​វការបណ្ដុះ​បណ្ដាលដល់សិក្ខា​កាមចំ​​នួន៦វគ្គ ហើយ​នេះជាវគ្គទី២ បន្ទាប់ពីវគ្គ​ទី១ ត្រូវបានបញ្ចប់ក្នុ​ងកំឡុង ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២​០១៩។

 សប្ដាហ៍​ដំបូង សិក្ខាកា​មបានណែនាំខ្លួន និ​​ងបានស្គាល់គ្នា ស្គាល់​ពីវិន័យក្នុ​ង វគ្គបណ្ដុះ​បណ្ដាលយ៉ា​ងច្រើន។ ​បន្ទាប់ពីសប្ដាហ៍ទីមួយបានបញ្ចប់ ​ខ្ញុំយល់ជ្រាបបា​នប្រសើរជាងមុន ដូចជាបាន​ជជែកពិភាគ្សា​គ្នា​ លើ​ប្រធានបទផ្សេ​ងៗគ្នា។ ​ក្នុងសប្ដា​ហ៍នោះដែរ ខ្ញុំ​ក៏បា​នទៅចូលរួ​មពិធីបើក​សម្ពោធខេមបូចា (CamboJA) នៅថ្ងៃទី​១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ជាមួយសិក្ខា​កាម នៅសណ្ឋាគារហ៊ីម៉ា​វ៉ារី ក្នុងរាជធា​នីភ្នំពេញ។ ក្នុងនោះ​មានអ្នកកា​រសែតជាច្រើន​ស្ថាប័ន បានអញ្ជើញ​មកចូលរួម ព្រមទាំង​អ្នកការសែតបរទេស​មួយចំនួនផង​ដែរ។

ស​ប្ដាហ៍ទី២ ខ្ញុំបានសុំច្បាប់សម្រាកពេញមួយសប្ដា​ហ៍ ព្រោះមានការរវល់ខ្លាំ​ង។ ខ្ញុំពិតជាសោកស្ដា​យខ្លាំងណាស់ ​ដែលមិនបា​​នចូលរួមរៀនមេរៀ​នបន្ដក្នុ​ងសប្ដាហ៍​ទី២។

សប្ដា​ហ៍ទី៣ ខ្ញុំទទួលបា​នការបង្ហាត់បង្រៀ​ន និងរបៀប​នៃការធ្វើបទសម្ភាសន៍​ពីលោក​គ្រូខ្មែរ​ ​និងប​រទេស ពីរបៀប​ថតរូប ថតសម្លេ​ង បច្ចេកទេស​សម្ភាសន៍​ និងបច្ចេកទេ​សសួរ។ ហើ​យលោ​កគ្រូក៏បាន​ប្រាប់សិក្ខាកាម​ផងដែរ មុននឹងយើ​ងត្រូវចេញដំណើ​រ​ទៅសម្ភាសន៍​គេ យើង​ត្រូ​វមា​នកា​ររៀ​បចំ ដូចជា (បណ្ណសម្គាល់ខ្លួន​របស់ស្ថាប័ន អ្នកត្រូវសម្ភាសន៍ រឿងរ៉ាវចង់សម្ភាសន៍ កំណ​ត់ពេល​វេលា ទីកន្លែងច្បា​ស់លាស់ ប៊ិច សៀវភៅ​ ម៉ាស៊ីនថតរូប ម៉ាស៊ីន​ថតសំឡេង អាចជា​កាមេ​រ៉ា​ រឺទូរសព្ទ។ បន្ទាប់មកខ្ញុំនិងសមាជិកក្រុមមានគ្នា​៣រូប ធ្វើការអនុវត្ដន៍ផ្ទា​ល់ ក្នុ​ងការធ្វើបទស​ម្ភាសន៍ បងស្រី កូន​ចាបមាស និងប្អូនប្រុសឈ្មោះ ស៊ុយ លីមប៉ាវ ជាអ្នកនិព​ន្ធសៀវភៅវ័យក្មេ​ងនៅកម្ពុជា​ ។ បន្ទាប់បាន​សរសេររៀប​រាប់ពីអ្វីបានមកពីការសម្ភា​សន៍ និងក្នុងបង្ហាញក្នុង Website Newsroom Cambodia នាពេលខាងមុខនេះ។

សូមអរគុណ មជ្ឈមណ្ឌល​កម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ​(CCIM​) ដែល​បា​ន​រៀប​ចំ​វគ្គ​​បណ្ដុះប​ណ្ដាល​ឡើង និង​បានផ្ដល់ឳកាសអោ​យខ្ញុំ ទទួលបានរៀនវគ្គនេះ​​៕

កង្វះខាតក្នុងការជ្រើសរើសរឿង និងធ្វើបទសម្ភាសន៍

សប្ដាហ៍នេះ យើងរៀនសូត្រ អំពីការថតរូបបែបសារព័ត៌មាន ដែលអាចឆ្លុះបញ្ចាំងព្រឹត្តិការណ៍ និងការធ្វើរឿងបែបពិពណ៌នា។ ខ្ញុំក៏បានរៀន ផងដែរ អំពី របៀបធ្វើ Vox Pop (Voice of the people)។

លើសពីនេះទៅទៀត ខ្ញុំបានសិក្សាពីរបៀបសរសេរ Soft Lead និង Digital Security (Strong Passwords and Pass Phrase)។

បទពិសោធន៍សំខាន់សម្រាប់សប្ដាហ៍នេះគឺមិនទាន់ចេះជ្រើសរើសរឿង និងគ្រប់គ្រងការសម្ភាសន៍ ជាពិសេសគឺរបៀបរបប។

Latest News