ប្រហែលជាម៉ោង ១១:០០ នាទីព្រឹក សំឡេងជួងបានបន្លឺឡើងនៅក្នុងវត្តសាមគី្គរង្សី។សំឡេងជួងនេះហាក់ជាសញ្ញាជំនួសនៃការនិមន្តព្រះសង្ឃនៅក្នុងវត្ត ដើម្បីមកទទួលភត្ត នៅក្នុងឧបដ្ឋានសាលាសម្រាប់ចង្ហាន់ថ្ងៃត្រង់។
វត្តសាមគ្គីរង្សី បានកសាងឡើងដំបូងឡើយដោយព្រះសង្ឃដែលនិមន្តមកពីកម្ពុជាក្រោម តាំងពីចុងទសវត្សឆ្នាំ១៩៩០ សម្រាប់ព្រះសង្ឃគង់ និងសិក្សារៀនសូត្រ។ វត្តនេះ មានទីតាំងជាប់ផ្សារក្រមួន ស្ថិតនៅភូមិទ្រា២ សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ១ ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។ វត្តសាមគ្គីរង្សី ដែលប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនស្គាល់ថាជាវត្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោម មានព្រះសង្ឃគង់នៅប្រមាណជា៧០ % ដែលសុទ្ធសឹងតែជាព្រះសង្ឃនិមន្តមកពីកម្ពុជាក្រោម។
វត្តនេះ ក្រៅពីជាទីគង់អាស្រ័យរបស់ព្រះសង្ឃហើយ អារាមមួយនេះក៏បានដើរតួនាទីសំខាន់ដែរក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំកន្លងទៅ គឺផ្តល់ជាទីស្នាក់នៅរបស់ពលរដ្ឋដែលមានជម្លោះដីធ្លីមកពីគ្រប់ទិសទី អាចជ្រកកោន និងទីពឹង។ប៉ុន្តែបើទោះជាអារាមដែលធ្លាប់ផ្តល់ក្តីសុខសាន្ត សម្រាប់ជាទីសំចត់របស់ពលរដ្ឋខ្វះទីទំនាក់ក្តី នៅពេលនេះ ព្រះសង្ឃដែលគង់ក្នុងវត្តនេះ អស់ជាច្រើនព្រះវស្សាមកហើយ បានត្អូញត្អែរថា វត្តដែលនៅចំកណ្តាលទីក្រុងភ្នំពេញមួយនេះ បែរជាកំពុងជួបការខ្វះខាតស្បៀងអាហារជារៀងរាល់ថ្ងៃទៅវិញ។
លិខិតអំពាវនាវរបស់វត្តសាមគ្គីរង្សី ហៅវត្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលចេញកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ បានឱ្យដឹងថាបច្ចុប្បន្ននេះ វត្តសាមគ្គីរង្សី ហៅវត្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោមកំពុងមានការកង្វះខាតស្បៀងអាហារ(អង្ករ) សម្រាប់ទំនុកបម្រុងដល់ព្រះសង្ឈដែលគង់នៅក្នុងអារាមមួយនេះ។
មានព្រះជន្ម ៤០ព្រះវស្សា និងកំពុងគ្រងស្បង់ជីពរពណ៌លឿងទុំ គង់នៅមុខសាលាឆាន់ ដែលជាជំនួយការគ្រូព្រះចៅអធិការវត្តសាមគ្គីរង្សី ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ សុធន់ មានថេរដីកាថាការខ្វះស្បៀងអាហារនេះ មិនមែនទើបតែខ្វះខាតនៅឆ្នាំនេះនោះទេ ប៉ុន្តែខ្វះខាតជារៀងរាល់ឆ្នាំព្រោះនៅវត្តសាមគ្គីរង្សី មិនមានការបរិច្ចាគច្រើនក្រៅពីថ្ងៃបុណ្យធំៗនោះទេ។
ប្រភពបន្តថា៖« អង្ករនេះមិនមែនទើបតែខ្វះឆ្នាំនេះទេ ខ្វះជារៀងរាល់ឆ្នាំ វត្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោមយើងនេះ និយាយរួមអត់មានប្រព័ន្ធថវិកាចូលច្រើន ភាគច្រើនចូលតែរដូវបុណ្យចូលឆ្នាំ បុណ្យកាន់បិណ្ឌ ភ្ជុំបិណ្ឌ និងបុណ្យកឋិនទេ ក្រៅពីនេះ មិនមានបច្ច័យចូលទេ » ។
ព្រះតេជព្រះគុណ មានថេរដីកាបន្តទៀតថា បើទោះជាវត្តសាមគ្គីរង្សីនេះមានព្រះសង្ឈចំនួន៥៨ អង្គក៏ដោយចុះ ក៏បន្ទុកនៃការចំណាយទៅលើថ្លៃចង្ហាន់ព្រះសង្ឃក្នុងមួយថ្ងៃ គឺវត្តត្រូវប្រើប្រាស់អង្ករប្រមាណ២៥ គីឡូក្រាមដែរជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
កន្លងមកវត្តសាមគ្គីរង្សី ហៅវត្តកម្ពុជាក្រោមនេះ ក៏បានអំពាវនាវឱ្យសាធារណៈ និងពុទ្ធបរិស័ទដែលព្រះសង្ឈគង់នៅវត្តនេះបានស្គាល់ដោយផ្ទាល់ជួយដែរ ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះ ដោយសារសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ ទើបព្រះសង្ឈគង់នៅវត្ត សម្រេចចិត្តរបិណ្ឌបាតឱ្យសាធារណៈជនជួយតាមសទ្ធាតាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុកផេកវត្តសាមគ្គីរង្សីផ្ទាល់ជំនួសវិញ។
បើទោះបីជាវត្តសាមគ្គីរង្សីមានការខ្វះខាតស្បៀងអាហារយ៉ាងនេះក្តី ព្រះសង្ឈគង់នៅវត្តនេះ មិនរារែកចិត្ត ទទួលយកការពឹងពាក់ពីពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះផ្សេងៗ ដូចជាអ្នកមានជម្លោះដីធ្លីជាដើម អាចមកស្នាក់អាស្រ័យនៅក្នុងវត្តបានដូចមុនដដែល។
មានព្រះកាយជាំជាដុំៗ ដោយសារកោសខ្យល់ ព្រះតេជព្រះគុណ សុធន់ មានថេរដីកាបន្តថា រឿងដែលកំពុងប្រឈមមុខនៅពេលនេះ គឺបញ្ហាចង្ហាន់ព្រះសង្ឃ។
ព្រះតេជព្រះគុណមានថេរដីកាបន្តថា៖«បញ្ហាដែលជួបប្រទះលំបាកគឺបញ្ហាស្បៀង ពេលដែលមកម្តងៗ ពេលដែលជនរងគ្រោះអីមកចឹង ខ្វះស្បៀង ទឹក ហើយនឹងបង្គន់ សម្រាប់ឱ្យគាត់ប្រើប្រាស់ អាហ្នឹងខ្វះមែនទែនតែម្តង តែត្រឹមតែព្រះសង្ឈគឺគ្រប់គ្រាន់ » ។
មូលហេតុដែលវត្តសាមគ្គីរង្សីខ្វះស្បៀងនេះ ត្រូវបានព្រះតេជព្រះគុណ សុធន់ មានថេរដីកាឱ្យដឹងថា ដោយសារពុទ្ធបរិស័ទមួយចំនួនមិនហ៊ានចូលមកបរិច្ចាគទ័យទាន និងបរិក្ខាផ្សេងៗប្រគេនព្រះសង្ឃ ដោយបារម្ភមានការលាភពណ៌ថាជាក្រុមផ្សេង។
លោកមានថេរដីកាថា៖ « ដោយសារវត្តនេះ ពីមុនៗមក គេថាវត្តប្រឆាំង អីចឹងហើយអ្នកមានមួយចំនួន ឬខាងឯកឧត្តម លោកឧកញ៉ា អីចឹង អត់មានអ្នកចាប់អារម្មណ៍ទេ ជួនកាលគេចាប់អារម្មណ៍ដែរតែមិនហ៊ានចូលមក »។
វត្តសាមគ្គីរង្សី កសាងឡើងតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៧។វត្តនេះកសាងពីដំបូងក្រោមស្លាកសមាគមព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោម។អារាមមួយនេះមានផ្ទៃដីជាង ៤១០០ម៉ែត្រការ៉េ។ចាប់តាំងពីកកើតវត្តនេះ មានព្រះគ្រូចៅអធិការ៦ ជំនាន់មកហើយ ដែលជំនាន់ទី៦ នេះមានព្រះនាមថា ជាតិ មុនី ។
តាមរយៈប្រវត្តិ នៃវត្តសាមគ្គីរង្សីនេះ ដែលតែងតែទទួលសកម្មជន ឬអ្នកដែលមានវិបត្តិសង្គម ព្រះគ្រូចៅអធិការវត្ត ព្រះតេជព្រះគុណ ជាតិ មុនី មានថេរដីកាថានៅក្នុងជំនាន់ដែលព្រះអង្គគ្រប់គ្រងនេះ អាជ្ញាធរមិនបានហាមឃាត់មិនឱ្យទទួលអ្នកមានជម្លោះដីធ្លីដើម្បីស្នាក់អាស្រ័យនោះទេ។ជាងនេះទៀត វត្តអារាម ឬព្រះសង្ឃដែលគង់នៅក្នុងវត្តនេះ ក៏មិនមានសម្ពាធណាមួយដែរ ពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
ប្រភពបន្តថា៖ « អាត្មាគ្រប់គ្រងវត្តនេះប្រហែលពីរឆ្នាំ ពីមុនមកមិនដឹងយ៉ាងណា ប៉ុន្តែជំនាន់អាត្មាដូចជាមិនមានអាជ្ញាធរអី គំរាមកំហែងអីទេ គ្រាន់តែហាមឃាត់ខ្លះៗ បើថាយើងឱ្យក៏ឱ្យទៅ គេក៏មិននេះ[ថាឱ្យ]ដែរ » ។
មិនខុសពីព្រះសង្ឃដទៃទៀតដែរ កំពុងគ្រងស្បង់ចីវរពណ៌លឿងទុំ ព្រះតេជព្រះគុណ សិរី វឌ្ឍនៈ ដែលគង់នៅវត្តសាមគ្គីរង្សីនេះជាង១០ឆ្នាំមកហើយ ព្រះអង្គមានថេរដីកាថា កាលដែលព្រះសង្ឃធ្វើលិខិតអំពាវនាវឱ្យពុទ្ធរបរិស័ទជួយនេះ ពីព្រោះគណៈកម្មការអាចារ្យវត្តមិនអាចទ្រទ្រង់ចង្ហាន់សម្រាប់ព្រះសង្ឃតទៅមុខទៀតបាន។
ប្រភពបន្តថា ៖« ពិតប្រាកដហើយ គឺខ្វះអង្ករ គឺជារឿងមិនអាចប្រកែកបាន ពីព្រោះថា ខ្វះបានព្រះសង្ឈ ធ្វើលិខិតបវរណា បើមិនខ្វះ តាំងពីដើមឡើយ ខ្វះដែរ ប៉ុន្តែមិនដល់ថ្នាក់អស់ពីឃ្លាំង នៅសល់បីបួនបាវចឹងទៅ គឹប្រឈមជិតអស់ »។
ចំណែក ពលរដ្ឋដែលរស់នៅជិតវត្តសាមគ្គីរង្សី ហៅវត្តកម្ពុជាក្រោម លោក សាំង សារៈ យល់ឃើញថាវត្តនេះពិតជាខ្វះខាតពិតមែនព្រោះក្នុងវត្តមានព្រះសង្ឃច្រើនការប្រគេនចង្ហាន់ពីពុទ្ធបរិស័ទមិនបានដិតដល់ទេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតថ្ងៃធម្មតាមិនសូវមានអ្នកចាប់អារម្មណ៍ចូលវត្ត ដើម្បីប្រគេនចង្ហាន់ ឬបរិក្ខាសម្រាប់ព្រះសង្ឃនោះដែរ លើកលែងមានថ្ងៃបុណ្យទាន ទើបមានចង្ហាន់ឆានដូចវត្តដទៃទៀតដែរ។
លោកបន្តថា៖ «បុណ្យភ្ជុំ បុណ្យចូលឆ្នាំ បុណ្យកឋិន មានពុទ្ធបរិស័ទមកច្រើន តែថ្ងៃធម្មតាមិនសូវមានអ្នកណាចាប់អារម្មណ៍ទេ អញ្ចឹងទើបធ្វើឱ្យមានការខ្វះខាតអញ្ជឹងមែន […] មកពីវត្តមានព្រះសង្ឃគង់នៅមានចំនួនច្រើនផង ហើយលើសពីនេះ ទីមួយ ពុទ្ធបរិស័ទនៅជុំវិញវត្ត មិនមានអ្នកមាន ទីពីរវត្តនេះពឹងផ្អែកទៅលើពុទ្ធបរិស័ទ ដែលមានដើមកំណើតនៅកម្ពុជាក្រោម ហើយជីវភាពពលរដ្ឋនៅខ្មែរកម្ពុជាក្រោម សឹងគ្មានសោះអ្នកមាន ដោយមូលហេតុនេះផងបានជាមានការខ្វះខាតនេះ »។
អ្នកស្រីស្រី ដេត ហួរ ដែលធ្លាប់ពឹងពាក់អារាមមួយនេះ ដើម្បីតស៊ូមតិក្នុងរឿងវិវាទដីធ្លីតាំងពីឆ្នាំ២០១៩ អ្នកស្រីយល់ឃើញថា វត្តសាមគ្គរង្សីនេះ ខុសពីវត្តដទៃទៀតដែលអនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋមានបញ្ហាផ្សេងៗ អាចស្នាក់នៅបានដោយស្រួល។ ជាអ្នកដែលធ្លាប់មានជម្លោះដីធ្លី នៅឃុំជីខលើ ស្រុកស្រែអំបិល ខេត្តកោះកុង អ្នកស្រីបន្តថា អារាមមួយនេះពិតជាផ្តល់ក្តីសង្ឃឹម និងជាម្លប់សម្រាប់មនុស្សទូទៅ មិនថាពលរដ្ឋមានបញ្ហា ឬគ្មានបញ្ហានោះទេ វត្តនេះតែងធ្វើជាទីជ្រកកោនស្មើៗគ្នា ដោយមិនប្រកាន់និន្នាការនយោបាយអ្វីឡើយ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ « វត្តជាទូទៅមិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះដីធ្លីស្នាក់នៅនោះទេ តែវត្តសាមគ្គីរង្សីដែលជាវត្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោមសណ្តោសប្រណីឱ្យយើងទាំងអស់គ្នាដែលជាជនរងគ្រោះបាត់បង់ដីធ្លី រំលោភសិទ្ធិអីហ្នឹងឱ្យយើងស្នាក់នៅ […] វត្តសាមគ្គីរង្សីគឺជាវត្តមួយដែលល្អបំផុត ជួយជនរងគ្រោះមិនដែលគិតថាជនរងគ្រោះហ្នឹង កាន់បក្សកាន់ពួកនយោបាយណាមួយទេ ពីព្រោះគាត់គិតថាជនរងគ្រោះគឺជាមនុស្សដែលបាត់បង់ដីធ្លីហើយ ជាជនរងគ្រោះអយុត្តិធម៌ជាទីបំផុត អីចឹងគាត់តែងតែជួយពួកយើងជានិច្ច » ។
កាលពីចុងឆ្នាំ ២០២៣ អ្នកស្រីក៏ធ្លាប់មកស្នាក់នៅវត្តសាមគ្គីរង្សីនេះដែរ ដើម្បីទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរ ដោះលែង លោក ថេង សាវឿន ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា លោក ញិល ភាព និងលោក ថាន់ ហាច ដែលជាមន្ត្រីនៅសមាគមនេះ។
អ្នកស្រីកត់សម្គាល់ថារាល់ពេលដែលវត្តនេះជួយប្រជាពលរដ្ឋគឺតែងតែមានបញ្ហាតាមក្រោយជានិច្ច ដូចជាមានការចោទប្រកាន់ និងតាមដានពីអាជ្ញាធរជាដើម ប៉ុន្តែវត្តនេះនៅបន្តចិត្តសប្បុរសធម៌នេះទៀត។
អ្នកស្រីថ្លែងបន្តថា៖«វត្តសាមគ្គីរង្សី ប្រាកដជាខ្វះហើយពីព្រោះលោកច្រើនអង្គហើយណាមួយសហគមន៍យើងភាគច្រើនគាត់ស្នាក់នៅញឹកញាប់ មិនមែនត្រឹមតែសហគមន៍កោះកុងទេ គឺសហគមន៍គ្រប់ខេត្តដែលគាត់មានបញ្ហារងគ្រោះដីធ្លី គាត់តែងតែទៅស្នាក់នៅ អីចឹងហើយធ្វើឱ្យលោកនៅក្នុងវត្តសាមគ្គីរង្សីតែងតែយកចង្ហាន់ ឬសម្ភារៈញាតិញោមប្រគល់ឱ្យហ្នឹង គាត់តែងតែជួយឱ្យអានេះ អាណោះហូបចឹង ធ្វើឱ្យគាត់ខ្វះមែន» ។
វត្តសាមគ្គីរង្សីនេះ មិនមែនធ្លាប់ផ្តល់ការជ្រកកោនតែពលរដ្ឋដែលមានទំនាស់ដីធ្លីមកពីខេត្តកោះកុងទេ បណ្តាខេត្តដទៃទៀតដូចជាអ្នកមានទំនាស់ដីធ្លីនៅខេត្តព្រះវិហារ ខេត្តក្រចេះ និងខេត្តកំពង់ឆ្នាំងជាដើម ក៏ធ្លាប់ទទួលបានការអនុគ្រោះពីព្រះសង្ឃ និងអាចារ្យៈគណកម្មការមិនតិចគ្នាដែរទេ។គេសង្កេតឃើញថា ថ្វីបើមានវត្តអារាមមិនតិចឡើងនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ប៉ុន្តែស្ទើរតែមិនមានអារាមមួយណា ដែលមានចិត្តទូលាផ្តល់មេត្តា និងកុរណាចំពោះបរិស័ទ ដែលជួបទុក្ខភ័យ និងវិបត្តិដូចវត្តសាមគ្គីរង្សីនេះ នៅឡើយទេ។
យ៉ាងនេះក្តី ចៅសង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ លោក ជា សារ៉េត បដិសេធក្នុងការផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយលម្អិតទាក់ទិនស្ថានភាពវត្តសាមគ្គីរង្សីនេះ ដោយលោកលើកហេតុផលថា លោកមិនសូវដឹងអំពីវត្តនេះច្បាស់នោះទេ។
លោកបន្តថា៖ « ខ្ញុំអត់អាចសម្ភាសន៍បានទេ ព្រោះខ្ញុំអត់ដឹងពីវត្តនេះច្បាស់ ខ្ញុំទើបមកធ្វើចៅសង្កាត់ពីរឆ្នាំមិនទាន់ច្បាស់ទេ អត់បានស៊ីជម្រៅរឿងវត្តនេះមួយដោយវត្តនឹងកន្លងមកមានបញ្ហាខ្លះៗ ដល់អញ្ជឹង អត់សូវបានចូលវត្តនិង អញ្ជឹងអត់សូវបានក្តាប់ព័ត៌មានច្បាស់ដែរ ចឹងអត់ហ៊ាននិយាយ »។
ទាំងព្រះគ្រូចៅអធិការ និងព្រះសង្ឃដែលគង់នៅក្នុងវត្តសាមគ្គីរង្សីនេះ បិណ្ឌបាតឱ្យពុទ្ធបរិស័ទ ចូលរួមចំណែកតាមសទ្ធាជ្រះថ្លា ជាបច្ច័យក្តី ឬជួយជាអង្ករក្តី ដើម្បីទ្រទ្រង់សកម្មភាពព្រះសង្ឃ និងបន្តអាយុកាលវត្តសាមគ្គីរង្សី ឬហៅវត្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនេះឱ្យមានជីវិតរស់តទៅទៀត៕
