យុវជននៅតាមសាកលវិទ្យាល័យ និងគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាមួយចំនួន បានលើកឡើងពីក្តីកង្វល់របស់ពួកគេ និងទទូចស្នើសុំឱ្យ​មានប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមផ្នែកសេវាថែទាំសុខភាពសម្រាប់ពួកគេ កំឡុងពេលដែលពួកគេកំពុងបន្តការសិក្សានៅ​ថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា។​

ការលើកឡើងនេះ បានធ្វើឡើង​ក្នុងវេទិកាយុវជន ស្ដីពី «តម្រូវការប្រព័ន្ធការគាំពារសង្គមផ្នែកថែទាំសុខភាពសម្រាប់យុវនិស្សិតតាមគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សា» ដែលបានប្រព្រឹត្តទៅកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ក្រោមការសហការរវាងបណ្តាញសមាគមយុវជនកម្ពុជា(CYN) និងអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន(YRDP)។

កញ្ញា រៀម ស្រីពេជ្ររតនា ជានិស្សិតសិក្សាជំនាញច្បាប់ ឆ្នាំទី១ នៅពុទ្ធិកសកលវិទ្យាល័យ មានប្រសាសន៍​ថា ប្រព័ន្ធគាំពារ​សង្គម គួរតែផ្ដល់អាទិភាពទៅដល់យុវជន ដោយកញ្ញាមើលឃើញថា និស្សិតដែលមកបន្តការសិក្សានៅរាជធានី​ភ្នំពេញភាគច្រើនមកពីតាមបណ្ដាខេត្តនានា ហើយបើពួកគាត់ទទួលបានការគាំពារផ្នែកសេវាសុខភាពនោះ វានឹងក្លាយជាការសម្រួលបន្ទុកមួយដ៏ធំសម្រាប់ពួកគាត់។

កញ្ញាថា៖«យើងដឹងហើយថាអ្នកដែលមកពីតាមខេត្តភាគច្រើនយើងមិនសូវមាន​ធនធាននោះទេ។ ភាគច្រើនដែលខ្ញុំឃើញនោះ គឺពួកគាត់ធ្វើការផងនិងសិក្សាផង ពេលពួកគាត់មានការឈឺថ្កាត់ ខ្ញុំជឿថាពួកគាត់មិនហ៊ានចំណាយច្រើនទៅលើការព្យាបាលជំងឺនោះទេ ដូចនេះ​ប្រសិនបើមានប្រព័ន្ធគាំពារមួយផ្នែកសេវាសុខភាពដែលអាចឱ្យ​ពួកគាត់ទៅ​ព្យាបាលជំងឺ ដោយមិនចាំបាច់ព្រួយបារម្ភថាមានថវិកាឬក៏អត់នោះ ខ្ញុំគិតថា វាជាផ្នែកមួយដែលសំខាន់ដែលជំរុញទៅដល់ការសិក្សារបស់ពួកគាត់ផងដែរ»។

ជាក្តីរំពឹងទុក កញ្ញា រតនា គិតថា បន្ទាប់ពីការស្នើសុំជាច្រើនលើក​ច្រើនសារមកនេះ រាជរដ្ឋាភិបាល នឹងគិតគូរពិចារណា និងរំលេចជារូបរាងឡើងនូវអ្វីដែលសិស្សនិស្សិត ក៏ដូចជាសង្គមស៊ីវិលបានស្នើកន្លងមក។ ​កញ្ញាសង្ឃឹមថា យុវជននឹងត្រូវបានគេចាត់ទុកជាក្រុមគោលដៅសម្រាប់ទទួលបានកិច្ចគាំពារសង្គម​នេះ​ផង​ដែរ។

ជានិស្សិតរៀនផ្នែក​នីតិសាស្ត្រ​នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច កញ្ញា រឹម សៀវម៉ី បាននិយាយថា វានឹងក្លាយជាការសម្រួលមួយដ៏ធំសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចរបស់យុវជន ប្រសិនបើពួកគេអាចទទួលបានសេវាសុខភាពដោយឥតគិតថ្លៃតាមរយៈប័ណ្ណ បសស។ កញ្ញាបន្តថា នៅពេលដែលប្រទេស​ជាតិ​មួយមានយុវជនដែលជាធនធានមានសុខភាពល្អ រឹងមាំ នោះប្រទេសជាតិនោះក៏នឹងមានការរីកចម្រើនដូចគ្នា ដោយសារតែយុវជនគឺជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់នៅក្នុងការជំរុញការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងប្រទេសជាតិនីមួយៗ។

កញ្ញាថា៖«ប្រសិនបើពួកយើងបានទទួលនូវសេវាគាំពារសង្គមមួយនេះ វានឹងផ្ដល់ភាពងាយស្រួលកាន់តែច្រើនដល់ពួកយើង ដោយពួកយើងមិនចាំបាច់បារម្ភនៅក្នុងការត្បិតត្បៀត​ការចំណាយរបស់ពួកគាត់ ដើម្បី​ទុកលុយទៅមើលជំងឺនោះទេ។ វាបង្ក​ភាពងាយស្រួលទៅដល់កត្តាសេដ្ឋកិច្ចរបស់យុវជនយ៉ាងមួយចំណែកធំ»។

ជាអតីត​អ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់នៅសាកលវិទ្យាល័យមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងជាបុគ្គលិកអង្គការមួយដែល​​​សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ​ លោក នី វាសនា មានប្រសាសន៍​​ក្នុងវេទិកាយុវជននេះដែរថា ជាគោលការណ៍ យុវជន​ គឺត្រូវទទួលបាននូវការគាំពារមួយនេះ ប៉ុន្តែស្ថាប័នរដ្ឋមិនទាន់មានជាយន្តការណាមួយសម្រាប់ឱ្យ​សិស្សនិ​ស្សិត​អាចទទួលបានប័ណ្ណ បសស នៅឡើយទេ។

លោក​បញ្ជាក់ថា ចំពោះអ្នកមានការងារធ្វើពួកគាត់ចូលតាមយន្តការច្បាប់ការងារ ហើយអ្នកដែលប្រកបអាជីវកម្មផ្ទាល់ខ្លួន ពួកគាត់ចូលតាមយន្តការបុគ្គលស្វ័យនិយោជ ខណៈ​អ្នកដែលកាន់ប័ណ្ណ បសស ហើយ​មានកូនក្នុងបន្ទុកពួកគាត់ចូលតាមយន្តការកញ្ចប់គ្រួសារ។ ដោយឡែកនិស្សិតដែលមានអាយុ ១៨ឆ្នាំឡើង មិនទាន់មានជាយន្តការជាក់លាក់ណាមួយសម្រាប់ឱ្យ​ពួកគាត់បានទទួលនូវសេវាគាំពារសង្គមនេះនៅឡើយទេ។​ លោក វាសនា ថាពេលដែលនិស្សិតទទួលបានប័ណ្ណ បសស ពួកគាត់នឹងត្រូវបានជួយសម្រួលច្រើនទាក់ទងទៅនឹងផ្នែកទាក់ទងសុខភាព និងហិរញ្ញវត្ថុផងដែរ។

លោកថា៖«ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា អ្នកទាំងអស់គ្នាគឺសុទ្ធតែត្រូវបានទទួលនូវប័ណ្ណ បសស ប៉ុន្តែស្ថាប័នរដ្ឋមិនទាន់មានយន្តការណាមួយជាក់លាក់ សម្រាប់ឱ្យ​អ្នកទាំងអស់គ្នាចូលទៅតាមសម្រួល និងមានភាពងាយស្រួលទាំងអស់គ្នាទេ»។

ប្រធាននាយកដ្ឋានតាវកាលិកសន្តិសុខសង្គម នៃបេឡាជាតិសន្តិសុខសង្គម (បសស) លោក សុក បូរ៉ា បានលើកឡើងថា ប្រព័ន្ធរបបសន្តិសុខសង្គមនៃបេឡាជាតិ បានគ្រប់ដណ្ដប់ស្ទើរគ្រប់អាយុនៃមនុស្សហើយ។ ដោយឡែក លោកថា ក្រុមយុវជនដែលកំពុងបន្តការសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យ ឬយុវជនដែលមានអាយុ១៨ឆ្នាំឡើងដែលមិនស្ថិតក្នុងបន្ទុកគ្រួសារតទៅទៀត នឹងក្លាយជាក្រុមគោលដៅបន្ទាប់។​ 

លោកថា៖«បសស គឺមានសម្រាប់មនុស្សស្ទើរតែគ្រប់គ្នាហើយ ចំពោះគោលដៅបន្ទប់របស់យើងហ្នឹងគឺធ្វើទៅលើសិស្សនិស្សិតហ្នឹងឯង»។

មន្ត្រីគម្រោងនៃកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន(YRDP) កញ្ញា ស៊ូ ម៉ាល័យ មានប្រសានស៍​ថា ប្រព័ន្ធគាំ​ពារ​សង្គម គឺត្រូវគាំពារទៅលើមនុស្សគ្រប់រូប ចាប់តាំងពីពេលដែលពួកគេចាប់កំណើតរហូតដល់អស់ជីវិតទៅវិញ។ កញ្ញា​បញ្ជាក់ថា ចំពោះនិស្សិតដែលរៀននៅតាមសាកលវិទ្យាល័យ ប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម គឺជាផ្នែកមួយសំខាន់នៅក្នុងការគាំពារ និងធានានូវសុខុមាលភាពទៅដល់ពួកគាត់ ដោយសារតែពួកគាត់ក៏មានការប្រឈមទៅនឹងបញ្ហាសុខភាព និងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ដូចពលរដ្ឋទូទៅដែរ។

កញ្ញាថា៖«ប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមសំខាន់ណាស់សម្រាប់សិស្សនិស្សិត គឺអាចជួយគាំពារពួកគាត់ ជាពិសេសផ្នែកថែទាំសុខភាពសម្រាប់ពួកគាត់ កំឡុងដែលពួកគាត់បន្តការសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យហ្នឹង គឺជួយពួកគាត់បានច្រើនណាស់ ដោយគាត់មិនចាំបាច់បារម្ភនៅពេលដែលគាត់ឈឺ គាត់ត្រូវទៅពេទ្យ និងត្រូវចំណាយថវិកា»។

កញ្ញាបានជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាល គួរតែមានគោលនយោបាយគាំពារដែលគិតគូរទៅដល់សិស្សនិស្សិត ដោយហេតុថា​យុវជនគឺជាសរសរទ្រូងនៃប្រទេសជាតិ ហើយក៏ជាធនធានមួយសំខាន់ជំរុញទៅដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ​ផង​ដែរ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា កិច្ចពិភាក្សាស្តីអំពី​ តម្រូវការប្រព័ន្ធការគាំពារសង្គមផ្នែកថែទាំសុខភាពសម្រាប់យុវនិស្សិតតាមគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សា គឺធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងផ្តល់ឱកាសឱ្យ​យុវជនបានឈ្វេងយល់ពី  សារៈ​ប្រយោជន៍នៃប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមផ្នែកថែទាំសុខភាព និងស្វែងរកមតិគាំទ្រក្នុងការបញ្ចូលយុវជនទៅក្នុងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមរបស់រដ្ឋ ដើម្បីឱ្យ​ពួកគេមានឱកាសទទួលបានកិច្ចគាំពារដូចក្រុមផ្សេងទៀតដែរ៕​

សមត្ថកិច្ចរាជធានីភ្នំពេញ នៅមិនទាន់កំណត់មុខសញ្ញាជនដៃដល់ដែលវាយដំលើអ្នក​ជំនាញកសិ​កម្ម លោក​ នី ណាក់ កាលពី៣ខែមុន​បាននៅឡើយទេ ដោយអះអាងថា កំពុង​តែស្រាវ​ជ្រាវ​យ៉ាង​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់លើករណីនេះ ខណៈជនរងគ្រោះមិនរំពឹងថាទទួលបានយុត្តិធម៌។

អ្នកនាំពាក្យស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក​ សំ វិច្ឆិកា បានឱ្យដឹងថា សមត្ថកិច្ចជំនាញបាននិងកំពុងសហការគ្នាយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ក្នុងការស្រាវជ្រាវរកមុខជនសង្ស័យដែលប្រដាប់ដោយដំបងដែកវាយលោក នី ណាក់ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា កន្លងទៅ នៅក្នុងខណ្ឌច្បារអំពៅ បណ្តាលឱ្យរបួសដៃជើង និងបែកក្បាល។

លោកគូសបញ្ជាក់ថា រយៈពេល៣ខែមកនេះ សមត្ថកិច្ចជំនាញមិនទាន់កំណត់មុខសញ្ញាបាននៅឡើយទេ ដោយត្រូវការពេលស្រាវជ្រាវបន្តទៀតសិន។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចការងារនេះ សមត្ថកិច្ចយើងបាននិងកំពុងធ្វើការស្រាវជ្រាវរកជនសង្ស័យ។ អ៊ីចឹងឥឡូវស្ថិតក្នុងដំណើរការស្រាវជ្រាវនៅឡើយទេ ចាំយើងចេញលទ្ធផលយ៉ាងម៉េចចាំយើងជម្រាបជូន»។

នៅពេលដែលអ្នកសារព័ត៌មានសួរថាតើសមត្ថកិច្ចមានរកឃើញតម្រុយអ្វីដែរឬទេ ក្នុងរយៈពេល៣ខែមកនេះ? លោក វិច្ឆិកា បានបញ្ជាក់ថា៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចការងារនេះ ខ្ញុំមិនទាន់បានជម្រាបជូនទេ ព្រោះអីអ្វីៗវាស្ថិតនៅក្នុងការអង្កេតនិងស្រាវជ្រាវ»។

យ៉ាងណា លោក នី​ ណាក់ ដែលជាជនរងគ្រោះលើករណីនេះ បានថ្លែងថា នេះ​មិនមែនជារឿងចម្លែកនោះទេ ចំពោះការអូសបន្លាយលើការវែកមុខរក​ជនដៃដល់​ដែលប្រើហិង្សាលើរូបលោក។ លោកថា សកម្មជន ឬអ្នកដែលហ៊ានបញ្ចេញមតិរិះគន់ជាសាធារណៈ ដូចរូបលោកភាគច្រើន គឺមិនងាយនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌។

លោកចាត់ទុកថាការអូសបន្លាយនេះ ដោយសារតែសមត្ថកិច្ចមិនមានចេតនាចង់វែកមុខជនដៃដល់ ព្រោះលោកថា​កន្លែងកើតហេតុមានកាំមេរ៉ាសុវត្ថិភាពជាច្រើន ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចបែរជាអះអាងថាមិនអាចចាប់បានមុខជនប្រព្រឹត្តច្បាស់ឡើយ។ លោកថា ខុសពីករណីផ្សេងៗដែលអាជ្ញាធរប្រើរយៈពេលខ្លីក្នុងការស្រាវជ្រាវ ដូចជាករណីចូលរំដោះអ្នកទោសគ្រឿងញៀនជនជាតិចិន នៅខេត្តសៀមរាប កាលពីពេលកន្លងទៅជាដើម។

លោកថា៖ «ខ្ញុំគ្មានដែលរំពឹងថាបានទទួលយុត្តិធម៌ទេ មិនចំពោះថារឿងឃាតកម្មហ្នឹង សូម្បីតែពីមុនមកដែលរឿងអយុត្តិធម៌ គ្រាន់តែខ្ញុំនិយាយរឿងមាន់ពាក់ម៉ាស់ហ្នឹង ក៏គេចាប់ដាក់គុកអស់ជិត ២ឆ្នាំដែរ ក៏គ្មានយុត្តិធម៌អីដែរ។ អ៊ីចឹងការរំពឹងចង់ឃើញយុត្តិធម៌ គឺមិនមានទេសម្រាប់រូបខ្ញុំ»។

អ្នកជំនាញកសិកម្មដែលត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខជាច្រើននាក់ ព្រួតវាយកាលពីកញ្ញាកន្លងទៅដដែលបារម្ភថា កម្ពុជានឹងជួបវិបត្តិសង្គមធ្ងន់ធ្ងរប្រសិនបើនៅតែប្រកាន់និន្នាការ និងអនុវត្តច្បាប់ស្តង់ដារ២បែបនេះទៀត។

លោកបារម្ភថា៖ «ឱ្យតែអ្នកណាដែលមាននិន្នាការមិនស្របជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាល មានរឿងអ្វីកើតឡើងមិនងាយនឹងទទួលបានយុត្តិធម៌ ឬក៏ទទួលបានការការពារសិទ្ធិឱ្យបានស្មើភាពគ្នាចំពោះប្រជាពលរដ្ឋទូទៅនោះទេ»។

ជុំវិញករណីនេះ នាយកទទួលបន្ទុកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត មាន​ប្រសាសន៍ថា ការអូសបន្លាយពេលស្រាវជ្រាវនេះ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីអសមត្ថភាពរបស់ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចឡើយ ព្រោះមានករណីមួយចំនួនផ្សេងទៀត សមត្ថកិច្ចអាចវែកមុខបានក្នុងរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ។ យ៉ាងណា លោកថា មានតែករណីសកម្មជនបក្សប្រឆាំង និងអ្នកដែលហ៊ានបញ្ចេញមតិរិះគន់រដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះទេ ដែលសមត្ថកិច្ចអូសបន្លាយពេល ធ្វើឱ្យមានការរិះគន់លើការអនុវត្តន៍ច្បាប់របស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា។

លោកថ្លែងថា៖ «ករណីមួយចំនួនទៀត ដូចជា សមត្ថកិច្ចស្រាវជ្រាវ និងស៊ើបអង្កេតលឿនណាស់ រកជនដែលប្រព្រឹត្តហ្នឹងលឿន​ ប៉ុន្តែដោយសាររឿងនេះយើងឃើញថាកាម៉េរាក៏មាន ហើយការប្រព្រឹត្តិហ្នឹងវាហាក់ដូចជាមានសញ្ញាណ​ខ្លះក្នុងការស៊ើបអង្កេត និងធ្វើការស្រាវជ្រាវ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញមកដល់ឥឡូវរកមុខសញ្ញា ឬជនដែលពាក់ព័ន្ធមិនទាន់ឃើញ»។

ជាមួយគ្នា លោក អំ សំអាត ទទូចឱ្យអាជ្ញាធរបន្តស្រាវជ្រាវលើករណីនេះ ឱ្យបានរហ័សតាមដែល​​អាចធ្វើទៅបាន ចៀសវាងរងការរិះគន់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថា មានពាក់ព័ន្ធនឹងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។

បើតាម លោក នី ណាក់ លោកត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខចំនួន ៤នាក់ ក្នុងចំណោមមនុស្ស ៨នាក់ ព្រួតវាយនៅក្នុងខណ្ឌច្បារអំពៅ រាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងពេលដែលលោកកំពុងជិះម៉ូតូជាមួយ​ភរិយា ចេញពីឃ្លាំងជីកំប៉ុសនៅព្រែកថ្មី ជិតវត្តចំពុះក្អែក កាលពីរសៀលថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅ។

ជនរងគ្រោះដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ្នកហ៊ានរិះគន់ពីភាពអវិជ្ជមានរបស់រដ្ឋាភិបាលរូបនេះ បានរម្លឹកថា ការរងអំពើហិង្សានេះកើតឡើងក្រោយពេលដែលលោកបានសរសេររិះគន់ក្រសួងការងារជុំវិញរបាយការណ៍ថាពលរដ្ឋកម្ពុជាចំនួន៩៩ភាគរយមានការងារធ្វើ និងរិះគន់ដល់មន្ត្រីនៃក្រសួងកសិកម្មថាចុះជួបកសិករដើម្បីតែថតរូប ប៉ុន្តែមិនបានជួយដោះស្រាយបញ្ហាជូនពួកគេ។​

លោកឱ្យដឹងដែរថា នៅក្នុងហេតុការណ៍នោះ លោកបានរងរបួសបែកក្បាលជាង៣០ថ្នេរ និងរបួសដៃជើង ដោយការវាយនឹងដំបងដែក ដែលបណ្តាលឱ្យបាត់បង់ឈាមច្រើន និងត្រូវសម្រាកព្យាបាលជិត២ខែ៕

សមាសភាពក្បាលម៉ាស៊ីននៃ​គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ដែលទើបចូលកាន់តំណែង​ថ្មី ប្តេជ្ញាអនុវត្តតាមច្បាប់ជាធរមាន ដើម្បីរៀបចំ ចាត់ចែង និងគ្រប់គ្រងការបោះឆ្នោត ឱ្យប្រព្រឹត្តទៅ​ដោយ​សេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។

កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ សមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំ គ.ជ.ប ក្នុងអាណត្តិថ្មី​ចំនួន ០៩រូប មកពី ៣ភាគី ក្នុងនោះមាន ៤រូប​ មក​ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា, ៤រូបមក​ពីគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និង​មួយ​​រូប​ទៀត ​តំណាងឱ្យតួអង្គឯករាជ្យ បានស្បថ និង​ចូលកាន់តំណែងជាផ្លូវការ។ ការ​ជ្រើស​រើស​សមាស​ភាព​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ស្ថាប័ន​រៀប​ចំ ​គ.ជ.ប សាជា​ថ្មី ក្រោយពី​​គណបក្ស​ហ៊្វុន​​ស៊ិន​ប៉ិច​ឈ្នះ​បាន ​៥​អាសនៈ ​ក្នុង​ចំណោម​អាសនៈ​សរុប​ចំនួន​ ១២៥ នៅ​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ថ្នាក់​ជាតិ​កាល​ពី​ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០២៣។

យោងតាមព្រះរាជក្រឹត្យ ចេញផ្សាយនៅ​ថ្ងៃ​ទី១៣ ខែធ្នូនេះ សម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានត្រាស់បង្គាប់តែងតាំងមុខតំណែង ​លោក​ ប្រាជ្ញ ចន្ទ ជា​ប្រធាន លោក ជឺ ចំណាន ជា​អនុ​ប្រធាន លោក មាស សទិ លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ លោក សោម សូរីដា លោក ហេង ស៊ីឡេង លោក យិច សមិទ្ធិ លោក ហ៊ែល សារ៉ាត់ និងលោក ហង្ស ពុទ្ធា ជា​សមាជិក ក្នុងថ្នាក់​នាំ​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោតអាណត្តិទី៩​ថ្មី។

ក្នុងពិធីប្រកាសចូលកាន់តំណែង ប្រធាន អនុប្រធាន និងសមាជិក នៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) នាព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ លោកប្រាជ្ញ ចន្ទ ប្រធាន គ.ជ.ប ថ្លែងថា យោងតាមស្មារតីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលជាស្ថាប័នឯករាជ្យមួយត្រូវបានបង្កើតឡើង នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៩៨ ដើម្បីរៀបចំ ចាត់ចែង និងគ្រប់គ្រងការបោះឆ្នោតនានានៅកម្ពុជា ហើយបើគិតមកដល់បច្ចុប្បន្ន គណៈកម្មាធិការជាតិនេះ បានរៀបចំ ចាត់ចែង និងគ្រប់គ្រងការបោះឆ្នោតទាំងសកល ទាំងអសកល បានចំនួន ១៧លើករួចមកហើយ ស្របតាមគោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជាធរមាន។

លោកថ្លែងថា៖«ក្នុងនាមគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលទើបទទួលបាននូវការតែងតាំងថ្មី ខ្ញុំសូមធ្វើការប្តេជ្ញាយ៉ាងមោះមុតប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ថា រូបខ្ញុំ រួមជាមួយនឹងឯកឧត្តមអនុប្រធាន និងឯកឧត្តមសមាជិក គ.ជ.ប ទាំងអស់ នឹងខិតខំប្រឹងប្រែង យកអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្ត ប្រាជ្ញា ស្មារតី ដើម្បីបន្តដឹកនាំស្ថាប័ន គ.ជ.ប ក្នុងការបំពេញតួនាទី ភារកិច្ចរៀបចំ ចាត់ចែង និងគ្រប់គ្រងការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខជាបន្តបន្ទាប់តាមការកំណត់នៃច្បាប់ ឱ្យបានកាន់តែប្រសើរឡើងស្របតាមច្បាប់ បទបញ្ជា និងនីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោត សំដៅធានាឱ្យការបោះឆ្នោតនីមួយៗប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តធម៌ និងបង្កើន​ការ​ជឿទុកចិត្តពីសំណាក់ម្ចាស់ឆ្នោត និងភាគីពាក់ព័ន្ធនានា»។

លោក​ សុខ ឥសាន​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា បានលើកឡើងថា គ.ជ.ប ជាស្ថាប័នចាត់តាំងមួយដោយឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត ក្នុងការរៀបចំដំណើការបោះឆ្នោត តាមតួនាទី កាតព្វកិច្ច ភារកិច្ច ផ្អែកទៅលើច្បាប់ជាធរមាន។ លោកបន្តថា ទោះបីមានគណបក្សប្រឆាំងមួយចំនួន ចោទថា គ.ជ.ប មិនឯករាជ្យយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែនៅពេល គ.ជ.ប អនុវត្តតាមភារកិច្ច និងកាតព្វកិច្ច ដែលច្បាប់បានចែង នោះហើយជាអព្យាក្រឹតរបស់ គ.ជ.ប។

លោកបន្ថែមថា៖«ខ្ញុំយល់ថា បើគេ[គ.ជ.ប]អនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមតួនាទី ភារកិច្ចរបស់គេ ហើយអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាម​នីតិវិធីដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោត ចឹងអាហ្នឹងវាបញ្ជាក់ពីឯករាជ្យភាព និងអព្យាក្រឹតភាពរបស់គ.ជ.បហើយ»។

អ្នកនាំពាក្យ​គណបក្សហ៊្វុន​ស៊ិន​ប៉ិច លោក ញឿន រ៉ាដែន ប្រាប់​Newsroom Cambodia​ថា គណបក្សនឹងបន្តប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងមុតមាំ ចំពោះសមាសភាពទាំង៤រូប នៅក្នុងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត មកពីកូតាខាងគណបក្សហ៊្វុន​ស៊ិន​ប៉ិច ដោយ​ធ្វើយ៉ាងណាធានាឱ្យស្ថាប័នមួយនេះ អាចបម្រើឱ្យគ្រប់គណបក្សនយោ​បាយ និងប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបអាចជឿទុកចិត្តបាន។

លោកអះអាងថា៖«ខិតខំយ៉ាងណា ឱ្យស្ថាប័ន[គ.ជ.ប]មួយនេះ កាន់តែទទួលបាននូវការទុកចិត្តពីប្រជារាស្ត្រខ្មែរ ក៏ដូចជាគ្រប់គណបក្សនយោបាយសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខនេះ»។

តាមមាត្រា​៣ នៃច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ចែងថា គ.ជ.ប ត្រូវអនុវត្តសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួនដោយឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត ដើម្បីធានាឱ្យការបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ស្របតាមគោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស។ សមាជិកទាំងឡាយនៃ គ.ជ.ប គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ត្រូវមានជំហរអព្យាក្រឹតឥតលម្អៀងក្នុងការអនុវត្តការងារបោះឆ្នោត។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ការ​បោះឆ្នោត​នៅ​កម្ពុជា និចហ្វិក លោក សំ គន្ធាមី រំពឹង​ថា សមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំ​​ គ.ជ.ប ​ថ្មី នឹងដឹកនាំស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះបាន​​ល្អ​ប្រសើរ​ក្នុង​អាណត្តិ​នេះ ព្រោះ​ថា សមាជិក​ទាំង​​នោះមកពីគណបក្សចម្រុះក្នុងរដ្ឋសភា​ និងមាន​តំណាងតួអង្គឯករាជ្យ។ លោក​បន្ត​ថា គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ថ្មី ត្រូវ​តែ​អនុវត្ត​ច្បាប់ និង​ធានា​ថា ស្ថាប័ន​នេះ​មាន​ភាព​ឯករាជ្យ។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា សមាជិក គ.ជ.ប ដែល​ចេញ​គណបក្ស​ទាំង​ពីរ​នៃ​រដ្ឋសភា​ហ្នឹង អនុវត្ត​ទៅ​តាម​គោលការណ៍​ច្បាប់ ច្បាប់​ស្ដីពី​ការ​បោះ​ឆ្នោត គោរព និង​ឆន្ទៈ​សិទ្ធិពលរដ្ឋ និង​សិទ្ធិ​នយោបាយ ដើម្បី​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​មាន​ជំនឿ​ទៅ​លើ​សមាជិក គ.ជ.ប ដែល​ជា​គណៈកម្មាធិការ​ឯករាជ្យ​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត»។

សូមរំលឹកថា សមាស​ភាព​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​ដឹក​នាំ​ស្ថាប័ន​ គ.ជ.ប ​ទាំង ​៩រូប ​មាន​អាណត្តិ​បំពេញ​ការងារ​រយៈ​ពេល​ ៥​ឆ្នាំ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​ករណី​ដែល​ខក​ខាន​មិន​បាន​រៀប​ចំ​សមាស​ភាព​គណៈ​កម្មាធិការ​ជាតិ​រៀប​ចំការ​បោះ​ឆ្នោត ​គឺ​សមាស​ភាព​មាន​ស្រាប់​ ត្រូវ​អនុវត្ត​ការងារ​របស់​ខ្លួន​បន្ត​ទៀត ​និង​មាន​សមត្ថ​កិច្ច ដើម្បី​ចាត់​ចែង​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ស្រប​តាម​ច្បាប់​ជា​ធរមាន។ នេះ​បើ​យោង​តាម​ច្បាប់​ស្តី​ពី ​«ការ​រៀប​ចំ ​និង​ការ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៃ​គណៈ​កម្មាធិការ​ជាតិ​រៀប​ចំការ​បោះ​ឆ្នោត» ឆ្នាំ២០១៥៕

មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល អះអាងថា កម្ពុជា មិន​បានផ្តល់គោលការណ៍អនុញ្ញាតតាមសំណើ​ក្រុម​ហ៊ុន Vingroup របស់ប្រទេសវៀត​ណាម ដែលចង់បើកក្រុមហ៊ុន​តាក់ស៊ីដោយប្រើរថយន្ត​អគ្គិសនី នៅរាជធានីខេត្តចំនួន ៣ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានោះទេ។

ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បានលើកឡើង​ថា កាលថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ មានបណ្តាយផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន​មួយចំនួន បានផ្សព្វផ្សាយថា ក្រុម​ហ៊ុន Vingroup របស់វៀតណាម គ្រោងបើកក្រុមហ៊ុនតាក់ស៊ីដោយ​ប្រើរថយន្តអគ្គីសនីចំនួន ២ ៥០០​គ្រឿង នៅរាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តព្រះសីហនុ និងខេត្តសៀមរាប ដែលធ្វើឱ្យសាធារណជន​មួយចំនួន យល់ច្រឡំថា ក្រុមហ៊ុននេះនឹងមកបើកអាជីវកម្ម​នៅកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០២៤។

សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់​អ្នកនាំពាក្យ បានបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងជំនួបជាមួយ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅរដ្ឋធានីហាណូយ ប្រទេសវៀតណាម កាលពីរសៀលថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣នោះ ប្រធានក្រុមហ៊ុន Vingroup ពិតជាបានលើកសំណើ និងបានបង្ហាញបំណងចង់មកវិនិយោគបើកក្រុមហ៊ុនតាក់ស៊ីដោយប្រើរថយន្តអគ្គិសនីនៅកម្ពុជាពិតមែន។

ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យបានគូសបញ្ជាក់ថា៖«នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មិនបានផ្តល់​គោលការណ៍អនុញ្ញាតតាមសំណើរបស់ក្រុមហ៊ុននោះទេ»។

អ្នកបើកបររថយន្តតាក់ស៊ីនៅកម្ពុជាម្នាក់ លោក​​​​ យឺន បញ្ញាវណ្ណ វ័យ ៥៧ឆ្នាំ បានសាទរដែលរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា មិនបានផ្តល់ការអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនរបស់​វៀតណាមមកវិនិយោគ​បើកក្រុមហ៊ុន​តាក់ស៊ីនៅកម្ពុជា។ លោកថា ប្រសិនបើមានការអនុញ្ញាតលើ​សំណើនេះ នោះនឹងធ្វើឱ្យ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​អាជីវកម្ម និងជីវភាព​របស់​​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដែលមានមុខរបរជាអ្នកបើករថយន្តឈ្នួល។   

លោកថ្លែងថា៖«រឿងហ្នឹង​តាមដែលខ្ញុំយល់​ប៉ះពាល់ដល់ទៅអាជីវកម្ម​ចំពោះអ្នករត់តាក់ស៊ីជាប្រចាំ​ហ្នឹង សម្រាប់​ខ្ញុំមាន​តែ​ភ្ញៀវពីប្រទេសផ្សេងអីទៅ​ ខ្ញុំទៅតាម​ប្រលាន​អីចឹង និងអ្នកសិទ្ធិស្នាល ប្រសិនជាអ្នក[នោះបើករថយន្តឈ្មួល​រកស៊ីជា​]ប្រចាំ[ថ្ងៃ]អីអាចប៉ះពាល់។ តែ ២ ៥០០គ្រឿង វាធ្លាក់មកដល់ណា​ ចង់មិនចង់​វាមានការ​ប៉ះពាល់ ព្រោះអីអាជីវករ​របស់​យើងម្នាក់ៗ មានតែរត់តាក់ស៊ី»។

ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ​នៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ លោក វន់ ពៅ មានប្រសាសន៍​ថា ជារឿងដ៏ល្អមួយសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលរដ្ឋាភិបាលមិនបានផ្តល់គោលការណ៍អនុ​ញ្ញាត​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុនវៀតណាម បើកក្រុមហ៊ុនតាក់ស៊ីដោយប្រើអគ្គិសនី​ចូលក្នុងប្រទេស ខណៈប្រជា​ពលរដ្ឋដែល​ប្រកប​របរបើករថយន្តតាក់ស៊ី ឬរថយន្តឈ្នួល កំពុងតែជួបបញ្ហាចំណូលធ្លាក់ចុះ។

លោកបានថ្លែងថា៖«បើរដ្ឋភិបាលឱ្យ​ក្រុមហ៊ុនតាក់ស៊ី​វៀតណាម វិនិយោគនៅស្រុកខ្មែរ ខ្ញុំយល់​ឃើញ​ថា វា​មិន​ទាន់ពេលវេលាដល់កម្រិត​ហ្នឹង​ទេ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ អ្នកប្រកបមុខរបរដឹក​ជញ្ជូន អ្នករត់រម៉ក[កង់បី]ក្តី ប្រាក់ចំណូលកំពុងធ្លាក់ចុះ និងអតិថិជន។​ ប្រសិនជាយើង[ឱ្យ​]វិនិយោគលើ​​មុខរបរ​ពួកគាត់ដែរ អានឹងមានន័យថា គឺកំពុងតែដណ្តើមច្បាំងច្បោះប្រជាពលរដ្ឋប្រកប​មុខរបរដឹកជញ្ជូនហ្នឹង​ហើយ អីចឹងខ្ញុំគិតថា រដ្ឋាភិបាល​គិតពិចារណាឱ្យ​បាន​ខ្ពស់ទាក់​ទង​ការ​វិនិយោគមួយៗ ថា​ប៉ះពាល់យ៉ាងណាចំពោះពលរដ្ឋខ្មែរ។ ចំណេញ ឬក៏ខាត លោកគិតច្បាស់លើចំណុចហ្នឹង​ផងដែរ»៕

ប្រជាសហគមន៍បឹងតាមោកចំនួន ២នាក់ ក្នុងចំណោម៣នាក់ បានចូលបំភ្លឺនៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្ដឹងប្រឆាំងអ្នករាជការសាធារណៈ និងហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស។

ក្នុងដីកាបង្គាប់ឱ្យចូលខ្លួនជាលើកទី២ របស់ចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក លឹម សុគន្ធារ៉ា បានដាក់កំហិតឱ្យ​ អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា អ្នកស្រី សឿន ស្រីសុទ្ធ និង អ្នកស្រី ស៊ា ដាវី ត្រូវចូល​បំភ្លឺនៅតុលាការ នា​ថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ទាក់ទិននឹងការ «យកឈើ​ចាក់បំបុកក្រុមការ​ងារ​រដ្ឋបាលខណ្ឌចុះរៀបចំសណ្ដាប់ធ្នាប់» កាលពីថ្ងៃទី០៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣។

ថ្លែងទៅកាន់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននៅខាងមុខតុលាការបន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការសាកសួរ អ្នកស្រី ស៊ា ដាវី ដែលរង​ការចោទ​ក្នុងសំណុំរឿងនេះ ​មានប្រសាសន៍ថា ចៅក្រមបានសាកសួរពីការប្រើហិង្សា គប់ដុំថ្ម ការរស់នៅគ្មានរបៀបរៀបរយ ថែមទាំងលើកយកភស្តុតាងជារូបភាពអ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា កាន់ដុំថ្មនៅក្រោយផ្ទះប្រជាសហគមន៍អំឡុងពេលកើតហេតុ [ថ្ងៃទី០៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣] មកសួរនាំ។ ប៉ុន្តែ អ្នកស្រី ដាវី តបថា សកម្មភាពក្នុងរូបភាពនោះ គឺអ្នកស្រី សុភា បានកាន់ដុំថ្មក្រោយអាជ្ញាធរចាកចេញពីកន្លែងកើតហេតុរួចហើយ។

អ្នកស្រីបានបន្តបដិសេធ ចំពោះការសួរនាំរបស់ចៅក្រមពាក់ព័ន្ធនឹងការចោទប្រកាន់របស់តំណាង​អយ្យការថា បានប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា និងគប់ដុំថ្មដាក់អាជ្ញាធរ។

អ្នកស្រី និយាយថា៖«សម្រាប់ពួកខ្ញុំដែលជាប់ចោទ ០៣នាក់នេះ ពួកខ្ញុំអត់បានធ្វើអំពើហិង្សាទេ។ ពួកខ្ញុំគ្រាន់កាន់ទូរសព្ទថតឡាយពេលអាជ្ញាធរចុះកាត់[ស្ពានឈើ] តែពួកខ្ញុំ បែរពួកខ្ញុំជាទទួលរងអាជ្ញាធរប្ដឹងឡើងតុលាការថា ពួក​ខ្ញុំប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាវាយអាជ្ញាធរ យកឈើចាក់បំបុកជាការចោទប្រកាន់​លាបពណ៌ ដោយមិនខ្មាស់អៀនលើពលរដ្ឋខ្លួនឯង»។

អ្នកស្រី ដាវី បន្តថា តុលាការបានអះអាងថា ទីតាំងកើតហេតុនៅផ្លូវលេខ១៥១ ខាងមុខលំនៅឋានសហគមន៍ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងស្ថិតនៅខាងក្រោយផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋ។

ក្នុងការសួរដេញដោលព្រឹកនេះ បើតាមអ្នកស្រី ដាវី ឱ្យដឹងថា ចៅក្រមស៊ើបសួរបដិសេធក្នុងការឃុំខ្លួនប្រជាសហគមន៍ តាមការស្នើសុំពីព្រះរាជអាជ្ញា ដោយតម្រូវឱ្យធ្វើកិច្ចសន្យាមិនផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅ និងចូលបំភ្លឺរាល់ការកោះហៅរបស់តុលាការ។

ជុំវិញករណីនេះ ប្រជាសហគមន៍ ធ្លាប់បានអះអាងថា ជនបង្កហេតុគឺជាអាជ្ញាធរ ដែលប្រដាប់ដោយរណារ និងបាន​ចុះមកកាប់បំផ្លាញស្ពានឈើរបស់ពលរដ្ឋ ហើយបណ្ដាលឱ្យពលរដ្ឋរងរបួសថែមទៀត​។

ចំណែក អ្នកស្រី សឿន ស្រីសុទ្ធ ដែលបានចូលទៅបំភ្លឺនៅតុលាការដែរនោះ ក៏បាន​បដិសេធចំពោះការចោទដែរថា អ្នកស្រី​បានកាន់ឈើ និងចាក់បំបុកអាជ្ញាធរនៅថ្ងៃកើតហេតុ។

អ្នកស្រី និយាយថា៖«ខ្ញុំយល់ឃើញថាវាពិតជាអយុត្តិធម៌សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ»។

Newsroom Cambodia ពុំអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះពី​ចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក លឹម សុគន្ធារ៉ា បានទេ។

បើតាមអង្គការសង្គមស៊ីវិល គិត​មកដល់ពេលនេះ មានប្រជាសហគមន៍​បឹងតាមោកចំនួន៩នាក់​ហើយ ដែលរងពាក្យបណ្ដឹងទាក់ទិននឹងការតវ៉ាដីធ្លីនេះ ក្នុងនោះមានពលរដ្ឋ​​ខ្លះរងការចោទប្រកាន់ចំនួន​ ២ករណី ខណៈពលរដ្ឋ​​ខ្លះទៀត​រងការចោទប្រកាន់មួយ​​ករណី។

អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្សនៃមជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សុផាត អំពាវនាវឱ្យតុលាការអនុវត្តតាមនីតិវិធីច្បាប់ ដើម្បីផ្តល់​យុត្តិធម៌ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយជៀសវាងគ្រាន់តែយកភស្តុតាងចេញពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានជាអំណះអំណាង។

លោកបន្តថា៖«យើងសំណូមពរឱ្យតុលាការពិនិត្យមើលម្ដងទៀត ហើយអាចទម្លាក់ការចោទប្រកាន់លើប្រជាពលរដ្ឋ ពួក​គាត់អត់មានធ្វើអ្វីខុស នៅពេលណាដែលដីគាត់ត្រូវបានបោះបង់ ក្រុមហ៊ុនរំលោភទីតាំងដីរបស់គាត់បើសិនជាមិនឱ្យគាត់ទាមទាររកដំណោះស្រាយតវ៉ាអី តើគាត់ទៅកន្លែងណា»។

អភិបាលខណ្ឌព្រែកព្នៅ លោក  ធឹម  សំអាន បដិសេធផ្តល់សម្ភាសន៍ ដោយឱ្យអ្នកសារព័ត៌​មាន​ សួរលោកដោយផ្ទាល់នៅអធិការរដ្ឋាននគរបាលខណ្ឌព្រែកព្នៅ។

ក្នុងការចូលបំភ្លឺកាលពីព្រឹកថ្ងៃម្សិលមិញនេះ គឺពុំមានវត្តមាន អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា តំណាងសហគមន៍បឹងតាមោក ដែល​រងការចោទប្រកាន់ដែរនោះទេ ខណៈបច្ចុប្បន្ន​អ្នកស្រី​បាន​គេច​ខ្លួន​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ជិតខាងកម្ពុជា​ ដើម្បី​ស្វែង​រក​សិទ្ធិ​ជនភៀស​ខ្លួន​ កាលពីអំឡុងខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣​នេះ​៕

ព្រះសង្ឃ និងយុវជននៃសមាគមបណ្ណាល័យគំនិត បណ្តុះគំនិតកុមារជិត ២០០នាក់ នៅសាលាដូងលើភ្នំគិរីរម្យ ស្រុកភ្នំស្រួច ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ឱ្យយល់ពីតម្លៃសីលធម៌ និងអំណាន ដែលជាផ្នែកមួយជួយដល់វិស័យអប់រំ។

ការបណ្តុះគំនិតនេះ ធ្វើឡើងតាមរយៈកម្មវិធីអប់រំសីលធម៌ និងលើកកម្ពស់អំណានដល់កុមារក្រីក្រ និងកំព្រានៅតាមជនបទ ក្នុងនោះ​ក៏មាន​ការផ្តល់ឱ្យកុមារនូវអាវរងា អាហារនៃក្តីស្រឡាញ់ កាលពីថ្ងៃទី០៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។

ប្រធានសមាគមបណ្ណាល័យគំនិត ព្រះតេជព្រះគុណ រឹម ណាំឈាវ មានថេរដីកាថា ការប្រារព្ធកម្មវិធីនេះឡើង ក្នុងគោលបំណងស្នូលធំចំនួន៤ ក្នុងនោះមានការ​បង្កើននូវគុណតម្លៃនៃសីលធម៌ ប្រាជ្ញាស្មារតីដល់យុវជន និងកុមារ, បណ្តុះផ្នត់គំនិតឱ្យ​យុវជនចូលរួមស្រឡាញ់ និងការពារបរិស្ថានធម្មជាតិ, ផ្សព្វផ្សាយអំពីសីលធម៌តាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនាផ្សារភ្ជាប់ និងជីវិត និងផ្តល់ក្តីស្រលាញ់ជូនកុមារទាំងអស់គ្នា ដើម្បីស្នាមញញឹម និងក្តីសង្ឃឹម។

ព្រះអង្គមានថេរដីកាថា៖ «យើងដឹងថាការងារសង្គម គឺជាការងាររបស់យើងទាំងអស់គ្នា ដោយមានពាក្យខ្លីមួយថា បញ្ហាសង្គម គឺជាបញ្ហារបស់យើងទាំងអស់គ្នា ចឹងយើងមិនអាចមិនអើពើបានទេ នៅពេលសង្គមកំពុងជួបបញ្ហា»។

ព្រះតេជព្រះគុណ បន្តថា កម្មវិធីនេះ ក៏មានបំណងចង់បណ្តុះផ្តត់គំនិតកុមារ និងយុវជនឱ្យស្រឡាញ់ការសិក្សា​រៀនសូត្រ ជាពិសេសអំណាន ដូច្នេះហើយទើបសមាគមនាំយកសៀវភៅអាន និងបង្កើតសកម្មភាពនាំក្មេងៗអានសៀវភៅ។

ព្រះអង្គមានថេរដីកាបន្ថែមថា៖ «សូមលើកទឹកចិត្តឱ្យយុវជនទាំងអស់ ក្លាហានក្នុងការចូលរួម ក្លាហានក្នុងការចែករំលែកនូវអ្វីដែលខ្លួនឯងបានដឹង បានឃើញ ជាពិសេសចូលរួមដោះស្រាយនូវបញ្ហាសង្គម គឺជាតួនាទី កាតព្វកិច្ចរបស់យើងក្នុងនាមជាជនសង្គម ព្រោះកាលណាយុវជនចំណាយពេលលើកិច្ចការសង្គម នោះពួកគេនឹង​មិន​ទៅផឹក​សុរា គ្រឿងញៀន និងអបាយមុខផ្សេងៗ»។

ចំណែកឯកញ្ញា បូ ស្រីនីត ជានិស្សិតនៃសាកលវិទ្យាល័យមេគង្គកម្ពុជា រៀនជំនាញធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ ហើយក៏ជាអ្នកស្ម័គ្រចិត្តមួយរូបនៃសមាគមបណ្តាល័យគំនិត យល់ឃើញថា សុខភាព និងការអប់រំកុមារពិតជាមានសារៈសំខាន់ ខណៈបច្ចុប្បន្នជា​សម័យឌីជីថល ជាហេតុឱ្យ​កុមារមួយចំនួនមានទូរស័ព្ទកាន់​ពេញដៃតាំង​ពី​ក្មេង ដែលនាំឱ្យពួកគេលែងខ្វល់ខ្វាយពីការអានសៀវភៅ ហើយខ្លះទៀតសម្រេចបោះបង់ការសិក្សា នាំឱ្យប្រទេសបាត់បង់ធនធានទំពាំងស្នងឬស្សី។

កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុងនាមជាយុវតីរស់​នៅក្នុងសង្គមបានសង្កេតឃើញថា មានអំពើ​ឃាតកម្ម ហិង្សាមានការកើនឡើងរៀងរាល់ថ្ងៃ ទាំងអស់នោះដោយសារតែពួកគេមិនទទួលបានការអប់រំ បណ្តុះបណ្តាលផ្នត់គំនិត មិនអាចគិតគូរដឹងខុសត្រូវ សេពគប់ខុស ភ្លើតភ្លើនជាច្រើន»។

តំណាងសាលាដូងភ្នំគិរីរម្យ លោកគ្រូ អ៊ុក ឧត្តម បានលើកឡើងថា កន្លងមក សាលាបានបណ្តុះបណ្តាល និងបង្ហាត់​បង្រៀនជាច្រើនមុខវិជ្ជា ដូចជា ភាសាខ្មែរ គណិត អង់គ្លេស និងកុំព្យូទ័រជាដើម អាស្រ័យទៅលើកម្រិតសមត្ថភាពរបស់សិស្ស ហើយ​កិច្ចការបង្រៀនទាំងអស់នេះ ដំណើរការទៅបាន ព្រោះមានមហាជនខ្មែរបានបរិច្ចាគថវិកា​ ដើម្បីផ្តល់ជាប្រាក់ខែដល់គ្រូបង្រៀន។ ជាមួយនេះ លោកថា ក៏មានសប្បុរជនមួយចំនួនទៀត បានមកដល់សាលាផ្ទាល់ ដើម្បីធ្វើកម្មវិធីនានា ដូចជាការ​លើកទឹកចិត្ត អប់រំសីលធម៌ និងចែកសម្ភារៈដល់កុមារៗ​ជាដើម។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «កាលដែលសាលាបង្កើត៦ឆ្នាំមកនេះ យើងពិតជាមិនអាចប្រកែកបានទេ ថាក្មេងមួយចំនួន​ដែលគាត់ទម្លាប់សុំទានគេ លុតជង្គង់សុំគេតាមថ្នល់ហ្នឹង [ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន​]ត្រូវបានកាត់បន្ថយសឹងមួយរយភាគរយហើយ ហើយក្មេងៗប្តូរពីទម្លាប់សុំគេ មកពាក់ឯកសណ្ឋានសិស្សចូលសាលា នេះក៏ព្រោះសប្បុរជនមកចូលរួមជួយឧបត្ថម្ភ ដូចថ្ងៃនេះ ខាងសមាគមបណ្ណាល័យគំនិតជាដើម»។

កុមារី ទ្រី រក្សា រៀនថ្នាក់ទី៥​ បានឱ្យដឹងថា រូបគាត់​បានចូលរៀននៅសាលាដូង​ តាំងពីសាលានេះបង្កើតដំបូងអំឡុងឆ្នាំ២០១៧ តែចូលរៀនដំបូងៗរូបគាត់មិនចង់រៀនទេ ព្រោះរវល់ទៅធ្វើផ្លូវ ដើម្បីសុំថវិកាពីភ្ញៀវទេស​ចរណ៍។ តែ​យ៉ាងណា កុមារីរូបនេះថា ​នៅពេលឃើញសប្បុរជនច្រើនផ្តល់ការអប់រំផ្សេងៗ និងសារសំខាន់នៃការសិក្សា ព្រមទាំងមានជាអំណោយផងនោះ ជាហេតុផលជំរុញរូបគាត់​ យល់ឃើញអំពីតម្លៃនៃការសិក្សា និងប្រឹង​ប្រែង​រៀន​សូត្រ​វិញ។

កុមារី ទ្រី រក្សា បញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំរីករាយណាស់ ដែលបានឃើញបងៗមកដល់សាលាដូង ហើយចែករំលែកចំណេះដឹង និងនិយាយរឿងផ្សេងៗឱ្យពួកយើងស្តាប់ ហើយខ្ញុំនៅពេលអនាគតចង់ដូចពួកបងៗដែរ»។

សូមបញ្ជាក់ថា សាលាដូង បានសាងសង់ឡើងនៅដើមឆ្នាំ២០១៧ លើផ្ទៃដី ១ហិកតា សម្បទានដោយរដ្ឋ។ សាលានេះ បង្រៀនសិស្សកម្រិតបឋមសិក្សា គឺចាប់ពីថ្នាក់ទី១ ដល់ទី៦ ដែលបច្ចុប្បន្នមានសិស្សានុសិស្សកំពុងសិក្សាចំនួន ១៨១នាក់។

បើតាមលោក អ៊ុក វណ្ណដេ ស្ថាបនិកសាលាដូងគិរីរម្យ បានសាងសង់សាលានេះឡើងក្រោមគោលគំនិតធំៗចំនួន២ គឺកែច្នៃសំរាម និងចូលរួមបណ្ដុះចក្ខុវិស័យដល់កុមារ៕