fbpx
Home Blog Page 138

Hun Sen Reiterates Cambodian Support for Timor-Leste’s Asean Membership

Prime Minister Hun Sen has reiterated his support for Timor-Leste to join Asean, saying it will boost the regional bloc’s standing and help realize its founding purpose, though analysts say the small island-nation’s relatively undeveloped economy remains an obstacle.

Speaking at the 36th Asean Summit last month, Hun Sen said Cambodia would continue to lead the push for Timor-Leste’s permanent membership.

“I am optimistic that Timor Leste’s membership is not only strategically important for us in the context of geopolitical competition, but also for fulfilling the dream of the founding father of Asean to unite all countries in the Southeast Asia region under the umbrella of Asean,” he said.

“I would like to reaffirm Cambodia’s full support and look forward to the inclusion of Timor-Leste as a permanent member of Asean,” Hun Sen said.

Sek Sophal, an affiliated researcher for Ritsumeikan University’s Democracy Promotion Center in Japan, said Cambodia’s support for Timor-Leste was less about economic benefits and more about geography and politics.

“Geographically, Timor should be included in Asean,” Sophal said, noting it had gained independence from Indonesia in 1999, and is clearly a part of Southeast Asia. “And when talking about diplomacy and [geo]politics, these are things in which Timor can play a role.”

However, its relatively undeveloped infrastructure and economy remain concerns for some developed counties when it comes to supporting Timor-Leste’s Asean application, said Sophal, who also works at the Cambodian Center for Independent Media as a project officer.

“As a new and small country, the size of Timor’s economy is still small, and the infrastructural capacity of the country is yet limited when it comes to hosting hundreds of high-level Asean meetings when it takes on the chairmanship of Asean,” Sophal added. Asean chairmanship rotates alphabetically every year.

According to the chairman’s statement of the 36th Asean Summit on June 26, a fact-finding mission will be followed by a comprehensive assessment of Timor-Leste’s application. In the meantime, Timor-Leste is encouraged to participate in the bloc’s non-policy-making activities. Timor-Leste welcomed the process in a press release issued by its Foreign Affairs Ministry.

Lim Menghour, deputy director of Mekong Center for Strategic Studies, part of Phnom Penh think-tank the Asian Vision Institute, said Cambodia and other states respect how active Timor-Leste has been in its attempt to become an Asean member state.

“Although small in its size, Timor could raise the voices of ASEAN and its individual member states in the international arena since Timor Leste in an independent country and a UN member state,” Menghour said in a message.

Most Asean member states have directly and indirectly supported the membership of Timor-Leste, but “Singapore has expressed its objection towards this membership,” Menghour added. Singapore has been concerned that Timor-Leste’s relatively undeveloped economy could become a burden on Asean, he said.

Nevertheless, Timor-Leste’s accession would be economically beneficial to the region, Menghour said, noting that although its market is small, it is relatively untapped.

Timor-Leste could also boost Asean’s international recognition as well as provide more balance of power within the bloc, he said. “Cambodia and other developing countries in ASEAN, for instance, could balance with Timor Leste to raise more voices inside the organization.”

Timor-Leste has a population of just 1.3 million, according to the World Bank, and officially applied for Asean membership on March 4, 2011. It joined the U.N. in 2002.

សហជីព និង​សង្គមស៊ីវិល​ជាង​៤០​នាក់ ស្នើ​​​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​​​ឲ្យ​បើកប្រាក់​​បំណាច់​​អតីតភាព​​ជូន​​កម្មករ

ក្រុម​សហជីព និង​សង្គមស៊ីវិល​​​ការពារ​សិទ្ធិ​កម្មករជាង​៤០​នាក់ នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទ​នេះ បាន​ដាក់​លិខិត​​​សុំ​អន្តរាគមន៍​ពី​​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​​ បន្ទាប់​ពី​ក្រសួង​ការងារ​សម្រេច​ពន្យារ​ពេល​បើកប្រាក់​បំណាច់​អតីតភាព​ជូន​កម្មករ។

នៅព្រឹកថ្ងៃ​ទី​១៣​ ខែកក្កដា នេះ អង្គការ​សង្គមស៊ីវិល និង​តំណាង​សហភាព​សហជីព​ទាំង​ជាង​៤០​ បាន​ដាក់​​លិខិត​​ទៅ​ខុទ្ទកាល័យ​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែល​មាន​ទីតាំង​នៅ​ទល់​មុខ​វត្ត​បុទុមវត្តី រាជធានីភ្នំពេញ ស្នើ​​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អន្តរាគមន៍​ជំរុញ​ឲ្យ​និយោជក​អនុវត្ត​ការបើកប្រាក់​រំឮក​អតីតភាព​ដល់​កម្មករ​និយោជិត ក្នុង​​អំឡុង​ពេល​​កើត​មាន​ជំងឺ​កូវីដ​១៩។

អ្នកស្រី យ៉ាង សុភ័ណ្ឌ តំណាងសហភាព​ សហជីព បាន​លើកឡើង​ថា កម្មករ​​ដែល​ត្រូវ​បាន​ព្យួរ​ការងារ​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​ជីវភាព​យ៉ាង​ខ្លាំង​ស្រាប់ ប៉ុន្តែ​ក្រសួង​ការងារ​ក៏​សម្រេច​ពន្យារពេល​បើក​ប្រាក់​បំណាច់​អតីត​ភាព​ដល់​ពួកគេ​ ដែល​នេះ​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួកគេ​កាន់តែ​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​ធ្ងន់ធ្ងរ។​

អ្នកស្រី​បញ្ជាក់ថា៖ «សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ពួកគាត់​សព្វថ្ងៃ​នេះ ក្រុមហ៊ុន​មួយ​ចំនួនធំ​គឺ ព្យួរការងារ ចឹង​គាត់​បាន​ប្រាក់​នៃ​ការព្យួរ​ការងារ​នឹង​គឺ​តិចតួច​ ទី១​គាត់​បាន​៣០​ដុល្លារ​ពី​ក្រុមហ៊ុន គាត់​បាន​៤០ដុល្លារ​ពីរដ្ឋាភិបាល អីចឹង​គាត់​បាន​តែ​លុយ​ប៉ុណ្ណឹង​ទេ សួរថា​លុយ​ប៉ុណ្ណឹងអា​ច​ដោះស្រាយ​ជីវភាព​គាត់​បាន​ទេ?»។

អ្នកស្រី សុភ័ណ្ឌ ​បន្ត​ថា កន្លងទៅ​នេះ ក្រសួង​ការងារ និង​ស្ថាប័នរដ្ឋ​​តែង​គិតគូរ​តែ​វិស័យ​ឯកជន តែ​មិន​សូវ​យកចិត្ត​ទុក​ដាក់​លើ​កម្មករ​ ហើយ​ថ្មីៗ​នេះ​ក្រុមហ៊ុន​បាន​បិទទ្វារ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់ ធ្វើ​ឲ្យ​កម្មករ​បាត់បង់​ចំណូល និង​អត្ថប្រយោជន៍​ជាច្រើន។​ អ្នកស្រី​​​ថា ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល និង​សហជីព ស្នើ​ឲ្យនាយករដ្ឋមន្រ្តី ចូលរួម​ដោះស្រាយ​​ជូន​កម្មករ​ទាំងអស់​បន្ថែម​ទៀត។​

អ្នកស្រីបញ្ជាក់​ថា៖ «​មាន​តែ​បងប្អូន​កម្មករ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នឹង​ហើយ​ដែល​អាច​ផ្តល់​នូវ​សិទ្ធិ​អំណាច​ជូន​គាត់​បាន ពីព្រោះយើ​ង​ដូច​តាមរយៈ​ការបោះឆ្នោត ចឹង​ហើយ​បាន​យើង​ស្នើ​សុំ​ឲ្យ​ពួកគេ​គិតគូរ​​ឲ្យ​បាន​ពិតប្រាកដ​ទៅ​ដល់​ពួកគាត់​ទាំងអស់​គ្នា ហើយ​ពួកគាត់​នឹង​ឆ្លើយ​តប​មក​វិញ​តាមរយៈ​នៃការ​បោះឆ្នោត​​»។

អ្នកស្រី ឈឹម ស៊ីថរ ប្រធាន​សហជីពប្រចាំ​​ក្រុម​ហ៊ុន​​ណាហ្គាវើលដ៍ លើក​ឡើង​ថា គិត​មក​ដល់​សប្តាហ៍​ទី៣​នៃ​​ការដំណើរការ​​​កាស៊ីណូ​ណាហ្គា​វើលដ៍​​ឡើង​វិញ​​បុគ្គលិក​​ដែល​ធ្វើការនៅ​ទីនោះ​ ទើបតែ​បំពេញ​ការងារ​បាន​មួយសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះ ហើយ​ក្រុមហ៊ុន​ពុំទាន់​បាន​ដោះស្រាយ​សំណើ​៣ចំណុច​របស់​បុគ្គលិក​​នៅឡើយ។ អ្នកស្រី​បន្ថែម​ថា​ ដំបូង​ក្រុមហ៊ុន​សន្យា​ថា​​នឹង​​ឆ្លើយ​​តប​​នៅ​​​សប្តាហ៍​​​ទីមួយ​​​នៃ​ការដំណើរ​​​ឡើង​​​វិញ ប៉ុន្តែ​​ក្រោយ​​មក​​ក្រុមហ៊ុន​សន្យាថា​នឹង​ឆ្លើយ​តប​នៅស​ប្តាហ៍​នេះ តែ​មិន​ទាន់​កំណត់​ថ្ងៃណា​នៅ​ឡើយ។​ 

អ្នកស្រី​ ឈឹម ស៊ីថរ បន្ថែមថា បុគ្គលិក​កាស៊ីណូ​ណាហ្គាវើលដ៍​ ក៏​បាន​ដាក់​ញត្តិ​សុំ​អន្តរាគមន៍​ពី​ក្រសួង​ការងារ​​ដើ​ម្បី​ឲ្យ​ជំរុញ​ម្ចាស់​ក្រុម​ហ៊ុន​ដោះ​ស្រាយ​សំណើ​ជូន​​បុគ្គលិក ប៉ុន្តែ​មិនមាន​ការ​ឆ្លើយ​តប ទើប​អ្នកស្រី​មក​ដាក់​ញត្តិ​នៅ​ខុទ្ទកាល័យ​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​វិញ​។  

អ្នកស្រីថា៖ «បើទោះបីជា​រាជរដ្ឋាភិបាល​ប្រកាស​ឲ្យ​បើក​កាស៊ីណូ ប្រកាស​ឲ្យ​បើក​ក្លឹប​កំសាន្ត ខារ៉ា​អូខេ​ឡើង​​វិញ​មែន ប៉ុន្តែ​ជាក់ស្តែង​ដូច​នៅ​ណា​ហ្គាវើលដ៏​អីចឹង​ បុគ្គលិក​ធ្វើការ​អត់​ទាន់​បាន​ចូល​ធ្វើការ​វិញ​ទាំងអស់​គ្នា​ទេ ហើយ​អ្នក​ដែល​បាន​ចូលធ្វើការ​វិញ​នឹង ក៏​ធ្វើការ​បាន​ត្រឹម​តែ​មួយ​សប្តាហ៍​ប៉ុណ្ណោះ​មក​ទល់​នឹង​ពេល​នេះ​»។ 

ចំណែក​​លោក ឃុន ថារ៉ូ អ្នកគ្រប់គ្រង​កម្មវិធី​ការងារ នៃ​អង្គការ​សង់ត្រាល់ លើក​ឡើង​ថា ការដាក់​សំណើ​ទៅ​ខុទ្ទកាល័យ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា​នេះ មន្ត្រី​ខុទ្ទកាល័យ​បាន​ទទួល​ហើយ ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​សន្យា និង​មិនមាន​ការឆ្លើយ​តប​ជា​ផ្លូវការ​នៅឡើយទេ។​​ លោក​ថា  ​​ការពន្យា​ពេល​បើក​ប្រាក់​បំណាច់​អតីតភាព​ការងារ​ដល់​កម្មករ​និយោជិត ធ្វើ​ឲ្យ​​ប៉ះពាល់​ដល់​បញ្ហា​ជីវភាព​ក្នុង​ការរស់នៅ​របស់​កម្មករ​យ៉ាង​ខ្លាំង ដូច្នេះ​លោក​សង្ឃឹម​ថា  លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​អាច​ដោះស្រាយ​ប្រាក់​បំណាច់​អតីតភាព​ជូន​កម្មករ​នៅក្នុ​ង​ឆ្នាំ២០២០​នេះ​បា​ន។

លោកថា៖​ «​យើងសង្ឃឹម​ថា នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី លោកនឹង​ធ្វើការ​ពិចារណា​ឲ្យ​ល្អិត​ល្អន់ ដោយសារ​ការពន្យា​ពេល​ការបើកប្រាក់​បំណាច់​អតីតភាពការងារ​ដល់កម្មករ​និយោជិត​ឆ្នាំ២០២១​ហ្នឹង វា​ខាត​បង់​នូវ​ផល​ប្រយោជន៍​របស់​កម្មករ ខណៈ​ពេល​ដែល​កម្មករ​ក្នុង​កាលៈទេសៈ​នេះ​គាត់​ត្រូវការ​ថវិកា​ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​នូវ​ជីវភាព​រស់នៅ និង​​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ពួកគាត់​»។

ក្រសួង​ការងារ ​និង​បណ្តុះ​បណ្តាល​វិជ្ជាជីវៈ កាល​ពី​ដើម​ខែ​មិថុនា​​ បាន​សម្រេច​លើក​ពេលបើក​ប្រាក់​បំណាច់​អតីត​ភាព​ការងារ​សម្រាប់​កម្មករ​ទៅ​ឆ្នាំ​២០២១ ​ក្នុង​គោល​បំណង​ជួយ​ដល់​រោងចក្រ​​ដែល​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ពី​ការ​រាលដាល​ជំងឺ​កូវីដ១៩។​

លោក គង់ ចំរើន មន្ត្រី​ខុទ្ទកាល័យ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ប្រាប់ Newsroom Cambodia សំណើ​របស់​សហភាព​សហជីព និងអង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ទាំងនោះ​យ៉ាងខ្លីថា៖ «​ពាក្យ​ហ្នឹង​ខ្ញុំ​ទទួល​ហើយ ខ្ញុំ​​បញ្ជូន​ទៅ​​​លើបាត់​ទៅ​​ហើ​យ»។

ចាប់​តាំង​ពី​រោងចក្រ​ព្យួរ​ការងារ​កម្មករ ដោយសារ​រោង​ចក្រ​បិទ​ទ្វារ​មិនមិនមានអ្នកបញ្ជា​ទិញ ដោយ​សារ​វិបត្តិ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​ ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី ​ហ៊ុន សែន​ បាន​លើក​ឡើង​ថា​ រោងចក្រ​ផ្តល់​ប្រាក់​៣០​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ខែ​ឲ្យ​កម្មករ។​ ចំណែក​រដ្ឋាភិបាល​ថា​ ផ្តល់​ឲ្យ​៤០​ដុល្លារ៕

Campaigner Warns of Microplastics Threat Amid Cambodia’s Deluge of Plastic Bags

Phnom Penh’s 10 million plastic bags used and thrown out each day will “remain microplastic forever,” circulating through the country’s food, water and air, an environmental campaigner has warned.

Manon Orinel, manager for Siem Reap-based project Clean Green Cambodia, said plastic bags must not be allowed to decompose in nature.

“It will still remain microplastic forever (the tiny particles that end up in our food, water, and air),” she said in a message.

Microplastics can block the digestive tracks of small animals, and are thought to have an effect on hormones, cancer and DNA mutation, a researcher recently told The Washington Post.

“Sadly, plastic is today quite cheap in Cambodia, so shopkeepers can provide one plastic bag per item without asking if people really need it or not,” Orinel said. “If it was a bit more expensive, or if customers had to pay to get a bag, shopkeepers wouldn’t give a plastic bag away so easily. It has become a bad habit in Cambodia to put everything in a plastic bag even if it’s useless.”

The key was reducing the use of plastic bags, she said. “And for the remaining: put it in a garbage bin and let the waste collection company take care of it by disposing it in a landfill.”

She also encouraged shoppers to carry their own reusable bags. “People don’t realize how many plastic bags they are using every day and every week,” she said.

According to Environment Ministry spokesman Neth Pheaktra, Cambodia produces about 4 million tons of garbage a year, of which 15 to 20 percent is plastic waste. Phnom Penh uses about 10 million plastic bags a day, he said.

The ministry is rolling out a pilot campaign for people to separate kitchen scraps, plastic and hazardous waste, he added.

“It is time we get back to nature, reduce plastic waste,” he said. “If you inspect the human body, we have microplastics inside.”

However, Cher Lymouy, a housewife in Pur Senchey district, said it was hard to stop using plastic bags when they were so cheap and convenient.

“For only two or three thousand riel I can get a pack with many bags,” she said. Nevertheless, she acknowledged that the number of bags used in packing just one meal seemed excessive.

“Some people need four or five plastic bags for one meal,” she said.

Phal Sophat, a Facebook user promoting a “Garbage Family Campaign” online, said it was up to families and communities to start taking responsibility for the environment.

“Garbage comes from people. If we want to get rid of garbage in public places, education should start with our own families first, to let them know the bad impact of trash, and be a good model,” he said. “The first step is to start from our own families and continue to the whole community.”

មនុស្សជាច្រើននៅកម្ពុជាឈប់ពាក់ម៉ាស់ ដោយនិយាយថាគ្រោះថ្នាក់នៃជំងឺកូរ៉ូណាលែងសូវមាន

មាន​មនុស្ស​តិចតួច​ដែល​បន្ត​ពាក់​ម៉ាស​នៅ​ភ្នំពេញ និង​កន្លែង​ផ្សេង​ទៀត​ក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​សប្តាហ៍​ថ្មីៗនេះ បើទោះបីជា​មាន​ករណី​ឆ្លង​វីរុស​ថ្មី​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ក៏​ដោយ មនុស្ស​ម្នា​ជាច្រើន​នាំគ្នា​និយាយ​​ថា ពួកគេ​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ការឆ្លង​នៃ​ជំងឺ​នេះ​បា​នកន្លង​ផុត​ទៅ​ហើយ ហើយ​ថា ការពាក់​ម៉ាស់​ធ្វើឲ្យ​គាត់​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ក្តៅ និង​ធុញ​ថប់។

ការណែនាំ​ជា​ផ្លូវការ​របស់​​ក្រសួង​សុខាភិបាល នៅ​តែ​បន្ត​ណែនាំ​ឲ្យ​ប្រជាជន​ពាក់ម៉ាស់​ពេល​ដែល​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ខ្លួន​ឈឺ ខណៈ​ពេល​ដែល​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​ប្រជាជន​ទាំង​អស់​បន្ត​ពាក់ម៉ាស់។

លោក នឿន ណារិទ្ធិ វេជ្ជបណ្ឌិត​នៅ​តំបន់​កោះដាច់​នៃ​រាជធានី​​ភ្នំពេញ​ប្រាប់​ថា ចំនួន​មនុស្ស​ដែល​ពាក់ម៉ាស់​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​របស់​គាត់​បាន​ធ្លាក់ចុះ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្នុង​ប៉ុន្មាន​សប្តាហ៍​ថ្មីៗ​នេះ។

លោកវេជ្ជបណ្ឌិតមានប្រសាសន៍​ថា៖ «ចំនួន​អ្នក​ពាក់ម៉ាស​ពិត​ជាមាន​ការថយ​ចុះ។ ខ្ញុំ​សង្កេត​ឃើញ​ថា ប្រជាជន​ប្រហែល ៧០ ទៅ ៨០ ភាគរយ​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​របស់​ខ្ញុំ​មិនមាន​ពាក់​ម៉ាស់​ទេ»។

វេជ្ជបណ្ឌិត​​ ណារិទ្ធិ ​បន្ថែមថា នៅ​ពេល​ប្រឹក្សា​យោបល់​ជាមួយ​អ្នក​ជំងឺ លោក​ព្យាយាម​ណែនាំ​ពី​អនាម័យ​ល្អ​ជាមួយ​ពួកគេ ជៀសវាង​ការ​និយាយធ្វើ​​ឲ្យ​ពួកគេ​មាន​ភាព​ភិតភ័យ​ដោយសារ​ជំងឺ​នេះ។

វេជ្ជបណ្ឌិត ​ណារិទ្ធិ​ ប្រាប់ថា៖ «រាល់ថ្ងៃ​ពេល​ជួប​ពួក​គាត់ ខ្ញុំ​តែងតែ​លើក​ទឹកចិត្ត​ដល់​អ្នក​ជំងឺ និង​អ្នក​ជិត​ខាង​ខ្ញុំ​កុំ​ឲ្យ ព្រួយបារម្ភ និងស្ត្រេសពេក។ តែខ្ញុំ​ប្រាប់​គាត់​ឲ្យ​យកចិត្តទុក​ដាក់​​លើ​រឿង​អនាម័យ​ផ្ទាល់​ខ្លួន ដែល​​ជា​រឿ​ង​​គួរ​តែ​ត្រូវ​ធ្វើឲ្យ​បាន​ជាប់​ជានិច្ច»។​

លោក​បញ្ជាក់ដែរ​ថា រូប​លោក​ផ្ទាល់​ក៏​ពាក់ម៉ាស់​​តែ​ក្នុង​ស្ថានភាព​ដែល​គិត​ថា​មាន​ហានិភ័យ​ខ្ពស់ ដូចជា​កន្លែង​ដែល​មាន​មនុស្ស​ច្រើនជាដើម ប៉ុន្តែលោក​ព្យាយាម​ចៀសវាង​ការចាប់ដៃ​គ្នា។

លោក​ថា៖ «និយាយ​ត្រង់​ទៅ ក្រៅពី​ជួប​អ្នក​ជម្ងឺ និង​ទៅ​កន្លែង​សាធារណៈ ឬ​កន្លែង​ជួបជុំ​គ្នា​ច្រើន ខ្ញុំ​ក៏​អត់​ពាក់​ម៉ាស់​ដែរ»។

ព្រះមហា​វិមល​ធម្មធារ៍ ស៊ូ តារា លេខា​គណក្រុង​សួង ព្រះគ្រូសូត្រស្ដាំ​វត្តវិហារ​ទន្ទឹម មាន​សង្ឃដីកា​ថា ព្រះចៅ​អធិការ​របស់​ព្រះអង្គ​​បាន​ណែនាំ​ទៅ​កាន់​ព្រះសង្ឃ​ទាំងអស់ឱ្យពាក់ម៉ាស់ក្នុងពិធីបុណ្យផ្សេងៗ ជាពិសេស​នៅពេល​និម​ន្ត​ទៅសូត្រ​មន្ត។

ព្រះអង្គ​មាន​សង្ឃ​ដីកា​បន្ត​ថា វត្ត​ភាគច្រើន​ក៏​បាន​រក្សា​អនាម័យ​ដោយ​មាន​ទឹក​អាល់​កុល​លាង​ដៃ និង​កន្លែង​សម្រាប់​លាង​ដៃ​ផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី​ ឧបាសក ឧបាសិកា​​មក​វត្ត​​បច្ចុប្បន្ន មិន​សូវ​​​មាន​ពាក់ម៉ាស់​នោះទេ​។

ព្រះតេជគុណ តារា ​មានសង្ឃដីកា​ថា៖ «អាត្មា​កត់សម្គាល់​ឃើញ​ថា បច្ចុប្បន្ន​នេះ​មាន​ញាតិញោម​ជាច្រើន​ដែល​អញ្ជើញ​​មក​វត្ត មិន​មាន​​ពាក់​ទេ។ ឧទាហរណ៍​នៅក្នុង​កម្មវិធី​ដង្ហែ​ទៀន​វស្សា និង​បច្ច័យ​ដល់​ព្រះសង្ឃ​នៅថ្ងៃ​ច័ន្ទ​នេះ អាត្មា​ឃើញ​ថា ញាតិញោម​ដែល​ចូលរួម​ហ្នឹង​មាន​ជាង​ពាក់​កណ្តាល​មិន​បាន​ពាក់​ម៉ាស់​ទេ។»

នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ មនុស្ស​ម្នា​ជាច្រើ​នបាន​បង្ហាញ​ពី​ទំនោរ​នៃ​ការឈប់​ចង់​ពាក់​ម៉ាស់ ដោយ​លើក​ឡើង​ថា ពួកគេ​លែង​មាន​ការព្រួយបារម្ភ​ខ្លាំង​ទៀតហើ​យ​ចំពោះ​ជំងឺ​កូវីដ​នេះ។

ជំងឺ​កូវីដ​១៩​​​​ បានសម្លាប់​មនុស្ស​ចំនួន​ប្រមាណ ៥៦០.៨១៤នាក់ នៅទូទាំងពិភពលោក ក្នុង​ប្រ​ទេស​ចំនួន​២១៦ ក្នុង​នោះ​មាន​អ្នក​​​ឆ្លង​ជំងឺ​នេះ​រហូតដល់ទៅ ១២.៤៨៦.៤៨៤ករណី។ នេះ​បើ​យោង​តាម​ការ​ធ្វើ​​បច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកកាលពីថ្ងៃ១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០។

សម្រាប់​កម្ពុជា ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​​​មាន​ករណី​អ្នក​កំពុង​ផ្ទុក​ជំងឺ​កូវីដ​ចំនួន​២៣​ករណី​ប៉ុណ្ណោះ​ ដែលករណី​ទាំង​នោះ​​ជា​ករណី​នាំចូល​ពី​ក្រៅ​ប្រទេស។​

យុវតី មុន្នី រិទ្ធត្យា ដែល​មក​ជួយ​លក់​កាហ្វេ​ជាមួយ​ឪពុកម្តាយ​របស់​នាង​នៅ​ឯហាង​កាហ្វេ​ កៅ​ហេង បាន​និយាយថា​ នាង​បាន​ឈប់​ពាក់ម៉ាស់​ពី​ព្រោះនា​ង​គិ​ត​ថា​ស្ថានភាព​នៃ​ជំងឺ​រាតត្បាត​នេះ​មាន​ភាពប្រសើរ​ឡើង​។

នាង​និយាយ​ថា៖ «ខ្ញុំមិ​ន​ចូលចិត្ត​ម៉ាស់​ទេ។ ខ្ញុំ​មានអារម្មណ៍​មិន​ស្រួល​សោះ ពេល​ដែល​ខ្ញុំ​ពាក់​វា​ហើយ​ខ្ញុំ​​គិត​ថា​ជំងឺ​កូវី​ដ​ឥឡូវ​មិនមែន​​ជា​ជំងឺ​ធ្ងន់ធ្ងរ​​ខ្លាំង​ទេ»។

បរិស័ទ្ធម្នាក់យកចង្ហាន់ប្រគេនលោកនៅវត្តវិហារទន្ទឹមក្នុងខេ្តត្បូងឃ្មុំ ពាក់ម៉ាស់ពេលគោរពប្រណិបត្តិថ្វាយបង្គុំលោក ក្នុងខែមេសាឆ្នាំ២០២០។ (ដោយព្រតេជគុណ យិន ឧត្តម)

រីឯយុវជន​វ័យ​៣០​ឆ្នាំ​ លោក ចិន សុខ ជាសន្តិសុខ​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន​​​នៅក្លឹប​ស្នូឃឺរ​ដាត ឲ្យ​ដឹង​ដែរ​ថា ​អាកាស​ធាតុ​ក្តៅ លោក​​មិន​ចូលចិត្ត​ពាក់ម៉ាស​ទេ​ ​ដោយ​ថា ធ្វើឲ្យ​លោក​​​មាន​អារម្មណ៍​មិន​ស្រួល​។ ប៉ុន្តែ​លោក​ថា លោក​ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​ពាក់​ដោយសារ​ការងារ​។​

«ក៏ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​ត្រូវ​តែ​ពាក់​វា ព្រោះ​នោះ​ជា​អ្វី​ដែល​មេ (អ្នកគ្រប់គ្រងក្លឹប) បញ្ជា។ បើ​មេ​ឃើញ​ខ្ញុំ​អត់​ពាក់​ម៉ាស់ គាត់​នឹង​ពិន័យ​ម្តង​១០​ដុល្លារ​។ រឿង​ពិន័យ​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​មិនមែន​តែ​ខ្ញុំ​ទេ គឺជា​មួយ​បុគ្គលិក​ទាំងអស់ ព្រោះ​នៅ​ទីនេះ​មនុស្ស​ភ្ញៀវ​ចេញចូល​ច្រើន​ណាស់»។​

ចំណែក​យុវជន​វ័យ២១ អាត អ៊ាត់ ជា​និស្សិត​ឆ្នាំទី១​ផ្នែក​គីមីវិទ្យា​នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទភ្នំពេញ និយាយ​ថា តម្លៃ​ម៉ាស់​ក៏ជា​ហេតុផល​ដែល​លោក​ឈប់​ពាក់​​វា​ដែរ។

លោក​និយាយថា៖ «ពីមុន​ខ្ញុំ​អាច​ទិញ​ម៉ាស់​បាន​បី​ក្នុង​តម្លៃ​៥០០រៀល ប៉ុន្តែ​ឥឡូវ​នេះ​ម៉ាស់​មួយ​២​,០០០ ទៅ ២,៥០០រៀល។​ អង្កាល់​កូវីដ​ផ្ទុះ ខ្ញុំ​ធ្លាប់​បាន​​ពាក់​ម៉ាស់​ជាប់​ដែរ តែ​ឥឡូវ​ខ្ញុំ​អត់​ពាក់​ទេ ព្រោះ​ខ្ញុំ​គិតថា​ស្ថានភាព​កូវីដ​១៩​​រាល់ថ្ងៃហ្នឹង​លែង​អី​ហើយ។»

ការណែនាំ​ស្តីពី​ការពាក់ម៉ាស់​មាន​ភាព​ស្រពិច​ស្រពិល​ ចាប់តាំង​ពី​ការរីករាល​ដាល​នៃ​ជំងឺ​រាតត្បាត​នេះ​កាល​ពីដើមឆ្នាំ​មក​ម៉្លេះ។

អង្គការសុខភាពពិភពលោកបាន​បញ្ជាក់​ថា ម៉ាស់​គួរ​តែ​ត្រូវ​បាន​ប្រើ «ជាផ្នែក​មួយ​នៃ​យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ»។

«ម៉ាស់​តែឯង​នឹង​មិន​អាច​ការពារ​អ្នកពីជំងឺ​កូវីដ​១៩​ទេ។ ប្រជាជន​ក៏​គួរ​តែ​លាង​សម្អាត​ដៃ​របស់​ពួកគេ​ឱ្យ​បាន​ញឹកញាប់ និង​រក្សា​គម្លាត​យ៉ាង​តិច​១ម៉ែត្រ​ពី​អ្នក​ដទៃ»។

បើ​តាមការ​ណែនាំ​របស់​ក្រសួង​សុខាភិបាល អ្នក​ដែល​មិនមាន​រោគ​សញ្ញា​ផ្លូ​វ​ដង្ហើម​មិនចាំបាច់​ពាក់​ម៉ាស់​ពេទ្យ​ឡើយ ដោយសារ​តែ​គ្មាន​ភស្តុតាង​ណាមួយ​បញ្ជាក់​ថា ម៉ាស់​អាច​មាន​សារប្រយោជន៍​សម្រាប់​ការការពារ​អ្នក​ដែល​គ្មាន​ជំងឺ​ឡើយ។ ទោះយ៉ាងណា ក្រសួង​បាន​ស​ង្កត់​ធ្ងន់​ថា អ្នក​ដែល​មាន​ទំនាក់​ទំនង​ជិត​ស្និទ្ធ (ក្នុងគម្លាត​១ម៉ែត្រ) ពី​អ្នក​ដែល​មាន​រោគ​សញ្ញាផ្លូ​វដង្ហើម ដូចជា​កណ្តាស់ និងក្អក គឺ​មាន​ហានិភ័យ​ប្រឈម​នឹង​ការស្រូប​ចូល​នូវ​ដំណក់​ទឹក​តូចៗ​ចេញ​តាម​ផ្លូវ​ដង្ហើម​រប​ស់​អ្នក​ជំងឺ​ដែល​អាច​ចម្លង​ជំងឺ​បាន។ ក្រសួង​បញ្ជាក់​ថា អ្នក​ដែល​មាន​រោគស​ញ្ញាផ្លូ​វ​ដង្ហើម​គួរ​តែពាក់​ម៉ាស់​ពេទ្យ និង​ស្វែងរក​ការ​ថែទាំ​សុខភាព​ឲ្យ​បាន​ឆាប់​រហ័ស​បំផុត ប្រសិនបើ​ពួ​កគេ​មាន​រោគសញ្ញា​ដូ​ចជា​ក្តៅខ្លួន ក្អក និង​ពិបាក​ដក​ដង្ហើម។

ខែមិថុនា​កន្លង​ទៅ លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បង្ហោះ​សារ​លើ​ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក​ផ្លូវ​ការ​របស់​លោក​ដោយ​ជំរុញ​ឱ្យប្រជាជន​ទាំង​​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង និងជនបទ​ ត្រូវ​បន្ត​ពាក់​ម៉ាស់ និង​ឧស្សាហ៍​លាង​សម្អាត​ដៃ​ជាមួយ​ទឹកអាល់​កុល ឬ​ជែល​សម្លាប់​មេរោគ​ឲ្យ​បាន​ជា​ប្រចាំ។

លោក​ក៏បាន​សរសេរ​បន្ថែម​ថា ចំពោះ​ទីកន្លែង​ប្រមូល​ផ្តុំ​ដែល​មាន​មនុស្ស​ច្រើន​ ដូចជា​ផ្សារ ផ្សារទំនើប ភោជនីយដ្ឋាន ហាងកាហ្វេ តូបលក់ដូរ ហាងលក់ទំនិញ ជាពិសេស​មន្ទីរព្យាបាល និង​មន្ទីរពេទ្យ​ទាំង​រដ្ឋ និង​ឯកជន ត្រូវតែ​មាន​ម៉ាស ទឹកអាល់កុល ឬ​ជែល ដើម្បីឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ប្រើប្រាស់​ការពារ​ កុំឲ្យ​មាន​ការ​ចម្លង​​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​ពីម្នាក់​ទៅម្នាក់។

យោងតាមនាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លងនៃក្រសួងសុខាភិបាលបានឲ្យដឹងថា ករណីឆ្លង​នៃ​ជំងឺ​កូវីដ​សរុប​មាន​១៥៦​ករណី ត្រូវបាន​គេរក​ឃើញ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​គិតត្រឹម​ថ្ងៃទី​១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០។ រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ មិនមានសេចក្តីរាយការណ៍​ណាមួយ​ពីការស្លាប់​នៅ​ការ​ស្លាប់​ដោយ​ជំងឺ​នេះ​ នៅ​កម្ពុជា​​នៅ​ឡើយ៕

តម្លៃត្រីឡើងថ្លៃចំពេលសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ

អ្នកលក់​ចំណី​អាហារ និង​អ្នក​បរិភោគ​និយាយ​ថា ការឡើង​ថ្លៃ​តម្លៃ​ត្រី និង​អាហារ​សមុទ្រ ធ្វើ​ឲ្យមនុស្ស​ជាច្រើន​​មិន​មាន​​​ថវិកា​សម្រាប់​ទិញ​ ​ខណៈការ​កើនឡើង​តម្លៃ​កើត​​​មាន​ដោយ​សារ​​​ការបំផ្លាញ​​ទី​ជម្រក​មច្ឆា និង​ការធ្លាក់​ចុះ​ស្តុកត្រី​នៅ​ក្នុង​បឹង​ធម្មជាតិ និង​ទន្លេ​។

យោងតាម​ស្ថិតិ​របស់​ធានាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា តម្លៃ​ត្រី​រស់​បាន​កើន​​​ឡើង​ចំនួន​៨,៨​ភាគរយ​នៅ ខែ​មីនា ​ក្នុង​ឆ្នាំនេះ ដែល​ជា​ការកើន​ឡើង​ខ្ពស់​បំផុត​លំដាប់ទី២​ បន្ទាប់ពី​តម្លៃ​​ដំណាប់​ផ្លែឈើ​ក្នុង​​ចំណោម៤០​ប្រភេទ​ដែល​បាន​រាយឈ្មោះ។

អ្នកស្រី លី នីតា អ្នកលក់​ម្ហូប​តាម​ចិញ្ចើម​ផ្លូវ​នៅ​ផ្សារ​ទួល​សង្កែ ​ក្នុង​ខណ្ឌ​ឬស្សីកែវ​ ដោយ​មាន​លក់ត្រី​អាំង បាយសាច់​ជ្រូក និង​បាយម្ហូប​កុម្ម៉ង់​ច្រើន​មុខ​ទៀត។ អ្នកស្រីបន្តថា តម្លៃ​ត្រី​ឡើង​ថ្លៃ​ជាង​សាច់ និង​បន្លែ​ផ្សេងៗ​​ទៀត ដោយ​​ត្រីឌៀប​​តម្លៃ​​ប្រមាណជា​​៩,០០០​រៀល​ក្នុង​មួយ​គីឡូ​ក្រាម និង​ពេលខ្លះ​ឡើង​ដល់​១៣,០០០រៀល ជាហេតុ​ធ្វើឲ្យ​​​អ្នកស្រី​ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​លក់​ឡើង​ថ្លៃ​ដែរ។

អ្នកស្រី​និយាយថា៖ «តម្លៃ​លក់របស់ខ្ញុំគឺផ្អែកលើតម្លៃដែលខ្ញុំទិញនៅក្នុងផ្សារ»។​

អ្នកស្រី​​បានបន្ថែមថា នៅក្នុង​គ្រួសារ​​របស់​គាត់​បាន​រងប៉ះពាល់​សេដ្ឋកិច្ច​ពី​ជំងឺ​កូរ៉ូ​ណាផង​ដែរ។​ ​

អ្នកស្រី​ថា៖ «ប្រាក់ខែ​របស់​ប្តី​ខ្ញុំ​ត្រូវ​បាន​កាត់បន្ថយ​៥០​ភាគរយ​ក្នុង​រយៈពេល​៣​ខែ​នេះ»។

អ្នកលក់នំបញ្ចុក និងគុយទាវម្នាក់​នៅក្រុង​ព្រះសីហនុ អ្នកស្រី​ ស្រី អានី បាន​និ​យាយ​ថា​អ្នកស្រី​​​លក់​គុយ​ទាវ​​​១ចាន​​៦,០០០​រៀល និង​​ពេល​ខ្លះ​​បញ្ចុះ​​តម្លៃ​​ដល់​​អ្នក​​អត់​​លុយ​​ដែរ​ ដែល​កំពុង​​ធ្លាក់​​ខ្លួន​​លំបាក​​ក្នុង​​វិបត្តិ​​សេដ្ឋកិច្ច។ អ្នកស្រី​បន្ថែម​ថា អ្នកស្រី​ចង់​ឲ្យ​តម្លៃ​គ្រប់​មុខ​ទំនិញ​ចុះ​ថោក​។​

គាត់​​​​​​និយាយ​​​ថា៖ «ខ្ញុំ​​​ចង់​​​ឲ្យ​​​តម្លៃ​​ធ្លាក់​​ចុះ តម្លៃ​​​ទាប​​វា​​​ប្រសើរ​​​ទាំង​អស់​​​គ្នា​»។

អ្នក​ទិញ​ម្ហូប​អាហារ​មាន​ការព្រួយ​​បារម្ភ​ដោយ​និយាយថា ​ពិបាក​នឹង​មាន​លទ្ធភាព​​ទិញ។

អ្នកស្រី មួយ ឆេង ស្ត្រីមេផ្ទះ​មាន​កូនបី​នាក់​នៅ​ក្នុង​ខណ្ឌទួលគោក​បាន​និយាយថា​ អ្នកស្រី​បាន​ឃើញ​តម្លៃ​ត្រី​ទន្លេ និង​អាហារ​សមុទ្រ​បាន​កើន​ឡើង​ហួស​ពី​លទ្ធភាព​របស់​អ្នកស្រី បើ​ទោះបី​ប្រាក់ខែ​របស់​ប្តី​អ្នកស្រី​កើនឡើង​ជាប្រចាំ​រាល់ឆ្នាំ​ក៏​ដោយ។

អ្នកស្រី​​និយាយថា៖ «ខ្ញុំ​មិន​អាច​ទិញ​អាហារ​ថ្លៃៗ​បាន​ទេ»។

ចំណែក​អ្នកស្រី ប៊ុន ម៉ិចថារី ស្ត្រីមេផ្ទះមួយ​រូប​ទៀត​នៅ​ខណ្ឌ​ឬស្សីកែវ រាជធានី​ភ្នំពេញ ​លើក​ឡើង​​ថា អ្នកស្រី​អាណិត​​អ្នកក្រីក្រ​នៅពេល​ឃើញ​តម្លៃ​​ទំនិញ​នៅលើ​ទីផ្សារ​ឡើង​ថ្លៃ។

អ្នកស្រី​និយាយ​ថា៖ «ខ្ញុំ​អាណិត​ប្រជាជន​ក្រីក្រ និង​កម្មករ​ដែល​មិន​អាច​រក​ប្រាក់​បាន​ច្រើន​ តែ​ថ្លៃ​ម្ហូប​គឺ​ឡើង​ខ្ពស់»។

លោក ហម​ ចាន់ អ្នកលក់​​ត្រី​បោះដុំ​នៅ​តំបន់​គីឡូម៉ែត្រ​លេខ៩ ក្នុង​​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បាន​និយាយ​​ថា តម្លៃ​ត្រី​​មាន​ការកើន​ឡើង​ជាលំដាប់​ក្នុង​រយៈពេល​២​ឆ្នាំ​កន្លង​មក​នេះ​។

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «ត្រី​​នៅ​​តា​ម​ដង​ទន្លេ​​ពិបាក​​រក​​ណាស់ ​ដែល​​ធ្វើ​​ឲ្យ​​តម្លៃ​​ត្រី​​ចិញ្ចឹម​​ឡើង​​ថ្លៃ​​ដែរ»។

លោក ហម ចាន់ បន្ត​ថា អ្នកលក់​​​នៅ​​​តាម​​ផ្សារ​​​ខ្លះ​ទិញ​​ត្រី​​​​ពី​​​លោក​ ​​​ហើយ​​​លោក​​លក់​បាន​ប្រហែល​ជា​៣តោន​ជា​ប្រចាំ។ ទោះ​យ៉ាងណា​​ប៉ុន្មាន​​ខែ​​ថ្មីៗ​​នេះ​មាន​ការធ្លាក់​ចុះ​នៃការ​លក់​ប្រហែល​៣០ភាគរយ បើតា​ម​ការ​លក់​ធម្មតា។

លោក វេង សុខុន រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​កសិកម្ម​មាន​ប្រសាសន៍​ថា តម្លៃ​ត្រី​មាន​ការប្រែប្រួល​តាម​តម្រូវការ​សព្វថ្ងៃ​  ត្រីភាគ​ច្រើន​បាន​មក​ពី​កសិដ្ឋាន​ចិញ្ចឹមត្រី​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​តម្លៃ​អាច​ឡើង​ចុះ។

លោកថា រដ្ឋាភិបាល​បាន​បើក​ទីផ្សារ​សេរី​ ដូច្នេះ​មិន​អាច​​កំណត់តម្លៃ​បាន​ទេ ហើយ​​ថា បើ​តម្លៃឡើង​ខ្លាំង​ ក្រសួង​នឹង​ទៅ​ណែនាំ។

លោក ឯក ចំរើន អ្នក​សម្រប​សម្រួល​គម្រោង​នៅ​សម្ព័ន្ធភាព​ដើម្បី​អភិរក្ស​ធនធាន​ជលផល​ លើកឡើង​ថា តម្លៃ​ត្រី​ចិញ្ចឹម​​នៅ​កសិដ្ឋាន​​​​មាន​​ស្ថិរ​ភាព​​ប៉ុន្តែ​​ត្រី​​នៅ​​តាម​​ដង​​ទន្លេ​​មាន​តម្លៃថ្លៃ​​ និង​ពិបាក​​រក​។ លោក​​បន្ត​​ថា ការនេសាទ​ខុស​ច្បាប់​ដូចជា​ការឆក់​ត្រី និង​ការប្រើប្រាស់​ឧបករណ៍​​ខុស​​ច្បាប់​​ផ្សេងៗ​ ​​ការប្រែប្រួល​​អាកាស​ធាតុ និង​ការបំផ្លាញ​​ទី​ជម្រក​ព្រៃ​កោងកាង​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ចំនួន​ត្រី​ធ្លាក់​ចុះ។

លោកបន្ថែម​ថា បច្ចុប្បន្ន​ប្រទេស​កម្ពុជា​ស្ថិត​នៅ​ពាក់​កណ្តាល​រដូវ​បង្កាត់​ពូជត្រី និង​រដូវ​ត្រីពង រហូត​ដល់​ចុង​ខែ​កញ្ញា ដូច្នេះ​ជា​រឿង​ចាំបាច់​ណាស់​ក្នុងការ​ទុក​ឱ្យ​ត្រីបា​ន​បង្កបង្កើត​ពូជ​ ដោយ​មិនត្រូវ​នេសាទ​ក្នុង​រដូវ​នេះ​។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើង​គួរ​តែ​សហការ​ជាមួយគ្នា​ហើយ​កុំចាប់ត្រី​ក្នុង​អំឡុង​ត្រី​បន្ត​ពូជ  ឈប់​ប្រើ​ឧបករណ៍​ខុសច្បាប់​ទាំងអស់ និង​លើក​កម្ពស់​ការយល់ដឹង​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​បន្ថែម​ទៀត»៕​

អាជ្ញាធរខេត្តតាកែវ​រារាំងប្រជាពលរដ្ឋទៅ​ចូលរួមពិធីបុណ្យខួ​ប​បួន​ឆ្នាំ​របស់​លោក កែម ឡី

(តាកែវ): អាជ្ញាធរ​ខេត្តតាកែវ នៅ​ថ្ងៃសុក្រ​នេះ ព្យាយាម​ហាម​ឃាត់​​ប្រជាពលរដ្ឋ​​​​ជាង៥០នាក់ ដែល​ធ្វើ​​ដំណើរ​ទៅ​ចូលរួម​ពិធី​បុណ្យខួប​៤ឆ្នាំ​នៃ​ការស្លាប់​របស់​លោកបណ្ឌិត​ កែម ឡី នៅ​ស្រុក​កំណើ​ត​។

លោក វ៉ន ពៅ ប្រធាន​សមាគម​ឯករាជ្យ​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ (IDEA) លើកឡើង​ថា ក្រុម​ប្រជាពលរដ្ឋជាង៥០នាក់ ​ដែល​ជា​យុវជន និង​សមាជិក​សមាគម​របស់​លោក បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ពី​រាជធានី​ភ្នំពេញ ដោយ​រថយន្ត​ក្រុង​មួយ​គ្រឿង និង​​កង់បីឥណ្ឌា​ជាង​១០​គ្រឿង​ដើម្បី​ចូលរួម​ពិធី​បុណ្យ​ខួប​គម្រប់​៤​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ស្លាប់​របស់​លោក​បណ្ឌិត​ កែម ឡី។ លោក​បន្ត​ថា ខណៈ​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​ទាំង​នោះ​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​ដល់​ចំណុច​ផ្សារ​អង្គតាសោម នា​ម៉ោង​ប្រមាណជា​៩​កន្លះ​ព្រឹក​ អាជ្ញាធរ​បាន​ហាមឃាត់​​មិន​ឲ្យ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​មុខ​ ដោយ​​លើក​ហេតុផល​ថា ជា​បញ្ជា​ពី​ថ្នាក់លើ ដើម្បី​​​ត្រួត​​ពិនិត្យ​​សុខភាព។​

លោក​ វ៉ន់ ពៅ បន្ថែមថា ក្រោយ​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​សុខភាពដោយ​វាស់​កម្តៅ និង​ចុះ​ឈ្មោះ​អស់​​ជាង​បី​ម៉ោង អាជ្ញាធរ​នៅ​តែ​បន្ត​ឃាត់​​​រថយន្ត​ក្រុង និង​កង់បីឥណ្ឌា​ទាំង​នោះ​មិន​ឲ្យ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​មុខដដែល ទើប​ពលរដ្ឋ​សម្រេច​ធ្វើដំ​ណើរ​ដោយ​ថ្មើរ​ជើង​មក​កាន់​រោង​ពិធី ដែល​មាន​ចម្ងាយ​ប្រមាណ​ជា​​១០​គីឡូ​ម៉ែត្រ​ពី​ផ្សារ​អង្គតាសោម​។

លោកបញ្ជាក់​ទាំង​ដែល​កំពុង​ដើរ​តាម​ផ្លូវ​​ថា៖ «នេះ​ជា​រឿង​អយុត្តិធម៌​សម្រាប់​លោក កែម​ ឡី ពេក​ហើយ ដែល​ត្រូវ​បាញ់​​សម្លាប់​នៅ​កណ្តាល​ទីក្រុង ហើយ​យើង​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដឹង​គុណ លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី បែរ​ជា​គេ​រារាំង​មិន​ឲ្យ​យើង​ធ្វើ​ដំណើរ អីចឹង​វា​ជារឿង​អយុត្តិធម៌​សម្រាប់​យើង​ដែល​ជា​អ្នក​ដឹង​គុណ​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី»។

ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​គម្រប់ខួប​៤ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ស្លាប់​របស់​លោក​ កែម ឡី នៅព្រឹក​នេះ គេឃើញ​មាន​អាជ្ញាធរ​រាប់សិប​នាក់​ស្លៀកពាក់​ស៊ីវិល អង្គុយ​ឃ្លាំមើល​នៅ​ខាង​មុខ និង​ក្នុង​រោង​ពិធី ដោយ​ខ្លះ​ថត​រូបភាព និង​វីដេអូ​របស់​អ្នក​ចូលរួម និង​អ្នកសារ​ព័ត៌មាន​។ ចំណែក​នៅ​តាម​ដង​ផ្លូវ​នៃ​ផ្ទះ​ពិធីនោះ មាន​អាជ្ញាធរ​​ចម្រុះ​​ប្រមាណជា​១០០​នាក់ រាយបណ្តាក់គ្នាដោយ​កន្លែង​។

បើតាមបងស្រី របស់លោក កែម​ ឡី គឺអ្នកស្រី​ កែម ថាវី បានថ្លែងថាអាជ្ញាធរទាំងនោះ គឺសមត្ថកិច្ចស្រុក និងខេត្ត​។ ​

អ្នកស្រី ចក់ សុភាព​ នាយិកា​រប្រតិបត្តិ​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) លើកឡើងថា ការរារាំង​របស់​អាជ្ញាធរ​ទៅលើ​ពលរដ្ឋ​ដែល​ជា​​យុវជន និង​សមាជិក​សមាគម​ឯករាជ្យ​ប្រជា​ធិប​តេយ្យ​​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ គឺជា​ការបំពាន​លើ​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​ការជួប​ជុំ សិទ្ធិ​ក្នុងការបញ្ចេញមតិ និង​ជា​ការបំពាន​លើ​សិទ្ធិ​ប្រពៃណី​ ក្នុងការ​ចូលរួម​ពិធី​បុណ្យ​ខួបគម្រប់​៤ឆ្នាំ​របស់​លោក​បណ្ឌិ​ត កែម ឡី ផងដែរ។ អ្នកស្រី​បន្ថែមថា សកម្មភាព​ទាំង​នេះមិនមែន​ជា​លើក​ទីមួយ​នោះ​ទេ ដូច្នេះអ្នកស្រី​ថា ​ហាក់​ដូចជា​បង្ហាញ​ពី​ចេតនា​ក្នុង​ការទប់ស្កាត់​របស់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល។

អ្នកស្រី​បញ្ជាក់​ថា៖ «​វាជារូបភាពមួយ​ដែល​បង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាល​​មាន​ចេតនា​ក្នុង​ការ​ទប់ស្កាត់​មិន​ឲ្យ​មាន​ការជួប​ជុំ​ មិន​ឲ្យ​មាន​ការចូលរួម​ក្នុង​ការប្រារព្ធ អឺ ! រំឮក​នូវ​វីរៈភាព​របស់​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី»។

Newsroom Cambodia មិនអាច​ទាក់ទង​លោក អ៊ូច​ ភា អភិបាល​ខេត្តតាកែវ និង​លោ​ក សុខ សំណាង ស្នងការ​ខេត្តតាកែវ បានទេ​។

កាលថ្ងៃទី០៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ អាជ្ញាធរខណ្ឌចំការមន​ក៏​បាន​​​​​ហាមឃាត់​​​យុវជន​ និង​​ព្រះ​សង្ឃ​ជាង​​២០​​អង្គនាក់ មិន​​ឲ្យ​​ដាក់​កម្រង​ផ្កា​​​គោរព​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​​​លោក​​បណ្ឌិត កែម ឡី នៅ​​​ស្ថានីយ៍​ប្រេង​ឥន្ទនៈ​​កាល់​តិច ស្តុប​​បូកគោ​ នា​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ផង​ដែរ៕

Workers Struggle With Debt, Unemployment as Garment-Sector Crash Reaches 400 Factories, 150,000 Jobs

Unions and workers say some are selling their possessions or taking on more debt out of desperation as a coronavirus-induced downturn halts production at hundreds of garment factories.

There have been more than 150,000 job losses in the sector since the global coronavirus pandemic led to a collapse in trade and garments orders from international brands, according to the Garment Manufacturers Association in Cambodia. More than 400 factories have closed down or suspended production, it says. The association said earlier this year that it represents a total of 580 factories, employing 750,000 workers.

According to the Asian Development Bank, the Cambodian economy is expected to contract by 5.5 percent this year, which risks pushing 1.3 million more people into poverty.

Yang Sophorn, president of the Cambodian Confederation of Unions, estimated that 90 percent of workers were in debt, mirroring a recent survey by unions and rights groups.

“This makes their living extremely difficult,” she said. Though banks and microfinance institutions had offered some concessions such as allowing borrowers to make only interest payments instead of repaying the principal, in the end the workers will end up paying more, she said.

Peanh Keuon, another officer at the union, said debt, daily expenses, medical costs and rents all weighed on unemployed workers.

“They have to pay for food, buy milk for their children. Some have sick mothers to take care of, and they have to pay for medical treatments,” Keuon said. “Some factory workers sold their motorbikes or any valuables they have to pay the loan. Some borrowed money from private lenders to pay the bank loan.”

Cambodian Labor Confederation president Ath Thorn said there were few jobs available for the more than 150,000 newly unemployed workers.

“They cannot find other jobs to do,” Thorn said. “They have no money for getting food, have nothing to support other needs including paying banks. So it is extremely difficult for them, some to the point of selling property to meet their payments.”

Labor Ministry spokesman Heng Sour did not respond to questions.

Starting on August 12, the EU’s decision to take away Cambodian trade benefits over labor and human rights violations is slated to take effect. The Garment Manufacturers Association in Cambodia this week reiterated its call for the EU to reassess this decision over the “Everything But Arms” (EBA) trade scheme.

The association had already warned the International Labor Organization that “this second blow would lead to even more factory closures and displaced workers, and increase poverty in Cambodia,” it said. Garments and travel goods make up 75 percent of the country’s total exports.

The government has announced various support and stimulus measures, but its promise to pay $40 a month to suspended workers has been criticized by unions for being difficult to access.

Chap Thy, a garment worker, said she was willing to look for any other work if her factory closed down, but was concerned whether she would be able to meet her living expenses. “If the factory that I work at closes, what I’m most worried about is the debt.”

Appeal Court Still Violating Fair-Trial Standards for Defendants Without Lawyers: Report

Appeal Court judges fully explained fair-trial rights to defendants without lawyers in just six out of 56 applicable cases from January last year to April this year, according to the Cambodian Center for Human Rights’ trial monitoring report.

CCHR’s report, issued as a newsletter earlier this week, tracked 273 cases at the Appeal Court, and found that a lawyer had represented the accused in 66 percent of cases. However, when defendants did not have lawyers, “the accused’s rights have not been fully respected,” it says.

“[I]t is clear that in only a small number of cases the judges provided full explanations to the accused of their rights,” the report says. “Therefore, the accused’s rights have not been fully respected, and such practice did not conform with national and international standards on fair trial rights.”

Out of 56 applicable cases, judges neither informed nor explained the right to legal representation or self-defense in 20 cases, and only informed without explaining those rights in 30, the report says. It also notes, however, an improvement since CCHR discussed the issue with the Appeal Court in August.

Hun Seanghak, CCHR’s fair trial rights project coordinator, said the Appeal Court had exhibited better practices in recent months. Nevertheless, in terms of fair-trial rights, “the court has not fully implemented [them] in the context of national and international law.”

“This undermines the rights of the accused in proceedings, which is unfair because he does not know the reason or the accusation against him,” Seanghak said. According to the report, judges did not state all relevant charges against all defendants in 28 percent of cases.

In May, the Justice Ministry announced a campaign to speed up the processing of court cases in an effort to reduce a backlog around the country.

Seanghak said the acceleration had been noticeable, and cautioned the courts against overlooking the rights of defendants.

“We’re seeing that the Appeal Court has a lot of work to do,” he said. “We see that each case is very fast to resolve, so the details of explanations to the accused are not complete.”

Justice Ministry spokesman Chin Malin declined to comment, directing questions to the Appeal Court. Appeal Court president You Bunleng declined to provide an immediate response.

Am Sam Ath, monitoring manager at rights group Licadho, agreed that it was crucial that the courts followed correct procedure as they sped up their processing of cases.

“We see that the Ministry of Justice now has a campaign to clear cases in provincial and municipal courts faster than before,” he said. “Therefore, I think it is important that [the ministry] urges the [proper] implementation of procedures. We want this to include explaining to the accused so they are aware of their right to legal [representation] or self-defense.”

Failing to do so would be a loss of rights, Sam Ath said. “If the accused are not aware of their rights, [the court] has failed to fulfill its obligations … it makes them lose their rights.”

ក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេងដែលជាសិស្សលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ប្តេជ្ញាដើរតាមគន្លងគ្រូ

ក្រុមអ្នក​វិភាគ​វ័យ​ក្មេង​​ដែល​​ទទួល​បាន​ការបណ្តុះ​បណ្តាល​ពី​លោក​​​បណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកវិភាគ​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​បាញ់​សម្លាប់​កាលពី​បួន​ឆ្នាំ​មុន ប្តេជ្ញា​បន្ត​វិភាគ​រឿង​នយោបាយ បើទោះ​ជា​មាន​​ការគំរា​មគំហែង​។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០២០ គឺ​ជា​ខួប​គម្រប់​បួន​ឆ្នាំ​នៃការ​បាញ់​សម្លាប់​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកវិភាគ​សង្គម និង​នយោបាយ ដែល​ត្រូវ​បាន​ខ្មាន់​កាំភ្លើង​បាញ់​សម្លាប់ក្នុង​​ផ្សារ​លក់​ទំនិញ​មួយ​កន្លែង ស្ថិត​ក្នុង​ស្ថានីយ៍​ប្រេង​ឥន្ធនៈ​កាល់​តិច ស្តុប​បូក​គោ រាជធានី​ភ្នំពេញ។

ប្រធាន​ក្រុម​អ្នក​វិភាគ​វ័យ​ក្មេង​កញ្ញា លី ស្រីស្រស់ ​លើក​ឡើង​ថា ក្រុម​អ្នក​វិភាគ​វ័យ​ក្មេង​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​​មាន​សមាជិក​​០៥នាក់ ​ដែលសុទ្ធ​តែ​ជាអ្នក​​ទទួល​​​បានការ​បណ្តុះបណ្តាល​ពី​​​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី។ កញ្ញា​បន្តថា ក្រុម​អ្នកវិភាគវ័យក្មេងនៅបន្តការងារជាធម្មតា ដោយ​អនុវត្ត នូវ​គោលការណ៍​របស់​ខ្លួន និង​​​ប្តេជ្ញា​​បន្ត​​ការងារ​​ជា​អ្នក​វិភាគ​​បញ្ហា​​នានា​​នៅ​​ក្នុង​​សង្គម បើទោះបី​​មាន​ការគំរាម​​គំហែង​។

កញ្ញាបញ្ជាក់ថា​៖ «យើង​អាច​ធ្វើ​បាន ឬ​មិន​អាច​ធ្វើ​បាន ដោយសារ​វា​មាន​សុវត្ថិភាព និង​អត់​សុវត្ថិភាព ប៉ុន្តែ​ដរាប​ណា​រឿង​នោះ​វា​សំខាន់ ទោះបីវា​គ្រោះថ្នាក់ ឬ​យ៉ាងមិច ហ្នឹង​ជា​ការលះបង់​របស់​យើង»។

ចំណែក​លោក ហង្ស វិទូ អតីត​ប្រធាន​ក្រុម​អ្នកវិភាគ​វ័យក្មេង លើក​ឡើង​ដែរ​ថា​ តាំងពី​ដើម​មក​ដល់​ពេល​នេះ ក្រុម​របស់​លោក​នៅ​តែសកម្មភាព​ក្នុង​​សង្គមជាធម្មតា​ បើទោះបី​ពេល​ខ្លះ លោក​មិន​បាន​និយាយ​ជា​សាធារណៈ ឬ​តាម​វិទ្យុ និង​តាមសារព័ត៌មាន​មួយ​ចំនួន​ក៏​ដោយ។ លោកបន្ត​ថា ​​លោក​បាន​បណ្តុះប​ណ្តាល​យុវជន​ថ្មីៗ មាន​ប្រមាណជា​៨នាក់​​ ដែល​ធ្វើ​​សកម្មភាព​ពាក់ព័ន្ធនឹង​ការ​​វិភាគ​រហូត​មក​។

លោកបញ្ជាក់​​ថា៖ «បើ​និយាយ​តាម​វិទ្យុ​អី​ហ្នឹង គឺ​យើង​មាន​ការដូរវេន​គ្នា អាស្រ័យ​លើ​សារព័ត៌មាន​គាត់​សួរ។ យើង​នៅ​បន្ត​ដំណើរ​ការ​ធម្មតា តែ​ពេល​នេះយើ​ង​បាន​ដូរ​ប្រធាន ខ្ញុំ​ពី​ដើម​ខ្ញុំ​​ជាប្រធាន ដល់​ពេល​ខ្ញុំ​អស់​អាណត្តិ​ចុះ​ពី​តំណែង​ប្រធាន​នឹង មកជា​ប្រធាន​ទីប្រឹក្សា​វិញ ប៉ុន្តែ​នៅ​ធ្វើការ​ដូច​ដើម។​ ចំពោះ​ឧបសគ្គ​វា​មាន​តិចតួច​ដែរ តែ​យើង​នៅ​បន្ត»។

ក្រុមអ្នកវិភាគវ័យ​ក្មេង​ចាប់​ផ្តើម​ទទួល​បាន​បណ្តុះបណ្តាល​ពី​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី កាល​​​ពី​​ដើម​ឆ្នាំ​​២០១៥។ ជាទូទៅ​គេ​ឃើញ​ក្រុម​អ្នកវិផាគ​វ័យ​ក្មេង​ទាំង​នេះ​បាន​ចូលរួម​វិភាគ​អំពី​បញ្ហា​នយោ​បាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម អប់រំ ប្រជាធិបតេយ្យ និងវិស័យផ្សេងៗ​ នៅ​តាម​សារព័ត៌មាន​ និង​មាន​ទីសាធារណៈ។

លោកបណ្ឌិត​ មាស នី អ្នកវិភាគ និង​ជា​អ្នកឃ្លាំមើលផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​សង្គម លើក​ឡើង​ថា ​​​ក្រុម​អ្នក​វិភាគ​វ័យ​ក្មេង បាន​ចូលរួម​យ៉ាងសកម្ម​ក្នុង​ការតស៊ូមតិ​ទៅ​លើប​ញ្ហានា​នាក្នុ​ង​​សង្គម​។

លោក​មានប្រសាសន៍​ថា៖ «ខ្ញុំ​ឃើញ​ក្រុម​គាត់​បាន​ល្អ​​​ចេញ​មក​ខំប្រឹង​ចូលរួម​កិច្ចការ​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ផ្សេងៗ​ទៀត ហើយ​ពិសេស​ចូល​​ទៅ​ធ្វើ​វាគ្មិន​ក្នុង​​ការប្រជុំ​របស់​ក្រុម​យុវជន​អី តាម​ក្រុមៗ។ ខ្ញុំ​ឧស្សាហ៍​ឃើញ​ពួកគាត់​ចូលរួម​ទាំងអស់​នឹង ហើយ​នឹង​កិច្ចការ​តស៊ូមតិ​មួយ​ចំនួ​ន​ទៀត ក៏​ឃើញ​មាន​វត្តមាន​ក្រុម​ពួកគាត់​ចូលរួម​ដែរ»។​

លោក​បណ្ឌិត​ កែម ឡី គឺ​​ជា​អ្នក​វិភាគ​​បញ្ហា​​សង្គម ​និ​ង​​នយោបាយ​​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​ត្រូវ​បាន​ប្រជាជន​ជាច្រើន​ស្គាល់​​ ដោយ​សារ​ការ​វិភាគ​ត្រង់ៗ និង​ចំៗ​ទៅលើ​បញ្ហា​ដែល​កំពុង​កើត​មាន​ក្នុង​ប្រទេស។ ការ​វិភាគ​របស់​លោក​ពេលខ្លះ​​ប៉ះ​​ចំ​​បុគ្គល​​ផ្ទាល់​ ឬ​​ផល​​ប្រយោជន៍​​របស់​​អ្នក​មាន​លុយ​ មាន​​អំណាច​ ឬ​មាន​ឥទ្ធិពល​ក្នុង​ជួរ​រដ្ឋាភិបាល​ ទាំង​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​ និង​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​៕

ក្រសួង​កសិកម្ម​នឹង​ចាត់​វិធានការ​លើ​អាជីវកម្ម​សត្វសុន​ខ​ខុសច្បាប់​នៅទូទាំង​ប្រទេស

រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​កសិកម្ម​នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​នេះ​​បាន​​ព្រមាន​ចាត់​វិធានការ​លើ​ការធ្វើ​អាជីវកម្ម​សត្វ​សុនខ (ឆ្កែ) ដែល​មិនមាន​ច្បាប់​អនុញ្ញាត​​​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស បន្ទាប់​ពី​នៅ​​ក្នុង​ខេត្ត​សៀមរា​ប​ត្រូវ​បាន​រក​ឃើញ​ថា មាន​ការចរចរណ៍​សាច់​សត្វ​សុនខ​យ៉ាង​អនាធិបតេយ្យ។

លោក វេង សាខុន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម ​រុក្ខា​ប្រម៉ាញ់ និង​នេសាទ ប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅ​ថ្ងៃទី​៩​ ខែកក្កដា​នេះ​ថា នាពេល​កន្លង​មក​ការធ្វើ​អាជីវកម្ម​ទៅ​លើ​សត្វសុនខ​គឺ​មិនមាន​ការត្រួត​ពិនិត្យ​ច្បាស់លាស់​ដូច​សត្វ​ដទៃ​ទៀត​នោះទេ​ ហើយថា នៅ​ខេត្ត​សៀមរាប​ដែល​ជា​ខេត្ត​ទេសចរណ៍​ដ៏​​ល្បី​ល្បាញ​ មាន​ការលក់ដូរយ៉ាងសេរី។​ លោក​​បន្ថែមថា ក្រសួង​ក៏​នឹង​មាន​វិធានការ​លើ​ខេត្ត​ផ្សេងៗ​ទៀត​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ផង​ដែរ។ 

លោក​មាន​ប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំគិតថា​បើ​សិន​ខេត្ត​ដទៃ​មាន​សកម្មភាព​នេះ យើង​នឹង​ប្រកាសដែរ ប៉ុន្តែ​សព្វថ្ងៃនេះ​ខេត្ត​សៀមរាប​ហាក់បី​ដូចជា​ផុសផុលជាងគេ»។ 

រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​កសិកម្ម​រូប​នេះ​បន្ថែមថា ក្រសួង​នឹង​ប្រើ​ច្បាប់​ស្តីពី​សុខភាព​សត្វ និង ផលិតកម្ម​សត្វ ចំពោះ​ទីតាំង​ណា​ដែល​បាន​ធ្វើ​អាជីកម្ម​ទៅ​លើ​សត្វ​សុនខ​ដោយ​មិនមាន​កាត្រួត​ពិនិត្យ​ច្បាស់លាស់។ 

លោក​បញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំគិតថា​បើសិនជា​យើង​មាន​ការបញ្ជាក់​ជូន​ដំណឹង​គាត់ ហើយ​បើសិន​ជា​គាត់​អត់​បិទ​ មន្ត្រី​នៅថ្នាក់ក្រោម​ជាតិ​ហ្នឹង អាច​ចាប់​ផាក​ពិន័យ​គាត់​តាម​ច្បាប់​ដែល​យើង​បាន​ចែង ហើយ​បើ​មាន​ទោស​ធ្ងន់ធ្ងរ​អាច​ទទួល​ទោស​ក្នុង​ការដាក់​គុក​ផង ដាក់អី​ផង»។

លោក វេង សាខុន បន្ថែមថា ការហាមឃាត់​នេះ​គឺ​ដើម្បី​ចូលរួម​ជាមួយ​អង្គការ​សុខភាព​សត្វ​ពិភពលោក ដែល​បាន​ការពារ និង​ចាត់ទុកថា សត្វ​សុនខ​ជាស​​ត្វដៃគូ​របស់​មនុស្ស និង ទប់ស្កាត់​ការឆ្លង​ជំងឺ​ឆ្កែឆ្កួត​តាម​ការណែនាំ​របស់​ក្រសួង​សុខាភិបាល។ 

កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា មន្ទីរ​កសិកម្ម​ខេត្តសៀមរាប​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ជូនដំណឹង​ស្តីពី​ការហាមឃាត់​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ទិញ-លក់ និង​ពិឃាតសត្វ​សុនខ ដោយ​ថា​ក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ ការសម្លាប់​សត្វ​សុនខ​នៅ​ខេត្តនេះ​មាន​ភាព​អនាធិបតេយ្យ និង​កើន​ឡើង​គួរ​ឲ្យ​ព្រួយ​បារម្ភ។

ក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងបានសរសេរថា៖ «នេះ​ជា​សញ្ញា​មួយ​ដែល​បាន​បង្ហាញ​ថា មាន​ការធ្លាក់ចុះ​នៃ​តម្លៃ​សីលធម៌ គុណធម៌ ព្រមទាំង​រាលដាល​នៃ​ជំងឺ​ឆ្កែឆ្កួត និង​ជំងឺ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ជាច្រើន ពី​តំបន់​មួយ​ទៅ​តំបន់​មួយ​​ ដែល​អាច​ប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​សាធារណៈ»។

អ្នកស្រី Martina Mayr ស្ថាបនិក និង​ជានាយិការ​ប្រតិបត្តិ​​នៃ​​អង្គការ​សង្គ្រោះសត្វ​កម្ពុជា​ លើក​ឡើង​ថា ការហាមឃាត់​​ការ​ជួញ​ដូរ និង​​បរិភោគ​សាច់សុនខនៅ​​ខេត្តសៀមរាប ​គឺជា​​ជំហាន​​សំខាន់ និង​​បន្ទាន់​​មួយ ​ឆ្ពោះ​​ទៅរក​​សុខុមាលភាព​សត្វ និង​​សុខភាព​​សាធារណៈ​​នៅ​កម្ពុជា។ អ្នកស្រី​បន្ថែ​​ម​ថា ការហាមឃាត់​​ទូទាំង​​ប្រទេស​​​ចំពោះ​​ការ​ជួញដូរ និង​បរិភោគ​សាច់​សត្វ​សុនក​​គឺមាន​ភាព​​ចាំបាច់​​ដើម្បី​​សម្រេច​​គោលដៅ​ឆ្នាំ​២០៣០ របស់​​រដ្ឋាភិបាល ​ក្នុង​ការលុប​​បំបាត់​​ជំងឺ​ឆ្កែឆ្កួត ខណៈ​​កម្ពុជា​​ក៏​កំពុង​​មាន​ករណីមនុស្ស​​ស្លាប់​​មួយ​ចំនួន ​ធំ​​​ដោយសារ​​តែ​​ជំងឺ​ឆ្កែឆ្កួត​​ជា​រៀង​រាល់​​ឆ្នាំ។ 

អ្នកស្រី Martina បន្ថែមថា ដោយសារ​​តែ​ការធ្វើ​​ពាណិជ្ជកម្ម​​សាច់​សត្វ​​សុនខដែល​​កំពុង​​កើនឡើង​នា​​ពេល​​បច្ចុប្បន្ន ធ្វើ​ឲ្យ​​មាន​​ហានិភ័យ​​នៃការ​កើត​​មា​ន​នូវ​ជំងឺផ្សេងៗ​។

អ្នកស្រី​បញ្ជាក់ថា៖ «ការធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម និង​ការប្រើប្រាស់​សាច់​សត្វ​ដែល​មិនមាន​ការគ្រប់គ្រង និង​​ខុស​ច្បាប់​​ធ្វើ​ឱ្យ​​មាន​ហានិភ័យ​ដល់​សុខភាព​ជាច្រើន ដែលជំងឺ​​​ខ្លះ​មិ​​ន​ធ្លាប់​មាន​ពី​មុនមក​ដូច​ករណី Covid-19 ជាដើម»​។ អ្នកស្រី​បន្ថែមថា៖ «មាន​តែ​​តាមរយៈ​​វិធីសាស្រ្ត​​ប្រកប​​ដោយ​ចីរភាព​​ដែល​​យើង​​រួម​​បញ្ចូល​​គ្នា​​នូវ​​កិច្ច​​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​​ដើម្បី​កែ​​លំអរ​​សុខុមាលភាព​​សត្វ និរន្តរភាព​​របស់​​បរិស្ថាន និង​​សុខភា​ព​​សាធារណៈ​​ប៉ុណ្ណោះ ទើប​​ប្រទេស​​កម្ពុជា​​អាច​​ធានា​បាន​នូវ​​ស្តង់ដារ​​សុខភាព​​ខ្ពស់​​សម្រាប់​​ប្រជាជន​​របស់​​ខ្លួន»។

បើ​តាម​របាយការណ៍​របស់​អង្គការ FOUR PAWS ចេញ​កាល​ខែតុលា ២០១៩​​ បង្ហាញ​ថា បើតាម​ការ​ប៉ាន់​ស្មាន សត្វ​សុនខដល់​​​​​ទៅ​​៣​លាន​ក្បាល ត្រូវ​​បាន​​គេ​​សម្លាប់​​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ​​នៅ​ក្នុង​​ប្រទេស​​កម្ពុជា។ អង្គការ​នេះ​ក៏​បាន​​រក​ឃើញ​​ដែរ​ថា បើធៀប​ទៅ​នឹង​ប្រទេស​ជិត​ខាង សត្វ​សុនខ​​​​​​ត្រូ​​វ​​​បាន​​​​គេ​​ជួញ​ដូរ​​​​ដោយ​​មិន​​មាន​​​​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​​ដាក់​​ពី​​​អាជ្ញាធរ​​កម្ពុជា​​នោះ​ឡើយ៕ 

​អាជ្ញាធរ​​រារាំងក្រុមយុវជន និងព្រះសង្ឃមិន​ឲ្យ​គោរព​វិញ្ញាណក្ខ័ន្ធលោកបណ្ឌិត កែម ឡី

នៅព្រឹក​ថ្ងៃពុធ​នេះ អាជ្ញាធរ​​ខណ្ឌ​ចំការមន​បាន​​​​ហាមឃាត់​​យុវជន​ និង​ព្រះ​សង្ឃ​ជាង​២០​អង្គនាក់ មិន​ឲ្យ​ដាក់​កម្រង​ផ្កា​​​គោរព​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី ក្នុង​ខួប​​បួន​​ឆ្នាំនៃ​ការ​បាញ់​សម្លាប់​លោក នៅ​​​ស្ថានីយ៍ប្រេងឥន្ទនៈ​កាល់​តិច ស្តុប​បូកគោ​។

យុវជនដែលគាំទ្រលោកបណ្ឌិត កែម ឡី និងព្រះសង្ឃជាង​២០អង្គនាក់ ​ នៅព្រឹកថ្ងៃទី០៨ ខែកក្កដា​នេះ បានប្រមូលផ្តុំគ្នា​​​​ម្តុំ​​ស្ថានីយ៍​ប្រេង​ឥន្ធនៈកាល់តិច ​ស្តុប​បូកគោ រាជធានី​ភ្នំពេញ ដើម្បី​គ្រោង​​​ធ្វើពិធីបង្សុកូល​​រំឮ​ក​ខួប​នៃ​ការបាត់​បង់​ជីវិត​របស់​លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ដែល​ជា​អ្នកវិភាគ​ត្រូវ​បាន​គេ​បាញ់​សម្លាប់​នៅ​ស្ថានីយ៍​ប្រេង​ឥន្ធនៈនោះ​ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ កន្លង​ទៅ។ 

​ខណៈពួកគេ​កំពុង​ប្រមូល​ផ្តុំ​ដើម្បី​ត្រៀម​ចូល​​ទៅ​ស្ថានីយ៍​ប្រេង​ឥន្ធនៈនោះ កង​សន្តិសុខ​ខណ្ឌរាប់​សិប​នាក់​បាន​​​ហាមឃាត់ និង​ដេញ​ពួកគេ​ចេញ​ពី​បរិវេណ​នោះ  មិន​​ឲ្យ​ពួកគេ​ចូល​ធ្វើពិធី ​​ដោយ​មូលហេតុ​ថា​ ​មាន​ការ​ស្នើ​សុំ​​ពី​​ម្ចាស់​ស្ថានីយ និង​​ដើម្បី​​រក្សា​​សណ្តាប់​ធ្នាប់​សន្តិសុខ​​សាធារណៈ​​។

កញ្ញា ភឿន កែវរស្មី យុវជន​ម្នាក់​ដែល​បាន​ចូលរួម​ក្នុង​គម្រោង​គោរព​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​នោះ ​លើក​ឡើង​ថា ការប្រមូល​ផ្តុំគ្នា​ដែ​ល​មាន​ទាំង​យុវជន និង​ព្រះសង្ឃ គឺ​ចង់​ធ្វើ​ពិធី​គោរព​វិញ្ញាណក្ខ័ន្ធ​របស់​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី។ កញ្ញាបន្តថា ការរារាំង​ពី​សំណាក់​អាជ្ញាធរ​គឺជា​ការបង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ​ពី​ការរឹតត្បិត​សិទ្ធិ​សេរីភាព ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​យុវជន​មាន​ការភ័យ​ខ្លាច និង​មិន​ហ៊ាន​ធ្វើអ្វី​ដែល​ខ្លួន​ចង់​ធ្វើ។​ 

កញ្ញា​បញ្ជាក់​ថា៖ «​អ្វី​ដែល​យើង​ធ្វើរាល់ថ្ងៃនឹង ហើយ​ក៏​ដូចជា​ព្រឹក​នឹង​ អត់​មាន​ខុស​ច្បាប់​ទេ ប៉ុន្តែ​ខាង​អាជ្ញាធរ​ទេ​ដែល​គាត់​ខុស​ច្បាប់ ហើយ​ក៏​ដូចជា​ប្រមូល​ផ្តុំគ្នា​ច្រើន​ជាង​យើង​យុវជន​យើង​មក​ធ្វើ​ផ​ង។ អីចឹង​ទៅ​អ្នក​ខ្លះ​ក៏​មាន​ម៉ាស​អ្នក​ខ្លះក៏​អត់ម៉ាស​ ហើយ​មើល​ទៅ​វា វា​បង្ក​ទៅ​ជា​គ្រោះថ្នាក់​ដល់​យើង​ដែល​ជា​យុវជន​មក​ចូលរួម​វិញ​»។

កញ្ញា​បន្ថែម​ដោយ​សំណូមពរ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ចូលរួម​គោរព ធ្វើការ​តាម​នីតិវិធី និង​អនុវត្តន៍​ច្បាប់ ជៀសវាង​ការធ្វើអ្វី​មួយ​តាមថ្នាក់លើ​ដោយ​បំពាន​ច្បាប់។

កញ្ញា​ថា៖ «​​បើ​គាត់កាន់ច្បាប់ គាត់ចេះច្បាប់ សូមឲ្យគាត់គោរពច្បាប់ មែន​គាត់​ជា​អ្នក​កាន់​ច្បាប់​ គាត់​ចេះច្បាប់​ តែ​ទង្វើរ​ដែល​គាត់​ធ្វើ​មក​ធ្វើតាម​មេ​តាម​កើយ តាម​បញ្ជា​ថ្នាក់​លើ​ មិន​ដែល​លើក​ច្បាប់​មក​និយាយ​ទេ។​ ហើយ​នៅ​ពេល​ដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​លើក​ច្បាប់​មក​និយាយ​គឹគាត់​មិន​ទទួល​ស្គាល់​ថា ស្អី​ដែល​យើង​ធ្វើ​ហ្នឹង​ត្រូវ​ច្បាប់​ដែរ​។ គាត់​នៅ​តែរឹតត្បិត​សិទ្ធិ​សេរី​ភាព​យើង»។

ចំណែក​ព្រះ​តេជគុណ កើត សារ៉ាយ ព្រះសង្ឃ​មួយ​អង្គ​ដែលបាន​ចូលរួម​ជាមួយ​យុវជន មាន​សង្ឃ​ដីកា​ថា ការរារាំង​យុវជន និង​ព្រះសង្ឃ​​នាព្រឹក​ថ្ងៃពុធ​នេះ ជាការ​រំលោភ​បំពាន​សិទ្ធិ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ។​ ព្រះតេជគុណ​បន្ត​ថា​ សិទ្ធិ​សេរីភាព​ដែល​ចែង​ដោយ​ច្បាប់ និង​បាន​មក​ពី​ការច្បាំង​ដោយ​ចំណេះដឹង​ ទើប​ជាសិទ្ធិ​សេរីភាព​ពិតប្រាកដ​សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទាំងអស់។ 

តេជគុណ​មានសង្ឃដីកា​ថា៖ «​មិនមាន​ការរំពឹង​ខ្ពស់​នៅឡើ​យទេ​ដែល​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​សង្គម​ខ្មែរ​មាន​សុចរិតភាព ដរាបណា​ការអនុវត្ត​ច្បាប់​នៅ​តែ​ប្រកាន់​និន្នាការ​នយោបាយ»។ 

ចំណែក​លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ យុវជន​ម្នាក់​ទៀត​ដែល​ចូលរួម​ប្រារព្ធ​ពិធី​នោះ​ដែរ​ លើកឡើងថា​សកម្មភាព​​របស់​អាជ្ញាធរ​ធ្វើឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ និង​យុវជន​ចាប់ផ្តើម​មើល​រំលង និង​មិន​ឲ្យ​តម្លៃ​ពួកគាត់​​ទៅវិញ​។

លោកថា៖​ «បើយើងសិក្សាពីផ្លូវច្បាប់ គឺលិខិតហ្នឹង [លិខិត​ចេញដោយ​រដ្ឋបាល​ខណ្ឌ​ចំការ​មន ហាម​​មិនឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ប្រារព្ធ​ពិធី​រំឮកវិញ្ញាណក្ខន្ឌ​លោក​បណ្ឌិត​ កែម ឡី] ក៏​គាត់​រំលោភ​សិទ្ធិ​សេរី​ភាព​​ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏​​ធ្វើ​​ខុស​​នឹង​​ច្បាប់​​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ដែរ។ អីចឹង​របស់​ដែល​គាត់ធ្វើ​កន្លងម​ក ដូច​បង្រៀន​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ចាប់ផ្តើម​លែង​គោរព​គាត់​ »។

លោក ស៊ឹង សែនករុណា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និង​ជាអ្នកនាំពាក្យ​​​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក (ADHOC) លើក​ឡើង​ថា ការ​​ហាមឃាត់​ព្រះសង្ឃ និងក្រុម​យុវជន​ដែល​គាំទ្រលោកបណ្ឌិត កែម ឡី មិប​ឲ្យ​ធ្វើ​ពិធី​រំលឹក​វិញ្ញាណក្ខ័ន្ធ​​​​លោក​នៅ​ក្នុង​បរិវេណ​ម៉ាត​កាល់តិច​បូកគោ ក្រោមហេតុ​ផល​រៀបចំ​សណ្តាប់ធ្នាប់​សាធារណៈ និង​មាន​បណ្តឹង​ពី​ខាង​ម្ចាស់​ម៉ាត​កាល់តិច គឺ​ជា​រឿង​មិនសម​ហេតុ​ផល​។ លោក​បន្ថែម​ថា អាជ្ញាធរ​គួរ​តែ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​​ដែឡ​ជា​អ្នកគាំទ្រ​លោកល​បណ្ឌិត​ កែម ឡី ទាំង​នោះ​​បាន​ធ្វើ​កម្មវិធី​ ដើម្បី​គោរព​​វីរៈ​ភាព​របស់​លោក​។ 

លោកបន្តថា​៖ ​«អាជ្ញាធរ​គួរ​តែ​សម្រួល​ឲ្យគា​ត់ធ្វើពិធីបាន​ចប់​សព្វគ្រប់ នៅម៉ាតបូកគោ​ហ្នឹង គឺ​មិនមាន​ភាពច្របូក​ច្របល់​ទេ។ ​អាជ្ញាធរ​ធ្វើ​អីចឹង​អាច​នឹង​ប៉ះពាល់​ដល់​សណ្តាប់ធ្នាប់​សាធារណៈ វា​មិន​អាច​មក​ពី​ពួកគាត់​ទេ អាច​មក​ពី​អាជ្ញាធរ​ទាំងអស់​ហ្នឹងវិញ»។

នៅព្រឹកនេះ​​ដែរ ក៏​មានការ​ឃា៦ត់​ខ្លួន​យុវជនម្នាក់​ដែល​មាន​ពាក់អាវ​យឺត​រូប​លោក​បណ្ឌិត​ កែម ឡី នៅ​ស្តាម៉ាត ក្នុង​ស្ថានីយ៍​ប្រេង​ឥន្ធនៈ​នោះ​ផង​ដែរ។ 

លោក ថេង សុថុល អភិបាលខណ្ឌ​ចំការមន​មាន​ប្រសាសន៍ អាជ្ញាធរ​មិនបាន​ចាប់ខ្លួន​យុវជន​នោះ​ទេ គ្រាន់តែ​ហៅ​សាកសួរ​តែប៉ុណ្ណោះ។ លោក​បន្ត​ថា មូលហេតុ​គឺ​ «ដោយសារ​យុវជន​នោះ​ពាក់អាវ​យឺត​ដែល​គួរ​ឲ្យសង្ស័យ»។ ប៉ុន្តែលោក​ថា អាជ្ញាធរក៏​បាន​ឲ្យ​យុវជន​នោះ​ត្រឡប់​ទៅ​វិញ​ផង​ដែរ​នៅ​ព្រឹក​មិញ​នេះ។ 

សម្រាប់ការ​ហាម​ឃាត់​ក្រុម​យុវជន និង​ព្រះ​សង្ឃ​មិន​ឲ្យ​ធ្វើ​ពិធី លោក ថេង សុថុល ​លើកឡើង​​ថា ដោយសារ​​ក្រុម​យុវជន​ទាំងនោះ​មិន​បាន​សុំច្បាប់​អនុញ្ញាត និង​ថា នោះ​ក៏​ជា​សំណូមពរ​របស់​ម្ចាស់​ស្ថានីយ៍​អោយ​រក្សា​សន្តិសុខ​សណ្តាប់ធ្នាប់ និង​ដោយការ​ជូនដំណឹង​រប​ស់រដ្ឋាភិបាល និង​ក្រសួង​ធម្មការ​មិន​ឲ្យជួបជុំ​ក្នុង​កំឡុង​ពេល​មាន​ជំងឺ​កូវីដ​។ 

លោកថា៖ «ខ្ញុំមើលឃើញ​ថា​វា​អត់​មាន​ប៉ះពាល់សិទ្ធិ​អី​ផង ព្រោះអីក​ន្លែង​គោរព​ពិធី កន្លែង​អី​ អឺ ចង់និ​យាយ​ថា ខ្ញុំ​ជា​អាជ្ញាធរ ខ្ញុំ​គិត​រឿង​បញ្ហា​សុខ​សុវត្ថិភាព សណ្តាប់​ធ្នាប់​សង្គម​ »។

លោកបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកវិភាគ​នយោបាយ​ ត្រូវ​បាន​ឃាតករ​បាញ់​សម្លាប់​ទាំង​កណ្តាល​ថ្ងៃ នៅ​ក្នុង​ហាង​លក់​ទំនិញ​មួយ​កន្លែង​ ក្នុង​ស្ថានីយ៍​ប្រេងឥន្ធនៈកាល់តិច​ ស្តុបបូកគោ នៅ​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦​។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា តែង​មាន​ក្រុម​យុវជន​ និង​អ្នក​គាំទ្រលោក​​ចូលរួម​ប្រារព្ធ​ពិធី​គោរព​វិញ្ញាក្ខន្ធ​ ដោយ​មានដាក់​កម្រង​ផ្កា និង​រៀបចំ​ពិធី​បែប​សាសនា​ផ្សេងៗ​ ប៉ុន្តែ​រាល់​ការ​ជួបជុំ​នោះ អាជ្ញាធរ​តែង​​​​​រារាំង​​ដោយ​​​មូលហេតុ​ផ្សេងៗ៕ ​​

Rising Fish Prices Amid Habitat Destruction Bite in a Sluggish Economy

Street-food sellers and residents say rising fish prices are steadily pushing some seafood out of financial reach for many, as advocates point to habitat destruction and plummeting fish stocks in natural lakes and rivers as driving up prices.

According to National Bank of Cambodia statistics, the price of fresh fish rose 8.8 percent in the year to March — the second-highest increase, behind dried fruit, out of 40 tracked categories.

Ly Nita, a street-food seller at a market in Russei Keo district, grills fish, pork and cooks rice and several dishes every day. The price of fish had been increasing faster than her other ingredients, she said, recently from about 9,000 riel per kg of trey deab, a type of catfish, to about 13,000 riel now, forcing her to raise her own prices. “My sale price is based on the price I pay in the market,” Nita said.

In her own family, the economic impact of coronavirus was putting a squeeze on her finances, she added. “My husband’s salary has been reduced to 50 percent for three months.”

A noodle-seller in Sihanoukville, Srey Anyy, said she had recently started giving discounts on her 6,000 riel ($1.50) bowls of num banh chok Khmer noodles, which contain fish, to people who have been struggling in the sluggish economy.

“I wish the price could come down,” Anyy said. “A lower price would be better for everyone.”

Shoppers echoed the concerns, saying some items were becoming difficult to afford.

Muy Chheng, a housewife with three children in Tuol Kork district, said she had seen the price of fresh fish from rivers and oceans increase beyond her reach despite her husband’s annual salary rises.

“I can’t buy the expensive foods,” Chheng said.

Bun Mech Thary, a housewife shopping in Russei Keo district, said she feels sorry for poorer families when she sees the prices in the market.

“I pity the poor people, and workers who cannot earn much — the price of food is quite high,” she said.

Homm Chan, a wholesale fish seller in Phnom Penh’s Kilometer 9 area, said he had seen a steady rise in fish prices over the past two years.

“River fish have become hard to find, and it makes some farmed fish prices increase as well,” Chan said.

Sellers from around the city buy their fish from him, and he moves about 3 tons on a normal day, he said. However, recent months had seen a decrease in sales of about 30 percent, he said.

Agriculture Minister Veng Sokhon told Newsroom Cambodia that fish prices naturally fluctuated, and nowadays most fish came from fish farms, which helped to lower prices.

The government supported a free market and it would not intervene in prices set by suppliers unless they became “too high,” he said.

Ek Chamroeun, project coordinator at the Fisheries Action Coalition Team, said fish farm prices were relatively stable but river fish were becoming increasingly endangered and expensive.

Illegal fishing — such as electrocution and using nets with a finer mesh than allowed — as well as climate change and the destruction of mangrove habitats were causing the number of fish to plummet, Chamroeun said.

He said Cambodia was currently in the middle of fish breeding season, until around the end of September, and it was vital to let fish stocks recover.

”We should collaborate together and not catch the fish during this breeding period — stop using all illegal tools and promote more awareness,” he said.

ពលរដ្ឋ១៧គ្រួសារទាមទារឲ្យម្ចាស់សំណង់ផ្ទះល្វែងមួយដោះស្រាយការជាប់គាំងរឿងសាងសង់

ប្រជាពលរដ្ឋ​​១៧​​គ្រួសារ ​ប្តឹង​​ទាមទារ​​ឲ្យ​ម្ចាស់​សំណង់ផ្ទះល្វែង​មួយ​កន្លែង​ក្នុង​ខណ្ឌ​សែនសុខ ចូល​ខ្លួន​មក​​ដោះ​ស្រាយ ដោយពួកគេ​អះអាងថា ម្ចាស់​សំណង់បាន​​​​ផ្អាក​ការសាង​សង់​ជិត​៣ឆ្នាំ​ដោយ​មិនមា​ន​មូល​ហេតុ​។​

លោក ពេជ សារ៉ាត់ ​ពលរដ្ឋ​ម្នាក់​ដែល​បាន​អះអាងថា​ជា​អ្នក​​ទិញ​ផ្ទះ​ពី​សំណង់ផ្ទះល្វែង​​​មួយ​​​កន្លែង​មិន​មាន​​ឈ្មោះ ​ស្ថិត​ក្នុង​ភូមិ​ត្រពាំង​ជើងស្រុក សង្កាត់​ក្រាំង​ធ្នង់ ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានី​ភ្នំពេញ លើកឡើង​កាល​ពីថ្ងៃ​ទី៦ ខែ​មិថុនា នេះ​ថា លោក​បាន​ទិញ​ផ្ទះ​ក្នុង​សំណង់ផ្ទះល្វែង​​​នោះ​កាល​ពី​​ខែ​មករា ឆ្នាំ​​២០១៨ ក្នុង​តម្លៃ​៣៩,០៣៩​ដុល្លារ និង​បាន​បង់​ប្រាក់កក់​ជាង​១ម៉ឺន​ដុល្លារ។ លោក​បន្ត​ថា ម្ចាស់​គម្រោង​ដែល​មាន​​​ឈ្មោះ​លោក​ ឯម សុខ​ពៅ ​បាន​សន្យា​ថា​​១០ខែ នឹង​សាងសង់​រួច ប៉ុន្តែលោក​ថា ក្រោយការ​សាងសង់​បាន​ប្រមាណជា​៥០​ភាគរយ នៅ​ខែ​​សីហា ក្នុង​​ឆ្នាំ​២០១៨ ម្ចាស់​គម្រោង​បាន​បញ្ឈប់​ការសាង​សង់​ទាំង​ស្រុង និង​បាត់​ទាំង​ទីស្នាក់ការ​​លក់​តែ​ម្តង​។

លោក ពេជ សារ៉ាត់ បន្ថែម​​​ថា លោក​បាន​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​សុំ​ការអន្តរាគមន៍​ពី​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​រួច​ហើយ​ប៉ុន្តែ​មិនទាន់​មាន​ដំណោះស្រាយ​នៅឡើយ។

លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖ ​«យើង​ចូល​សាលាសង្កាត់​ក្រាំងធ្នង់​ញឹក​ញាប់​ដោយសារ​វា​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​អាជ្ញាធរ​ដែនដី ហើយ​អាជ្ញាធរ​លោក​គាំទ្រប្រ​ជាជ​ន​ហើយ​អាជ្ញាធរ​បាន​បញ្ចូន​ទៅ​សាលា​ខណ្ឌ យើង​ក៏​សុំអ​​ន្តរាគមន៍​ពីសាលាខណ្ឌ​ទៀត​ក៏ប៉ុន្តែ​មិន​ទាន់​បាន​លទ្ធផល​ល្អ​ទេ»។​

ក្នុង​​លិខិត​​​​ទិញ​លក់​ផ្ទះ​ ដែល​ផ្តល់​ដោយ​លោក ពេជ សារ៉ាត់ ​បង្ហាញ​ថា​ លោក និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​១៦​គ្រួសារ​ទៀត បាន​ទិញ​ផ្ទះតាម​រយៈ​ក្រុមហ៊ុន​អចលនទ្រព្យ​​មួយ​ដែល​មាន​លោក​ ឯម សុខពៅ និង​អ្នកស្រី អ៊ុង សុភា (ប្រពន្ធ) ជា​ម្ចាស់​​គម្រោង នៅ​​ដើម​​ឆ្នាំ​​២០១៨ ដោយ​ផ្ទះ​មួយ​មាន​តម្លៃ​ចាប់​ពី​៣៧,០០០​ដុល្លារ​ ដល់​៤៥,០០០​ដុល្លារ​តាម​ប្រភេទ​ផ្ទះ​ និង​តម្រូវ​ឲ្យ​បង់​ប្រាក់​កក់​៣០%​នៃ​តម្លៃ​ផ្ទះ​នីមួយៗ។

ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតដែល​អះអាងថា​ជាអ្នកទិញ​​ផ្ទះ​ពី​សំណង់ផ្ទះល្វែងនោះ​ដែរ ប្រាប់​ដោយសុំ​មិន​បញ្ចេញ​ឈ្មោះ​​ថា លោក​​បាន​​ប​ង់​​លុយ​ទិ​ញ​​ផ្ទះ​អស់​​ចំនួន​​៥,០០០​ដុល្លារ ​ប៉ុន្តែ​លោក​ថា ផ្ទះ​ដែល​លោក​ទិញ​នោះ​​​​​ត្រូវ​បាន​​បញ្ឈប់​ការ​សាងសង់​តាំង​ពី​ចុង​ឆ្នាំ​២០១៨​មក ហើយ​រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ​សភាព​សំណង់​មាន​ភាព​ពុកផុយ​ដោយ​កន្លែង ចំណែក​ម្ចាស់​បុរី​ក៏​​​បាន​គេច​ខ្លួន​បាត់​។ លោក​បន្ថែមថា ប្រសិន​បើ​ម្ចាស់​សំណង់​មិន​​​​ចូល​ខ្លួន​មក​ដោះស្រាយ​ទេ​នោះ​ លោក​នឹង​សុំ​​អន្តរាគមន៍​​ពី​​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​​​។

​លោក​និយាយ​ថា៖ «​រាល់ថ្ងៃ​បើ​តាម​ពិត​ទៅ​អាជ្ញាធរ ឃុំ​សង្កាត់​ដូចជា​គ្មាន​អំណាច​អី​អាច​បង្ខំឲ្យ ឯម សុខពៅ និង អ៊ុង​ សុភា ចេញមក​ដោះ​ស្រាយ​បាន​ទេ ជម្រើស​ចុងក្រោយ​របស់​ពួកយើង​មាន​តែ​ឡើង​ដល់​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​កំពូល គឺ​សម្តេច ហ៊ុន សែន»។​

ពលរដ្ឋ​រូប​នេះ​​បន្ថែម​ថា លោក​មិន​សង្ឃឹម​ថា​នឹង​​បាន​​ផ្ទះ​​មក​​វិញ​​ទេ ដោយសារ​សភាព​​ផ្ទះ​​មាន​សភាពទ្រុ​ឌទ្រោម​​ ព្រោះ​តែ​ទុកចោល​យូរ​ឆ្នាំ​។

លោកនិយាយថា៖‍ «យើង​ក៏​អ​ត់សង្ឃឹម​ថា​នឹង​បាន​ផ្ទះម​កវិញ​ដែរ យើង​​អាច​​ហ្នឹង​​បាន​​ដី​​ដែល​បាន​​ទិញ​​ផ្ទះ ប៉ុន្តែ​​ផ្ទះ​​ត្រូវ​​វាយ​​ចោល​​ទាំង​ស្រុង​​ក៏​​អាច​​ថា​បាន​ដែរ ព្រោះ​​មើល​​សភាព​ផ្ទះរាល់ថ្ងៃគឺ អត់​អាច​​សាងសង់​បន្ត​​បាន​ទេ ព្រោះ​វា​រៀង​ពុក​ផុយ ទុក​ចោល ហាង​ភ្លៀង​ហាល​ខ្យល់»។

អភិបាលខណ្ឌសែនសុខ លោក ម៉ូវ ម៉ានិត មានប្រសាសន៍កាល​ពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ​​ថា មក​ទល់​ពេល​នេះ​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធ​​បាន​​និ​ង​កំពុង​ដោះស្រាយជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​រងគ្រោះ ទោះបីជា​ម្ចាស់​គម្រោង​គេច​វេស​មិន​ចូលរួម​ដោះស្រាយ​ក៏​ដោយ។

លោក​​បញ្ជាក់​​ថា៖ «យើង​​បាន​​ព្យាយាម​​ដោះស្រាយ​​ហើយ ប៉ុន្តែ​​ដោយសារ​​អ្នក​​ដែល​​លក់​​គេច​វេស​​អត់​​ចូល​រួម ប៉ុន្តែ​​ឥឡូវ​​គឺ​​យើង​មាន​ចំណាត់ការ​មួយ​ដល់​សាលា​រាជធានី​ហើយ ​គឺ​សាលា​រាជធានី​ទទួល​ភារកិច្ច​ជូន​ទៅ​ដល់​មន្ទីរ​​ជំនាញ​ដើម្បី​​យក​ប​ណ្ណ​របស់​គាត់​ហ្នឹង បំបែក​ក្បាល​ដី​ជូន​​ប្រជាពលរដ្ឋ»។​

បើតាម​ក្រុម​ពលរដ្ឋ​ដែល​ផ្តល់​សម្ភាសន៍​និយាយ​ថា ផ្ទះ​ដែល​ពួកគេ​ទិញ​ទាំង​នោះ មានសភាព​ពុកផុយ ដោយសារ​ការ​ទុកចោលត្រូវ​ភ្លៀង។ ទោះយ៉ាងណាពួកគេ​រំពឹង​ថា ​នឹង​អាច​បាន​ទទួល​​បាន​ដំណោះ​ស្រាយ​ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ៕

បុគ្គលិក​​​ណាហ្គាវើលដ៍​គ្រោង​បន្ត​តវ៉ា ខណៈ​​​ក្រុម​ហ៊ុន​ជូនដំណឹង​ថានឹង​បើក​ទ្វាវិញ​នៅ​សប្តាហ៍ នេះ

បុគ្គលិក​ក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍​​មួយ​ចំនួន​អះអាងថា ពួកគេ​ត្រូវ​បាន​​ជូន​ដំណឹង​ពី​ការ​បើក​​ដំណើរការកាស៊ីណូ​​​​​​​​ផ្នែក​ខ្លះ​ឡើង​វិញ​​​នៅ​សប្តាហ៍​នេះ ខណៈ​បុគ្គលិក​មួយ​ចំនួន​ទៀតគ្រោង​​បន្ត​ទាម​ទារ​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​៤០ដុល្លារ​ពីរដ្ឋាភិបាល និង​ប្រាក់​ខែ​៥០​ភាគ​រយ​​​ក្នុង​ខែ​មិថុនា​ពី​ក្រុម​ហ៊ុន​។  

ដំណឹង​ពី​ការ​ប្រកាស​បើក​ឡើង​វិញ​នេះ ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់​​រដ្ឋាភិបាល​ប្រកាស​ឲ្យ​កាស៊ី​ណូ និង​ក្លឹប​កំសាន្ត​ផ្សេងៗ​ អាច​បើក​ទ្វារ​ឡើង​វិញ​បាន ក្រោយ​ផ្អាក​មួយ​រយៈ​ដោយសារ​ជំ​ងឺ​កូវីដ​១៩។​

អ្នកស្រី ឈឹម​ ស៊ីថរ ប្រធាន​​សហជីព​ទ្រទ្រង់​សិទ្ធិ​ការងារ​បុគ្គលិក​កម្មករ​ខ្មែរ​ក្នុង​ក្រុមហ៊ុន​ណាហ្គា​វើលដ៍​​លើក​​ឡើង​ថា ​​ក្រុម​បុគ្គលិក​ត្រូវ​បាន​ផ្នែក​គ្រប់​គ្រង​ហៅ​ទៅ​ប្រជុំ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ ដោយ​ប្រាប់​ថា ក្រុមហ៊ុន​​នឹង​បើក​ទ្វារ​ឡើង​វិញ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៨​ ខែ​មិនថុនា​ នេះ។​ អ្នកស្រី​បន្ត​ថា អ្នកស្រី​នៅ​តែ​បារម្ភ​​ពី​ជីវ​ភាព និងការប្រឈម​នានា​​ក្នុងការរស់នៅរបស់បុគ្គលិកទាំងអស់ ដោយសារ​ការបើក​ដំណើរ​ការ​ឡើង​វិញ​​នេះ​គឺមិនទាន់បើកមួយរយភាគរយនោះទេ ពោលគឺបើកតែផ្នែកដែលសំខាន់​ និង​ចាំបាច់​ប៉ុណ្ណោះ ដូចជា​កាស៊ីណូ និងសណ្ឋាគារជាដើម។

អ្នកស្រី​បញ្ជាក់​ថា៖ «បញ្ហា​​របស់​​ពលរដ្ឋ​ បញ្ហា​​របស់​​បុគ្គលិក​​ដែល​​បម្រើ​​ការ ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ជីវភាព បំណុល​ធនាគារ និង​ប្រាក់​ឈ្នួល គឺ​នៅ​តែ​ជា​បញ្ហា​ដដែល ដោយ​ហេតុ​ថា​ក្រុមហ៊ុន​មិន​ទាន់​បាន​បើក​ដំណើរការ​មួយ​រយ​ភាគរយ​ ដើម្បី​ឲ្យ​បុគ្គលិក​ទាំងអស់​ចូល​ធ្វើការ​បាន​ទេ​»។

បើតាម​អ្នកស្រី ឈឹម ស៊ីថរ សហជីពបុគ្គលិកណាហ្គាវើលដ៍​រូបនេះបន្ថែមថា  បុគ្គលិក​ប្រមាណ​ជា​៣,៥០០នាក់​ត្រូវ​បាន​ព្យួរ​កាងារ​បន្ទាប់ពី​ក្រុមហ៊ុន​ណាហ្គាវើល​បាន​ផ្អាក​កាល​ពី​ថ្ងៃទី០១ ខែមេសា ហើយ​មក​ទល់​ពេល​នេះ​មាន​រយៈ​ពេល​​ជាង៣​ខែ​ហើយ។ អ្នកស្រីបន្តថា បុគ្គលិក​កាស៊ីណូ​ទាំងនោះ​បាន​​ដាក់ញត្តិ​ទៅ​ក្រសួង​ការងារ ទាមទារ​​ប្រាក់ឧបត្ថម្ភ​៤០ដុល្លារ​ពីរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែ​អ្នកស្រី​ថា​ បុគ្គលិក​ទាំងអស់​មិនទាន់​ទទួល​បាន​​នៅ​ឡើយ។​ ចំណែក​​ក្នុងអំឡុងពេល៣ខែ​ដែលក្រុមហ៊ុនបិទ​ទ្វារ​បណ្តោះ​អាសន្ន ក្រុមហ៊ុន​បាន​ផ្តល់​ប្រាក់​ពាក់​កណ្តាលនៃប្រាក់ខែតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺ៥០%​នៃប្រាក់ខែ ហើយ​ក្រុមហ៊ុន​​បាន​ផ្តល់​ឲ្យ​តែ​២​ខែ​ដំបូង ខណៈខែចុងក្រោយ ដែល​ជា​ខែ​មុថិនា​នេះ​មិន​ទាន់​មាន​ការដោះ​ស្រាយ​​នៅ​ឡើយ។

ចំណែក​អ្នកស្រី រី សុវណ្ណឌី ​បុគ្គលិក​មួយ​រូប​ធ្វើ​ការ​​នៅ​​កាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍​ និយាយ​​ថា បើ​ទោះ​បី​ជា​ក្រុមហ៊ុន​ត្រៀម​បើក​ដំណើរ​វិញ តែ​អ្នកស្រី​មាន​ការព្រួយ​បារម្ភ​ពី​ជីវភាព​នៅ​អំឡុង​ពេល​ដែល​ការងារ​មិន​ទាន់​ដំណើរ​ការ​ទាំងស្រុង ដោយសារ​ចំណូល​អាច​ទទួល​បាន​តិច ខណៈ​ចំណាយ​ដែល​ត្រូវ​ប្រើប្រាស់​ចាំបាច់​ច្រើន។ អ្នកស្រី​បាន​សំណូមពរ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ជួយ​ជំរុញ​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ណា​ហ្គា​វើលដ៍​​ផ្តល់​ប្រាក់​៥០​ភាគ​រយ​ដល់​បុគ្គលិក​ និង​ជួយ​ជំរុញ​ឲ្យ​ធនាគារ​​ពន្យារពេល​បង់​សង​ក្នុង​អំឡុង​វិបត្តិ​​​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​។

អ្នកស្រី​បញ្ជាក់ថា៖ «​ធ​​នាគារ​ភាគច្រើន​គឺអ​​ត់យោគយល់​ពួកយើង​ទេ ហើយ​ធនាគារ​ខ្លះ​គឺ​គាត់​នៅ​តែ​ទាមទារ​ឲ្យ​បុគ្គលិក នៅ​ពេល​ដែល​បង់​ទៅ​វិញ​គឺ​បង់​ការប្រាក់​សរុប​ អីចឹង​ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួក​យើង​អត់​មាន​លទ្ធភាព ព្រោះ​ដោយសារ​ចន្លោះ​ពេល​នឹង​យើង​គ្មាន​លុយ​ឯណា​សន្សំ​ទេ សូម្បី​តែ​ប្រាក់ខែ​គ្រាន់តែ​យើង​ចាយ​ក៏​សឹង​តែ​មិន​គ្រប់​ផង​»។ 

Newsroom Cambodia បាន​ព្យាយាម​ទាក់ទង​ទៅ​លោក Hein Dames ប្រធានផ្នែក​ធនធានមនុស្ស​​នៃ​ក្រុមហ៊ុន​ណាហ្គាវើលដ៍​ជាច្រើន​ដង ប៉ុន្តែ​លោក​ប្រាប់​ថា​រវល់ជាប់​ប្រជុំ។

ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​គណៈរដ្ឋមន្រ្តី កាលពីថ្ងៃ​ទី​៣ ខែ​មិថុនា លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ប្រកាស​​អនុញ្ញាតឲ្យ​កាស៊ីណូ​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ ដែល​ត្រូវ​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​បិទ​ដោយសារ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩ បើក​ដំណើរ​​ការ​​ឡើង​វិញ។ លោក​បន្ថែមថា ម្ចាស់​កាស៊ីណូ​ទាំងអស់តម្រូវ​ឲ្យ​​​មានកិច្ច​ព្រមព្រៀង​ជាមួយ​ក្រសួង​ ឬ​ក៏​មន្ទីរ​សុខាភិបាល ដើម្បី​មាន​វិធានការ​ទប់​ស្កាត់​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​បើក​ឡើង​វិញ ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឲ្យ​មាន​សុវត្ថិភាព​ទាំង​បុគ្គលិក និង​ភ្ញៀវ។​

លោក ឃុន ថារ៉ូ អ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធីការងារនៃអង្គការសង់ត្រាស់ លើកឡើងថា ការសម្រេច​បើក​កាស៊ីណូ​ណាហ្គាវើលដ៍​ អាច​ជួយ​សម្រាល​ដល់​កម្មករ ខណៈ​ដែល​ពួកគាត់​មិន​ទទួល​បាន​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​​គាំពារ​​ពី​រដ្ឋ​ដូច​កម្មករ​ផ្នែក​ផ្សេងៗ។ 

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «វា​អត់​មាន​ជម្រើស​អី​ក្រៅពី​ត្រូវ​តែ​បង្ខំ​ចិត្ត​ទៅ​ធ្វើការងារ​ទេ​ ព្រោះ​ការងារ​ហ្នឹង​ជា​ឆ្នាំង​បាយ​គាត់ ជា​ល​​ទ្ធភាព​ដែល​គាត់​អាច​ដោះស្រាយ​ជី​វភាព​រស់នៅ គាត់​អាច​សង​ទៅ​គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ធនាគារ ឬក៏កម្ចីឯកជន»។ 

លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាល និង​និយោជក​គួរ​ពិចារណា​ក្នុង​ការផ្តល់​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​គាំពារ​ដល់​បុគ្គលិក​ទាំង​នោះ ​ដូច​វិស័យ​ដទៃ​ទៀត​។

លោក​ថា៖ «​​ពេលដែលរាជរដ្ឋាភិបាលមិនមានលទ្ធភាពផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភអោយកម្មករ យើង​គិត​ថា​ខាង​ណាហ្គា​នៅ​តែ​មាន​លទ្ធភាព​ក្នុង​ការផ្តល់​នូវ​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​គាំទ្រ​កម្មករ​នយោជិត​ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​អត់​មាន​ការងារ​ធ្វើ ព្រោះ​លុយ​ដែល​ចំណេញ​ម​​ករាប់​លាន​ដុល្លារ បើក​ឲ្យ​កម្មករ​និយោជិត​ក្នុង​ស្ថាន​ភាព​​កូវីដ​មួយ​ខែ​ពីរ​ខែហ្នឹ​ង វាមិនស្មើ​មួយ​ភាគរយ​នៃ​ផល​ចំណេញ​នៃ​ណាហ្គាវើលដ៍​ផង​»។

បុគ្គលិក​កាស៊ីណូ​ណាហ្គាវើលដ៍​​កាលពី​ពាក់កណ្តាល​ខែ​មិថុនា បាន​ដាក់ញត្តិ​ទៅ​ក្រសួងការងារ​ដើម្បី​ស្នើ​ឲ្យ​មានការ​ឧបត្ថម្ភ​ពី​រដ្ឋាភិបាលក្នុង​អំឡុង​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​ បន្ទាប់​ពី​​ក្រសួង​ការងារ​បាន​ប្រកាស​ថា​រដ្ឋាភិបាល​​បាន​បើក​ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​ដល់​កម្មករ​ក្នុង​វិស័យ​កាត់​ដេរ​ និង​ទេស​ចរណ៍​ចំនួនជិ​ត​​ពីរម៉ឺន​នាក់​​ ​នៃ​រោងចក្រ​សហគ្រាស​ទាំង​៥០​ក្នុង​វិស័យ​កាត់​ដេរ ​និង​ទេសចរណ៍។​ ប្រាក់​ឧបត្ថម្ភ​នោះ​មាន​ចាប់​ពី​១៥​ដុល្លារ ទៅ​៤០​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ខែ ទៅ​តាម​ពេល​វេលានៃការ​ព្យួរ៕

សង្គមស៊ីវិលគ្មានជំនឿលើការដាក់ទោសអ្នកមានអំណាចជុំវិញចំណាត់ការបែងចែកដីឱ្យពលរដ្ឋ

ក្រុម​អង្គកា​រសង្គម​ស៊ីវិល​​ធ្វើ​ការ​ពាក់ព័ន្ធនឹង​សិទ្ធិ​ដីធ្លីសាទរ​ចំណាត់​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ជុំវិញ​ការ​បញ្ជា​ឲ្យ​កាត់ឆ្វៀលដី និង​ផ្តល់​បណ្ណ​កម្មសិទ្ធិ​ជូន​ពលរដ្ឋ​ដែល​បាន​កាន់​​កាប់ និង​​អាស្រ័យ​​ផល​​ជាក់ស្តែង​លើដី​​​​តំបន់​ការពារ​ធម្មជាតិ ប៉ុន្តែ​ពួកគេ​​មិនមាន​ជំនឿថា​នឹង​អាច​មានការ​ដាក់ទោស​លើ​អ្នកមាន​អំណាច​ជុំវិញ​ករណីនេះ។​

​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រី កាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍​មុន លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បាន​បញ្ជា​ទៅ​ក្រសួងចំនួន​បី គឺ​ក្រសួង​បរិស្ថាន ក្រសួង​ដែនដី ក្រសួង​កសិកម្ម ព្រមទាំង​​រដ្ឋបាលថ្នា​ក់ក្រោម​ជាតិ ឲ្យ​​កាត់​ឆ្វៀលដី​ និងផ្តល់បណ្ណ​កម្មសិទ្ធិ​ជូន​​ពលរដ្ឋ​ដែល​បាន​កាន់​កាប់ និង​​អាស្រ័យ​​ផល​ជាក់​ស្តែង​យូរ​ឆ្នាំ​​លើ​ទីតាំង​​​ដី​ស្ថិត​ក្នុង​ផែនទី​​​តំបន់​ការពារ​​ធម្មជាតិ និងគម្រប​ព្រៃឈើ នៅតាមខេត្ត​នានា ដូចជា ​ខេត្តកោះកុង ព្រះវិហារ ឧត្តរមានជ័យ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី និងមណ្ឌលគិរីជាដើម។

ក្រោយ​កិច្ច​ប្រជុំនោះ លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ក៏​បាន​បង្ហោះ​សារ​លើ​ទំព័រហ្វេសប៊ុក​របស់​លោក​បន្ថែម​ថា៖ «ក្រសួង​បរិស្ថាន ក្រសួង​កសិកម្ម និង​ក្រសួង​ដែនដី ត្រូវ​ដោះស្រាយ​ឲ្យ​ដាច់​ស្រេច​ក្នុង​តែ​ប៉ុន្មាន​ខែ​ខាងមុខ ដើម្បី​ចេញ​ប្លង់​កម្មសិទ្ធិ​ជូន​ពលរដ្ឋ ហើយ​កិច្ចការ​នេះ​ត្រូវ​ធ្វើ​ឲ្យ​បាន​ហ្មត់​ចត់ និង​ត្រឹមត្រូវ​បំផុត»។

លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​បន្ត​​ថា លោកបាន​កំណត់​អត្តសញ្ញាណ​​ និង​​មុខ​​​​​​សញ្ញា​​​​អ្នក​មាន​អំណាច និង​មាន​ទ្រព្យ​ច្រើន​ ដែល​បាន​​ប្រើ​​ពលរដ្ឋ​​​​​​ឲ្យ​​ទៅ​​កាប់​​រុករាន​ទន្ទ្រាន​យក​ដី​ឲ្យ​ពួកគេ រួចហើយ  ហើយ​លោក​ថា ប្រសិន​បើ​រកឃើញ​អ្នកទាំង​នោះ​​បាន​ប្រព្រឹត្តមែន​​ គឺ​​ត្រូវ​ទទួល​​ទោស​​​​​ជា​កំហិត។

អ្នកនាំពាក្យក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយ​កម្ម និងសំណង់ លោក សេង ឡូត ពុំ​អាច​​សុំ​ការ​អត្ថា​ធិប្បាយ​ជុំ​វិញ​​ករណី​​នេះ​​​​​បាន​​ទេ​​។

Newsroom Cambodia ក៏​បាន​ព្យាយាម​ទាក់ទង​ទៅ​អគ្គលេខាធិការ​ក្រសួង​កសិកម្ម លោក​ ស្រី វុឌ្ឍី តែលោក​មិន​ទទួល​ទូរស័ព្ទ។

ចំណែក​​អ្នកនាំពាក្យ​​ក្រសួង​​បរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា បាន​​ឆ្លើយ​​តប​​តាម​​បណ្តាញ​​សង្គម​​ WhatsApp ដោយ​​ខ្លី​​ថា៖ «​ក្រសួង​​ជំនាញ​​បាន​​និង​​​​កំពុង​​​​អនុវត្ត​​​​​តាម​​បទបញ្ជា​​របស់​​សម្តេច​តេជោ​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ដោយ​​ម៉ឺងម៉ាត់​បំផុត»។

ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល​បង្ហាញ​ការ​សាទរ​ចំពោះ​ចំណាត់​ការ​នេះ ប៉ុន្តែ​ពួកគេ​បញ្ជាក់ថា ពួកគេ​មិន​មាន​ជំនឿ​លើ​ការ​ដាក់​ទោស​ណា​មួយ​លើ​អ្នកមាន​អំណាច​ដែល​ទន្រ្ទាន​យក​ដី​របស់​រដ្ឋ​នោះទេ។

លោក អំ សំអាត នាយក​រង​ទទួល​បន្ទុក​ផ្នែក​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៃ​អង្គការ​លីកាដូ​ មាន​ប្រសាសន៍​​ថា​ លោក​គាំ​ទ្រ​រាល់​ចំណាត់​ការ​​ដែល​ជា​ផល​ប្រយោជន៍​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​បាន​កាន់​​​កាប់​ និង​អាស្រ័យផល​ពិត​ប្រាកដ។  ប៉ុន្តែ​លោក​ថា  លោក​មិនគាំទ្រ​រាល់ចំណាត់​ការ​ដែល​បាន​​​ប្រយោជន៍​តែសម្រាប់​​បុគ្គល និង​អ្នក​មាន​អំណាចនោះទេ។​

លោក​បញ្ជាក់​ថា៖ «យើង​គាំទ្រ​នូវ​ចំណាត់ការ​របស់​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ដែល​បែងចែង​ដី​ឱ្យ​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ ប៉ុន្តែ​​យើង​​មិន​ជឿ​ទៅ​លើ​ចំណាត់​ការដាក់​ទោស​ទណ្ឌ​​ទៅ​លើ​អ្នក​មាន​អំណាច​នោះ​ទេ»។​

លោក អំ សំអាត បន្ថែមថា បញ្ហាដីធ្លី​មួយចំនួន​កន្លង​មក​ទាក់ទង​នឹង​ការផ្តល់ដី​សង្គម​កិច្ច​ ឬ​ពាក់​ព័ន្ធ​​​ជាមួយ​អ្នក​មាន​អំណាច​ជាដើម គឺ​តែង​មានការ​អូសបន្លាយ​ពេលវេលា​មិនមានដំណោះ​ស្រាយ​។

លោក​បន្ថែម​ថា៖ «អា​ទាំងអស់​ហ្នឹង​ហើយ​ដែល​ត្រូវដោះស្រាយ​ឱ្យ​បាន​ចប់​ជា​ស្ថាពរ​»។ ​លោកថា​៖ «បើសិនជា​សាច់​ស្អុយ​ជៀរ​សាច់​ហ្នឹង​ក្រវាត់​ចោល​ទៅ​ ដោះស្រាយ​បញ្ចប់​​អាហ្នឹង​ទៅ​ជា​ការ​ល្អ​» ។

លោក អៀង វុទ្ធី នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​សមធម៌​បាន​លើក​ឡើង​ថា​​ ​កន្លង​មក​រាល់​ចំណាត់ការ និង​អនុសាសន៍​របស់​​លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​ ​មិនសំដៅ​​​​​ចំ​ទៅ​លើ​អ្នក​មាន​អំណាច ឬ​ក្រុ​មហ៊ុន​ធំៗ​នៅ​ឡើយ ទើប​បណ្តាល​ឲ្យ​ជម្លោះ​ដីធ្លី​មួយ​ចំនួន​អូសបន្លាយ​ជាច្រើន​ឆ្នាំ​​​។  ទោះយ៉ាងណាលោក​ថា លោក​នឹង​រង​​​ចាំ​មើល​​ពី​ប្រសិទ្ធភាព​នៃការអនុវត្ត​​ជា​ក់​ស្តែង​​។

លោក​បញ្ជាក់​​ថា៖​ «បញ្ហា​ដីធ្លី​នៅ​មាន​កើត​ច្រើន​ទូទាំង​ប្រទេស​ ហើយ​ជម្លោះ​ខ្លះ​បាន​អូស​បន្លាយ​ពេល​​​​យូរ​​មក​ហើយ អីចឹង​​សង្ឃឹម​​ថា​ ជាពិសេស​​អាជ្ញាធរ​​ថ្នាក់​​ខេត្ត​​នឹង​​ធ្វើការ​​អនុវត្ត​​តាម​អនុ​សាសន៍ និង​​ការសម្រេច​​របស់​​នាយក​​រដ្ឋមន្ត្រី។ កុំ​ឱ្យ​​មាន​​ការលើក​ឡើង និង​​ចោទ​​ប្រកាន់​​ទៅ​​លើ​ការ​ដែល​​សម្រេច​​ពី​​នាយក​​រដ្ឋមន្ត្រី​​ហើយ ហើយ​​ការអនុវត្ត​​​​វា​​​គ្មាន​​​ប្រសិទ្ធភាព​​​នោះ​»។

បើតាម​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​ក្រសួង​បរិស្ថាន​កាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២០ កម្ពុជា​ មាន​​តំបន់​​ការពារ​ធម្មជាតិ​ចំនួន៥៧​កន្លែង និង​របៀងអភិរក្សចម្រុះចំនួន ០៣ តំបន់  លាត​សន្ធឹង​លើ​ផ្ទៃដី​សរុប​​ប្រមាណ​ជាង​៧,២​លាន​ហិកតា ស្មើនឹង​៤១%​នៅ​ទូទាំង​ផ្ទៃ​ប្រទេស៕​

កម្ពុជាលើកពេលប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុបទៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២១ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩

កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុប (ASEM) លើកទី១៣ ដែល​មាន​កម្ពុជា​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​សម្រាប់​ដឹកនាំ​កិច្ច​ប្រជុំ​នៅ​ខែ​វិច្ឆិកា​នេះ​  ត្រូវ​បាន​សម្រេច​​លើកពេល​ទៅ​ពាក់​កណ្តាល​ឆ្នាំ​២០២១​វិញ ដោយសារ​ការរីករាល​ដាល​ជំងឺ​​កូវីដ​១៩។ នេះ​បើតាម​​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​ក្រសួង​ការប​រទេស​កម្ពុជា។​

ក្នុង​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​ក្រសួង​ការបរទេស​កម្ពុជា ​ចេញ​កាល​​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៤ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០២០ បញ្ជាក់ថា កាល​ពីថ្ងៃទី០២-០៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ កម្ពុជា​បាន​រៀប​ចំកិច្ច​ប្រជុំ​ឧត្តមមន្រ្តី​អាស៊ី-អឺរ៉ុប តាម​ប្រព័ន្ធ​វីដេអូ ដោយ​មាន​លោក សុក ស៊ីផាន់ណា ​មន្រ្តី​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ច​ប្រជុំ​អាស៊ី​-អឺរ៉ុប និង​មន្រ្តី​នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​ជាដៃគូ​​កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុប​ចូលរួម។ ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​នោះ ឧត្តម​មន្រ្តី​នៃបណ្តា​ប្រទេស​ទាំង​នោះ​បាន​ឯកភាព​គាំទ្រ​ចំពោះ​សំណើ​របស់​កម្ពុជា​ សុំលើកពេល​រៀបចំ​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ី-អឺរ៉ុប​ទី​១៣ ខែ​គ្រោង​នឹង​ធ្វើ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៦-១៧ ខែវិច្ឆិកា​នេះ ទៅ​​ប្រជុំ​នៅ​ពាក់​កណ្តាល​​ឆ្នាំ​២០២១​វិញ។

សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​ដដែល​នោះ​បញ្ជាក់ថា៖ «ដោយសារ​តែ​ផល​វិបាក​អាក្រក់ នៃ​ការរីករាល​ដាល​នៃ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩ ទើប​ឧត្តមមន្ត្រី​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​ទាំងអស់ បាន​បង្ហាញ​ការឯកភាព​ប្រកប​ដោយ​ស្មារតី​យោគយល់ និង​គាំទ្រ​ជា​ឯកច្ឆន្ទ​ចំពោះ​សំណើ​របស់​កម្ពុជា​សុំ​លើក​ពេល​កិច្ច​ប្រជុំ​​កំពូល​អាស៊ី-អឺរ៉ុប​លើកទី១៣នេះ​ ទៅ​ប្រព្រឹត្ត​នៅ​ពាក់​កណ្តាល​ឆ្នាំ​២០២១​វិញ​»។

បើតាម​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​ដដែល ឧត្តម​មន្ត្រី​អាស៊ី-អឺរ៉ុប​ទាំងអស់ បាន​ពិភាក្សា​លើ​សេចក្តី​ព្រាង និង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ ស្តីពី​ជំងឺ​កូវីដ​១៩ ដោយ​​រំពឹង​ថា នឹង​អាច​ដាក់​ចេញ​នៅ​ពាក់​កណ្តាល​ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ២០២០​ខាងមុខ​នេះ ដើម្បី​ឆ្លើយ​តប​រួម​ទៅ​លើ​បញ្ហា​នៃ​ការ​រីក​រាល​ដាល​នៃ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩។ ។​

Newsroom Cambodia មិនអាច​ទាក់ទង​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​ពី​លោក សុក ស៊ីផាន់ណា មន្រ្តី​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ច​ប្រជុំ​អាស៊ី​-អឺរ៉ុប​នៅ​កម្ពុជា​បាន​ទេ។ ចំណែក លោក កុយ គួង អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​ការបរទេស​​កម្ពុជា មិន​ទទួល​ទូរស័ព្ទ។​

លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធ នាយក​ប្រតិបត្តិ​វិទ្យាស្ថាន​ចក្ខុវិស័យ​អាស៊ី លើកឡើង​ថា ការ​សម្រេច​លើកពេល​ប្រជុំ​នេះ ជា​ការសម្រេច​ត្រឹមត្រូវ​មួយ​ ​ដោយសារ​កិច្ច​ប្រជុំ​អាស៊ី-អឺរ៉ុប មាន​ប្រទេសច្រើន​រហូត​ដល់​​ជាង​៥០​ចូលរួម ស្របពេល​​​ដែល​ជំងឺកូវីដ១៩ មាន​​​ការកើន​​ឡើង។

លោកបញ្ជាក់​ថា៖ «កា​រពន្យា​ពេល​នឹង​គឺជា​រឿង​ត្រឹមត្រូវ ​ក៏​មាន​ការគាំទ្រ​ពី​សមាជិក ASEM ផង​ដែរ ហើយ​យើង​​មាន​ឱកាស​ក្នុង​ការពិភាក្សា​បន្ថែម និង​ការប្រជុំ​ផ្នែក​រដ្ឋមន្រ្តី​ការបរទេស​ផង  អាច​ពិភាក្សា​នូវ​ការស្តារ​​សេដ្ឋកិច្ច​ឡើងវិញ បន្ទាប់ពី​សម័យ​កូវីដ១៩ ដែល​ជា​បញ្ហា​ធំ នៅ​ពាក់​កណ្តាល​ឆ្នាំ​ក្រោយ»។

បើតាមការ​គ្រោង​ទុក កម្ពុជា​គឺ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​នៃ​កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុប ដែល​គ្រោង​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅ​ថ្ងៃទី​១៦-១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ ក្រោម​មូលបទ «ការពង្រឹង​ពហុ​ភាគី​និយម​​ ដើម្បី​កំណើន​រួមគ្នា»៕  

Latest News