fbpx
Home Blog Page 55

Cambodia Fires Back at Election Censure

The government rejected international criticism of the July 23 national election, pointing to high voter turnout and the approval of 90,000 local observers as proof of the poll’s credibility.

“The voting process exemplified a genuine political pluralism,” the Ministry of Foreign Affairs said, “offering Cambodian citizens and their respective political parties an equal and fair opportunity to engage in political contests within the confines of the law.”

More than 400 international observers witnessed the vote, in addition to tens of thousands of local monitors.

“The electoral proceeding was closely monitored by nearly 60,000 political parties’ agents and 90,000 independent national observers,” the Ministry said, “collectively attesting to the fairness and transparency of the process.”

China and Russia congratulated Prime Minister Hun Sen and the ruling CPP on the victory, but many Western democracies — including Australia, the E.U., France, Germany, the United Kingdom and the United States — condemned the outcome.

The U.S. asserted the election was “neither free nor fair,” and said it would impose targeted sanctions against the Kingdom’s leadership.

“Cambodian authorities engaged in a pattern of threats and harassment against the political opposition, media, and civil society that undermined the spirit of the country’s constitution and Cambodia’s international obligations,” the U.S. State Department said. “In response, the United States has taken steps to impose visa restrictions on individuals who undermined democracy and implemented a pause of certain foreign assistance programs.”

The U.S. did not offer details on the projects or people under review.

Chief among complaints were the lack of a credible opposition and the silencing of independent media. The government blocked several websites — including Radio Free Asia, The Cambodia Daily, and Kamnotra, an open-source database — ahead of the poll.

“The lead-up to the July 23 poll saw the disqualification of the main opposition party and further pressure on independent media and civil society,” the Australian Embassy in Phnom Penh said. “This undermined the ability of all Cambodians to be informed, to express their views freely and to have a genuine choice in how they are governed”

Cambodia in recent years has jailed hundreds of opposition members, including Kem Sokha, leader of the country’s only credible opposition group.

“We call for the release of detained opposition members,” the French Foreign Ministry said following the vote, “and urge the Cambodian authorities to respect the fundamental rights necessary for the restoration of democracy.”

បទយកការណ៍៖ យុវតីជាកម្មការិនីរោងចក្រស្រមៃចង់ក្លាយជាអ្នកប្រដាល់​គុនខ្មែរ​ជម្រើស​ជាតិ

កើតក្នុងគ្រួសារដែលមានជីវភាពក្រីក្រ​ យុវតី ធឿន ស្រីនី ​ដែល​មាន​​វ័យ​១៦​ឆ្នាំ បាន​បោះបង់​ការសិក្សា​ត្រឹម​ថ្នាក់​ទី៦ ហើយទៅ​ធ្វើការ​នៅ​រោងចក្រ​ដើម្បី​ទទួល​បាន​ចំណូល​ខ្លះ​ដើម្បី​ជួយ​ដោះ​បំណុលឪពុកម្តាយ និងជួយសម្រាលបន្ទុក​គ្រួសារ។

យកអាវជូតទឹកភ្នែកដែលកំពុងតែស្រក់បណ្តើរ ស្រីនី​ រៀបរាប់ថា៖ «​ខ្ញុំរៀន ខ្ញុំត្រូវការចំណាយ ត្រូវការទិញសៀវភៅអីច្រើន ហើយណាមួយកូវីដទៀត ខ្ញុំក៏ប្រាប់ប៉ាថារៀនអត់ចូលទេ ម៉ែ​ជំពាក់​លុយគេ អ៊ី​ចឹងខ្ញុំចង់ជួយគ្រួសារ»។

បោះបង់ការ​សិក្សា​នៅ​ឆ្នាំ២០២០ មកធ្វើ​ជាកម្មការិនី​​រោងចក្រដើម្បីជួយផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ​ ស្រីនី​​មានក្តីស្រមៃ​ចង់​ក្លាយ​ជា​កីឡា​​ការិនី​ប្រដាល់​គុន​ខ្មែរ​អាជីព​ បន្ទាប់​ពីបាន​ឃើញ​កីឡា​ការិនី​​​ម្នាក់​ឡើង​​ប្រកួត​នៅ​​លើ​​កញ្ចក់​ទូរទស្សន៍​​។ ទោះបីជា​ធ្វើការ​ហត់​នឿយ​រាល់​ថ្ងៃ ស្រីនី នៅតែ​ឆ្លៀត​ខិតខំ​ហាត់គុ​ន​ខ្មែរដល់​យប់​ដោយ​មិនមាន​ពាក្យ​ថាចង់បោះបង់ ឬ​រា​ថយ​ឡើយ។

រស់នៅឃុំជើងកើប ស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ខេត្តកណ្តាល ស្រីនី ជាកូនទីពីរនៅក្នុងគ្រួសារ ដែល​​មាន​បង​ប្រុសជាអ្នកប្រដាល់។​ យុវតីរូបនេះតែងតែមកមើលបងប្រុសរបស់ខ្លួនហាត់ប្រដាល់ និងលួចធ្វើត្រាប់តាមខ្លះៗ។

កីឡាការិនី ធឿន ស្រីនី នៅក្លិបប្រដាល់ចក្រវាឡគុនខ្មែរ (រូបភាព: គ្រួសារគុនខ្មែរ)

ស្រីនីចាប់ផ្តើមហាត់គុនខ្មែរ​ដំបូងក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ មុនចូលឆ្នាំខ្មែរ ក្នុង​ក្លឹប​ប្រដាល់​ចក្រវាឡ​គុនខ្មែរ។​ នៅពេល​នោះ ស្រីនី ហាត់ដើម្បីតែប្រកួតពេលចូលឆ្នាំក្នុងវត្តតាម​ភូមិ​ប៉ុណ្ណោះ។

នៅពេលដែលសួរថា តើឪពុកម្តាយ​គាំទ្រពេល​ស្រីនី​សុំ​ហាត់គុន​ដែរ​ ឬទេ ស្រីនីឆ្លើយថា៖ «ប៉ាខ្ញុំគាត់ជំរុញ តែម៉ាក់ខ្ញុំគាត់អត់ជំរុញទេ គាត់សួរថាហាត់ធ្វើអ្វី? ធ្វើការផងហាត់​ផង​ខ្លាច​ខ្ញុំ​ពិបាក គាត់ខ្លាចខ្ញុំឈឺ ដោយសារចូលធ្វើការម៉ោង៧ព្រឹកចេញម៉ោង៧យប់ ខ្ញុំឆ្លៀត​ពេល​ហាត់​​ផង។​ និយាយរួមខ្ញុំគេងបានតិចខ្លាំងណាស់​»។

មុនពេលចូលធ្វើការរោងចក្រ យុវតីរូបនេះធ្លាប់ដើររើសកំប៉ុងអេតចាយជាមួយបងប្រុស ​និង​ធ្លាប់ធ្វើជាអ្នករត់តុនៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានមួយកន្លែងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ប៉ុន្តែជា​អកុសល​ បងប្រុស​តែ​ម្នាក់​គត់​របស់​ស្រីនី​បាន​ជួប​ឧបទ្ទវ​ហេតុ​គ្រោះថ្នាក់​ចរាចរណ៍​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​រាតត្បាត​​នៃ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩។​ ពេលនោះ​ហើយ​ដែល​ស្រីនី​សម្រេច​ចិត្ត​ថា​ឈប់​រៀន​ដើម្បី​មក​ជួយ​រក​ចំណូល​ផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារវិញ។

ជំងឺកូវីដ១៩ ផ្ទុះឡើងដំបូងនៅចុងឆ្នាំ២០១៩ និងរាតត្បាត​ជុំវិញ​ពិភពលោក ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​សាកល។ កម្ពុជា​ក៏​រង​នូវ​ផល​ប៉ះពាល់ពី​ជំងឺ​រាតត្បាត​នេះ​ មិន​ខុស​ពី​ប្រទេស​ផ្សេងៗដែរ ដែលបង្ខំឱ្យអាជីវកម្ម និងកន្លែងជួបជុំសាធារណៈនានាត្រូវបិទទ្វារ ធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋបាត់បង់ចំណូល។

ស្លៀកខោគុនខ្មែរ មានរាងតូចច្រឡឹង ស្រីនី រៀបរាប់​អំពី​ជីវិត​កាល​វ័យ​កុមារ​ ​ទឹកភ្នែក​កំពុង​ហូរថា៖ «ពេលខ្ញុំនៅតូចគ្រួសារខ្ញុំអត់ ខ្ញុំដើររើសកំប៉ុងអេតចាយតាម [រោង] ការ​គេ​ជាមួយ​បង​ខ្ញុំ។ ពេលខ្លះក៏គេវាយ»។

ងាកមកអ្នកស្រី ជន ដារី ដែលជាម្តាយរបស់ ស្រីនី វិញបានប្រាប់ថា​ គាត់មានកូន ៤នាក់ ហើយ​ស្រីនី​ជាកូនទីពីរ។​ សព្វថ្ងៃពួកគាត់រស់នៅ​ជុំគ្នា​ក្នុង​ផ្ទះតូ​ច​មួយ​ដែល​សង់​នៅ​មាត់​ស្ទឹង​ក្នុង​ស្រុក​កណ្តាលស្ទឹង ដែលមានដាំបន្លែបៃតងបន្តិចបន្តួចជុំវិញផ្ទះគ្រាន់​ចម្អិនម្ហូប។

ស្រ្តី​មាន​មុខរបរ​ជាអ្នករើស​អេតចាយ​រូប​​នេះ​បញ្ជាក់ថា ដោយសារ​តែ​ជីវភាព​លំបាក​ពេក សូម្បី​តែ​ផ្ទះ​ខ្ទម​ដែល​អ្នកស្រី​កំពុង​តែ​នៅ ក៏​ខ្ចី​លុយ​គេយកមកសាងសង់ដែរ។

អ្នកស្រី ដារី បន្ថែមថា ដំបូងឡើយអ្នកស្រី​មិនអនុញ្ញាត​ឱ្យ​កូនហាត់​ប្រដាល់​ទេ ដោយ​បារម្ភ​ពី​កូនស្រី​ខ្លាច​ចូល​ប្រកួតមានបញ្ហា។​ ប៉ុន្តែកូនស្រីគាត់​នៅ​តែ​ជម្នះ​សុំ​​ទៅ​ហាត់​ព្រោះ​តែ​ស្រឡាញ់​វិស័យ​មួយ​នេះ។

ដោយឃើញការតាំងចិត្តរបស់កូនព្យាយាមហាត់ ហើយ​ប្រកួត​ឈ្នះបា​ន​មេដាយ​មាស​ទៀត​នោះ អ្នកស្រី​គ្មាន​អ្វី​ជំទាស់​ទៀត​ឡើយ មានតែជំរុញកូនបន្ថែម។

អ្នកស្រី​​៖ «​​ខ្ញុំជូនកូនមកហាត់រាល់ថ្ងៃហ្នឹង ពេលកូនខ្ញុំចេញម៉ោង៧ ខ្ញុំ​មក​អង្គុយ​ចាំកូន​ខ្ញុំ​ដល់​ម៉ោង​៩​បាន​ខ្ញុំទៅផ្ទះ។​ ពេលហាត់ចប់លោកគ្រូគាត់ទុកពេលកន្លះម៉ោងបង្រៀនអក្សរថែម»។

អ្នកស្រីបានរំឮក​​ពី​អតីតកា​ល​ទាំ​ង​ទឹក​ភ្នែក​រលីង​រលោង​ថា​ គាត់​អាណិត​កូន​ខ្លាំង​ណាស់​ដោយ​មិន​ដឹង​ជា​មាន​អ្វី​ទៅ​និយាយជាមួយកូនទេ ព្រោះ​តែ​ចង់​ជួយ​គ្រួសារ​កូន​របស់​អ្នកស្រី​ហត់​ខ្លាំង​ណាស់ តស៊ូជម្នះនូវភាពខ្មាស់អៀន មិន​ដែល​ខ្វល់​ថា​មាន​អ្នកណា​និយាយ​អ្វី​មិន​ល្អ​ពី​ខ្លួន​នោះ​ទេ។

លោក ធៀន ថាមុត វ័យ៤២​ឆ្នាំ ​ជាឪពុករបស់ស្រីនី និង​មាន​មុខរបរ​ជាសន្តិសុខ​ លើកឡើងថា ដោយសារ​តែ​ជីវភាព​គ្រួសារ​របស់​គាត់​នៅ​លំបាកនៅឡើយ ​​លោក​មិន​អាច​ឱ្យ​ស្រីនី​​បោះបង់​អាជីព​ជា​កម្មការិនី​មក​ហាត់​ប្រដាល់​ពេញលេញ​នោះ​ទេ។

លោកថា ស្រីនីអាចឈប់ពីការងាររោងចក្រមកហាត់ប្រដាល់ដើម្បីក្តីសុបិនរបស់ខ្លួន ប្រសិមន​បើ​ស្ថានភាព​គ្រួសារ​បាន​ប្រសើរ​ជាង​នេះ។

អង្គុយលើកៅអីក្រោមសំយ៉ាបស័ង្កសី លោកថាមុត បន្ថែមថា៖«​ គាត់ [ស្រីនី] រាល់ថ្ងៃហត់ [មាន] ផលលំបាកខ្លាំងបំផុតនិយាយឱ្យត្រង់គាត់ជួយខ្ញុំហ្មង បើគាត់អត់មានជួយគ្រួសារ គាត់អត់មានអ្វីត្រូវពិបាកទេគាត់ហាត់ពេញលេញគាត់មានបច្ចេកទេសរឹតតែល្អជាងហ្នឹងទៀត រាល់ថ្ងៃខ្ញុំអាណិតកូនដែរតែធ្វើម៉េចយើងជីវភាពកំពុងតែទាល់»។

និយាយដោយក្តីជឿជាក់ លោកស​ង្ឃឹ​ម​ថា ថ្ងៃណាមួ​យ​កូនស្រី​​របស់លោកនឹង​មាន​ឱកាស​អាច​ឈរ​ជើង​នៅ​ក្នុង​វិស័​យប្រដាល់ ក្នុងនាមជាកីឡាការិនីគុនខ្មែរជម្រើសជាតិ។

ងាកមកលោក រស់ សុជា ដែលជាគ្រូនៅក្លឹបប្រដាល់ចក្រវាឡគុនខ្មែរ​ដែល​បង្ហាត់​ស្រីនី​ដោយ​ផ្ទាល់​នោះលើ​ក​ឡើងថា ស្រីនីគឺជាក្មេងស្រីឧស្សាហ៍ព្យាយាមយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការហាត់ ប៉ុន្តែ​អ្វីដែលជាបញ្ហានោះគឺគាត់មិនសូវមានពេលហាត់ដិតដល់។

ពាក់អាវសហព័ន្ធគុនខ្មែរអង្គុយក្រោមសំយ៉ាបក្លិបប្រដាល់របស់ខ្លួន លោកសុជាបន្ថែមថា៖ «ស្រីនី អាវុធគាត់ចេញធ្ងន់ ដៃជើងគាត់ដូចមនុស្សប្រុសអ៊ីចឹង ប៉ុន្តែ​គាត់​អត់​មាន​ពេល​ហាត់​គ្រប់គ្រាន់ អ៊ីចឹង​វា​ស្ទើរ​ស៊ូស [កម្លាំង]​»។

ដោយឡែកយុវជនម្នាក់ទៀតឈ្មោះ វៃ វឌ្ឍនា អាយុ១៩ឆ្នាំ ដែលជាសិស្សរួមគ្រូជាមួយស្រីនី ក៏កំពុងតែហាត់ប្រដាល់ត្រៀមប្រកូតក្នុងពេលប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខដែរនោះបានប្រាប់ថា ការហាត់របស់ស្រីនីមានការលះបង់ខ្ពស់ ប៉ុន្តែស្រីនីភាគច្រើនហាត់ជង្គង់ជាមួយបាវសាក់ ដោយសារតែមិនមានយុវតីផ្សេងហាត់ជាមួយ។

កំពុង​អង្គុយ​នៅ​​ខាងមុខ​សំយ៉ាប​ក្លឹប​ប្រដាល់​ ស្រីនី និយាយ​ទាំង​ទឹក​មុខ​ញញឹម​ថា៖ «ក្តីស្រមៃ​របស់​ខ្ញុំៗ​ចង់​ក្លាយ​ជា​កីឡាការិនី​ម្នាក់​ដែល​តំណាង​ឱ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដោយសារ​កម្ពុជា​យើង​ខ្វះ​កីឡាការិនី​ច្រើន​ណាស់។​ ខ្ញុំមាន​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ថា ចង់​ក្លាយ​ជា​កីឡាការិនី​តំណាង​ឱ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ចូល​ជ​ម្រើសជាតិដែរ»៕

Q&A: ផ្នត់​គំនិត​សង្គម​លើ​ស្ត្រី​ខ្មែរ

កម្ពុជា​បាន​ធ្វើ​សច្ចាប័ន​ និង​អនុម័ត​ឱ្យ​ប្រើ​ប្រាស់​នូវ​សន្ធិ​សញ្ញា​នានា​ដែល​គាំពារ​ដល់​ស្ត្រី ​និង​ក្មេង​ស្រី​ ហើយ​មាន​ទាំង​ច្បាប់​ជាតិ ​និង​អន្តរ​ជាតិ។​​ ជាក់​ស្ដែង​កម្ពុជា​បាន​ផ្ដល់​សច្ចាប័ន​លើ​​អនុសញ្ញា​ស្ដី​ពី​ការ​លុប​បំបាត់​រាល់​ទម្រង់​នៃ​ការ​រើស​អើង​ប្រឆាំង​នឹង​ស្ត្រី CEDAW គឺ​ជា​សន្ធិ​សញ្ញា​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ ដែល​ផ្ដោត​លើ​សិទ្ធិ​ស្ត្រី​ និង​បញ្ហា​ស្ត្រី​។​ តែ​​​យ៉ាងណា​មិញ ​សម្រាប់​ផ្នត់​គំនិត​សង្គម​គឺ​នៅ​តែ​ចាក់​ឫស​គល់​យ៉ាង​ជ្រៅ​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ខ្មែរ​។ ហើយ​ផ្នត់​​គំនិត​ទាំង​នោះ​ ផ្នត់​គំនិត​ខ្លះ​ហាក់​​ដូច​ជា​កំពុង​តែ​រារាំង​ភាព​លូត​លាស់​របស់​​ស្ត្រី​ ​ដែល​ជា​កត្តា​ជះ​ឥទ្ធិពល​អាក្រក់​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុង​ការ​រីក​ចម្រើន​ទៅ​មុខ​ផង​​ដែរ ។

ខាងក្រោម​នេះ​ជាកិច្ច​សម្ភាសន៍​រវាង​អ្នកគ្រូ សាយ ពុទ្ធី ជា​គ្រូ​បង្រៀន​នៅ​សកលវិទ្យាល័យ​បញ្ញា​សាស្ត្រ​កម្ពុជា លើ​មុខ​​វិទ្យាពង្រឹង​សិទ្ធិ​អំណាចយេនឌ័រ ​និងអំពើហិង្សា​ (Gender Power and Violence) ជាមួយ​​​​កញ្ញា គង់ ស្រីរ័ត្ន ជា​សិក្ខាកាម​របស់ Newsroom Cambodia៖

Q: ជម្រាបសួរ​អ្នកគ្រូ!

A: ចាស ជម្រាបសួរ!

Q: តើ​ផ្នត់​គំនិត​សង្គម​សំ​ដៅ​ទៅ​លើ​អ្វី​ដែរ?

A: ចាស! ​សម្រាប់​ផ្នត់គំនិត​សង្គម បើ​យើង​និយាយ​នៅ​ក្នុង​ន័យ​យេនឌ័រ សំ​ដៅ​ទៅ​លើ អ្វី​ដែល​មនុស្ស​ម្នាក់ៗ​គិត ហើយ​អ្វី​ដែល​មនុស្ស​ម្នាក់ៗ​គិត​វា​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​សង្គម​ បើ​ខ្មែរ​យើង​សង្គម​កំណត់​ថា​ស្ត្រី​មិន​ត្រូវ​ជក់បារី ស្ត្រី​ត្រូវ​តែ​ចេះ​ធ្វើម្ហូប ត្រូវ​តែ​ចេះ​ស្លរ តែ​វា​មិន​កំណត់​ថា​ត្រូវ ឬខុស ល្អ​ឬ​អាក្រក់​នោះ​ទេ ព្រោះ​វា​កំណត់​ទៅ​តាម​សង្គម​ខុសៗគ្នា។​

Q: តើ​អ្នកគ្រូ​យល់​យ៉ាង​ណា​ដែរ​ទៅ​លើ​ផ្នត់​គំនិត​មួយ «ស្ត្រី​ខ្លាំង គឺ​ខ្លាំង​ទាំង​ការងារ​ក្រៅ​ផ្ទះ និង​ការងារ​ក្នុង​ផ្ទះ»?
A: សម្រាប់​អ្នកគ្រូ​ផ្ទាល់​យល់​ថា ស្ត្រី​ខ្លាំង គឺ​មិន​តម្រូវ​ឱ្យ​ខ្លាំង​ទាំង​ការងារ​ក្រៅ​ផ្ទះ និង​ការងារ​ក្នុង​ផ្ទះ​នោះ​ទេ ស្ត្រី​ត្រូវ​កំណត់​ចំណុច​អាទិភាព​របស់​ខ្លួន​ថា​គួរ​តែ​ខ្លាំង​ការងារ​ខាង​ក្រៅ​ផ្ទះ ​រក​ប្រាក់​កម្រៃ ឬ​ក៏​ការងារ​ក្នុង​ផ្ទះ​ មើល​កូន​ជាដើម។

តែ​យ៉ាង​ណា​មិញ សម្រាប់​ស្ត្រី​មិន​គួរ​រវល់​តែ​មើល​កូន​ និង​ថែ​ទាំ​ផ្ទះ​នោះ​ទេ​ ហើយ​មិន​ខិត​ខំ​អភិវឌ្ឍ​សមត្ថភាព​ និង​បញ្ចេញ​សមត្ថភាព​របស់​ខ្លួន ចូលរួម​សកម្មភាព​សង្គម​នោះ​ទេ ជាពិសេស​ស្ត្រី​ដែល​រៀបការ​ហើយ​គួរ​ចេញ​ធ្វើ​ការងារ​ខាង​ក្រៅ​​ឱ្យ​បាន​ច្រើន ព្រោះ​ស្ត្រី​ខ្លួន​ឯង​ផ្ទាល់​អាច​យល់​ដឹង​ពី​បរិបទ​សង្គម មាន​ការ​គិត​ទូលំទូលាយ អាច​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​ផ្សេង​ដែល​អាច​កើត​មាន​ក្នុងរង្វង់​គ្រួសារ និង​អាច​អប់រំ​កូន​បាន​ល្អ។

តែ​យ៉ាង​ណា​បើ​សិន​ស្ត្រី​ចេះ​ការងារ​ផ្ទះ ចេះ​ធ្វើម្ហូប​ ក៏​កាន់​តែ​ល្អ​សម្រាប់​​ខ្លួន​ស្ត្រី​ផ្ទាល់​ដែរ ព្រោះ​អាច​មើល​ថែ​ទាំ​សុខភាព​ខ្លួនឯង ធ្វើ​ម្ហូប​សម្រាប់​ខ្លួន​ឯង តែ​សូម​លើក​ទឹក​ចិត្ត​​ឱ្យ​​ស្ត្រី ផ្ដោត​លើ​ការ​សិក្សា​ជា​ចម្បង​ រៀន​​ឱ្យ​​បាន​ច្រើន យល់​ដឹង​ពី​សង្គម​ឲ្យ​បាន​ច្រើន​ ទើប​វា​ប្រសើរ​កុំ​គិត​ កុំ​ខ្លាច​ពី​ផ្នត់គំនិត​សង្គម​ថា ស្ត្រី​រៀន​ច្រើន​អត់​ប្ដី ត្រូវ​តែ​យល់​ថា​ស្ត្រី​រៀន​ច្រើន នឹង​ទទួល​បាន​ឱកាស​កាន់​តែ​ច្រើន។

Q: តើ​ស្ត្រី​ជួប​បញ្ហា​ប្រឈម​អ្វី​ខ្លះ​ពី​ផ្នត់គំនិត​សង្គម?

A: កត្តា​ប្រឈម​ នៃ​ផ្នត់​គំនិត​សង្គម​វា​ទៅ​តាម​សម័យ​កាល បើ​សម័យ​កាល​ពីមុន ម្ដាយ​ឪពុក​មិន​អនុញ្ញាត​​ឱ្យ​​ស្ត្រី​រៀន​បាន​ខ្ពស់​នោះ​ទេ ព្រោះ​ខ្លាច​អត់​ប្ដី ហើយ​គង់​តែ​នៅ​ផ្ទះ​ថែ​ទាំ​កូន​នៅ​ផ្ទះ​ដដែល បើ​យើង​សង្កេត​លើ​ផ្នត់គំនិត​នេះ ​វា​រារាំង​ស្ត្រី​មិន​ឲ្យ​ទទួល​បាន​ការសិក្សា​អប់រំ​បាន​ខ្ពស់ មិន​អាច​បញ្ចេញ​សមត្ថភាព​របស់​ខ្លួន ​ហើយ​កត្តា​ផ្នត់គំនិត​សង្គម​នេះ​វា​ក៏​បណ្ដាល​មក​ពី​ខ្លួន​ស្ត្រី​ផ្ទាល់​ថា ​ហ៊ាន​ និង​ក្លាហាន​ ក្នុង​ការ​ពុះ​ពារ​ចេញ​ពី​បញ្ហា​ផ្នត់គំនិត​សង្គម​នេះ​ដែរ​ទេ ជាក់​ស្ដែង​ខ្លួន​ខ្ញុំ​ផ្ទាល់​កាល​​ពី​សម័យ​មុន​ គេ​មិន​សូវ​​ឱ្យ​តម្លៃ​ទៅ​លើ​ស្រ្តី ដែល​មាន​ការ​សិក្សា​ខ្ពស់​នោះ​តែ តែ​ខ្ញុំ​ជម្នះ​ផ្នត់គំនិត​នេះ ហើយ​បាន​ឡើង​មក​​ភ្នំពេញ​ដើម្បី​បន្ត​ការសិក្សា​ និង​ធ្វើ​ជា​គ្រូ​បង្រៀន​អក្សរ​សាស្ត្រ​ខ្មែរ​ផង​ដែរ។

Q: បើ​ប្រៀប​ធៀប​ទៅ​នឹង​ផ្នត់គំនិត​របស់​លោក​ខាងលិច​ទៅ​​​លើ​ស្ត្រី តើ​ល្អ​ដែរ​ទេ​សម្រាប់​ស្ត្រី​ខ្មែរ​ក្នុង​បរិបទ​សង្គម​ខ្មែរ?

A: ធម្មតា​ប្រទេស​នីមួយៗ​មាន​វប្បធម៌​របស់​គេ ដូច​នេះ​វប្បធម៌​ខ្លះ​យើង​រៀន​ពី​គេ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ខ្លួន​ឯង តែ​វប្ប​ធម៌​ខ្លះ​​មិន​គួរ​ប៉ះពាល់​នោះ​ទេ ជាក់​ស្ដែង​ វប្បធម៌​បរទេស​របស់​លោក​ខាងលិច​ក្នុង​ការ​រៀប​ការ មាន​ន័យ​ថា​បើ​យើង​បាត់​​បង់​ព្រហ្មចារី ​វា​មិន​មាន​បញ្ហា​​អ្វី​នោះ​ទេ តែ​បើ​វប្បធម៌​របស់​ខ្មែរ​កាល​ណា​យើង​បាត់​បង់​ព្រហ្មចារី ​យើង​​គេង​ជា​មួយ​មនុស្ស​ប្រុស​ច្រើន គឺ​ជា​ស្ត្រី​អត់​ល្អ។ ​កន្លែង​នេះ​សម្រាប់​ខ្ញុំ បើ​និយាយ​ពី​រឿង​រ៉ាវ​របស់​ ព្រះ​នាង​លាវ យី ទោះ​បី​ជា​ព្រះ​នាង​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ចាញ់​ព្រះ​បាទ​ហ៊ុន ទាន​ក៏ដោយ​​ ហើយ​ព្រះ​បាទ​ហ៊ុន ទាន ​នោះ​ជា​បរទេស​ជនជាតិ​ឥណ្ឌា​ តែ​ព្រះ​នាង​ លាវ យី ទ្រង់​មិន​បាន​នៅ​ជា​មួយ​គ្នា​មុន​រៀប​ការ​នោះ​ទេ តែ​ព្រះ​នាង​លាវ យី ​តម្រូវឲ្យ​ ហ៊ុន ទាន ត្រូវ​ធ្វើ​តាម​វប្បធម៌​ប្រពៃណី​របស់​សម័យ​កាល​ព្រះ​នាង​​ លាវ យី នោះ​ឯង។​

ត្រឡប់​មក​វិញ​និយាយ​ពី​ផ្នត់គំនិត ​បរទេស​លោក​ខាងលិច​ មាន​ចំណុច​ខ្លះ​យើង​គួរ​តែ​មាន​ដូច​ជា​ការ​បើក​ចិត្ត​​ឱ្យ​​ទូលាយ​ ហ៊ាន​និយាយ ​ដូច​យើង​ស្ត្រី​ ពេល​ប្ដី​វាយ​យើង​ ជា​ស្ត្រី​ខ្មែរ នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​​ប្រុស​ច្បាប់​ស្រី យើង​ត្រូវ​អត់​ធ្មត់ តែ​​ការ​អត់​ធ្មត់​នោះ​មិន​ត្រូវ​ទេ អត់​ធ្មត់​ពេក​ប្រុស​បាន​ដៃ​ និង​មិន​គោរព​ច្បាប់​នោះ​ទេ ហើយ​យើង​មិន​បាន​យក​ច្បាប់​ដែល​អាច​ការពារ​​យើង​មក​ប្រើ ​ដូច​ជា​ អនុសញ្ញា​ស្ដី​ពី​ការ​លុប​បំបាត់​រាល់​ទម្រង់​នៃ​ការ​រើស​អើង​ប្រឆាំង​នឹង​ស្ត្រី (CEDAW) ដែល​រដ្ឋ​ខិត​ខំ​ធ្វើ​ការ​​និង​យក​មក​អនុវត្ត​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​យើង។ អញ្ចឹង​ដូច​ផ្នត់​គំនិត​បរទេស​ដែល​​ឱ្យ​​បើក​ចិត្ត​ ហ៊ាន​និយាយ ហ៊ាន​តស៊ូ​ដើម្បី​ខ្លួន​យើង​។ ហើយ​​ការ​រស់​នៅ​ជា​​មួយ​គ្នា​មុន​​រៀប​ការ គឺ​​មិន​កំណត់​ថា​ត្រូវ​ឬ​ខុស​​នោះ​ទេ​ គឺ​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​បុគ្គល​ខ្លួន​ឯង​ផ្ទាល់​។​

Q: តើ​អ្នក​គ្រូ​យល់​យ៉ាង​ណា​អំពី ​ផ្នត់គំនិត​សង្គម​ខ្មែរ​ទៅ​លើ​ស្ត្រី​​ខ្មែរ ពី​​ពេល​មុន និង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន?

A: បើ​ជំនាន់​ខ្ញុំ បើ​កាល​ណា​ខ្ញុំ​ហៅ​មនុស្ស​ប្រុសៗ​ថា បង​ គឺ​មានន័យ​ថា​ជា​សង្សារ ជា​មនុស្ស​ដែល​យើង​ស្រលាញ់​ តែ​បើ​សម័យ​ឥឡូវ ស្ត្រី​អាច​ហៅ​ប្រុសៗ​ថា​ បង គឺ​ជា​រឿង​ធម្មតា សម្រាប់​មិត្តភ័ក្រ្ត​​ប្រុស​ ឬ​​មិត្ត​ជិត​ស្និទ្ធ​ជា​ភេទ​ប្រុស ហើយ​​មួយ​ទៀត​​ជំនាន់​ខ្ញុំ​ស្រីៗ​រៀង​អៀន​ច្រើន អត់​ក្លាហាន​ទេ ហើយ​ប្រុសៗ​រៀង​​ក្លាហាន​ខ្លាំង ​មាន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​​ខ្ពស់  តែ​បើ​ឥឡូវ​នេះ ខ្ញុំ​ជា​​គ្រូ​បង្រៀន​ក្នុង​សាកល​វិទ្យាល័យ​មាន​បុរស​និង​ស្ត្រី  ខ្ញុំ​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ស្ត្រី​ហាក់​ដូច​ជា​មាន​ភាព​ក្លាហាន​ជាង​បុរស ហើយ​​បុរស​ហាក់​ដូច​​ជា​រៀង​អៀន​ជាង​ស្ត្រី ហើយ​ភាព​ក្លាហាន​ និង​ការ​ចូលរួម​វា​ធ្លាក់​ចុះ​​អត់​ដូច​​ស្ត្រី​នោះ​ទេ។​

ហើយ​ភាព​ខុស​គ្នា​មួយ​ទៀត ​នៅ​សម័យ​នេះ​ឃើញ​មាន​មនុស្ស​ប្រុស​មើល​កូន ស្ពាយ​កាបូប​ប្រពន្ធ​ តែ​ជំនាន់​ខ្ញុំ​មិន​ដែល​​ឃើញ​ប្រុសៗ​មាន​គ្រួសារ​ មើល​កូន​នោះ​ទេ គឺ​មាន​ភាគ​រយ​​តិច​ណាស់​ ព្រោះ​គេ​គិត​ថា​នេះ​ជា​តួនាទី​របស់​ស្ត្រី អញ្ចឹង​វា​មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ផ្នត់​គំនិត​កន្លែង​ខ្លះ​ល្អ​អញ្ចឹង​ដែរ​ ប្ដី​ខ្លះ​​ធ្វើ​ម្ហូប​សម្រាប់​ប្រពន្ធ​គាត់​ញ៉ាំ តែ​ភាគ​រយ​មិន​សូវ​ច្រើន​នោះ​ទេ អញ្ចឹង​ខ្ញុំ​ឃើញ​បែប​នឹង ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា​ទៅ​មុខ​ទៅ ​បុរស​អាច​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ផ្នត់​គំនិត​ ប្រុស​​ក៏​អាច​ធ្វើ​ម្ហូប​​ឱ្យ​​ប្រពន្ធ​ញ៉ាំ​បាន ចាំ​​បាច់​អី​តែ​ប្រពន្ធ​អ្នក​ធ្វើ​ម្ហូប​​ឱ្យ​​ប្ដី។​ ហើយ​សម្រាប់​ផ្នត់​គំនិត​ជំនាន់​​​ថ្មី ​ការ​រស់​នៅ​ជា​មួយ​គ្នា​មុន មុន​នឹង​រៀប​ការ​ក៏​បាន​ ដូច​ជា​មិន​មាន​ផល​ប៉ះពាល់​អី​នោះ​ទេ ​តែ​ខ្ញុំ​មិន​បាន​សិក្សា​ស៊ី​ជម្រៅ​លើ​រឿង​នឹង​នោះ​ទេ​ ​ដូច​ជា​​ពួក​គាត់​រួម​រស់​នៅ​ជា​មួយ​គ្នា​មុន​មាន​កូន​ហើយ​ចាំ​រៀប​ការ​ក៏​បាន​ ដោយ​សារ​តែ​វា​មាន​ បណ្ដាញ​សង្គម​ ​បុគ្គល​ល្បី ​តារា ​ជា​ច្រើន ​ឧកញ៉ា​ និង​អ្នក​មាន​ មាន​កូន​ហើយ​បាន​រៀប​ការ ហើយ​មើល​ទៅ​វា​ដូច​អស្ចារ្យ ហើយ​ជា​ធម្មតា​ ពេល​ឃើញ​អញ្ចឹង​ទៅ​ធ្វើ​ឲ្យ​អា​ផ្នត់គំនិត​មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្ដូរ​តាម​នឹង​ទៅ។​

សម្រាប់​ខ្ញុំ​គឺ​​នេះ ​ពី​សមភាព​ និង​សមធម៌​យេនឌ័រ​ ហើយ​នេះ​ជា​សិទ្ធិ​របស់​យើង។ ការ​រស់​នៅ​ជា​មួយ​គ្នា​ គឺ​វា​មិន​ទាស់​អី​ទេ​ ព្រោះ​វា​ជា​សិទ្ធិ​បុគ្គល តែ​​បើ​ការ​ស្រលាញ់​ហេតុ​អ្វី​ចាំ​បាច់​តែ​ការ​រស់​នៅ​ជា​មួយ​គ្នា​មុន​រៀប​ការ​ ហេតុ​អ្វី​មិន​មែន​ជា​ការ​ស្រលាញ់​ចិត្ត​ដោយ​ចិត្ត​ ស្រលាញ់​អត្តចរិត​គ្នា​នឹង​គ្នា​ បុរស​មិន​គួរ​គិត​តែ​ពី​ការ​រួម​ភេទ​នៅ​ជា​មួយ​គ្នា​ទើប​បញ្ជាក់​ថា​ស្រលាញ់​នោះ​ទេ​ ទោះ​បី​វា​ជា​ធម្មជាតិ​ពិត​មែន​តែ​មិន​គួរ​ផ្ដោត​លើ​រឿង​នោះ​ពេក​ទេ​។

Q: ជា​ចុង​ក្រោយ ​តើ​អ្នក​គ្រូ​មាន​អនុសាសន៍​ ឬ​សំណូមពរ​អ្វី​ដែរទេ​?

A: ចង់​ឲ្យ​បុរស​ផ្លាស់​ប្ដូរ​គំនិត​ ហើយ​យក​ផ្នត់​គំនិត​បរទេស​មក​សិក្សា​ស្វែង​យល់​ ​ហើយ​យក​ចំណុច​ល្អ​មក​អនុវត្ត​ទៅ​តាម​ភាព​ជាក់​ស្ដែង​ ដើម្បី​ឲ្យ​យើង​កាន់​តែ​រីក​ចម្រើន​ ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​កាន់​តែ​​រីក​ចម្រើន​ដែរ។ កាល​ណា​ស្ត្រី​មាន​ចំណេះ​ដឹង​ ស្ត្រី​បង្រៀន​កូន​ល្អ​ គ្រួសារ​ល្អ​ សង្គម​ល្អ​ ​នឹង​ហើយ​ជា​សសរ​ទ្រូង​របស់​គ្រួសារ​ ​របស់​រដ្ឋ ​របស់​ប្រទេស​។ សម្រាប់​ផ្នត់​គំនិត​ដែល​ចាស់​គំរឹល​ ​ហើយ​មិន​បាន​ផ្ដល់​ផល​ល្អ​សម្រាប់​យើង​ទេ​ត្រូវ​តែ​ផ្លាស់​ប្ដូរ​ ​ហើយ​រក្សា​នូវ​ផ្នត់​គំនិត​របស់​យើង​ពី​មុន​មួយ​ចំនួន​ដែល​មាន​ផល​ល្អ​ផង​ដែរ​។

Q: ចា៎! ​អរគុណ​ច្រើន ​សាស្ត្រាចារ្យ​ សម្រាប់​ការ​ផ្ដល់​បទ​សម្ភាសន៍!

A: ចាស! ​អរគុណ​ច្រើន៕

តុលាការឱ្យឃុំខ្លួនសមាជិកបក្សភ្លើងទៀន លោក ចៅ វាសនា ពាក់ព័ន្ធការបោះឆ្នោតខណៈខ្លះដោះលែង

តុលាការបញ្ជាឱ្យឃុំខ្លួនប្រធានបក្សភ្លើងទៀនប្រចាំក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ចៅ វាសនា ពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត ខណៈជនសង្ស័យផ្សេងទៀត ដែលសមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួននៅទីតាំងផ្សេងគ្នានៅថ្ងៃបោះឆ្នោតត្រូវបានដោះលែងក្រោយធ្វើការអប់រំ។

វិធានចាប់ខ្លួននេះ ក្រោយមានយុទ្ធនាការបំផ្លាញសន្លឹកឆ្នោតចោល ពីអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក​ សម រង្សី ដែលកំពុងនិរទេសខ្លួនរស់នៅក្រៅប្រទេស។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណ​បក្ស​ភ្លើង​ទៀន លោក គីមសួរ ​ភីរិទ្ធ និយាយនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា នៅថ្ងៃបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ សមាជិកបក្សលោក៣នាក់ ត្រូវបានឃាត់ខ្លួន។

លោកគូសបញ្ជាក់ថា មានការសោកស្ដាយជុំវិញការឃាត់ខ្លួនសមាជិកទាំងនោះ និងទាមទារឱ្យលើកលែងការចោទប្រកាន់ ដោយសំអាងថា អ្នកដែលត្រូវសមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួនទាំងនោះ ពុំបានបង្កកំហុសធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។ 

លោក ភីរិទ្ធ និយាយថា៖ «យើងមានការសោកស្ដាយប៉ុន្តែយើងគិតថាអាជ្ញាធរគួរតែបន្ធូរបន្ថយខ្លះ កុំប៉ះដយកដ ប៉ះជើងយកជើង។ ព្រោះអីដំណើរការបោះឆ្នោត បានប្រព្រឹត្តិទៅរួចហើយ

អ្នកស្រី ចៅ រតនៈ ជាកូនស្រី លោក ចៅ វាសនា និយាយថា ឱពុកនាងត្រូវបានតុលាការបញ្ជាឱ្យឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារខេត្តបន្ទាយមានជ័យ នៅព្រឹកម៉ិញនេះ តែគាត់មិនទាន់ដឹងតុលាការចោទឱពុកពីបទអ្វីនៅឡើយទេ ។

លោកស្រីថា៖ «ខ្ញុំបានទទួលព័ត៌មានពីគាត់ គាត់ប្រាប់ថា​ឥឡូវគេបញ្ជូនគាត់ទៅពន្ធនាគរបណ្ដោះអាសន្នសិនហើយ អ្នកដែលជូនព័ត៌មាននៅមុខតុលាការ (ប៉ូលិស)»

លោក ចៅ វាសនា ជាចៅសង្កាត់រងទី២ សង្កាត់ប៉ោយប៉ែតកូតាពីគណបក្សភ្លើងទៀន ។ កន្លងទៅតុលាការខេត្តនេះ ក៏ធ្លាប់កាត់ទោសឱ្យសមាជិកបក្សប្រឆាំងដែលជាខ្មែរកម្ពុជាក្រោមរូបនេះជាប់ពន្ធនាគារច្រើនឆ្នាំផងដែរ ក្រោយគាត់ជាប់ឆ្នោតជាចៅសង្កាត់ អំឡូងនៃការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧។

កូនស្រីលោក ចៅ វាសនា​ ទាមទារឱ្យតុលាការបង្ហាញភស្តុតាងពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទដែលឈានទៅដល់ការឃុំខ្លួនឱពុករបស់នាង ។ 

អ្នកស្រីថា៖ «ជាគ្រួសារជារឿងនឹកស្មានមិនដល់ប៉ុន្តែនៅក្នុងសង្គមមួយនេះពួកខ្ញុំបានត្រៀមចិត្តហើយ សម្រាប់ការចូលរួមពីសកម្មភាពរបស់ពួកខ្ញុំរៀងៗខ្លួនចឹង»

បើតាមប្រភពដដែល ថ្ងៃស្អែកមេធាវីការពារក្ដីរបស់គណបក្សភ្លើងទៀននឹងធ្វើដំណើរមកដល់តុលាការខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដើម្បីតាមដានសំនុំរឿងចោទប្រកាន់នេះ។

អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក រឿន លីណា និយាយថាលោកមិនបានដឹងពីបទចោទលោក ចៅ វាសនាទេ ដោយលើកឡើងថា លោកកំពុងជាប់បេសកម្មនៅខេត្តឆ្ងាយ។

ដោយឡែកអ្នកនាំពាក្យស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក សាន សុខសីហា និយាយថា បុរសម្នាក់ឈ្មោះ សាត អូន ត្រូវបានដោះលែង​ក្រោយសមត្ថកិច្ចធ្វើការណែនាំពាក់ព័ន្ធនឹងការថតរូបភាពគូសខ្វែងលើសន្លឹកឆ្នោតក្នុងបន្ទប់សម្ងាត់។

ដោយឡែក សមត្ថកិច្ចខេត្តប៉ៃលិន ក៏បានដោះលែង លោក ឡោ ធនអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនខេត្តប៉ៃលិនផងដែរ  ក្រោយឃាត់ខ្លួននិងធ្វើកិច្ចសន្យាណែនាំ។

យ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ មានប្រសាសន៍ថា ក្រោយការអំពាវនាវរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន មានមនុស្ស៤នាក់បានចេញសារភាពកំហុស ក្នុងចំណោមជនសង្ស័យសរុប៤៤នាក់ ដែលត្រូវបានកំណត់មុខសញ្ញាពាក់ព័ន្ធ នឹងចេតនាបំផ្លាញការសម្ងាត់នៃការបោះឆ្នោត។

លោក សុភ័គ និយាយថា៖ «ម្សិលមិញរកឃើញបណ្ដាញតេលេក្រាមឈ្មោះ Sbai សប្បាយ ៤៤នាក់ កត់ត្រា។…ឥឡូវនេះមាន៤នាក់ហើយបានចេញសារភាពកំហុសឆ្គង»

បើតាមលទ្ធផលបឋមរបស់ គជប ឱ្យដឹងថា សន្លឹក​ឆ្នោត​មិនបាន​ការ​នៃ​ការបោះឆ្នោត​នេះ មាន​ជាង​ ៤០ ម៉ឺន​សន្លឹក​ឬ​ប្រមាណ​ ៥ភាគរយ​ នៃ​សន្លឹក​ឆ្នោត​សរុប ។ 

លោក ​អំ សំអាត ​នាយក​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ច​ការ​ទូទៅ​នៃ​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​លីកាដូ ​មានប្រសាសន៍ថា ការគូសសន្លឹកឆ្នោតក្នុងបន្ទប់សម្ងាត់ជាសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមិនប្រឆាំងទៅនឹងច្បាប់នោះទេ។ 

លោក បញ្ជាក់ថា ការឆ្លងឆ្លើយក្នុងគ្រុបតេលេក្រាមគឺស្ថិតក្នុងឯកជនភាពហើ​​​យអាជ្ញាធរគួរដាក់ទោសលើបុគ្គលដែលបង្ហោះរូបភាពណាមួយបង្កឱ្យប៉ះពាល់ដល់ទំនុកចិត្តលើ គជប ។

លោក សំអាត និយាយថា៖ «ក្នុងតេលេក្រាម បើការសន្ទនាផ្ទាល់ដោយមិនចាយវាយវាជាការសន្ទនាឯកជនភាព តែចែកចាយគឺអាចជាសាធារណ:។ អ្នកដែលហែក[ចូលដោយគ្នានការអនុញ្ញាត]ចូលការសន្ទនាឯកជភាពគគឺការរំលោភសិទ្ធិបុគ្គល និងខុសច្បាប់»

នៅមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត សមាជិកគណបក្សភ្លើងទៀនចំនួន ៥ នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ក្នុងនោះមាន លោក លី រី សមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយក​ និងលោក ប៊ុន ខេត ប្រធានស្ដីទីគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិគណបក្សភ្លើងទៀនរាជធានីភ្នំពេញ។

មួយថ្ងៃក្រោយការបោះឆ្នោត សហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រកាសពិវិធាន ផ្ដាច់ជំនួយមួយចំនួននិងរឹតបន្តឹងទិដ្ឋាការដល់មនុស្សមួយចំនួនរបស់បក្សកាន់អំណាច ដែលជាជ្រុងឆ្លើយតបទៅនឹងការបោះឆ្នោត គ្មានភាពសេរីនិងយុត្តិធម៌ ។

អាមេរិករំឭកថា នៅមុនការបោះឆ្នោត អាជ្ញាធរកម្ពុជា បានយាយីដល់អ្នកនយោបាយគណបក្សប្រឆាំង ដែលផ្ទុយទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជានិងកាតព្វកិច្ចអន្តរជាតិ ដែលថា វិធាននេះរារាំងដល់ប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការមានជម្រើសសម្រាប់កំណត់អនាគតរបស់ប្រទេសពួកគេ។

យ៉ាងណាកម្ពុជា បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ការពារថា ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាប្រកបដោយប្រជាធិបតេយ្យយ៉ាងពិតប្រាកដ។ ក្រសួងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់បានចូលរួមការបោះឆ្នោត ដោយស្មើនឹង៨៤,៥៨ភាគរយ ដែលចំនួននេះលើសអ្នកចូលរួមការបោះឆ្នោតពីមុនៗគិតចាប់ពី ឆ្នាំ២០០៣មក។

ទោះជាយ៉ាងណាអាមេរិកជាប្រទេសមហាអំណាចលោកសេរីនិងជាភាគីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ាសីស បានបង្ហើបដែរថា កម្ពុជានៅមានឪកាសកសាងមុខមាត់របស់ខ្លួនលើឆាកអន្តរជាតិសាជាថ្មី ដោយស្ដារឡើងវិញនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស បញ្ឈប់ការកាត់ក្ដីដែលមានចរិតនយោបាយ កែប្រែការដាក់ទោសដោយតុលាការលើអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល និងអនុញ្ញាតឱ្យស្ថាប័នសារព័ត៌មានឯករាជ្យដំណើរការឡើងវិញ។

ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗរិះគន់ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាថាមិនមានមានសេរីភាព និង​យុត្តិធម៌

ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗបានរិះគន់ទៅលើដំណើរការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា​ដែល​​មិនមានការ​ចូលរួម​ពីគណបក្ស​ប្រឆាំង​ដ៏​សំខាន់​ថា មិន​សេរី និង​យុត្តិធម៌​ដោយសារ​មានការគាបសង្កត់ គំរាម​កំហែង​ប្រព័ន្ធ​ផ្ស​ព្វផ្សាយ​ សង្គមស៊ីវិល និង​គណបក្ស​ប្រឆាំង។

ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យធំៗ​ដែល​បានចេញ​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​នោះ​​រួមមាន អូស្ត្រាលី អាមេរិក បារាំង អាល្លឺម៉ង់ ចក្រភពអង់គ្លេស​ និងសហភាពអឺរ៉ុប បានបង្ហាញពី​ក្តី​កង្វល់​ស្រដៀង​គ្នា​អំពី​ដំណើរការ​បោះឆ្នោត​​​នៅកម្ពុជាថា​មិនសេរី និងយុត្តិធម៌ ​ដោយសារ​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដោយ​គ្មាន​គណបក្ស​ប្រឆាំង ​ដែល​សំដៅ​លើ​គណបក្ស​ភ្លើងទៀន ​និង​​មានការគាបសង្កត់ គំរាម​កំហែង​ដល់​អ្នកកាសែត សង្គមស៊ីវិល និងការកែប្រែច្បាប់នៅមុន​ពេល​បោះឆ្នោត ដែល​ពួកគេ​លើក​ឡើង​ថា បាន​បង្កឲ្យមានបរិយាកាសនយោបាយមិនអំណោយផល។​​

ក្នុង​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​របស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Matthew Miller ចេញ​នៅ​ថ្ងៃទី​២៣ ខែ​កក្កដា​នេះ បញ្ជាក់ថា កម្ពុជាបាន​បង្ហាញ​នូ​វគំ​រូ​មិនល្អ​នៅមុ​ន​ការបោះ​​ឆ្នោត តាមរយៈការគំរាមកំហែង យាយីបក្សនយោបាយប្រឆាំង ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និង​សង្គមស៊ីវិល ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង​កាតព្វកិច្ច​អន្តរជាតិ​របស់​កម្ពុជា។​

​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​បញ្ជាក់តាម​ន័យ​ដើម​ថា៖ «ជាការឆ្លើយតប​នឹង​ទង្វើ​ទាំងនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក​បាន​ធ្វើ​ការ​រឹតត្បិត​លើទិដ្ឋាការ​សម្រាប់​​​​បុគ្គល​មួយចំនួន​ដែល​ បាន​បំផ្លាញ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ ហើយនឹង​ធ្វើការ​ផ្អាកកម្មវិធីជំនួយបរទេសមួយចំនួន»។​

​ចំណែក​សេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយទៀតរបស់ស្ថានទូតអូស្រ្តាលីប្រចាំកម្ពុជា ​ក៏​បាន​​​បង្ហាញ​កង្វល់​អំពី​បរិយាកាស​នយោបាយ និងមាគ៌ាប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា​ ដោយថា​ ការដកសិទ្ធិ​ចូលរួម​ឈរ​ឈ្មោះ​របស់គណ​បក្សប្រឆាំង ការបិទគេហទំព័រប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និង​ការគំរាម​កំហែង​សង្គមស៊ីវិល បានធ្វើឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ មិនមាន​សេរីភាព​បញ្ចេញ​​មតិ​ជាសាធារណៈ និងមិនមានជម្រើសមេដឹកនាំដែលប្រជាជនចង់បាន។

កាល​ពី​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​ ២០២៣​ គណបក្ស​ភ្លើងទៀន​ត្រូវ​បាន​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀប​ចំការ​បោះ​ឆ្នោត (គ.ជ.ប) ​បដិសេធ​មិន​ឱ្យ​ចុះឈ្មោះ​ក្នុង​បញ្ជី ក្រោម​ហេតុ​ផល​ថា គណបក្ស​នេះ​មិនមាន​ឯកសារ​ដើម​ចុះ​បញ្ជី​គណបក្ស​នៅ​ក្រសួង​មហា​ផ្ទៃ។​

​កាលពីដើម​ខែ​មីនានេះ វិទ្យុ​សំឡេង​ប្រជាធិបតេយ្យ​ (VOD) ដែល​ជាស្ថាប័ន​ព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​ក្នុង​ស្រុក​ចុងក្រោយ​គេ​ ត្រូវ​បាន​បិទ។ ​ ហើយ​នៅ​មុន​ការបោះឆ្នោត​មួយ​សប្តាហ៍ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​បញ្ជា​ឱ្យ​អ្នក​ផ្គត់​ផ្គង់​សេវា​អ៊ីនធឺណិតរាំង​ខ្ទប់​គេហទំព័រព័ត៌មានមួយចំនួន រួមមាន ​គេហទំព័រវិទ្យុអាស៊ីសេរី The Cambodia Daily និងគេហទំព័រកំណត់ត្រា ដែលជា​គេហទំព័រ​ថ្មី​របស់វិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ។​

អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោកសុខ ឥសាន ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា ប្រទេសណាដែលមិនបានចុះបញ្ជីក្រុមបេសកកម្មសម្រាប់ស៊ើបការណ៍​អំពីដំណើរការ​បោះឆ្នោត​នៅ​កម្ពុជា​ទេ គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំការ​បោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) នឹង​មិន​ទទួ​ល​ស្គាល់​របាយការណ៍​វាយតម្លៃរបស់ប្រទេសទាំងនោះទេ។

លោកថ្លែងថា៖ «គ.ជ.ប មានគោលការណ៍ ប្រទេសណា​ដែ​ល​ចង់​ដាក់​បេសកកម្ម​សម្រាប់​សង្កេតការណ៍​លើការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាត្រូវមកចុះឈ្មោះនៅគ.ជ.ប។ ប្រទេសណា​ដែល​អត់​បានមកចុះបញ្ជីក្រុមបេសកកម្មសម្រាប់ស៊ើបការទេ ហើយវាយតម្លៃ អាហ្នឹង គ.ជ.ប​ មិន​ទទួល​ស្គាល់ថា​ជារបាយការណ៍បានការទេ»។

តាមលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោតនីតិកាលទី៧ កាលពីថ្ងៃទី២៣ កក្កដា ២០២៣​កន្លង​ទៅ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបាន១២០អាសនៈ ដែ​ល​៥អាសនៈ​ទៀត​គឺ​បាន​ទៅលើ​គណបក្ស ហ្វ៊ុន ស៊ិនប៉ិច៕​

 ​Q&A៖ ស្ត្រីប្រកបរបររកស៊ី​​​​ផ្លូវភេទនៅកម្ពុជា​នៅតែប្រឈមនឹង​ការកេងប្រវ័ញ្ច

លោកស្រី ប៉ិច ប៉ូឡែត អគ្គនាយិកានៃអង្គការ​បណ្ដាញការងារស្ត្រីរួបរួមគ្នា (Women’s Network for Unity) បាន​​​​​ផ្តល់​​​​​កិច្ច​​សម្ភាស​​​​​​​ន៍​ជា​​​​មួយ​​​​​​​​​សិក្ខា​កាម​​​​របស់​​​​ ​N​e​w​​​​s​​r​o​​o​​m​​​​ C​a​m​b​o​d​i​​​​​​​​​​​​​​a​​​​ គឺកញ្ញា ឆន ចន្ធី អំ​ពី​ស្ថានភាពការងារ និងស្ថានភាពរស់នៅរបស់ស្ត្រីអ្នកប្រកបរបរ​រកស៊ី​ផ្លូវភេទ​នៅកម្ពុជា។

Q៖ ជម្រាបសួរលោក​ស្រី​!

A៖ ចាស ជម្រាបសួរ!

Q៖ តើស្ត្រីប្រកបរបរ​ផ្តល់​សេវាផ្លូវភេទនៅកម្ពុជា ជាពិសេសនៅរាជធានីភ្នំពេញ​មាន​ចំនួន​ប៉ុន្មាន​​ដែរ?

A៖ ចាស! បច្ចុប្បន្ននេះយើងឃើញថាសេវាកម្សាន្ត ដែលជា​សមាជិក​របស់​យើង​មាន​ប្រហែល​ជា​៥,៥០០នាក់ ដែលគាត់ចូលរួមជាសមាជិក។ ហើយបើថាទូទាំងប្រទេស តាម​របាយការណ៍​របស់​អង្គការ​ផ្សេងៗ​ខ្ទង់ប្រហែល​ជា​៨០,០០០នាក់។ តាម​របាយការណ៍​របស់​ក្រសួង​ទេសចរណ៍ ហើយ​សម្រាប់​អ្នក​ឯករាជ្យ​នៅ​ភ្នំ​ពេញ និងតាមបណ្ដាញតិចតួចនៅសៀមរាប បន្ទាយ​មានជ័យ បែបខ្ទង់ប្រហែល ១,០០០នាក់ បើចំនួនជាក់លាក់យើងមិនដឹងទេ ព្រោះ​អ្នក​ឯករាជ្យ​ពួកគាត់​លាក់​មុខ​។

Q៖ តើមូលហេតុអ្វីបានជាស្ត្រីសម្រេចចិត្តមកប្រកបរបនេះ?

A៖ ហេតុផលដែលគាត់មកប្រកបរបរ​​​​ហ្នឹងមានច្រើន ទៅ​តាម​បទ​ពិសោធន៍​ដែល​យើង​ធ្វើ​ការងារ​ជាមួយ​ពួកគាត់ តាម​ដែល​គាត់​ចែក​រំលែក​មក អ៊ីចឹង​ទៅ​វា​ជា​ការងារ​ដែល​គាត់​ជ្រើសរើស​ទៅតាមលទ្ធភាពរបស់គាត់។​ ការសម្រេចរបស់គាត់ គឺផ្អែកលើលទ្ធភាពគាត់ មាន​អ្នកខ្លះ​​គាត់ដោយ​សារ​ជីវភាព​ អ្នក​ខ្លះទៀត​ដោយសារ​ហ្នឹង​វា​មាន​លក្ខខណ្ឌ​ងាយស្រួល​បត់​បែន​​ជាមួយ​នឹង​ម៉ោង បានន័យថាគាត់មិនចាំបាច់ធ្វើការពេញម៉ោង គាត់​ធ្វើការ​ម៉ោងណា​ក៏បានដែរ។ ឧទាហរណ៍ អ្នកខ្លះគាត់ថែទាំកូនផងគាត់អាចទៅការងារហ្នឹងផង គាត់​មាន​ការងារ​រវល់អី​ផ្សេង​ទៅ​គាត់អាចធ្វើការងារស្របពេលទន្ទឹមគ្នាតែមួយបាន ។ អ្នកខ្លះ​គាត់​អាច​ទទួលបានប្រាក់ម៉ោងទៅតាមម៉ោងដែលគាត់ប្រកបការងារហ្នឹង គាត់មិនចាំបាច់ចាំ​ជាប្រាក់​អាទិត្យ ឬប្រាក់ខែទេ វាបានលុយភ្លាមៗ អ្នកខ្លះទៀតគាត់​ធ្វើការងារ​ហ្នឹង​ដោយសារ​តែគាត់​មិន​ចង់​មាន​ថៅកែ បានន័យថាវាងាយស្រួលឯករាជ្យ​លើខ្លួនឯង ដោយមិនមានអ្នកណា​គ្រប់គ្រង​លើ​គាត់​ទេ។​  អ្នកខ្លះទៀតដោយសារគាត់រីករាយនឹងចំណងផ្លូវភេទរបស់គាត់ដែរ។

ហេតុផលផ្សេងទៀតក៏មានទាក់ទងទៅហ្នឹងបានលុយច្រើនដែរ។​ អ្នកខ្លះទៅគាត់​មាន​ជំនាញ​ផ្លូវភេទ​ល្អសេវាកម្មល្អ សម្រស់គាត់បូករួមថែមទៀត អាច​រកបាន​ច្រើន​ជាង​គាត់​ធ្វើការ​ពេញ​ម៉ោង​។ មានហេតុផលផ្សេងទៀត ជាពិសេសអ្នកប្រកបរបផ្លូវភេទឯករាជ្យ​ ដែល​គាត់​នៅ​តាម​វត្ត​ភ្នំ អ្នកខ្លះគាត់មិនមានលទ្ធភាពធ្វើការអីទេ បានន័យថា អត់មានជំនាញទៅធ្វើការមួយចំនួន ដូចការងារអ្នកម៉ាស្សា អ្នកកោសជប់ ឬគាត់អត់ធ្វើការងារនឹងដែរ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសម្រស់ ទាក់ទងទៅនឹងអាយុ មិនអាចទៅនៅគ្រឹះស្ថានសេវាកម្សាន្តណាបាន ក៏គាត់ធ្វើ​ឯករាជ្យ​នៅ​តាម​វត្តភ្នំ នៅតាមទន្លេសាបអីចឹងទៅ វាហេតុផលច្រើនមែនទែនលើសហ្នឹង។ ហើយ​នេះ​ជាអ្វី​ខ្ញុំលើកឡើង​ពី​បទ​ពិសោធន៍ដែលបានជួបជាមួយស្ត្រីអ្នកប្រកបរបនេះផ្ទាល់។

Q៖ តើសង្គមមានការទទួលស្គាល់ការងារប្រកបរបផ្លូវភេទនេះដែរឬទេ? ហេតុអ្វី ?

A៖ ពិបាកថាណាស់នៅនេះ យើងមិនបានធ្វើការស្រាវជ្រាវពេញផ្ទៃប្រទេសទេ ថាមា​ន​អ្នក​ទទួល​ស្គាល់​ប៉ុន្មាន មិនទទួលស្គាល់ប៉ុន្មាន មានអ្នកខ្លះមិនបដិសេដហើយក៍មិនអើពើដែរ គ្រាន់តែ​គាត់មិនប្រឆាំងជាមួយការងារនេះ បានន័យថាគាត់មិនរវីរវល់អីទេ គាត់​ក៏​មិនមាន​យល់​ឃើញ​អី​ដែរ ។ យ៉ាងណាមិញយើងឃើញមានចំនួនដែល​មាន​ការរើសអើង​មាន​ការ​មាក់ងាយ​ទៅលើ​ការងារ​ហ្នឹង​តាមរយៈ​បណ្ដាញ​សង្គម តាមរយៈ​ការចែក​រំលែក​មួយ​ចំនួន​នៅ​ទី​សាធារណៈ ទាក់ទង​ទៅហ្នឹង​ការយល់​របស់​ពួកគេ ថាការងារហ្នឹងមិនថ្លៃថ្នូរ ថោកទាប។

ទាក់ទង​ទៅ​ហ្នឹង​គោល​នយោបាយ​ច្បាប់​ជាតិ​មួយ​ចំនួន​ដែល​ឲ្យ​តម្លៃ​ថា​ការងារ​ប្រកប​របរ​ផ្លូវភេទ​ហ្នឹង​ប៉ះពាល់ទៅដល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ វប្បធម៌ ប្រពៃណី ទំនៀម​ទម្លាប់ផ្សេងៗ ចឹង​យើង​ឃើញ​ថា​ការរើសអើងមានទាំងនៅសាធារណៈជនទូទៅ មានទាំងគ្រួសារ មាន​ទាំងនៅ​កន្លែង​ការងារ មានពីអ្នកធ្វើគោលនយោបាយ។ ប៉ុន្តែយើងឃើញមានអ្នកដែលគាំទ្រដែរ តាមរយៈ​បណ្ដាញ​សង្គមដូចគ្នា ព្រោះគាត់មានការយល់ដឹង បានន័យថា ហ្នឹងក៏ជាការងារមួយដែរ គេគ្រាន់តែប្រើប្រាស់​រាងកាយរបស់គេ នៅក្នុងការប្រកបរបរ វាជាការងារសុច្ចរិតមួយ វាអត់​ប៉ះពាល់​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ផង វាអត់ហេតុផលត្រូវរើសអើង។

យើងក៏ឃើញមានគ្រួសារមួយចំនួនគាត់ទទួលស្គាល់ការងារហ្នឹង ព្រោះស្ត្រីដែលគាត់​ធ្វើការ​ហ្នឹង គាត់អាចរកចំណូលសម្រាប់ចិញ្ចឹមគ្រួសារ គាត់គោរពម្ដាយឪពុកគាត់ដូចគេដូចឯង គាត់រស់នៅក្នុងភាពជាមនុស្ស បានន័យថារស់នៅក្នុងសហគមន៍ រស់នៅក្នុងគ្រួសារ គោរពគេ ឲ្យតម្លៃ គេជួយគាំទ្រ ជួយរកចំណូលក្នុងគ្រួសារ វាជាការងារសុច្ចរិតមួយ ដោយគ្រួសារ​គាត់​យល់​ឃើញ​ថា​វាមិនមែនជាការងារដែលទៅប៉ះពាល់អ្នកដទៃ ហើយអាចជួយនៅ​ក្នុងគ្រួសារ​បានច្រើន អីចឹងបានជាគ្រួសារគាត់មិនមានហេតុផលត្រូវរើសអើងកូនគាត់ទេ។

Q៖ តើស្ត្រីអ្នកប្រកបរបបម្រើសេវាផ្លូវភេទ ប្រឈមហ្នឹងបញ្ហារអ្វីខ្លះ?

A៖ ​មែនទែនទៅបញ្ហាប្រឈមរបស់គាត់វានៅជុំវិញ ការរើសអើងនឹងការមាក់​ងាយនឹងឯង ការរើស​អើងការមងាយហ្នឹង វារារាំងពួកគាត់ពីការអនុវត្ត ការទទួលបានសិទ្ធិ ដូច្នេះ​ពួក​គាត់​ជួបបញ្ហា​ច្រើន ពាក់ព័ន្ធ​ទៅហ្នឹង​អសុវត្ថិភាព អសន្ដិសុខ ហើយនាំ​ឱ្យមាន​ការកេង​ប្រវ័ញ្ច នាំ​ឱ្យ​មិន​ទទួលបានសេវាសាធារណៈផ្សេងៗ ដូចជាសេវាសុខាភិបាល សេវាអប់រំ ក៏​ដូចជា​សេវា​ច្បាប់ ហើយមួយទៀតនោះដែលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ ដែលនិយាយពីការកេងប្រវ័ញ្ច ក៏​មាន​ប៉ះពាល់​ជាមួយលុ​យដែរ។ បើអ្នកប្រកបរបផ្លូវភេទឯករាជ្យ​ ត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន​គាត់​ចឹ​ង​ទៅ នៅពេលដែលគាត់ប្រកបរបរ​នៅតាមសាធារណៈចឹ​ងទៅ ពេលគេចាប់ខ្លួនវាមាន​បញ្ហា​ច្រើន ដូចជានៅពេលគាត់ប្រកបរបរ​ហ្នឹង គាត់មិនបានលុយ ហើយនៅពេ​​ល​មាន​ការចាប់​ខ្លួន​គា​ត់​ទៅវាមានការទាលុយពីសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ គាត់ត្រូវអស់លុយ ដើម្បី​ដោះដូរ​ជាមួយ​ការរួចខ្លួនដែរ។ ហើយសម្រាប់ការបង់លុយទៅសន្ដិសុខសាធារណៈនេះ មិនមែន​ជា​ផ្លូវការ​ទេ តែវាជាការដោះដូបែបក្រោមតុ ចឹងទៅវាមានការបញ្ជូនបន្តទៅដូចអ្នកឯករាជ្យ​ចឹង  ។

Q៖ តើស្ថានភាពការងារ និងការរស់នៅរបស់ស្ដ្រីដែលប្រកបរបរ​បម្រើសេវា​ផ្លូវភេទ​ជួប​ប្រទះការរើសអើងបែបណាខ្លះ ?

A៖ បើនៅកន្លែងការងារ បើអ្នកនៅឯករាជ្យ​ នៅតាមសាធារណៈមានការចាប់ខ្លួន ចឹង​ពេល​មាន​បញ្ហាទាំ​ងខាងសន្ដិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ មានការចាប់ខ្លួន មានការប្រើពាក្យ​អសុរោះ មាក់​ងាយ ជេរប្រមាថ មានការបញ្ជូនបន្តទៅមន្ទីរ​សង្គមកិច្ចដើម្បីសួរព័ត៌​មាន នឹងក៏​មាន​បញ្ជូន​ទៅមន្ទីរឃុំ​ខ្លួន​ព្រៃ​ស្ពឺ ដែល​អត់​មាន​ជាក់លាក់​ពេល​វេលា​ក្នុង​ការឃុំឃាំង​ច្បាស់​លាស់​អីចឹង​ណា​។ មែនទែនទៅមានការទារ​លុយគាត់ នៅពេលដែលគាត់ចេញមកវិញ អ្នកដែលគាត់ទុកចិត្តយើងគាត់មានការចែករំលែកពាក់ព័ន្ធ នឹងអំពើហិង្សានៅហ្នឹងដែរ នឹង​មាន​ការបៀត​បៀន​ពី​ភ្ញៀវ បានន័យថាពេ​លគេយកទៅ​​ ជួនគេ​ឱ្យលុយ ជួនគេមិនឱ្យលុយ ជួនគេប្រើអំពើហិង្សាផ្សេងៗអីចឹងទៅ។​  

Q៖ ថ្មីៗនេះឃើញមានការលើកឡើង​ពីការផ្ដល់ប្រព័ន្ធការពារសន្តិសុខសង្គម​ដល់ស្ត្រី​ប្រកប​របរ​ប​ម្រើសេវា​ផ្លូវភេទ​ តើដំណើរការដល់ណា​ដែរ​?

A៖ ពួកយើងទើបតែទទួលបានការផ្សព្វផ្សាយពីក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ តាមពិត​តាម​ប្រសាសន៍​​របស់​សម្ដេច បានចេញយូរ​ដែរហើយ។​ ប៉ុន្តែមែនទែនទៅ​ត្រូវមាន​សាមី​ក្រសួង​ដែល​គាត់​ត្រូវទទួលខុសត្រូវ អញ្ចឹងខាងក្រសួងសុខាភិបាល ក្រសួងផែនការ ខាងកិច្ចគាំពារ​សង្គម  ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺអេដស៍ ម្សិលមិញ​នេះគាត់បានធ្វើការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពីសេចក្ដីប្រកាសរបស់អន្តរក្រសួង។ អញ្ចឹងសេចក្ដីប្រកាសរបស់អន្តរក្រសួង ដែលមានក្រសួងចូលរួមទទួលខុសត្រូវ គាត់មានប្រការមួយ ប្រការពី ប្រការបីនិយាយ​ពីនិតិវិធី​ផ្សេងៗ អញ្ចឹងមែនទែនទៅវាទើបតែដំណាក់កាលផ្សព្វផ្សាយទេ មិនទាន់​ចូល​ដល់​ការអនុវត្ត​នៅឡើយទេ នៅត្រឹមការផ្សព្វផ្សាយដែលមានប្រការមួយប្រការពីរបស់គេហ្នឹង។​

យើងមើលឃើញថានៅក្នុងហ្នឹង ពួកយើងអានទៅវានៅមានជាបញ្ហា​សម្រាប់​សហគមន៍​យើង​នៅ​ឡើយទាក់ទងទៅហ្នឹងយន្តការ ទាក់ទងនឹងដំណើរការនិតិវិធី​មួយ​ចំនួន​វា​នៅមិន​ទាន់​ឆ្លើយ​តប​ជាមួយស្ថានភាពជាក់ស្ដែង​របស់អ្នកធ្វើការនៅសេវាកំសាន្ត និងអ្នកប្រកបរបរ​ផ្លូវភេទ​ឯករាជ្យ​នៅឡើយទេ។ ជាដំណើរការវានៅមានភាពស្មុគស្មាញ ព្រោះវានៅក្នុងដំណើរការ​ផ្សព្វផ្សាយ មិនទាន់បានចាប់ផ្ដើមនៅឡើយទេ ព្រោះយើងត្រូវធ្វើការ​ផ្សព្វផ្សាយ​បន្ត​ទៅ​ដល់​សហគមន៍ ប៉ុន្តែមុនទៅដល់សហគមន៍ពួកយើងត្រូវយល់ដែរពីបច្ចេកទេសមួយចំនួន ក៏ដូចជា​នីតិវិធី​មួយ​ចំនួ​នដែរ។ យើងនៅដំណាក់កាលពិគ្រោះយោបល់ជាមួយក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនៅឡើយ វាដំណើរ​ការ ឬ​មិន​ដំណើរការ វាឆ្លើយតប ឬមិនឆ្លើយត ប ជាមួយហ្នឹ ង ស្ថានភាព ជាក់ស្ដែង របស់ អ្នក ប្រកបរបរ​ផ្លូវភេទ។ អញ្ចឹងពួកយើងនៅសិក្សាបន្ថែមទៀតនៅក្នុងហ្នឹងថាតើដំណើរឬមិន​ដំណើរការ ការផ្ដល់ឱ្យវារឿងមួយ​ ការទទួលយកវារឿងមួយ តើវាបានជួបគ្នាហើយឬនៅ ? ព្រោះនៅ​មានភា​ពស្មុគស្មាញ។

Q៖ តើលោកស្រីមានជាអនុសាសន៍អ្វីបន្ថែម​ពាក់ព័ន្ធនឹងការងារ​របស់​ស្ត្រីអ្នក​ប្រកបរ​បរ​បម្រើ​សេវាផ្លូ​វ​ភេទនៅ​កម្ពុជា?

A៖ ការពិតទៅដូចនិយាយចឹង យើងមានកម្មវិធីមួយចំនួន តែមែនទែនទៅយើងនៅតែ​ជំរុញ​ឱ្យសាធារណៈជនទូទៅបញ្ឈប់ការរើសអើង ការមាក់ងាយ មកលើអ្នកប្រកបរបផ្លូវភេទ ក្នុង​នាម​ជា​មនុស្សគាត់មានសិទ្ធិ​ក្នុងការ​ធ្វើការ​ជ្រើសរើស​ប្រភេទ​ការងារ​ទៅ​តាម​លទ្ធភាព​របស់​គាត់ ឱ្យតែការងារ​ហ្នឹង​វា​ជាការងារ​សុច្ចរិត គាត់ប្រើប្រាស់រាងកាយរបស់គាត់ អញ្ចឹង​សុំ​ឱ្យ​ទាំងអស់​គ្នា​យល់​ហើយធ្វើការគាំទ្រ ដើម្បីម៉េចលុបបំបាត់អំពើហឹង្សា និងការរើសអើង​មក​លើ​ស្ត្រី និង​ស្នើសុំ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បញ្ឈប់​ការដាក់​ទោស​ទាន់​តាមរយៈ​ច្បាប់​គោល​នយោបាយ​ផ្សេងៗ ឧទាហរណ៍​ដូចជា​ច្បាប់ជួញដូរ​គោលនយោបាយភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាព សណ្ដាប់ធ្នាប់​សាធារណៈអីហ្នឹង ព្រោះវាប៉ះពាល់ទៅដល់សិទ្ធិអ្នកប្រកបរបរផ្លូវភេទ វាប៉ះពាល់​ទៅដល់​សេដ្ឋកិច្ច ប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅដោយសមរម្យនឹងថ្លៃថ្នូររបស់គាត់។

Q៖ អរគុណ​លោកស្រី ប៉ិច ប៉ូឡែត!

ក្រុមអ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប ជួបជាមួយក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតអន្តរជាតិមកពីប្រទេសជប៉ុន

លោក ហង្ស ពុទ្ធា សមាជិកគ.ជ.ប និងជាប្រធានក្រុមអ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ព នាថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ បានជួបលោក ណាអូតូ សាកាហ្គុជិ (Mr. Naoto Sakaguchi) ជាប្រធានក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតអន្តរជាតិមកពីប្រទេសជប៉ុនរួមទាំងសហការីចំនួន ៧រូប ដើម្បីស្វែងយល់ពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តនីតិកាលទី៧ ឆ្នាំ២០២៣។

យោងទៅតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានគ.ជ.ប លោក ណាអូតូ សាកាហ្គុជិ បានរំលឹកអំពីការងាររបស់លោកធ្លាប់ធ្វើនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងនាមជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្តកាលពី ៣១ឆ្នាំ កន្លងមក នាសម័យកាលអ៊ុនតាក់ និងលោកធ្លាប់ជាសមាជិករដ្ឋសភាជប៉ុនចំនួន ២ អាណត្តិ។

លោកបាន បញ្ជាក់ថា ការចូលរួមរបស់គណៈប្រតិភូសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតអន្តរជាតិមកពីប្រទេសជប៉ុននៅ ពេលនេះ មិនមែនចូលរួមរបស់គណៈប្រតិភូសង្កេតការណ៏បោះឆ្នោតអន្តរជាតិមកពីប្រទេសជប៉ុនទេ គឺក្រុមរបស់លោកមកតាមអង្គការមិនមែន រដ្ឋាភិបាលដែលមានទីសាក់ការនៅប្រទេសជប៉ុន ហើយជំនួបនៅពេលនេះលោកចង់ស្វែងយល់ និង មានសំណួរមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ២០២៣នេះ។

ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបាននិយាយថា លោកហង្ស ពុទ្ធា បានជម្រាបជូនគណៈប្រតិភូ អំពីប្រវត្តិនៃការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាថា នៅឆ្នាំ១៩៩៣ គឺជាការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសភាធម្មនុញ្ញ ដែលការបោះឆ្នោតនោះ បានរៀបចំដោយអាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្ននៃអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា «UNTAC» ។

លោកបានបន្តថា នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ប្រទេសកម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយខ្លួនឯង និងបាន រៀបចំការបោះឆ្នោតជាបន្តបន្ទាប់មកទៀតរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ រហូតមកទល់ពេលនេះ គ.ជ.ប បានរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយខ្លួនឯងយ៉ាងទៀងទាត់ ទាំងសកល នឹងអសកល ចំនួន ១៦ លើករួច មកហើយ។

លោកបានលើកឡើងអំពីដំណាក់កាលសំខាន់ៗទាំង ៤ នៃការបោះឆ្នោតដើម្បីឱ្យក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិបានយល់ និងពន្យល់បន្ថែមអំពីតួនាទី ភាកិច្ចនិងក្រមសីលធម៌របស់អ្នកអង្កេតការណ៏បោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាផងដែរ។

ក្នុងនោះដែលក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតអន្តរជាតិបានលើកឡើងនូវសំណួរមួយចំនួនដូចជាចំនួនអ្នកសង្កេតការជាតិ និងអន្តរជាតិការចុះបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ដែល គ.ជ.ប បានសម្រេចបដិសេធចំនួន ២គណបក្ស សកម្មភាពឃោសនាបោះឆ្នោត ជាដើម។

ក្រុមអ្នកនាំពាក្យបានឆ្លើយតបម្ដងមួយសំណួរៗដោយបានបញ្ជាក់ថាគិតត្រឹម ថ្ងៃទី ២០ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ គ.ជ.ប បានទទួលអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតអន្តរជាតិជាង ៦០០ នាក់ ប្រៀបធៀបនឹងការបោះឆ្នោតសកលកន្លងមក មានចំនួនជាង ៥០០នាក់តែប៉ុណ្ណោះ។

ចំពោះហេតុផលគណបក្សនយោបាយចំនួន ២ ដែលត្រូវបាន គ.ជ.ប និងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបដិសេធ ដោយសារគណបក្សនយោបាយមិនបានបំពេញលក្ខខណ្ឌតាមច្បាប់និងតាមនីតិវីធី។

រីឯការឃោសនាបោះឆ្នោត គណបក្សនយោបាយនីមួយៗ កំពុងធ្វើសកម្មភាពតាមលទ្ធភាពរបស់ខ្លួនស្របតាមនីតិវិធីឃោសនា បោះឆ្នោតដែលគិតមកដល់ពេលរយៈពេល២០ថ្ងៃហើយ៕

គណបក្សភ្លើងទៀនថា សកម្មជនគណបក្សមួយចំនួននៅតែរងការគាបសង្កត់ និងគំរាមកំហែង

គណបក្សភ្លើងទៀន បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ព័ត៌មានមួយកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ដោយសម្ដែងការភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំងចំពោះការចាប់ខ្លួនសកម្មជនគណបក្សភ្លើងទៀន។

សមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយក និងជាសមាជិកក្រុមការងារបក្សភ្លើងទៀន លោក លី រី និង ប្រធានស្តីទីគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ប៊ុន ខេត ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ និងឃុំខ្លួនយ៉ាងអយុត្តិធម៌កាលពីថ្ងៃទី១៤ កក្កដា ២០២៣កន្លងទៅ។

គណបក្សភ្លើងទៀនថា ខ្លួនតែងតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍អហិង្សា និងសន្តិវិធីក្នុងការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយស្របតាមស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងច្បាប់ជាធរមាន ជាពិសេសច្បាប់ស្តីពីគណបក្សយោបាយ។

លោក គីមសួរ ភីរិទ្ធិ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀនប្រាប់Newsroom Cambodiaថា ការចាប់ខ្លួននេះគឺ ជាលទ្ធផលនៃការធ្វើ​វិសោធនកម្មច្បាប់ថ្មី។ ប៉ុន្តែលោកថា ការអនុវត្តច្បាប់ទាំងនេះគួរតែត្រូវបានធ្វើតាមនីតិវិធីច្បាប់។

លោកថា៖ «អាហ្នឹងវាជាលទ្ធផលនៃការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ហ្នឹងហើយ ហើយខ្ញុំមិនដឹងថាគាត់ប្រព្រឹត្តបទល្មើសអីយ៉ាងម៉េចដែលទាក់ទងនឹងច្បាប់ទេ ព្រោះបទចោទប្រកាន់សុទ្ធតែញុះញង់ បង្កចលាចលសង្គម ខ្ញុំមិនដឹងថាគាត់និយាយអីខ្លះទេ។ រឿងហ្នឹងវាស្ថិតទៅលើដៃមេធាវី ហើយខ្ញុំអត់បានតាមដានរឿងករណីការកាត់ក្តីហ្នឹងទេ»។

លោក​បន្ថែម​ថា៖ «ចឹងខ្ញុំអាចជូនព័ត៌មានត្រឹមតែថា ទី១វាជាលទ្ធផលនៃការអនុវត្តច្បាប់ដែលទើបនឹងធ្វើវិសោធនកម្ម។ ទី២ យើងគ្រាន់តែសុំធ្វើម៉េច បើមានបញ្ហាចោទប្រកាន់ចឹងធ្វើឲ្យវាតាមនីតិវិធីទៅ កុំទៅចាប់កណ្តាលយប់មើលតែទោសព្រហ្មទណ្ឌជាក់ស្តែង ទៅប្លន់ ទៅកាប់សម្លាប់គេ។ គាត់មានអាសយដ្ឋានមានអីត្រឹមត្រូវ ចឹងយើងអាចធ្វើតាមនីតិវិធីទៅពេលខ្លះ»។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣នេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀន ចំនួន ២ រូបបន្ថែមទៀតត្រូវបានចាប់ខ្លួន។ លោក អេង ស្រូយ សមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយក និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិគណបក្សខេត្តត្បូងឃ្មុំ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅវេលាម៉ោងប្រមាណ ៤ រសៀល និងលោកស្រី វង រុន្នី សមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយក និងជាប្រធានចលនាស្រ្តីគណបក្សភ្លេីងទៀន ថ្នាក់ជាតិ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅឯគេហដ្ឋានរបស់លោកស្រីក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ នៅវេលាម៉ោង ៥:១២ នាទី រសៀល៕

ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយចំនួន៧ នឹងធ្វើការផ្សាយលទ្ធផលបឋមនៃការបោះឆ្នោត

គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បានកំណត់យកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយផ្លូវការចំនួន៧ ដើម្បីធ្វើការផ្សាយលទ្ធផលបឋមនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តនីតិកាលទី៧ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តិទៅនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ។

យោងតាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់គ.ជ.ប កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ បានឱ្យដឹងថា៖ ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានលទ្ធផលបឋមនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៧ ឆ្នាំ២០២៣ នឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅល្ងាចថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ រហូតដល់ម៉ោង ១២:០០យប់ និងបន្តផ្សាយចាប់ពីម៉ោង ៨:០០ព្រឹក ថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។

ការផ្សាយនេះគឺធ្វើឡើងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដូចជា៖ ទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជា (ទ.ទ.ក) វិទ្យុជាតិកម្ពុជា (វិទ្យុ AM 918 KHz វិទ្យុ FM 96 MHz និងវិទ្យុវត្តភ្នំ FM 105.70 MHz) ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានកម្ពុជា-AKP គេហទំព័រ គ.ជ.ប៖ electresult.nec.gov.kh កម្មវិធីទូរស័ព្ទដៃ (App)៖ NEC KH និង CamNEC News Facebook៖ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត National Election Committee YouTube៖ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត National Election Committee៕

ព័ត៌មានពិស្តារ៖ ពលរដ្ឋខ្លះដឹងមិនច្បាស់​ពីគោលនយោ​បាយបក្ស​ ខណៈការបោះឆ្នោតកាន់តែកៀក

ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន លើកឡើងថាពួកគេនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់​អំពីគោលនយោបាយរប​ស់គ​​ណ​បក្ស​នី​​មួ​យ​​ៗ នៅក្នុងអាណត្តិទី៧នេះនៅឡើយទេ ខណៈអ្ន​កជំនា​ញ​​​​គោលនយោបាយ ចាត់ទុកការដែលពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោតយ​​ល់មិនបានស៊ីជម្រៅទៅលើកម្មវិធីនយោបាយ វាងាយនឹងឆាប់ចាញ់បោកអ្នកនយោបាយ ជាពិ​​សេ​ស​ អាចធ្វើឱ្យការសម្រេចចិត្តក្នុងការបោះឆ្នោត នាំទៅដល់ការជ្រើសរើសមេដឹកនាំខុស។

មានមុខរបរជាអ្នករត់ម៉ូតូកង់​ លោក ចាន់ ផាត ឱ្យដឹងថាលោ​កតែងតែឮសារនយោបាយ តាមរយៈឧបក​​រណ៍​​​បំពងសំឡេង នៅអំឡុងយុទ្ធនាការស្វែងរកសំឡេងឆ្នោត របស់គណបក្សនយោបាយ មានគណបក្សរា​​ជា​និយម ហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សប្រជាជ​ន​កម្ពុជាជាដើម។ក៏ប៉ុន្តែ​លោ​កថា ការស្តាប់ម្តងម្កាល់របស់លោកនេះ ហាក់មិនបាន​​ស្តាប់​​ឱ្យបានចប់ចុងចប់ដើមទេ អំពីគោលនយោបាយរបស់គណបក្សទាំងនោះ ព្រោះ​​រវល់នឹងកិច្ចការប្រចាំថ្ងៃ ជាពិសេសរកចំណូលដើម្បីផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។

លោកបន្តថា៖«អត់បានទៅស្តាប់ដែរ លឺសូរតែមួយប្រាវៗ ជិះកាត់ទៅឃើញៗ អត់បានឈប់ចាំមើលស្តាប់! មិនសូវចាំទេ! ​ចាំតែគេស្រែកឈ្នះៗ ឈ្នះ ។ពេលវេលាយើងរកស៊ី! យើងអត់បើយើងនៅរវល់តែចាំស្តាប់គេ ដាច់បាយ »។

ហាក់មិនខុសគ្នាទេ អ្នកប្រកបរបរលក់ភេសជ្ជៈតាមរ៉ឺម៉ក លោកស្រី ជិន សុខាន់ ថ្លែងថា​​រូបគេក៏មិន​​បាន​​ដឹង​ពី​​​សា​​ររប​ស់គណបក្សនយោបាយដែលត្រូវប្រកួតប្រជែងនាពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះដែរទេ។

ស្ថិតក្នុងវ័យប្រមាណ ៤៦​ឆ្នាំរូ​​​ប លោកស្រី មានប្រសាសន៍ថាទៀតថា លោកស្រីហាក់មិនចង់ដឹងពីបញ្ហា​​ន​​យោ​​បា​​​យ​ប៉ុន្មានឡើយ ព្រោះត្រឹមអ្នករកស៊ីតូចតាចម្នាក់ មិនចាំបាច់ត្រូវគិតពីបញ្ហានយោបាយនេះទេ។

លោកស្រីបន្តថា៖«ខ្ញុំអត់ចង់ដឹងព្រោះខ្ញុំអ្នកលក់អ៊ឹចឹង ខ្ជិលចង់ដឹង។ ការពិតក៏ចង់គិតដែរ ប៉ុន្តែគ្រាន់ថាខ្ញុំ​​​គិ​ត​​​ក៏​​​គិតមិនចេញដែរ អ៊ឹចឹងខ្ញុំដឹងតែលក់ រកស៊ីចិញ្ចឹមឆ្នាំងបន្តិចៗ »។

ការបោះឆ្នោតសភាតំណាងរាស្រ្ត សម្រាប់នីតិកាលទី៧ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃអាទិត្យទី ២៣ ខែ កក្កដា។គណបក្សនយោបាយចំនួន ២០ បានចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត សម្រាប់អាណត្តិទី៧នេះ។ក៏ប៉ុន្តែ ស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានបដិសេធគណបក្ស២ ក្នុងនោះមានគណបក្សភ្លើងទៀន និងគណបក្សមហាសាមគ្គីជាតិខ្មែរ ក្រោមហេតុផលខុសនីតិវិធីរដ្ឋបាល។

សម្រាប់ យុវជន អ៊ុន ចិន្តា ដែលបានចូលរួមហែរក្បួនថ្ងៃបិទបញ្ច​ប់ នៃយុទ្ធ​នា​ការ​ឃោ​សនាស្វែងរកសំឡេងគាំទ្រ ជាមួយនិងគណបក្សកាន់អំណាច ឱ្យដឹងដែរថា លោកមិនបានដឹងទាល់​តែសោះពីគោលនយោ​បា​​យ​រប​ស់គណប​ក្សប្រ​ជា​​ជ​នក​ម្ពុជា ពោ​​លគឺចូ​ល​​រួ​​មដោយសារតែទទួលបានដំណឹងថាជាបក្សដែលផ្តល់ជូ​ន​​នូវ​​ស​ន្តិភាព។​​

ស្ថិតក្នុងវ័យ​​១​៨ឆ្នាំយុវជនរូបនេះ​ លើ​​ក​ឡើង​​ថា​​ ការ​​មិនបានដឹងពីសារនយោបាយ​បែបនេះអាចនឹង​ធ្វើឱ្យ​​លោ​​​​​​ក​​​​​ជួបផលវិ​​​បា​​កខ្លះដែរ ក្នុ​ង​​កា​រស​ម្រេ​​​​​ចចិត្ត​​ជ្រើ​ស​រើសគណបក្សដែលខ្លួនត្រូវបោះឆ្នោតឱ្យ។

លោកបន្តថា៖«ខ្ញុំដឹងតែសន្តិភាព! គេប្រាប់ថាសន្តិភាព »។

គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតាមរយៈ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃបើកយុទ្ធនាការឃោ​សនា​​បោះ​​​​ឆ្នោ​ត​ថ្ងៃទី១ បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយអាទិភាពចំនួន៦ចំណុច ដូចជានឹងផ្ដល់ការថែទាំសុខភាពដល់គ្រួសារងាយរងគ្រោះ និងបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញដោយឥតបង់ថ្លៃជាដើម ជាពិសេសនឹងពង្រាយមន្រ្តីកសិកម្មឱ្យបានគ្រប់ឃុំទាំងអស់នៅជនបទ។

អ្នកគាំទ្រ គណបក្ស ហ្វ៊ុនសុិនបុិច ចូលរួមក្នុងថ្ងៃបញ្ចប់យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៧ នៅថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។ (រូបភាព ៖ ប៉ា តុងចិន )

ដោយឡែក គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិដែលមាន លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ជាប្រធានវិញ បានដាក់ចេញនូវគោលន​​យោ​​បាយអាទិភា​ពមួយចំនួនសម្រាប់ប្រកួតប្រជែង នៅក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ។គេសង្កេតឃើញ គណបក្សដែល​​ធ្លាប់មានប្រវត្តិឈាមជ័រ កើតចេញពីរាជានិយមផង គោលនយោបាយដែលទំនងហាក់លេចធ្លោ ក្នុងចំ​​ណោ​​មកម្មវិធីនយោបាយផ្សេងទៀត គឺគណបក្សនឹងទម្លាក់ថវិកាដើម្បីអភិវឌ្ឍភូមិ ឃុំចំនួន៥០ម៉ឺនដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។

រីឯគណបក្សប្រជាធិយតេយ្យមូលដ្ឋានដែលមាន លោក យ៉េង វីរៈ ជាប្រធាន ក៏បាន​ដាក់ចេញ​គោល​នយោ​បាយ​ចំនួន១១ចំនុចដែរ ក្នុងនោះគណបក្សដែលបង្កើតឡើងចេញពីក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល បានជ្រើសរើសយកគោលនយោបាយជាអាទិភាព ក្នុងចំណោមក្មវិធីនយោបាយសំខាន់ៗដទៃតៀត គឺការកំ​​ណត់អាណត្តិសម្រាប់មុខតំណែងនាយ​ករដ្ឋ​​មន្ត្រី​​។

ជុំវិញករណីនេះ អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត​ មាស នី ចាត់ទុកថាការដែលព​​លរដ្ឋមិនបា​​នយល់​​ដឹងពីសកម្មភាពនយោបាយ អាចដោយសារតែពួកគេ​​មិនចង់ខ្វាយខ្វល់ពីបញ្ហា​​នយោ​បា​យ និងអាច​​មកពីអ្នកនយោ​បាយមិនសូវបានផ្សព្វផ្សា​យ កម្មវិធីនយោបាយឱ្យពលរដ្ឋបានដឹងពីគោល​ន​យោ​​បា​​យ។

លោកបន្តថា៖«ជាបញ្ហាមួយដែលវាមានប៉ះពាល់ដល់គុណភាពនៃលទ្ធផលការបោះឆ្នោត ដោយ​​សារទី​១ព​ល​រដ្ឋគាត់ទៅ​បោះ(ឆ្នោត)ដោយសារតែគេប្រាប់ឱ្យទៅបោះ ឬគាត់ធ្លាប់ទៅបោះ មិនមែនគាត់ស្រ​លាញ់​ទៅ​លើ​គោលនយោបាយរបស់គណបក្សនោះទេ ហើយទី២ជួនកាលវាអាចធ្វើអ្នកខ្លះគេមិនខ្វល់តែម្តង ដោ​យ​សារគេមិនដឹង ហើយគេមិនទៅក៏មិនបាន »។

ចំណែក លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ​​(L​​ic​​a​​d​​h​​o​​) ចាត់ទុកថា ពល​រដ្ឋ​ម្នាក់ៗមានសិទ្ធិជ្រើសរើសគណបក្សនយោបាយដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ក៏ប៉ុន្តែលោកថា​​កា​​​​រ​​​ដែ​​ល​​ម្ចា​ស់​​ឆ្នោតមិ​នបាន​យ​​ក​​ចិ​ត្ត​​​ទុក​ដាក់ និងគិតគូរពីគោលនយោបាយរបស់គណបក្សនីមួយៗ អាច​​​នឹ​ងបង្កផលប៉ះ​ពាល់​​ដល់​​ពួកគាត់​ដោយមិ​នដឹ​ង​​ខ្លួន ប្រសិនបើអ្នកជាប់ឆ្នោតអនុវត្តខុសពីការសន្យា។

លោកបន្តថា៖«បើសិនជាគាត់មិនបានឈ្វេងយល់ គឺគាត់អត់បានដឹងទេ អ៊ឹចឹងថ្ងៃក្រោយទៅ ទោះបីជាគ​ណ​​​​បក្សនយោបាយហ្នឹងគាត់ធ្វើអីក៏គាត់មិនបានដឹងថា គោលនយោបាយគណបក្សវាយ៉ាងម៉េច ហើយគ​ណ​​បក្សហ្នឹ​ងបានសន្យាយ៉ាងម៉េច គឺអត់បានដឹងទេ »។

បន្ថែមពីលើនេះ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ បញ្ជាក់ទៀតថា ដើម្បីចៀសវាងការ​​អនុវត្តផ្ទុ​​យពីកា​​រសន្យា​​ពី​​សំ​​ណាក់គណបក្សនយោបាយដែលជាប់ឆ្នោត ពលរដ្ឋត្រូវតា​ម​ដា​ន​​សារនយោបាយ និងទង្វើរបស់អ្នក​​ន​​យោ​​​បាយ​​ឱ្យបានហ្ម​ត់​​ចត់​។

លោកបន្តថា៖«គាត់(ពលរដ្ឋ)ត្រូវតាមដានមើលទៅលើគោលនយោបាយ និងការសន្យារបស់គណ​បក្ស​ហ្នឹង ហើយទៅមើលលើលទ្ធភាពនៃទង្វើរបស់គណបក្សហ្នឹងថាតើគាត់អាចជឿទុកចិត្ត និងអាចគាំទ្រ​បាន​ទេ​។ ហើយបន្ទាប់គាត់ពីបោះឆ្នោតហើយ ក៏គាត់ត្រូវតែមានការតាមដានតទៅទៀត ថាគណបក្ស​ដែល​ជាប់​ឆ្នោ​ត​ហ្នឹងបានធ្វើតាមគោលនយោបាយឬទេ? ធ្វើតាមការសន្យាឬទេ »។

គេសង្កេតឃើញថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តសម្រាប់អាណត្តិទី៧នេះ សម្រាប់ថ្ងៃយុទ្ធនាកា​​​រ​​ឃោសនា ស្វែងរកសំឡេងគាំទ្រ ហាក់មានភាពស្ងប់ស្ងាត់ បើធៀបនឹងអាណត្តិមុនៗនៅតាមដងផ្លូវ។

នៅតាមមហាវិថីធំៗ នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ យូរៗទើបគេឮសារនយោបាយរបស់គណបក្ស ដែលចូលរួម​​ប្រ​​​កួ​​តប្រជែងម្តង ជាពិសេសគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តាមរយៈសំឡេងឧឃោសនសព្ទ។ក្រៅពីនេះ គណ​​ប​​​ក្សនយោបាយ ១៧ ផ្សេងទៀត ហាក់មិនសូវជាមានសកម្មភាពអ្វីទេ មានពេលខ្លះ គេមិនទាំងដឹងថា តើ​​សា​​​​​​រន​​យោ​​បាយរបស់គណបក្សទាំងនោះ ផ្តោតលើអ្វីខ្លះផង។

សម្រាប់ លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម យល់ឃើញថាដើម្បីអាចឱ្យ​​ពលរដ្ឋ​​ម្ចាស់​​ឆ្នោ​​ត ដឹងពីកម្មវិធីនយោបាយ របស់គណបក្សនីមួយៗ លុះត្រាតែរដ្ឋបើកទូលាយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ឱ្យបា​​ន​​ស្មើ​ភាពគ្នា ទើបធានាបានថា ពលរដ្ឋទទួលបានដំណឹងគ្រប់គ្រាន់ ដែលអាចជាមធ្យោបាយ​​ជួយ​ឱ្យ​​ពួក​គេ​​ងា​​​យក្នុងការសម្រេចចិត្តជ្រើសរើស គណបក្សណាមួយដែលខ្លួនពេញចិត្ត ដោយពិតប្រាកដទៅបាន៕

គណៈម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ប្រកាសថាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន

គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គជប) បានចេញប្រកាសអំពីស្ថានភាពទូទៅនៃការឃោសនាបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តនីតិកាលទី៧ ឆ្នាំ២០២៣ នៅទីតាំងចំនួន៧ ថាស្ថានភាពបានប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូន មានសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព សណ្តាប់ធ្នាប់ល្អ និងគ្មានអំពើហិង្សា។

គជប បានបន្ថែមទៀតថា មានគណបក្សនយោបាយ ចំនួន ១៣ បានធើ្វសកម្មភាពឃោសនាបោះឆ្នោត ក្នុងនោះមានគណបក្សនយោបាយ ចំនួន ៦ បានហែក្បួនឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតនិងបានធើ្វការឃោសនាបោះឆ្នោតតាមរយៈសកម្មភាពជួបប្រជុំជាមួយសមាជិក សកម្មជន និងអ្នកគាំទ្រ ចាក់មេក្រូផ្សព្វផ្សាយនៅទីស្នាក់ការ និងចល័តតាមភូមិ ចែកខិត្តបណ្ណតាមខ្នងផ្ទះ បិទខិត្តបណ្ណ និងចងបដានៅតាមទីសាធារណៈប្រគំតន្រ្តី សម្តែងសិល្បៈ ចាក់បញ្ចាំងស្លាយវីដេអូរ នៅតាមមណ្ឌលបោះឆ្នោតដែលខ្លួនឈរឈ្មោះ។

ការឃោសនាបោះឆ្នោះជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត នីតិកាលទី៧ ឆ្នាំ២០២៣ មានរយៈពេល ២១ថ្ងៃ ដែលត្រូវបញ្ចប់នៅថ្ងៃសុក្រនេះ៕

អ្នកឃ្លាំមើលចាត់ទុកការបិទតំបន់ភ្នំខ្នងផ្សារក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោតជាចេតនាយោបាយ

អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម បង្ហាញការសោកស្តាយចំពោះ អាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដែលសម្រេចហាមឃាត់មិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដើរកំសាន្តនៅរម្មណីយដា្ឋននៅលើភ្នំខ្នងផ្សារ ដែលស្ថិតនៅក្នុងស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដោយថា នេះគឺចេតនានយោបាយរបស់បក្សកាន់អំណាចដើម្បីបង្ខំឱ្យពលរដ្ឋចេញទៅបោះឆ្នោត។

សកម្មជនបរិស្ថាន និងសិទ្ធមនុស្ស លោក ម៉ា ចិត្រា យល់ឃើញថា ការបោះឆ្នោតគឺជាសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋគ្រប់រូបដែលមិនមែនជាកាព្វកិច្ចនោះទេ។លោក ចាត់ទុកថា ការហាមឃាត់របស់មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកំ​ពង់​ស្ពឺនេះ គឺជារឿងនយោបាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ដោយបារម្ភខ្លាចបាត់សន្លឹកឆ្នោតទើបស​​ម្រេ​​​ចបិទបែបនេះ។

លោកបន្តថា៖ «យើងមើលឃើញថា នេះជាចេតនានយោបាយសុទ្ធសាតវាមិនមែនជាចេតនាកិច្ចការពារធនធានធម្មជាតិទេ។មានន័យថា ខាងមន្រ្តីបរិស្ថានខេត្តកំពង់ស្ពឺនេះ ការចេញសេចក្តីប្រកាសជួនដំណឺងនេះ វាស្ថិតនៅក្រោមរូបភាពនយោបាយ ជាជាងស្ថិតនៅក្រោមរូបភាពគេហៅថា​កាតព្វកិច្ចមន្ទីរបរិសា្ថន​ អាហ្នឹងយើងមើលឃើញអ៊ីចឹង»

កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ មន្ទីរបរិសា្ថនខេត្តកំពង់ស្ពឺបានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងមួយ ដោយហាមឃាត់ប្រជាពលរដ្ឋមិនឱ្យដើរកំសាន្តនៅលើភ្នំខ្នងផ្សារ នៃឧទ្យានជាតិជួរភ្នំក្រវាញកណ្តាល ក្នុងភូ​​មិសាស្រ្ត ខេត្តកំពង់ស្ពឺ រយៈពេល ៣ថ្ងៃ ចាប់ពីទីថ្ងៃទី២១ ដល់ថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។ក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងដដែលបានព្រមានចាត់វិធានការច្បាប់ ក្នុងករណីដែលប្រជាពលរដ្ឋណាម្នាក់ល្មើសទៅនឹងបំរា​​ម​នេះដោយមិនលើកលើកឡើយ។

សម្រាប់អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស លោក ម៉ា ចិត្រា យល់ឃើញថា ការហាមឃាត់បែបនេះគឺបានប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិក្នុងការដើរហើរ របស់ប្រជាពលរដ្ឋ​ និងសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច របស់ប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋានដែលបានរកចំ​​ណូ​លពីភ្ញៀវទេសចរណ៍នៅតំបន់នោះ។លោកថា ថ្ងៃបោះឆ្នោតជាពេលវេលាដែលរដ្ឋាភិបាលបានកំណត់ឱ្យមា​​ន​​ការឈប់សម្រាក ​ដូចនេះលោកថាពលរដ្ឋអាចទៅលេងកំសាន្តដោយសេរី ដោយមិនគួរមានការរិតត្បិតបែ​ប​នេះឡើយ។

លោកបន្តថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជាយើងអត់មានដាក់ប្រទេសក្នុងភាពអាសន្នទេ អ៊ីចឹងថ្ងៃបោះឆ្នោតនេះ គឺប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិក្នុងការទៅដំណើរកំសាន្តគ្រប់កន្លែងបានអត់ត្រូវការហាមឃាត់ប្រជាពលរដ្ឋបែបនេះ​​ទេ។ អាហ្នឹងយើងត្រូវពិនិត្យមើលត្រង់ហ្នឹងឡើងវិញ»។  

ជាមួយគ្នានេះ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីការអភិវឌ្ឍ និងសន្ដិភាព លោក យង់ គិមអេង ចាត់ទុកថា ការហាមឃាត់មិនពលរដ្ឋដើរកំសាន្តលើភ្នំខ្នងផ្សារនេះ វាជារឿងខុសឆ្គងមួយ។លោកបង្ហាញការខកចិត្តក្រោ​​យពេលដែលទទួលបានដំណឹងពីការហាមឃាត់មិនឱ្យធ្វើដំណើរទៅកាន់តំបន់រម្មណីយដ្ឋានភ្នំ​​ខ្នង​​ផ្សារ ក្នុងអំឡុងថ្ងៃបោះឆ្នោតបែបនេះ។

លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំមានការសោកស្តាយដែរចំពោះព័ត៌មានហ្នឹង ធម្មតាប្រជាជនខ្លះដែលគ្នាបោះឆ្នោត មិនដឹងទៅណា គេទៅដើរលេងដើរអីខ្លះទៅបាទ! បិទវាអត់សមរម្យ។ហេតុអីបានចាំបាច់បិទ! ខ្នងភ្នំផ្សារមានមនុស្សឯណាទៅឡើងរាប់ម៉ឺន រាប់ពាន់នាក់អី»

ជុំវិញករណីនេះ ប្រធានមន្ទីរបរិសា្ថន ខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក ឱម ម៉ាក់ធារី បានឆ្លើយថា ការហាមឃាត់នេះមិនមែនជាចេតនានយោបាយអ្វីនោះទេ។លោកថា បម្រាមនេះ គឺដើម្បីគិតគូរពីសុវត្ថិភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែ​​ល​បានឡើងទៅកំសាន្តនៅទីនោះ ដោយថា ក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោតមិនមានមន្ត្រីប្រចាំការដើម្បីការពាររប្រជាព​​ល​​​រដ្ឋដែលទៅកំសាន្តនោះទេ។

លោកបន្តថា៖ «បង! មកសួរខ្ញុំអ៊ីចឹង ការងាររៀងខ្លួន ការងារររបស់រដ្ឋ! រដ្ឋឱ្យបិទ ហើយម៉េច?មានសិទ្ធិអីធំ​​ជាងរដ្ឋ​ព្រោះមនុស្សរវល់បោះឆ្នោត ហើយមានពេលណាជូនគាត់ទៅលើកន្លែងហ្នឹង បោះឆ្នោតហើយឡើទៅវិញទៅមានបញ្ហាអី»។ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្តនីតិកាលទី៧នេះ ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២៣ ខែក្កដា ឆ្នាំ២​​០​​២​​៣ ខាងមុខនេះ គណបក្សន​​យោ​​បាយចំនួន១៨ នឹងចូលរួមប្រកួតប្រជែងដណ្តើមកៅអីនៅក្នុងរដ្ឋសភា។ អំឡុងពេលនៃការឃោ​សនាស្វែងរកសំឡេងឆ្នោតនេះ គេសង្កេតឃើញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺមា​​ន​​​​​ធនធានច្រើនជាងបក្សនយោបាយផ្សេ​ង​​ទៀត ក្រោយពេលគណបក្សភ្លើងទៀន ត្រូវបាន គ.ជ.ប បិទផ្លូ​​​វ​មិ​​ន​​​ឱ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងអាណត្តិនេះ ក្រោមហេតុផលខុសនីតិវិធី៕

លោក ឃួង ស្រេង បើកផ្លូវឱ្យលោក គង់​ រ៉ៃយ៉ា ចាកចេញពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា

ប្រធានគណៈកម្មាធិការគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញ បានបើកផ្លូវឱ្យអតីតស​​មាជិកបក្សភ្លើង​​ទៀ​​នមួយរូប ដែលធ្លាប់ផ្តាច់ខ្លនចេញពីគណបក្សជំទាស់នេះ បានចាក​ចេញពីទ្រនំថ្មីដែល​​ខ្លួនទើប​​​​​​ចុះ​​ចូ​​ល​​​ក្នុងរយៈពេលខ្លី ទៅតាមការស្នើសុំ។

កាលពីថ្ងៃទី ១៨ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា សុំលាឈប់ពីសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក្រោ​​យលោកបានចុះចូលកាលពី ខែមិថុនា។

លោក ឃួង ស្រេង អភិបាលនៃគណៈអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ និងជាប្រធានគណៈកម្មការ​​កណ្តាល​​គណ​​ប​ក្សប្រជាជនកម្ពុជា លើកឡើងថា លោកគោរពតាមការសម្រេចចិត្តរបស់សាមីខ្លួន ដោយសារប្រទេសកម្ពុជាប្រកាន់យករបបនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ក្នុងន័យនេះ លោកថា ការចូលរួម ឬការចា​​ក​​ចេ​​ញរបស់ពលរដ្ឋទៅកាន់គណបក្សនយោបាយណាមួយ វាគឺជាដំណើរការធម្មតានៅក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ។

លោកបន្តថា៖ «បើគេសូមហើយទោះយើងមិនអនុញ្ញាតក៏គេចេញដែរ។យើងមិនឃាំងគេ ឱ្យធ្វើការគាំទ្រគ​ណ​បក្សនយោបាយណាដែលគេមិនពេញចិត្តនោះទេ»

នៅថ្ងៃទី ២១ ខែ កក្កដា នេះ លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ដែលកំពុងនិរទេសខ្លួនដោយសារបារម្ភពីសុវត្ថិភាពក្រោយចា​​កចេញពីបក្សកាន់អំណាច បានបដិសេធ ក្នុងការអត្ថាធិប្បាយជាមួយ Newsroom Cambodia ក្រោមហេ​​តុផលថា លោ​​កកំពុងជាប់មានធុរៈចាំបាច់។ប៉ុន្តែតាមរយៈបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃពុធ លោក រ៉ៃយ៉ា ថ្លែងថា​ ការចុះចូលជាមួយគណបក្សកាន់អំណាច គឺដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពផ្ទា​​ល់​​ខ្លួន។

ម្យ៉ាងវិញទៀត អ្វីដែលជំរុញឱ្យលោកត្រូវបង្ខំចិត្តចុះចូលនេះ ដោយសារមានសម្ពាធជុំវិញការបែកធ្លាយសារឆ្លើយឆ្លងគ្នាក្នុងតេឡេក្រាម(Telegram) រវាងលោក និងសមាជិកបក្សភ្លើងទៀនរាជធានីភ្នំពេញ ពាក់ព័ន្ធនឹងការត្រៀមបាតុកម្មប្រឆាំងនឹង គ.ជ.ប ដែលរារាំងមិនឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀនចូលរួមការបោះឆ្នោតនៅអា​​ណ​​ត្តិទី៧នេះ។

លោកបន្តថា៖«ជាការពិត​​ណាស់​​គោ​​លបំ​​ណ​​ង​​ដែល​​ចូលដើម្បីសុវត្ថិភាពមិនមែនចូលបម្រើការងារឱ្យគ​​ណ​​បក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះទេ»

ចំណែក លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គូសវាសវាសនានយោបាយរបស់លោ​​ក រ៉ៃយ៉ា ថា បានស្លាប់បាត់រួចទៅហើយ ក្រោយបោះបង់ចោលគណបក្សកាន់អំណាច។លោក ជឿជាក់ថា ឥ​​រិយាបទនយោបាយងាករេឥតឈប់ឈររបស់លោក រ៉ៃយ៉ា នឹងគ្មានគណបក្សនយោបាយណាហ៊ានទទួ​​ល​​យកទៀតនោះឡើយ។

លោកបន្តថា៖ «អាហ្នឹងរឿងសិទ្ធិសេរីភាពរបស់គាត់ទេ បាច់យាយអីទេ​មនុស្សចឹង មនុស្សអត់មានជំហរច្បាស់​​លាស់បានការអី។ អាហ្នឹងគាត់សម្លាប់នយោបាយរបស់គាត់ដោយខ្លួនឯងតើ»។


ឆ្លើយ​​ត​​បទៅ​​​​នឹ​​ងការភៀ​​សខ្លួនរបស់លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ដែលចាកចេញពីកម្ពុជា ដើម្បីស្វែងរកសិទ្ធិ​​​ជ្រក​កោ​​ន​​នេះ ត្រូវបាន លោក ឥសាន ពេបជ្រាយថាវត្តមានរបស់អ្នកនយោបាយមិនប្រាកដនិយមរូបនេះ នៅក​​​ម្ពុ​ជា​​គ្មានផ្តល់ផលចំណេញអ្វីសម្រាប់កម្ពុជាឡើយ។

លោកបន្តថា៖«ទៅរឿងគាត់ ទៅចិត្តគាត់ សេរីភាពរបស់គាត់តើ ចង់ទៅណាទៅៗ។…មែនទែនទៅទោះគា​​ត់​នៅក៏នាំធ្ងន់ផែនដីស្រុកខ្មែរដែរ »។


បើទោះជាបែបណា លោក សុខ ឥសាន បានសារភាពថាកន្លងមកក៏ធ្លាប់មានសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បាន​​​ចា​​ក​​ចេញពីក្នុងបក្សដែរ ប៉ុន្តែចំនួនមិនច្រើនប៉ុន្មានទេ។

​​ចំណែកលោក រ៉ុង ឈុន អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន បដិសេធក្នុងការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញការសុំលាឈប់របស់លោក រ៉ៃយ៉ា ដែលជាអតីតសកម្មជនបក្សនេះពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។

លោកបន្តថា មកដល់ថ្ងៃនេះ លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា មិនទាន់បង្ហាញសកម្មភាពណាមួយថានឹងវិលត្រលប់មករកគណបក្សភ្លើងទៀនវិញនោះទេ។បន្ថែមពីលើនេះ លោក អះអាងថា គណបក្សភ្លើងទៀននឹងពិចារណាតាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ប្រសិនបើយុវជនរូបនេះសុំចូលរួមជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀនសាជាថ្មី។

លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំអត់ធ្វើអត្ថាធិប្បាយអីទេ ទាក់ទងគង់ រ៉ៃយ៉ា»

នៅក្នុងថ្ងៃតែមួយនៃការចាកចេញពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អតីតយុវជន​​ដែលជាប់ពន្ធនាគារ លោក គង់ រ៉ៃយា ក៏បានសុំលាលែងពីតួនាទីជាទីប្រឹក្សាក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ក្រោមហេតុផលគ្មាន​​សមត្ថភា​​​ព​បំ​ពេញការងារ។

មុនពេលចុះចូលជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា គឺជាជំទប់ឃុំទី២កូតាមក​ពីគណបក្សភ្លើង​​ទៀន​ នៅឃុំស្ដៅ ស្រុកកងមាស ខេត្ដកំពង់ចាម។ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងលិខិតលាឈប់ពីគណបក្សជំទាស់នេះ កាលណោះ គឺដោយសារកត្តាជីវភាព និង​​សុវត្ថិភាពផ្ទាល់​ខ្លួន​។

លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ក៏ធ្លាប់ជាអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមួយរូប ដោយមិនសំចៃមាត់ នៅក្រោយ​​គណ​​ប​ក្ស​​ជំ​​ទា​ស់​ពីរ ប្រចាំបាច់បញ្ចូលគ្នាទៅជាគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ក្រោយឆ្នាំ២០១២។ អ្នកនយោបាយវ័យក្មេងរូបនេះ ក៏ធ្លាប់ត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសពីបទញុះញង់នៅពេលរូបគេនៅជានិ​​ស្សិ​​​​​​​​តសាកលវិទ្យាល័យមួយ កាលពីឆ្នាំ ២០១៥ បន្ទាប់ពីលោក អំពាវនាវឱ្យមាន “បដិវត្តពណ៌” នៅ​​លើប​​ណ្តា​​​​​​​​​​​ញ​​សង្គមហ្វេសប៊ុក (Fa​​ce​book) មុនតុលាការដោះលែងវិញ នៅឆ្នាំ២០១៧។លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា បាន​​ភៀ​​ស​​ខ្លួនទៅប្រទេសថៃមួយរយៈពេល ដើម្បី​​ស្វែ​​​​ងរកទីសុវត្ថិភាព ក្រោយពីតុលាការចោទប្រកាន់ កាលពីឆ្នាំ២​​០​​២​​០​​​ ពីប​​ទញុះញង់៕

ការ​បិទ​ប​ញ្ចប់​យុ​ទ្ធនា​ការរកសំឡេងឆ្នោ​ត​គ្មាន​កា​រគំ​រាមកំហែង​ក្រោ​យអ​វ​ត្ត​មាន​ដៃគូ​ប្រកួ​ត​មាន​ស​​ក្តានុ​ពល

គ​ណៈកម្មា​​ធិ​ការជា​តិរៀបចំ​ការបោះឆ្នោ​ត(គ.ជ.ប.)​​​​វាយតម្លៃ​ថាយុ​ទ្ធនាការ​​រកសំឡេ​ងឆ្នោ​តរ​យៈពេ​ល​​​២​១​ថ្ងៃសម្រាប់អា​ណត្តិ​​ទី​៧​ដែលបានបិទ​បញ្ចប់នៅថ្ងៃសុក្រនេះ​​​មាន​ភាពរ​លូន​​គ្មាន​ការ​​គំរាម​កំហែ​​ង​​​ណា​​​​មួ​យ​កើ​ត​ឡើង​គួ​​រ​ឱ្យ​កត់​សម្គា​ល់នោះ​ទេ។

​​ការអះ​អាងនេះ ​ក៏ចំ​​ពេលដៃ​គូប្រ​កួ​តដ៏មា​នសក្តានុ​ពល ​គឺលោក សម​ រង្ស៊ី​​  លោក កឹម ​​​សុខា និងគណប​ក្ស​​​ភ្លើងទៀន ត្រូវបានគេផាត់ចេញពីទីលានប្រកួត ក្រោមអំណាចតុលាការ ដែ​លការណ៍នេះ អ្នកឃ្លាំមើលគិតថា ​​គ​ណប​ក្ស​កាន់អំណា​​ច​នឹ​​ងឈ្នះឆ្នោ​ត ភ្លូ​កទឹក ភ្លូក​​ដី ​​តែឆន្ទៈដោះស្រាយបញ្ហាសង្គម មិនមានអ្វីប្រែប្រួលខ្លាំងទេបើធៀបនឹងអាណត្តិចាស់។

អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប.លោក ហង្ស ពុទ្ធា និយាយថា ២១ថ្ងៃកន្លងទៅនៃយុទ្ធនាការឃោសនារកសំឡេងឆ្នោត បាន​​ដំ​ណើ​​រការទៅដោយរ​លូន គ្មាន​ការគំរាមកំ​ហែងកើតឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះទេ ។

លោកថា៖«២១ថ្ងៃនៃការឃោសនាបោះឆ្នោត ទាំងការគាំទ្រគណបក្សនយោបាយចំពោះប្រជាពលរដ្ឋបានប្រ​​ព្រឹត្តិទៅដោយរលូន គ្មានអំពើហឹង្សា គំរាមកំហែង បង្ខិតបង្ខំ ឬក៏ទិញសន្លឹកឆ្នោតនោះទេ។ ទាំងសុវត្តិភា​ព និងសណ្តាប់ធ្នាប់ទូទៅមានភាពល្អប្រសើរ»។

ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាល៧នេះ គណទាំង១៨ មានពេល ២១ថ្ងៃ គឺចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី១ ដល់ថ្ងៃទី២១ខែកក្កដា សម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយពីគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនទៅកាន់ម្ចាស់ឆ្នោត ដើម្បីទាក់ទាញ់សំឡេងឆ្នោត ហើយការបោះឆ្នោតនឹងប្រព្រឹត្តទៅ​នៅថ្ងៃអា​​ទិត្យទី២៣ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ត្រូវនឹងចុងសប្តាហ៍នេះ។

លោក សម រង្ស៊ី និងលោក​ កឹម សុខា ធ្លាប់រួមគ្មាបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលរួមប្រកួតការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ និង២០១៧ ដណ្តើមបានអាសនៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងបក្សកាន់អំណាចទាំងអាសនៈក្នុងសភា និងឃុំ សង្កាត់ ដែលអាសនៈក្នុងស​​ភាបាន៥៥ ទល់បក្សកាន់អំណាច៦៨ និអានឃុំ សង្កាត់បាន៥០០៧ ទល់នឹង៦៥០៣។

 តែបច្ចុប្បន្ន មេបក្សជំទាស់ទាំងពីរ កំពុ​ងជាប់បណ្តឹ​ង នៅតុលាការ និងបិទផ្លូវធ្វើនយោបាយ តាមបណ្តឹងរ​ប​ស់បក្សកាន់អំណាច។

ដោយឡែកគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលមានលោក សម រង្ស៊ី ជាអតីតស្ថាបនិក ក៏ត្រូវបានបិទខ្ទប់ពីទីលានប្រ​កួ​តនយបាយនាអាណត្តិថ្មីនេះដែរ ក្រោយពីបក្សនេះ ទទួលបានសំឡេងឆ្នោតគាំទ្រជាង១លាន៦សែនសំ​ឡេ​ង អំឡុងនៃការបោះ​ឆ្នោ​តជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ឆ្នាំ២០២២។

អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក រ៉ុង ឈុន លើកឡើងថា គណបក្សរបស់លោក មិនបានផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការឃោសនានិងការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខនេះទេ ដោយមើលឃើញថា ទិដ្ឋភាពនេះបក្សកាន់អំណាចនៅតែឈ្នះឆ្នោតដដែល។

 សម្រាប់​ លោក រ៉ុង ឈុន ភាពក្លាហានក្នុងការតាំងចិត្តដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសង្គម ដែលបានអូសបន្លាយច្រើនឆ្នាំ ដូចជាបញ្ហាជម្លោះដីធ្លី អំពើពុករលួយ ការបំផ្លាញធនធានធម្មជា​តិ​ជា​ដើម សម្រាប់បក្សជាប់ឆ្នោតអា​ណត្តិថ្មី នូវតែជាមន្ទិល។

 លោកថា៖«យើងឃើញជាច្រើនអាណត្តិមកហើយ ហើយរឿងកើតឡើងដដែលៗ ប៉ុន្តែអ្នកដែលដឹកនាំហ្នឹ​ង​ដដែលៗ ហើយដំណោះស្រាយហ្នឹងក៏មិនមានដំណោះស្រាយដែរ»។

អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមលោកបណ្ឌិត មាស នី និយាយថា ការឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតអាណ​ត្តិទី​​នេះ មិនមានភាពអ៊ូអរនិងប្រកួតប្រជែងគ្នាច្រើនដូចអាណត្តិមុនៗនោះទេ ដោយថា មានតែគណបក្សកា​​ន់អំណាចប៉ុណ្ណោះដែលបានធ្វើយុទ្ធនាការយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេងអំឡុងពេលនេះ ក្នុងចំណោមគណបក្សចំនួន១៨ដែលចុះឈ្មោះចូលរួមប្រកួត។

 លោក សង្កេតឃើញថា បក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន១៧ទៀត មិនសូវមានសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយពីគោលន​យោ​​​​បាយរបស់ខ្លួននោះទេ ពោលគឺត្រឹមតែសកម្មភាពតូចតាចប៉ុណ្ណោះ។

លោកថា៖«ការហែគណបក្សក្នុងពេល២១ថ្ងៃ[]មិនមានភាពគគ្រឹ​​​កគគ្រេងអីដូចដែលយើងបានឃើញពីឆ្នាំ​មុ​នៗដែលយើងមានការប្រកួតប្រជែង ដែលមានមនុស្សឈរតាមផ្លូវអបអរសាទរពីគណបក្សរៀងខ្លួននី​មួ​​យៗមាន។ ប៉ុន្តែលើកនេះដូចជាអត់មាន អ្នកហែហ្នឹងគាត់ហែតែគ្នាគាត់»។

លោ​កគិតថា លទ្ធផលបោះឆ្នោតក្រោយថ្ងៃ២៣កក្កដា មិនមានអ្វីត្រូវស​ង្ស័​យនោះទេ គណបក្សប្រជាជនក​ម្ពុ​ជានឹងឈ្នះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដី ដោយសារតែគ្មានគូប្រជែងដែលមានសក្តានុពល​ ។

លោកថា៖«មកដល់ពេលនេះវាគ្មានអីដែលត្រូវយើងសង្ស័យទៀតទេ​ គឺអ្នកដែលឈ្នះឆ្នោតភ្លូកទឹកសភ្លូកដីគឺ​មានតែគណបក្សកាន់អំណាច[…]យើងដឹងហើយថានៅក្នុងការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ គឺមិនមា​​ន​តួនាទីគណបក្សណាដែលមានឥទ្ធិលប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចបានទេ​ក្រោយពីគ​​ណ​បក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានគេហាមមិនឱ្យចូលរួមបោះឆ្នោត»។

ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិថ្មី​ នីតិកាលទី៧ នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៣ខែកក្ក​ដា​​​ឆ្នាំ២០២៣នេះ ដែលមានគណបក្សចំនួន១៨ បានចុះឈ្មោះចូលរួមប្រកួន ក្នុងនោះមានគណបក្សប្រ​ជា​ជនកម្ពុជា គ​ណ​​​បក្សហ្វុនស៊ិនប៉ិច គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន និងគណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិជាដើម។

បទយការណ៍៖ គ.ជ.បមិនចាត់ការផ្លូវច្បាប់អ្នកគាំទ្របក្សកាន់អំណាចដែលឃោសនាអំពី​​សន្លឹក​​ឆ្នោ​ត​​ខូ​ច​​ត្រូវ​​មានទោស

គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានបដិសេធចំពោះការលើកឡើងរបស់អ្នក​​គាំទ្រគណ​​បក្ស​​ប្រ​​ជា​​​​​​​​ជ​​ន​​កម្ពុជាដោយចាត់ទុកថាការអះអាង​​​ដែលគំរាមទៅដល់អង្គបោះ​​ឆ្នោតអំពីគ្មានសុវត្ថិ​ភា​ព​​​​នៅពេល​បោះ​​​​​​​​ឆ្នោ​តនោះ គឺមិនមែនជាការពិតទេ ហើយក៏គ្មានចំណាត់ការណា​​មួយ ទៅតាមនីតិវិធី​​ច្បាប់ប្រ​​​ឆាំ​ងការ​​បង្ក​​ច​​ល​​នាដែលផ្ទុយពីច្បាប់បែបនេះដែរ។

ការច្រានចោលរបស់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ នៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅពេលនេះ នៅបន្ទាប់​​ពី​​លោក ខាន់ ចាន់សុផល ដែលគេស្គាល់ជាទូទៅថាជាអ្នកគាំទ្របក្សប្រជាជនកម្ពុជាដ៏ឆ្អិនឆ្អៅមួយរូប បានធ្វើ វី​​ដេអូ ឃ្លីបដែលមានប្រវែងជាង១១នាទី កាលពីថ្ងៃទី ២០ កក្កដា ឆ្នាំ២០២៣។តាមរយៈ វីដេអូ ឃ្លីប​​របស់​​ខ្លួន ស​​កម្ម​ជ​​​ន​​គណបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ គំរាមថា អ្នកដែលគូសខ្វែងលើសន្លឹឆ្នោត ដែលនាំទៅដល់​​កា​​រ​​ខូ​ចប្រ​​យោ​​ជន៍ ចៀសមិនផុតនឹងទទួលទោសទៅតាមច្បាប់នោះឡើយ។

ឆ្លើយតប​ចំពោះការថ្លែងនេះ លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានបដិ​​សេធ​​ថា គ.ជ.ប មិនបានរៀបចំការងារសម្ងាត់អ្វីទាំងអស់នៅអំឡុងពេលបោះឆ្នោត ដូចជាឧបករណ៍​​ផ្តិតមេដៃដើ​ម្បី​​​​​ទុក​​​ស្កែនក្រ​​យ៉ៅ​​ដៃ សម្រាប់ផ្ទៀងផ្ទាត់រកអ្នកដែលគូសខ្វែងលើសន្លឹកឆ្នោត។អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ ចាត់​​ទុក​​ថា ការផ្សព្វផ្សាយដំណឹងបែបនេះ វាផ្ទុយនឹងនីតិវិធីរបស់ស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលធានា​​ទៅ​​ដ​​ល់​​​​​​​​កិច្ចការសម្ងាត់ ដូចមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតហើយ។

លោកបន្តថា«ខ្ញុំគ្រាន់តែបំភ្លឺថានៅក្នុងបន្ទប់សម្ងាត់មិនមានឧករណ៍អេឡិចត្រូនិចណាមួយមិនមានការឃ្លាំមើលការគូសសន្លឹកឆ្នោតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ។ពាក្យថាបន្ទប់សម្ងាត់គឺជារឿងសម្ងាត់ហើយណាបាទ..[…]..ការលើកឡើងនេះគឺមិនត្រឹមត្រូវទៅតាមនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោតនោះទេ »។

បើទោះជាមានការអះអាងបែបនេះរបស់អ្នកគាំទ្រ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចំពោះគណៈ​​​កម្មាធិ​ការ​​ជា​​តិ​​រៀ​បចំការបោះឆ្នោត បានបដិសេធថាខ្លួនមិនមានមធ្យោបាយ ដើម្បីដាក់ទោសទណ្ឌ​​ចំពោះ​​ការ​​ប​ង្កា​​ច់​​បង្កូច អំពីភាពស្អំស្អាតរបស់ គ.ជ.ប នេះទេ។បើតាមលោក ហង្ស ពុទ្ធា គណៈកម្មាធិការជាតិ​​រៀប​​ចំ​​កា​​រ​​បោះ​​ឆ្នោ​​ត អនុវត្តទៅបាន ដរាបណាមានពាក្យបណ្តឹង តែបើក្នុងករណីគ្មានបណ្តឹងតវ៉ា នោះការ​​លើក​​ឡើង​​របស់លោក ខាន់ ចាន់សុផល នេះគ្មានវិធីផ្សេងណាដែលអាចចាប់បង្ខំឱ្យអនុវត្តទោសបានទេ។

លោកបន្តថា«ទីមួយខ្ញុំអត់ទាន់បានឃើញជាក់ស្តែងយ៉ាងម៉េចនៅឡើយទេ។ប៉ុន្តែបើមានពាក្យបណ្តឹងទើបធ្វើការស្រាវជ្រាវ »។

បោះឆ្នោត​ជ្រើសរើស​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ឃុំ​សង្កាត់ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ 2022។ (រូបភាព៖ ហ៊ាន រង្សុី)

តាមរយៈ វីដេអូ ឃ្លីប ដែល​ក្នុងដៃមានគំរូសន្លឹកឆ្នោតព្រាងមួយសន្លឹក អមដោយដៃស្តាំពាក់​​ស្រោមដៃ​​ពណ៌​​ស​ផង លោក ខាន់ ចា​​​ន់សុ​​ផ​​ល និយាយថា អ្នកដែលទៅឆ្នោតហើយបំ​​ផ្លាញសន្លឹកឆ្នោតដោ​​​យព្យាយា​មគូ​ស​​​​​ខ្វែង ប្រាកដណាស់នឹង​​នឹង​​ទទួលទោសតាមផ្លូវច្បាប់​​​​។ជា​​​អ្នកលេងបណ្តាញសង្គមដែលសកម្មម្នាក់ និង​​គាំ​ទ្រ​​បក្ស​​​ប្រ​​ជាជនកម្ពុជា​​ដែ​​​ល​​លេ​​ចធ្លោម្នាក់ផង លោ​​ក​អះ​​អាងថា ថ្វីបើការបោះឆ្នោតត្រូវចា​​ត់ទុកជាការ​​ស​​ម្ងាត់ ផ្ទុយទៅវិញបើអ្នក​​បោះ​ឆ្នោ​​ត​​គូ​​ស​​ខ្វែងលើសន្លឹកឆ្នោត គ.ជ.ប នៅតែអាច​​ដឹងថាអ្នក​​ណាគូស​​សន្លឹ​​ក​​ឆ្នោ​​​តខ្វែងបានដែរ។

បើតាមលោក ខាន់ ចាន់សុផល វិធីដែលគេអាចរកឃើញបានដោយងាយ គឺគេត្រូវ​​ផ្ទៀងផ្ទាត់​​ស្នា​មមេ​​​ដៃ​ដែ​​ល​ផ្តិត​​លើ​សន្លឹកប័ណ្ណ ជាមួយនឹងការស្កែនក្រយ៉ៅដៃនៅលើសន្លឹកឆ្នោតដែលគូសខ្វែងចោលនោះ។

លោកបន្តថា«នៅកន្លែងហ្នឹងគេបត់សន្លឹកឆ្នោតឱ្យយើងដោយសម្ងាត់ តែបើអ្នកឯងគូសខ្វែង​​ចោលមិនមែ​​ន​​ជាសម្ងាត់ទេ គឺគេនឹងយកសន្លឹកឆ្នោតដែលអ្នកឯងគូសហ្នឹង លុះត្រាតែអ្នកឯងពាក់ស្រោមដៃ ទើបគេរកក្រ​​យ៉ៅ​​​ដៃអ្នកឯងអត់ឃើញ។តែបើក្នុងករណីអ្នកឯងទៅគឺទៅបោះឆ្នោតគជប កន្លែងគណៈកម្មាធិកា​​រជាតិ​​រៀ​​ប​​​​​ចំការ​​បោះ​​ឆ្នោ​ត​​បត់​​ឱ្យហើយ គេឱ្យផ្តិតមេដៃ ផ្តិតមេដៃទទួល​​ស្គាល់សន្លឹកប័ណ្ណបោះឆ្នោត បោះលើហ្នឹង​​។​​ហើ​​យបងប្អូនដឹងទេ បើបងប្អូនគូសខ្វែងចោលអញ្ចឹងស្នាមមេ​​ដៃបងប្អូនហ្នឹងគេធ្វើកោសល្យវិច័​​យទៅឃើ​ញ​​​ឈ្មោះ​​ប​​​ងប្អូនលើគោក។អញ្ចឹងបងប្អូនថា ចុម!មែនហ្អាលោក សុផល និយាយត្រូវអាញ់បិះៗជាប់ទោ​ស​​ព្រហ្ម​​ទណ្ឌដោយ​​សា​​រតែរឿងដែលយើងគិតថាស្មានថាការបោះឆ្នោតហ្នឹងយើងគូសសញ្ញាត្រូវអត់បញ្ហា តែបើយើងចូលទៅគូសសញ្ញាខ្វែងយើងនឹងមានទោសព្រហ្មទណ្ឌអូតូម៉ាទិច »។

បើទោះជាបែបណា រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ បញត្តិមាត្រា៧៦ នៅក្នុងវិធានចុង​​ក្រោយ​​នៃក​​ឋាខណ្ឌទី២ បាន​​កំណត់ថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត ត្រូវអនុវត្តតាមវិធីជ្រើស​​រើសជាស​​ម្ងា​ត់​​។​​​​​ទាំងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់បោះឆ្នោត គឺបានផ្តល់សិទ្ធិឱ្យស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ជា​​អ្នក​​ទទួ​ល​​​ខុ​​ស​​​ត្រូវ និងរៀបចំ​​ដំ​​ណើរការនៃការ​បោះឆ្នោត ដែលធានាបាននូវការសម្ងាត់នេះ នៅក្នុង​​ការិយា​​ល័​​យ​​បោះ​​​​​ឆ្នោត​។

ដូចគ្នាដែរ សម្រាប់បញត្តិមាត្រា ១៧១ ថ្មីនៃវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោត កឋាខណ្ឌទី៧ លើកឡើងថា ការ​​ធ្វើ​​​ឱ្យបាត់ទំនុកចិត្តលើការសម្ងាត់នៃការបោះឆ្នោតនេះ គឺ គ.ជ.ប ត្រូវផាក់ពិន័យជននោះជាប្រាក់ពី ៥.០០​​០​​.000 ទៅ ២០.០០០.០០០រៀល ដោយពុំទាន់គិតដល់ទោសព្រហ្មទណ្ឌផ្សេងទៀត។

សម្រាប់អ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោត យល់ឃើញថា អ្វីដែលអ្នកគាំទ្របក្សកាន់អំណាច ផ្សព្វផ្សាយពីនីតិវិធី​​ដែ​ល​​ថាគ.ជ.បនឹងមានមធ្យោបាយដឹងបាន អ្នកគូសខ្វែងលើសន្លឹកឆ្នោត ឬមិនខ្វែងនេះ មានតែស្ថាប័ន​​ជា​តិ​​កំពូលមួយនេះទេ ទើបដឹងថាតើនេះអាចចាត់ទុកជាការធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ទៅដល់កិច្ចការសម្ងាត់ នៃដំណើ​​​​រកា​​រ​​បោះ​​​​ឆ្នោ​​តដែរឬយ៉ាងណា។

លោក កន សាវាង្ស អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិជាន់ខ្ពស់ នៃអង្គការ ខុមហ្វ្រែល ចាត់ទុកថា នៅ​​ចំពោះមុខនេះ អ្នកដែលអាចរកខុសត្រូវបានគឺមានតែស្ថាប័នជាតិរៀបចំកា​​របោះឆ្នោតទេ។

មួយ​​វិញ​ទៀត បើគេពិនិត្យគ្រប់​នីតិវិធី គឺគ្មានបញត្តិមាត្រាច្បាប់ណាមួយ ដែលមិនបានធានាពី​កិច្ច​​កា​​រ​ស​ម្ងា​​ត់​​​​​ស​​ម្រា​​​​ប់អង្គបោះឆ្នោតឡើយ។ផ្ទុយទៅវិញប្រសិនបើមានភាពចន្លោះប្រហោង​​ដូចការអះអាង​រប​​​ស់​​​​​អ្ន​​ក​​​​​​គាំ​​​ទ្រ​ប​​ក្ស​ប្រ​​ជាជនកម្ពុជានេះមែន លោកចាត់ទុកថា នោះវាជារបៀបឃោសនាតាមរូបភាពន​​​យោ​​បា​យ​​ច្រើ​ន​​​ជា​​ង​​។​​ក្នុង​​ន័យនេះ ទំនងជាយុទ្ធសាស្រ្ត​​បំភ័យអង្គបោះ​​ឆ្នោតនៅមុនការបោះឆ្នោត​​កើត​​ឡើង ឱ្យ​​ស្រ​ប​​គ្នា​​​​​​ទៅ​​​​នឹ​ង​​​សា​​រព្រមានរបស់លោក ហ៊ុ​​ន សែ​​ន​ ក្នុងពេលកន្លងទៅផងក៏ថាបានដែរ។

លោកបន្តថា«ទីមួយយើងគួរតែជជែកជាមួយស្ថាប័ន គ.ជ.បថាតើរឿងហ្នឹងបែបម៉េច។​​នៅក្នុងផ្លូវច្បាប់ការ​​បោះឆ្នោតគឺជារឿងសម្ងាត់របស់អ្នកបោះឆ្នោត។ហើយគ្មាននរណាម្នាក់ដឹងថាអ្នកបោះឆ្នោតគូសជ្រើសរើសគណបក្សនយោបាយមួយទេ..[…]..វាមិនឆ្លុះបញ្ចាំងនូវទិដ្ឋភាពជាក់ស្តែងទេ ចង់និយាយថាកា​​របោះ​​ឆ្នោ​ត​​​​ជាសម្ងាត់ ហើយបើគេដឹងពីភាពសម្ងាត់ វាមិនមែនជារឿងសម្ងាត់ទេ​​។អញ្ចឹងនេះវា​​គ្រាន់តែជាសារន​​យោ​​បាយមួយ។វាគ្រាន់តែជាការបង្កើតនូវការភាន់ច្រឡំមួយ »។

គេសង្កេតឃើញថា សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្ត នីតិកាលទី៧នេះ គណបក្សប្រជាជន​​ក​​ម្ពុ​​ជា ហាក់ប្រឹងប្រែងជាងអាណត្តិមុនៗទៅទៀត។នៅមុនយុទ្ធនាការឃោសនាស្វែងរកសំឡេងឆ្នោត ស្ទើរ​​គ្រ​​ប់វេ​​ទិកាលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ជាញឹកញាប់​បាន​ផ្ញើសារផង និងគំរាមផង​​ទៅដៃគូ​​ប្រឆាំ​​ង​​រប​​ស់​​លោ​ក ដែលលោ​​​ក​​សំ​ដៅទៅដល់លោក សម រង្ស៊ី។

ចាប់តាំងពីលោក ហ៊ុន សែន ដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្រ្តនយោបាយ ធ្វើឱ្យអតីតមេបក្សជំទាស់ នៅឯកោះមក គេសង្កេតឃើញ ទាំងក្បា​​ល​ម៉ាស៊ីនដឹកនាំ និងជើងក្រោមនៃគណបក្សភ្លើងទៀន ត្រូវបង្ខំចិត្ត​​​​ចុះចូល ជា​​មួ​យ​​​គ​​ណ​​​​​​​​បក្ស​​កាន់​​អំ​​​​ណា​​ចមិនដែលលោះថ្ងៃម្តងណាទេ។ក្រៅពីនេះ គណបក្សភ្លើងទៀន ក៏​​ត្រូ​វបានគណៈ​​ក​​ម្មា​​​​​ធិ​​​កា​រជាតិ​​រៀប​​ចំ​​ការបោះឆ្នោត បិទផ្លូវមិនឱ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែង​​សម្រាប់ការបោះឆ្នោត​​លើ​​​​​​កនេះ ក្រោ​​ម​​ហេ​​តុ​​​​ផល​ខុស​​នី​​តិ​​វិធីថែមទៀត។

ស្របពេលយុទ្ធនាការស្វែងរកការគាំទ្រ នៅមុនការបោះឆ្នោតមកដល់ ក្នុងចំណោមគណបក្សនយោបាយ ដែ​ល​បានចុះបញ្ជីប្រកួតប្រជែងទាំង ១៨ គណបក្ស គឺបក្សកាន់អំណាចហាក់មានប្រៀបក្នុង​​ការឃោសនា​​ច្រើ​​​​ន​​​ជាងគេ​ទាំងមធ្យោបាយ និងវិធីសាស្រ្ត បើធៀបនឹងបក្សនយោបាយដទៃទៀត។

ក្រៅពីនេះ នៅ​មានរូបថត​ជាច្រើន​​សន្លឹ​​ក នៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ត្រូវបានគេចែកចាយ​​ជារៀង​​រា​ល់​​​​​ថ្ងៃ ដែលបង្ហាញពីការខិតខំរបស់​​​សកម្មជនបក្ស​​ប្រ​​ជា​​​​ជនកម្ពុជា ដើរ​ប​​ង្រៀ​​ន​​ពលរដ្ឋពីរបៀបគូសសន្លឹក​​ឆ្នោ​​ត មិនថា​​នៅ​​ក្នុ​​ង​ផ្សារ វាលស្រែ ឬនៅក្នុងមុងទេ។

មិនតែប៉ុណ្ណោះ នៅនាទីចុងក្រោយ អ្វីដែលកាន់តែធ្វើឱ្យក្រុមបក្សជំទាស់ និងមិនជំទាស់គ្មានផ្លូវ​​ជ្រើស​​រើ​​ស​​​នោះ គឺវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោត។ច្បាប់ដែលរដ្ឋសភាមកពីគណបក្សអំណាច​​អនុវត្តដោយគ្មាន​​ការ​​ដេ​​​ញ​​​ដោល និ​​ង​ប្រើពេលប្រមាណ១០ថ្ងៃនេះ ត្រូវបានអ្នកជំនាញផ្នែកគោលនយោបាយ ធ្លាប់លើកឡើងថាវា​​ហា​​ក់ដូចជាការដកសិទ្ធិរបស់​ពលរដ្ឋ និងចាប់បង្ខំចំពោះអង្គបោះឆ្នោត ដែលគ្រប់អាយុត្រូវទៅ​បោះឆ្នោត​​យ៉ា​ង​​ដូ​​ច្នោះដែរ។

ការដែលគេចាត់ទុកថាវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោត មិនបានជួយការពារផលប្រយោជន៍ពលរដ្ឋនេះ គឺ​​ច្បា​ប់​​​​​​​ចំ​​នួ​ន៤ ដែលក្រសួងយុត្តិធម៌ យកមក​​កែ​​ប្រែ​​​​នោះ បា​​​ន​​​កំ​​ណ​​​​​​ត់​ឱ្យមនុស្សម្នាក់ ត្រូវឆ្លងកាត់ការ​បោះ​​ឆ្នោ​​ត​លើ​​​កចុងក្រោយចំនួន ២លើក ទើប​​អាច​​ឈ​​រឈ្មោះ​​ឱ្យ​​គេ​​​បោះ​​​​​​ឆ្នោ​​ត​​បាន ប្រសិនបើមានបំ​​ណងចង់ក្លា​​យ​​ជា​អ្នកនយោបាយ ទៅថ្ងៃក្រោយ។

ជាងនេះទៀត ក្រៅ​​ពី​​​បានកំណ​​ត់​​អំ​​ពី​​ទោសបញ្ញត្តិ និងការផាក់ពិន័យ​​ក្នុងទំ​​​ហំទឹកប្រា​​ក់​​​កម្រិតខ្ពស់​​ហើ​​យ វិ​​សោធនកម្ម​​ច្បាប់​​បោះឆ្នោតនេះ ក៏​​បា​ន​​ដកសិទ្ធិចូលរួមបោះឆ្នោត និងឈរឈ្មោះឱ្យគេ​​បោះ​​ឆ្នោតដល់​​ទៅ​ ២​​​​៥​​ឆ្នាំថែម​​ទៀត​​ផង​​ ប្រសិនបើជនណាម្នាក់រកឃើញថាបាន​អុកឡូក ឬធ្វើឱ្យរំខានដល់​​ដំណើរការបោះ​​ឆ្នោ​​ត។

អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន ថ្លែងការពារកាលពីថ្ងៃទី ២០ កក្កដា ថាការ​​ប​​ង្រៀ​​​​​​​នគូសន្លឹកឆ្នោតនេះ គឺវាស្របទៅតាមច្បាប់ តែការសម្រេចចិត្តបែបណានោះ វាជាសិទ្ធិរបស់ម្ចាស់​​ឆ្នោត​​។ក្នុងនាមជាមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន មានសុទិដ្ឋិនិយមថាយុទ្ធសាស្រ្តដែ​ល​​គណបក្សប្រជាជនកំពុងតែដើរនេះមិនផ្ទុយពីច្បាប់ និងក៏មិនធ្វើឱ្យខកបំណងដែរ។

លោកបន្តថា«យើងមិនអាចទាយទុកបានទេ កុំរំលោភឆន្ទះប្រជាពលរដ្ឋ ទុកឱ្យប្រជាពលរដ្ឋលោកអ្នកសម្រេ​​​​​ចឆន្ទៈរបស់លោក តាមរយៈគូសសន្លឹកឆ្នោតគាំទ្រយ៉ាងណាចំពោះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ក៏ប៉ុន្តែក្នុងនា​មខ្ញុំ​ជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនខ្ញុំមានជំនឿទុកចិត្ត១០០ភាគរយថា គណបក្សនឹងទទួលបានការគាំទ្រពីពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស»

បើទោះបែបណា សម្រាប់អ្នកវិភាគសង្គម និងនយោបាយ ចាត់ទុកថា ការបន្តទុកឱកាសឱ្យភាគីម្ខាង មា​​ន​​​លទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយខុសពីការពិត ដូចអ្វីដែលស្ថាប័ន គ.ជ.ប បដិសេធនេះ បង្ហា​​ញ​​ឱ្យ​​ឃើ​​ញ​​ការអនុវត្តស្តង់ដារពីរ នៃប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។

លោក សេក សុជាតិ អ្នកប្រឹក្សាយោបល់អភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ ចាត់ទុកថា ការដោះស្រា​​យ​​រប​ស់​ស្ថាប័នជាតិ ដែលជាសេនាធិការរបស់រដ្ឋាភិបាល កម្រឃើញឈរលើគោលការណ៍សមធម៌ និងតម្លា​​ភា​​​ពម្តងណាទេ​។មិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រសិនបើកិច្ចការនេះទាំងរដ្ឋាភិបាល និងគ.ជ.ប នៅបន្តទុក​​ដោយ​​មិន​​ចា​ត់​​​​ការទៀត នោះមានន័យថាអ្វីដែលអ្នកគាំទ្របក្សកាន់អំណាច​​អាចធ្វើបាន នៅតែបន្តបំពានដោយគ្មាន​​គោ​​លការណ៍​​។ក្រៅពីនេះ សង្គមនឹងលែងមានសណ្តាប់ធ្នាប់ ជាពិសេសដំណើរការបោះឆ្នោតមួយ ដែលធា​​នា​​ដោ​​យច្បាប់ល្អឯក ក្នុងទម្រង់ខ្លឹមសារ ការបោះឆ្នោតត្រូវតែសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ វានឹងបាត់បង់តម្លៃ។

លោកបន្តថា«ការពិតទៅពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាហ្នឹងវាមិនមែនជាលើកទី១ទេ ក៏មិនមែនជារឿងដែលថ្មីដែរ។​យើ​​ងដឹងហើយបាតុភាពទាំងឡាយណាដែលបំពានទៅលើច្បាប់ទាក់ទងការបំពានដោយប្រយោលតាមរយៈបណ្តាញសង្គម ឬក៏តាមរយៈសារជា វីដេអូ ឬជាសំឡេងអីហ្នឹងយើងឃើញ​​ថាចំណាត់ការទាំង​​អស់នេះ​​ត្រូ​វបានទម្លាក់ចោល ឬក៏ត្រូវបានបំបាត់ចោល ដោយមិនយកករណីហ្នឹងមកវិនិច្ឆ័​យត្រឹមត្រូវទៅតាមផ្លូវ​ច្បាប់​ទេ​​​​។​​ហើ​យបញ្ហានេះទៀតសោត គឺជាគំរូមួយដ៏អាក្រក់ដែលបើ​កដៃឱ្យជនដែលគ្មាមន​សិការត្រឹមត្រូវបំភិ​ត​បំ​ភ័យ​​​​ទៅលើប្រជាពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ឆ្នោត » ។

គេសង្កេតឃើញថា ករណីលោក ខាន់ ចាន់សុផល នេះអាចទំនងរួចខ្លួន មិនចាត់ការ ដូចសំណុំ​​រឿងគំ​​រាម​​បា​​​​ញ់​សម្លាប់មកលើ​មេ​ដឹកនាំបក្សជំទាស់លោក កឹម សុខា ដោយគណនេយ្យហ្វេសប៊ុក ឈ្មោះ ផែង វណ្ណៈ ដែ​​រ​​។តែក្រោយមក អ្នករិះគន់ដោយមិនសំចៃមាត់នៅលើបណ្តាញសង្គម និងជាមនុស្សរបស់គណ​​បក្ស​​​កា​​ន់​​​​​អំណាច លោក ផែង វណ្ណៈ ចេញមុខការពារថា គណនេយ្យ​​ហ្វេ​​ស​​ប៊ុក​រប​​ស់ខ្លួន ត្រូវបានជន​​អនា​​ម័ក​​ទា​​ញ​​យ​​កទៅប្រើប្រាស់។

ងាកមកសំណុំរឿងលោក ខាន់ ចាន់សុផល វិញ មន្រ្តីស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានប្រាប់ News​​ro​​o​​m​ Cambodia នៅថ្ងៃនេះថា ខ្លួននៅ​ប​​ន្ត​​​​​​រក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់ចំពោះបញ្ហានេះ ដោយអះអាងថា គ.ជ.បអាច​​ធ្វើ​ការទៅបាន​​ដោ​​​​​យ​ផ្អែក​លើ​បណ្តឹង។

ដោយ​​ឡែកបើ​​គេ​​ពិនិត្យ​ គណបក្សនយោបាយដែលមា​នឱកាសចូល​​រួមការបោះ​​​ឆ្នោ​​តទាំង ១៧គណបក្ស​​ន​​យោ​​​​​​បាយវិញ គ្មានគណបក្សណា​មួយចេញប្រតិកម្ម ចំពោះការឃោសនា​​ដែ​​ល​​​ធ្វើឡើងដោយ​​អ្នក​​គាំ​ទ្របក្ស​​ប្រ​​ជា​​ជ​​ន​​​​កម្ពុជានេះនៅឡើយដែរ។ យ៉ាងនេះក្តី អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស នៃសមាគម អាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា លើកឡើង​​នៅលើ​ប​​ណ្តា​​​​​ញ​​សង្គម នៅ​​ថ្ងៃ​​នេះថា លោកចង់ឃើញស្ថាបនមានសមត្ថកិច្ច គួរចាត់វិធានការចំពោះករណីនេះ ដោ​​យ​​សមស្រប ដើម្បី​​​​ផ្តល់យុត្តិធម៌ និ​ងភាពត្រឹមត្រូវទៅដល់អង្គបោះឆ្នោត។លើសពីនេះទៅទៀត វាក៏ជាការ​ព្រមានផងដែរ​​ដើ​​​​ម្បី​​ធានាថាប្រព័ន្ធបោះ​​ឆ្នោ​​ត​​​មួយ អាចនឹងនៅរក្សាការសម្ងាត់បាន សម្រាប់ពលរដ្ឋ​​ម្ចាស់​​ឆ្នោ​​​​ត​​​៕

រដ្ឋមន្ត្រីប្រៃសនីយ៍ប្រាប់ឱ្យពលរដ្ឋប្តឹងទៅក្រសួងបើតំបន់របស់ខ្លួនមិនមានសេវាទូរស័ព្ទ

រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសនីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍អំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋប្តឹងទៅក្រសួង ប្រ​​សិន​បើ​​​តំបន់​​រប​​ស់​​ខ្លួ​នរកឃើញថាមិនមានសេវាទូរស័ព្ទ និងអ៊ីនធឺណិតគ្រប់គ្រាន់ ខណៈលោកថានឹងផាកពិន័​​យក្រុម​​ហ៊ុ​​​នផ្ត​​ល់​​​​សេ​​វា​​ណា​​​ដែលមិនបង្កើនសមត្ថភាពផ្គត់ផ្គង់ពេញលេញជូនអ្នកប្រើប្រាស់។​

រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងប្រៃសនីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ លោក ជា វ៉ាន់ដេត លើកឡើងកាលពី​ថ្ងៃទី១៩ កក្កដា ដោ​​យ​ជំរុញ​​ឱ្យពលរ​​ដ្ឋដែ​ល​​មានប​​ញ្ហាសេវាទូរស័ព្ទប្តឹងទៅក្រសួង ប្រសិនបើតំបន់ពួកគេរស់​​នៅជួបបញ្ហាបែប​​នេះ​​មែន​។​​លោក​​បន្ត​ថា ការអំពាវនាវនៅពេលនេះ គឺដើម្បីឱ្យក្រសួងចាត់​វិធា​​​ន​​កា​​​​រចំពោះក្រុ​​មហ៊ុន​​ដែល​​ផ្តល់​​សេ​​វា​​នោះឱ្យ​​ពង្រឹងសេវារបស់ខ្លួន​ទៅតាមតម្រូ​​វ​​កា​​រ។

លោកបន្តថា៖«បើថាទូរស័ព្ទអត់មានសេវា គឺអាចប្តឹងមកក្រសួង។ ក្រសួងនឹងហៅក្រុមហ៊ុនមក ដល់ពេ​​ល​​ហ្នឹ​​​​​ងមើ​​លឃើញទាំងអស់គ្នាហើយ។ បន្ទាប់ពីនេះទៅ​ គឺក្រុមហ៊ុនណាដែលមិនបង្កើនគុណភាព​​សេវាបា​​នល្អ​​ ក្រ​សួងនឹង​ផាកពិន័យ »។

ទាក់ទងភាពរអាក់រអួលផ្នែកសេវាទូរស័ព្ទនេះ ពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក អៀន លីដា ឱ្យដឹងថា នៅ​​តំ​​​បន់របស់លោកសេ​​វាទូរស័ព្ទពិតជាមានភាពខ្សោយ។លោកបន្តថា ក្រៅពីសេវាទូរស័ព្ទ មិនអាចឆ្លើយត​​ប​​ទៅ​​​​តាមតម្រូវការបានហើយ ចំពោះបញ្ហាអ៊ីនធឺណិត ក៏រឹតតែពិបាកទទួលយ​​កថែមទៀត។

រស់នៅភូមិជាំម្លូរ ឃុំរកាពក្រាំ លោក អៀន លីដា ការខ្សត់ខ្សោយផ្នែកសេវាអ៊ីនធឺណិតនេះ ត្រូវបង្ខំចិត្ត​​ធ្វើ​​ឱ្យ​​លោ​កត្រូវ​​បន្តោក​​ទូរ​​ស័ព្ទ​ទៅ​​លើដើម​​ឈើ​​ខ្ព​​​ស់​​ដើ​​ម្បី​​ប្រើប្រាស់សេវាភ្ជាប់អ៊ីនធឺណិតពីទូរស័ព្ទនោះវិញ។

លោកបន្តថា៖«ពេលដែលយើងចង់លេងអ៊ីនធឺណិតអី គឺអ្នកស្រុកអ្នកភូមិចាប់ផ្តើមយ​​កទូរស័ព្ទមួយព្យួរទៅ​​​លើ​ដើមឈើឱ្យខ្ពស់ទៅ ហើយភ្ជាប់Wifi ទៅទូរស័ព្ទមួយទៀត។ អ៊ឹចឹងនិយាយរួមទៅ បើនិយាយពីសេ​​វាទូ​រ​ស័ព្ទ​​គឺលំបាក សូម្បីតែសេវានិយាយទូរស័ព្ទទាល់តែទៅឆ្ងាយបានអាចនិយាយបាន»។

មិនខុសគ្នាទេ លោក ណូ ចាន់ណេង រស់នៅក្រុងភ្នំពេញ ក៏ឯកភាពដែរថា បញ្ហាសេវា​​ទូរស័ព្ទនេះសឹងតែ​​​គ្រ​ប់​​​​ប្រ​ព័ន្ធ​ទៅហើយក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ដែលមិនបាន​​ផ្គត់ផ្គង់ឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់​​​នៅតំបន់ដែល​លោក​​រស់​​នៅ។

​​រស់​​នៅភូមិបុរីកម្មករសង្កាត់ជើងឯក ខណ្ឌដង្កោ ប្រភពដដែល​​ប​ន្ត​​ថា សព្វថ្ងៃនេះទូរស័ព្ទ​​ដែលអា​​ចប​​ម្រើ​​សេ​​វា​បាន គឺ​​​ដំណើរការបានចំពោះការហៅធម្មតា ប៉ុន្តែ​​បើ​​ត្រូវការប្រើអ៊ីធឺណិត ដើម្បីចូលទៅកាន់​​កម្មវិធីផ្សេងៗ​តាម​​រយៈ​បណ្តាញសង្គមវិញ គឺសេវាអ៊ីនធឺ​​ណិ​ត​​ខ្សោ​​យ​​នៅឡើយ។

លោកបន្តថា៖«បើសិនជាយើងមានចំណូលទាប អ៊ីនធឺណិតអត់ដើរទៀត វាអាចប៉ះពាលច្រើន​​ដល់សតិអា​រម្ម​​ណ៍​»

ក្រៅពីនេះ លោក ណូ ចាន់ណេង បានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុនសេវាទូរស័​ព្ទទាំងអស់បង្កើនសមត្ថភា​ព​​ផ្គត់ផ្គង់សេវារប​ស់ខ្លួ​ន​​ឱ្យ​​បាន​ល្អជាងបច្ចុប្បន្ន ព្រោះលោកថាការរកចំណូលបានតិច តែត្រូវចំណាយវិ​ញ​​តា​​​​មរយៈការបញ្ចូលលុ​យ​ទូរ​ស័ព្ទ ក្នុងទំហំមួយដែលខ្ពស់ជាង ប៉ុន្តែបែរជាសេវាអ៊ីនធឺណិតនៅ​​ខ្សោយ ដូច្នេះ​​​បា​នធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការងារ​ និងការរស់នៅ​។​

នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី បានលើកឡើងថាដើម្បីដោះស្រា​​យប​​ញ្ហា​​នេះ​​ឱ្យ​​មា​ន​​ប្រ​សិ​ទ្ធ​​ភា​ព រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាត្រូវពិនិត្យកិច្ចសន្យាឱ្យបានស៊ីជម្រៅពីលក្ខខណ្ឌ។

មួ​យ​​​​វិ​ញ​​​ទៀ​ត ត្រូវជំរុញឱ្យមានការប្រកួតប្រជែង​ ដើម្បីទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយ និងរក្សាតម្លៃប្រតិបត្តិកា​រកុំ​​ឱ្យ​​​​ហ​​ក់​​​ឡើ​​ង​ខ្ពស់ ខណៈលោកថាបើតម្លៃឡើងខ្ពស់ នោះក្រុមហ៊ុននឹង​​មិនមានលទ្ធភាពព​ង្រីកវិសា​លភា​ព និ​ង​គុ​ណ​ភាពនោះទេ។

លោកបន្តថា៖«កាលណាយើងជំរុញការប្រកួតប្រជែងឱ្យស្មើភាពគ្នា យើងមានការកើនឡើងនៃគុណ​​ភាព​​នៃ​​​ការផ្តល់​សេវា។ ដើម្បីធ្វើដូច្នេះបាន ទាល់តែយើងធ្វើម៉េចទប់ស្កាត់នូវរាល់ភាពមិនប្រក្រតី​ អំពើពុ​ករលា​​យ ក៏ដូចជាការអណាធិបតេយ្យផ្សេងៗអាចជាឧបសគ្គផងដែរដល់ក្រុមហ៊ុនជាអ្នកផ្តល់សេវាទាំងនោះ »។

បើតាមលោក ប៉ិច ពិសី ក្រៅពីបញ្ហាទាំងនេះ ការរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឱ្យមានគុណភាពល្អ ក៏ជាផ្នែក​​មួ​​យ​​​​​​ជួយបង្កើនការផ្គត់ផ្គង់សេវាទូរស័ព្ទបានល្អដែរ តាមរយៈកំណើនប្រជាជន និងអ្នកវិនិយោគ​​គិនបោះ​​ទុនវិ​​និ​​​​យោគ ដោយសារមានភាពងាយស្រួលក្នុងការធ្វើដំណើរចេញចូល។

របាយការណ៍ដែលចេញដោយនិយ័តករទូរគមនាគមន៍កម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ២០២១ បង្ហាញថា បច្ចុប្បន្ន​​នេះ​​ក​ម្ពុ​ជាមានក្រុមហ៊ុ​នផ្តល់សេវាទូរគមនាគមន៍ចំនួន៤៥ ហើយក្រុមហ៊ុនចំនួន៥ ក្នុងចំណោមនោះគឺជាក្រុមហ៊ុ​​នផ្តល់សេវាទូ​​រស័ព្ទចល័ត រួមមាន Smart, Cellcard, Viettel, Cootel និង SeaTel។

ប្រភពដដែលបង្ហាញថា ចំនួនអ្នកជាវអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជាបានកើនឡើងដល់ ១៧,៨៧២លាននាក់កាលពីឆ្នាំ២០​២១ ដែលតួលេខនេះបង្ហាញថាមានការកើនឡើង ១២០ភាគរយ បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៦។ កាលពីថ្ងៃទី ២០ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍បានសម្រេចដាក់ឱ្យអនុវត្តសេ​ច​ក្តីប្រ​កាសស្តី​ពី«គុណភាពសេវាទូរគមនាគមន៍» ដោយទុករយៈពេល១០ខែ ឱ្យប្រតិបត្តិករទូរគមនាគ​​មន៍កែ​លម្អ និងពង្រឹងគុណភាពសេវាទូរគមនាគមន៍របស់ខ្លួន ដោយពង្រឹងគុណភាពសេវា និងបណ្តាញទូ​រគ​មនាគមន៍ ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍អ្នកប្រើប្រាស់ ក្នុងការទទួលបានសេវាទូរគមនាគមន៍ប្រកបដោយគុ​ណភាព ស្របតាមទឹកប្រាក់ដែលបង់៕

Latest News