fbpx
Home Blog Page 74

VoxPop: ប្រជាពលរដ្ឋនិយាយថា ការឡើងថ្លៃទំនិញធ្វើឱ្យជីវភាពពួកគាត់ពិបាក

0

ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនបាននិយាយថាតម្លៃទំនិញនៅលើទីផ្សារពេលបច្ចុប្បន្ននេះមានការឡើងថ្លៃ ដែលនាំឱ្យពួកគាត់មានផលលំបាកជាមួយនឹងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដោយសារតែការចំណាយច្រើនជាងចំណូលជាប្រចាំថ្ងៃ។

សិក្ខាកាមរបស់ Newsroom Cambodia បានសម្ភាសន៍កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ ជាមួយ ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន ដោយពួកគាត់បានអះអាងថាមានផលប៉ះពាល់ ដូចជាគ្មានលុយអាចទិញបាន ភាគច្រើនសម្ភារៈ មានដូចជាសម្លៀកបំពាក់ជាដើម ដែលមានការឡើងថ្លៃ។

លោកនី សុវណ្ណារ៉ា ជាសិស្សទើបតែបញ្ចប់ថ្នាក់ទី១២ មកពីខេត្តពោធិ៍សាត់ បានលើកឡើងថា តម្លៃទំនិញក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នភាគច្រើនមានការឡើងថ្លៃហើយចំណូលដែលប្រជាពលរដ្ឋរកបានមានចំនួនតិច ជាហេតុបង្កឱ្យមានអតិផរណាសម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប វាមានភាពខុសគ្នាខ្លាំងរវាងតម្លៃទំនិញនៅទីក្រុង និងនៅជនបទ ព្រោះភាគច្រើនទំនិញនៅទីក្រុងមានតម្លៃថ្លៃជាងជនបទ ស្ទើរតែគុណនឹងពីរទៅហើយ សូម្បីបន្លែត្រីសាច់គឺខុសគ្នា។

នី សុវណ្ណារ៉ា

ទំនិញដែលភាគច្រើនមានតម្លៃឡើងថ្លៃគឺម្ហូបអាហារ សម្លៀកបំពាក់ គ្រឿងទេសសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងផ្ទះបាយជាដើម។
លោកបានបញ្ជាក់ថា ៖ «វាពិតជាមានការពិបាកក្នុងការរស់នៅដោយសារតែយើងរកចំណូលបានតិច ប៉ុន្តែត្រូវចំណាយច្រើនដើម្បីទិញទំនិញទាំងអស់នឹងយកមកប្រើប្រាស់ហើយសម្រាប់និស្សិតក្រីក្រមកពីតាមខេត្តគាត់ពិតជាមានការលំបាកក្នុងការរស់នៅណាស់ វាអាចបង្អាក់ការសិក្សា រៀនសូត្ររបស់ពួកគាត់ក្នុងសិក្សានៅទីក្រុងបានទៀតផង»

លោកបានសំណូមពរទៅកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលឱ្យជួយគាំទ្រផលិតផលរបស់ប្រជាជនយើងបណ្ដុះបណ្ដាលទីផ្សារក្នុងស្រុកឱ្យមានការរីកចម្រើន និងដើរជាងមុនដើម្បីឱ្យតម្លៃទំនិញមានការចុះថោកជាងមុន។

អ្នកស្រីសាយ សុភា ជាមន្ត្រីរាជការនៅក្នុងស្ថាប័នមួយកន្លែងបានលើកឡើងថាតម្លៃទំនិញក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នគឺមិនមានការថយចុះនោះទេអ្វីៗកាន់តែថ្លៃឡើងៗ បើបានឡើងហើយគឺមិនមានការចុះថ្លៃវិញនោះទេ ប៉ុន្តែសម្ភារៈ និងអាហារខ្លះក៏មានតម្លៃធូរថ្លៃផងដែរ អាស្រ័យលើសម្ភារៈដែលយើងត្រូវទិញតិច ឬច្រើនទៅតាមតម្រូវការពីមួយថ្ងៃ ទៅមួយថ្ងៃ។

អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «ការទិញដូរសម្ភារៈហូបចុកអីៗហ្នឹងមិនមែនមានតែនៅស្រុកខ្មែយើងទេ យើងអាចទិញពីប្រទេសផ្សេង ឬស្រុកក្រៅមកថ្លៃ ហើយគេលក់ក្នុងស្រុកយើងក៏ថ្លៃដែរ តែបើយើងអាចបង្កបង្កើនផលិតផលក្នុងស្រុកបាន អ្វីៗនឹងមានការថយចុះតម្លៃទីផ្សារបានដូចថាវាអត់សូវឡើងថ្លៃព្រោះយើងអត់សូវទិញពីស្រុកក្រៅមក ប៉ុន្តែខ្ញុំមើលឃើញក្នុងស្រុកទេសយើងមានការខ្វះខាតច្រើនសូម្បីសម្ភារៈ ជី បន្លែក៏ទិញមកពីគេថ្លៃ បើសិនជាយើងលក់ថោកអញ្ចឹងវាអត់ចំណេញទេ វាខាត បើកាលពីមុនការលក់ដូរអ្វីលុយថ្លៃរបស់ថោក តែមកឥឡូវ បែជាលុយថោក របស់ថ្លៃ»។

អ្នកស្រីបានបន្តថា ចំពោះតម្លៃទំនិញមានការឡើងថ្លៃវាមិនសូវជាមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងសម្រាប់អ្នកមានជីវភាពធូធារនោះទេ តែបើសម្រាប់អ្នកក្រីក្ររកព្រឹក ខ្វះល្ងាចវាមានផលប៉ះពាល់ច្រើនព្រោះយើងបានកម្រៃតិចហើយត្រូវចំណាយទៅវិញទ្វេដង វាជាផលលំបាកដល់អ្នករកស៊ីលក់ដូរបានតិចតួចអ្នកមានមុខរបរតូចទាប មិនអាចបម្រើតម្រូវការចាយវាយបានគ្រប់គ្រាន់ក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ។

អ្នកស្រីក៏បានសំណូមពរឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលមានការទប់ស្កាត់កុំឱ្យទំនិញឡើងថ្លៃ និងឱ្យមានការថ្លឹងថ្លែងមើល ដើម្បីបង្ករភាពងាយស្រួលដល់ប្រជាពលរដ្ឋសម្រាប់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃផងដែរ។

កញ្ញាផេង សៀវហុង ជាសិស្សទើបបញ្ចប់ថ្នាក់ទី១២ មកពីខេត្តកណ្ដាល បានលើកឡើងថាតម្លៃទំនិញវាចេះតែឡើងថ្លៃប៉ុន្តែតម្លៃលុយវិញវាចុះថោក ហើយវាមានផលលំបាកសម្រាប់អ្នកដែលគាត់មានជីវភាពខ្សត់ខ្សោយដែលមានចំណូលតិចតួចវាធ្វើឱ្យពួកគាត់ពុំមានថវិកាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការចំណាយទៅលើការបរិភោគ របស់ប្រើប្រាស់មួយចំនួនដើម្បីផ្គត់ផ្គង់សមាជិកក្នុងគ្រួសារវាអាចប្រឈមមុខនឹងការឈឺជាដើម។

ផេង សៀវហុង

កញ្ញាបានបញ្ជាក់ថា៖ «បើចង់ឱ្យអ្នកលក់ លក់ចុះថោកក៏យើងត្រូវគិតដែលថាអ្នកលក់គាត់លក់ចំណេញដែរអត់?ដោយសារតែទំនិញភាគច្រើនយើងនាំចូលពីស្រុកគេ ហើយវាថ្លៃដោយសារតែការតម្លើងពន្ធ តែក៏មានអ្នកលក់មួយចំនួនដែលពូកគាត់ចង់បានចំណេញហួសហេតុពេកដោយគាត់មិនបានយល់ពីផលប្រយោជន៍អ្នកដទៃពួកគាត់គិតតែពីខ្លួនឯង»។

កញ្ញាផេង សៀវហុងបានសំណូមពរទៅកាន់រាជរដ្ធាភិបាលជួយកាត់បន្ថយពន្ធដារក្នុងការដឹកជញ្ជូនផលិតផលផ្សេងៗចូលមកក្នុងប្រទេសយើងដើម្បីឱ្យអាជីវករយើងក្នុងស្រុកគាត់លក់តាមតម្លៃទីផ្សារដែលមាននោះផងដែរ។

កញ្ញាផាង ធីតា ជានិស្សិតរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ (RUPP) ផ្នែកព័ត៌មានវិទ្យា បានលើកឡើងថាតម្លៃទំនិញក្នុងពេលបច្ចប្បន្នគឺមានការឡើងថ្លៃដែលភាគច្រើនមានការឡើងថ្លៃចំពោះចំណីអាហារ សម្លៀកបំពាក់ គ្រឿងតុបតែងខ្លួនអីជាដើម វាបានប៉ះពាល់ពេលខ្លះយើងខ្វះលទ្ធភាពទិញលើមុខទំនិញទាំងនោះវាបង្ករផលលំបាកដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ធដែលមានជីវភាពក្រីក្រ៕

សហគមន៍ដីធ្លីចំនួន៧មកពីសៀមរាបរួមគ្នាដាក់ញត្តិទៅកាន់ស្ថាប័នជាតិក្រោយបារម្ភបាត់ដី

ប្រជាពលរដ្ឋ ជាង១០០នាក់ តំណាងឱ្យពលរដ្ឋជាង៤ ០០០គ្រួសារ មកពីសហគមន៍ចំនួន៧ ក្នុងខេត្តសៀមរាប ដែលមានជម្លោះដីធ្លីផ្សេងៗគ្នា បានរួមគ្នាដាក់ញត្តិទៅកាន់ស្ថាប័នជាតិ ដើម្បីស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ ក្រោយពេលបារម្ភបាត់បង់ដីសហគមន៍។

ការដាក់ញត្តិរួមគ្នានេះធ្វើឡើង នៅថ្ងៃទី២៧ និង២៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ ដោយសហគមន៍ទាំង៧ រួមមាន សហគមន៍ឃ្លាំងទឹក៧៨ សហគមន៍ស្គន់ សហគមន៍អង្គរធំ សហគមន៍ភ្នំក្រោម សហគមន៍តាពេន សហគមន៍ស្នាសង្រ្គាម និងសហគមន៍ត្រពាំងសេះ។

លោក សូរ ស៊ីភាព វ័យ ៤៣ឆ្នាំ ជាតំណាងសហគមន៍ឃ្លាំងទឹក៧៨ បានប្រាប់ថា មានប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ១៣៥នាក់ ដែលតំណាងជនរងគ្រោះ ចំនួន៤ ២០៦គ្រួសារ មកពីស្រុកចំនួន៤ នៃខេត្តសៀមរាប បានរួមគ្នាមកស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍នេះ។

លោកថា សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅសហគមន៍ឃ្លាំងទឹក៧៨ ស្ថិតនៅសង្កាត់ស្វាយដង្គំ ក្រុងសៀមរាប កំពុងមានការព្រួយបារម្ភបាត់បង់ដីព្រៃលិចទឹកមានទំហំជាង ១ ០០០ហិកតា ដែលជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ បន្ទាប់ពីមានគ្រឿងចក្រមកឈូសឆាយព្រៃលិចទឹក និងដាក់របងហ៊ុមព័ទ្ធយកដីនេះ។

លោកថា៖ «ដីសម្រាប់សហគមន៍ឃ្លាំងទឹក៧៨ហ្នឹង គឹមានបញ្ហាដោយសារបុគ្គលខិលខូចបានលួចទិញ និងលួចលក់ ដីឃ្លាំងទឹក ដែលជាដីសាធរណៈរបស់រដ្ឋ។ ទើបតែឆ្នាំ២០០៥ មានសកម្មភាពឈូសឆាយ ហើយលើកប្រព័ន្ធ [របង] ហ៊ុមព័ទ្ធដីដើម្បីកាយអាចម៍ដីលក់ ទើបប្រជាពលរដ្ឋយើងដឹង បានយើងចាប់ផ្តើមអន្តរាគមន៍ ដើរចុះសួរខាងក្រុងខាងខេត្តដើម្បីរកដំណោះស្រាយ»។

ប្រភពដដែលបន្តថា ដីសាធារណៈមួយនេះ គឺពិតមានប្រយោជន៍ខ្លាំងសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋពឹងអាស្រ័យផលនេសាទប្រមាណ២ ០០០គ្រួសារ ហើយថា ដីព្រៃលិចទឹកនេះជាអាងស្តុកទឹកដ៏សំខាន់សម្រាប់ពលរដ្ឋប្រើប្រាស់ក្នុងរដូវប្រាំង។ លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្ននេះនៅតែមានសកម្មភាពគ្រឿងចក្រឈូសឆាយ ខណៈបុគ្គលស្លៀកពាក់ស៊ីវិល បានហាមមិនឱ្យពលរដ្ឋចូលទៅនេសាទត្រីនៅក្នុងដីនោះបន្តទៀតទេ។ ជាមួយគ្នានេះ លោកថា បើអាជ្ញាធរមិនចូលរួមទប់ស្កាត់គ្រឿងចក្រដែលកំពុងបន្តទន្ទ្រានលើដីសហគមន៍មួយនេះទេ នោះដីព្រៃលិចទឹកទំហំជាង ១ ០០០ហិកតា អាចនឹងបាត់បង់នាពេលអនាគត ។

លោកថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹងគឺរស់ទាំងស្រុងទៅលើឃ្លាំងទឹកហ្នឹងឯង គឺយកទឹក សម្រាប់ស្រោចស្រពស្រែប្រាំង យើងធ្វើបានតែម្តងទេមួយរដូវ»

ការដាក់លិខិតសុំការអន្តរាគមន៍ពីសា្ថប័នថ្នាក់ជាតិរបស់ក្រុមសហគមន៍ គឺមានករណីជម្លោះដីធ្លីផ្សេងៗពីគ្នា ដូចជាការឈូសឆាយដីសហគមន៍ ជម្លោះដីធ្លីជាមួយបុគ្គលឯកជន និងការជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិ ជាដើម។ប្រភពពីពលរដ្ឋបានឱ្យដឹងថា សហគមន៍ដែលមានបញ្ហាដីធ្លីផ្សេងៗពីគ្នា គឺមកពីស្រុកចំនួន៣ និងក្រុង ក្នុងខេត្តសៀមរាប រួមមាន ស្រុកបន្ទាយស្រី ស្រុកប្រាសាទបាគង ស្រុកអង្គរធំ និងក្រុងសៀមរាប។

ពលរដ្ឋមួយរូបទៀត លោក ហ៊ិប នុំ តំណាងសហគមន៍ស្គន់ ក្នុងឃុំត្បែង ស្រុកបន្ទាយស្រី បានប្រាប់ថា គោលបំណងដែលលោកដាក់ញត្តិនេះ គឺដើម្បីឱ្យអាជ្ញាធរ ចេញប្លង់កម្មសិទ្ធកាន់កាប់ដីដោយស្របច្បាប់ឱ្យប្រជាសហគមន៍របស់លោក។ លោកថា ក្នុងសហគមន៍របស់លោកមានប្រជាពលរដ្ឋសរុបជាង១២០គ្រួសារ ហើយក្នុងមួយគ្រួសារមានដីទំហំទទឹង២០ម៉ែត្រ និងបណ្តោយ ២០០ម៉ែត្រ ជាប្រភេទដីលំនៅឋាន កាន់កាប់ពីដូនតាមកម៉្លេះ។ ប៉ុន្តែលោកថា អាជ្ញាធរមិនបានចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ឱ្យប្រជាសហគមន៍របស់លោកនៅឡើយទេ។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងដាក់ហ្នឹង យើងទាមទារឱ្យចេញជាប្លង់កម្មសិទ្ធិឱ្យ ប្លង់រឹង​»

លោកបន្ថែមថា លោកបានស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីអាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ រួចរាល់ហើយ ប៉ុន្តែមិនទាន់មានដំណោះស្រាយនៅឡើយទេ ទើបលោកសម្រេចចិត្តស្វែងរកការអន្តរាគមន៍ពីស្ថាប័នថ្នាក់ជាតិវិញម្តង ដោយរំពឹងថា នឹងមានដំណោះស្រាយបានឆាប់រហ័ស។

លោកថា៖ «​ដាក់ [លិខិត] ទៅស្ងាត់ ដាក់ទៅសា្ងត់! អ៊ីចឹងទៅបានពួកយើងឡើងមកស្នើសុំ ដាក់ញត្តិមកដល់លើ។ យើងដាក់ច្រើនដែរ ដាក់យូហើយខាងស្រុក ខាងឃុំ យើងដាក់ស្នើសុំគាត់ដែរ ប៉ុន្តែ អត់មានដំណោះស្រាយទើបយើង សម្រេចចិត្តនាំបងប្អូនលក់ជ្រូក លក់មាន់ ជួលឡាន គេជិះមកដល់ទីក្រុងភ្នំពេញដើម្បីដាក់ញត្តិ»

បើតាម លោក ហ៊ិប នុំ ស្ថាប័នជាតិដែលក្រុមប្រជាពលរដ្ឋរកការអន្តរាគមន៍រួមមាន ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ក្រសួងការពារជាតិ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងខុទ្ទកាល័យនាយរដ្ឋមន្ត្រី។

យ៉ាងណាក្តី អ្នកនាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​រៀបចំ​ដែនដី នគ​រូបនីយ​កម្ម និង​សំណង់​ លោក សេង ឡូត មិនអាចសុំការឆ្លើយតបបានទេជុំវិញករណីនេះ ដោយទូរសព្ទចូលជាច្រើនលើកមិនមានអ្នកទទួល។

ចំណែកមន្ត្រីផ្នែករដ្ឋបាល នៃក្រសួងការពារជាតិមួយរូប ប្រាប់ថាឈ្មោះ ផល ដែលបានទទួលយកញត្តិ ពីពលរដ្ឋបានឆ្លើយតបខ្លីថា មន្រ្តីជំនាញនឹងពិនិត្យមើលករណីជម្លោះដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយដោះស្រាយទៅតាមនីតីវិធីច្បាប់បន្តទៀត។

លោកថា៖ «ក្នុងនាមរដ្ឋបាលក្រសួង ខ្ញុំបានទទួល និងរៀបចំបែបបទសុំគោលការណ៍ពីថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួង ដើម្បីសុំគោលការណ៍ថា លោកចារទៅខាងណាខាងណី! ខ្ញុំនឹងបញ្ចូនទៅតាមជំនាញដែលលោកបានចាត់ទៅ»

ជុំវិញករណីនេះ លោក ស៊ឹង សែនករុណា មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់ផ្នែកស៊ើបអង្កេត​នៃសមាគម​អាដហុក បានជំរុញឱ្យក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងខេត្តសៀមរាបឱ្យបានឆាប់រហ័ស ដើម្បីកាត់បន្ថយកំហឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលអាចនឹងងើបតវ៉ាទាមទារយុត្តិធម៌នាំឱ្យមានភាពចលាចលក្នុងសង្គម។ លោកថាពលរដ្ឋអស់ជំនឿលើមន្រ្តីថ្នាក់ក្រោមជាតិដែលមិនអាចរកយុត្តិធម៌ឱ្យពួកគេបាន ទើបសម្រចរកការអន្តរាគមន៍ពីស្ថាប័នជាតិបែបនេះ។

លោកថា៖ «ក្នុងថ្នាក់ក្រោមជាតិហ្នឹងរឿងខ្លះហ្នឹងមានកម្រិត ឥទ្ធិពលពីអ្នកថ្នាក់លើ អ្នកធំ ឬក៏រឿងហ្នឹងក្រុមហ៊ុនធំៗ ដែលផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណអីឱ្យ មកពីខាងក្រសួង ឬក៏ពីអ្នកមានឥទ្ធិពល! ដល់អ៊ីចឹងអ្នកខាងក្រោមគាត់អត់ហ៊ានដោះ អត់មានអំណាចអ៊ីចឹងទៅ»

របាយការណ៍ស្តីពីស្ថានភាពវិវាទដីធ្លី ដែលចេញផ្សាយដោយសមាគមការពារ​សិទ្ធិមនុស្សអាដហុក កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២២ បានឱ្យដឹងថា ​ជម្លោះដីធ្លីក្នុងឆ្នាំ២០២១​ មានចំនួន១៦៩ករណី​ ​លើផ្ទៃដីទំហំ ជាង ៥ម៉ឺនហិកតា (៥២ ៦០១.៨៧ ហិកតា)។ ក្នុងនោះបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ជន​រងគ្រោះចំនួនជិត ២ម៉ឺនគ្រួសារ (១៧ ០៣៣​ គ្រួ​សារ) ស្មើនឹង ជាង៦ ម៉ឺននាក់ (៦១ ៤៦៩នាក់) ​មានជនជាតិ​ដើមភាគតិច ១ ៣៤៧ គ្រួសារ។ ប្រភពដដែលឱ្យដឹងទៀតថា ក្នុងនោះករណីលេចធ្លោជាងគេ​គឺការរំលោភ​យកដីដោយបុគ្គល​មានអំណាចចំនួន ៦៦ករណី និងបុគ្គលអ្នក​មានទ្រព្យសម្បត្តិចំនួន២៧ករណី៕

យុវតីថាស្ត្រីនៅក្នុងវិស័យនយោបាយហាក់នៅមានសំឡេងតិចតួចជាងបុរស

យុវតីមួយចំនួនថាស្រ្ដីចូលរួមក្នុងជីវភាពនយោបាយក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យហាក់នៅមានសំឡេងតិចតួចជាងបុរស ខណៈអ្នកជំនាញថាដោយសារតែការគំរាមកំហែង ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងការរឹតត្បិតខ្លាំង ទើបស្រ្តីមិនសូវជាមានច្រើនក្នុងឆាកនយោបាយកម្ពុជា។

​យុវតី នៅ ស្រីនិច្ច ជានិស្សិតនៃសាកលវិទ្យាល័យមួយក្នុងខេត្ដបាត់ដំបង បានលើកឡើងថា បញ្ហានយោបាយ វាជារឿងស៊ីជម្រៅ និងមានអ្វីៗជាច្រើនដែលយុវជនត្រូវការរៀនសូត្រ។ ការចូលរួមកិច្ចការនយោបាយនេះ គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់យុវជ​ន និងពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ កញ្ញាថា កាលណាយុវជន និងពលរដ្ឋមិនបានចូលរួមឱ្យបានយល់ស៊ីជម្រៅលើនយោបាយ គឺងាយនឹងរងគ្រោះណាស់​។ ស្ថិតក្នុងវ័យ២១ឆ្នាំ កញ្ញា ស្រីនិច្ច បានមើលឃើញថា ក្នុងជីវភាពនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាហាក់មានស្រ្ដីតិចតួចបំផុតបើគិតជាភាគរយ។ កញ្ញាថា ក្នុងនាមជាយុវតីម្នាក់ កញ្ញាចង់រៀនសូត្រឱ្យបានច្រើនពីនយោបាយ ជាពិសេសខ្លួនចង់លុបបំបាត់ពាក្យថាស្រ្ដីពុំមានសិទ្ធិស្មើបុរសក្នុងឆាកនយោបាយ និងចង់ឱ្យមានសំឡេងស្រ្ដីឱ្យបានច្រើនដូចបុរសដែរ។​

កញ្ញាថា៖ «ខ្ញុំយល់ថាយុវតីមានសិទ្ធិក្នុងការជ្រើសរើសអីមួយដែលខ្លួនចង់ធ្វើ ទាក់ទងនឹងឆាកនយោបាយ។ ស្រ្ដីមាន[សិទ្ធិ]ក្នុងការឈរឈ្មោះ ឬក៏បោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្ដ ឬក៏តាំងខ្លួនសម្រាប់ឱ្យគេជ្រើសរើសដើម្បីក្លាយខ្លួនជាអ្នកដឹកនាំ ស្មើនឹងបុរសដែរ។ នយោបាយគឺវាចាំបាច់ខ្លាំងបំផុត ដើម្បីអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិទៅមុខទៀត»

កញ្ញាបានជំរុញដល់យុវជននិងពលរដ្ឋបន្ថែមថា យុវជននិងពលរដ្ឋមិនគួរមានការខ្លាចញញើតនឹងឆាកនយោបាយនោះទេ ព្រោះក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ គឺត្រូវការពលរដ្ឋជាម្ចាស់នៃជោគវាសនាប្រទេសជាតិ។ កញ្ញាថា យុវជន និងពលរដ្ឋ ត្រូវមានភាពក្លាហានក្នុងការចូលរួមតាមដាន និងឃ្លាំមើលពីស្ថានភាពប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួនជាចាំបាច់។​

មាត្រា​៣៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា ​​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទាំងពីរ​ភេទ​ មាន​សិទ្ធិ​ចូល​រួម​យ៉ាង​សកម្ម​ក្នុង​ជីវភាព​នយោបាយ​ សេដ្ឋកិច្ច​ សង្គមកិច្ច​ និង​វប្បធម៌​របស់​ប្រទេស​ជាតិ។

ស្រដៀងគ្នានេះ យុវតី ប្រេន សំបូរ អាយុ១៩ឆ្នាំ ជានិស្សិតឆ្នាំទី២ម្នាក់ ផ្នែករដ្ឋបាលអប់រំ យល់ឃើញថា បញ្ហានយោបាយ ស្រ្ដីមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការតាមដាន និងឈ្វេងយល់ឱ្យបានស៊ីជម្រៅស្មើនឹងបុរសដែរ ជាពិសេសស្រ្ដីក៏អាចក្លាយជាថ្នាក់ដឹកនាំផ្នែកនយោបាយមួយដែលមិនអាចខ្វះបាន។ និស្សិតវ័យក្មេងរូបនេះបន្ដថា ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បញ្ហានយោបាយជារឿងក្ដៅ និងមិនសូវមានយុវជនចូលរួមតាមដានពិតមែន​ ប៉ុន្ដែខ្លួននៅតែចង់ឈ្វេងយល់ និងប្រឡូក ព្រោះចង់រៀនសូត្រឱ្យបានច្រើនក្នុងនាមជាយុវតីម្នាក់។ កញ្ញាថា កិច្ចការនយោបាយមិនមែនសំដៅលើរឿងបក្សទេ គឺគ្រប់សកម្មភាពទាំងអស់ទាំងក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃក៏អាចចាត់ទុកថាជានយោបាយ ហើយនិយមន័យនយោបាយ វាមានន័យទូលំទូលាយ ដូច្នេះគ្មានអ្វីដែលយុវជនខ្លាចរអារនោះទេ។

កញ្ញាថា៖ «មិនថាតែនយោបាយទេ សឹងតែគ្រប់កិច្ចការទាំងអស់ គឺបុរសឈានមុខស្រ្ដីដាច់។ ខ្ញុំសំណូមពរថា ទោះបីកិច្ចការងារអីក៏ដោយ ក៏សុំឱ្យស្រ្ដីចូលរួម និងផ្ដល់ឱ្យស្រ្ដីហ្នឹងបានធ្វើការហ្នឹងដែរ»

ចំណែកឯអ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកភូមិសាស្ដ្រនយោបាយ  និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយវ័យក្មេង លោក វណ្ណ ប៊ុនណា មើលឃើញថា សកម្មភាពរបស់យុវជននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺមានការធ្លាក់ចុះខ្លាំង គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក។​ លោកថា យោងតាមការស្ទង់មតិរបស់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លើយុវជនចំនួន១ ៦០០នាក់ ទូទាំងប្រទេស គឺមានយុវជនតែជាង ១០% ប៉ុណ្ណោះមានការចាប់អារម្មណ៍ពីបញ្ហានយោបាយដោយសារតែកង្វះចំណេះដឹងពីកិច្ចការងារហ្នឹង។ លោកបានឱ្យដឹងទៀតថា កង្វះការចូលរួមរបស់យុវជនហ្នឹងហើយ ដែលវាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យលូតលាស់ល្អ ព្រោះខ្វះការចូលរួមរបស់យុវជន។

ប្រភពដដែលបន្ថែមថា៖ «ពួកគាត់ខ្វះចំណេះដឹងពីនយោបាយ និងបរិយាកាសនយោបាយនៅកម្ពុជាយើងមានការរឹតត្បិតខ្លាំង ជាពិសេសមានការគំរាមកំហែង ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់សកម្មជនដែលពួកគាត់សកម្មក្នុងរឿងនយោបាយ ជាហេតុពួកគាត់ភ័យខ្លាច​ និងមិនសូវជាចង់ចូលរួមទេ»

អង្គការ​តម្លា​ភាព​កម្ពុជា​ (​T​I​) ​បាន​ចេញផ្សាយ​របាយការណ៍​ស្ទង់មតិ​មួយ​ស្ដីពី​ ​«​ការស្ទង់មតិ​យុវជន​ស្ដីពី​គោល​នយោបាយ​»​ ​កាលពី​ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២​ ​ដោយ​បាន​រក​ឃើញ​ថា​ ​យុវជន​កម្ពុជា​ភាគច្រើន​មិនសូវ​ចាប់អារម្មណ៍​រឿង​នយោបាយ​ ដោយសារតែ​ពួកគេ​ព្រួយបារម្ភ​ពី​សុវត្ថិភាព​ ​និង​យល់​ថា​នយោបាយ​​គឺជា​រឿង​គ្រោះថ្នាក់​។​ បញ្ហា​នេះ​ធ្វើឡើង​ក្រោយ​ពី​អង្គការ​តម្លា​ភាព​កម្ពុជា​ ស្ទង់មតិ​ដោយ​ផ្ទាល់​ជាមួយ​យុវជន​កម្ពុជា​ចំនួន​​១​ ​៦​០​០​នាក់​ ​ដែល​មាន​អាយុ​ចន្លោះ​ពី​១​៥​ឆ្នាំ​ ​ទៅ​៣​០​ឆ្នាំ​ ​នៅ​ភូមិ​ចំនួន​២០០​ ​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​ ​ចាប់ពី​ខែវិច្ឆិកា​ ​ដល់​ខែ​ធ្នូ​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​១​។

​របាយការណ៍​ស្ទង់មតិ​ដដែលបាន​រក​ឃើញ​ថា​ ​ក្នុងចំណោម​យុវជន​១​ ៦​០​០​នាក់​ ​គឺ​មាន​១​៧​ភាគរយ​បាន​និយាយ​ថា​ ​ពួកគេ​ចាប់អារម្មណ៍​ ​ឬ​ចាប់អារម្មណ៍​យ៉ាង​ខ្លាំង​លើ​កិច្ចការ​នយោបាយ​ ​ខណៈ​៨​២​ភាគរយ​និយាយ​ថា​ ​ពួក​គេ​មិន​ចាប់អារម្មណ៍​ទាល់តែសោះ​ ​ឬ​ចាប់​អារម្មណ៍​បន្តិច​បន្តួច​លើ​កិច្ចការនយោបាយ​។​ ​តាម​ការ​វិភាគ​បង្ហាញ​បន្ថែម​ថា​ ​យុវជន​ដែល​ចាប់អារម្មណ៍​លើ​នយោបាយ​ ច្រើន​ជា​បុរស​មាន​ការ​អប់រំ​ខ្ពស់​ ​រស់នៅ​ទីប្រជុំជន​ ​និង​មាន​ចំណូល​ក្នុង​គ្រួសារ​ខ្ពស់​។​

​ការស្ទង់មតិ​ដដែល​បន្ត​ថា​ ​នៅ​ពេល​សួរ​ពី​មូលហេតុ​ចម្បង​ដែល​យុវជន​មិន​ចាប់អារម្មណ៍​លើ​នយោបាយ​នោះ​ ​យុវជន​ពីរ​ភាគ​បី​ (​៦​៦​ភាគរយ​) ​បាន​លើកឡើង​ថា​ ​ដោយសារតែ​ពួក​គេ​មាន​កង្វះខាត​ចំណេះ​ដឹង​អំពី​នយោបាយ​ ​ខណៈ​ពួក​គេ​នៅ​ក្មេង​ពេក​ ​និង​ខ្លះទៀត​យល់ថា​​នយោបាយ​ជា​រឿង​គ្រោះ​ថ្នាក់​។​

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា បានថ្លែងថា សម្រាប់កម្ពុជា គឺសម្បូរស្រ្ដីច្រើនជាងបុរស ប៉ុន្ដែស្រ្ដីក្នុងកិច្ចការសង្គម នយោបាយ និងស្ថាប័នរដ្ឋ ហាក់នៅតែមានកម្រិតតិចតួច។ លោកថា កម្សោយរបស់ស្រ្ដីក្នុងឆាកនយោបាយ ដោយសារមានកត្ដាជាច្រើនរារាំងស្រ្ដី រាប់ចាប់តាំងពីបញ្ហាផ្ទាល់ខ្លួន និងមិនចាប់អារម្មណ៍ក្នុងឆាកនយោបាយដោយពួកគាត់គិតថា​នយោបាយគឺជាកន្លែងគ្រោះថ្នាក់ ជាដើម។ លោកថា ក្នុងច្បាប់ក៏មិនមានការលើកទឹកចិត្ដឱ្យមានសមភាពយេនឌ័រក្នុងនយោបាយបានពេញលេញដែរ។ លោកបន្ដថា មិនថាតែក្នុងឆាកនយោបាយទេដែលត្រូវការចូលរួមពីយុវជន និងយុវតី គឺគ្រប់កិច្ចការសង្គមទាំងអស់ គឺត្រូវការពួកគាត់ជាចាំបាច់ ណាមួយយុវជនក៏មានចំនួនច្រើនក្នុងចំណោមពលរដ្ឋក្នុងប្រទេស។

លោកថា៖ «ដើម្បីឱ្យយុវតីក្នុងឆាកនយោបាយ ទាល់តែបណ្ដុះនិងបើកឱកាសឱ្យពួកគាត់បានរៀនសូត្រ ចូលរួម ដើម្បីឱ្យពួកគាត់ត្រៀមខ្លួនទៅប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយ។ យើងឱ្យពួកគាត់នាំគ្នាជជែកពីកិច្ចការនយោបាយរបស់ជាតិ។ គ្រប់គណបក្សនយោបាយក៏គួរតែឱ្យយុវជនឈរឈ្មោះឱ្យបានច្រើន ទើបពួកគាត់អាចយល់ដឹងពីបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងបាន»។  

​មាត្រា៣៤ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទ មានសិទ្ធិបោះឆ្នោត និងអាចឈរឈ្មោះឱ្យ គេបោះឆ្នោត។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទដែលមានអាយុយ៉ាងតិច១៨ឆ្នាំ មានសិទ្ធិបោះឆ្នោត។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទដែលមានអាយុយ៉ាងតិច២៥ឆ្នាំ អាចឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងជាតំណាងរាស្ត្រ។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទដែលមានអាយុយ៉ាងតិច៤០ឆ្នាំ អាចឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា។ បទប្បញ្ញត្តិបន្ថយសិទ្ធិបោះឆ្នោត និងសិទ្ធិឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោត ត្រូវចែងក្នុងច្បាប់បោះឆ្នោត៕

បទយកការណ៍៖ ពលរដ្ឋភូមិត្រពាំងទន្ទឹមខេត្តព្រះវិហារបារម្ភពីក្រុមហ៊ុនប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីនិងបារតបណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់សុខភាពនិងបរិស្ថាន

ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹម ខេត្តព្រះវិហារ បារម្ភពីក្រុមហ៊ុនរ៉ែមាស និងកន្លែងរុករករ៉ែមាសអនាធិបតេយ្យមួយចំនួនបានប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីនិងបារតដើម្បីរុករករ៉ែ ដែលបណ្ដាលឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពនិងបរិស្ថាននៅជុំវិញនោះ។

ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹមម្នាក់ គឺលោក ទុយ ឆេង បានឱ្យដឹងថា មានក្រុមហ៊ុនធំៗចំនួនពីរ និងកន្លែងរុករករ៉ែមាសបែបអនាធិបតេយ្យជាច្រើនកន្លែងផ្សេងទៀត កំពុងប្រើប្រាស់សារធាតុបារតនិងសារធាតុគីមីដើម្បីរុករករ៉ែមាស ដែលស្ថិតនៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹម ស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ។ លោកបន្ថែមថា សារធាតុបារតនិងសារធាតុគីមីទាំងនោះបានសាយភាយចូលទៅក្នុងបរិវេណភូមិ ដែលអាចបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងទៅដល់ពលរដ្ឋរស់នៅជុំវិញនោះជាពិសេសអាចបណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់សុខភាពពលរដ្ឋនិងបរិស្ថាន សត្វគោ ក្របីនិងមច្ឆជាតិ ជាដើម។

លោកថា៖ «ទី១ គឺក្រុមហ៊ុន ឌែលខម ខេមបូឌា [Delcom Cambodia] និងក្រុមហ៊ុន ស៊ិន សាន [Xinshan] ថ្វីត្បិតតែឯងធ្វើទំនប់មែន ធ្វើអាងមែន ក៏ប៉ុន្តែអាសារធាតុពុលនេះជ្រាបតាមផ្លូវដង្ហើមទឹក ធ្លាក់ចូលតាមប្រឡាយ ហូរធ្លាក់ស្ទឹង។ មួយទៀតគឺនៅពេលមានភ្លៀងធ្លាក់ច្រើន ដូច្នេះវាព្រៀប[ហៀរ]ទំនប់ ឬមួយក៏ពេញហួសកម្រិត វាត្រូវហូរតាមមាត់លូដែលយើងការពារទុកកុំឱ្យបាក់ទំនប់ ដូច្នេះយើងមិនអាចទប់ជិតបានទេ»។

លោកបន្ថែមថា៖ «ដូច្នេះអាសារធាតុពុលហ្នឹងឯង គឺត្រូវតែហូរធ្លាក់ទៅ ហើយកាកសំណល់ដីគឺដឹកចេញមកពីក្រុមហ៊ុនដាក់ចោលហាលវាល មានអាចម៌ដីហ្នឹងឯងមានជាតិពុល វាមានអាស៊ីត វាមានថ្នាំអុកស៊ីត ស្អីៗសុទ្ធតែថ្នាំពុលទាំងអស់។ ម៉្លោះហើយវាហូរទៅបឹងទៅត្រពាំងទៅស្អីទាំងអស់តែម្តង។ ដូច្នេះសារធាតុពុលហ្នឹងឯងបណ្តាលឱ្យមានរោគជាច្រើន រោគផ្លូវដង្ហើមជាចម្បង ការដែលឈឺស្លាប់ អាយុខ្លីដោយពុំដឹងខ្លួនគឺងាយៗបំផុត»។

បន្ថែមពីនេះ បុរសវ័យ៦៦ឆ្នាំរូបនេះបា​​នរៀបរាប់ថា សារធាតុគីមីនិងសារធាតុបារតជាសារធាតុម្យ៉ាងដែលអាចបំផ្លាញសុខភាពពលរដ្ឋនិងបរិស្ថានជាខ្លាំង ព្រោះវាបានជ្រាបចូលតាមប្រព័ន្ធផ្លូវទឹកនិងអាកាសដែលចេញមកខាងក្រៅ បើទោះបីក្រុមហ៊ុនបានទុកដាក់វាយ៉ាងមានសុវត្ថិភាពហើយក៏ដោយ។ ប្រភពបន្តថា សារធាតុគីមីនេះអាចបំប្លែងចេញសាយភាយទៅតាមទិសទាំងបួនតាមរយៈខ្យល់អាកាស ដូច្នេះវាអាចបណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពមនុស្សនិងសត្វជាច្រើន ប្រសិនបើមិនមានការទប់ស្កាត់ឱ្យបានល្អប្រសើរជាងនេះ។

លោក ទុយ ឆេង និយាយថា៖ «សារធាតុគីមី វាមានផលប៉ះពាល់ច្រើនណាស់ ទី១ គឺសុខភាពមនុស្ស ដូច្នេះបង្ហើរនូវខ្យល់អាកាសក្នុងមួយថ្ងៃហ្នឹងឯង វាបក់វិលជុំទាំងបួនទិស អ៊ីចឹងរឿងសារធាតុពុលហ្នឹងឯង វាអាចហើរចូលទៅបាន ថ្វីដ្បិតតែមានការទុកដាក់ដោយសុវត្ថិភាពមែន ក៏ប៉ុន្តែអាសារធាតុហ្នឹងឯង[សារធាតុគីមី] វាបានបំប្លែងទៅតាមខ្យល់ ដូច្នេះគ្រោះថ្នាក់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋមិនមែនតែអ្នករស់នៅជិតហ្នឹងទេ វាប៉ះពាល់ទៅតាមផ្លូវទឹកផ្លូវអាកាស»

ស្រដៀងគ្នានេះ ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិរំដេងម្នាក់ទៀត គឺលោក សាំង ផែង និយាយថា សារធាតុគីមីជាសារធាតុពុល អាចបំផ្លាញសុខភាពមនុស្ស សត្វ និងបរិស្ថាន។  លោកបន្ថែមថា ដូច្នេះកុំបណ្តែតបណ្តោយវាឱ្យសោះ ត្រូវមានវិធានការទប់ស្កាត់ឱ្យបានទាន់ពេលវេលានិងមានប្រសិទ្ធភាពបំផុត ព្រោះវាអាចប៉ះពាល់ដល់មនុស្ស សត្វ និងបរិស្ថានដែលនៅជុំវិញនោះ។

លោកថា៖ «សារធាតុគីមីនិងបារតហ្នឹងប៉ះពាល់ទី១ សុខភាពពលរដ្ឋរស់នៅជុំវិញហ្នឹង ទី២ ប៉ះពាល់ទៅដល់មច្ឆជាតិ មានត្រីអ្វីជាដើម ហើយដូចជាសត្វ ដូចជាព្រៃឈើអីហ្នឹង វាអាចបាត់បង់ដែរ»។

លើសពីនេះ បុរសមានវ័យ៦១ឆ្នាំរូបនេះបានលើកឡើងអំពីបញ្ហាផលប៉ះពាល់នៃសារធាតុបារតនិងសារធាតុគីមីយ៉ាងដូច្នេះថា សារធាតុនេះវាអាចបណ្តាលឱ្យកើតមានជំងឺសើស្បែក និងជំងឺកមរមាស់ ជាដើម។ លោកបន្ថែមថា បច្ចុប្បន្ននេះ ពលរដ្ឋមិនសូវហ៊ានបណ្តែតបណ្តោយឱ្យកូនចៅទៅលេងទឹកខាងក្រៅ ឬឱ្យទឹកគោក្របីតាមអូរ បឹង និងស្ទឹង ដូចមុនៗទៀតនោះទេ ព្រោះបារម្ភពីបញ្ហាសារធាតុពុលនៅក្នុងទឹកនោះ។

លោក សាំង ផែង និយាយថា៖ «ហើមពោះ កើតកមរមាស់ បើយើងងូតទឹកហ្នឹងផ្ទាល់ វាអាចកើតជំងឺកមរមាស់។ ហើយពលរដ្ឋយើងមិនសូវហ៊ានឱ្យទឹកគោក្របីទៀតទេ បើគេខ្លាចអាសារធាតុទាំងអស់ហ្នឹងជាដើម»។

ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹមម្នាក់ទៀត គឺលោក យឹម អៀន បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភថាសារធាតុបារតនិងសារធាតុគីមីទាំងនេះបានគ្របដណ្តប់ពាសពេញភូមិ ព្រោះមានក្រុមអនាធិបតេយ្យជាច្រើនបានប្រើប្រាស់សារធាតុបារតដើម្បីរុករករ៉ែមាសជុំវិញភូមិតែម្តង។ លោកបន្តថា ការព្រួយបារម្ភពីបញ្ហានៃផលប៉ះពាល់ទាំងនេះ លោកធ្លាប់បានរាយការណ៍ជូនមន្រ្តីថ្នាក់មូលដ្ឋានដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយជាច្រើនដង ប៉ុន្តែជាលទ្ធផលមិនទទួលបានដំណោះស្រាយណាមួយនោះទេ។

លោកនិយាយថា៖ «ខ្ញុំព្រួយបារម្ភណាស់ បើគីមីគ្រប់កន្លែងយ៉ាងនេះ បើក្រុមហ៊ុនចិនមានពេញភូមិហ្មង ខ្ញុំព្រួយបារម្ភណាស់ ធ្លាប់រាយការណ៍ទៅប៉ុស្តិ៍ [នគរបាលរដ្ឋបាល] ប៉ុស្តិ៍គេអត់មានចេញដីកាអីឱ្យបិទផង។ ហើយឥលូវមួយគ្រួសារ ផ្ទះមួយ ធ្វើមួយកន្លែងៗ [រុករករ៉ែមាស] ធ្វើឯង រហូតនេះគីមីពេញមួយភូមិ»។

បន្ថែមពីនេះ លោកស្នើទៅរដ្ឋាភិបាល និងមន្រ្តីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត គួរមានវិធានការបង្ក្រាបនិងទប់ស្កាត់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពជាងនេះ ដើម្បីជាទំនុកចិត្តដល់ពលរដ្ឋ និងធានាបានថាមិនមានបញ្ហានេះកើតឡើងបន្តទៀត ព្រោះកន្លងមកមន្រ្តីថ្នាក់ក្រោមមួយចំនួនរបស់រដ្ឋាភិបាលហាក់ព្រងើយកន្តើយចំពោះបញ្ហានេះ។

លោក យឹម អៀន ស្នើថា៖ «ខ្ញុំចង់ស្នើថា ធ្វើម៉េចឱ្យបានជួយមកទប់ស្កាត់ផង លោករដ្ឋាភិបាលអ្វីហ្នឹង ហើយចង់ឱ្យបានដឹងទៅដល់ខាងលើដែរ [រដ្ឋាភិបាល] ព្រោះខាងមន្រ្តីថ្នាក់ក្រោមៗនេះ ប្រាប់ហើយ នៅអត់មានការធ្វើវិធានការអ្វី ទប់ស្កាត់អីឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពអ៊ីចឹង»។

ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនេះ គេហទំព័រសារព័ត៌មាន Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការបកស្រាយជុំវិញការព្រួយបារម្ភរបស់ពលរដ្ឋពីតំណាងក្រុមហ៊ុន ឌែលខម ខេមបូឌា (Delcom Cambodia) លោក សរ សេរីវិចិត្រ បាននោះទេ នៅថ្ងៃទី២៨​ មីនា ដោយទូរសព្ទចូលជាច្រើនដង គ្មានអ្នកទទួល។

ចំណែកមេភូមិត្រពាំងទន្ទឹម លោក អ៊ុក ង៉ា បានឱ្យដឹងថា លោកធ្លាប់បានចេញមុខតស៊ូមតិជាមួយក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនោះម្តងជាពីរដងដែរ ជុំវិញការប្រើប្រាស់សារធាតុបារតនិងសារធាតុគីមី ប៉ុន្តែខាងក្រុមហ៊ុនមិនអនុញ្ញាតឱ្យលោកចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុនដើម្បីបានយល់ដឹងបន្ថែមនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា ជាក់ស្តែង កាលពីខែវស្សាឆ្នាំទៅ មានករណីគោក្របីអ្នកភូមិស្លាប់ដោយសារធាតុគីមីនោះផងដែរ។

លោកថា៖ «កន្លងមក ខ្ញុំធ្លាប់ចេញមកតស៊ូមតិដែរអារឿងទឹកពុលអ្វីហ្នឹង ខ្ញុំតស៊ូមតិអារឿងចាក់បារត ចាក់គីមីអីហ្នឹង ព្រោះវាខ្យល់ភាយ រីកសាយភាយ ប៉ះពាល់ដល់គោ ក្របី មនុស្ស និងសុខភាពទាំងអស់នោះឯង»។

លោកបន្ថែមថា៖ «កាលពីខែវស្សា មានមួយចំនួនគោ ក្របី ស្លាប់ដោយសារសារធាតុគីមី»។

ឆ្លើយបតទៅនឹងបញ្ហានេះ អភិបាលស្រុករវៀង លោក ហោ ប៊ុនហួរ បានធ្វើការបដិសេធយ៉ាងខ្លីថា មិនមានករណីដូចការលើកឡើងរបស់ពលរដ្ឋនោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលបានយកចិត្តទុកដាក់ទប់ស្កាត់និងបង្រ្កាបបញ្ហាទាំងនេះគ្រប់ពេលវេលា។

លោកថា៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចការងារនេះ រដ្ឋបាលស្រុក ក៏ដូចជារដ្ឋបាលខេត្ត បានចុះបង្រ្កាបជារឿយៗដង អត់មានប្រជាពលរដ្ឋណាប្រើសារធាតុគីមីនោះទេ»។

យ៉ាងណាមិញ មន្រ្តីសម្របសម្រួលគម្រោង នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក អូត ឡាទីន យល់ឃើញថា ការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមី និងបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យមានការសាយភាយជះឥទ្ធិពលដល់សុខុមាលភាពពលរដ្ឋ ប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធជីវចម្រុះ និងការបំពុលបរិស្ថាន គឺជាការទទួលខុសត្រូវរបស់ក្រុមហ៊ុនចំពោះមុខច្បាប់ជាធរមាន។ លោកបន្តថា ទាំងអស់នេះជាកាតព្វកិច្ចរបស់អាជ្ញាធរ រាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការទប់ស្កាត់ និងធានាក្នុងការការពារសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ។

លោកថា៖ «អាជ្ញាធរ រដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើសវនកម្មក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ ដោយមិនចាំបាច់ជូនដំណឹងជាមុន ហើយបើកឱ្យមានការចូលរួមពីសាធារណជន ដូចជាអ្នកសារព័ត៌មាន សកម្មជន អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីបង្ហាញពីភាពច្បាស់លាស់របស់ក្រុមហ៊ុន»។

លោកបន្ថែមថា៖ «បើរកឃើញថាក្រុមហ៊ុនពិតជាបានបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យសារធាតុគីមីសាយភាយ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខុមាលភាពមនុស្សសត្វ និងបរិស្ថាន ពិតមែន រដ្ឋាភិបាលត្រូវចាត់វិធានការច្បាប់តឹងរ៉ឹងចំពោះក្រុមហ៊ុន ឬដកអាជ្ញាបណ្ណក្រុមហ៊ុនតែម្ដង»។

យោងតាមរបាយការណ៍​ស្តី​ពី ​«ទំនោរ​បច្ចុប្បន្ន​នៃ​ផល​ប៉ះពាល់​លើ​សង្គម​និង​បរិស្ថាន​ពី​អាជីវកម្ម​រ៉ែ​នៅ​កម្ពុជា​» ដែល​ធ្វើ​ការ​សិក្សា​ដោយ​អង្គការ​បណ្តាញ​ផល​ប៉ះពាល់​សង្គម​និង​បរិស្ថាន បានចេញផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០១១ ឱ្យដឹងថា ការធ្វើអាជីវកម្ម​យករ៉ែនេះ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​ទទួល​រង​នូវ​ការ​ប៉ះពាល់​ផ្នែក​សុខភាព ដូច​ជា​ធ្វើ​ឱ្យមាន​ជំងឺ​សើ​ស្បែក ​រួម​ទាំង​ការ​ប៉ះពាល់​ដល់​ចំណូល​របស់​ពួក​គាត់ ថែម​ទាំង​ធ្វើ​ឱ្យ​ខូច​គុណភាព​ដី​ដែល​មិន​អាច​បង្ក​បង្កើន​ផល​ផង​ដែរ៕

សកម្មជនស្នើចូលគាល់ព្រះ​មហាក្សត្រ​ដើម្បី​ទូលថ្វាយ​អំពី​ស្ថានភាព​បរិស្ថាន និង​សិទ្ធិមនុស្ស

យុវជន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ​និងបរិស្ថានប្រមាណ២០នាក់​​យក​លិខិតថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ​ ព្រះបាទ​ នរោត្តម សីហមុនី ក្នុងគោលបំណងដើម្បីស្នើសុំព្រះបរមរាជានុញ្ញាតចូលគាល់​ដើម្បី​ថ្វាយ​សេចក្តី​កង្វល់​អំពី​ស្ថានភាព​បរិស្ថាន ព្រៃឈើ សិទ្ធិមនុស្ស។​

កញ្ញា មាន លីសា ជាសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ បានប្រាប់ Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃទី ២៩ ខែមីនា  ឆ្នាំ២០២៣ថា ការជួបជុំ​គ្នានៅសួនវត្តបទុមវត្តីនេះ ដើម្បីដាក់លិខិតថ្វាយព្រះពរដល់ព្រះមហាក្សត្រ និង​ចូលគាល់ដល់ព្រះមហាក្សត្រ។

កញ្ញា មាន លីសា បញ្ជាក់ថា៖ «ទាក់ទងនឹងលិខិតនេះ គឺយើងចង់បង្ហាញសារយើងក្នុងនាមជាសមាគម ជា​យុវជន ជាសកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ដែលមានបំណងចង់ចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រ ដោយ​សារ​តែយើង​មើលឃើញថា ព្រះអង្គមានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធានាធិបតេយ្យជាតិ បូរណភាពទឹកដី ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ»។

កញ្ញាបានបន្ថែមថា​៖ «ដូច្នេះគឺយើងមើលឃើញថា កន្លងមកគឺយើងអត់ដែលបានធ្វើសកម្មភាពបែបនេះនៅ​ក្នុង​ជំនាន់យើង។ យើងចង់​រំឮក​ឡើងវិញថា ព្រះអង្គនៅតែម្លប់ដ៏ល្អដល់ពួកយើង ក្នុងការ​ដែល​ព្រះអង្គ​អាច​ជួយ​សម្រួល​ដល់​យើង ក្នុងនាមជាសកម្មជន ក្នុងនាមជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗ ហើយយើង​នឹងជម្រាប​ពី​បញ្ហា​ដល់​ព្រះអង្គ ក្នុងនាមយើង ដូចបានរៀបរាប់ បើសិនជាព្រះអង្គព្រះរាជា​នុញ្ញាត​ឱ្យ​ពួកយើងចូលគាល់»។

លោក កើត សារ៉ាយ ជាសមាជិកសមាគសម្ព័ន្ធនិសិ្សតបញ្ញវន្តខ្មែរថ្លែងថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថាព្រះមហាក្សត្រ មិនកាន់អំណាចក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែព្រះអង្គជាអ្នកធានាគ្រប់យ៉ាង បូរណភាពទឹកដី ការឯកភាពជាតិ ការផ្សះផ្សាជាតិ ផ្សះផ្សានយោបាយ ព្រោះព្រះអង្គជាមេអគ្គបញ្ជាការកំពូល។ ប្រទេសដែលមានព្រះមហាក្សត្រ គឺតែងតែទុកព្រះមហាក្សត្រដូចជាអាទិទេព ប្រៀបដូចជាទេវតា ដែលជាម្លប់សម្រាប់ប្រជានុរាស្រ្តគ្រប់រូប។

លោកបន្តថា៖ «ដូច្នេះយើងសង្ឃឹមថា ក្រោយតែពីការដាក់លិខិតទៅព្រះកូណាហើយនេះ នឹង​បាន​ទៅ​ដល់​ដៃ​ព្រះករុណាហើ​យ ព្រះករុណានឹងបានពិនិត្យនៅលិខិតនោះ ហើយនឹងអនុញ្ញាតឱ្យសង្គមស៊ីវិលយើង សកម្មជន​បរិស្ថានយើង សកម្មជនសង្គមយើង បានចូលថ្វាយព្រះពរ ក៏ដូចជា​បាន​ថ្វាយ​អំពី​បញ្ហា​ព្រៃឈើ​ដែលកំពុង​តែ​បាត់បង់ ជាពិសេសព្រៃឡង់ដែលជាព្រៃចុងក្រោយរបស់យើង កំពុងតែ​រងការបំផ្លាញយ៉ាងខ្លាំង  »។

លោកជឿជាក់ថា ព្រះបរមនាថ សីហមុនីទ្រង់នឹងដើរតាមមាគ៌ារបស់ព្រះបិតា ព្រះបរមរតនៈកោដ្ឋសីហនុ ដែល​ទ្រង់តែងតែបានធ្វើជា រឿយៗ ក្នុងការលើកទឹកចិត្តឱ្យនិសិ្សតយុវជនឱ្យចូលរួមក្នុងការដោះស្រាយ បញ្ហា​ជាតិ លោកសង្ឃឹមថាព្រះករុណា ជីវិតតម្គល់លើត្បូង ទ្រង់អនុញ្ញាត​ឱ្យកល្រុម​យុវជ​ន​​បាន​ចូល​គាល់​ទាំង​អស់​គ្នា។

លោក កើត សារ៉ាយ ថា កន្ល​ងម​កលោ​កបាន​ដាក់​លិខិត​ទៅ​កាន់​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ ដូចជា​រឿងព្រៃឈើ​ទៅ​កាន់​ក្រសួង​បរិស្ថាន ក្រសួងកសិកម្មជាដើម ប៉ុន្តែជា​លទ្ធផលមកដល់ពេលនេះ ព្រៃឈើ​នៅតែ​ត្រូ​វ​​បាន​កាប់​បំផ្លាញ ចំណែក​ក្រសួងកសិកម្ម​មិនមានការ​លើកទឹក​ចិត្ត​ឱ្យ​សកម្មជន ឬសង្គមស៊ីវិលចូលទៅការពារ ប៉ុន្តែ​បែរ​ជា​បង្ហាញ​ថា នរណាហ៊ានចូលនឹងមានបទល្មើស​ទៅវិញ​។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អាហ្នឹងហើយដែលយើងអត់ជំនឿជឿជាក់ទៀតទេ យើងអត់មានការជឿជាក់ថា រឿង​ព្រៃឈើ​ក្ដី រឿងសិទ្ធិ ការសម្តែងមតិ ដូចយុវជនគ្នាសម្តែងមតិកន្លងមកតែងតែមានការចាប់ខ្លួន យុវជន​សង្គម​នាំគ្នា​និយាយ​អំពីបញ្ហាសង្គមក៏ចាប់ខ្លួន […] តែមកដល់ពេលនេះអត់ការអន្តរាគមន៍ណា ដែល​ចេញ​លទ្ធផល​ទេ ដូច្នេះយើងមានតែរំពឹងដល់ព្រះកូណា ដែលព្រះអង្គជាព្រះមហាក្សត្រជាម្លប់ដល់ពួកយើងជារាស្រ្ត»។

Newsroom Cambodia បានទាក់ទងទៅអ្នកនាំពាក្យព្រះបរមរាជវាំង លោក អ៊ំ ដារ៉ាវុធ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមិនា ឆ្នាំ ២០២៣ នេះ លោកឆ្លើយថា​ លោកមិនមានការពាក់ព័ន្ធនឹងករណីនេះទេ ហើយលោក​ក៏បាន​ប្រាប់​ឱ្យទា​ក់​ទ​ង​សួរទៅខាងរដ្ឋបាលវិញ។

រដ្ឋបាលនៅព្រះបរមរាជវាំងឆ្លើយតបដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះថា លោកទទួលបានលិខិតហើយ និង​កំពុង​តែឆ្លងខាងជំនាញ និងថ្នាក់ដឹកនាំ ចំពោះការឆ្លើយតបបែបណាអាស្រ័យលើថ្នាក់ដឹកនាំ និងព្រះមហាក្សត្រ។

លោកបញ្ជាក់​ថា៖ «ខ្ញុំមានតួនាទីទទួលឯកសារ​ឆ្លងថ្នាក់ដឹកនាំ និងទូលថ្វាយអ៊ីចឹង តែម៉េចទៀតខ្ញុំអត់ដឹងទេ ព្រោះខ្ញុំមិនមែនអ្នកសម្រេច»។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា កាលពីថ្ងៃ២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២កន្លងទៅ សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ រួម​ជាមួយ​យុវជន យុវនារី និងសហគមន៍ការពារព្រៃឈើមូលដ្ឋានប្រារព្ធពិធី «បុណ្យសព» ជូនព្រៃឈើខ្មែរ ដែល​ត្រូវ​បាន​កាប់​យ៉ាងអនាធិបតេយ្យអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ។ ក្នុងសកម្មភាពនេះពួកគេនាំគ្នាដើរដង្ហែរមជ្ឈូស​យកទៅជូនក្រសួងបរិស្ថាន និងដង្ហែរញាត្តិដាក់ជូនលោករដ្ឋមន្ត្រីដើម្បីទាមទារឱ្យសកម្មជនបរិស្ថាន និង​សហគមន៍​មូលដ្ឋានអាចចូលល្បាតព្រៃឡើងវិញ ព្រមទាំង​បញ្ឈប់​ការគៀប​សង្កត់​មក​លើ​ពួកគេ​ក្នុង​ការការពារ​ព្រៃឈើខ្មែរ៕​

យុវជនមួយក្រុមស្ម័គ្រចិត្តបង្កើតមូលនិធិជួយអ្នកប្រដាល់ដែលរងរបួស

យុវជនមួយក្រុមស្ម័គ្រចិត្តបង្កើតមូលនិធិជួយដល់អ្នកប្រដាល់ដែលជួបបញ្ហាបាក់បែកកាយសម្បទាណាមួយ ឬរបួសធ្ងន់ធ្ងរដោយសារការប្រកួត ខណៈពួកគេសង្កេតឃើញថាកីឡាករប្រដាល់ភាគច្រើនជួបបញ្ហាជីវភាព ពេលដែលរងរបួសមិនអាចឡើងសង្វៀនរកចំណូលទៀតបាន។

អ្នកអត្ថាធិប្បាយប្រដាល់ម្នាក់ គឺលោក ស៊ី គឹមសង់ ដែលអ្នកនិយមគុនខ្មែរស្គាល់ថា Admin Kimsong បានឱ្យដឹងថា លោក និងសប្បុរសជនជិត១០នាក់ផ្សេងទៀតបានបង្កើតកញ្ចប់មូលនិធិមួយ ដើម្បីជួយដល់អ្នកប្រដាល់គុនខ្មែរណាដែលរងរបួសបាក់បែកឆ្អឹងដៃ-ជើង បាក់ក្តោងច្រមុះ និងរបួសធ្ងន់ធ្ងរមួយចំនួនទៀត។ លោកបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្នមានថវិកាជាង ១លានរៀលសម្រាប់ជួយដល់កីឡាករ-កីឡាការិនីដែលជួបបញ្ហាដែលមើលមិនឃើញដូចករណីខាងលើនេះ ដោយលោកបានអះអាងថា រាល់អ្នកប្រដាល់ដែលមានបញ្ហាដូចបានរៀបរាប់ខាងលើនេះ អាចទាក់ទងមកលោកគ្រប់ពេលបាន ដោយពុំបាច់ក្រែងចិត្តនោះទេ។

លោកថា៖ «កីឡាករចាប់ពីពេលនេះ មិនថាវាយថ្នាល! វាយគូឯក! វាយគូរងទេ! ឱ្យតែថាបាក់បែក តេមកខ្ញុំ គឺយើងនឹងជួយ។ យើងជួយនេះ បើមួយខែបាក់៥[នាក់] ជួយទាំង៥[នាក់] ហើយជួយមិនគិតអ្នកល្បី ឬអ្នកខ្សោយទេ ឱុ្យតែថាបាក់[…] ហើយខ្ញុំសូមផ្ដាំទៅកីឡាករ និងលោកគ្រូកុំខ្លាចចិត្តខ្ញុំ ម៉ោងប៉ុន្មានក៏ដោយ ខ្ញុំហ៊ាននិយាយថា២៤ម៉ោង ខ្ញុំនឹងជួយអ្នក ឱ្យតែអ្នករបួសពិត»។

មិនត្រឹមតែជួយតាមរយៈថវិកាផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេនោះទេ ប៉ុន្តែលោក ស៊ី គឹមសង់ ក៏បានអះអាងថានឹងខិតខំស្វែងរកជំនួយពីសប្បុរសជនតាមបណ្ដាញសង្គមផ្សេងៗជួយបន្ថែមដល់កីឡាករដែលរងរបួសនោះដែរ។

លោក ស៊ី គឹមសង់ បានអះអាងថា មូលហេតុដែលក្រុមរបស់លោកសម្រេចចិត្តបង្កើតមូលនិធិនេះឡើង ដោយសារតែមើលឃើញពីផលលំបាករបស់កីឡាករដែលរងរបួសធ្ងន់ធ្ងរដូចជា បាក់ដៃ-ជើង និងបាក់ក្តោងច្រមុះ ជាដើម ដែលត្រូវការចំណាយថវិកាព្យាបាលច្រើន និងពេលវេលាយូរក្នុងការព្យាបាល ខណៈលោកសង្កេតឃើញថា កម្ពុជាមិនទាន់មានមូលនិធិជួយបែបនេះនៅឡើយ។ មួយវិញទៀត លោកក៏ធ្វើតាមដំបូន្មានរបស់អ្នកអភិរក្សគុនខ្មែរមួយរូប គឺលោក ម៉ា សេរី កាលពីលោកនៅមានជីវិត ដែលតែងតែមានប្រសាសន៍ថាចង់ឱ្យគុនខ្មែររីកចម្រើន ត្រូវចាប់ផ្តើមពីខ្លួនយើងទាំងអស់គ្នា។

លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថាចំណុចហ្នឹងអត់ទាន់មានអ្នកធ្វើ អ៊ីចឹងបើខ្ញុំធ្វើ ខ្ញុំជឿថាខ្មែរយើងមានបេះដូង! ខ្មែរយើងមានច្រើនណាស់ រាប់លាននាក់ គេអត់ស្តាយនៅក្នុងការជួយទេ មួយរៀលៗ[១ដុល្លារ] ហើយមួយទៀត មូលហេតុដែលជំរុញឱ្យខ្ញុំបង្កើតកម្មវិធីជួយកីឡាករហ្នឹង ក៏យើងនឹកដល់លោកគ្រូ ម៉ា សេរី គាត់ថាផ្តើមពីយើងទាំងអស់គ្នា ចំណុចហ្នឹងក៏ធ្វើឱ្យវាទាក់ក្នុងបេះដូងខ្ញុំដែរ»។

ជុំវិញករណីនេះ អ្នកប្រដាល់គុនខ្មែរម្នាក់ គឺកីឡាករ អ៊ូច ធារិទ្ធ ចាត់ទុកការបង្កើតមូលនិធិនេះជាការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះកីឡាករគុនខ្មែរយ៉ាងល្អបំផុត ដោយការធ្វើបែបនេះអាចធ្វើឱ្យកីឡាករនីមួយៗប្រកួតអស់សមត្ថភាព ដោយមិនមានក្តីបារម្ភពីបញ្ហារបួសគ្មានថវិកាព្យាបាល។

កីឡាកររូបនេះថា៖ «បង គឹមសុង គាត់ធ្វើអ៊ីចឹង ខ្ញុំគិតថាល្អខ្លាំងហ្មង […] គាត់ធ្វើអ៊ីចឹងទៅ កីឡាករអត់ភ័យរឿងរបួសទៅ អត់មានអ្នកជួយ! ហើយទី២ យើងឡើងប្រកួត គឺយើងដឹងតែវាយមួយអស់ៗហ្មង»។

អ្នកប្រដាល់គុនខ្មែរនៃក្លឹបគុជសារសគុនខ្មែរដដែល ក៏ចង់ឃើញមានមហាជនដែលជាអ្នកស្រឡាញ់វិស័យប្រដាល់គុនខ្មែរចូលរួមបង្កើតមូលនិធិផ្សេងៗជួយកីឡាករឱ្យបានច្រើនថែមទៀត ដើម្បីធានាថា ទោះបីកីឡាកររងរបួសមិនអាចប្រកួតបាន ក៏មានថវិកាក្នុងការព្យាបាល និងផ្គត់ផ្គង់ចំណាយមួយផ្នែកក្នុងគ្រួសារដែរ។ មួយវិញទៀត លោក អ៊ូច ធារិទ្ធ អះអាងថា មូលនិធិសប្បុរសធម៌នេះអាចជួយសម្រួលជីវភាពកីឡាករ ស្របពេលដែលកីឡាករប្រដាល់ភាគច្រើនសុទ្ធតែមានជីវភាពខ្វះខាត ជាក់ស្តែងដូចជារូបគេផ្ទាល់ ដែលជួបបញ្ហាខ្វះខាតពេលដែលរបួសមិនអាចឡើងប្រកួតបាន។

កីឡាកររូបនេះថា៖ «អាចជួយសម្រួលជីវភាព! ពេលរបួសទៅ កីឡាករមិនមែនជាអ្នកមានអីទេ សុទ្ធតែជាអ្នកអត់ទាំងអស់ អ៊ីចឹងយើងអាចជួបផលលំបាកនូវជីវភាព និយាយឱ្យចំគឺបញ្ហាចំណូលហ្នឹងហ្មង»។

ស្រដៀងគ្នា គ្រូបង្ហាត់នៃក្លឹបប្រដាល់រាហ៊ូកីឡាខេត្តបាត់ដំបង លោក ឈុត សេរី ចាត់ទុកមូលនិធិនេះជាការជួយសង្គ្រោះកីឡាករដែលរងរបួស ជាពិសេសកីឡាករថ្នាលដែលពុំសូវបានឡើងប្រកួត និងបានតម្លៃខ្លួនទាប។

កីឡាករ អ៊ូច ធារិទ្ធ ថា៖ «យើងមានមូលនិធិទៅ ដូចថាគ្នាឡើងទៅមានគ្រោះថ្នាក់ប្រការអ្វីមួយដូចជា បាក់ដៃបាក់ជើង បាក់ក្តោងច្រមុះ បានអ៊ីចឹងទៅ! យើងមានមូលនិធិជួយគ្នាអ៊ីចឹងទៅ ធូរគ្នាមួយកម្រិតដែរ។ កីឡាករដែលឡើងថ្មីៗ ជួនកាលក៏អាចគ្រោះថ្នាក់ដែរ ហើយបើមានមូលនិធិជួយអ៊ីចឹងទៅ វាសម្រួលគ្រួសារគ្នាដែរ»។

គ្រូបង្ហាត់ប្រដាល់នៃក្លឹបចលនាយុវជន១៥៧គុនខ្មែរ លោក ពេជ្រ សុផាន់ បានបង្ហាញការពេញចិត្ត និងចាត់ទុកការធ្វើមូលនិធិនេះ គឺជារឿងមួយដ៏ល្អសម្រាប់អ្នកប្រដាល់គុនខ្មែរ ដែលរងរបួសដោយយថាហេតុ ឬមានបញ្ហាជីវភាព ជាដើម។

លោកថា៖ «ការធ្វើមូលនិធិរបស់ Admin Kimsong និងក្រុមការងារគាត់ គឺជាផលល្អមួយសម្រាប់កីឡាករគុនខ្មែរដែលមានរបួស»។

រីឯអគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធប្រដាល់គុនខ្មែរ លោក ហេង សុឃន បានមានប្រសាសន៍ថា សហព័ន្ធគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះការបង្កើតមូលនិធិជួយដល់កីឡាករ-កីឡាការិនី ព្រោះលោកថា សកម្មភាពទាំងនោះ គឺជាការចូលរួមឱ្យប្រដាល់គុនខ្មែរជោគជ័យនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ស៊ីហ្គេមនាពេលខាងមុខ ដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ ក៏ដូចជារីកចម្រើនទៅកាន់ឆាកអន្តរជាតិ។

លោកថា៖ «នៅពេលដែលមានមូលនិធិ មានការជួយគ្រប់បែបយ៉ាង សហព័ន្ធគាំទ្រទាំងអស់។ បើបានមូលនិធិពីយុវជនមកទៀត យើងរឹតតែជោគជ័យនៅថ្ងៃខាងមុខដែរ»។

ជាការកត់សម្គាល់ លោក ស៊ី គឹមសង់ និងក្រុមការងាររបស់លោក តែងជួយដល់កីឡាករដែលមានបញ្ហាខ្វះខាត និងរងរបួសផ្សេងៗជាបន្តបន្ទាប់ តាមរយៈថវិកាផ្ទាល់ខ្លួន និងរកមូលនិធិពីមហាជនបាន​រាប់ម៉ឺនដុល្លារ។ ជាក់ស្តែង នាពេលថ្មីៗនេះ លោកបានជួយជាថវិកាដល់កីឡាករ ស៊ឺន ថៃសាន់ ដែលរងរបួសបាក់ជើង និង អ៊ូច ធារិទ្ធ ដែលមានបញ្ហាច្រមុះ រួមទាំងកីឡាករជាច្រើនរូបទៀត៕

អង្គការផ្នែកអនាម័យធ្វើយុទ្ធនាការលុបបំបាត់ការបំពុលទឹកបឹងទន្លេសាប

អង្គការផ្នែកសុខុមាលភាពអនាម័យជាច្រើនស្ថាប័ន បានរួមគ្នាធ្វើយុទ្ធនាការក្រោមឈ្មោះថា «តោះយើងសម្អាតបឹងទន្លេសាប» ដើម្បី​ជំរុញឱ្យប្រជាសហគមន៍រស់នៅជុំវិញបឹងទន្លេសាប រស់នៅដោយគ្មានសំណល់ប្លាស្ទិក ក្រោយបារម្ភពីការបំពុលទឹកក្នុងបឹងធម្មជាតិមួយនេះ។

នាយកកម្មវិធីទឹកស្អាត និងអនាម័យ នៃអង្គការ អាយអ៊ីឌី  (IDE Innovation Lab) លោក ថេឡឺ កូហ្សូឡេ (Tyler Kozole) បានឱ្យដឹងថា យុទ្ធនាការ តោះយើងសម្អាតបឹងទន្លេសាប បានចាប់ផ្តើមក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ និងបញ្ចប់នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៥។ លោកថា គោលបំណងនៃយុទ្ធនាការនេះ គឺជាផ្នែកមួយដើម្បីជំរុញឱ្យបរិស្ថាននៅជុំវិញបឹងទន្លេសាប គ្មានកាកសំណល់បា្លស្ទិក ជាពិសេសគឺការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថរបស់ពលរដ្ឋឱ្យគិតគូរពីបញ្ហាអនាម័យក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។

លោកថា៖ «យុទ្ធនាការតោះយើងសម្អាតបឹងទន្លេសាប” បង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងជាសាធារណៈ ក្នុងចំណោមសហគមន៍ដែលរស់នៅលើ ឬក្បែរបឹងទន្លេសាប ជុំវិញប្រធានបទចំនួនបួន ដូចជា ឥរិយាបថ និងការទទួលបានអនាម័យប្រកបដោយសុវត្ថិភាព ទឹកស្អាត អនាម័យដៃ និងខ្លួនប្រាណដើម្បីសុខភាពល្អ និងការគ្រប់គ្រង សំណល់រឹង»

លោកបន្តថា អង្គការដែលធ្វើការផ្នែកសុខភាព និងអនាម័យជាច្រើនស្ថាប័ន បានរួមគ្នាបង្កើតជាយុទ្ធនាការនេះឡើង ដើម្បីលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់ភាគខាងកើតបឹងទន្លេសាប រួមមាន ខេត្ត​កំព​ង់ឆ្នាំង​ ខេត្ត​កំពង់​ធំ​ និងខេត្ត​ពោធិ៍​សាត់។ លោកឱ្យដឹងថា អង្គការទាំងនោះរួមមាន អង្គការ អាយឌីអ៊ី (IDE Innovation Lab), អង្គការ Save the Children, អង្គការ VSO Cambodia ,សហគ្រាសផលិត ធុងចម្រោះទឹកទន្សាយ (Super Tunsai Water Filters) និងអង្គការ Wetlands Work ជាដើម។

បើតាមលោក ថេឡឺ កូហ្សូឡេ (Tyler Kozole) បឹងទន្លេសាប គឺជាប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងរស់នៅក្នុងតំបន់នេះ ជាពិសេសកុមារកំពុងប្រឈមបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ ​ដោយសារតែពួកគេទទួលទានទឹកមិនស្អាត និងកង្វះអនាម័យក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។

លោកថា៖ «លទ្ធភាពទទួលបានទឹកស្អាត និងអនាម័យ គឺជាបញ្ហាប្រឈមដ៏ធំមួយសម្រាប់តំបន់នេះ [បឹងទន្លេសាប] ហើយទឹកដែលមានផ្ទុកមេរោគធ្វើឱ្យមនុស្សជាច្រើន រួមទាំងកុមារ ត្រូវប្រឈមនឹងមេរោគនិងបាក់តេរីដ៏គ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ ដូចដែលបានកត់សម្គាល់ហើយថាចំនួនត្រីនៅបឹងទន្លេសាប មានការធ្លាក់ចុះ។ មានកត្តាជាច្រើនដែលនៅពីក្រោយការថយចុះនៃផលត្រី ដែលមួយក្នុងចំណោមនោះ គឺមកពីកត្តាការបំពុលទឹក»

ប្រភពដដែលបានបញ្ជាក់ថា សកម្មភាពនៃយុទ្ធនាការនេះនឹងត្រូវផ្សព្វផ្សាយតាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុកឈ្មោះថា “តោះសម្អាតបឹងទន្លេសាប” ដោយមានការចែករំលែកជាសារអប់រំពីបញ្ហាបរិស្ថាន សម្រាប់ពលរដ្ឋទូទៅ។ បន្ថែមលើនេះ ក្រុមការងារនៃយុទ្ធនាការនឹងចុះទៅតំបន់បឹងទន្លេសាបដោយផ្ទាល់ និងមានការរៀបចំការលេងល្បែងក​ម្សាន្ត ការផ្ដល់រង្វាន់ និងព្រឹត្តិការណ៍នានា ដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់គ្រួសារដែលរស់នៅក្នុងតំបន់នោះអាចចូលរួមជាមួយយុទ្ធនាការមួយនេះផងដែរ។

ជាមួយគ្នានេះ កញ្ញា ឈុន គឹមឈៀន វ័យ២៧ឆ្នាំជាពលរដ្ឋរស់នៅភូមិសេះស្លាប់ ឃុំឆ្នុកទ្រូ ស្រុកបរិបូណ៌ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដែលជាខេត្តមួយនៅជាប់បឹងទន្លេសាប បានឱ្យដឹងថា ទឹកនៅក្នុងតំបន់របស់គាត់រស់នៅ គឺមានសំរាមច្រើន និងល្អក់កខ្វក់។ កញ្ញាថា ពលរដ្ឋនៅជាប់បឹងទន្លេសាបមួយចំនួនបានយកសំរាមបោះចូលផ្ទៃបឹងទន្លេសាប ហើយអ្នកខ្លះទៀតបានដុតកាកសំណល់ចោលនៅក្បែៗតំបន់នោះ។ កញ្ញាបង្ហាញក្តីបារម្ភថា បើការបោះសំរាមនៅតែបន្តកើតមាននោះនឹងផ្តល់ផល់ប៉ះពាល់ដល់សុខភាពប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងរស់នៅតំបន់នោះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។

យ៉ាងណាក្តី កញ្ញាមិនទាន់បានដឹងពីយុទ្ធនាការ “តោះយើងសម្អាតបឹងទន្លេសាប” នៅឡើយទេ។កញ្ញាថា បើមានសកម្មភាពបែបនេះមែន នោះក៏ជាផ្នែកមួយផ្សព្វផ្សាយអប់រំពលរដ្ឋនៅតំបន់របស់គាត់ឱ្យចេះរស់នៅប្រកបដោយភាពអនាម័យផងដែរ។

កញ្ញាថា៖ « [យុទ្ធនាការតោះយើងសម្អាតបឹងទន្លេសាប] វាអាចនឹងជួយដល់ការហូបទឹកស្អាត និងជួយឱ្យពលរដ្ឋប្រើប្រាស់ទឹកស្អាតល្អ»។

ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក ម៉ន ផល្លា បានសាទរចំពោះសកម្មភាពយុទ្ធនាការ  សម្អាតបឹងទន្លេសាប របស់អង្គការនានាដែលបង្កើតឡើង ដោយថានឹងធ្វើឱ្យបរិស្ថាននៅតំបន់របស់លោកកាន់តែមានភាពល្អប្រសើរឡើង។ យ៉ាងណា លោកថា ដើម្បីឱ្យកិច្ចការសម្អាតបរិស្ថាននោះកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព ក៏គួរមានការសហការជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ទាំងថ្នាក់ខេត្ត និងនៅមូលដ្ឋានផងដែរ។

លោកថា៖ «សកម្មភាពហ្នឹង វាជាការងារល្អហើយ ដែលគាត់បានចូលរួមចំណែកក្នុងការសម្អាតទន្លេសាបរបស់យើង»។

លោក ម៉ន ផល្លា បានបន្ថែមថា អាជ្ញាធរនៅតំបន់របស់លោកតែងតែផ្សព្វផ្សាយអប់រំប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមបណ្តោយបឹងទន្លេសាប ឱ្យទុកដាក់សំរាមឱ្យបានត្រឹមត្រូវរួចរាល់ហើយដែរ ហើយថាដើម្បីឱ្យបរិស្ថានស្អាត លុះត្រាតែមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។

លោកបន្តថា៖ «ការងារដែលគ្រប់គ្រងសំណល់ ការងារដែលគ្រប់គ្រងសំរាមនេះ វាជាភារកិច្ច និងការចួលរួមទាំងអស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ទៅតាមការណែនាំ ការចង្អុលបង្ហាញ ទៅតាមការរៀបចំរបស់អាជ្ញាធរ»។

បើតាមគេហទំព័រ អាជ្ញាធរបឹងទន្លេសាប បានឱ្យដឹងថា បឹងទន្លេសាប គឺជាបឹងទឹកសាបដ៏ធំជាងគេនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ បឹងនេះមានបណ្ដោយប្រមាណ ១១៦គ.ម និងទទឹងប្រមាណពី ៣គ.ម ទៅ ៣៣គ.ម និងមានឆ្នេរប្រវែងប្រមាណ ៤៨២គ.ម នៅរដូវប្រាំង។ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ បឹងទន្លេសាបបានស្រូបយកទឹកជំនន់ពីទន្លេមេគង្គប្រមាណជា ២០%។

ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ការកាប់​ឆ្ការ​បំផ្លាញ​ព្រៃ​លិច​ទឹក​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍​វិស័យ​កសិកម្ម កំណើន​នៃ​ការប្រើប្រាស់​ធនធានទឹក ការប្រើប្រាស់​ជីគីមី និងថ្នាំ​សម្លាប់​សត្វល្អិត​ក្នុង​វិស័យ​កសិកម្ម ដោយ​ប្រជាកសិករ​នៅជុំវិញបឹងនេះចំនួនប្រមាណ ២៦១ ០០០គ្រួសារ ធ្វើ​ឱ្យមាន​បម្រែបម្រួល​លើ​គុណភាពទឹក និងគុណភាព​ដី៕

រដ្ឋា​ករទឹក​​​​ភ្នំពេញ​នឹង​​​ផ្អាក​ផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​នៅ​​សង្កាត់ទឹកថ្លា ​និង​​សង្កាត់​តា​​​ខ្មៅ​​នៅយប់​​ថ្ងៃ​​​​​ទី៣ មេសា

រដ្ឋាករ​ទឹកស្វយ័ត​ក្រុង​ភ្នំពេញ​​​ជូន​ដំណឹង​​ពី​​ការ​ផ្អាក​​​ការផ្គត់ផ្គង់ទឹក​​ក្នុង​តំបន់​ខ្លះ​​នៃ​សង្កាត់​ទឹក​ថ្លា រាជធានី​​​​ភ្នំពេញ និងនៅ​សង្កាត់​តាខ្មៅ ​​ខេត្ត​កណ្តាល នៅ​យប់​ថ្ងៃ​ទី៣​ ខែមេសា​ ២០២៣ ដើម្បី​​កាត់ភ្ជាប់​តំឡើង​នាឡិកាទឹក​ និង​បំពង់​ចែក​ចាយ​ទឹក​ថ្មី​។​

យោង​តាម​លិខិត​ពីរ​ដាច់ដោយ​​ឡែក​​របស់​រដ្ឋាករទឹក​ស្វយ័ត​ក្រុង​ភ្នំពេញ ​ដែល​បាន​​ដាក់ជូន​​​ទៅ​អភិបាល​ខណ្ឌ​សែនសុខ ​និង​អភិបាល​ក្រុង​តាខ្មៅ ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៤​ ខែ​មីនា ឆ្នាំ​​២០២៣ ​បញ្ជាក់ថា ​រដ្ឋាករ​ទឹក​​​​គ្រោង​ផ្អាក​ការផ្គត់ផ្គង់​ទឹក​នៅ​សង្កាត់ទឹក​ថ្លា​​​ ខណ្ឌ​​សែន​សុខ​ និង​នៅ​សង្កាត់​តា​ខ្មៅ​ ​ក្រុង​តាខ្មៅ ខេត្តកណ្តាល​ ​នៅ​យប់​ថ្ងៃ​ទី៣​ មេសា​ ២០២៣​។

រដ្ឋាករ​ទឹក​បញ្ជាក់​ក្នុង​លិខិត​ដែល​ជូន​ទៅ​អភិបាល​ខណ្ឌ​សែន​សុខ​​ថា រដ្ឋាករទឹក​នឹង​កាត់​ភ្ជាប់​តំឡើងនាឡិកា​ទឹក​ថ្មី​ទំហំ​៨០​មម ចំនួន​១​ទីតាំង​លើ​ចិញ្ចើម​ផ្លូវ​​​លេខ​១១០ ដែល​នឹង​ត្រូវ​ផ្អាក​ការផ្គត់ផ្គង់​ទឹករយៈពេលខ្លី ចាប់​ពី​ផ្លូវ​២៣B ដល់​ផ្លូវ​លេខ​៣៩B ក្នុង​សង្កាត់​ទឹកថ្លា ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ។ ​

លិខិត​ដដែល​នោះ​បញ្ជាក់​តាមន័យ​ដើម​ថា៖ «ការងារកាត់ភ្ជាប់​តំឡើង​នាឡិកា​ទឹក​ថ្មី​នេះ​តម្រូវ​ឱ្យ​រដ្ឋាករទឹក​ស្វយ័ត​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ ផ្អាក​ការ​ផ្គត់​ផ្គង់​ទឹក​មួយ​រយៈ​ពេល​ខ្លី​ប្រមាណជា​៤ម៉ោង​ គឺ​ចាប់​ពី​ម៉ោង​២០:០០​យប់ ដល់​ម៉ោង​២៤:០០​នាទី នឹង​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​គុណ​ភាព​ទឹក​មាន​ភាព​ល្អក់​កករ​​ក្នុង​រយៈពេល​ខ្លី​ ក្រោយ​ពេល​កាត​ភ្ជាប់​តំឡើង​រួច»។​

ក្នុង​លិខិត​ដែល​រដ្ឋាករ​ទឹក​ជូន​ទៅ​អភិបាល​ក្រុង​តាខ្មៅ​​បញ្ជាក់​ថា រដ្ឋាករទឹក​គ្រោង​កាត់​ភ្ជាប់​បំពង់​ចែក​ចាយ​ទឹក​​ថ្មីទំហំ​១១០​មម និង​ទំហំ​១៦០​មម ចំនួន​បី​ទីតាំង។​ ទីតាំង​ទី​១​ផ្លូវលេខ​TKM២១០​ ត្រូវ​ផ្អាក​ចាប់ពី​ផ្លូវ​TKM១១០​ ដល់​ផ្លូវ​លេខ​TKM១៨៤  ​ទីតាំង​ទី២​នៅ​លើផ្លូវ​TKM២១០ ​ត្រូវ​ផ្អាក​ចាប់​ពី​ផ្លូវលេខ​TKM១៩៥ ​ដល់ផ្លូវ​លេខ​TKM១១៥​ ទី​តាំង​ទី៣ ​នៅ​លើ​ផ្លូវ​លេខ​២០១​ ត្រូវ​ផ្អាក​ការផ្គត់ផ្គង់​ចាប់ពី​ផ្លូវ​TKM១១០​ ដល់ផ្លូ​វ​TKM១៨៤​នៅ​សង្កាត់តាខ្មៅ​ ក្រុង​តាខ្មៅ​ខេត្តកណ្តាល​ ​​ត្រូវ​ផ្អាក​រយៈ​ពេល​ប្រមាណ​៤ម៉ោង​ ចាប់​ពីម៉ោង​២២:០០យប់​ ដល់ម៉ោង២៤:០០​។

រដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុង​ភ្នំពេញ​ក៏​បាន​ស្នើ​ដល់​លោក​អភិបាល​ ជួយ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ស្ថាប័ន​ រោងចក្រ​ សហគ្រាស ​ដែល​មាន​លំនៅដ្ឋាន​ដែលនឹង​ត្រូវ​រង​ការខ្វះ​ទឹក​រយៈពេល​ខ្លី​នេះ​ដើម្បី​ត្រៀម​បម្រុង​ទឹក​សម្រាប់​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​រយៈពេល​នៃ​ការ​ផ្អាកការ​ផ្គត់ផ្គង់​។

យោង​តាម​របាយការណ៍​​សិក្សា​តម្រូវការ​ទឹក​របស់​រដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុង​ភ្នំពេញ (រ.ទ.ស.ភ) ​ឆ្នាំ​២0១៦​-២០៣០​ បាន​បង្ហាញ​ថា​ រាជធានី​ភ្នំពេញ​​មាន​និន្នាការ​ខ្វះ​ទឹក​ស្អាត​ប្រើប្រាស់​នៅ​​ឆ្នាំ​២០១៦​និង​ឆ្នាំ​២០១៧​ និង​ចាប់ផ្តើម​ខ្វះ​ទឹក​ប្រើប្រាស់​នៅ​ចាប់ពីឆ្នាំ​២០១៨ ​រហូត​ដល់​ឆ្នាំ​២០២៣​។ ​ជាក់​ស្តែង​ឆ្នាំ​២០២៣​នេះ​តម្រូវការ​ទឹក​បាន​កើន​ឡើង​ជាង​៨៩​ម៉ែត្រ​ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ​ នៅ​ពេល​ដែល​សមត្ថភាព​​​ផលិត​​ទឹក​ជាក់ស្តែង​រដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុង​ភ្នំពេញ​មាន​ប្រមាណ​តែ​៦៤​ម៉ែត្រ​គូប​ក្នុ​ង​មួយ​ថ្ងៃ​ប៉ុណ្ណោះ​ មាន​ន័យថា​ រដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុង​ភ្នំពេញ​ខ្វះ​ទឹក​ផ្គត់​ផ្គង់​ចំ​នួន​២៤​ម៉ែត្រ​គូប​ក្នុ​ង​មួយ​ថ្ងៃ​៕​

សកម្មជនបរិស្ថានស្នើអាជ្ញាធរបើកសិទ្ធិទូលាយដើម្បីប្រារព្ធពិធីបុណ្យព្រៃឡង់

បណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ អះអាងថា អាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារ បានរឹតត្បិតពួកគេក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យព្រៃឡង់ ក្រោមរូបភាពតាមឃ្លាំមើល ​និងបានហៅសកម្មជនព្រៃឈើចំនួន២នាក់ទៅសាលាឃុំ ដើម្បីបំភ្លឺជុំវិញការប្រារព្ធពិធីនេះ។

កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ តំណាងបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ខេត្តព្រះវិហារ ពីររូប គឺលោក ខេម សុឃី និងលោក ឃុត សឿម ត្រូវបានអាជ្ញាធរចម្រុះនៃឃុំរួសរាន់ ក្នុងស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ ហៅទៅបំភ្លឺក្នុងសាលាឃុំប្រមាណ៣ម៉ោង។

លោក ខេម សុឃី វ័យ៣៧ឆ្នាំ ជាបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ដែលត្រូវបានអាជ្ញាធរហៅសាកសួរ បានឱ្យដឹងថា អាជ្ញាធរបានឱ្យលោកបំភ្លឺពីប្រភពហិរញ្ញវត្ថុដើម្បីទ្រទ្រង់ពិធីបុណ្យព្រៃឡង់ សមាសភាពអ្នកចូលរួម និងមូលហេតុដែលនៅពីក្រោយនៃការរៀបចំពិធីបុណ្យព្រៃឡង់នេះ។ លោកបន្ថែមថា ក្រោយមក អាជ្ញាធរចម្រុះដែលរួមមានមន្រ្តីនគរបាលប៉ុស្តិ៍រដ្ឋបាលឃុំ មន្រ្តីបរិស្ថាន អាជ្ញាធរស្រុករវៀង ជាដើម បានប្រាប់ឱ្យផ្អាកពិធីបុណ្យនេះជាបណ្តោះអាសន្ន ដោយថា​មិនទាន់មានការអនុញ្ញតពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនៅឡើយទេ។

លោកថា៖ «គាត់ [អាជ្ញាធរ] បាននិយាយថា ឱ្យយើងផ្អាកសិន កម្មវិធីបុណ្យហ្នឹង! ប៉ុន្តែពួកខ្ញុំថាមិនបានផ្អាកទេ ដោយសារសម្ភារអី ម្អូបអាហារអី បានទិញរួចរាល់អស់ហើយ! រៀបចំរួចរាល់អស់ហើយ! ហើយបុណ្យក៏មិនជាធំដុំដែរ»

លោក ខេម សុឃី ​ប្រាប់ថា លោកបានដាក់លិខិតស្នើសុំទៅក្រសួងបរិស្ថានរួចរាល់ហើយដើម្បីរៀបចំពិធីបុណ្យព្រៃឡង់ ប៉ុន្តែមិនមានការឆ្លើយតប។ លោកបន្តថា ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ ពិធីបុណ្យនេះបានប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី១៣ ដល់ទី១៤ ខែមីនា ដោយមានអ្នកចូលរួមសរុបប្រមាណជាង១០០នាក់។ ចំណែកគោលបំណងនៃការធ្វើពិធីនេះ ដើម្បីដឹងគុណដល់ព្រៃឈើ ដែលបានផ្តល់គុណប្រយោជន៍ដល់មនុស្សជាតិ និងជារូបភាពមួយជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមថែរក្សាការពារធនធានធម្មជាតិ។

បន្ថែមលើនេះ លោកសង្កេតឃើញថា ស្ថានភាពព្រៃឈើនៅតំបន់ព្រៃឡង់កំពុងប្រឈមការកាប់បំផ្លាញដើមឈើប្រណិតៗ ពីសំណាក់ជនល្មើសជាបន្តបន្ទាប់។ លោកថា បញ្ហាទាំងនោះ កើតឡើងដោយសារតែអំពើពុករលួយរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន កម្សោយក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ និងការហាមឃាត់មិនឱ្យបណ្តាញសហគម៍ព្រៃឡង់ចុះល្បាតក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ឱ្យបានទូលំទូលាយ។ ជាមួយគ្នានេះ លោកបានស្នើឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធបើកសិទ្ធិសេរីភាពឱ្យពួកគេបានប្រារព្ធពិធីបុណ្យព្រៃឡង់ និងសកម្មភាពចូលរួមការពារធនធានធម្មជាតិ ដែលស្របទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាដែលបានកំណត់។

លោកថា៖ «បណ្តាញព្រៃឡង់មានការប្រារព្ធបុណ្យព្រៃឡង់ រម្លឹកគុណព្រៃ រម្លឹកគុណធនធានធម្មជាតិ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ អាជ្ញាធរគួរតែជួយសម្រួលដល់ពួកខ្ញុំដែលជាបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ឱ្យបានប្រារព្ធពិធី ឬក៏ចូលរួមប្រារព្ធពិធីទាំងអស់គ្នា កុំឱ្យមានការរារាំង»។

រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ​មាត្រា៣៥ ចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ។ សេចក្តីស្នើទាំង​​ឡាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ ។

មន្រ្តីសម្របសម្រួលគម្រោង នៃសមាគមបណ្ដាញ​យុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក ​អូត ឡាទីន ដែលបានចូលរួមគាំទ្រសកម្មភាពក្នុងការរៀបចំពិធីបុណ្យព្រៃឡង់ បានចាត់ទុកការហាមឃាត់មិនឱ្យប្រារព្ធពិធីបុណ្យព្រៃឡង់ របស់អាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារ គឺជាការរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ មួយវិញទៀត លោកថា ការហាមឃាត់នេះ គឺជារូបភាពមួយបំបិទមិនឱ្យឃើញពីការពិតនៅតំបន់ព្រៃឡង់ ដោយលោកថាកំពុងមានបទល្មើសកាប់ព្រៃឈើកើតមានជាបន្តបន្ទាប់។

លោកថា៖ «ការហៅសមាជិកបណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ខេត្តព្រះវិហារ ​ពីរនាក់ ទៅធ្វើការសាកសួរជុំវិញការរៀបចំពិធីបុណ្យព្រៃឡង់ ជាការគំរាមកំហែង ការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពសហគមន៍ចូលរួមក្នុងកិច្ចការពារព្រៃឡង់។ ឥរិយាបថរបស់អាជ្ញាធរដូច្នេះ មិនបង្ហាញពីកិច្ចសហការ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ក្នុងកិច្ចការពារព្រៃឈើនោះទេ»។

ជាមួយគ្នានេះ លោកបានជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ គួររឹតបន្តឹងការអនុវត្តច្បាប់ ក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើដែលកំពុងកើតមាននៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ ជាជាងការតាមដានសកម្មភាពរបស់បណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់។ លោកថា បណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ គឺជាក្រុមអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត ដែលធ្វើការងារការពារព្រៃឈើដើម្បីជាផលប្រយោជន៍រួម។

លោក អូត ឡាទីន ឱ្យដឹងថា បណ្ដាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ត្រូវបានក្រសួងបរិស្ថានហាមឃាត់មិនឱ្យរៀបចំពិធីបុណ្យព្រៃឡង់ និងហាមឃាត់មិនឱ្យចុះល្បាតការពារព្រៃឡង់ ចាប់តាំងពីដើមពាក់កណ្ដាលខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

ឆ្លើយតបករណីនេះ មេឃុំរួសរាន់ លោក ប្រាក់​ វេត ប្រាប់ថា ពិតជាមានការហៅបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ ២រូប ទៅសាលាឃុំពិតប្រាកដមែន ដើម្បីពិភាក្សា និងជួយសម្របសម្រួលក្នុងការរៀបចំកម្មវិធីនេះតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្តថា ការហៅនេះ ដោយសារពួកគេមិនមានលិខិតអនុញ្ញតពីក្រសួងបរិសា្ថនឱ្យរៀបចំពិធីបុណ្យព្រៃឡង់នេះ។ យ៉ាងណា លោកថា ក្រោយពិភាក្សាគ្នារួច អាជ្ញាធរក៏បានសម្របសម្រួលឱ្យមានការរៀបចំពិធីបុណ្យព្រៃឡង់ប្រារព្ធដល់ចប់ផងដែរ។

លោកថា៖ «ពិភាក្សាគ្នាទៅ វាមិនមានបញ្ហាអី ក៏យើងគាំទ្រកម្មវិធីរៀបចំ! [អាជ្ញាធរ] ក៏បានចាត់ចែងប្រជាការពារ ប៉ុស្តិ៍រដ្ឋបាល ទៅចូលរួមការពារសន្តិសុខ លោកមេភូមិ ក្រុមប្រឹក្សាឃុំអីទៅចូលរួមអបអរសាទរក្នុងពិធីបុណ្យហ្នឹងដែរ អត់មានបញ្ហាអីទេ! »

យ៉ាងណាក្តី ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ​ លោក​ សុង​ ច័ន្ទ​សុជាតិ មិនអាចសុំការបំភ្លឺបន្ថែមបានទេ ជុំវិញករណីនេះ ដោយទូរសព្ទចូលជាច្រើនដង មិនមានអ្នកទទួល។

ចំណែកអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា បានឆ្លើយតបយ៉ាងខ្លីថា ក្រសួងបរិស្ថានមិនទទួលបានលិខិតរបស់បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ដែលបានដាក់ស្នើសុំប្រារព្ធពិធីបុណ្យព្រៃឡង់នោះទេ។

លោកថា៖ «ខ្ញុំអត់ទាន់មានព័ត៌មានហ្នឹងទេ! ខ្ញុំអត់ដឹងថាគាត់ដាក់ទៅតាមណា ហើយខ្ញុំអត់ទាន់មានព័ត៌មានហ្នឹងនៅឡើយទេ»

ព្រៃឡង់ ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលដាក់បញ្ចូលជាតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃកាលពីឆ្នាំ២០១៦ ដែលមានទំហំជាង៤៣ម៉ឺនហិកតា។ ព្រៃអភិរក្សមួយនេះគ្របដណ្ដប់លើភូមិសាស្ត្រខេត្តចំនួន៤ រួមមាន ខេត្តព្រះវិហារ កំពង់ធំ ក្រចេះ និងខេត្តស្ទឹងត្រែង៕

យុវជនរិះគន់ថាការបង្កើតមាតិកាដើម្បីរកលុយខ្លះបានជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់សង្គមនិងយុវជន

យុវជននាំគ្នារិះគន់ថាការបង្កើតមាតិកាដើម្បីរកលុយខ្លះបានជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់សង្គម និងយុវជន ជាពិសេសការផលិតវីដេអូដែលមិនបានគិតពីចំណុចអវិជ្ជមាន ខណៈអ្នកលេងបណ្ដាញសង្គមស្នើឱ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចាត់វិធានការតាមច្បាប់លើករណីនេះ រីឯអ្នកជំនាញយល់ឃើញថាការណ៍នេះធ្វើឱ្យបញ្ហាសីលធម៌ធ្លាក់ចុះ និងបញ្ហាប្រឈមផ្សេងៗទៀត។

បើតាមយុវតី សាន ស្រីណែត អាយុ២២ឆ្នាំ និងជានិស្សិតម្នាក់ បានលើកឡើងថា ខ្លួនមិនគាំទ្រចំពោះការបង្កើតមាតិកាណាដែលវាមិនបានផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ណាមួយដល់យុវជន និងសង្គមជាតិ ប៉ុន្ដែគ្រាន់តែរកលុយខ្លួនឯងសោះ បែរជាបង្កផលប៉ះពាល់ជាច្រើនទៅវិញ។

និស្សិតវ័យក្មេងរូបនេះបន្ដថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ គឺមិនពេញចិត្តការបង្កើតមាតិកាបែបអ៊ីចឹងៗទេ​ ព្រោះវាមិនបានជះផលល្អដល់យុវជនឡើយ​ មានតែបំពុលសង្គមថែម»

យុវតី ស្រីណែត បន្ដថា មាតិកាល្អៗច្រើនណាស់ដែលគួរធ្វើ សម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយយកគំរូតាម​ ហើយកុំគិតថាផលិតមាតិកាអ៊ីចឹងៗមកគ្រាន់ទស្សនាកម្សាន្តកែអផ្សុក​ មាតិកាមានច្រើនម៉េចមិនធ្វើ​ មិនត្រឹមតែបន្ទាបតម្លៃខ្លួនឯងទេ​ ថែមទាំងលក់មុខសង្គមជាតិខ្លួនឯងទៀត​។

ស្រីណែត ថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ គឺមិនគាំទ្រទេ»

កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ស្រី្ដមា្នក់មានឈ្មោះថា បូរិន និងមានឈ្មោះក្រៅហៅថា «យាយអំបិលម្ទេស» ដែលគេដឹងថាជាអ្នកបង្កើតមាតិកាដើម្បីបង្ហោះក្នុងយូធូប និងហ្វេសប៊ុកក្នុងចេតនារកលុយ ត្រូវបានមហាជនជាច្រើននាំគ្នាចែកចាយវីដេអូដែលស្រ្ដីរូបបានស៊ីពោះវៀនម៉ូតូ​ និងដុំឥដ្ឋ ជាមួយអំបិលម្ទេស។ ពលរដ្ឋបានរិះគន់ និងស្នើទៅដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ ដោយពួកគាត់អះអាងថា សកម្មភាពរបស់ស្រ្តីរូបនោះបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់ប្រទេសជាតិ និងសីលធម៌សង្គមធ្លាក់ចុះ​ និងជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់យុវជន និងពលរដ្ឋកម្ពុជា រហូតសារព័ត៌មានប្រទេសថៃបានយកទៅចុះផ្សាយថែមទៀតផង។

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ យុវតី​ យ៉ាត់ ម៉ាឡៃ អាយុ២១ឆ្នាំ និងជានិស្សិតឆ្នាំទី៣ នៃសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ដ្រកម្ពុជា បានចាត់ទុកថា ការបង្កើតមាតិកាបែបស៊ីស្បែកជើង ស៊ីដុំឥដ្ឋ ស៊ីពោះវៀនកង់ និងអាចម៍គោ ជាដើម វាបានបង្កបញ្ហាជាច្រើនដល់ក្មេងៗ យុវជនដែលរស់នៅក្នុងសង្គមបានរងឥទ្ធិពលអាក្រក់ទាំងអស់ ជាពិសេសបញ្ហាមុខមាត់ប្រទេសជាតិថែមទៀតផង។ ​

ម៉ាឡៃ បន្ដថា៖ «ខ្ញុំមិនគាំទ្រទេបង ព្រោះវាជះបញ្ហាអវិជ្ជមានជាច្រើនណាស់។ បើគ្រាន់តែសុំទោស ចប់រឿងគឺមិនកើតទេ! ព្រោះសម្រាប់គាត់ មិនមែនជាលើកទី១នោះទេបង គឺច្រើនសាហើយ រហូតដល់សារព័ត៌មានថៃគេចុះផ្សាយ»

បើតាមលោក សំបូរ មាណ្ណារ៉ា អ្នកជំនាញប្រវត្ដិសាស្រ្ដ និងជាសាស្រ្ដាចារ្យនៃសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា បានថ្លែងថា​ ការបង្កើតមាតិការឿងនេះថាតើក្នុងចេតនាអីឱ្យបា្រកដ ពីព្រោះវាមិនមែនជារឿងល្អសម្រាប់សង្គមជាតិឡើយ និងថែមធ្វើឱ្យសីលធម៌កាន់តែធ្លាក់ចុះដោយសារទង្វើខ្វះការពិចារណារបស់បុគ្គលមួយចំនួនបែបនេះ។

លោកបន្ដថា៖ «សីលធម៌ធ្លាក់ចុះ ដោយសារតែធ្វើអីមួយមិនបានគិតឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។ ហើយការបង្កើតមាតិកាអស់ហ្នឹងហើយ ក៏ជាការរួមចំណែកក្នុងការធ្វើឱ្យសីលធម៌ធ្លាក់ចុះដែរ»

ក្រោយមានការរិះគន់ពីមហាជននៅតាមបណ្ដាញសង្គមមក ស្រ្ដីឈ្មោះ បូរិន ឬក៏គេហៅថា យាយអំបិលម្ទេស ដែលជាអ្នកប្រព្រឹត្ដ បានចេញវីដេអូសុំទោសមួយ ដោយលើកឡើងថា ខ្លួនគ្មានចេតនាណាមួយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់ប្រទេសជាតិនោះទេ​ និងបានសន្យាថានឹងមិនបង្កើតមាតិកាបែបគ្មានប្រយោជន៍បន្ដទៀតឡើយ។​

ស្រ្ដីរូបនេះបន្ដថា៖ «ខ្ញុំគ្មានចេតនាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់ប្រទេសជាតិឡើយ។ ខ្ញុំសុំទោសសម្ដេចម៉ែសម្ដេចពុក និងបងប្អូនទាំងអស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផង។ ហើយខ្ញុំសុំសន្យាថាឈប់បង្កើតវីដេអូឱ្យប៉ះពាល់មុខមាត់ប្រទេសជាតិទៀតហើយ»

យ៉ាងណាក្ដី អ្នកសារព័ត៌មានមិនអាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមពីស្រ្ដីឈ្មោះ បូរិន បានទេ។

ក្រោយពីមានការសុំទោសជាសាធារណៈពីការប្រព្រឹត្ដខុស បញ្ហានេះត្រូវបានម្ចាស់គណនីហ្វេសប៊ុកមួយឈ្មោះ Nhang Sophy KH បានសរសេរថា៖ «សុំទោសរួចខ្លួន មានន័យថាប្រទេសគ្មានច្បាប់។ អ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុករូបនេះបានដាក់ជាសំណួរបន្ដថា តើប្រទេសជាតិមួយនេះលែងមានច្បាប់ទម្លាប់អស់ហើយមែនទេ បានជានាំគ្នាបំពុលសង្គមតាមតែអំពើចិត្ដដើម្បីប្រយោជន៍ខ្លួន ហើយសុំទោសរួចខ្លួន។»

លោកបន្ដថា៖ «ខ្ញុំមិនគាំទ្រទេ រាល់សកម្មភាពណាដែលបំពុលសង្គម និងប៉ះពាល់ដល់តម្លៃមុខមាត់ប្រទេសជាតិ ហើយសុំទោសរួចខ្លួន គឺមិនគាំទ្រជាដាច់ខាត»

ជុំវិញរឿងនេះ ត្រូវបានអ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ​ឡុង ប៉ុណ្ណាស៊ីរីវត្ថ បានបញ្ជាក់ថា ក្រសួងនឹងមិនមានចំណាត់ការអ្វីនោះទេលើករណីនេះ ដោយលោកសុំមិនអត្ថាធិប្បាយអ្វីបន្ថែមនោះទេ។

លោកថ្លែងថា៖ «មិនមានចំណាត់ការអីទេអូន ខ្ញុំសុំមិនអត្ថាធិប្បាយទេ អរគុណ»

ចំណែកឯប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍និងសន្ដិភាព  លោក យង់ គិមអេង បានថ្លែងថា ការបង្កើតមាតិកាបែបហ្នឹង វាជារឿងអសីលធម៌របស់គាត់ និងមិនបានបង្កើតចំណេះដឹងឬក៏ប្រយោជន៍ណាមួយដល់សង្គមនោះទេ។ លោកថា ម្យ៉ាងវិញទៀត បើនិយាយពីសុខភាពវិញ គឺវាប៉ះពាល់ខ្លាំង ហើយវាអាចឱ្យយុវជនអាចនឹងយកគំរូតាម ព្រោះការបង្កើតមាតិកាអសីលធម៌បែបហ្នឹងអាចរកលុយបានច្រើន។

លោក គិមអេង បន្ដថា៖ «ខ្ញុំមើលមិនឃើញពីប្រយោជន៍ណាមួយក្នុងការបង្កើតវីដេអូស៊ីកង់ម៉ូតូ ស៊ីដុំឥដ្ឋ វាមានតែជះគំរូមិនល្អដល់សង្គម ជាពិសេសផ្នែកសីលធម៌ ជាបញ្ហាហ្នឹងតែម្ដង បាទ»

ក្រុមយុវជនបង្កើតមូលនិធិ១ដុល្លារដើម្បីស្នាមញញឹមដំរីដែលកំពុងខ្វះខាតចំណីនៅជើងភ្នំគូលែន

យុវជនមួយក្រុមដែលមានសមាជិកជាង១០នាក់ បានបង្កើតមូលនិធិតាមអនឡាញមួយដែលមានឈ្មោះថា «១ដុល្លារដើម្បីស្នាមញញឹមដំរី» ក្នុងគោលបំណងស្វែករកជំនួយសប្បុរសធម៌ពីមហាជន ដើម្បីជួយអភិរក្សសត្វដំរីដែលកំពុងខ្វះខាតចំណី និងជួយដោះស្រាយបញ្ហាជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់ជើងភ្នំគូលែន។

យុវតីម្នាក់ដែលជាសមាជិករបស់មូលនិធិ១ដុល្លារដើម្បីស្នាមញញឹមដំរី គឺកញ្ញា ស៊ី ទិត្យាដារីយ៉ា បានឱ្យដឹងថា ក្រុមរបស់កញ្ញាដែលមានសមាជិកចំនួន១៣នាក់ បានបង្កើតយុទ្ធនាការមួយ ដើម្បីរកសម្ភារនិងថវិកាពីសប្បុរសជនមួយចំនួនធំ ទៅផ្គត់ផ្គង់ចំណាយលើចំណី និងការថែរក្សាដំរី ហើយមួយចំនួនទៀតជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានជីវភាពលំបាកនៅតំបន់ក្បែរជើងភ្នំគូលេន ដែលស្ថិតក្នុងភូមិបុស្សធំ ឃុំខ្នារពោធិ៍ ស្រុកសូទ្រនិគម ខេត្តសៀមរាប។

កញ្ញាបញ្ជាក់ថា នេះគឺលើកទី២ហើយដែលបានធ្វើយុទ្ធនាការរកជំនួយសប្បុរសធម៌តាមប្រព័ន្ធអនឡាញមួយនេះ ហើយមូលហេតុដោយសារតែមើលឃើញពីភាពខ្វះខាតចំណីអាហាររបស់ដំរី ខណៈដំរីទាំងនោះមិនអាចរកចំណូលតាមរយៈការដឹកភ្ញៀវកម្សាន្តនោះទេ ហើយប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះក៏មានជីវភាពខ្វះខាតថែមទៀត។

កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖ «គម្រោងដែលបង្កើតឡើងដើម្បីជួយអភិរក្សសត្វដំរីនៅតំបន់ជើងភ្នំគូលេន និងជួយដោះស្រាយបញ្ហាជីវភាពអ្នកភូមិក្នុងតំបន់នោះ។ ហើយមួយទៀត គោលបំណងរបស់ពួកយើង គឺជួយខាងបងអ្នកមើលដំរី ដោយសារគាត់រាងខ្វះខាតដែរ អ៊ីចឹងយើងជួយទៅ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់អាចយកថវិកាហ្នឹងទៅមើលថែដំរីឱ្យបានពេញលេញ។ ហើយពួកយើងក៏យកចំណែកមួយចំនួនតូចទៅជួយអ្នកភូមិនៅជើងភ្នំគូលេន ដោយសារមើលទៅឃើញផ្ទះពួកគាត់តូចៗ»។

យុវតីដែលជាសមាជិកមូលនិធិខាងលើ បានដាក់ក្ដីរំពឹងថា ជំនួយដែលបានពីសប្បុរសជននេះ នឹងអាចជួយឱ្យដំរីប្រមាណជាង១០ក្បាលនោះមានចំណីអាហារគ្រប់គ្រាន់ ហើយក៏បានដោះទ័លជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់នោះបានមួយរយៈពេលដែរ ខណៈត្រឹមតែមួយថ្ងៃដំបូង ក្រុមរបស់កញ្ញាប្រមូលមូនិធិនេះបានជាង​២ពាន់ដុល្លារ។

កញ្ញាថា៖ «សម្រាប់សត្វដំរី គឺពួកយើងអាចជួយឱ្យមានចំណីអាហារគ្រប់គ្រាន់ ហើយប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនោះនឹងអាចទទួលបានថវិកា ហើយនិងសម្ភារខ្លះៗ ដើម្បីដោះស្រាយជីវភាពដែរ»។

ទន្ទឹមនោះ សមាជិកក្រុមដដែលក៏បានអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ចូលរួមឱ្យបានច្រើនក្នុងយុទ្ធនាការស្វែងរកជំនួយសប្បុរសធម៌នេះ ដោយអះអាងថា ការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋកាន់តែច្រើន ពួកគេកាន់តែមានកម្លាំងចិត្ត ខណៈដំរីនៅតំបន់ជើងភ្នំគូលេនក៏មានចំណីកាន់តែច្រើន។

កញ្ញា ទិត្យាដារីយ៉ា៖ «ខ្ញុំសូមសំណូមពរឱ្យពួកគាត់ [ប្រជាពលរដ្ឋ] ជួយLike និងជួយshare Page Domrei នេះ ដើម្បីឱ្យពួកយើងមានកម្លាំងចិត្ត និងមានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីទៅជួយសត្វដំរីនៅឯជើងភ្នំគូលេន»។

ដោយឡែក អ្នកបរិច្ចាគក្នុងមូលនិធិនេះម្នាក់ គឺអ្នកស្រី អិត កាន់ជីការ បានឱ្យដឹងថា ការសម្រេចចិត្តចូលរួមនេះ ដោយសារអ្នកស្រីគិតថា ចំណាយប្រាក់តិចតួច ប៉ុន្តែអាចជួយដំរីបាន ទោះបីអ្នកស្រីមិនបានទៅដោយផ្ទាល់ក៏ដោយ។ អ្នកស្រីចាត់ទុកគម្រោងមូលនិធិមួយនេះមិនត្រឹមតែអាចជួយអភិរក្សសត្វដំរីក្នុងស្រុកប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងរួមចំណែកក្នុងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាតំបន់ដែលសម្បូរសត្វដំរីនោះផងដែរ។

អ្នកស្រីថា៖ «មូលហេតុមួយដែលខ្ញុំចូលរួមថវិកាជួយដល់ក្រុមការងារពួកគាត់ គឺព្រោះខ្ញុំឃើញពាក្យមួយឃ្លាថា ១ដុល្លារដើម្បីស្នាមញញឹមដំរី។ វាធ្វើឱ្យយើងមានអារម្មណ៍ថា បើពួកយើងទាំងអស់គ្នាចូលរួមថវិកាបន្តិចបន្តួចរបស់យើង អាចធ្វើឱ្យសត្វដំរីដែលរស់នៅតាមតំបន់ភ្នំទាំងនោះទទួលបានការមើលថែ និងផ្គត់ផ្គង់បានយ៉ាងល្អ ទោះបីជាពួកយើងមិនបានជួយដោយផ្ទាល់ក៏ដោយ»។

អ្នកស្រី កាន់ជីការ បានដាក់ក្ដីរំពឹងថា ក្រុមយុវជនដែលបង្កើតគម្រោងមួយនេះ នឹងបន្តមូលនិធិជួយដល់សត្វដំរីតទៅមុខទៀត ហើយក៏សង្ឃឹមថាអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមនឹងជួយចែករំលែកគម្រោងនេះ ក៏ដូចជាឧបត្ថម្ភថវិកាម្នាក់១ដុល្លារ ព្រោះអ្នកស្រីចាត់ទុកថាថវិកាដែលចូលរួមម្នាក់១ដុល្លារ អាចជួយយសង្រ្គោះដល់សត្វដំរីពីភាពអត់ឃ្លានបាន។

អ្នកស្រីថា៖ «១ដុល្លាររបស់ពួកយើងទាំងអស់គ្នា អាចផ្តល់ជីវិតថ្មីមួយដល់សត្វដំរីដែលកំពុងតែជួបទុក្ខលំបាក»។

អ្នកថែរក្សាដំរីម្នាក់ គឺលោក Devid Java POIT បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នដំរីនៅតំបន់ជើងភ្នំគូលេនមានចំនួន ១១ក្បាល ក្នុងនោះមានឈ្មោល ២ក្បាល​ និងញី ៩ក្បាល ដែលដំរីនីមួយៗត្រូវចំណាយថវិកាថែទាំ និងចំណីប្រមាណជាង ១ពាន់ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើទទួលបានថវិកាពីមូលនិធិខាងលើនេះ ក៏អាចជួយលើការចំណាយបានមួយរយៈ ជាពិសេសក៏អាចយកទៅអនុវត្តគម្រោងផ្សេងៗដែលជាតម្រូវការជាក់ស្តែងផងដែរ។

លោកថា៖ «បើសិនជាយើងបានទទួលថវិកាបន្ថែម អាហ្នឹងអាចជួយចំណាយលើការថែទាំដំរីគ្រប់មុខ ដូចជាចំណីផង ថ្នាំផង ចំណាយបុគ្គលិកផង និងភ្លើងផង។ ហើយទៅមុខទៅ បើសិនជាយើងមានថវិកាបន្ថែម ក៏យើងអាចយកលុយហ្នឹងទៅចាយក្នុងគម្រោងផ្សេងៗ ដូចជាគម្រោងការពារព្រៃឈើ ឬក៏គម្រោងកែលម្អលំនៅដ្ឋានដំរី ឬក៏លំនៅដ្ឋានបុគ្គលិកអ៊ីចឹងហ៎ា»។

បន្ថែមលើនេះ លោកបានឱ្យដឹងដែរថា នៅតំបន់ជើងភ្នំគូលេននោះមានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅជាង១០០គ្រួសារ​ ដែលប្រកបរបរកសិកម្ម។ ដូច្នេះ លោកថា ប្រសិនបើពួកគេទទួលបានជំនួយសប្បុរសធម៌នោះក៏បានជួយសម្រួលភាពខ្វះខាត ខណៈតំបន់នោះនៅដាច់ស្រយាលពីទីប្រជុំជន ពោលគឺសាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ និងវត្តអារាម សុទ្ធតែនៅឆ្ងាយពីភូមិ។

សូមជម្រាបថា គម្រោងស្វែងរកមូលនិធិ «១ដុល្លារដើម្បីស្នាមញញឹមដំរី» ធា្លប់បានធ្វើឡើងកាលពីអំឡុងខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ម្តងរួចមកហើយ ដោយបាននាំយកថវិកានិងសម្ភារដែលបានពីការបរិច្ចាគ ទៅផ្គត់ផ្គង់ដល់ការថែទាំដំរីចំនួន១៣ក្បាល និងអ្នកថែទាំដំរី១៦នាក់ រួមនឹងពលរដ្ឋក្រីក្រនៅតំបន់នោះចំនួន៣០គ្រួសារ៕

ការវិវត្តសង្គមនៃបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលបានជះឥទ្ធិពលទីផ្សារការងារដល់យុវជនដោយសារតែកង្វះចំណេះដឹង ឬអក្ខរកម្ម

យុវជនមួយចំនួនថាការវិវត្ដនៃបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលបានជះឥទ្ធិពលទីផ្សារការងារ ធ្វើឱ្យពួកគេពិបាកក្នុងការស្វែងរកការងារធ្វើ និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចផ្ទាល់ខ្លួនជាច្រើន ដោយសារខ្វះចំណេះដឹងឬអក្ខរកម្មនៃប្រព័ន្ធឌីជីថល ខណៈអ្នកជំនាញថាអត្រាអក្ខរកម្មនៃប្រព័ន្ធឌីជីថលរបស់យុវជននៅមានកម្រិត ទើបពិបាកស្វែងរកការងារធ្វើនាពេលបច្ចុប្បន្ន។

បើតាមលោក ជី សុផាត​ អ្នកជំនាញប្រព័ន្ធឌីជីថល បានថ្លែងថា ជាការមើលឃើញរបស់លោក ការរីកចម្រើនបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល មិនបានធ្វើឱ្យអត្រានៃការអត់ការងារធ្វើកើនឡើងនោះទេ ប៉ុន្ដែវាបានជួយឱ្យយុវជនអាចដើរទាន់ និងងាយស្រួលក្នុងកិច្ចការងារមួយចំនួនថែមទៀត ហើយកម្រិតនៃការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធឌីជីថលនៅកម្ពុជាក៏នៅមានកម្រិត ដូច្នេះលោកថាមិនបានប៉ះពាល់អីដល់វិស័យការងារទេ។

លោកបន្ដថា៖ «បើនិយាយឱ្យប៉ះពាល់ ដូចជាអត់ទេ! តែវាបង្កភាពងាយស្រួលសម្រាប់វិស័យការងារទៅវិញទេ។ តែបើនិយាយថា អត្រានៃអក្ខរកម្មនៃប្រព័ន្ធឌីជីថលមានច្រើន អាហ្នឹងវាជះឥទ្ធិពលហើយ។ បើសិនក្នុងសង្គមហ្នឹងនិយាយពីឌីជីថល គឺត្រូវប្រើឌីជីថលក្នុងការអភិវឌ្ឍឬក៏វិវត្ដទៅមុខហើយ។ បើសិនជាយុវជនហ្នឹងអត់ចេះឌីជីថល អាហ្នឹងគឺអត់មានការងារធ្វើ តែបើយុវជនចេះឌីជីថល អាហ្នឹងស្រួលរកការងារធ្វើហ្មង»

ទន្ទឹមនឹងគ្នានេះដែរ កញ្ញា លួស ម៉ាស្ដុត អាយុ២៧ឆ្នាំ និងជាអ្នកបម្រើការងារមួយកន្លែងក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ បានឱ្យដឹងថា ការវិវត្ដនៃបច្ចេកវិទ្យាបានធ្វើឱ្យយុវជនមួយចំនួនអត់ការងារធ្វើ ដូចជារូបកញ្ញាផ្ទាល់ មុននឹងបានការងារធ្វើ គឺគេតម្រូវឱ្យចេះប្រើប្រាស់កម្មវិធីឌីជីថលមួយចំនួនដែរ ប៉ុន្ដែកញ្ញានៅមានកម្រិតក្នុងកិច្ចការឌីជីថលនេះ។ កញ្ញាបន្ដថា បញ្ហានេះ វាបង្កផលលំបាកដល់យុវជនក្នុងសង្គមពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃកាន់តែអត់ការងារ ដោយសារតែបញ្ហាអក្ខរកម្មនៃប្រព័ន្ធឌីជីថលនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ​ ហើយយុវជនកំពុងតែជួបប្រទះដោយសារកង្វះចំណេះដឹងចំណុចអស់ហ្នឹង។ កញ្ញាបន្ដថា នៅតាមវិទ្យាល័យ គឺមិនបានបញ្ចូលមុខវិជ្ជាឌីជីថលហ្នឹង ដើម្បីឱ្យសិស្សានុសិស្សបានរៀនទេ ទាល់តែពេលឡើងដល់ថ្នាក់សាកលវិទ្យាល័យទើបអាចរៀនបាន ដូច្នេះវាធ្វើឱ្យយុវជនដើរអត់ទាន់នៃសម័យប្រព័ន្ធឌីជីថល។

កញ្ញាថា៖ «វាមានបញ្ហាច្រើនបង! ពេលបច្ចេកវិទ្យាកាន់តែរីកចម្រើន វាធ្វើឱ្យយុវជនមួយចំនួនតាមអត់ទាន់ ហើយតម្រូវការក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន គេតម្រូវឱ្យចេះពីរឿងអស់ហ្នឹង ដូចខ្ញុំជាដើម ទម្រាំបានការងារធ្វើគេរើសនេះ គេរើសនោះ។ ពេលខ្លះ ខ្ញុំចង់បោះបង់ចោលម្ដងម្កាលដែរ ព្រោះវាពិបាកពេក។ ខ្ញុំគិតថាមានតែរដ្ឋទេ ដែលគាត់អាចជួយដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន បើមិនអ៊ីចឹងទេ យុវជននឹងអត់ការងារកើនឡើងច្រើន។ ខ្ញុំគិតថាគួរតែបញ្ចូលមុខវិជ្ជាហ្នឹងមួយ ដើម្បីឱ្យសិស្សរៀននិងអាចយល់ដឹងបានច្រើន»

អាត្រានៃការអ្នកប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធឌីជីថល គិតក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ គឺមានចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ប្រមាណ៩៦% និងនៅសល់ ៤% គឺអ្នកដែលមានអាយុច្រើន ដែលពួកគាត់មិនអាចប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធឌីជីថលបានឡើយ ដោយការបញ្ជាក់ពីលោក ង៉ែត មូសេ អ្នកជំនាញប្រព័ន្ធឌីជីថល។

ស្របគ្នានេះដែរ យុវតី​ យ៉ាត់ ម៉ាឡៃ អាយុ២១ឆ្នាំ និងជានិស្សិតនៅសាកលវិទ្យាល័យមួយក្នុងក្រុងភ្នំពេញ បានលើកឡើងថា វាជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការជួយជំរុញឱ្យយុវជនមានទំនុកចិត្តខ្លាំងជាងមុន ពីព្រោះថា ក្នុងបរិបទ​ប្រទេសរបស់យើងជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ យុវជនត្រូវតម្រូវឱ្យរៀននូវជំនាញដែលទីផ្សារការងារចង់បាន ដូចជា មេកានិក​ បច្ចេកវិទ្យា ក៏ដូចជាវិស័យអប់រំនៅក្នុងប្រព័ន្ធអនឡាញ។ មួយវិញទៀត ការវិវត្តនេះដែរបានជួយឱ្យពួកគាត់អាចយល់ដឹងពីផលប៉ះពាល់និងអត្ថប្រយោជន៍ពីវា។ កញ្ញាបន្ដថា នៅពេលដែលពួកគាត់មានជំនាញផ្នែក​​ឌីីជីថល ពួកគាត់ងាយស្រួលរកការងារធ្វើ ពីព្រោះឥឡូវអ្វីៗគឺត្រូវការឌីជីថល ដូច្នេះចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់កាន់តែច្រើន តម្រូវការទីផ្សារការងារក៏កាន់តែច្រើន។

ម៉ាឡៃ បន្ដថា​៖ «យុវជនទាំងអស់មានចំណង់ចំណូលចិត្តខុសគ្នាៗ ហើយបើចំពោះបុគ្គលដែលស្រឡាញ់និងចង់ធ្វើក្នុងវិស័យឌីជីថល ក៏ប៉ុន្តែគាត់ពុំមានចំណេះដឹង និងជំនាញនោះ គឺពួកគាត់អាចនឹងពិបាករកការងារធ្វើ ជាពិសេសគាត់នឹងពិបាកស្វែងរកឱកាស»

អ្នកសារព័ត៌មានមិនអាចសុំការបំភ្លឺពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍កម្ពុជា លោក សូ វិសុទ្ធី បានទេ ជុំវិញរឿងនេះ ដោយទាក់ទងជាច្រើនលើក ប៉ុន្ដែគ្មានការឆ្លើយតប។

ជុំវិញរឿងនេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ លោក ជា វ៉ាន់ដេត ធ្លាប់អះអាងថា ​ប្រជាជន​កម្ពុជា​មិនដល់៣០ភាគរយ​ទេដែល​មានចំណេះដឹងផ្នែក​ឌីជីថល ឬបច្ចេកវិទ្យាអេឡិចត្រូនិច​​កម្រិត​មូលដ្ឋាន ហើយពលរដ្ឋប្រមាណ៧០ភាគរយទៀតគ្មានចំណេះដឹងមួយនេះឡើយ ​​ខណៈព័ត៌មាន​ក្លែងក្លាយ​កំពុង​​កើនឡើង​​និងគំរាមកំហែង​ដល់អ្នកប្រើប្រាស់​នាពេល​​បច្ចុប្បន្ន​។

ការថ្លែងនេះធ្វើឡើងក្នុងសិក្ខាសាលា​ចាប់ផ្ដើមការអនុវត្តគម្រោង​ «ការបង្កើត​ក្របខណ្ឌ និងយុទ្ធសាស្រ្ត អក្ខរកម្មប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ព័ត៌មាន និងឌីជីថល​ថ្នាក់ជាតិ» នាថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២។

លោកលើកឡើងបន្ដថា ​ថ្មីៗ​​នេះ រដ្ឋាភិបាល​​បាន​ដាក់ចេញ​នូវ​គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច​ និង​សង្គម​ឌីជីថល ឆ្នាំ២០៣៥​ ​តាម​រយៈការបង្កើតនូវ​មូលដ្ឋាន​សំខាន់ៗ​ ដើម្បីជំរុញ​ការ​ទទួលយកនិងការផ្លាស់ប្ដូរឌីជីថលគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់ ទាំង​ផ្នែក​រដ្ឋាភិបាល អាជីវកម្ម និង​ប្រជាពលរដ្ឋ។

លោកថា ដើម្បីសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យនេះ យុទ្ធសាស្រ្តសំខាន់មួយ គឺការជំរុញ​ប្រែក្លាយ​ពលរដ្ឋកម្ពុជា​​ជាពលរដ្ឋឌីជីថល ​ដើម្បី​ចាប់យកប្រយោជន៍​អតិបរមា​ពីការវិវត្ត​របស់​បច្ចេកវិទ្យា​ គមនាគមន៍​ព័ត៌មាន ​ជំរុញ​ផលិតភាព និងប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ច​ ព្រមទាំងជំរុញកំណើន និងស្ថាបនាសង្គមដ៏ស៊ីវិល័យមួយ​។​

យ៉ាងណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍រូបនេះថា សព្វថ្ងៃពលរដ្ឋកម្ពុជាតិចណាស់ដែលមានចំណេះដឹងមូលដ្ឋានផ្នែកឌីជីថលនេះ។

លោក ជា វ៉ាន់ដេត ថា៖ «​មកដល់​​សព្វថ្ងៃនេះ មានប្រជាជន​កម្ពុជា​មិនដល់ ៣០%​ ទេ ដែលមាន​អក្ខរកម្មឌីជីថល​កម្រិត​មូលដ្ឋាន។ សមត្ថភាពកម្រិតមូលដ្ឋាន ​​សំដៅដល់ការ​អាច​ចេះប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត និងប្រព័ន្ធ​ឌីជីថល សម្រាប់ស្វែងរក​ និងចែករំលែកព័ត៌មាន ​​ជាដើម។ល។ ប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រមាណ​ ៧០%​ ទៀត​​នៅមិនទាន់មានការយល់​ដឹងចេះប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធនេះបាន​ល្អ​ប្រសើរ»៕

ព្រះសង្ឃនិងក្រុមយុវជនធ្វើទស្សនកិច្ចសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់នៃអាជីវកម្មរ៉ែលក្ខណៈគ្រួសារនៅខេត្តព្រះវិហារ

ព្រះសង្ឃនិងក្រុមយុវជនរបស់អង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជនកម្ពុជា (YRDP) បានចុះទៅទស្សនកិច្ចសិក្សារយៈពេលបីថ្ងៃឈ្វេងយល់អំពីផលប៉ះពាល់នៃអាជីកម្មរ៉ៃមាសបែបលក្ខណៈគ្រួសារនៅស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ។

ព្រះតេជព្រះគុណ ជា វុទ្ធី បានឱ្យដឹងថា កាលពីថ្ងៃទី១៧ ដល់ថ្ងៃទី២០ ខែមីនា កន្លងទៅ ព្រះសង្ឃនិងក្រុមយុវជនបាននាំគ្នាប្រមាណ ២៤ នាក់ចុះធ្វើទស្សនកិច្ចសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់នៃការរុករករ៉ែមាសបែបលក្ខណៈគ្រួសាររបស់ពលរដ្ឋនៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹម ឃុំរមទម ស្រុករវៀង ​ខេត្តព្រះវិហារ ដោយព្រះអង្គសង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋនៅទីនោះកំពុងប្រឈមនៃការប្រើប្រាស់កាបូន បារ៉ត និងប្រើសារធាតុគីមីដើម្បីរុករករ៉ែមាស។ ព្រះអង្គបន្តថា ការចុះទស្សនកិច្ចសិក្សានេះក៏ធ្វើឡើងនៅក្នុងគោលបំណងសិក្សាឈ្វេងយល់ពីស្ថានភាពបរិស្ថានផលប៉ះពាល់ និងសេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំងជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ជីករ៉ែ ក៏ដូចជាសិក្សាពីរបៀបនៃការជីករ៉ែមាសរបស់សហគមន៍មូលដ្ឋាន ជាដើម។

ព្រះអង្គមានថេរដីកាថា៖ «ការធ្វើអាជីកម្មរ៉ែ វាមានផលប៉ះពាល់ផងដែរ ដោយសារអី? ដោយសារទី១ គាត់ដាក់សារធាតុបារ៉តសម្រាប់ចាប់យកមាស។ នៅពេលទឹកបារ៉តហ្នឹងវាហូរទៅ វាប៉ះពាល់ដល់ជីវចម្រុះជាច្រើន និងវាជាផលប៉ះពាល់មួយដែរ តែវាតិចជាងក្រុមហ៊ុន ក្រុមហ៊ុនបានវាប៉ះពាល់ខ្លាំង ដោយសារក្រុមហ៊ុមគេដាក់សារធាតុគីមី»។

ព្រះសង្ឃមានព្រះជន្ម ២៤វស្សា និងជានិស្សិតពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជខេត្តបាត់ដំបង បានបន្ថែមថា ការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសលក្ខណៈគ្រួសាររបស់ពលរដ្ឋ មិនបានយល់ដឹងច្បាស់អំពីផលប៉ះពាល់នៃសារធាតុគីមីនិងបារ៉តនោះទេ។ ព្រះអង្គបន្ថែមថា ភាគច្រើនពលរដ្ឋដែលប្រកបមុខរបររុករករ៉ែមាសលក្ខណៈគ្រួសារ គាត់គិតតែពីប្រយោជន៍បច្ចុប្បន្ន មិនសូវគិតពីផលប៉ះពាល់ទៅថ្ងៃអនាគតឡើយ។

សកម្មភាពព្រះសង្ឃនិងក្រុមយុវជនចុះសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់នៃអាជីវកម្មរ៉ែមាស នៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹម ស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី១៧-២០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣។
សកម្មភាពព្រះសង្ឃនិងក្រុមយុវជនចុះសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់នៃអាជីវកម្មរ៉ែមាស នៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹម ស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី១៧-២០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣។ (ផ្ដល់ឱ្យ)

ព្រះតេជព្រះគុណ ជា វុទ្ធី មានថេរដីកាថា៖ «ប៉ុន្តែសម្រាប់ពួកគាត់ដែលរស់នៅទីនេះ ពួកគាត់មិនបានយល់អំពីសារធាតុគីមី អត់បានយល់អំពីផលប៉ះពាល់នៃសារធាតុគីមី គឺពួកគាត់មិនបានព្រួយបារម្ភទេ។ គាត់បានគិតថាធ្វើនេះដើម្បីតែប្រយោជន៍សម្រាប់ខ្លួនឯង ហើយធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យតែបានរ៉ែមាសតែប៉ុណ្ណឹង ភាគច្រើនគាត់មិនបានគិតពីផលវិជ្ជមានឬអវិជ្ជមាននោះទេ»

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ យុវជន ឆន់ វីរៈ បានឱ្យដឹងដែរថា អ្វីដែលលោកបានចុះសិក្សាផ្ទាល់រយៈពេលបីថ្ងៃ ឃើញថាពលរដ្ឋដែលប្រកបមុខរបររុករករ៉ែលក្ខណៈគ្រួសារ គឺប្រឈមនឹងបញ្ហាសុខភាព និងពិបាករុករករ៉ែណាស់នាពេលបច្ចុប្ប​ន្ន។ ប្រភពបន្តថា ពលរដ្ឋខ្លះប្រឈមនឹងកង្វះខាតសម្ភារប្រើប្រាស់ក្នុងការរុករករ៉ែមាស ហើយជាពិសេសនោះពលរដ្ឋខ្លះប្រឈមនឹងបញ្ហាផ្លូវច្បាប់ផងដែរ។

លោកថា៖ «ពេលចុះមកសិក្សាផ្ទាល់ ខ្ញុំឃើញថាការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែរបស់ពលរដ្ឋមិនមែនជាភាពងាយស្រួលនោះទេ គឺមានផលលំបាកខ្លាំងណាស់»។

លោកបន្ថែមថា៖ «អ្វីដែលជាបញ្ហារបស់ពលរដ្ឋ គឺថាទាក់ទងនឹងសម្ភារដែលគាត់ប្រើប្រាស់ជាគ្រឿងចក្រ គឺនៅខ្វះ! ហើយអ្នកខ្លះអាចទាក់ទងនឹងបញ្ហាផ្នែកច្បាប់ផងដែរ»។

ជាអ្នកខេត្តស្វាយរៀង យុវជនមានវ័យ២៦ឆ្នាំរូបនេះ​ បានលើកឡើងថា ភូមិត្រពាំងទន្ទឹម ជាភូមិសាស្រ្តរ៉ែមាស (តំបន់ភ្នំលុង) និងជាតំបន់ដែលសម្បូររ៉ែមាសនិងរ៉ែដែក ហើយជាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចមួយដែលប្រជាពលរដ្ឋងាយស្រួលក្នុងការស្វែងរករ៉ែ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារបែបលក្ខណៈគ្រួសារ។ បន្ថែមពីនេះ លោកថា អនាគតតំបន់រុករករ៉ែមាសនេះនឹងក្លាយទៅជាកន្លែងខ្សោះជីជាតិ ព្រោះដីទាំងនោះមិនអាចធ្វើកសិកម្មបានទៀតនោះទេ មានតែថ្មនិងរណ្តៅដី។

លោក ឆន់ វីរៈ និយាយថា៖ «ផលប៉ះពាល់ហ្នឹង គឺទៅលើកត្តាភូមិសាស្រ្ត ដូចជាការធ្វើឱ្យបញ្ហាដីហ្នឹង ដីដែលយើងអាចធ្វើកសិកម្មបានទៅជាដីដែលមានការខូចខាតបាត់បង់នូវជីជាតិ»។

មិនខុសគ្នានេះដែរ កញ្ញា សៀក គឹមហុង និយាយថា ផលប៉ះពាល់នៃសារធាតុបារ៉ត និងសារធាតុគីមី បាននឹងកំពុងបំផ្លាញដីនិងទឹកនៅទីនេះ ជាពិសេសសុខភាពលរដ្ឋដែលប្រកបរបររុករករ៉ែមាស។

កញ្ញានិយាយថា៖ «ទី១ ផលប៉ះពាល់ទៅលើដី ទី២ ផលប៉ះពាល់ទៅលើទឹក ទី៣ ការសាយភាយសារធាតុគីមីធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ទៅដល់សុខភាពពួកគាត់[ពលរដ្ឋ]»។

យ៉ាងណាមិញ យុវតីវ័យ២២ឆ្នាំ ជានិស្សិតសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសេដ្ឋកិច្ច រូបនេះ បានស្នើទៅដល់រាជរដ្ឋាភិបាល និងមន្រ្តីពាក់ព័ន្ធ គួរមានវិធានការចុះអនុវត្តច្បាប់និងពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ទៅដល់ក្រុមហ៊ុនរុករករ៉ែមួយចំនួន និងពន្យល់ណែនាំទៅដល់ពលរដ្ឋបន្ថែមទៀតជុំវិញការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីដែលបណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាព។

កញ្ញា សៀក គឹមហុង ស្នើថា៖ «សូមឱ្យខាងរដ្ឋាភិបាលជួយពិនិត្យ ក៏ដូចជាពង្រឹងការអនុវត្តច្បា ប់ដើម្បីឱ្យពួកគាត់យល់ដឹងពីផលប៉ះពាល់ទៅនឹងការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីលើការជីករករ៉ែ»។

សកម្មភាពព្រះសង្ឃនិងក្រុមយុវជនចុះសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់នៃអាជីវកម្មរ៉ែមាស នៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹម ស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី១៧-២០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣។
សកម្មភាពព្រះសង្ឃនិងក្រុមយុវជនចុះសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់នៃអាជីវកម្មរ៉ែមាស នៅភូមិត្រពាំងទន្ទឹម ស្រុករវៀង ខេត្តព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី១៧-២០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣។ (ផ្ដល់ឱ្យ)

ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនេះ មេភូមិត្រពាំងទន្ទឹម លោក អ៊ុក ង៉ា បានឱ្យដឹងថា ពលរដ្ឋប្រកបមុខរបររុករករ៉ែមាស មានជាង ៣០ភាគរយ ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋ ៤៩២គ្រួសារ រស់នៅក្នុងភូមិត្រពាំងទន្ទឹមនេះ។ លោកបន្ថែមទៀតថា ពលរដ្ឋភាគច្រើនមិនសូវយល់ដឹងឱ្យស៊ីជម្រៅអំពីបញ្ហាការប្រើប្រាស់បារ៉តនិងសារធាតុគីមីនោះទេ។ បន្ថែមពីនេះ លោកថា មន្រ្តីរាជរដ្ឋាភិបាលបានណែនាំអំពីបញ្ហាទប់ស្កាត់ការប្រើប្រាស់បារ៉ត និងសារធាតុគីមី ទៅដល់ពលរដ្ឋហើយ។

លោកថា៖ «បងប្អូនខ្លះ[ពលរដ្ឋ]គាត់ឈ្វេងយល់មិនទាន់ស៊ីជម្រៅទេ។ បងប្អូនខ្លះ គ្នាខ្វះខាត គ្នាចេះតែធ្វើ ការធ្វើរ៉ែហ្នឹង វាអាចប៉ះពាល់ផ្នែកសុខភាព ដូចយើងចាក់គីមី ដាក់បារ៉ត អាហ្នឹងវាប៉ះពាល់ដែរ»។

លោកបន្ថែមថា៖ «ថ្នាក់លើ[រដ្ឋ]ខាងផ្នែកសុខភាព ប្រមើលមើលថា​ ប្រសិនបើយើងមិនទប់ស្កាត់រឿងបញ្ហាបារ៉ត បញ្ហាជាតិគីមីអី វាបណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពប្រជាពលរដ្ឋដែរ»។

មេឃុំរមទម អ្នកស្រី វឹក យ៉ា មានប្រសាសន៍ថា អ្នកស្រីសប្បាយចិត្តដែលមានក្រុមយុជនចុះសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់នៃសារធាតុគីមី ជាដៃគូអ៊ីចឹង និងបានចូលរួមសហការទាក់ទងផលប៉ះពាល់សុខភាពពលរដ្ឋ បរិស្ថាន និងរួមសហការគ្នាទប់ស្កាត់ផលប៉ះពាល់នៃការប្រើបារ៉ត សារធាតុគីមីបន្ថែមទៀត។ យ៉ាងណាមិញ អ្នកស្រីនៅតែបារម្ភពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីនិងបារ៉តរបស់ពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលគេនៅតែបន្តប្រើដើម្បីរុករករ៉ែមាស ដោយមិនគិតពីផលប៉ះពាល់ទាល់តែសោះ។

អ្នកស្រីថា៖ «បច្ចុប្បន្ននៅតែប្រើប្រាស់បារ៉ត សារធាតុគីមី ខ្ញុំយល់ថាវារងផលប៉ះពាល់ណាស់ហើយគាត់ប្រើអាហ្នឹង[បារ៉ត គីមី] វាប៉ះពាល់ហ្នឹងឯង។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនដឹងធ្វើម៉េច! បើគាត់[ពលរដ្ឋ]នៅតែប្រើអ៊ីចឹងឯង។ ក្នុងនាមយើងអាជ្ញាធរ ប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ បានដើរកម្ទេចចោលអស់ខ្លះហើយ»។

ដោយឡែកមន្រ្តីសម្របសម្រួលគម្រោងនៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក អូត ឡាទីន យល់ឃើញថា ការរុករករ៉ែមាសលក្ខណៈគ្រួសារបែបនេះ អាចនឹងធ្វើឱ្យធនធានធម្មជាតិដ៏កម្រនេះវិនាសហិនហោច។ ប្រភពបន្តថា ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលមិនមានចំណាត់ការ មិនបានចាត់វិធានការគ្រប់គ្រង និងធ្វើការចាត់ចែងបែងចែកឱ្យបានច្បាស់លាស់ទេនោះ។

លោកថា៖ «ការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីក្នុងការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសនេះ វាធ្វើឱ្យមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវចម្រុះ ព្រៃឈើ ជាពិសេសគឺប៉ះពាល់ដល់ការបំពុលប្រភពទឹក វាអាចនឹងជះឥទ្ធិពលដល់សុខុមាលភាពមនុស្សនិងសត្វផងដែរ»។

បន្ថែមពីនេះ លោកថា រាជរដ្ឋាភិបាលគួរមានវិធានការ ធ្វើការបែងចែក និងគ្រប់គ្រងឱ្យបានច្បាស់លាស់ ដើម្បីចៀសវាងការនាំឱ្យវិនាសដល់ធនធានដ៏មានតម្លៃ និងទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានការបំពុលដល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ធនធានជីវចម្រុះ និងសុខុមាលភាពពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន។

យោងតាមរបាយការណ៍​ស្តី​ពី​«ទំនោរ​បច្ចុប្បន្ន​នៃ​ផល​ប៉ះពាល់​លើ​សង្គម​និង​បរិស្ថាន​ពី​អាជីវកម្ម​រ៉ែ​នៅ​កម្ពុជា​» ដែល​ធ្វើ​ការ​សិក្សា​ដោយ​អង្គការ​បណ្តាញ​ផល​ប៉ះពាល់​សង្គម​និង​បរិស្ថាន បានចេញផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០១១ បានឱ្យដឹងថា ការធ្វើអាជីវកម្ម​យករ៉ែនេះ​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​ទទួល​រង​នូវ​ការ​ប៉ះពាល់​ផ្នែក​សុខភាព ដូច​ជា​ធ្វើ​ឱ្យមាន​ជំងឺ​សើ​ស្បែក ​រួម​ទាំង​ការ​ប៉ះពាល់​ដល់​ចំណូល​របស់​ពួក​គាត់ ថែម​ទាំង​ធ្វើ​ឱ្យ​ខូច​គុណភាព​ដី​ដែល​មិន​អាច​បង្ក​បង្កើន​ផល​ផង​ដែរ៕

ក្រសួង​ពាណិជ្ជ​កម្ម​តម្រូវ​ឱ្យ​អ្នករកស៊ីបិទ​ស្លាក​ថ្លៃ​លើ​មុខ​ទំនិញ​ និង​សេវា​កម្ម​គ្រប់​ប្រភេទ​

ក្រសួង​ពាណិជ្ជ​កម្មតម្រូវឱ្យ​​ពាណិ​ជ្ជ​ករ ​អាជីវ​ករ​ សេវា​ករ​ទាំង​អស់​ បិត​​​ស្លាក​តម្លៃ​លើ​គ្រប់​មុខ​​ទំនិញ ដើម្បី​ឱ្យ​មាន​ស្តង់​ដារតម្លៃ និង​ដើម្បី​កុំ​ឱ្យ​អតិថិជន​ពិបាក​សួរ​។

យោង​តាម​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​របស់​ក្រសួង​ពាណិ​ជ្ជ​កម្ម​​ចេញ​នៅ​ថ្ងៃ​​ទី​២២​ ខែ​មីនា​ ឆ្នាំ​២០២៣ បញ្ជាក់​ថា​ អ្នក​ដែល​ធ្វើ​សកម្ម​ភាព​ពាណិជ្ជ​កម្ម​ អាជីវ​កម្ម​ និង​សេវា​កម្ម​​នៅ​កម្ពុជា​ ត្រូវ​តែ​បិត​ស្លាក​ថ្លៃ​លើ​គ្រប់​មុខ​ទំនិញ​ និង​សេវា​ដែល​តាំង​លក់​ក្នុង​ហាង​ ឬ​អគារ​លក់​ទំនិញ​របស់​ខ្លួន​ជា​ប្រាក់​រៀល​ លើក​លែង​តែ​ហាង​​ ឬ​បញ្ជរ​លក់​ទំនិញ​បន្ទាប់​បន្សំ​។

សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​របស់​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​ដដែល​​បន្ថែម​ថា ក្នុង​ករណី​ដែល​មិន​អនុវ​ត្ត នោះ​នឹង​ត្រូវ​ទទួល​​តាម​ច្បាប់​ជាធរមាន។​

លោក​ ប៉ែន​ សុ​វិ​ជាតិ​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ពាណិ​ជ្ជ​កម្ម ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា​ ការ​បិត​​ស្លាក​តម្លៃ​លើ​មុខ​ទំនិញ​ និង​សេវា​កម្ម​គ្រប់​ប្រភេទ​ ត្រូវ​អនុ​វត្ត​គ្រប់​អាជីវ​ករ​លក់​ដូរ​ទាំង​អស់​ រួម​ទាំង​អ្នក​លក់​ចាប់​ហួយ​ ក៏​ដូច​​ជា​តូប​ក្នុង​ផ្សារ​ផង​ដែរ​។ លោក​ថា​ ចំពោះ​ការ​លក់​ទំនិញ​បន្ទាប់​បន្សំ​ មាន​ន័យ​ថា​ដាក់​លក់​បន្តិច​បន្តួច​ តាម​កញ្ជ្រែង​ ល្អី​ ឬ​ក៏​តាម​រដូវ​កាល​ម្តង​ម្ដាល គឺ​មិន​តម្រូវឱ្យ​អនុវត្ត​នោះ​ទេ។

លោក​បន្ថែម​ដោយ​បញ្ជាក់​ពី​ផ្លូវ​ច្បាប់ក្នុង​ករណី​មិនមាន​ការ​​​អនុវត្ត​ថា​៖ «អា​ជីវ​ករ​ សេ​វា​ករ​ ដែល​មិន​អនុ​វត្ត​តាម​ការ​ណែ​នាំ​ និង​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​តាម​ច្បាប់​ជា​ធរ​មាន​ តាម​ច្បាប់​ស្តី​ពី​វិធាន​ពាណិជ្ជ​កម្ម​ និង​បញ្ជី​ពាណិជ្ជ​កម្ម​ មាត្រា​ទី​៤០​ថ្មី​ ត្រូវ​ផ្តន្ទា​ទោស​ពិន័យ​ជា​ប្រាក់​ពី ប្រាំ​ម៉ឺន​រៀល​​(៥០.០០០)​រៀល​ ទៅ​ប្រាំ​សែន​រៀល​ (៥០០.០០០)​រៀល»។

លោក ​គឹម ​ឡេង​ ​​អាជីវ​ករ​នៅ​ផ្សារ​អូរ​ឫស្សី​ បាន​ប្រាប់​ Newsroom ​Cambodia​ ថា​ លោក​មិន​ទាន់​​ទទួល​បាន​ដំណឹង​ថា​ក្រសួង​តម្រូវ​ឱ្យ​​បិត​ស្លាក​តម្លៃលើ​មុខ​ទំនិញ​នៅ​ឡើយ​ទេ។​ លោក​ថា ប្រសិន​បើ​​​ក្រសួង​តម្រូវ ​នោះ​​លោក​​នឹង​ធ្វើ​តាម។

​លោក​បាន​បញ្ជាក់​ពី​ផល​លំបាក​​​សម្រាប់​លោក​ដែល​ជា​អ្នក​លក់​អីវ៉ាន់​ជជុះ​ថា៖ «សម្រាប់​ការ​បិត​​តម្លៃ​ អ្នក​ដែល​លក់​អីវ៉ាន់​ថ្មី​មិន​មាន​បញ្ហា​ទេ​ ដោយ​សារ​អីវ៉ាន់​រោង​ចក្រ​ភាគ​ច្រើន​​យក​ចូល​គាត់​អាច​ដាក់​តម្លៃ​ទីផ្សារ​ ដែល​គេ​ត្រូវ​លក់​ជា​ទូទៅ ​[…] មិន​ងាយ​និង​តថ្លៃ​ទេ​ ព្រោះ​ជា​តម្លៃ​ទីផ្សារ។​​ តែ​សម្រាប់​អីវ៉ាន់​ជជុះ​បើ​គេ​ឱ្យ​ដាក់​តម្លៃ​ចឹង​គឺ​ពិបាក​ព្រោះ​ប្រភេទ​អីវ៉ាន់​ជជុះ​មាន​ច្រើន​ប្រភេទ​ អីវ៉ាន់​ក្បាល​គីប​ អីវ៉ាន់​កន្ទុយ​ អីវ៉ាន់​ទឹក​ផ្សេងៗ​ ចឹង​បើ​ដាក់​តម្លៃ​ទៅ​​គេ តថ្លៃ​លក់​មិន​កើត​ទេ​ ដូច​នេះ​អាច​ពិបាក​ក្នុង​ការ​លក់​ដែរ​»។

លោក​បន្ថែម​​ថា​៖ «តែ​ប្រសិន​បើ​រដ្ឋ​តម្រូវ​ ហើយ​មនុស្ស​គ្រប់​​គ្នា ​អាជីវ​ករ​គ្រប់​គ្នា​ធ្វើ​ អា​ហ្នឹង​មាន​តែ​ត្រូវ​ធ្វើ​តាម​ហើយ​ ព្រោះ​វា​ជា​ជម្រើស​ចុង​ក្រោយ​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ​ហើយអ៊ី​ចឹង​នោះ»។

លោក​ គឹម ​ឡេង​ អាជីវករកំពុងរៀប​ចំ​ខោ​អាវ​ជជុះ​ ​​​ថ្ងៃ​ទី​​២៤ មិនា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ (ថតដោយ​៖ មាស​ ពេជ្រសូលីតា​)

អ្នក​ស្រី​ វ៉ាន់​ សុជាតិ​ ជា​អាជីវ​ករ​លក់​ភេសជ្ជៈ​នៅ​មុខ​ផ្សារ​អូរ​ឫស្សី​ប្រាប់ ​Newsroom​ Cambodia​ថា ​ការ​បិត​​តម្លៃ​លើ​គ្រប់​មុខ​ទំនិញជារឿង​ល្អ ​ប៉ុន្តែអ្នកស្រី​ថា ​អាជីវករ​ធម្មតា​ដែល​លក់​ផ្ទាល់​ដូច​អ្នក​ស្រី​គឺ​មាន​ផល​លំបាក​​​។

អ្នកស្រី​បន្ថែម​ថា​៖ «ការ​បិ​តតម្លៃ​លើ​ទំនិញ ​ខ្ញុំ​មិន​មាន​ផល​ប៉ះ​ពាល់​អី​ផង​ បើ​សិន​បើ​ប្រាប់​ចឹង​ ការ​ដាក់​តម្លៃ​ដូច​ថា​អ៊ំ​លក់ ​Sting​ មួយ​កំប៉ុង​អត់​ដាក់​ទឹក​កក ​២,០០០​រៀល តែ​បើ​យក​ទឹក​​កក​កែវ​​ធំ​៣,០០០​រៀល​ កែវ​តូច​២,៥០០​រៀល។​ តម្លៃ​ទូទៅ​គឺ​អី​ចឹង ទោះ​ឱ្យ​អ៊ំបិត​​ក៏​បិត​​កើត​ដែរ»។

អ្នក​ស្រី​ វ៉ាន់ ​សុជាតិ​ ​អាជីវករ​លក់​ភេសជ្ជៈ​នៅ​មុខ​ផ្សារ​អូរ​ឫស្សី​កំពុង​ផ្ដល់​​បទ​​សម្ភាសន៍​​​ ដល់ ​​Newsroom Cambodia នៅថ្ងៃ​ទី​២៤​មិនា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ (ថត​ដោយ​៖ ​មាស​ពេជ្រសូលីតា​)

បើ​តាម​សេចក្តី​ជូន​ដំណឹង​របស់​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​​​បន្ថែម​​ថា​ ក្នុង​ករណី​ទីតាំង​ពាណិជ្ជ​កម្ម​ អាជីវ​កម្ម​ និង​សេវា​កម្ម​មិន​ជាប់​ពន្ធ​ (Duty free shop) ​ដែល​មាន​ការ​អនុ​ញ្ញាត​ដោយ​រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​តែ​បិត​​ស្លាក​ថ្លៃ​ជា​រូបិយ​ប័ណ្ណ​បរ​ទេស​ ម្ចាស់​ទីតាំង​ពាណិជ្ជ​កម្ម​ អាជីវ​កម្ម​ និង​ សេវា​កម្ម​ទាំងនោះ​ត្រូវ​មក​សុំ​ការ​អនុ​ញ្ញាត​ពី​អង្គ​ភាព​ច្រក​ចេញ​-ចូល​តែ​មួយ​រដ្ឋ​បាល​ខេត្ត​។

សេច​ក្តី​​ជូន​ដំណឹង​ក្រសួង​ពាណិជ្ជ​កម្ម​បញ្ជាក់​ថា​ ការ​បិត​ស្លាក​ថ្លៃ​ ត្រូវ​សរ​សេរ​ជា​ភាសា​ខ្មែរ​នៅ​ខាង​មុខ​ ឬ​នៅ​ពី​លើ​ និង​អក្សរ​អង់​គ្លេស​នៅ​បន្ទាប់​ ឬ​បន្ទាត់​ខាង​ក្រោម​ ​និង​ភាសា​បរ​ទេស​ទី៣ ​នៅ​បន្ទាប់​ទៀត​ អា​ស្រ័យ​តាម​ស្ថាន​ភាព​ជាក់​​ស្ដែង​នៃ​អតិថិ​ជន​របស់​អាជីវ​កម្ម​។ ចំណែក​​ស្ថានីយ​ដេប៉ូ​លក់​រាយ​ប្រេង​ឥន្ធន:​ទាំងអស់​ ត្រូវ​មាន​ដាក់​តាំង​បង្ហាញ​នៅ​បរិវេណ​ខាង​មុខ​ទីតាំង​ អាជីវ​កម្ម​ ឬ​កន្លែង​ងាយ​មើល​ឃើញ​ចម្ងាយ​ប្រមាណ​ជា​២០០​ម៉ែត្រ​។

សេច​ក្តី​ជូន​ដំណឹង​ដដែល​បន្ត​ថា​ នាយក​ដ្ឋាន​អភិវឌ្ឍន៍​វិស័យ​ឯក​ជន​ អគ្គ​នាយក​ដ្ឋាន​ការ​ពារ​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ កិច្ច​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​និង​បង្ក្រាប​ការ​ ក្លែង​បន្លំ​ (ក.ប.ប)​ និង​មន្ទីរ​ពាណិជ្ជ​កម្ម​រាជ​ធានី​-ខេត្ត​ទាំង​អស់​ ត្រូវ​រួម​សហ​ការ​ជា​មួយ​ក្រសួង​ ស្ថាប័ន​មាន​ សមត្ថ​កិច្ច​ ចុះ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ និង​ណែ​នាំ​អំពី​ការ​បិត​ស្លាក​ថ្លៃ​ជា​រៀង​រាល់​ខែ​៕​

ពលរដ្ឋ​​ពីរ​​ភូមិក្នុង​​ស្រុក​ស្វាយ​ជ្រំ​ស្នើ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​ជួយ​តបណ្ដាញ​អគ្គិសនី​ដើម្បី​មាន​ភ្លើងប្រើ

ពលរដ្ឋចំនួន​ពីរ​ភូមិ​​នៅក្នុង​​ស្រុក​ស្វាយ​ជ្រំ​​ ខេត្ដ​ស្វាយ​រៀង​ស្នើ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​ឃុំ​ស្វាយ​យា​ជួយ​តបណ្ដាញ​អគ្គិសនី​ចូល​ក្នុង​ភូមិ​ដើម្បី​ឱ្យ​មាន​អគ្គិសនី​​​ប្រើ​ប្រាស់​ដូច​ភូមិ​ផ្សេង​ៗ​ដែរ​។

ពល​រដ្ឋ​ពីរភូមិ​នោះ​​ មាន​ដូចជា​​ភូមិ​មហា​សួន ​និង​ភូមិស្វាយ​ជុំ​រៅ​ ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ឃុំ​ស្វាយ​យា​ ស្រុក​ស្វាយ​ជ្រំ​ ខេត្ដ​ស្វាយ​រៀង​​។

លោក​ នង​ សុ​ផល អាយុ​៦២​ឆ្នាំ​ រស់​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​មហា​សួន​ ឃុំ​ស្វាយ​យា​​ ​ស្រុក​ស្វាយ​ជ្រំ​ ខេត្ដ​ស្វាយ​រៀង​ បាន​ប្រាប់ ​​Newsroom Cambodia នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍ ​ទី​១៨ ​ខែ​មីនា ​ឆ្នាំ​២០២៣​នេះ​ថា ​​សព្វ​ថ្ងៃ​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​​​របស់​លោក​មិនមាន​បណ្ដាញ​អគ្គិ​សនីប្រើ​ប្រាស់​ដូច​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​ផ្សេងៗ​នោះ​​ទេ។

​លោក​ប្រាប់​ថា​ នៅ​ពេល​អត់​មាន​ភ្លើង​​ប្រើ​ប្រាស់​មាន​ផល​លំបាកខ្លាំង​ដូច​ជា​ មិន​មាន​ភ្លើង​បំភ្លឺ​ក្នុង​ផ្ទះ​គ្រ​ប់​គ្រាន់ ​​​​មិន​មាន​ភ្លើង​​សម្រា​ប់​បូ​ម​​ទឹក​​យក​មក​ប្រើប្រាស់។​ ​លោក​ថា ​នៅ​ក្នុង​ផ្ទះ​របស់​លោក​រាល់​ថ្ងៃ​ប្រើ​ប្រាស់​ភ្លើង​សូឡា ​ថ្ងៃ​ខ្លះ​ប្រើ​បាន​មួយ​យប់​ពេញ​ថ្ងៃ​ខ្លះ​ប្រើបាន​​ពាក់​កណ្ដាល​យប់​ក៏អស់​ភ្លើង​ប្រើ​ប្រាស់​។

លោក​លើក​ឡើង​ថា​៖ «នៅ​ពេល​ស្អុះ​អត់​មាន​ភ្លើង​ដាក់​កង្ហារ។​​ ខ្វះ​តាំង​ពី​ភ្លើង​បំ​ភ្លឺ​តាម​ផ្ទះ​​ខ្វះ​ភ្លើង​ដាំ​បាយ​ បូម​ទឹក​ សុទ្ធ​តែ​តម្រូវ​ការ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ។​ ខ្ញុំ​ត្រូវ​ការ​ប្រើទាំង​អស់​ហ្នឹង ​ត្រូវ​ការ​ជា​ចាំ​បាច់​។ ប្រើភ្លើង​ផ្ទាំង​សូឡាជួនកាលបាត់ឃើញៗ ជួនកាល​ប្រើ​ខ្លាំងវា​អត់ ​[ភ្លើង] ក៏មា​ន​ដែរ។ ​វា​ដាច់ភ្លើង​បំ​ភ្លឺ​ផង​កង្ហារផង ពាក់កណ្ដាល​អធ្រាត្រអស់​​​​»។​

លោក​ប្រាប់​​បន្ថែម​ថា ​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​របស់​លោក​ឃើញមាន​ខាង​អគ្គិសនី​ដើរ​ដាក់​បង្គោល​ និង​​ខ្សែ​ភ្លើង​រយៈ​ពេល​២ឆ្នាំមកហើយ​​ ​តែនៅ​មិន​ទាន់​បាន​ភ្លើង​ប្រើប្រាស់​ទៀត​។

ចំណែក​លោក​ គាំ សាវ៉ន​ អាយុ​៧៤​ឆ្នាំ​ នៅ​ភូមិ​មហាសួន បាន​ប្រាប់ ​Newsroom Cambodia ថា លោក​​ត្រូវ​ការ​ភ្លើង​ប្រើប្រាស់​ដូចជា​​​ម៉ូទ័រ​​សម្រាប់​បូម​ទឹក​ ភ្លើង​បំ​ភ្លឺ​ក្នុង​ផ្ទះ​ បញ្ចូលថ្ម​ទូរស័ព្ទ កង្ហារ។​ លោក​ថា ​រាល់​ថ្ងៃ​​លោក​សុំ​ភ្លើងពី​ផ្ទះអ្នក​ជិត​ខាង​ប្រើ​ផង​ និង​ប្រើ​ប្រាស់​ភ្លើងពី​ផ្ទាំង​សូឡា​ផង​។

លោក​លើកឡើង​ថា៖ «​​គេ​ដាក់​បង្គោល​ដាក់​ខ្សែរ​យៈ​ពេល​២ឆ្នាំ​ហើយ​។ ផល​លំបាក​ទី​មូយ​បញ្ហាទឹក​ សម័យ​ឥឡូវ​គេ​ប្រើ​ម៉ូទ័រ​សម្រាប់​បូម​ទឹក​ សំខាន់​ជាង​គេ​ប្រើ​ភ្លើង [បំភ្លឺ] ក្នុង​ផ្ទះ​តែម្ដង។ សាក [បញ្ចូលថ្ម​]​ ទូរស័ព្ទ កង្ហារ»។

​លោក​ នង ហ៊ន់ អាយុ៥៣​ឆ្នាំ​ ជា​មេជាង​ផ្សាដែក​ ភូមិមហាសួន បាន​ប្រាប់ ​Newsroom Cambodia ​ថា ​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ​លោកប្រើម៉ាស៊ីនភ្លើង​សម្រាប់​បូម​ទឹក​ផ្សា​ដែក​បំភ្លឺ​ផ្ទះ​ជារៀង​រាល់​ថ្ងៃ​ ដែល​​ត្រូវ​ចំណាយ​​លុយ​ច្រើនក្នុង​មួយ​ខែៗសម្រាប់​ទិញ​ប្រេង​។ លោក​ថា​ ប្រសិនបើ​​មាន​ភ្លើង​អគ្គិសនី​​​សម្រាប់​ប្រើ​ប្រាស់​ការ​ចំណាយ​លុយ​សម្រាប់​ទិញ​ប្រេង​ត្រូវបាន​កាត់​បន្ថយ​៥០%។

លោក នង ហ៊ន់ ​បន្ថែម​ថា​ កន្លង​មក​រូប​លោក ​និង​ពលរដ្ឋ​ផ្សេង​ទៀត​ធ្លាប់​បាន​ទៅ​សួរនាំរឿង​ភ្លើង​នេះ​ជា​មួយ​អាជ្ញាធរ​ដែរ តែមិនមាន​លទ្ធផល​​។

លោក​លើក​ឡើង​ថា៖ «ស្នើ​គាត់​ហើយ​ [អាជ្ញាធរ ] គាត់​ថា​ថ្ងៃនេះ​ថ្ងៃ​នោះ ​ឆ្នាំ​នេះ​ឆ្នាំ​នោះ​អ៊ី​ចឹង​ទៅ​ខ្ញុំដូច​អស់​ជំនឿ​ដល់អ៊ី​ចឹង​រាល់​ថ្ងៃ​ […] គាត់ថា​ភូមិ​យើង​ដាច់ [ឆ្ងាយ]​ ស្រយាល​ប៉ុន្តែ​​ភូមិ​​គាត់​​ដាច់ ​[ឆ្ងាយ] ស្រយាល​ដូច​យើង​ដែរ​គាត់មាន ​[ភ្លើង] ​ប្រើ​ គាត់មិនបាន​ស្នើ​សុំឱ្យ​ភូមិ​យើង​គាត់​ទាញ​ទៅ​តែភូមិ​គាត់​»។

មេ​ឃុំ​ស្វាយ​យា​លោក​ សុខ សំអន បាន​ប្រាប់​ Newsroom Cambodia ថា ​ខាង​អគ្គិ​សនី​បាន​​​​ត​បណ្ដាញ​អគ្គិ​សនី​មក​ដល់​ឃុំ​អង្គ​តា​សូ ​ហើយ​លោក​ថា​បន្តិច​ទៀត​មក​ដល់​ក្នុង​ឃុំ​របស់​លោក​ ​ប៉ុន្តែ​លោក​​​មិនទាន់​ដឹងថា​​ពេល​ណា​ឱ្យ​ពិត​ប្រាកដ​នោះ​ទេ​។

លោក​លើកឡើងថា​៖​ «មិន​ទាន់​ដឹង​ទេ។ ​ថ្នាក់​ជាតិ​យើង​បើក​វេទិកាសារធាណៈសិន ​ព្រោះ​អាហ្នឹង​មិន​មែន​ធ្វើ​តែ​ស្វាយយាទេ។​ ៨០​ឃុំ​ទូទាំង​ខេត្ដ»។​​​

បើតាម​គេហទំព័ររបស់​អគ្គិសនី​កម្ពុជា គិតត្រឹម​ចុងឆ្នាំ​២០២០ ប្រជាពលរដ្ឋ​ចំនួន​១៣,៧៩៨​​ភូមិ ស្មើនឹង​៩៧,៣៩ភាគរយ ដែល​មាន​អគ្គិសនី​ប្រើប្រាស់ ខណៈសល់​ចំនួន​៣៧០​ភូមិទៀត ដែល​ស្មើ​នឹង​២,៦១​ភាគ​រយ មិនទាន់​មាន​អគ្គិសនី​ប្រើប្រាស់៕​

គ្រឹះស្ថាន​​សិក្សាទាំងអស់​នឹងត្រូវ​ឈប់​សម្រាក​វិស្សមកាល​​ធំ​រយៈ​ពេល​មួយ​​ខែ​​ អំឡុង​ពេល​កម្ពុ​ជា​រៀប​ចំ​​កី​ឡា​ស៊ី​ហ្គេម​

ក្រសួង​អប់រំប្រកាសឱ្យ​គ្រឹះស្ថាន​​សិក្សា​ឯក​ជន​ និង​សា​ធា​រណៈឈប់​សម្រាក​វិស្សមកាល​​ធំ​រយៈ​ពេល​មួយ​​ខែ​ ក្នុង​អំឡុង​ពេល​កម្ពុ​ជា​រៀប​ចំ​ព្រឹត្តិ​ការណ៍​កី​ឡា​ស៊ី​ហ្គេម​លើក​ទី​៣២​ និងអាស៊ាន​ប៉ា​រ៉ា​ហ្គេម​លើក​ទី​១២ នៅខែឧសភា​​ខាង​មុខ​នេះ​។

ក្នុង​លិខិត​​​របស់​រដ្ឋមន្រ្តី​​ក្រសួង​អប់រំ ចេញ​នៅ​ថ្ងៃទី២២ ខែមីនា ឆ្នាំ​២០២៣​បញ្ជាក់ថា ដើម្បី​រក្សា​បាន​នូវ​សណ្ដាប់​ធ្នាប់​ សុវត្ថិ​ភាព​​ ក្នុង​នាម​កម្ពុ​ជា​​នឹង​​ធ្វើ​ជា​​ម្ចាស់​​ផ្ទះ​​នៃ​​ការ​​ប្រកួត​​កី​ឡា​​​ស៊ី​​​ហ្គេម​​​លើក​​​​ទី​​​៣២​​​ និង​​អា​ស៊ាន​​​ប៉ា​​​​រ៉ា​​​ហ្គេម​​​លើក​​​​ទី​​​១២​​​ នា​​ពេល​​ខាង​​មុខ​​ ​ក្រសួង​​អប់រំ​​បាន​​​សម្រេច​ឱ្យ​​គ្រឹះ​ស្ថាន​​សិក្សា​ឯក​ជន​និង​សា​ធា​រណៈ​ទាំង​អស់​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​រា​ជា​ណា​ចក្រ​កម្ពុ​ជា​ ឈប់​សម្រាក​វិស្សមកាលធំ​រយៈពេល​មួយ​ខែ។

ក្នុងលិខិត​ដដែល​​​​បន្ថែម​ថា គ្រឹះ​ស្ថាន​អប់​រំ​កុ​មារ​តូច​ និង​សេវា​អប់​រំ​តូច​ គ្រឹះ​ស្ថាន​បឋម​សិក្សា​ គ្រឹះ​ស្ថាន​មធ្យម​សិក្សា​ចំណេះ​ទូ​ទៅ​ គ្រឹះ​ស្ថាន​មធ្យម​សិក្សា​ចំណេះ​ទូ​ទៅ​និង​ អប់រំ​បច្ចេក​ទេស​ ផ្នែក​សាធារណៈ និង​ឯកជន​​ទាំង​អស់​ ត្រូវ​​អនុ​វត្ត​វិ​ស្ស​ម​កាល​ធំ​ ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២០​ ខែ​មេសា​ ឆ្នាំ២០២៣​ ដល់​​ថ្ងៃ​ទី​១៨​ ខែ​ឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៣។

រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​អប់រំក៏​បាន​បន្ថែមក្នុង​លិខិត​នោះ​ថា ​គ្រឹះ​ស្ថាន​ឧត្តម​សិក្សា​ទាំង​សាធារណៈ​និង​ឯក​ជន​ នឹង​ត្រូវ​ឈប់​សម្រាក​ ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២០​ ខែ​មេសា​ ឆ្នាំ​២០២៣​ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ខែ​ឧសភា​ ឆ្នាំ​២០២៣ ដូច​គ្នា​ផង​ដែរ​។

កម្ពុ​ជានឹង​​រៀប​ចំ​ព្រឹត្តិ​ការណ៍​កី​ឡា​ស៊ី​ហ្គេម​លើក​ទី​៣២​ និងអាស៊ាន​ប៉ា​រ៉ា​ហ្គេម​លើក​ទី​១២ ចាប់ពី​ថ្ងៃ​៥​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ​ដល់ថ្ងៃទី​១៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ​២០២៣៕​

Latest News