fbpx
Home Blog Page 41

មន្ត្រី​លី​កា​ដូថាសកម្មភាពអាជ្ញាធរចុះចាប់ខ្លួនមនុស្ស៤នាក់ក្នុង​ការិយាល័យ​របស់ខ្លួន ជាការរំលោភបំពាន

មន្ត្រីអង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (ហៅកាត់ថាអង្គការ​លីកាដូ) បានចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់​មន្ត្រីនគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដែលចុះចាប់ខ្លួនមនុស្ស​ ៤នាក់ នៅក្នុងការិយាល័យរបស់ខ្លួន និងតម្រូវឱ្យ​បុគ្គលិកអង្គការនេះលុបរូបភាពពីសកម្មភាពនោះ ថាជាការរំលោភបំពានលើការបំពេញការងាររបស់ពួកគេ។ ​

កាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ អង្គការ​លី​កា​ដូ បាន​ចុះផ្សាយអត្ថបទខ្លីមួយនៅលើទំព័រហ្វេស​ប៊ុក​ផ្លូវការ​របស់ខ្លួនថា ​មន្ត្រី​នគរបាល​ចំនួន​ ៦នាក់​ ដែលស្លៀកពាក់ស៊ីវិលបាន​ចូលក្នុង​បរិវេណ​ការិយាល័យ​​លី​កា​ដូ ​ខេត្ត​​បន្ទាយ​​មាន​ជ័យ​ ​ហើយ​បាន​ចាប់​ខ្លួនមនុស្ស​ចំនួន​​ ៤នាក់​ ​ដែល​ពួកគេកំពុង​ទទួលការ​ប្រឹក្សា​យោបល់​ផ្នែក​ច្បាប់​ ​ទាក់ទង​នឹង​ករណី​សកម្មជនម្នាក់ ​លោក​ ​កង​ ​សារ៉ន ដែល​កំពុង​ជាប់​ក្នុង​ពន្ធ​នាគា​រ​​ ខណៈលោក កង សារ៉ន ទទួល​បានការ​ការពារ​ក្តី​តាម​ផ្លូវច្បាប់​ពី​ក្រុម​មេធាវី​របស់​អង្គការ​លី​កា​ដូ។​

​អ្នក​ទាំង ៤នាក់នោះ​ ​រួម​មាន​អ្នកស្រី​ ​ហង្ស​ ​ត្រឹប​ ​ជា​ភរិយា​លោក​ ​កង សារ៉ន, ​កញ្ញា​ ​សេង​ ​ចន្ថា​ ​ជា​កូនស្រី​របស់​លោក​ កង ​សារ៉ន​ ​និង​អ្នកជិតខាង​ពីរ​នាក់​ផ្សេងទៀត​ ​ដែល​ជូន​អ្នក​ទាំងពីរ​មក​ការិយាល័យ​​អង្គការ​លី​កា​។​ ​អ្នក​ទាំង៤​ ​ត្រូវ​បាន​ចាប់ខ្លួន​ ​១​០​នាទី​ ​ក្រោយពេល​ចូល​មកដល់​ការិយាល័យ​របស់​អង្គការ​លី​កា​ដូ ​បន្ទាប់ពី​អ្នក​ទាំងនោះ​ ​បាន​ទៅ​សួរសុខទុក្ខ​លោក​ ​កង សារ៉ន​ ​នៅ​ក្នុង​ពន្ធ​នាគា​រ​ នាព្រឹកថ្ងៃដដែលនោះ​។​

ប្រភពដដែល បញ្ជាក់ទៀត​ថា ​មន្ត្រី​នគរបាល​ទាំងនោះ​ បានបំពានចូលការិយាល័យហើយនាំមនុស្សទាំង ៤នាក់នោះទៅ ​ហើយបាន​បញ្ជា​ឱ្យ​បុគ្គលិក​​លី​កា​ដូ ​លុបចោល​រូបភាព​ ​ដែល​បុគ្គលិក​ថត​​បាន​ ​អំពី​វត្តមាន​របស់​មន្ត្រី​នគរបាល​ទាំងនោះ​ចូលក្នុង​បរិវេណ​​ការិយាល័យ​ ​ដោយ​មិន​មាន​បង្ហាញ​ដីកា​។​

អ្នកសម្របសម្រួលអង្គការលីកាដូប្រចាំខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ភុន ឈិន មានប្រសាសន៍ប្រាប់ Newsroom Cambodia បន្ថែមថា នៅពេលដែលសមត្ថកិច្ចបានចុះទៅចាប់ខ្លួនមនុស្ស​ ៤នាក់ នៅក្នុងការិយាល័យ​របស់ខ្លួននោះ បុគ្គលិក​អង្គការលីកាដូ ក៏បានថតរូបភាពពីសកម្មភាពនោះ និងបានស្នើសុំបង្ហាញឯកសារពាក់ព័ន្ធ ប៉ុន្តែមន្ត្រីនគរបាលទាំងនោះមិនបានបង្ហាញនោះទេ និងថាពួកគេធ្វើតាមបទបញ្ជា។ លោក​បាន​ចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់សមត្ថកិច្ចដែលចូលទៅចាប់ខ្លួន​មនុស្ស​ក្នុងការិយាល័យរបស់ខ្លួន ដោយមិនមាន​បង្ហាញដីកាថែមទៀតនោះ ថាជាការរំលោភបំពានទៅលើសិទ្ធិបុគ្គលិកដែលកំពុងបំពេញការងារតាមវិជ្ជាជីវៈ។

លោកអះអាងថា៖ «បុគ្គលិករបស់ខ្ញុំបានថតរូបអំពីសកម្មភាពនៃការចាប់ខ្លួនហ្នឹង។ គេ[អាជ្ញាធរ]បានមកបង្ខំឱ្យបុគ្គលិកខ្ញុំលុបរូបភាពចេញ បើសិនជាក្នុងករណីគាត់[បុគ្គលិក]មិនព្រម គេ[អាជ្ញាធរ]នឹងធ្វើការកោះហៅទាំងបុគ្គលិកខ្ញុំ យកទៅសួរនាំទៀត។ ចឹងរូបភាពនៃការធ្វើហ្នឹង វាមានការប៉ះពាល់ដល់អង្គការយើងខ្ញុំ ដែលបំពេញការងារតាមវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន»

លោក ភុន ឈិន បន្ថែមថា ក្រោយហេតុការណ៍នោះ ក៏មាន​ស្នងការរងម្នាក់​ទទួលបន្ទុកផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌ បានស្នើសុំឱ្យខាងអង្គការលីកាដូកែសម្រួលអត្ថបទដែលចេញផ្សាយលើបណ្តាញសង្គម ក៏ប៉ុន្តែអង្គការលីកាដូបានបដិសេធចំពោះសំណើរនោះ ដោយសម្អាងលើហេតុការណ៍កើតឡើងពិតនៅក្នុងបរិវេណ​ការិយាល័យរបស់ខ្លួន។

លោកបន្ថែមថា÷ «ដោយសារតែហេតុការណ៍ដែលមានការចាប់ខ្លួនហ្នឹង គឺវាកើតមានពិតមែន នៅក្នុងទីកន្លែងរបស់អង្គការលីកាដូ ចឹងយើងមិនមានអីដែលត្រូវកែតម្រូវទេ»

លោកថា អង្គការកាលីដូ នៅតែប្រកាន់ជំហរថាសកម្មភាពកាលពីថ្ងៃទី៦ ដែលសមត្ថកិច្ចបានចូលមក និងនាំខ្លួនមនុស្សទាំង ៤នាក់ ចេញពីការិយាល័យអង្គការលីកាដូ គឺជាការចាប់ខ្លួនពិតប្រាកដមែន។ ជាមួយគ្នានេះ លោកក៏សំណូមពរឱ្យថ្នាក់លើ ជាពិសេសលោកស្នងការ ឬស្នងការរងនៃស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យធ្វើការពិនិត្យ និងណែនាំមន្ត្រីរបស់ខ្លួន ដែលបានធ្វើសកម្មភាពប៉ះពាល់ដល់អង្គការលីកាដូ និងប៉ះពាល់កិត្តិយសកេរ្តិ៍ឈ្មោះមន្ត្រីគនរបាលផងដែរ នេះប្រសិនបើមន្ត្រីអាជ្ញាធរទាំងនោះអនុវត្តមិនបានត្រឹមត្រូវតាមបទបញ្ជាថ្នាក់លើ។

Newsroom Cambodia នៅពុំទាន់អាចសុំការបញ្ជាក់ជុំវិញករណីនេះពីស្នងការនគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក សិទ្ធិ ឡោះ បានទេ។ 

តែយ៉ាងណា ស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បាន​ចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ​កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ដោយច្រានចោលថាករណីនេះមិនមែនជាការចាប់ខ្លួនមនុស្សនោះទេ។ ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា នៅពេលទទួលដំណឹងថា ក្រុមគ្រួសារបាន​មកសួរសុខទុក្ខឈ្មោះ កង សារ៉ន នៅក្នុងពន្ធនាគារខេត្ត នៅថ្ងៃទី០៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣នោះ ​កម្លាំងនគរបាលក៏បានទៅជួបអញ្ជើញប្រពន្ធរបស់លោក​ កង សារ៉ន និងកូនស្រីឈ្មោះ សេង ចន្ថា អាយុ២១ឆ្នាំ រួមជាមួយអ្នកជិតខាង ២នាក់ទៀត នៅចំណុចអង្គការលីកាដូ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មកស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ​ តាមការសន្យារបស់លោកស្នងការ ក្នុងការជួយឧបត្ថម្ភផ្សេងៗ សំណេះសំណាល និងសួរសុខទុក្ខក្រុមគ្រួសារ។ ក្រោយពីសំណេះសំណាលរួចអាជ្ញាធរ​បាន​នាំយ​ក​អំណោយ​របស់​លោក​ស្នងការ ឧបត្ថម្ភដល់ក្រុមគ្រួសារលោកកង សារ៉ន ទុកដោះស្រាយជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ។

ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា÷ «ក្មងនាមអ្នកនាំពាក្យនៃស្នងការដ្ឋាននរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ សូមបញ្ជាក់ថាការជួបអញ្ជើញនេះ មិនដឹងថាពួកគាត់ទៅកនែ្លងអង្គការលីកាដូធ្វើអីដែរ មិនពាក់ព័ន្ធនឹងការចាប់ខ្លួននោះទេ ពេលជួបក៏អញ្ជើញតែម្ដង ហើយពុំមានចេតនាអាក្រក់ណាមួយឡើយ»

ជាមួយគ្នានេះដែរ ​អ្នក​ស្រី ហង្ស ត្រឹប ជាភរិយាលោក កង សារ៉ន ប្រាប់តាមរយៈការLive ទៅកាន់អាស៊ីសេរីដែរ​ថា កាលទៅស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យនោះ​ គឺជាការជួបសំណេះសំណាល សួរសុខទុក្ខ និងទទួលអំណោយប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកស្រីបានបដិសេធចំពោះការចុះផ្សាយព័ត៌មានថា ស្នងការខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានចាប់ខ្លួនអ្នកស្រី កូនស្រី និងអ្នកជិតខាងដែលជូនទៅនោះ។ជាមួយគ្នានេះ អ្នកស្រីអះអាងថា បន្ទាប់ពីបានជួបសួរសុខទុក្ខរួច​ រូបគាត់ និងមនុស្ស៣នាក់ទៀត បានត្រឡប់មកដល់ផ្ទះវិញ នៅប្រហែលម៉ោង ៦ និង​៣០​នាទីល្ងាច​ថ្ងៃទី០៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។

អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «អញ្ជើញទៅកន្លែងស្នងការខេត្តបន្ទាយមានជ័យ គេមិនចាប់ខ្ញុំទេ ទៅគេឱ្យអង្ករ ឱ្យជាលុយមកវិញ គាត់គ្មានចាប់អីណា»

សូមបញ្ជាក់ថា លោក​​ ​កង​ ​សារ៉ន​ ​ត្រូវ​បានឃុំ​ខ្លួន​ក្នុង​ពន្ធ​នាគា​រ​ចាប់តាំង​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២​៥​ ​ខែវិច្ឆិកា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​ ​ហើយ​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​ផ្តន្ទាទោស​ដាក់​ពន្ធ​នាគា​រ​ចំនួន​ ​៣​​ឆ្នាំ​ ​ទាក់ទង​នឹង​ទ​ស្សនៈ​នយោបាយ​របស់​លោក​ ​ដែល​លោក​បាន​បង្ហោះ​ក្នុង​គណនី​ហ្វេសប៊ុក​របស់​លោក​អំឡុង​ពេល​យុទ្ធនា​ការឃោសនា​​បោះឆ្នោត​កាលពីខែ​កក្កដា​ ​ឆ្នាំ​២​០​២​៣​៕

បទយកការណ៍៖ “មន្ត្រី និងយុវជន” ការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍នៅមិនទាន់បញ្ចប់ទេ ដែលទាមទារឱ្យមានការការពារ និងប្រយុទ្ធប្រឆាំងបន្ថែមទៀត

ទិវាពិភពលោកប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ថ្ងៃទី០១ ខែធ្នូ ត្រូវបានប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីបញ្ជ្រាបការយល់ដឹង ការ​ការពារ ការ​​ទប់ស្កាត់ និងជាការ​បង្ហាញសារដាស់តឿនដល់ពិភពលោក​ និង​សាធារណ​ជន​​ថា មេរោគជំងឺអេដស៍/ជំងឺអេដស៍ នៅមិនទាន់ដល់ទីបញ្ចប់នៅឡើយទេ។​

នៅឆ្នាំនេះដែរ អង្គការមូលនិធិថែទាំសុខភាពអ្នកជំងឺអេដស៍ (AHF) និងដៃគូរសហការដួចជា ក្រុម​ហ៊ុន​ Gemin run Cambodia Impulse Phnom Penh និង​បុរីប៉េងហួតបឹងស្នោ បានប្រារព្ធទិវា​ពិភព​​លោកប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍/ជំងឺអេដស៍ កាលពីថ្ងៃទី០២ ខែធ្នូ ដោយមានការ​ចូលរួមពីសំណាក់យុវជនអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត និងពលរដ្ឋជាង ៥០០នាក់។ ការប្រារព្ធទិវានេះ ក៏មាន​ការហែក្បួន ការរត់​ប្រណាំង ការបង្ហោះប៉ោងៗចម្រុះពណ៌ ការដាក់បង្ហាញនូវផ្ទាំងរូបភាព ការចែកស្រោមអនាម័យ និងការចងបដាអប់រំពីជំងឺអេដស៍ជាដើម។

ជំនួយការតាមដាន និងវាយតម្លៃ នៅអង្គការ​មូលនិធិថែទាំសុខភាពអ្នកជំងឺអេដស៍ លោក ខឿន សម្ភ័ស មានប្រសាសន៍ថា គោលបំណងដែលបង្កើតកម្មវិធីនេះឡើង ជាចំណែកមួយបញ្ជ្រាប​ការ​យល់​ដឹង​​ដល់យុវជនអំពីបញ្ហានៃការឆ្លង​មេរោគអេដស៍ និងជាសារដាក់តឿន​មួយដល់សារធារណជន និងពិភពលោកថា មេរោគអេដស៍/ជំងឺអេដស៍ នៅមិនទាន់​ដល់​ទីបញ្ចប់ទេ ខណៈការឆ្លងរាលដាលនៅតែមានអត្រាខ្ពស់នៅឡើយ។

ករណីនេះ លោក​បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានដៃគូច្រើនក្នុងការរួមភេទ ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្ន និងការពារខ្លួន ដើម្បីជៀសវាងនឹងការឆ្លងរាលដាលនៃមេរោគអេដស៍។

លោកបន្តថា៖«ទាក់ទងទៅនឹងការលើកកម្ពស់ជំងឺអេដស៍ ការយល់ដឹងអំពីបញ្ហាអេដស៍មានច្រើនហើយ ប៉ុន្តែប្រសិន​ជាយុវជនមិនថាប្រុស មិនថាស្រីទេ មានដៃគូរប្រឈមជាមួយ​នឹង​ការរួមភេទ មិនថាបុរសជាមួយស្ត្រី និងក្រុមបុរស និងបុរសទេ គួរតែមានការប្រើប្រាស់​ស្រោម​អនាម័យឱ្យ​បានត្រឹមត្រូវ ឱ្យ​ប្រាដកថាយើងមានសុវត្ថិភាព ដើម្បីកុំឱ្យ​ឆ្លងមេរោគអេដស៍ពីដៃគូរប្រឈមជាមួយនឹងយើង​ ការប្រើប្រាប់ស្រោមអនាម័យមិនធ្វើឱ្យ​យើងមានទំនុកចិត្តទៅលើការការពារជំងឺអេដស៍នោះទេ វាឱ្យ​យើងដឹងថាយើងមិនមានការប្រឈមពីបញ្ហាមេរោគអេដស៍១០០ភាគរយ»។

យុវជនស្មគ្រ័ចិត្តដែល​ចូលរួម​រត់​ក្នុង​ទិវាប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹង​ជំងឺអេដស៍ លោក គង់ វង្សវិវឌ្ឍ មាន​ប្រសាសន៍ថា ជំងឺអេដស៍ ជាជំងឺដែលកាចសាហាវ ពិបាករកថ្នាំ​ព្យាបាល ខណៈអ្នកឆ្លង​មេរោគនេះ បានរងនូវការរើសអើងពីសំណាក់មនុស្ស​នៅជុំវិញខ្លួនផងដែរ។

លោកបានថ្លែងថា៖«កន្លងមក យើងសង្កេតឃើញថា ភាគរយនៃការកើនឡើងវិវត្តន៍ខ្លាំងនៃ​ជំងឺមេរោគ​អេដស៍កំពុង​តែ​មាន​សន្ទុះកើនឡើង មើលឃើញច្បាស់ ឃើញពីបុគ្គលមួយ​ចំនួន​បានរួមរ័ក្ស​គ្នា ដោយមិនបានប្រើប្រាស់ស្រោមអនាម័យត្រឹមត្រូវ និងគោរពតាមគោលការណ៍នៃអ្នកបច្ចេកទេសមន្ទីរពិសោធន៍វេជ្ជសាស្រ្ត»។

ដោយមានបទពិសោធន៍ការងារផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ​ផងដែរនោះ លោក គង់ វង្សវិវឌ្ឍ បាន​បន្ថែមថា៖ «ផលប៉ះពាល់ ក៏ដូចជាផលវិបាកដែលរស់នៅជាមួយ​នឹង​ការចម្លង​មេរោគអេដស៍ គឺវាអាចមានការ​ទទួលរងនូវការឈឺចុកចាប់[…] នៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នភាព គឺជំងឺមេរោគអេដស៍ វាអាចជាជំងឺចម្លងមួយដែលអាចបន្តពីសេនដីអ៊ីអេមួយទៅសេនដីអ៊ីនអេមួយទៀត អាចថាជាការបន្តពូជជាមួយបុគ្គលដែលពួកគាត់រួមភេទច្រើនពេក ញឹកញាប់ពេក ឬក៏ច្រើនដងពេក អីចឹងអាចមានការចម្លង គឺច្រើនមែនទែន»

យុវជនស្ម័គ្រចិត្ត​មួយរូបទៀត ដែលចូលរួមក្នុងការប្រារព្ធទិវា​ពិភពលោកប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ ដែរនោះ លោក រស់ ពិសិដ្ឋ បានលើកឡើងពីវិធីសាស្ត្រ​​ចំនួន៣​ ក្នុងការការពារ និងទប់ស្កាត់​​ការឆ្លង​​មេរោគអេដស៍ ក្នុងនោះមានទី១ ពេលដែលមានដៃគូរច្រើន ត្រូវមានការការពារដោយ​ប្រើ​ប្រាស់ស្រោម​អនាម័យ​, ទី២ ប្រសិនជាមានការសង្ស័យឆ្លងមេរោគអេដស៍ ត្រូវតែធ្វើតេស្តឈាម​ដើម្បី​ជៀស​វាង​ការឆ្លងទៅអ្នកដទៃ និងទី៣ ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប គួរតែបង្កើនការយល់ដឹងឱ្យកាន់តែច្រើនពីបញ្ហាអេដស៍។

លោកបានថ្លែងថា៖ «ផលប៉ះពាល់ដែលយើងឆ្លងជំងឺអេដស៍ នឹងត្រូវបានគេរើសអើង មិនសូវមាន​អ្នក​រាប់​អាន​ខ្លាចមានការឆ្លង ហើយត្រូវការថវិកាច្រើន​ក្នុងការព្យាបាលជំងឺមួយនេះ និងសុខ​ភាព​មាន​ការចុះខ្សោយ​ប្រសិនជាមិនមើលថែដិតដល់ ហើយយើង​ក៏មានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំងដោយសារមានយុវជនមួយចំនួន មិនទាន់យល់​ដឹងអំពីជំងឺកាន់តែច្បាស់ និងការទប់ស្កាត់​អំពីវា»។

ជាមួយគ្នានេះដែរ យុវជន រស់ ពិសិដ្ឋ ក៏បានសំណូមពរទៅកាន់រាជរដ្ឋាភិបាល ជួយបង្កើន​ការ​​ផ្សព្វផ្សាយបញ្ហាអំពីជំងឺអេដស៍ ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋយល់ដឹងកាន់តែច្រើន ដើម្បីទប់ស្តាក់ការកើនឡើងនូវជំងឺកាចសាហាវមួយនេះ។

មេរោគអេដស៍(HIV) ដែលមានពាក្យពេញថា “Hunam Immunodeficiency Virus ជាវីរុស​មួយ​ដែល​ចូល​ទៅបំផ្លាញប្រព័ន្ធភាពស៊ាំនៃរាងកាយ ហើយមនុស្ស​ដែលឆ្លងមេរោគនេះ គឺមិនអាចព្យាបាលឱ្យជាសះស្បើយបានទេ។ មេរោគនេះ ឆ្លងតាមរយៈវត្ថុរាវ ដូចជា ឈាម ទឹកកាម ទឹកដោះម្តាយ ទឹករំអិលទ្វារមាស និងភ្នាសរន្ធគូថ ប៉ុន្តែវាមិនឆ្លងតាមរយៈទឹកមាត់ ក្អួត លាមក ទឹកភ្នែក ញើស និងទឹកនោមនោះទេ។ នេះបើតាម​ការបញ្ជាក់នៅលើគេហទំព័ររបស់អង្គការមូលនិធិថែទាំសុខភាពអ្នកជំងឺអេដស៍ (AHF)។

ប្រភពដដែល បន្តថា មានមនុស្សដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍ជាច្រើន មិនបានដឹងពីរោគសញ្ញាណាមួយពីមេរោគនេះ រហូតដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយទើបដឹង។ មេរោគអេដស៍អាចរស់នៅក្នុងខ្លួនរបស់មនុស្ស​រហូតដល់ ១០ឆ្នាំ ឬយូរជាងនេះ ដោយមិនមានបង្ហាញនូវរោគសញ្ញាជាក់ស្តែងណាមួយឱ្យឃើញឡើយ។ រោគសញ្ញានៃការឆ្លងមានដូចជា អាការៈអស់កម្លាំង រាគរូស ចង្អោរ ក្អួត គ្រុនក្តៅ និងរោគសញ្ញាកោសិកាផ្សេងៗអាចជារោគសញ្ញាដែលកើតមាននៅដំណាក់កាលចុងក្រោយ ហើយរោគសញ្ញាទាំងនេះកើតឡើងដោយសារតែប្រព័ន្ធភាពស៊ាំរបស់រាងកាយចុះខ្សោយ ហើយគ្មានសមត្ថភាពដើម្បីទប់ទល់នឹងមេរោគបាន។ មនុស្ស​មួយចំនួន អាចមានរោគសញ្ញាផ្តាសាយធ្ងន់ធ្ងរ នៅរយៈពេល២សប្តាហ៍ដំបូង រហូតដល់ ៣០ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីឆ្លងមេរោគនេះ ខណៈមនុស្ស​ដែលឆ្លងមេរោគនេះផ្សេងៗទៀត អាចនឹងមានរោគសញ្ញាខុសពីការរៀបរាប់ខាងលើនេះ។

នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារ​​សិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក​ អំ សំអាត គាំទ្រ​ចំពោះការរៀបចំប្រារព្ធយុទ្ធនាការ​ផ្សេងៗ រួមនិងការប្រារព្ធទិវាពិភពលោក​ប្រយុទ្ធនឹងជំងឺ​អេដស៍ ដើម្បីជាការ​ក្រើនរំលឹកដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ឱ្យ​​មានការប្រុងប្រយ័ត្ន និង​ត្រូវ​ចេះ​ការ​ពារ​ខ្លួន​​ពី​ការ​ឆ្លង ខណៈថ្មីៗនេះ លោកសង្កេតឃើញមានការផ្សព្វផ្សាយ​ពីការចាប់ផ្តើម​​រីក​រាល​ដាល​ឡើង​វិញ​នូវ​ការឆ្លងមេរោគអេដស៍នៅកម្ពុជា ដែលជាក្តីបារម្ភមួយ។​

លោកបានថ្លែងថា៖«យើងអាចភ្លេចជំងឺអេដស៍បាន ប៉ុន្តែអេដស៍​មិនអាចភ្លេចយើងបានទេ អីចឹងយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាមួយនឹងជំងឺអេដស៍ ជាការក្រើនរំលឹក និង​ការដាស់តឿនបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ ឱ្យ​មានការប្រុងប្រយ័ត្ន​​»។

យោងតាមរបាយការណ៍ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមរបស់អាជ្ញាធរមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគ នៃក្រសួងសុខាភិបាល អាជ្ញាធរជាតិ​ប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ និងអង្គការ UNAIDS ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី០៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ បានបញ្ជាក់ថា នៅ​ចុងឆ្នាំ២០២២ មនុស្សប្រមាណ ៧៦.០០០នាក់ កំពុងផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ហើយក្នុងនោះ ៧៤.០០០នាក់ ជាមនុស្សពេញវ័យដែលមានអាយុចាប់ ពី ១៥ឆ្នាំឡើងទៅ និងប្រហែល ២.០០០នាក់ ជាកុមារ អាយុ​ចន្លោះពី ០ ទៅ​ ១៤ឆ្នាំ។ របាយការណ៍ដដែល បន្តថា​ ៨៦% នៃអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ បានដឹងពីស្ថានភាពមេរោគ​អេដស៍របស់ពួកគេ ហើយមាន​មនុស្ស ១១.០០០នាក់​ មិនដឹងថាពួកគេកំពុងផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅឡើយ។

នៅក្នុងសន្និបាត​ប្រចាំឆ្នាំ២០២៣របស់អាជ្ញាធរជាតិ​ប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ នៅថ្ងៃទី​៤ ខែធ្នូ លោក អៀង មូលី ប្រធាន​អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ បានបញ្ជាក់ថា លទ្ធផលបឋមនៃការសិក្សាប៉ាន់ប្រមាណបែបវិទ្យាសាស្ត្រនៅឆ្នាំ២០២៣ ទាក់ទងនឹងចំនួនអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍​ថ្មី​ក្នុងចំណោម​ក្រុមប្រឈម គឺមាន ៦រាជធានី​-​ខេត្ត រួម​មាន​​រាជធានី​ភ្នំពេញ ​ខេត្តសៀមរាប​​ ខេត្ត​​បាត់ដំបង ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ខេត្តតាកែវ​ និងខេត្តព្រះសីហនុ ដែល​មានអត្រាឆ្លងរហូតដល់​៧២% នៃការឆ្លងថ្មី​នៅទូទាំងប្រទេស។ ​ក្នុងនោះ ខេត្តតាកែវ និងខេត្តព្រះសីហនុ ត្រូវបានរកឃើញថា មានអត្រានៃការឆ្លងមេរោគ​អេដស៍ថ្មី​ខ្ពស់ជាងគេ​ ក្នុងចំណោមប្រជាជនគន្លឹះនៅកម្ពុជា​​។

តាមការវិភាគក្នុងការ​សិក្សាប៉ាន់ប្រមាណ​ដដែល បានបង្ហាញទៀតថា កំណើននៃការឆ្លង​​មេរោគអេដស៍ថ្មី គឺស្ថិតនៅក្នុងចំណោម​បុរស​និងក្មេងប្រុសមានចំនួន​៧៩% ក្នុងនោះ​៨៣​%​នៃអ្នកឆ្លងថ្មី គឺជាក្រុមប្រឈម ឬ​ជាក្រុម​ប្រជាជនគន្លឹះ​។ ជាមួយគ្នានោះ ក្រុមបុរស​រួមភេទ​ជាមួយបុរស​ដែលជាយុវវ័យ​ចំនួន​​​៥០% ត្រូវ​បាន​រកឃើញថាមិនទទួលស្គាល់​ថាខ្លួន​ជាអ្នកប្រឈមនឹងការឆ្លងមេរោគអេដស៍ឡើយ​។

អគ្គលេខាធិការអាជ្ញាធរជាតិ​ប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ លោកបណ្ឌិត ឈឹម យិនដារ៉េត មានប្រសាសន៍​ថា ស្ថានភាពនៃការឆ្លងមេរោគអេដស៍នៅកម្ពុជា នៅតែបន្តកើតមាន ហើយបើតាមរបាយការណ៍ កាលពីឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាមានអ្នកឆ្លងមេរោគអេដស៍ថ្មីចំនួន ១ ៤០០នាក់​ ក្នុងមួយឆ្នាំ ដែលមានន័យថា មនុស្ស៤នាក់ បានឆ្លងមេរោគអេដស៍ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ខណៈអ្នកស្លាប់ជាធម្យម​ចំនួន ៣នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ។

ករណីនេះ លោកបានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេស​យុវជន ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្ន​ និងការពារខ្លួនពីការឆ្លងមេរោគដ៏កាចសាហាវនេះ។

លោកបានថ្លែងថា៖«អីចឹងគឺយើងផ្តោតថាទៅលើយុវជនឱ្យគាត់​ចូលរួមកាន់តែជ្រៅ​ទៀត​ថា​ជំងឺអេដស៍​របស់​យើងមិន​ទាន់​ចប់​នៅឡើយទេ ហើយប្រសិនជាយើងប្រហែល​មិនបានយល់ពី​ជំងឺអេដស៍ គឺនឹងមានការកើនឡើងនៃការ​ឆ្លង។ សារដែលយើងជូនដល់ថ្ងៃនេះ សូមឱ្យ​យុវជនការពារខ្លួន ហើយចូលរួមនឹងការសិក្សា កុំឆាប់ប្រលូក​ស្នេហា ការរួមភេទដែល​យើងអាចមានការឆ្លង​នឹងមេរោគអេដស៍​ ឬក៏ជំងឺឆ្លងផ្សេងៗទៀតដែរ»៕

រដ្ឋាភិបាលដាក់ចេញគោលនយោបាយអាទិភាពចំនួន៤ ដើម្បីពង្រឹងគុណភាពវិស័យ​​អប់រំ

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយ​ជាគន្លឹះ និងជាអាទិភាពចំនួន៤ ដើម្បីលើកម្ពស់គុណភាពអប់រំ ចាប់ពីថ្នាក់មត្តេយ្យសិក្សា ដល់​មធ្យម​សិក្សា​ ស្របតាមយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចកោណដំណាក់កាលទី១ ពង្រឹងគុណភាពវិស័យអប់រំ កីឡា វិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា។

ក្នុងឱកាសបើកបវេសនកាលឆ្នាំ​សិក្សា​២០២៣-២០២៤ នៅថ្ងៃទី១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងដោយចាត់ទុកថ្ងៃបើកបវេសនការនេះ ថាជាថ្ងៃដំបូងសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលថ្មីក្នុងការចាប់ផ្តើម​អនុវត្តគោល​នយោបាយ​អាទិភាពសំខាន់ៗសម្រាប់វិស័យអប់រំ ជាមួយនឹងគោលដៅលើកកម្ពស់គុណភាព។

លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាល បាន​ដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយ​សំខាន់ៗ ដើម្បីពង្រឹងលើកកម្ពស់គុណភាពអប់រំតាមរយៈសកម្មភាពជាអាទិភាពចំនួន៤ ក្នុងនោះមានទី១ ការកែលម្អអភិបាលកិច្ចសាលារៀន ទី២ ការ​ពិនិត្យ កែ​សម្រួល និងរៀបចំកម្មវិធីសិក្សា និងសកម្មភាព​ក្រៅ​ម៉ោង​សិក្សាឱ្យស្របទៅតាមតម្រូវការ ទី៣ ការថែរក្សាសុខភាព​សិស្សតាមរយៈកម្មវិធី​អាហារូបត្ថម្ភ​របស់កុមារ និងការត្រួតពិនិត្យគុណភាពអាហារនៅក្នុងសាលារៀន និងទី៤ ការ​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​មាន​​ការចូលរួមពីមាតាបិតា អាណាព្យាបាល និងសហគមន៍ក្នុងវិស័យអប់រំ ស្របតាមពាក្យស្លោក «ភាពជា​ដៃគូ​រដ្ឋ និងសហគមន៍សម្រាប់ការអប់រំ»។

ជាងនេះទៅទៀត លោកថា ដើម្បីបង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ លើការពង្រឹងវិន័យ សីលធម៌ សុជីវធម៌ និងគុណធម៌របស់បុគ្គលិកអប់រំ និងសិស្សានុសិស្ស ក្រសួង​អប់រំ​បានដាក់ឱ្យអនុវត្តការផ្ដល់ពិន្ទុ ៨០​ភាគ​រយ លើចំណេះដឹង ១០​ភាគរយ លើ​បំណិន និង១០ភាគរយលើសីលធម៌ និងចរិយាធម៌។

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងថា៖ «នៅថ្ងៃនេះ[ថ្ងៃទី១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣]ដែរ ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ខ្ញុំសូមប្រកាសដាក់ចេញនូវ យុទ្ធនាការ​សាលា​រៀន​ស្អាត គ្មានសំរាម” នៅទូទាំងប្រទេស ចាប់ពីឆ្នាំសិក្សា២០២៣-២០២៤ តទៅ ដើម្បី​គាំទ្រដល់ការអនុវត្តចលនាប្រឡងប្រណាំងសាលាស្អាត ដែលកន្លងមក ក្រសួងអប់រំ យុវជន និង​កីឡា បានដាក់ចេញនូវគោលការណ៍ លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យ និងនីតិវិធីនៃការ​វាយ​តម្លៃ​សាលា​ស្អាត​រួច​មក​ហើយ»។

ចំណែកការពង្រឹងអភិបាលកិច្ចសាលារៀនវិញ លោកថា រដ្ឋាភិបាលបាន​ផ្តោតលើវិស័យចំនួន៤ ក្នុងនោះមាន​​ សាលារៀន​ត្រូវតែ​មានការគ្រប់គ្រង និងភាពជាអ្នកដឹកនាំល្អ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្តសមរម្យ និងអនាម័យ ព្រមទាំងប្រើប្រាស់​ថវិកាដើម្បីគាំទ្រដល់ការសិក្សា និងការបង្រៀន​ត្រឹមត្រូវ, គ្រូបង្រៀនត្រូវតែមានសមត្ថភាពខ្ពស់ មាន​ចំណេះ​ដឹងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា និងមានលក្ខខណ្ឌការងារ និងជីវភាព​សមរម្យ, សិស្ស​ត្រូវ​មាន​អាកប្បកិរិយា​​វិជ្ជមាន ហើយនៅតាម​សាលា​ជនបទ និង​តំបន់​ជួប​ការលំបាក​ត្រូវ​មាន​កម្មវិធី​អាហារូបត្ថម្ភ និងឪពុកម្តាយត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យចូលរួមក្នុងការអប់រំ និងមើលថែពួកគេយ៉ាងដិតដល់ ខណៈពេល​ដែលផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកអារម្មណ៍ និងសម្ភារៈផងដែរ។

លោកថ្លែងបន្តថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានឯកភាព​ជា​គោល​ការណ៍រួចហើយ ដើម្បី​ដាក់ឱ្យអនុវត្ដ “ស្តង់ដា សាលារៀនគំរូ” និង “ពានរង្វាន់ សាលាគំរូ សម្តេច​មហាបវរ​ធិបតី” នៅទូទាំងប្រទេស ចាប់ពីឆ្នាំសិក្សា ២០២៣-២០២៤ នេះតទៅ»។

ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី យល់ឃើញ​ថា ប្រព័ន្ធអប់រំនៅកម្ពុជា នៅមិនទាន់មានស្តង់ដា និងអាចទទួលយកបាននៅឡើយទេ ដែលជាកត្តាជំរុញ​ឱ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មី ​គិតគូរ និងដាក់ចេញ​​នូ​វ​គោល​នយោបាយថ្មី ដែលតម្រូវឱ្យ​គ្រូទាំងអស់យកចិត្តទុកដាក់ជាមួយសិស្សានុសិស្ស ដើម្បីពង្រឹង​វិស័យ​អប់រំ​ឱ្យ​មាន​គុណភាពឡើងវិញ។

អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ខ្ញុំចង់ឃើញសិស្សានុសិស្សដែលពួកគេខិតខំរៀនហើយទទួលបាននិទ្ទេសល្អ ឱ្យពួកគេបាន​ជាការលើក​ទឹកចិត្ត​ពីរដ្ឋាភិបាលស្មើៗគ្នា»

តែយ៉ាងណា លោក សេក សុជាតិ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត បង្ហាញការគាំទ្រជាមួយ​គោលនយោបាយ​ថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលនឹងធ្វើឱ្យគុណភាពវិស័យអប់រំនៅកម្ពុជា កាន់តែមានភាពល្អ​ប្រសើរ។ លោក សុជាតិ ចង់​ឃើញការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីឱ្យការដាក់ចេញនៅគោលនយបាយថ្មីទទួលបាន​ជោគជ័យ ជាពិសេសមិនឱ្យមានអំពើពុករលួយ ដូចជា ការយកលុយពីសិស្ស និងអាណាព្យាបាល ក្នុង​ការ​បង់​ប្រាក់​វិភាគទានក្រៅផ្លូវការជាដើម។ 

លោកបន្ថែមថា៖ «សូមបញ្ឈប់បន្តឱ្យមានការបង្រៀនក្រៅម៉ោង ព្រោះធ្វើឱ្យ​សិស្ស​ត្រូវចំណាយប្រាក់ច្រើនដើម្បីបានសិក្សា ដែលនឹងធ្វើឱ្យពួកគេមានការលំបាក»

លោកបន្តថា គុណភាពវិស័យអប់រំបច្ចុប្បន្ននៅកម្ពុជា មានលក្ខណៈ​ល្អប្រសើរតិចតួចណាស់ ហើយលោក​ចង់​ឃើញ​គុណភាពវិស័យអប់រំ​នៅកម្ពុជាមានភាពល្អប្រសើរឡើង ជាពិសេសត្រូវឱ្យសិស្ស និងគ្រូបង្រៀន​មាន​សេរី​ភាព​​ពេញលេញ ដែលធ្វើឱ្យពួកគេអាចស្រាវ​ជ្រាវ និងនិយាយពីបញ្ហាជាក់ស្តែងនៅក្នុងសង្គម។ 

លោកសេក សុជាតិ មានប្រសាសន៍​​ថា៖ «ផ្តល់សេរីភាពឱ្យសិស្សធ្វើការស្រាវជ្រាវទីតាំងប្រវត្តិសាស្រ្ត ឬព្រំដែន ដើម្បីឱ្យសិស្ស​បាន​យល់​ពីប្រវត្តិសាស្រ្តពិត និងមានសិទ្ធិបញ្ចេញមតិរបស់ពួកគេ»

យោងតាមការផ្សាយនៃអង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣​ បង្ហាញ​ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចំណាយថវិកា​ចំនួន​ ៨១០​ លាន​ដុល្លារ​អា​មេ​រិ​ក លើវិស័យអប់រំនៅឆ្នាំ២០២១​ និង​ ៧៩៧​ លាន​ដុល្លារ​សម្រាប់​ឆ្នាំ​២០២២។ដោយឡែកអត្រា​ចុះ​ឈ្មោះ​ចូល​រៀន​នៅ​កម្រិត​បឋម​សិក្សា​មាន​ ៨៦.៨​ភាគរយ​សម្រាប់​ឆ្នាំ​សិក្សា​ ២០២១-២០២២​។​

អង្គការនេះក៏រកឃើញដែរថា សាលារៀន​នៅ​តាម​ទីក្រុង​ផ្តល់​នូវ​គុណភាព​អប់រំ​ និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ខ្ពស់​ជាង​សាលារៀន​នៅ​តាម​ជនបទ​ និង​តំបន់​ដាច់​ស្រយាល​ ខណៈលោកគ្រូអ្នកគ្រូក៏ប្រឈម​ផ្នែក​បច្ចេកវិទ្យា​ ដែលត្រូវ​ត្រៀមការបណ្តុះបណ្តាលផ្នែក​ឌី​ជី​ថ​លបន្ថែម៕​

គ.ជ.ប កំពុងពិនិត្យពាក្យសុំចុះបញ្ជីឈរឈ្មោះ​​របស់គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ​សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា

គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) កំពុងពិនិត្យ​លើពាក្យសុំចុះបញ្ជី និងបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះ​របស់​គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០២៤។

គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ដែលជាគណបក្សនយោបាយនៃសម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគត កាលពីរសៀលថ្ងៃទី០៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ បានដាក់ពាក្យស្នើសុំចុះបញ្ជីគណបក្សឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត និងបញ្ជីបេក្ខជនឈរ​ឈ្មោះ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ជាផ្លូវការ នៅគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។

ជាការឆ្លើយតប គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ នៅថ្ងៃទី៥ ខែធ្នូ ថា គណៈកម្មាធិការនេះ បានសម្រេចទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការលើពាក្យស្នើសុំចុះបញ្ជីរបស់គណបក្ស​ប្រជាជនកម្ពុជា នៅមណ្ឌលឈរឈ្មោះចំនួន ៨ភូមិភាគ ដែលមានបេក្ខជនសរុបចំនួន ១១៦រូប និងកំពុងពិនិត្យលើពាក្យសុំចុះបញ្ជីរបស់គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ នៅមណ្ឌលឈរឈ្មោះ​ចំនួន ៨ភូមិភាគ ដែលមានបេក្ខជនសរុបចំនួន ១១៦រូប។

អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប លោក ហង្ស ពុទ្ធា មានប្រសាសន៍​ប្រាប់ Newsroom Cambodia បន្ថែមលើសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន​​ថា គណបក្សឆន្ទៈ​ខ្មែរ មាន​លក្ខណៈសម្បត្តិ និង​ឯកសារគ្រប់គ្រាន់់​ ដែលប្រកបទៅដោយភាពស្រប​ច្បាប់ និងត្រឹមត្រូវនៅក្នុងការដាក់ពាក្យ​ចុះបញ្ជីគណក្ស និងបេក្ខជនសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងព្រឹទ្ធសភា​ នាពេល​ខាងមុខនេះ។

លោកថា៖«គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ លោកមានឯកសារគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងការដាក់ចុះបញ្ជីគណបក្ស និងបេក្ខជនប្រកួតប្រជែង»។

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ លោក ផល ស៊ីថុន មានប្រសាសន៍ថា គណបក្សនេះ បានដាក់ពាក្យ​​ស្នើ ដោយភ្ជាប់ជាមួយ​នូវរាល់ឯកសារទាំងអស់ដែល​ គ.ជ.ប ត្រូវការ។ លោក​បន្តថា គណបក្សនឹងរងចាំមើល​ការ​សម្រេច​ចុងក្រោយរបស់ គ.ជ.ប បន្ទាប់ពីការស្នើរសុំរយៈពេល​៧ថ្ងៃ ទៅតាមច្បាប់ដែលបានកំណត់។

លោក​ថា៖«គេ[គ.ជ.ប]កំពុងតែពិនិត្យមើលបញ្ជីបេក្ខជន[ឈរឈ្មោះសម្រាប់ការបោះឆ្នោត]ព្រឹទ្ធ​សភារបស់គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ហើយគាត់នឹងឆ្លើយតបនៅពេលខាងមុខ អានេះវាជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់ គ.ជ.ប គាត់ឆ្លើយតបយ៉ាងណានោះ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរយើង យើងបានដាក់គ្រប់ ៨ភូមិភាគ ហើយឯកសារដែលយើង​ដាក់ទៅហ្នឹងគឺគ្រប់ទម្រង់ ដោយមិនមានខ្វះឯកសារណាមួយទេ»។

កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ គណបក្ស​នយោបាយ​ចំនួន​៤ ក្នុងនោះមាន គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ គណបក្សភ្លើងទៀន គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន និងគណបក្ស​កែទម្រង់កម្ពុជា បាន​រួមគ្នា​បង្កើត​ចំណង​នយោ​បាយ​ថ្មី​មួយ​ដោយ​ឱ្យ​ឈ្មោះ​ថា​ ​«សម្ព័ន្ធភាព​ឆ្ពោះ​ទៅ​អនាគត» ក្នុង​គោល​ដៅ​ប្រកួត​ប្រជែង​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត ​ជាមួយ​គណបក្ស​ប្រជាជនកម្ពុជា​ និងលើក​ស្ទួយ​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ និងដំណើរ​ការ​ប្រជាធិប​តេយ្យ​។

ការ​បង្កើត​សម្ព័ន្ធភាព​នេះ កើត​ឡើង​ក្រោយពី​​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន ​ដែល​ជា​គណបក្ស​ជំទាស់​ដ៏​ធំ​មួយ ​មិន​ទាន់​មាន​ភាព​ប្រាកដ​ប្រជា​ថា​អាច​ចូលរួម​ការ​បោះ​ឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា​ ​នា​ពេល​ខាង​មុខ ដោយសារ​មិន​មាន​ឯកសារ​ដើម​នៃ​ការ​ចុះ​បញ្ជី​គណបក្ស ដែល​បណ្តាល​ឱ្យ​គណបក្សនេះ​មិន​អាច​ចូលរួម​ការ​បោះ​ឆ្នោតជ្រើស​រើសតំណាងរាស្ត្រ​ ​កាល​ពី​ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅ។

សាស្រ្តាចារ្យផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា យល់ឃើញថា គណបក្ស​ឆន្ទៈខ្មែរ មាន​ទម្រង់ពេញលេញនៅក្នុងការដាក់ជាបេក្ខភាពឈរឈ្មោះ​បោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភាបាន។

លោកបន្តថា៖«នេះជាវិធីសាស្ត្រកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់កម្លាំង ដែលគណបក្សនយោបាយយកមកប្រើប្រាស់។ គណបក្សភ្លើងទៀន គឺយកគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរជាគោល ជាតំណាងទៅមុខ គណបក្សភ្លើងទៀនគេស្គាល់ពេញប្រទេសហើយ»។

គួរបញ្ជាក់ថា ការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត និងបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ ២០២៤ មានរយៈ​ពេល ១៥ថ្ងៃ គិត​ចាប់ពីថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកា ដល់ថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣៕

ព័ត៌មានស៊ីជម្រៅ៖ សមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជារកឃើញថារដ្ឋាភិបាលរឹតត្បិតសិទ្ធិឌីជីថលតាមអ៊ីនធឺណិត

សមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (ខេមបូចា) រកឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបានរឹតត្បិតសិទ្ធិ ឌីជីថល(Di​​​gi​​t​al Rights)​ តាមរយៈការតាមដានអ្នកសារព័ត៌មាន និងប្រជាពលរដ្ឋជុំវិញសេរីភាពបញ្ចេញមតិរប​ស់ពួកគេ​នៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ 

កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ខេមបូចា បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយក្រោមចំណងជើងថា«ផលប៉ះពា ល់នៃការរឹតត្បិតសិទ្ធិឌីជីថល​​លើ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន និង​សេរីភាពបញ្ចេញមតិ​នៅតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត »។តាមរយៈរបាយការណ៍របស់ខ្លួន ស្ថាប័នព័ត៌មាននេះអះអាងថា រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុនផ្ដល់សេវាកម្មអ៊ីនធឺណិត បានឃ្លាំមើលដោយសកម្មភាពទៅលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងពលរដ្ឋក្នុងការបញ្ចេ​​ញ​​មតិលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។

ជាអ្នកសារព័ត៌មានសេរីមួយរូប កញ្ញា ហ៊ន ថូវ៉ាន យល់ស្របតាមរបាយការណ៍ ខេមបូចា ដោយលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលតាមឃ្លាំមើលសកម្មភាពរបស់អ្នកសារព័ត៌មានដែលអាជ្ញាធរយល់ថា សកម្មភាពរបស់អ្នកសា​​រព័ត៌មានអាចប៉ះពាល់ដល់អំណាចរដ្ឋ។

កញ្ញាបន្តទៀតថា​​ នៅពេលរាយការណ៍ពីភាពចន្លោះប្រហោងរបស់មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល រូបគេប្រើប្រាស់មធ្យោ​​បា​យ​ជជែកដោយផ្ទាល់ជាមួយក្រុមការងារដើម្បីគេចផុតពីការឃ្លាំមើលតាមបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិតនេះ។

កញ្ញាបន្តថា៖​«យើងអត់ទុកចិត្តទេដោយសារយើងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតគឺគ្រប់គ្រងដោយក្រ​​សួ​ង​ប្រៃសណីយ៍ដែលជាក្រសួងគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាល។ ចឹងចង់ឬមិនចង់យើងតែងមានការព្រួយបារម្ភថា តើយើងនិយាយលើប្រព័ន្ធអស់ហ្នឹង វាមានសុវត្ថិភាពដែរទេ ហើយវាធានាឱ្យការធ្វើការរបស់យើងវាគ្មានកា​រគំរាមកំហែង ឬការតាមដានឬការចាប់យកសារសំឡេង»។

អ្នកសារព័ត៌មានសេរីមួយរូបផ្សេងទៀតគឺ លោក សុខ ចន្ត្រាវុធ​ ជឿថា ក្រុមហ៊ុនផ្ដល់សេវាកម្មអ៊ីនធឺណិតមួយចំនួនមានទំនាក់ទំនងដោយជិតដិតជាមួយមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល។បន្ថែមពីលើនេះ លោកសង្កេតឃើញថា កា​លពីពេលកន្លងទៅមានអ្នកសារព័ត៌មាន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងក្រុមអ្នកការពារបរិស្ថានមួយចំនួនបានជាប់ពន្ធនា​​គា​រ ពាក់ព័ន្ធនឹងការរិះគន់ និងការលើកឡើងពីចំណុចអវិជ្ជមានរបស់មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលតាមប​​ណ្ដា​​ញសង្គមនេះ។

​របាយការណ៍ ខេមបូចា(CamboJa) បង្ហាញថា ការរឹតបន្តឹងលើការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត នឹងជះ​ផ​​ល​​អវិជ្ជមានចំ​​ពោះការទទួលបានព័ត៌មានពិតប្រាកដ ដែលជារឿងសំខាន់ក្នុងការបង្ហាញទៅកាន់អ្នកធ្វើគោ​​លនយោបាយដើម្បីសម្រេចចិត្ត។ការរកឃើញនេះ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ បានសួរទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មានចំ​​នួ​​ន៦៥នាក់ ក្នុងចំណោម២០០នាក់ ឬស្មើនឹង ៣២,៥% ដែលក្រុមការងារបានផ្ញើសំណួរទៅកាន់ពួកគេ ។

លើសពីនេះទៀត ការស្រាវជ្រាវនេះរកឃើញថា ៤៥,៦% បានយល់ស្របថា រដ្ឋាភិបាល​តាមដាន​ សេរីភាពបញ្ចេញមតិ។ក្រៅពីនេះ ៤៧,៤% នៃអ្នកសារព័ត៌មានជឿថា រដ្ឋាភិបាល​បាន​ប្រើប្រាស់ច្បាប់​ក្នុងការរឹត​​ត្បិ​​ត​​​កា​រ​ងា​​ររបស់ពួកគេនៅលើអនឡាញ។

របាយការណ៍ដដែលបន្តទៀតថា២៦,៣% បានលើកឡើង​ថា ពួកគេ​គ្មានសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់​អ៊ីនធឺណិត​ ហើយ ១៩,៣% អះអាងថា ពួកគេគ្មាន​សុវត្ថិភាពទាល់តែសោះ នៅពេលធ្វើការងាររសើប​។

ឆ្លើយតបរឿងនេះ ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា បញ្ជាក់ថា ការតាមដានឧក្រិដ្ឋកម្មតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតមិនមែនជាការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិនោះទេ​។លោក អះអាងថា ប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលមានច្បាប់ និងចាត់វិធានការលើឧក្រិដ្ឋជនតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត​។

លោកបន្តថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលគ្មានពេលតាមដានប្រជាពលរដ្ឋណា ឬអ្នកសារព័ត៌មានណានិយាយអ្វីទេ។ [​…] អ្នកលេងបណ្តាញសង្គមម្នាក់ៗត្រូវទទួលខុសត្រូវខ្លួនឯង បើនិយាយអ្វី ឬសរសេរអ្វីប៉ះពាល់អ្នកដទៃ ឬ​បំពានច្បាប់និងក្រមសីលធម៌ អ្នកទទួលការខូចខាតមានសិទ្ធិទាមទារយុត្តិធម៌តាមរយៈចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់»

ចំណែក មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) បាន​ចេញផ្សាយ​របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួន គិតចា​​ប់​​ពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ ដល់ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ឱ្យដឹងថាសេរីភាព​សារព័ត៌មាន ​និង​សេរីភាព​នៃការ​បញ្ចេ​​​ញ​ម​តិ​​នៅកម្ពុជានៅតែ​បន្ត​ធ្លាក់ចុះ។

របាយការណ៍ដដែលនេះ បញ្ជាក់ទៀតថា តាមរយៈក្រសួងសាមីដែលជាសេនាធិការរបស់រដ្ឋាភិបាល បាន​​បិ​ទ​​​អាជ្ញាបណ្ណប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជា​បន្ត​បន្ទាប់​ ដូចជា វិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ(VOD) គេហទំព័រមាន​​វិ​ទ្យុ​អា​​ស៊ីសេរី កាសែត ឌឺ ខេមបូឌា ដេលី(The Cambodia Daily) និងមូលដ្ឋានទិន្ន​ន័យកំណ​​ត់ត្រា​(​​Ka​​m​​n​​otra)ដែលគ្រប់គ្រងដោយមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យជាដើម។

បើតាម CCHR មាន​អ្នកកាសែត១៦នាក់ និងអ្នកការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស១០០នាក់ប្រឈមមុខនឹងវិធានការច្បា​​​ប់ចាប់ពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ​២០២២ ដល់ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣។ជាមួយគ្នានេះដែរ អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ(Licadho) បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួន កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥ ដែលដាក់ចំណង​​ជើង​​ថា «ដំណើរឃ្លាតចេញពីអ៊ីនធឺណេត? ការគំរាមកំហែងចំពោះសេរីភាព​​លើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណេត ដែលទើ​បរ​​ក​​ឃើញថ្មីនៅកម្ពុជា » បង្ហាញថា សេរីភាពតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណេតដែលរកឃើញថ្មីៗនេះ បច្ចុប្បន្នកំពុងស្ថិ​ត​​​​នៅក្រោមការគំរាមកំហែង។ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ គេហទំព័រមួយចំនួន ត្រូវបិទខ្ទប ចំណែកសកម្មជនវិ​ញ​​​​​ត្រូវរងការរំខានដោយសារសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានតាមគេហទំព័ររបស់ពួកគេ។ចំណែក អ្នកប្រើប្រា​​​ស់​​ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណេតវិញ ត្រូវរងការប្តឹងដោយសារការបញ្ចេញទស្សនៈ តាមអ៊ីនធឺណេត។

លីកាដូ បញ្ជាក់ទៀតថា បច្ចុប្បន្នសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មី កំពុងស្នើឡើងដើម្បីគ្រប់គ្រងមិនត្រឹមតែលើអត្ថន័យខ្លឹមសារ ដែលពលរដ្ឋកម្ពុជាបានបង្ហោះ នៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណេតនោះទេ គឺថែមទាំងពង្រឹងការគ្រប់គ្រងទាំងស្រុង លើទម្រង់ស្ថាបត្យកម្មស្នូល នៃប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណេត។

យ៉ាងនេះក្តី នាយកប្រតិបត្តិ នៃសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខេមបូចា(CamboJa) លោ​​ក ណុប វី ថ្លែងថា សមាគមរបស់លោកនឹងធ្វើការជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធដើម្បីធានាថា ទាំងពលរដ្ឋ និ​​ងអ្នកសារព័ត៌មានមានសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតដោយគ្មានការបារម្ភពីការតាមដានសផ្សេង​​ៗ​។

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ចំណុចនេះដែរយើង គប្បីដាក់ចេញនូវសកម្មភាពជាក់លាក់ ក៏ដូចជាធ្វើការសហប្រ តិបត្តិការគ្នាច្រើនថែមទៀត ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ លោកមានអារម្មថាមានសុវត្ថិភាព អ្នកសារព័ត៌មានមានអារម្មថាមានសុត្ថិភាពមិនស្ថិតនៅក្រោមការតាមដានផ្សេងៗនៅក្នុងការដែលពួកគាត់ប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតហ្នឹង»

ព័ត៌មានស៊ីជម្រៅ៖ ពលរដ្ឋជាង១ពាន់គ្រួសារដែលមានជម្លោះដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនស្កអំពៅបន្តដាក់​ញត្តិជាថ្មីទៀត

ពលរដ្ឋចំនួន២ស្រុកនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដែលមានទំនាស់ដីធ្លីជាមួយក្រុម​ហ៊ុន​កំពង់ស្ពឺ​ស៊ូហ្គ័រ​ របស់សមាជិកព្រឹទ្ធ​​ស​​ភាកូតាមកពី​​គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបន្តស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ជាថ្មីទៀត បន្ទាប់ពីជាប់គាំង​​ដោះមិ​​​នចេ​ញ​​ និងបន្តអូសបន្លាយប្រមាណ១៣ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។

កាលពីថ្ងៃទី ៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ពលរដ្ឋជាង១ពាន់គ្រួសារដែលកំពុងមានវិវាទដីធ្លី​​ចំនួន​៣ រួម​មាន​ សហគ​​មន៍​អម​លាំង​ សហគមន៍​រស្មី​សាមគ្គី​ និងសហគមន៍ត្រពាំង​ជោ​រ បាន​ប្រមូលផ្តុំគ្នា​ដាក់​ញត្តិជាថ្មីទៀត ដើម្បី​​ស្វែ​​ង​​​រក​កិ​​ច្ច​​អន្ត​​រាគមន៍ពី​​​មន្ទីររៀបចំដែ​នដីនគរូបនីយកម្ម និងសំណង់​ខេត្តកំពង់ស្ពឺ រួមទាំងរដ្ឋបាលខេត្តនេះ​​ផង​​ ជំរុញឱ្យមានដំណោះស្រាយ។

ការទាមទារជាថ្មីទៀតនេះ ពលរដ្ឋចោទប្រកាន់ថា ក្រុមហ៊ុនកំពង់ស្ពឺស៊ូហ្គ័រ របស់លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ បា​​ន​​ចូលឈូសឆាយដីអាស្រ័យផល និងដីចម្ការដោយបំពាន និងគ្មានដោះស្រាយតាមគោលការណ៍ ជូនពល​​រដ្ឋ​​នោះទេ។

ស្ថិតក្នុងវ័យ ៤៥ ឆ្នាំ និង​ជា​ស្ត្រីតំណាងសហគមន៍រស្មីសាមគ្គី​ អ្នកស្រី​ មុំ សុភី ដែល​​ចូលរួម​ដាក់​ញត្តិ​បាន​ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថាមូលហេតុ​ដែលអ្នកស្រី​ចូលរួម​ដាក់ញត្តិនេះ​ដោយ​សារអ្នកស្រី​​បាត់បង់ដីធ្លី​ ដោយ​ក្រុមហ៊ុនរបស់ឧកញ៉ា​​ លី​ យ៉ុង​ផាត់ ​មកឈូសឆាយ​ហើយគ្មានដំណោះស្រាយ​​ជូនខ្លួនទេ មកដល់ពេលនេះ​។​​

អ្នកស្រីបន្តថា៖​ «មូលហេតុ​មកពី​​ការ​បាត់បង់​ដីធ្លី មានក្រុម​ហ៊ុន​លី យ៉ុងផាត់មកឈូសឆាយ​ដី​ប្រជាពលរដ្ឋ ដីធ្លី​ពួកខ្ញុំបាត់បង់​តាំងពីឆ្នាំ ២០១០ ២០១១ មកម៉្លេះ​ យូរហើយ គ្មានការ​ដោះស្រាយ​ដីធ្លីពួកខ្ញុំ​សោះ​ ​គឺដាក់ទៅស្ថាប័នណា​ក៏បាត់ ស្ថាប័ន​ណាក៏បាត់ ​គ្មានដែល​ឃើញ​ដំណោះស្រាយដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​​សោះ» ។

ពលរដ្ឋដែលមានទំនាស់​ដីធ្លីជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន​កំពង់ស្ពឺស៊ូហ្គ័រ​មាន​ ៣ឃុំ និង ២ស្រុក គឺឃុំអមលាំង ស្រុកថ្ពង ឃុំត្រពាំងជោរ និងឃុំ​រស្មី​សាមគ្គី​ ស្រុកឱ​រ៉ាល់​ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ សរុបមាន ១១៩៦​ គ្រួសារ។ ដីដែលកំពុងមានទំនាស់ទាំង៣សហគមន៍សរុបជាង ៤០០០​ ហិចតាហើយ​បញ្ហានេះបានកើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០១០មក​​។

​ដោយឡែកនៅឆ្នាំ២០២១ ពលរដ្ឋដែលមានទំនាស់ដីធ្លីទាំង៣សហគមន៍នេះ បាន​ដាក់ញត្តិជាថ្មីទៀតដែរ ដើ​​ម្បី​​ស្នើសុំគោលការណ៍ពីក្រសួងដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់​​ ប៉ុន្តែនៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ ​ ក្រ​​សួ​ងដែនដី​​បាន​ផ្ទេរកិច្ចការងារនេះ ឱ្យរដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺជាអ្នកដោះស្រាយវិញ។​

ក្រោយពីបាត់បង់ដីធ្លី​កាលពីឆ្នាំ២០១០ ពលរដ្ឋដែល​រងគ្រោះបាន​​ជួប​ប្រទះ​បញ្ហាប្រឈម​ជាច្រើនដោយពួកគេ​បា​ន​​ផ្លាស់ប្តូរ​មុខរបរ​ពីធ្លាប់ធ្វើ​ស្រែចំការ​ ធ្វើជាកម្មករសំណង់វិញ។ចំណែក​ក្មេង​ៗ​ត្រូវបង្ខំចិត្ត​​ឈប់​រៀន​ដើម្បី​រកប្រាក់ ឯអ្នកខ្លះទៀតត្រូវសម្រេចចិត្តធ្វើ​​​​ចំណាក​ស្រុកទៅ​ប្រទេសជិតខាង ឬមកកាន់ទីក្រុង​​​។​

អ្នកស្រី មុំ សុភី ដែលអះអាងថាក៏ជាអ្នករងគ្រោះដោយវិវាទដីធ្លី ជាមួយក្រុមហ៊ុនកំពង់ស្ពឺស៊ូហ្គ័រនេះដែរ បានរៀបរាប់អំពីបញ្ហាប្រឈមរបស់សហគមន៍ ដោយលើកឡើងថាសព្វថ្ងៃអ្នកភូមិជំពាក់ធនាគារ​ ព្រោះតែដីធ្លីធ្វើក​​សិ​​កម្មកាន់តែរួចតូច និងគ្មានមុខរបរណាដែលអាច​​ជួយដោះស្រាយបន្ទុកចំណាយប្រចាំថ្ងៃបាន ដោយសារតែ​​ចំ​​​​ណូល​​​​ដែលរកបាន ពួកគេត្រូវទូទាត់ថ្លៃទិញអង្ករប្រចាំខែ ដែលខុសពីមុន អ្នកភូមិមានដីធ្វើ​​ស្រែមា​​នអ​​ង្ក​រស្រា​ប់​​សម្រាប់ហូបចុក។

បើតាមអ្នកស្រី សុភី អ្វីដែលធ្វើឱ្យពួកគេត្រូវជួបបញ្ហាជាងនេះគឺ​​កន្លងមកអ្នកស្រីធ្លាប់ត្រូវបានអាជ្ញាធរគំរាមកំ​​ហែ​ងដោយបញ្ឈប់មិនឱ្យមានសកម្មភាពតស៊ូមតិអំពីវិវាទដីធ្លីនេះតទៅទៀត។​

អ្នកស្រីបន្តថា៖ «បញ្ហាប្រឈមដែល​ខ្លាំងជាងគេ​រាល់ថ្ងៃហ្នឹង ពួកគាត់​រងនូវការ​ជំពាក់​បំណុល​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ឯកជន​ដូចជា​ អេស៊ី​លីដា​ ប្រាសាក់ អេអឹមខេ គាត់ជំពាក់បំណុល​ធនាគារ​ គាត់​គ្មាន​លុយបង់​ដល់ថ្នាក់​ខ្លះ​ហ្នឹង​ដាក់ដីលក់​ឡៃឡុង​ ហើយវា​អយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួក​ខ្ញុំ​ដែលជា​កសិករ​ដែល​មានដីតិចតូច​​»​ ។

ស្រដៀង​គ្នា​នេះដែរ​ ​​តំណាងសហគមន៍ត្រពាំងជោរ​ លោក ​ស៊ឹង សុខុម លើកឡើង​ថា​ការ​បាត់​បង់ដីធ្លី​នេះ​បានជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន​ជាច្រើនទាំង​​សហគមន៍ដែលរងគ្រោះដីធ្លី​ និងសហគមន៍ដែល​មិនរងគ្រោះ​។

លោកបន្តថា៖ «កសិកររស់ដោយមានដីអាស្រ័យផល អញ្ចឹងកាលណាគាត់បាត់បង់ដីហើយ ប៉ះពាល់ធំណា   ស់ហួសអំពីនិយាយបានទៅទៀត មានគ្រួសារខ្លះចំណាកស្រុកទាំងគ្រួសារ គ្រួសារខ្លះចំណាកស្រុកបែកប្តីបែ  កប្រពន្ធបែកកូន ហើយកូនៗត្រូវបង្ខំចិត្តឈប់បន្តការសិក្សាដោយចេញទៅរកប្រាក់កម្រៃចិញ្ចឹមជីវិត និងជួយគ្រួសារ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះទេធ្វើឱ្យពួកគាត់ជំពាក់បំណុល​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុទៀត […] បច្ចុប្បន្នប៉ះពាល់ដល់សុខភាពផងដែរ ព្រោះតែស្ទឹង អូ ប្រឡាយដែលធ្លាប់តែប្រើប្រាស់បានពីមុន ឥឡូវប្រើប្រាស់មិនបានព្រោះថ្នាំគីមី […] ​គឺថ្នាំដែល​​គេបាញ់​អំពៅ អញ្ចឹងនៅពេលមានភ្លៀងមកហូរចូលតាមប្រឡាយ តាមអូរ អញ្ចឹង​ប៉ះពាល់មិនត្រឹមតែប្រជាពលរដ្ឋដែលប៉ះពាល់ដីធ្លីទេ សូម្បីតែពលរដ្ឋមិនរងគ្រោះក៏ទទួលរងនូវឥទ្ធិពលថ្នាំពុលហ្នឹងដែរ»។

ស្ថិតនៅក្នុងវ័យ​ ៥៤ឆ្នាំ លោក ស៊ូ សំអឿន តំណា​ងសហគមន៍អមលាំងឯណេះវិញ បានប្រាប់​អំពីគោលបំ​​​ណងដែល​ពលរដ្ឋ​ទៅដាក់ញត្តិ​នេះថា​អ្នកភូមិ​ចង់បានដីមកវិញ និងប្រាក់មួយចំនួន ហើយប្រសិនបើបញ្ហានេះ​​គ្មា​​ន​​ដំណោះស្រាយទេ វាគឺជាការ​គំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះបន្ថែមទៀត ដល់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរប​ស់ពលរដ្ឋនៅ​​​ក្នុ​ង​​​​សហគមន៍។

លោកបន្តថា​៖ «ខ្ញុំ​ថានៅថ្ងៃអនាគត​ ប្រសិន​បើគ្មាន​ដំណោះ​ស្រាយ​ទេ​ ប្រជាពលរដ្ឋ​យើងទាំងអស់​ហ្នឹង​ គាត់នៅតែមាន​ជីវភាព​ខ្វះខាត​កាន់​តែដុនដាប​ជាងមុន​ហើយ​​ការ​ជំពាក់​ធនាគារ​កាន់​តែច្រើនទៅៗហើយ […] ពួកយើងចង់បានដីមកបង្កបង្កើនផលវិញ ហើយជំហរដែលយើងទាមទារហ្នឹងគឺយើងទាមទារដីបីហិចតាក្នុងមួយគ្រួសារ ក្នុងនោះចំពោះដីដែលកន្លងមកតាំងពីឆ្នាំ២០១០ រហូតដល់ឥឡូវហ្នឹង យើងមិនបានអាស្រ័យផលលើដីនោះផង ចឹងយើងយកប្រាក់មួយចំនួន»

គេហទំព័រ New​sroom Cambodia បានព្យាយាមសុំការបំភ្លឺពីលោក វ៉ី សំណាង អភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ និង ​លោក​​ តាប់​ ម៉ាឡៃ ប្រធានមន្ទីររៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម សំណង់ និងសុរិយោដីខេត្តកំពង់ស្ពឺ​​ តាមប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទ និងបណ្តាញ​សង្គម​​តេឡេក្រាមដែរ​​ ប៉ុន្តែ​មិន​​​​ទទួល​​​បាន​​​​កា​​រ​ឆ្លើយតប​ទេ មកដល់ពេលនេះ។​​

យ៉ាងនេះក្តី ឆ្លើយតបនឹងការចោទប្រកាន់នេះ លោក លី យ៉ុងផាត់​ បានប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom Cam​​​bo​​dia តាម​​សារ​​ឡេ​​អិចត្រូនិច​​ថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកមិនបាន​​អនុវត្តដោយបំពានដូ​​ចអ្វីដែលពលរ​​ដ្ឋលើក​​ឡើ​ង​​ដូច្នេះឡើយ​​។​ផ្ទុ​​​​​​​​​យទៅវិញ​ បញ្ហានេះក្នុងនាមជាភាគីក្នុងវិវាទដីធ្លីនេះដែរ លោកអះអាងថា​ក្រុមហ៊ុនរបស់​​​លោ​​ក​​តែ​ង​ព្យា​​យា​​ម​​ស្វែ​ងរកដំណោះស្រាយជានិច្ច ហើយក្រុមហ៊ុនរបស់ខ្លួនក៏ស្របច្បាប់ថែមទៅទៀត។

លោកបន្ត​ថា​៖ «សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនមិនបានធ្វើខុស ទី១ ខ្ញុំមាន​ដីទិញ​ដីប្រជាជន​ និង​ប្លង់​កាន់កាប់តាមច្បាប់​ ទី២ ខ្ញុំសម្បទាន​ដីរដ្ឋ […]​ ​កន្លងមក​ក្រុម​ហ៊ុន​បាន​ខិត​ខំជួយ​ដោះស្រាយ​ជាមួយ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​អស់​ជាច្រើនមកហើយតែនៅតែមាន​រឿងមិន​ចេះចប់​» ។ លោកបន្ថែមថា «ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុនធ្វើខុស នោះក្រុមហ៊ុនទទួលខុសត្រូវ ១០០%»។

បើទោះជាបែបណា របាយការណ៍របស់សមាគមជំនួយមនុស្សធម៌ និងការអភិវឌ្ឍរបស់​​សហ​​ភា​​ព​​​អឺរ៉ុប ដែ​​ល​​​ចេញកាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៣ លើកឡើងថា សហភាពអឺរ៉ុប បានសម្រេចដកផលិតផលស្ករស​​របស់ប្រទេ​ស​​​​​​កម្ពុជាចេញពីតារាងអនុគ្រោះពន្ធគយ ក្រោយពីរកឃើញថាផលិតផលនេះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោ​​ភ​​បំ​​ពានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងអនុវត្តជាប្រព័ន្ធ។

របាយការណ៍ដែលដាក់ចំណងជើងថា«ការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់សិទ្ធិមនុស្សស្តីពីគោលនយោបាយអ​នុ​​គ្រោះ​​​​​ពន្ធ​​គយ​​រ​​បស់សហភាពអឺរ៉ុប លើប្រទេសកម្ពុជា» បង្ហាញទៀតថា ឧស្សាហកម្មស្ករសនេះ​ ត្រូវគេរកឃើ​ញ​​ថា​​​បានរួមចំណែករំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ តាមរយៈការទន្រ្ទាន់ដីធ្លី ក្នុ​​​ង​ទ្រ​ង់ទ្រាយធំរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។

នៅអំឡុងឆ្នាំ២០១២ រដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដាំស្កអំពៅប្រមាណជាង ៦ម៉ឺន ៥ពាន់​​ហិ​កតារ ឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនចំនួន៧ ក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍ ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តកោះកុង ឧត្តរមានជ័យ និងខេត្ត​​​កំព​ង់​​​​​ស្ពឺ។ក្នុងចំណោមដីដែលទទួលសិទ្ធិវិនិយោគ ក្រោមគោលការណ៍ដីសម្បទានទាំងនោះ គេសង្កេត​​ឃើ​​ញ ក្រុ​​ម​ហ៊ុនភាគច្រើនគឺជារ​បស់លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់។

ដោយឡែក លោក ថេង​ សាវឿន ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC) យល់ឃើញ​ថាបញ្ហានេះ​គួរតែមាន​ដំណោះស្រាយបញ្ចប់ ដើម្បីឱ្យ​ជីវភាព​ពលរដ្ឋនៅទីនោះល្អប្រសើរ​ព្រោះ​​បញ្ហានេះ​បានអូស​បន្លាយយូរ​ឆ្នាំមកហើយ ។

លោក​បន្តថា​៖​ «បញ្ហានេះគួរ​តែដោះ​ស្រាយបញ្ចប់​តាមរយៈ​ការ​កាត់ដី​ឆ្វៀល​ជូន​ដល់ប្រជាពល​រដ្ឋ​ដើម្បី​បញ្ចប់ ពីព្រោះ​ថា​ដីក្រុមហ៊ុន​ទទួល​បានធំណាស់ អញ្ចឹង​បើសិន​បើកាត់​ដោះស្រាយ​ជូនប្រជាពល​រដ្ឋ​នៅនឹង​កន្លែង​មួ​​យ​​ហិចតាកន្លះ​ឬក៏ពីរ​ហិចតាមួយគ្រួសារ​ដើម្បី​បញ្ចប់​នៅជម្លោះ​វិវាទ​ដីធ្លី​ដ៏រ៉ាំរ៉ៃ​របស់​បងប្អូន​ប្រជាពលរដ្ឋនេះ​ គួរ​តែ​ត្រូវ​បញ្ចប់​ដើម្បី​បិទបញ្ចប់​នៅបញ្ហាដីធ្លី​ដែលត្រូវបាន​អូស​បន្លាយ​ជាច្រើន​ឆ្នាំ ហើយ​ធ្វើម៉េចឱ្យជីវភាព​របស់​បងប្អូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅតំបន់នោះ​មានភាពល្អប្រសើរ » ។

វិលមករកអ្នកស្រី មុំ សុភី វិញ​អ្នកស្រី​ចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់អាណត្តិថ្មី​ពន្លឿន​ការដោះស្រាយ ដើម្បី​ស្តារ​ជីវភាព​​របស់​ពួកគាត់បានប្រសើរ​ឡើង​វិញ​ និងជួយសម្រួលបន្ទុកសម្រាប់ពលរដ្ឋដែលកំពុងរងផលប៉ះពាល់។​

អ្នកស្រីបន្តថា៖ « ខ្ញុំសំណូមពរឱ្យ​​នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី​ ជួយពន្លឿន​ការដោះស្រាយ​វិវាទដីធ្លី​ដ៏រាំរ៉ៃ​នៅក្នុងខេត្ត​កំពង់ស្ពឺហ្នឹង​ ដើម្បី​ស្តារ​ជីវភាព​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​ក្រីក្រ​លំបាក​ដោយសារ​បាត់បង់ដីធ្លី​ហ្នឹង​​កុំឱ្យលំបាកខ្លាំង​ជាងហ្នឹងទៀត​ ព្រោះអី​ពួកគាត់រាល់ថ្ងៃហ្នឹង​លំបាកខ្លាំងហើយ​​ ​ឥលូវវាលំ​បាកមែនទែនរក​តែអង្ករ​ច្រក​ឆ្នាំង​សឹងតែ​មិនបានផង​​ រក​ព្រឹក​ខ្វះល្ងាច​ រកល្ងាចខ្វះ​ព្រឹក ​លំបាក​មែនទែន » ​៕​

បទយកការណ៍៖ ពលរដ្ឋនៅបឹងតាមោកថា អាជ្ញាធរចាក់ដីធ្វើផ្លូវកាត់បឹង និង​បង្ហូរទឹកស្អុយចូលក្នុងតំបន់ពួកគាត់​រស់នៅ

0

ខណៈព្រះអាទិត្យកំពុងរៀបលិច ខ្យល់ក៏ធ្លាក់មករសៀកៗនៅក្បែរមាត់បឹងតាមោក ក្នុងសង្កាត់​សំរោង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ ប៉ុន្តែខ្យល់នោះ ក៏អមមកជាមួយនូវក្លិនឆ្អេះឆ្អាប ចេញ​ពីប្លុក​ផ្ទៃទឹកមួ​យកន្លែង ខាង​ក្រោយផ្ទះរបស់ប្រជាសហគមន៍សំរោង​ត្បូង ដែល​កំពុង​មាន​ទំនាស់​ដីធ្លី​ជាមួយ​អាជ្ញាធរ​ផង​ដែរ។ អ្នក​ភូមិ​នៅ​ទី​នោះ ​រស់​នៅ​ដោយ​ពឹង​លើការនេសាទត្រី​ក្នុង​បឹង​​ខាង​ក្រោយ​ផ្ទះ​របស់​ខ្លួន ថ្វី​បើ​ផ្ទៃ​បឹង​ភាគ​ច្រើន​ត្រូវ​បាន​ចាក់​ដី​បំពេញ​សម្រាប់​អភិវឌ្ឍន៍​ទៅ​ហើយ​ក្ដី​។​ 

ប្រជាពលរដ្ឋ​រស់នៅតំបន់​​បឹងតាមោកមួយរូប អ្នកស្រី ស៊ា ដាវី និយាយថា ដើមហេតុ​បង្កឱ្យ​ទឹក​បឹង​​នៅក្បែរ​ផ្ទះ​ពួកគាត់​​មាន​ក្លិនស្អុយ គឺដោយសារអាជ្ញាធរបានចាក់ដីធ្វើជាផ្លូវ កាត់​លើ​ផ្ទៃ​បឹង​មួយ​ផ្នែក នៅខា​ង​ក្រោយ​ផ្ទះរបស់​ពួកគាត់ ដោយទុកចរន្តទឹកហូរមួយច្រកតូច​ ចេញ​ពី​ផ្នែក​ខាង​លើដែ​ល​​​ជា​​កន្លែង​ចិញ្ចឹម​ត្រី ចូលមក​ផ្នែកខាងក្រោយផ្ទះរបស់ពួកគាត់។

ប្រជាបឹងតាមក អ្នកស្រី ស៊ា ដាវី កំពុងចង្អុលទឹកបឹងតាមោកមានក្លិនស្អុយហូរចូលក្រោមផ្ទះរបស់គាត់ នៅភូមិសំរោងត្បូង សង្កាត់សំរោង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ។ រូបថត នៅថ្ងៃទី១៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។ (រូបភាព៖ វ៉ា សុភានុត)

អ្នកស្រីបន្តថា មានពលរដ្ឋបឹងតាមោកចំនួន ៣២ផ្ទះ ក្នុងចំណោមផ្ទះសរុប ១០៨ ដែលរង​ផល​ប៉ះ​ពាល់ បានលក់​និងដោះដូរដីតាមការស្នើសុំពីអាជ្ញាធរ ដោយសារពួក​គាត់​ធុញ​ទ្រាន់​ចំពោះ​ការ​ធ្វើ​ទុក្ខ​បុក​ម្នេញ​ទាំង​ការ​ប្រើ​ហិង្សា និងការដាក់ពាក្យបណ្ដឹងជាបន្តបន្ទាប់ពីមន្រ្តី​ខណ្ឌ។

អ្នកស្រី ស៊ា ដាវី រៀបរាប់បន្តទៀតថា បញ្ហាក្លិនស្អុយ បានបង្ខំឱ្យគ្រួសារ​ប្អូន​ប្រុស​របស់​អ្នក​ស្រីដែល​ស្នាក់​នៅ​ខាង​ក្រោម​ផ្ទះ នាំគ្នារើឥវ៉ាន់ទៅសម្រាក​ប្រច្រៀតគ្នានៅ​ខាងលើផ្ទះ​ជាមួយ​គ្រួសារ​​អ្នក​ស្រីផង​ដែរ។

អ្នកស្រីថា៖ «អាជ្ញាធរខណ្ឌ គាត់កាយប្រឡាយបង្ហូរទឹកលើចុះមកចូលដីពួកខ្ញុំ។ ទឹកស្រះត្រី​ ទឹកស្អុយ​ទម្លាក់​ចូល​មក​ទឹក​ស្អុយ​ឆ្អាប […] ឥលូវមានកើតជាមូសជាអី ដោយសារទឹកស្អុយ ផ្ទះខាងក្រោម​លិចអស់​ហើយ​[គ្រួសារ​ប្អូន​ប្រុស]​ឡើង​​មក​​លើ»។

បើតាមស្ត្រីរូបនេះ មានរយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃមកហើយ ដែលទឹកខាងក្រោមផ្ទះរបស់ពលរដ្ឋ​​មាន​ក្លិន​​ស្អុយ ក្រោយអាជ្ញាធរបង្ហូរទឹកកខ្វក់ពីផ្ទៃបឹងផ្នែកខាងលើ កាលពីថ្ងៃទី០៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣នេះ។ អ្នកស្រី ដាវី ចាត់ទុក​ទង្វើរបស់អាជ្ញាធរ ថា​ជា​ការ​បង្ខំ​ឱ្យពួក​គាត់​ចាក​ចេញ​ពី​លំនៅដ្ឋាន​​ដែល​ពួក​គាត់​បាន​រស់នៅជាច្រើនមកហើយ ហើយករណីនេះ អ្នកស្រីបានស្នើដល់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន​ ម៉ាណែត ជួយអន្តរាគមន៍ទៅអាជ្ញាធរ​ធ្វើការអភិវឌ្ឍនៅនឹងកន្លែង។

អ្នកស្រីថា៖ «បងយល់ថា អាជ្ញាធរគាត់ធ្វើបាបប្រជាសហគមន៍ ដើម្បីឱ្យយើងពិបាកក្នុងការរស់នៅ​ហើយយើងបង្ខំចិត្ត​ដោះ​ដូរ​ទៅទីតាំងថ្មីតាមដែលគាត់ចង់បាន»។

ពលរដ្ឋ​បឹង​តាមោក​មួយ​រូប​ទៀត អ្នកស្រី គង់ តឿន អាយុ ៥៨ឆ្នាំ បានលើកឡើងថា មួយ​រយៈ​ចុង​ក្រោយ​នេះ កុមារៗ​នៅក្នុង​សហគមន៍ មានអាការៈ ឈឺភ្នែក ក្អក ផ្ដាសាយ និង​រមាស់​ស្បែក​​​​ជាដើម ក្រោយពីទឹកបឹងមានបញ្ហាឆ្អេះឆ្អាបនេះ។

អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «គ្នានៅទំនាបក្រោមៗលិចអស់រលីង។ ផ្ទះខ្លះនៅ[មាន]ជាន់ក្រោម ជាន់លើ ដល់លិច​ទឹក​អាជា​ន់​ក្រោម គ្នានៅអត់កើត គ្នានៅខាងលើ ខ្លះដេកជាន់លើគ្នា»។

ក្រៅ​ពី​ការតវ៉ា និងដើរដាក់ញត្តិសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍តាមបណ្ដាស្ថាប័នរដ្ឋធំៗ ប្រជា​សហគមន៍​បឹង​តាមោក ក៏​ប្រឈម​នឹង​ការ​រង​បណ្ដឹង​នៅតុលាការ​ផង​ដែរ ក្រោមការចោទពីបទល្មើសផ្សេងៗ។ ក្រុម​ពលរដ្ឋអះអាងថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន គឺជាដើមបណ្ដឹងប្រឆាំងនឹងសហគមន៍នេះ។

ចៅក្រម​ស៊ើបសួរសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ បាន​កោះ​ហៅ​សកម្មជន​​បឹង​តាមោកចំនួន ៣នាក់ ដែលសកម្ម​ក្នុងការតវ៉ា​រឿង​ដីធ្លី ឱ្យចូលខ្លួនទៅ​បំភ្លឺ​ពាក់​​ព័ន្ធនឹង​បណ្ដឹង​ប្រឆាំង​អ្នករាជការសាធារណៈ និងហិង្សាដោយ​ចេតនា​មាន​ស្ថាន​ទម្ងន់​ទោស។ តែយ៉ាងណា ប្រជាសហគមន៍បឹងតាមោក បានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នេះ ហើយ​ថា អាជ្ញាធរទៅវិញទេ​ជាអ្នកបង្កហិង្សាដាក់ពួកគេ ថែមទាំង​ប្ដឹង​ទៅ​ស្ថាប័ន​តុលាការ​​ទៀត។

ដោយ​បារម្ភ​ពី​ការ​ចាប់​ខ្លួន អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅបឹងតាមោក ដែល​ជា​សកម្មជន​សិទ្ធិ​ដីធ្លី​ដ៏​លេច​ធ្លោ​ម្នាក់ ក្នុងការតវ៉ា​ ​បាន​គេច​ខ្លួន​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ជិតខាងកម្ពុជា​ ដើម្បី​ស្វែង​រក​សិទ្ធិ​ជនភៀស​ខ្លួន​ កាលពីអំឡុងខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣​នេះ​។ អ្នកស្រីបាន​និង​កំពុង​ប្រឈម​​នឹង​បណ្ដឹង​នៅ​តុលាការ​ចំនួន​៣ រួមមាន ប្រឆាំង​អ្នក​រាជ​ការ​សាធារណៈ និង​ហិង្សា​​ដោយ​ចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស​, ហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស និង​ស្ថាន​ទម្ងន់ទោសនៃបទប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈ និង រារាំង​ញុះញង់​បង្កើត​សកម្ម​ភាព​អនាធិប​តេយ្យ​តាមដងផ្លូវសាធារណៈ​ គិត​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​មុន​មក។

Newsroom Cambodia មិនអាចសុំ​ការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហានេះ ពីអភិបាលខណ្ឌ​ព្រែក​ព្នៅ​ លោក​ ធឹម​ សំអាន​ បានទេ ខណៈអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ម៉េត មាសភក្ដី និងអភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ឃួង ស្រេង ខលទូរស័ព្ទចូល ប៉ុន្តែគ្មានអ្នកទទួល។

យ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីពេលកន្លងទៅ​ អភិបាលខណ្ឌព្រែកព្នៅរូបនេះ ធ្លាប់ប្រាប់គេហទំព័រ Newsroom Cambodia ថា ប្រជាសហគមន៍សំរោងត្បូងនេះ ​គឺពួកគេបាន​មកតាំង​ទីលំនៅ​លើ​ដី​ចំណី​ផ្លូវ​សាធារណៈរបស់រដ្ឋ​ ហេតុនេះអាជ្ញាធរ មិនអាចចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិឱ្យនោះទេ។ លោកបន្ត​​ថា អាជ្ញាធរ​បានដោះស្រាយតាមនីតិវិធីច្បាប់ ដោយដោះដូរទៅទីតាំងដីថ្មី ដែល​មាន​ចម្ងាយ​ជិត ២គីឡូ​ម៉ែត្រ ពី​ទី​តាំង​ចាស់ ហើយបាននិងកំពុង​រៀបចំ​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន្ធ​រួច​រាល់​ហើយ​ផង​ដែរ។

លោក​ថា៖ «បើមិនព្រម [ដោះដូរដី] រស់នៅ [ទីតាំងចាស់] ហ្នឹងទៅ! ហើយបើរស់នៅ [ជាប់បឹងតាមោក]ហ្នឹង! គឺ​អត់​មាន​អី​ស្រប​ច្បាប់​ទេ ព្រោះ​អត់មានលិខិតស្នាមអីផងហ្នឹង! ក្នុងនាមខ្ញុំជាអាជ្ញាធរ ខ្ញុំសំណូមពរឱ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ មក​យក​ដី​ដែល​មាន​ទំហំ [ទទឹង] ៤ [ម៉ែត្រ]កន្លះ គុណនឹង [បណ្តោយ] ១៨ [ម៉ែត្រ] ដែលមិនឆ្ងាយពីទីតាំងចាស់ទេ»

អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស នៃមជ្ឈមណ្ឌល​​​សិទ្ធិ​​កម្ពុ​​ជា លោក វណ្ណ សុផាត លើ​​ក​​​ឡើង​ថា អាជ្ញាធរ និងក្រុមហ៊ុន​ឯកជន កំពុងប្រើតាក់តិចដូច​ដែល​ធ្វើ​ដាក់​ប្រជា​សហគមន៍​បឹង​ទំពន់ កាលពីពេលកន្លងទៅ ដើម្បីបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីតំបន់នោះ។

លោកបាន​អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាល គប្បី​មាន​ដំណោះ​ស្រាយ​សម្រាប់​ប្រជាសហគមន៍​បឹង​តាមោក​​ជុំវិញ​វិវាទ​ដី​ធ្លីរាំរ៉ៃ​នេះ។

លោក សុផាត និយាយថា៖ «វាជាអំពើអមនុស្សធម៌ វាជាការមិនអាចទទួលយកបាន។ វាក៏ជាការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​របស់​អាជ្ញាធរ​ថ្នាក់​មូល​ដ្ឋាន ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរថ្នាក់ជាតិ ដែលត្រូវតែពិនិត្យសារឡើងវិញ នូវទង្វើរបស់ក្រុមហ៊ុន និង​អាជ្ញាធរ​​នេះ ហើយ​ដោះស្រាយ​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋគាត់បានរស់នៅសុខសាន្តនៅផ្ទះរបស់គាត់ ដែលបានស្នាក់នៅ និង​អាស្រ័យ​ផល​​​ពី​​ដើម​​មក»។

បើតាមសមាគម​ធាងត្នោត គិតមកដល់​ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ បឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ ដែល​កំណត់​ដោយ​អនុក្រឹត្យ​លេខ២០ អនក្រ.បក ចុះថ្ងៃទី០៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ និងមានទំហំសរុប​ចំនួន ៣២៣៩,៧ហិកតា ត្រូវបានកែសម្រួលពីទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរដ្ឋ មកជាទ្រព្យសម្បត្តិ​ឯកជន​របស់រដ្ឋ និងប្រគល់ជូនបុគ្គលឯកជន និង​ស្ថាប័ននានាជាបន្តបន្ទាប់សរុបចំនួន ៧០​លើក ដែល​មាន​ផ្ទៃដីសរុបចំនួន ២ ៣៦៩,៨៩១៣ហិកតា។

ទាក់ទិននឹងការកាត់ឆ្វៀលផ្ទៃបឹងនេះ ក៏បណ្ដាលឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ២៥០គ្រួសារ ដែល​រស់​នៅ​​​ភាគ​​ខាង​ជើ​ង​នៃ​​បឹង​តាមោក ស្ថិតក្នុង​ភូមិ​សំរោងត្បូង សង្កាត់សំរោង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានី​ភ្នំពេញ កំពុងប្រឈមនឹង​ការ​បណ្ដេញ​ចេញ​ដោយបង្ខំ ហើយពួកគេ​បាន​ធ្វើការ​តវ៉ា​ទៅ​កាន់​​​ស្ថាប័ន​រដ្ឋជាច្រើនរួមទាំង ក្រសួងរៀបចំ​ដែនដី​​ រដ្ឋសភា និងខុទ្ទកាល័យអតីត​​​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ផងដែរ។

ក្រៅពីការស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីស្ថាប័នរដ្ឋ ប្រជាសហគមន៍បឹងតាមោកជាញឹកញាប់ ក៏បាន​ប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅ​កន្លែងពួកគេរស់នៅ ដោយប្រើជម្រើសលើកបដាស្រែកតវ៉ា សុំប្លង់កម្មសិទ្ធិ ដោយ​​​​អះ​អាង​​ថា ពួកគេបានរ​ស់នៅ​ម្ដុំបឹងតោមោកនេះតាំងពីទស្សវត្ស៩០ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរ​ពុំទាន់​ចេញ​ប្លង់​កម្ម​សិទ្ធិឱ្យនៅឡើយ។

ងាកទៅកាន់ពលរដ្ឋនៅ​បឹងតាមោកមួយរូបទៀត អ្នកស្រី សឿន ស្រីសុទ្ធ សង្ឃឹម​ថា រដ្ឋាភិ​បាល​ និង​អាជ្ញាធរ​ នឹង​​បញ្ឈប់​​ការ​​បណ្ដេញ​ពលរដ្ឋ​ចេញ​ពីផ្ទះសម្បែងនៅតំបន់​ចាប់​ផ្ដើម​មាន​ការ​អភិវឌ្ឍ ដោយ​ជំនួស​​មកវិញនូវការអភិវឌ្ឍ​នៅនឹងកន្លែង​​​ និង​ធ្វើប្លង់​កម្មសិទ្ធិ​ឱ្យព​លរដ្ឋ​ដែល​បាន​រស់នៅទី​នោះ​​រយៈ​ពេល​ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។

អ្នកស្រី ស្រីសុទ្ធ និយាយថា៖ «ខ្ញុំសូមស្នើឱ្យគាត់ [លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត] គិតគូរ​កាត់​ឆ្វៀល​ដី​[ពលរដ្ឋ​រងផលប៉ះពាល់]។ រាល់ការអភិវឌ្ឍកុំឱ្យមានការបណ្ដេញចេញពលរដ្ឋចេញពីលំនៅឋានខ្លួន។ [ពលរដ្ឋ​បឹង​តាមោក] ចង់​បាន​ដំណោះស្រាយអភិវឌ្ឍនៅនឹង​កន្លែង […] ចង់មានប្លង់កម្មសិទ្ធិ»៕

ប្រជាជន​​​ច្រើនកុះករបាន​ចូលរួម​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក​​ឡើង​វិញ​ក្រោយ​ផ្អាក​អស់​៣​ឆ្នាំ

ប្រជាជន​​មកពីតាមបណ្តា​ខេត្ត និង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ច្រើនកុះករ បាន​ចូលរួម​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក​ សំពះព្រះខែ បណ្តែត​ប្រទីប និង​អកអំបុក​នៅ​​មាត់​ទន្លេ​ខាង​​មុខ​ព្រះ​បរមរាជវាំង បន្ទាប់ពីផ្អាក​អស់​រយៈពេល​បី​ឆ្នាំដោយសារ​ជំងឺ​រាតត្បាត​កូវីដ​១៩។

ពិធីបុណ្យ​អុំទូកនៅ​ឆ្នាំនេះ​​បានប្រារព្ធ​ឡើង​ចាប់ពី​ថ្ងៃទី ២៦ ដល់ ២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ នៅ​រាជធានីភ្នំពេញ និង​នៅ​តាម​បណ្តា​ខេត្ត​នានា។ នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ឃើញ​​មាន​ការតុបតែង​តាម​ដង​ផ្លូវ និង​មាន​​​កម្មវិធី​នានា​ជាច្រើន​ទៀត។

ពិធី​បុណ្យអុំទូក​នេះ​​កើត​​មាន​​ឡើង​តាំង​ពីសម័យអង្គរ​រហូត​មក​ ហើយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ទម្លាប់​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​ពិធី​បុណ្យ​នេះ​ ដើម្បី​​ប្រណាំងទូក​ដែលរចនា​តាម​បែបបុរាណសម័យ ទាំង​បុរស​ និង​ស្ត្រី​​មក​ពី​គ្រប់​ខេត្ត​ក្រុង​ក្នុង​ប្រទេសកម្ពុជា​។

កញ្ញា ជូត ស៊ីមួយ ពលរដ្ឋ​ម្នាក់​មកពីខេត្តពោធិ៍សាត់ បាន​ចូលរួម​ពីធីបុណ្យ​អុំទូក​​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ​លើក​ឡើងថា ពិធីបុណ្យ​អុំទូក​លើកនេះ​មានការ​រៀប​ចំស្អាត និង​មានមនុស្ស​ច្រើនកុះករ​​ចូលរួម។

កញ្ញា​បន្តថា៖ «នេះជា​លើកទីមួយ​របស់ខ្ញុំ ដែល​ឃើញមនុស្ស​ចូលរួម​ច្រើនខ្លាំង​ក្រោយកម្ពុជា​មិនបាន​ប្រារព្ធពិធី​នេះ និង​មើលឃើញ​ការ​រៀបចំ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​គឺបានស្អាត​ល្អ ទាំង​ការតុប​តែង​តាមផ្លូវ»។

ចំណែក​លោកស្រី គីន សារី មក​ពី​ខេត្តកណ្តាល បាន​លើកឡើង​ពីបញ្ហាស្ទះ​ចរាចរណ៍​អំឡុងពេល​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក។

លោកស្រីបន្តថា៖ «បុណ្យអ៊ុំទូក​លើកនេះ​សប្បាយ ហើយ​មនុស្សច្រើន ព្រោះខានដោយសារ​បញ្ហាកូវីដ អញ្ចឹង​ឆ្នាំនឹង​ក៏នាំគ្នា​មកលេង ប៉ុន្តែ​ក៏ពិបាក​ធ្វើដំណើរ​ផងដែរ ព្រោះមាន​ការកក​ស្ទះចរាចរណ៍​ខ្លាំង»។

កីឡាករទូក​ឈ្មោះ ឈឹម សុថុន មក​ពីខេត្ត​សៀមរាប បាន​លើកឡើង​ថា នេះជា​ឱកាសល្អ​ដែលលោក​បានមកអុំទូក​នៅរាជធានីភ្នំពេញ​ក្រោយពេល​អាក់ខាន៣ឆ្នាំមកនេះ។

លោក​បន្តថា៖ «នៅពេល​ខានអុំប៉ុន្មាន​ឆ្នាំហើយ ពេល​ប្រារព្ធវិញ​គឺសប្បាយ ព្រោះ​បានអុំទូក​ឱ្យមហាជន​ជាច្រើន​ទស្សនា និងឃើញមាន​ការតុបតែង​ប្លែក រួមទាំងអនាម័យ និងទីធ្លាស្អាត»។ 

​គិត​ចាប់​តាំង​២០២០​មក កម្ពុជា​បាន​ខកខាន​ប្រារព្ធ​ពិធី​បុណ្យ​អុំ​ទូក​នេះ​អស់​រយៈ​ពេល​បី​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដោយ​រដ្ឋា​ភិបាល​បាន​លើកឡើងអំពីបញ្ហា​ប្រឈម​នានា​​​ដែល​កើតចេញ​ពីវិបត្តិជំងឺ​​កូវីដ១៩។ ហើយ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​ ២០២២ ការ​អាក់​ខាន​ប្រារព្ធ​ពិធី​នេះ​ គឺ​ដោយ​សារ​កម្ពុជា​បាន​ធ្វើ​ជា​មា្ចស់​ផ្ទះ​រៀប​ចំ​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​៕

រដ្ឋបាលរាជធានី​ហាមយានយន្តប្រកបអាជីវកម្មគ្រប់ប្រភេទ​ធ្វើដំណើរ​ចូល​បរិវេណ​រៀបចំ​ពិធី​បុណ្យអុំទូក​

រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យរថយន្តប្រកបអាជីវកម្មដឹកអ្នកដំណើរ ម៉ូតូសណ្តោងរ៉ឺម៉ក និងរថយន្តដឹកទំនិញគ្រប់ប្រភេទ ធ្វើដំណើរ​ចូល​បរិវេណ​រៀបចំ​ពិធីបុណ្យ​អុំទូក ដើម្បី​កាត់បន្ថយ​ការកក​ស្ទះ​ចរាចរណ៍ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៦ រហូតដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣​។

យោងតាមសេចក្តីណែនាំរបស់រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញដែលចេញនៅថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ បាន​បញ្ជាក់​ថា គ្រប់យានយន្តធ្វើដំណើរមកចូលរួមទស្សនាព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ចរាចរណ៍​លើ​វិថី​ខេមរៈ​ភូមិន្ទ ផ្លូវលេខ៥ វិថីតេជោដំឌិន វិថីសម្តេចប៉ាន ផ្លូវលេខ២៩៤ កំណាត់វិថីសម្តេចសុធារស រហូត​ដល់​ខាង​ជើង​ស្ថាន​ទូត​រូស្ស៊ី វិថីរដ្ឋសភា និងមហាវិថីព្រះសុរាម្រឹត។

សេចក្តីណែនាំខាងលើបន្តថា៖ «ចំពោះសាឡង់ដឹកខ្សាច់ ទូក កប៉ាល់គ្រប់ប្រភេទ ដែល​ធ្វើ​ចរាចរណ៍​ឆ្លងកាត់​មុខ​ទីតាំង​ប្រារព្ធ​ពិធី​នៅមុ​ខព្រះបរមរាជវាំង ត្រូវ​ផ្អាក​ធ្វើនាវាចរក្នុងអំឡុងពេលប្រារព្ធពិធីនៅថ្ងៃទី២៥ ដល់​ថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ លើកលែងតែកាណូតដឹកភ្ញៀវទេសចរណ៍ជាតិ-អន្តរជាតិ អាច​ចរាចរណ៍​នៅ​ថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ និងអាចចរាចរណ៍ចាប់ពីថ្ងៃទី២៦ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រោយ​ពិធី​បណ្តែត​ប្រទីប​ត្រូវបានបញ្ចប់តាមថ្ងៃនីមួយៗ»។

សេចក្តីណែនាំដដែលបន្ថែម​ថា ចំពោះយានយន្តដែលធ្វើដំណើរ​ឆ្លងកាត់​ស្ពាន​ខ្សែកាប​តភ្ជាប់​រវាង​តំបន់​អភិវឌ្ឍ​កោះនរា និងតំបន់អភិវឌ្ឍ​កោះពេជ្រ ត្រូវផ្អាកចរាចរណ៍ចាប់ពីថ្ងៃទី២៦ ដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែ​ឆ្នាំ​ដដែល ចាប់ពីម៉ោង១២:០០នាទី ដល់ម៉ោង២២:០០នាទី និងអាចធ្វើដំណើរបានចាប់ពីម៉ោង ២២:០០នាទី រហូត​ដល់​ម៉ោង ១០:០០ នាទី។

ព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្តែតប្រទីប និងសំពះព្រះខែ អកអំបុក ត្រូវបានអាក់​ខានប្រារព្ធអស់ជាច្រើនឆ្នាំ ដោយសារការរាត្បាតដោយជំងឺកូវីដ១៩ ហើយនៅ​ឆ្នាំ២០២៣​នេះ ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រកាស​ប្រារព្ធ​​ឡើង​វិញ​ក្នុង​ទ្រង់​ទ្រាយធំ៕

តុលាការកោះហៅសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ​៧​នាក់​​ពី​បទ​ប្រមាថ​​ព្រះ​មហាក្សត្រ

អយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញកោះហៅសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិចំនួន៧រូប ដែលទើបត្រូវ​បាន​ប្រកាស​ជាប់​ពានរង្វាន់ Right Livelihood 2023 នៅ​ប្រទេស​ស៊ុយអែត ឱ្យចូលសវនាការនៅថ្ងៃទី​៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣នេះ ពីបទប្រមាថ​ព្រះមហាក្សត្រ និង​រួមគំនិតក្បត់ ខណៈសមាជិក​ក្រុម​នេះ​មួយចំនួន​កំពុង​ស្ថិត​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​។

យោងតាមលិខិតអញ្ជើញមេធាវី​ដែល​​ចេញ​ដោយ​អយ្យការ​អម​សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ កាលថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ បញ្ជាក់ថា សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិទាំង​ ៧រូប​នោះ​រួម​មាន​ឈ្មោះ ស៊ុន រដ្ឋា ឡុង គន្ធា យឹម លាងហ៊ី ថុន រដ្ឋា ភួន កែវរស្មី លី ចាន់ដារ៉ារុត និងឈ្មោះ​ អាឡិចហ្សង់ដ្រូ ហ្គន់សាឡេស។

បើតាមសារ​ទំព័រហ្វេសប៊ុកមាតាធម្មជាតិកម្ពុជា (Mother Nature Cambodia) សរសេរ​នៅ​ថ្ងៃទី​២៣ ខែវិច្ឆិកា​នេះ​​​ថា៖ «បន្ទាប់ពីមិន​អនុញ្ញាតឱ្យយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិចេញទៅប្រទេស​ តុលាការ​បាន​ធ្វើ​ការអបអរ​សាទរប​ន្ថែមដល់យុវជនកម្ពុជាដែលទទួលបានពានរង្វាន់ Right Livelihood គឺ​តុលាការកម្ពុជាចាប់ផ្តើមបន្តនីតិវិធីកោះហៅពួកយើងទាំង ៦នាក់ ឲ្យ​ចូល​សវនាការ​ជំនុំ​ជម្រះ​លើ​សំណុំរឿ​ងរួមគំនិតក្បត់ និង ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ នៅ​ចុង​ខែវិច្ឆិកា​នេះ ហើយអាចជាប់គុករហូតដល់១០ឆ្នាំផងដែរ»។

កញ្ញា ភួន កែវរស្មី សមាជិកសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជា​តិបានប្រាប់ញូវស៍រូមខេមបូឌា​ (Newsroom Cambodia) ថា ពួកគេ​មាន​ការបារម្ភ និង​​សោកស្តាយ​ នៅពេលដែ​ល​ដីកាកោះ​ហៅ ឬ​ក៏លិខិតអញ្ជើញ​ធ្វើឡើងអំឡុងពេលដែលសមាជិកពួកគេពីររូបគឺលោកលី ចាន់ដារ៉ាវុធ និងកញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋាកំពុងបំពេញភារកិច្ចទទួលពានរង្វាន់​​នៅ​ប្រទេសស៊ុយអែត​។​

កញ្ញាបានបន្តថា៖ «វាក៏បានបង្ហាញពីភាពផ្ទុយគ្នា​ពី​សំណាក់​ប្រទេស​ដែល​គោរព​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ពិតប្រាកដ​ ប្រទេស​ដែល​លើក​កម្ពស់​ស្ថិរភាព​ក្នុង​ការបញ្ចេញមតិ​អី​ហ្នឹង គេ​ស្ងើច​សរសើរ​ទៅ​លើ​យុវជន​ដែល​ខំ​ការពារ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ ថែម​ទាំង​ស្រឡាញ់​ធនធាន​ធម្មជាតិ​នៅ​ក្នុងផ្ទះខ្លួនឯងហ្នឹងគឺគេតែងផ្ដល់ពានរង្វាន់ឲ្យយើងកាន់តែ​ប្រសើរ​អី​ដែរ ​ប្រទេស​កំណើត​របស់​យើង​គឺ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែល​មាន​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​តែងតែ​លើក​ឡើង​និយាយ​ពី​ការគោរ​​​ព​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យអីហ្នឹង ប៉ុន្តែបែរជាសកម្មជនបរិស្ថាន​របស់​យើង​ត្រូវ​បាន​ជាប់​ពន្ធនាគារ ត្រូវបានចោទពីបទធំធំជារួមគំនិតក្បត់ញុះញង់ប្រមាថព្រះមហាក្សត្រអីជាដើម»។

កញ្ញាថា វារឿងដែលអយុត្តិធម៌តាំងពីដើមមកហើយផងដែរ ដែលយើងមិ​នដែល​ទទួល​បាន​ភាព​យុត្តិធម៌​ពីតុលាការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

កញ្ញាបានបញ្ជាក់ថា៖ « ពួកយើងបានដាក់ពាក្យស្នើសុំ​ទៅ​តុលាការ​ដើម្បី​ពន្យារ​ពេល​សវនាការ​ហើយ​។ ហើយយើង​សង្ឃឹម​ថា​តុលាការ​គាត់នឹង​យោគយល់​ហើយ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន​ការពន្យារ​ពេល​សវនាការ ព្រោះថា​បើ​សិន​ជា​សវនាការ​នៅ​តែ​ដំណើរការ​ទៅ​មុខ​ដោយ​គ្មាន​វត្តមាន​រប​ស់​គ្នាយើងពិភាក្សា»។

លោក ថុន រដ្ឋា សមាជិកមួយរូបទៀតសនៃចលនាមាតាធម្មជា​តិបាននិយាយថា អ្វី​ដែល​ក្រុម​រប​ស់លោកបានធ្វើគឺធ្វើដើម្បីប្រយោជន៍សាធារណៈ និងប្រ​យោជន៍​ធនធាន​ធម្មជាតិ​សម្រាប់ខ្មែរ ក៏ប៉ុន្តែក្រុមលោក​បែរ​ជាទទួលរង​នូវ​ភាព​អយុត្តិធម៌​ពី​តុលាការ​ដោយ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​ក្បត់​ជាតិ​ខ្លួន​ឯង​ទៅវិញ។

បើតាមលោក ថុន រដ្ឋា មេធាវីរបស់ក្រុមចលនាមាតាធម្មជាតិ​បាន​ស្នើព​ន្យារ​ពេល​សវនាការ​ហើយ ដោយលោកសង្ឃឹមថាតុលាការនឹងឯកភាពតាមសំណើរបស់ក្រុមលោក។

លោកថា៖ «ខ្ញុំជឿថាតុលាការនឹងព្រមតាមការស្នើសុំ​គេព្រោះតែករណីបើទោះ​យ៉ាងនេះ​គឺ​ជា​ករណី​ព្រហ្មទណ្ឌ​ អ៊ីចឹង​ករណី​ព្រហ្មទណ្ឌគឺ​ចាំបាច់​ណាស់​គឺ​ត្រូវតែ​មាន​ជន​ដែល​ត្រូវ​បាន​ចោទ​ក៏​ដូចជា​មេធាវី​ការពារ នេះបើពួកយើងនៅក្នុងសវនាការជាចាំបាច់ដោយសារតែ ក្នុងច្បាប់​គេ​តម្រូវ​ឲ្យ​ចាំបាច់​ត្រូវ​តែមាន​មេធាវី ​អ៊ីចឹង​ហើយបើសិនជា​មេធាវី​ពួកយើង​មិនមាន​វត្តមាន​ចៅក្រម​សវនាការ​ហ្នឹងក៏​មិនអាចប្រព្រឹត្តទៅបានដែរ ហើយ​ជាពិសេសហ្នឹង​គឺ​ពួកយើង​ក៏​មិនមាន​វត្តមាន​គ្រប់ៗគ្នា»។

សមាជិក​ចលនា​មាតា​ធម្មជាតិ​រូបនេះ​ក៏​បាន​ស្នើឲ្យ​តុលាការ​ទម្លាក់​រាល់​បទ​ចោទប្រកាន់​លើក្រុម​លោកដើម្បីចៀសវាងការរិះគន់ទៅលើតុលាការពីសំណាក់សាធារណៈជន និង​ដើម្បី​មុខមាត់​រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មី។

លោក​និយាយ​ថា៖ «យើងស្នើឱ្យតុលាការទម្លាក់រាល់បទចោទប្រកាន់មកកាន់ពួកយើងទៅ។ បានន័យថា​មិនមាន​អី​ចំណេញ​ទៅ​ដល់តុលាការទេ មានតែការស្តីបន្ទោស មានតែ​ការបន្ត​ចោទ​​ប្រកាន់តុលាការ ការដកជំនឿចិត្តពីសាធារណៈជនទៅកាន់តុលាការ ថា​តុលាការ​ជា​អាយ៉ង​​សម្រាប់អ្នកនយោបាយ ហើយតុលាការធ្វើការតែដើម្បីប្រយោជន៍នយោបាយ ដែល​មិន​ការពារបម្រើប្រយោជន៍ប្រជាជនខ្មែរដូចតែមានចែងនៅក្នុងច្បាប់។​ ហើយ​ជាពិសេស​ហ្នឹង​ក៏​អត់​ចំណេញអីទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលឈាមថ្មីបន្តវេន គឺមាន​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​ខូច​ឈ្មោះនៅ​ក្នុងជាតិផងអន្តរជាតិផង ដែល​ការចោទ​ប្រកាន់​យុវជ​នដែ​ល​ស្រលាញ់​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ទៅ​ជាក្បត់ជាតិហ្នឹងគឺជារឿងដែលអាម៉ាស់ ជារឿងដែល​ប៉ះពាល់​ឈ្មោះរ​ដ្ឋាភិបាល​ខ្លាំង​ណាស់»។

លោក ស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) បាន​លើក​ឡើង​ថា ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុចា​ចែងថា ពលរដ្ឋគ្រប់​មាន​ភាព​សកម្ម​ក្នុងការចូលរួម​ក្នុង​កិច្ច​ការងារ​​សង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយទាំងអស់។​ ប៉ុន្តែលោក​ថា សម្រាប់​យុវជន​មាតា​ធម្មជាតិ​ បាន​ធ្វើ​សកម្មភាព​ដើម្បី​ជួយ​ការពារផលប្រយោជន៍ធនធាន​ធម្មជាតិ និង​ការពា​រផល​ប្រយោជន៍​​ព្រៃឈើជា​ដើម បែរជាមានការរងការចោទប្រកាន់ទៅវិញ។

លោកថា៖ «បើសិនជាសវនាការនឹងបើកឡើង ហើយសម្រេចឱ្យ​អ្នក​ទាំងអស់​នឹង​រួច​ផុត​ពី​ការចោទ​ប្រកាន់ អាហ្នឹងវាល្អដើម្បីឲ្យពួកគេមានសេរីភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបំពេញបេសកកម្ម និងសិទ្ធិ​សេរីភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការជួយចូលរួមជួយការពារផលប្រយោជន៍របស់សង្គម ជាពិសេស​ធនធាន​ជាតិដែ​លពួកគេធ្លាប់ធ្វើកន្លងមក»។

លោក​បន្ថែមថា៖ «ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ យើងមានការព្រួយបារម្ភដែរថា វា​ជា​ការបង្ហាញ​នូវ​ការរឹតត្បិត ការគំរា​ម​កំហែងទៅលើសេរីភាពឡើងវិញ ដោយសារថា យើង​មើល​ឃើញ​អ្នក​ខាងក្រៅ​គេ​ហាក់ដូចជាឲ្យតម្លៃទៅលើពួកគេទាំងអស់ហ្នឹង ផ្ទុយ​ទៅវិញ​ខាង​ប្រទេស​យើង​បែក​គ្នា​ចោទ​ប្រកាន់​ដែល​គំរាម​កំហែង​តាម​ផ្លូវច្បាប់​តាម​ផ្លូវ​តុលាការ​ជំនួសវិញ នោះ​វា​មាន​រឿង​មួយ​ដែល​មើលទៅជារូបភាពមិនល្អទេ វាអាចប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយស និងតម្លៃរបស់ខាង ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ ឬក៏រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាយើង»។

Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក ប្លង់ សុផល អ្នកនាំពាក្យ​អយ្យការ​អម​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញបានទេ រហូតមកដល់ព្រឹកថ្ងៃទី២៤ វិច្ឆិកានេះ។

ចលនាមាតាធម្មជាតិទទួលបានពានរង្វាន់ Right Livelihood​ ដែលមា​ន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ប្រទេស​ស៊ុយអ៊ែត ហើយពួកគេនឹងទៅទទួលពានរង្វាន់នេះនៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​កម្ពុជា​​មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យពួកគេចេញទៅក្រៅប្រទេសក្នុងមូលហេតុថាមិនចាំបាច់។​ នេះ​ជា​ពានរង្វាន់អន្តរជាតិទី២ ដែលពួកគេទទួលបាន ដោយកាលពីឆ្នាំ២០២១ ចលនា​មាតា​ធម្មជាតិ​​ទទួលបានពានរង្វាន់ Frontlinedefender ដោយសារកិច្ចការពារបរិស្ថាន៕

ស្រ្តី​អាយុ​២១​ឆ្នាំ​ម្នាក់​នៅ​ខេត្តកំពត​​​ឆ្លង​ជំងឺ​ផ្តាសាយបក្សី H5N1

ក្រសួង​សុខាភិបាល​ក្រើន​រំឮកពលរដ្ឋ​ឱ្យ​ប្រុង​ប្រយ័ត្នជំងឺ​ផ្តាសាយ​បក្សី H5N1 បន្ទាប់​ពី​ស្ត្រី​អា​យុ​ ២១​​​ឆ្នាំ​ម្នាក់​ ​រស់​នៅ​ក្នុ​​ង​ភូ​មិ​ត្រ​ពាំ​ង​ឬ​ស្សី​ ​ឃុំ​ដំ​ណា​ក់​សុ​ក្រំ​ ​ស្រុ​ក​ដ​​ង​ទ​ង់​ ​ខេ​ត្ត​​កំ​​ព​ត​ ​បាន​ឆ្លង​​​​​​វី​រុ​សនេះ​​។​​

​​សេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​​ក្រសួង​សុខាភិបាល ចេញ​នៅថ្ងៃទី២៤​ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២៣​ ​បញ្ជាក់ថា កាលពីថ្ងៃទី១៩​ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ស្ត្រីអាយុ២១​​ឆ្នាំម្នាក់ រស់នៅក្នុង​ភូ​មិ​ត្រ​ពាំ​ង​ឬ​ស្សី​ ​ឃុំ​ដំ​ណា​ក់​សុ​ក្រំ ស្រុកដងទង់ ខេត្តកំពត បានចាប់ផ្តើមមានអាការ: រោគសញ្ញាផ្លូវដង្ហើម រួមមានគ្រុនក្តៅ ពិបាកដកដង្ហើម និងក្អក ទើបបញ្ជូនមក សង្គ្រោះបន្ទាន់នៅមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរសូវៀត នៅថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៣។

សេចក្តី​ប្រកាសព័ត៌មាន​ដដែលប​ន្ត​​ថា នេះ​​ជាករណីវិជ្ជមានវីរុសផ្ដាសាយបក្សី H5N1 ហើយ​បច្ចុប្បន្ន​អ្នក​ជំងឺកំពុងស្ថិតនៅបន្ទប់សង្គ្រោះបន្ទាន់​ដោយមានការថែទាំ​យ៉ាង​យកចិត្តទុ​ក​ដាក់​ពី​សំណាក់​ក្រុម​គ្រូពេទ្យ។

សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន​របស់​ក្រសួង​សុខាភិបាល​ដដែលបញ្ជាក់​តាម​ន័យ​ដើម​ថា៖ «ក្រសួងសុខាភិបាល សូមក្រើនរំឮកសារជាថ្មីម្តងទៀត ដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ សូមយកចិត្តទុកដាក់​ប្រុង​ប្រយ័ត្នលើ​ជំងឺ​ផ្តាសាយប​ក្សីជានិច្ច ពីព្រោះជំងឺផ្តាសាយបក្សី H5N1 នៅតែបន្ត​គំរាមកំហែង​ដល់​សុខភាព​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​យើង ហើយក៏សូមជម្រាបដល់បងប្អូនប្រសិនបើមានអាការៈក្តៅខ្លួន ក្អក ឬ ពិបាកដកដង្ហើម ឬ​មាន​បញ្ហាសុខភាព សូមកុំទៅជួបជុំ ឬទីប្រជុំជនដែលមានមនុស្ស​ច្រើន និង​ត្រូវ​ស្វែង​រក​ការពិគ្រោះ​យោបល់ និង​ការពិនិត្យព្យាបាលនៅតាមមូលដ្ឋានសុខាភិបាលអោយបានទាន់ពេលវេលា»។

ចាបើ់ពី​ដើម​ខែ​តុលា ឆ្នាំ​២០២៣​មក មនុស្ស​ពីរនាក់​បាន​ស្លាប់​ដោយសារ​ជំងឺ​ផ្តាសាយ​បង្សី​នេះ។ កាលពី​ថ្ងៃទី​៩ ខែតុលា កុមារីអាយុ២ឆ្នាំ​ម្នាក់​​រស់នៅភូមិឆ្មាលោត ឃុំស្នោងខាងត្បូង ​​ស្រុក​កំចាយមារ ខេត្ត​ព្រៃវែង បាន​ស្លាប់​​ដោយ​​​វីរុស​ផ្តាសាយ​បក្សី ប្រភេទ H5N1 ហើយ​​​កាលថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ​បុរសអាយុ៥០ឆ្នាំ​ម្នាក់​​រស់​នៅ​ភូមិម្រាក់ទាប ឃុំត្រស់ ស្រុក​រមាស​ហែក ខេត្តស្វាយរៀង​ក៏​បាន​​ស្លាប់ដោយសារ​វីរុស​ផ្តាសាយបក្សី H5N1 នេះ​ផង​ដែរ។  

នេះ​​ជាករណី​ផ្ដាសាយបក្សីទី៦០​ ដែល​កើត​មាន​លើម​នុស្ស និងបាន​​​បណ្តាល​ឱ្យ​មាន​អ្នក​ស្លាប់​ចំនួន​៤០នាក់ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ​២០០៥មក។

បើ​តាមក្រសួងសុខាភិបាល ជំងឺផ្តាសាយបក្សី H5N1 គឺជាជំងឺផ្តាសាយមួយ ដែលជាធម្មតា​ចម្លង​រវាង​សត្វ​បក្សី​ឈឺ ទៅបក្សីផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែជួនកាលវាអាចចម្លងពីបក្សីទៅមនុស្ស តាមការប៉ះពាល់​ជិតស្និទ្ធ​ជាមួយ​បក្សី​ដែលឈឺ ឬស្លាប់។ ជំងឺផ្តាសាយបក្សីលើមនុស្សជាជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ ដែលតម្រូវឱ្យមាន​ការធ្វើការ​ព្យាបាល​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ​ទាន់ពេលវេលា៕​




 



សាលាអនុគណក្រុងសៀមរាប​​ថា ព្រះសង្ឃ និង​អ្នក​នៅ​វត្ត​ពោធិលង្កា​នឹង​ត្រូវ​ចូលស្នាក់នៅ​វត្ត​វិញ​​ក្រោយ​​​រៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធថ្មីរួច

សាលាអនុគណក្រុងសៀមរាប​​អះអាងថា ការ​មិនអនុញ្ញាតឱ្យព្រះសង្ឃ តាជី យាយជី និងក្មេងវត្ត សរុប​១៧១ អង្គនាក់ បន្ត​គង់ និងស្នាក់នៅវត្តពោធិលង្កា ខេត្តសៀមរាប ដោយមូលហេតុដើម្បី​​រៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធថ្មី។​

កាលពី​ដើម​ខែ​វិច្ឆិកា មានការ​​ប្រកាស​ពី​ការ​បិទ​វត្តពោធិលង្កា ​ក្នុង​ខេត្តសៀមរាប ជា​បណ្តោះអាសន្ន និង​ត្រូវបាន​ផ្សព្វផ្សាយ​លើបណ្តាញ​សង្គម។ អ្នកប្រើ​បណ្តាញ​សង្គម​បាន​​បញ្ចេញ​​យោបល់​ផ្សេងៗ​គ្នា ​ហើយ​នៅថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០២៣ ​គណៈសង្ឃនាយកនៃកម្ពុជា​បាន​ចេញ​សេចក្តីបំភ្លឺ​ថា ​គណៈសង្ឃ​ក្នុងវត្តពោធិលង្កា​មិនមាន​សាមគ្គីភាព បង្កជាក្រុមបក្សពួក អនាធិបតេយ្យ មិន​គោរព​ធម៌វិន័យ​បាត់បង់​សណ្តាប់ធ្នាប់ និង​អភិសមាចារ​ធ្វើឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​តម្លៃ និងសេចក្តីថ្លៃថ្នូរព្រះពុទ្ធសាសនា។

សេចក្តីបំភ្លឺរបស់គណៈសង្ឃនាយក​បន្តថា ក្រោយពេលរៀបចំរដ្ឋបាលគ្រប់គ្រងវត្តឡើយវិញរួច ទើប​តម្រូវ​ឱ្យ​មាន​ការនិមន្ត និងអញ្ជើញ ព្រះសង្ឃ អាចារ្យ និងដូនជីដែល​​ស្នាក់អាស្រ័យ​នៅ​តាម​បណ្តា​វត្ត​ផ្សេងៗ​ឱ្យ​ចូល​មក​ស្នាក់​អាស្រ័យ​នៅ​ជា​ប្រក្រតីឡើងវិញ។​

យោងតាមសេចក្តីសម្រេចលេខ ១០៧/២៣ ​ពីគណៈសង្ឃនាយកកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ មាន​ខ្លឹម​សារថា ព្រះមេគណ និងប្រធានមន្ទីរធម្មការ និងសាសនាខេត្តសៀមរាប ត្រូវ​សហការ​ជាមួយ​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន ដើម្បីរំសាយរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងវត្តពោធិលង្កា (ពោធិ៍លើ) ដែល​​មានទីតាំងស្ថិតនៅសង្កាត់ស្លាក្រាម ក្រុងសៀមរាប ខេត្ត​សៀមរាប ហើយត្រូវរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធថ្មីសម្រាប់គ្រប់គ្រង និងអាចារ្យវត្តជាបណ្ដោះ​អាសន្ន ដើម្បីដឹកនាំការងារព្រះពុទ្ធសាសនា រហូតមានការសម្រេចតែងតាំងជាផ្លូវការ។

សេចក្តីសម្រេច​របស់​គណៈសង្ឃនាយក​បញ្ជាក់ថា៖ «ព្រះមេគណ ត្រូវរៀបចំឱ្យសមណសិស្សដែលកំពុងសិក្សា មានកន្លែងគង់ស្នាក់នៅបន្តការសិក្សាក្នុងវត្តណាដែលមានសាលាពុទ្ធិកសិក្សា»។

សេចក្តីសម្រេចខាងលើ​ក៏បាន​​បញ្ចប់​តំណែង​គណៈសង្ឃវត្តពោធិលង្កា ៤ អង្គ មានដូចជា ភិក្ខុ កែវ ខូយ ជាចៅ​អធិការវត្ត​ ភិក្ខុ ពេជ្រ ដេវីឌ ជាគ្រូសូត្រស្តាំ ភិក្ខុ ស៊ីញ ស៊ីន ជាគ្រូសូត្រឆ្វេង និងភិក្ខុ សេង សុខុម ព្រះវិន័យធរ។

ផ្អែកតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់គណៈសង្ឃនាយកកម្ពុជាខាងលើ សាលាអនុគណ​ក្រុ​ងសៀមរាប​មាន​វិធានការ​រៀបចំ​ចំពោះវត្តពោធិលង្កា មានដូ​ចជា ព្រះសង្ឃជាសមណសិស្សពុទ្ធិកវិទ្យាល័យរាជបូណ៌ ចំនួន​៣៨​អង្គ ត្រូវ​និមន្ត​ទៅគង់នៅវត្តរាជបូណ៌។ ហើយព្រះសង្ឃចំនួន​១០២​អង្គទៀត សូម​និមន្ត​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​សាលា​​អនុគណ​​ក្រុងសៀមរាប​ដើម្បីរកវត្តស្នាក់នៅបន្ត។ ចំណែក​តាជី យាយជី និងក្មេងវត្តចំនួន​៣១នាក់ ស្នាក់​នៅ​វត្ត​រាជ​បូណ៌ ត្រូវធ្វើការទំនាក់ទំនងជាមួយសាលាអនុគណក្រុងសៀមរាបដោយផ្ទាល់នៅវត្តទេពពោធិវង្ស ក្រុង​សៀមរាប ដើម្បីបានវត្តស្នាក់នៅបន្ត។ ​

សាលាអនុគណ​ក្រុងសៀមរាប​បញ្ជាក់ថា មិន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​បុគ្គល​ណាមួ​យបន្ត​ស្នាក់​នៅ​ក្នុង​វត្ត​ពោធិ​លង្កាទៀត​ឡើយ។ បើបុគ្គលណាមិនព្រមចាកចេញ សាលាអនុគណក្រុង និងសហការជាមួយកម្លាំងមានសមត្ថកិច្ច អនុវត្តតាមផ្លូវច្បាប់ ដោយមិនទទួលខុសត្រូវលើការបាត់បង់ណាមួយឡើយ។ នេះ​​បើ​​តាម​សេចក្តី​ប្រគេន​-ជូនដំណឹង​របស់សាលាអនុគណៈ​ក្រុងសៀមរាប ចុះថ្ងៃទី១៣​ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។

ព្រះតេជគុណ ទេព ភៀន ព្រះវិន័យ​ធរ​គណខេត្តសៀមរាប និង​ជា​អ្នក​នាំពាក្យសាលាគណខេត្តសៀមរាប មាន​សង្ឃដីកា​ប្រាប់ Ne​​​w​​s​​r​​o​​om Cambodia នៅថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ថា វត្តពោធិលង្កា​ត្រូវ​បាន​បិទ​មួយ​រយៈ ដើម្បី​សន្តិសុខ និង​សម្រប​សម្រួល ហើយព្រះសង្ឃ តាជី យាយជី និងក្មេងវត្ត និមន្ត និងចាកចេញអស់ហើយ នៅ​តែ​គណៈកម្មការរៀបចំ​សណ្តាប់ធ្នាប់ និង​មើល​ការខុស​ត្រូវ​បណ្តោះ​អាសន្ន​​នៅក្នុងវត្ត។

អ្នកនាំពាក្យសាលាគណខេត្តសៀមរាប​មានសង្ឃដីកាបន្តថា ជុំវិញការរំសាយរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងវត្ត​ពោធិលង្កា ហើយត្រូវរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធថ្មី ដោយសារមានភាពអត់មានការចុះសម្រុងគ្នា ​បែក​បក្សពួកគ្នា បង្រួបបង្រួម​គ្នា​អត់​បាន។

ព្រះ​តេជគុណ​មានសង្ឃដីកាបញ្ជាក់ថា៖ «មធ្យោបាយ គឺត្រូវស្តារវត្តឡើងវិញ ដើម្បីធ្វើ​ការ​កំណែទម្រង់»។

អ្នកនាំពាក្យសាលាគណខេត្តសៀមរាប​រូបនេះ​​មានសង្ឃដីកាបន្ថែមថា ការតែងតាំង​សមាសភាព​គណៈ​គ្រប់គ្រង​វត្ត​ពោធិលង្កា ត្រូវ​ចាំ​មើល​នីតិវិធី​​នា​ពេល​​ខាងមុខ​។

ការរៀបចំសមាសភាពថ្មីនៅវត្ត​ពោធិលង្កា សម្ដេចព្រះព្រហ្មរតនមុនី ពិន សែម សិរីសុវណ្ណោ ចៅ​អធិការ​វត្ត​រាជបូណ៌ ក្រុងសៀមរាប មានសង្ឃដីកាប្រាប់ New​​​s​​r​​o​​om Cambodia នៅថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ថា​រចនាសម្ព័ន្ធ​នៅវត្ត​ពោធិលង្កាដែល​ត្រូវរៀបចំថ្មី គឺសមាសភាពថ្មីទាំងស្រុង អត់មានអ្នកចាស់ទេ។ ហើយ​ពេល​រៀបចំ​រួចរាល់ ព្រះសង្ឃ តាជី យាយជី និងក្មេងវត្ត​ដែល​ធ្លាប់គង់ និងស្នាក់នៅវត្ត​ពោធិលង្កា ត្រូវត្រឡប់ទៅវិញ។

សម្ដេច ពិន សែម មានសង្ឃដីកាបន្ថែមថា​‌៖ «ការរៀបចំនេះ គឺពុទ្ធចក្រអ្នករៀបចំទាំងស្រុង គ្មាន​អាណាចក្រ​ចូលរួម​ឡើយ សូមកុំយល់ច្រឡំលើរដ្ឋាភិបាល»។

ចំណែក លោក សេង សុមុនី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងធម្មការ និងសាសនា មិនបានឆ្លើយតបសំណួរពី Newsroom Cambodia អំពី​មូលហេតុនៃការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធថ្មី ការរៀបចំដោយរបៀបណា និងពេលណាដែលត្រូវរៀបចំ​ឡើយ​។

លោក សោ គន្ធា មន្ត្រីអធិកានៃមន្ទីអប់រំខេត្តសៀមរាប​លើកឡើងថា វត្តពោធិលង្កា​មាន​បញ្ហា​​​​ជាង ២០​ឆ្នាំ​មក​ហើយ។ លោក​ថា កន្លង​ទៅ​គ្រូសូត្រស្តាំ​ប្រព្រឹត្តបទល្មើស ហើយសមត្ថកិច្ចចាប់បាន និងត្រូវ​ចាប់ផ្សឹក។ ហើយ​មិនយូ​រ​ប៉ុន្មានក៏​មាន​គ្រូសូត្រស្តាំស្លៀកស្បង់ខ្លួនឯងមកនៅក្នុងវត្តវិញ ដោយតាំងខ្លួនជាចៅអធិការ រហូត​ដល់​មាន​​​ទំនាស់​ផ្សេងៗ។

លោក សោ គន្ធា​ បន្ថែមថា ការដោះស្រាយវិវាទផ្ទៃក្នុង និងការរំងាប់អាទិករ ដោយគណសង្ឃខេត្តសៀមរាប និង​អាជ្ញាធរ​ចំពោះវត្តពោធិលង្កា ពិតជាដោះស្រាយដោយត្រឹមត្រូវ និងច្បាស់លាស់។ លោក​ថា អាទិករ ឬហៅថា​ វិវាទ​នេះ​មាន​​​ច្រើន​ដូចជា ការបង្កើត​បក្ស​ពួក​សង្ឃ ហើយសង្ឃប្រភេទនេះ គេហៅថា អនន្តរិយកម្ម ធ្វើ​ឱ្យ​សង្ឃ​ឈ្លោះ​គ្នា។

មន្ត្រីអធិការ​នៃមន្ទីអប់រំ​រូបនេះ​បន្ថែមថា៖ «អនន្តរិយកម្ម ​គឺត្រូវតែ​បញ្ចេញ​ព្រះសង្ឃ​ទាំង​អស់ឱ្យគង់ខាងក្រៅសិន ពុទ្ធបរិស័ទ​​គឺ​មាន​អំណាច​សម្រាប់ដោះស្រាយរឿងនេះ បើថាអត់​ទេ មេគុណ អនុគុណ ឬក៏អាជ្ញាធរដែនដីជាអ្នក​មាន​អំណាច  ដើម្បី​ជៀស​វាង​ប្រើអំពើ​ហិង្សា  រៀបចំខាងនៅក្នុងសារថ្មី ប្រសិនពុទ្ធបរិស័ទ​ពេញ​ចិត្តអង្គណា និមន្ត​អង្គ​នោះ​ចូល​វិញ»។

ចំពោះ តេជគុណ ភារម្យ ជាព្រះសង្ឃធ្លាប់គង់នៅវត្តពោធិលង្កា អស់​រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ ហើយ​ត្រូវ​បាន​ទៅគង់​បន្តជា​បណ្តោះអាសន្ននៅវត្តស្វាយ ក្រុងសៀមរាប​ មានសង្ឃដីកាថា ព្រះសង្ឃដែលប្តូរពីវត្តពោធិលង្កា ទៅ​គង់​នៅ​វត្តថ្មី គឺកន្លែងធម្មតា ដោយមន្ត្រីសង្ឃខេត្តសៀមរាបបានបែងចែកទៅតាមវត្ត ហើយនៅតាម​វត្ត​នីមួយៗ​បាន​រៀបចំ​ទទួល​ដោយមានទាំងកន្លែងសម្រាក និងចង្ហាន់មាន​គ្រប់គ្រាន់​។​

តេជគុណ ភារម្យ មានសង្ឃដីកាបន្ថែមថា៖ «សម្រាប់ព្រះសង្ឃដែលចេញ គឺចេញតែមួយរយៈទេ ដើម្បី​ឱ្យ​មន្ត្រីសង្ឃ​រៀបចំទីកន្លែឱ្យបានស្អាតល្អ ហើយពេលរៀបចំរួចគេនឹងអនុញ្ញាតឱ្យត្រឡប់ទៅវិញ»។

ចំណែក តេជគុណ​ លឹម​ ប៊ុនថាត​ គង់នៅខេត្តបាត់ដំបង មានសង្ឃដីកាថា បើគិតទៅតាមវិន័យ ប្រសិន​បុគ្គល​ណា​ធ្វើ​ខុស ​គ្រាន់​តែ​មាន​ចំណាប់​ការទៅលើបុគ្គលនោះ ហើយ​វត្ត​ដំណើរការ​ជា​ធម្មតា គឺអត់អាចមានការរំសាយសង្ឃ ឬបំបែក​សង្ឃ។

ចំពោះព្រះសង្ឃដែលប្រព្រឹត្តខុសនូវទោសបញ្ញត្តិ គឺមានគណៈគ្រប់គ្រង ព្រះមន្ត្រីសង្ឃ ព្រះវិន័យធរ លោក​ជា​អ្នក​ត្រូវ​ចាត់ចែងកិច្ចការទាំងអស់។ ចំណែកគណៈគ្រប់គ្រងសង្ឃ មានសិទ្ធិតែងតាំង និង​សិទ្ធិ​ដក​តំណែង​​ព្រះចៅ​អធិការវត្ត គ្រូសូត្រស្តាំ គ្រូសូត្រឆ្វេង ព្រះវិន័យធរ ប្រសិន​ប្រព្រឹត្ត​ខុស​នូវ​ទោស​បញ្ញត្តិ ឬ​ច្បាប់​រដ្ឋផ្សេងៗ។

ព្រះអង្គ​បន្តថា ​មន្ត្រីសង្ឃ​មិនគួរ​ឱ្យព្រះសង្ឃ​និមន្តចេញ ឬ​អ្នក​រស់​នៅ​ក្នុង​វត្ត​នោះ មានតាជី​ យាយជី កូន​សិស្ស​ផ្សេងៗត្រូវចេញក្រៅនោះទេ។ ព្រះអង្គថា អ្នកប្រព្រឹត្តអំពើបញ្ហា​ផ្សេងៗដែ​ល​​មាន​តែ​ប៉ុន្មាន​អង្គនោះ គួរតែ ​មានន​​ព្រះវិន័យធរ មន្ត្រីសង្ឃផ្សេងៗដោះស្រាយប៉ុន្មានអង្គនោះចេញទៅបាន​ហើយ មិន​ចាំបាច់​ជម្លៀស​លោក​ចេញក្រៅ​នោះ​ទេ​៕

អ្នកជំនាញ​ជំរុញ​ឱ្យ​អាស៊ាន​កែ​ទម្រង់​ដើម្បី​​​ធានា​ឱ្យ​​មានសន្តិភាព​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព

សាស្ត្រាចារ្យ និងអ្នកជំនាញ​​ផ្នែកអាស៊ានបានចងក្រងរបាយការណ៍ទាក់ទងនឹង​បញ្ហាអាស៊ានដោយ​ស្នើ​សមាគម​​​អាស៊ាន​​កែ​ទម្រង់គោលការណ៍ និង​បង្កើន​សហប្រតិបត្តិការ​របស់ខ្លួន ​ដើម្បី​ធានា​ឱ្យ​​មានសន្តិភាព​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព។

ការិយាល័យមូលនិធិ ខុនរ៉ាដ អាដិនណៅអ៊ែរ ខេមបូឌា (Konrad-Adenauer-Stiftung​​ Cambodia) និងវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI) បាន​បើក​សន្និសីទ​ប្រកាសផ្សព្វផ្សាយ​របាយការណ៍​ស្តីពី​ការ​វាយតម្លៃ និង​កំណែទម្រង់​ជាក់ស្តែងរបស់អាស៊ាន (ASEAN’s Critical Assessment and Practical Reform) កាលពីថ្ងៃទី​២០ ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០២៣។

ក្នុង​សន្និសីទ​នេះដែរ លោក ជេសុន ឈុំទង់ (Jason Chumtong) ប្រធាន​មូលនិធិ​​ខុនរាដ អាដិនណៅអ៊ែរ​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ថ្លែងថា រយៈពេល​​៣​ឆ្នាំ​កន្លង​មកនេះ ​វិបត្តិ​ពិភពលោក​បាន​ជះឥទ្ធិពល​ដល់សមាគម​អាស៊ាន​ដែលជា​ហេតុនាំ​ឱ្យមាន​ការចងក្រង​របាយការណ៍​នេះឡើង។

លោក ជេសុន ឈុំទង់ ​បាន​លើកឡើង​ថា៖ «របាយការណ៍​​ពិសេស​នេះ​​បាន​ដាក់​​ឱ្យ​​ដំណើរការ​ក្នុងគោល​បំណង​វាស់​ខ្សែបន្ទាត់​អាស៊ាន​ និង​មាន​ជំពូក​ជាច្រើន​ដែល​ពាក់ព័ន្ធ ​ពីព្រោះ​ក្រៅពីភាព​ជោគជ័យ ​អាស៊ាន​បាន​​ប្រឈម​មុខ​នឹង​បញ្ហា​ដូចជា​យន្តការការងារ ជម្លោះ សុវត្ថិភាព ថាមពល និងបញ្ហាសង្គ្រាម​ ដែល​ជះ​ឥទ្ធិពល​​យ៉ាង​ខ្លាំង​ដល់អាស៊ាន​​ ហើយក្នុង​គោលបំណង​សង្កេតមើល​ចន្លោះប្រហោង​របស់អាស៊ាន​ និង​កំណែ​ទម្រង់​​អាស៊ាន​​៣ឆ្នាំ​ក​ន្លង​​មក​នេះ»។​

លោក ជេសុន ឈុំទង់ បានប្រាប់​ Newsroom Cambodia ថា ថ្វីត្បិត​តែកម្ពុជា​ជាប្រទេស​ក្នុង​ចំណោម​សមាគម​​អាស៊ាន តែ​កម្ពុជា​មិនអាច​ឆ្លើយតបទៅ​នឹងការ​ជួយស្ថាន​ភាពចន្លោះ​ប្រហោង​របស់​អាស៊ាន​បច្ចុប្បន្ន​​បានទេ។

លោក ជេសុន​ បន្ថែមថា៖ «កម្ពុជា​ជាប្រទេស​ដែល​ប្រើប្រាស់​នូវប្រព័ន្ធ ក៏ដូចជា​យន្តការការងារ​ជាច្រើន​ដែល​យើង​មើលឃើញ​នៅពេល​ដែល​កម្ពុជា​ជាប្រធាន​អាស៊ាន ហើយ​កម្ពុជា​បាន​ប្រើនូវ​យុទ្ធសាស្រ្ត​វិជ្ជមាន​បែប​នេះ​​ក្នុងកា​រ​ក្លាយ​ខ្លួន​ចូល​​អាស៊ាន​​ជា​អ្វី​​ដែល​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​គួរតែ​បន្តអនុវត្ត»។

លោក​បណ្ឌិត ដេនីស ស៊ូ​សាណា (Denis Suarsana)​ ប្រធានមូលនិធិ​ខុនរាដ អាដិនណៅអ៊ែរ​ប្រចាំប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី និងការិយាល័យ​ទីម័រខាង​កើត​លើក​ឡើងថា ​គោលការណ៍​របស់​អាស៊ា​នបច្ចុប្បន្ន​គួរតែ​មានកំណែទម្រង់ ដោយសារ​បញ្ហា​ប្រឈម​បច្ចុបុ្បន្ន​​មិនអាច​ប្រើប្រាស់​គោលការណ៍​អាស៊ាន​ចាស់​មក​ដោះស្រាយ​​បាន​ទេ។

លោក​បណ្ឌិត ដេនីស ស៊ូរសាណា បន្ថែមថា‌៖ «គោលការណ៍​មូលដ្ឋាន​របស់​អាស៊ាន​ គឺចងក្រង​សម្រាប់​អតីត​​កាល​ចំពោះ​បច្ចុប្បន្នភាព​ និងបញ្ហាដែលកើត​មានឡើង ​គឺមិនអាច​យកមកបន្ត​អនុវត្ត​បានទេ​ ដូច្នេះហើយ​អាស៊ានគួរ​តែធ្វើកំណែទម្រង់​ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹង​បញ្ហាបច្ចុប្បន្ន​ដែលរួមមាន​បញ្ហាផ្ទៃក្នុង និង​ឥទ្ធិពល​​ពី​ខាង​ក្រៅ។»

លោកបន្តថា គោលការណ៍​អាស៊ាន​ដែលបានចែង​ក្នុងក្រដាស​ គឺសុទ្ធតែ​ទទួលបានភាព​ជោគជ័យ ប៉ុន្តែ​ធាតុ​ពិត​ គឺខុសពីអ្វី​ដែលមានក្នុង​ក្រដាស។

លោក​​បន្ថែម​​ថា៖ «គោលដៅ​មួយដែលនាំ​ឱ្យជោគជ័យ​នៅពេលអនាគត​ គឺត្រូវមាន​យុទ្ធសាស្រ្ត និង​មាន​គោលដៅ​​ច្បាស់លាល់​​ឱ្យ​ស្រប​​ទៅ​តាម​​បច្ចុប្បន្ន បើមិន​ដូច្នេះទេ​ ប្រជាជន​គឺខកចិត្ត​ចំពោះភាព​ជោគជ័យ​ដែល​អាស៊ាន​បានលើកឡើង តែ​មិនបាន​ឃើញ​នូវគោលការណ៍​ណាដែល​យកមក​ដោះស្រាយ​បញ្ហានោះ​ទេ»។

ចំណែក​លោក អ៊ុច រីឆាត (Richard Ouch) ​អ្នកនិពន្ធ​មួយរូប​ក្នុង​របាយការណ៍​ពិសេស​ស្តីពីការវាយតម្លៃ និងកំណែទម្រង់ជាក់ស្តែងរបស់អាស៊ានមួយផ្នែក បានប្រាប់​ Newsroom Cambodia ថា ​ របាយការណ៍​នេះចងក្រង​ឡើង​ដើម្បីជួយ​ដោះស្រាយ​បញ្ហាដែលពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ីអាគ្នេយ៍។

​លោកបន្ថែម​ថា៖ ​«ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​សុទ្ធតែ​ធ្លាប់ឆ្លង​កាត់បញ្ហា​ជម្លោះ ក៏​ដូចជា​កម្ពុជា​ដែល​រួច​ផុត​​ពី​របប​ប្រល័យ​​ពូជ​សាសន៍ ដូច្នេះហើយ​យើង​ព្យាយាម​ក្នុងការរិះរក​វិធី​ដែលអាច​ជួយ​ មិនត្រឹម​តែ​សង្គម​មួយ​ទេ​ តែទូទាំង​ប្រទេស​តែម្តង»។​

លោកបណ្ឌិត ឆេង គឹមឡុង អនុប្រធានប្រតិបត្តិវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី​ (AVI) និយាយ​ថា រដ្ឋ​ដែល​ជា​សមាជិក​​​អាស៊ានគួរតែរួបរួមគ្នា គោរពធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ការពង្រឹងសាមគ្គីភាព សហប្រតិបត្តិការ​ដោយផ្អែក​ទៅ​ប្រយោជន៍អាស៊ាន និងផ្តោតទៅលើសមាហរណកម្មនៃសមាជិកចាស់ និងសមាជិកថ្មីៗ។

លោកបន្តថា អាស៊ានគួរតែពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការបន្ថែមទៀតទៅលើ​បញ្ហាអសន្តិសុខ​ក្នុង​តំបន់​ដែល​មានប្រពៃណី និងមិនប្រពៃណី ពង្រឹងអភិបាលកិច្ចផ្នែកបរិស្ថាន និងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ ​ហើយលើកទឹកចិត្តយុវជនស្ត្រីចូលរួមក្នុងយន្តការនៃការកសាងសហគមន៍អាស៊ានទាំងអស់គ្នា។

អនុប្រធានប្រតិបត្តិវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី​រូបនេះ​បន្ថែមថា៖ «រដ្ឋជាសមាជិកអាស៊ាន ទាំងរដ្ឋចាស់ និង​សមាជិក​ថ្មី​ គួរជំរុញធ្វើសមា​ហរណកម្មតភ្ជាប់គ្នាឱ្យបានច្រើនទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច វប្បធម៌ និង​នយោបាយ»។

លោកបណ្ឌិត​ ឆេង គឹមឡុង បន្ថែម​ថា បើ​តាមធម្មនុញ្ញអាស៊ានមិនតម្រូវឲ្យ​សហគមន៍​អាស៊ាន​ដក​សមាជិកភាព​នៃប្រទេសណាមួយទេ ដូច្នេះអាស៊ានគួរបន្តរក្សាស្មារតីនេះ ហើយ​បង្កើន​ការផ្តល់​​ឱកាស​​ឱ្យ​សមាជិក​​ទាំង​អស់​ចូលរួម។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីដកសមាជិកភាពណាមួយ អាស៊ាន​ត្រូវ​ការបោះឆ្នោត​សម្រេច​រួម​ហៅថា កុងសង់ស៊ីស​ (Consensus) ដែល​មានន័យថា សមាជិកដទៃទៀតសម្រេចចិត្តរួមដូចគ្នា​ទើប​អាច​​សម្រេច​អនុញ្ញាត​ឱ្យប្រទេស​មួយដែលសុំសិទ្ធិដកខ្លួនចេញពីសមាជិកភាពរបស់អាស៊ាន។

អាស៊ាន​មានសសរស្តម្ភ ៣ ដើម្បីទ្រទ្រង់ឱ្យមានការដំណើរការ និងការប្រព្រឹត្តរបស់ខ្លួនឱ្យបានល្អ។ ​សសរ​ស្តម្ភ​​ទាំង ៣ ​នោះមានដូចជា សហគមន៍នយោបាយ-សន្តិសុខអាស៊ាន (APSC) សហគមន៍​សេដ្ឋកិច្ច​អាស៊ាន (AEC) និងសហគមន៍សង្គម-វប្បធម៌អាស៊ាន (ASCC)។

ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ អាស៊ាន​កំពុងជួបបញ្ហាមួយចំនួនដូចជា នយោបាយមីយ៉ាន់ម៉ា សមុទ្រចិនខាងត្បូង យុទ្ធសាស្ត្រ​ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វី វត្តមានទីម័រជាសមាជិក និងការគាំទ្រភាគីនៃជម្លោះអន្តរជាតិ ដែលជាហេតុធ្វើ​ឲ្យសសរស្តម្ភផ្នែកសហគមន៍នយោបាយ-សន្តិសុខអាស៊ានកំពុងរងការរង្គោះរង្គើរ៕

បទយកការណ៍៖ ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ បន្ត​​ការដើរហែក្បួន​ទាមទារឱ្យដោះលែងសកម្មជន​នយោបាយដែលជាប់ឃុំ

នាព្រឹកព្រលឹម​ថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ​ចំនួន ១១​នាក់ បាន​នាំគ្នា​ធ្វើ​ ដំណើរដោយ​ថ្មើរ​ជើង ចេញ​ពី​ស្ថានីយ​ប្រេង​សូគីម៉ិច ក្បែរគល់​ស្ពានស្ទឹងមានជ័យ សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ ខណ្ឌមានជ័យ ឆ្ពោះទៅកាន់ផ្សារថ្មី​ ខណ្ឌដូន​ពេញ រាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីទាម​ទារ​ឱ្យ​មាន​ការ​ដោះលែងសកម្មជន​នយោបាយ និងអ្នកទោសមនសិការ ដែលកំពុង​​ជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនា​គារ​។

ក្នុងកំឡុងពេលដើរហែក្បួន​​​​​នោះ ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ​ខ្លះ​ មាន​កាន់បដា​ក្នុងដៃ ដោយសរសេរ​ពាក្យ​ថា «ដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ» «ដោះលែង​ប្តី​ខ្ញុំ គាត់គ្មានកំហុសទេ» និង «ដោះលែងឪពុកខ្ញុំ គាត់គ្មានកំហុសទេ» ខណៈ​​អ្នកខ្លះទៀតកាន់រូបថត និងមានការស្រែកទាមទារឱ្យ​មានការ​ដោះលែង​សមាជិកគ្រួសារ​របស់​ពួកគេពីពន្ធនាគារ​​​​ផងដែរ។ ការដើរហែក្បួនរបស់​ក្រុមស្ត្រីទាំងនោះ ក៏មាន​ការ​​​ឃ្លាំមើល​​ពីសំណាក់​ក្រុមសន្តិសុខ​ និងអាជ្ញាធរ​ប្រមាណ ២០​នាក់។ នេះ​បើយោង​តាម​គេហ​ទំព័រ​ហ្វេ​ស​​​​ប៊ុក​របស់​សមាគម​ការ​ពារសិទ្ធិមនុស្ស​អាដហុក​​ (ADHOC-Cambodia)។​

កំពុងស្រែក​នៅលើដង​ផ្លូវជាមួយនឹង​ក្រុម​ស្ត្រី​ថ្ងៃសុក្រ​​ផ្សេង​ទៀត​ អ្នក​ស្រី​ ព្រំ ចាន់​ថា ជា​ភរិយារបស់​​​​​លោក កាក់ កុម្ភា​ សកម្មជនគណ​​​បក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវតុលាការរំលាយ កាលពីឆ្នាំ​​២០១៧ លើក​ឡើង​ថា ​​​ការដើរកាន់បដា និងសម្រែកទាមទារនេះ ជាការ​​ផ្ញើ​សារ​ដល់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ និង​ចង់បង្ហាញ​​​ដល់​រដ្ឋាភិបាលថា ពេលដែលស្វាមី និងសមាជិកគ្រួសារដែលជាមេគ្រួសារ​ បានរង​ការចោទប្រកាន់ និងជាប់ពន្ធនាគារ ​គឺអ្នកស្រី និង​ស្ត្រីថ្ងៃសុក្រផ្សេងទៀត មាន​ផលលំបាក​យ៉ាង​ខ្លាំងក្នុងជីវភាពរស់នៅ​។​​

អ្នក​ស្រី​និយាយ​​ថា៖ «នេះជា​សកម្ម​ភាពមួយ​ដែលផ្ញើសារ​ទៅប្រជាពល​រដ្ឋ​តាម​ដងផ្លូវ​ ហើយ​ក៏​បង្ហាញ​ឱ្យ​ខាង​រដ្ឋាភិបាល​ដឹង​ថាពួក​ខ្ញុំ​​ បាត់មេគ្រួសារហ្នឹង ​មានផល​លំបាក​សម្រាប់​ពួកខ្ញុំ ​ព្រោះ​គ្រួសារ​ពួកខ្ញុំ​សុទ្ធ​តែ​​អ្នក​នយោបាយ​ទាំងអស់​»។

ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ​ស្ត្រីៗដែលជាភរិយា​ និងក្រុមគ្រួសារ​​​របស់​សកម្មជន​បក្សប្រឆាំង ក្រោយពីស្វាមី និងសាច់ញាតិរបស់ពួកគេ​បាន​រងនូវការ​ចោទប្រកាន់ក្នុងបទចោទមួយចំនួន និង​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​កាត់ទោស​ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ។ ជារឿយៗក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ ​តែងតែយកញត្តិ​ទៅដាក់​តាមស្ថានទូតប្រទេស​​ប្រជាធិបតេយ្យ​ធំៗ​នានា​ ដូចជា ​សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាព​​អឺរ៉ុប ជប៉ុន អូស្ត្រាលី និង​ការិយាល័យ​ឧត្ដម​ស្នងការ​អង្គការសហប្រជាជាតិ​ទទួល​បន្ទុក​​សិទ្ធិមនុស្ស​ប្រចាំ​កម្ពុជា ព្រមទាំង​ក្រសួងកិច្ចការនារី​ និង​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ​ ​ជាដើម ​ដើម្បី​ទាម​ទារ​ឱ្យ​មាន​​ការ​ដោះ​លែង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ​ និងអ្នកទោស​មនសិការ។

​ជុំវិញបញ្ហានេះ ​អ្នកស្រី ព្រំ ចាន់ថា បានបង្ហាញពីក្តីព្រួយបារម្ភ​​ពីសុខភាពរបស់​អ្នកជាប់ពន្ធនាគារ​ និង​ចង់ឱ្យតុលាការ​ដោះលែងសកម្មជនទាំងនោះ​ឱ្យមាន​សេរីភាព​ឡើងវិញ​។​

អ្នកស្រីថ្លែងថា៖​ «សូម​ដោះ​ស្រាយ​សកម្មជន​ដែលជាប់​ពន្ធនាគារ​ទាំង​អស់​បូករួម​ទាំងប្តី​ខ្ញុំ​ ព្រោះពួកគាត់សុទ្ធតែជាអ្នក​នយោបាយ​​​[…] សូមដោះលែង​ពួកគាត់​មកវិញ​ឱ្យមាន​សេរីភាព ​ដើម្បីឱ្យមកធ្វើកា​រងារ​​បម្រើប្រទេស​ជាតិ​ឡើង​វិញ​​ទៅ ហើយ​ក៏ដូចជា​ជួបជុំគ្រួសារ​»

ក្រុមស្រី្តថ្ងៃសុក្រ​ម្នាក់ទៀត ​អ្នកស្រី ហាញ់ សុវណ្ណា មានវ័យ ៥៨​ឆ្នាំ ដែលជាភរិយា​របស់លោក តូច ថឹង សកម្មជនបក្សប្រឆាំងដែលជាប់ឃុំដែរនោះ មាន​ប្រសាសន៍ថា ​ពួកគាត់​នឹង​បន្តការតវ៉ា និង​ធ្វើយុទ្ធនាការ​ផ្សេងៗ​ស្របទៅតាមច្បាប់ រហូត​ដល់​តុលាការ​​ដោះ​​លែង​ស្វាមីរបស់​ពួកគាត់ឱ្យមាន​សេរីភាពវិញ ខណៈស្វាមីរបស់ពួកគាត់​មិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសដូចការ​ចោទប្រកាន់។​

អ្នកស្រី​ថ្លែង​ថា​៖ «ចង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ​គាត់ដឹង​ថា​អ្នកទោសនយោបាយ​នៅជាប់ពន្ធនាគារ​ តុលាការ​គាត់​អត់​ដោះលែង​[…] បើគាត់មិន​ដោះលែង​ពួកខ្ញុំ​នៅទាម​ទារ​ ខាង​ស្ត្រី​ថ្ងៃ​សុក្រ​ហ្នឹង ​នៅតែ​ទាមទារ​រហូត​ដល់​តុលាការ​គាត់​ដោះ​លែង​អ្នក​ដែលជាប់​ទោស​នយោបាយ​ទាំង​អស់​គ្នា​ហ្នឹង​»​​

ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ​ សមាជិក​ក្រុមស្រ្តីថ្ងៃសុក្រម្នាក់ទៀត​ កញ្ញា ហេង បូរី ដែលជា​កូនស្រី​របស់​លោក ហេង ចាន់ សុទ្ធី សកម្មជន​គណបក្សប្រឆាំង​ បានលើកឡើង​ថា ឪពុករបស់គាត់ និង​សកម្មជន​នយោបាយ​ផ្សេងទៀត មិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសដូចការចោទប្រកាន់របស់តុលាការនោះទេ ដែលករណីនេះ កញ្ញាបានអំពាវនាវឱ្យមានការ​ទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ និង​ដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំរឿងនយោបាយ ឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។

យុវតីវ័យ ២៧ឆ្នាំរូបនេះ មាន​ប្រសាសន៍ថា​៖ «ការដើរហែរ​នេះ ​ក្នុងគោល​បំណង​ដើម្បីទាម​ទារ​ឱ្យ​ដោះលែង​អ្នកទោស​នយោបាយ​ ហើយមូលហេតុ​ដែលពួក​ខ្ញុំធ្វើ​ការ​​ទាមទារ​នេះ ​ពីព្រោះ​គ្រួសារ​របស់ពួក​ខ្ញុំ​ដែល​ជាអ្នក​ទោស​នយោបាយ​ដែលកំពុង​ជាប់ឃុំ​ គឺ​ជា​បុគ្គល​ស្អាត​ស្អំ​ មិន​មាន​ទោស​កំហុស​អ្វី​សោះ​ បែរ​ជា​ត្រូវ​តុលាការ​ចោទប្រកាន់​ និងដាក់​ពន្ធនាគារ​យ៉ាង​អយុត្តិធម៌​បំផុត​​»។

កញ្ញាបន្ថែមថា​៖ «ការព្រួយបារម្ភរបស់ពួកខ្ញុំ​នោះ គឺ​បញ្ហា​សុខភាព​របស់​ពួកគាត់​ ពួកគាត់សុទ្ធតែ​មានវ័យ​ចំណាស់​ ហើយ​មាន​​ជំងឺ​​ប្រចាំ​កាយ​ទៀត យកពួកគាត់ទៅដាក់​ឃុំ​នៅកន្លែង​ដែល​តូច​ចង្អៀត​​ ការរស់​នៅ​ការ​ហូប​ចុក​ដែលខ្វះ​អនាម័យ​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់សុខភាព​របស់ពួកគាត់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ហើយ​សុខភាព​របស់ពួក​គាត់កាន់តែចុះ​ទ្រុឌទ្រោម​ពីមួយ​ថ្ងៃទៅ​មួយ​ថ្ងៃ​ […] អ្វីដែលក្រុមស្ត្រី​ចង់​បាន​នោះ​ គឺ​ទាម​ទារ​ដោះលែង​ពួកគាត់​ដោយ​ឥតលក្ខខណ្ឌ​ និង​ទម្លាក់​​រាល់​ការ​ចោទប្រកាន់​ទាំង​អស់​​ទៅលើ​រូបគាត់​»

​សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវតុលាការរំលាយកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ភាគច្រើន​ត្រូវបានចៅក្រម​​សាលាដំបូង​រាជធានីភ្នំពេញ ចោទប្រកាន់​ពី​បទ «ញុះញង់ និងរួមគំនិតក្បត់» ពាក់ព័ន្ធនឹងការគាំទ្រដំណើរវិលត្រលប់​របស់​លោក សម រង្ស៊ី និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងផ្សេងទៀត។

​អ្នកនាំពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា មាន​ប្រសាសន៍ថា ប្រទេសកម្ពុជា​មាន​ច្បាប់ ហើយ​រាល់​ការ​សម្រេច​សេចក្តី គឺជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់តុលាការ។

លោកថា៖ «ទី១ ប្រទេស​កម្ពុជា​ មានច្បាប់ និងការបែងចែកអំណាចដាច់ពីគ្នា ការវិនិច្ឆ័យជនណាម្នាក់ ថាមានទោសឬ​គ្មាន​​ទោស គឺជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់តុលាការ។ ទី២ កម្ពុជាគ្មានអ្នកទោសនយោបាយទេ តែមានអ្នកនយោបាយជាប់ទោស ដូច្នេះ​សូមទុកឱ្យតុលាការធ្វើការងាររបស់គេតាមនីតិវិធីច្បាប់»។

Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការបញ្ជាក់ជុំវិញករណីនេះ ពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បាន​ទេ។

តែយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោកសុខ ឥសាន្ត មានប្រសាសន៍ថា ​ការ​លើក​ឡើង​​របស់​ក្រុមគ្រួសារ​ទណ្ឌិត​នេះ គឺមិនយល់អំពីច្បាប់ ព្រោះបើគ្មានកំហុសទេ​ តុលាការ​ក៏មិនអាចកាត់ទោសបានដែរ​។

លោកមានប្រសាសន៍ថា​៖ «សូមជម្រាបថា​ បើគ្មាន​កំហុស​ទេ គឺតុលាការ​អត់​មានហេតុ​ផល​ដើម្បីចោទ​ប្រកាន់គាត់​រហូត​​ដល់កាត់​ទោស​គាត់​ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធ​នាគារ​ទេ​ ដូច្នេះ​ការលើក​ឡើង​របស់​ក្រុម​គ្រួសារ​ ក៏ដូចជា​ភរិយា​របស់​អស់លោក​ដែល​ជា​ទណ្ឌិត​នោះ​ វាគ្រាន់​តែជា​ការ​និយាយគ្មាន​ការទទួល​ខុស​ត្រូវ ហើយ​មិន​យល់​ដឹង​អំពី​គោលការណ៍​ច្បាប់​។ ​យើង​យល់​ថាបើ​បុគ្គល​ណាមួយ​មិនមាន​ពិរុទ្ធភាព​ មិនបាន​ប្រព្រឹត្ត​ល្មើស​ច្បាប់​ហើយគ្មាន​ពិរុទ្ធភាព​ទេ​ តុលាការ​ក៏​អត់មាន​ទឡ្ហីករណ៍​អីទៅ​កាត់ទោស​គាត់​ដែរ​​»។

ដោយឡែក អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក(Adhoc) លោក ស៊ឹង សែនករុណា មានប្រសាសន៍ថា ​អ្វី​ដែល​ក្រុម​ស្ត្រី​ថ្ងៃសុក្រ​លើកឡើង​ គឺស្រប​ទៅនឹង​របាយ​ការណ៍​អន្តរជាតិ​កន្លង​​មក​ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​គួរតែមាន​ការឆ្លើយ​តប​ទៅពួកគាត់​​វិញ​។​​

លោក​ថ្លែង​ថា​៖ «​ការលើកឡើង​នេះ វាហាក់​ដូច​ជា​ស្របជាមួយ​នឹង​របាយការណ៍របស់​អង្គការ​​ជាតិ-​អន្តរជាតិ​មួយ​ចំនួន​ដែល​គេបាន​ចេញផ្សាយ​នាពេល​កន្លងមក យើងបានដឹងទាំងអស់គ្នាហើយថា​​​​របាយការណ៍របស់​សហគមន៍​អន្តរជាតិ នាពេល​​កន្លង​មក គឺគេ​​បានរកឃើញ​ថាតុលាការ​យើងហ្នឹង គឺមិនទាន់មានភាព​ឯករាជ្យ​ភាពពី​នយោបាយ​ទេ ហើយ​រាល់​ការ​សម្រេច​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ករណី​​នយោបាយ​វាពិបាកក្នុងការ​ផ្តល់​ភាព​យុត្តិធម៌​ទៅដល់គូ​រភាគី​​​[…] រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែមាន​ការឆ្លើយ​តប​មិនមែន​តែខាងក្រុម​ស្ត្រី​ថ្ងៃសុក្រ​​ទេ​ គឺអាចទាំង​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ ដែល​គេបាន​ស្នើ​ ​និងទទូចឱ្យមាន​ការ​បន្ធូរបន្ថយ​នៅស្ថានភាព​សិទ្ធិមនុស្ស​ នយោបាយ​ទាំង​អស់នេះ​ដែរ»​​។​

ត្រឡប់មក​កាន់ ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រវិញ អ្នកស្រី ព្រំ ចាន់ថា ស្នើ​ដល់​រដ្ឋាភិបាលថ្មី និងស្ថាប័ន​តុលា​ការ​ ពិចារណាក្នុងការដោះលែងសកម្មជននយោបាយ និងពង្រឹង​ការ​​គោរពសិទ្ធិ​មនុស្ស​ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដើម្បីស្តារមុខមាត់កម្ពុជាក្នុងឆាកអន្តរជាតិ និងពលរដ្ឋមានសិទ្ធិស្មើគ្នាចំពោះមុខច្បាប់។

អ្នក​ស្រី​ថ្លែងថា​៖ «ខ្ញុំស្នើ​សុំរដ្ឋាភិបាល​ក៏ដូចជា​សម្តេច​តេជោ[ហ៊ុន សែន] ឬក៏​សម្តេច ​ហ៊ុន ម៉ាណែត ​ដែលគាត់​ឡើង​កាន់​រដ្ឋាភិបាល​ហ្នឹង​ ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ សូមគោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ និងលទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​មាននៅស្រុក​ខ្មែរ​ឡើង​វិញ […] សូមលោក​​ស្តារលទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ​ ហើយ​និង​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​​ ខ្ញុំ​ចង់បាន​តែប៉ុណ្ណឹងទេ​ ខ្ញុំ​ចង់​ឱ្យ​​ប្រទេស​កម្ពុជា​មានសិទ្ធិ​ស្មើគ្នា​​​​​ ហើយមេដឹក​នាំ​ល្អគឺ​ខ្ញុំ​ចង់បាន​តែបុណ្ណឹង​»៕

សាលាឧទ្ធរណ៍​ព្រះសីហនុ​ប្រកាស​ទំលាក់​បទ​ចោទ​លើ​តំណាង​សហគមន៍​ដីធ្លី​១៩៧​

សាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​​ទំលាក់​បទ​ចោទប្រកាន់ ប្រឆាំងសកម្មជនដីធ្លីនៅខេត្តកោះកុងចំនួន៨នាក់ ក្នុ​​ង​​ជម្លោះដីធ្លីដែលអូសបន្លាយជិត២០ឆ្នាំមកហើយ នៅក្នុងស្រុកស្រែអំបិល ខេត្តកោះកុង។

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia ទើបទទួលបានការជូនដំណឹង នៅថ្ងៃទី១៧ វិច្ឆិកា នេះដែលសហគមន៍ «តានីជីលើ១៩៧ » ដែលមានមូលដ្ឋាននៅខេត្តកោះកុង បានផ្សព្វផ្សាយតាមរយៈហ្វេសប៊ុក (Facebook) កា​​ល​ពីថ្ងៃទី១៦ វិច្ឆិកា បង្ហាញថា ក្រុ​​ម​​​​អ្នក​​ត​​ស៊ូមតិវិវាទដីធ្លីចំនួន ៨នាក់ ត្រូវបានសាលាឧទ្ធរណ៍តំបន់​​​ព្រះសី​ហ​​នុ ស​​ម្រេចទម្លាក់ចោលកា​​​រចោទប្រ​​កា​ន់ ប្រឆាំងពួកគេ។

តំណាងសហគមន៍ដែលត្រូវបានតុលាការ ដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ រួមមានលោក ឆាន់ ឈឿន​ អ្ន​​ក​​​ស្រី​ អឹប តឹង អ្នកស្រី​ អិន​ ធូ លោក ពូ ហ៊ូន អ្នកស្រី ដេត ហូរ លោក ហេង​ ជ័យ អ្នកស្រី កើត នៅ និងលោក សុ​​ខជ័យ​​។សកម្មជនដីធ្លីទាំង៨នាក់ ត្រូវបានតុលាការខេត្តកោះកុងចោទប្រកាន់ពីបទ« ញុះ​ញង់​បង្ក​ឱ្យមាន​ភាព​វឹក​វរ​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ដល់​សន្តិ​សុខ​សង្គម​ និងបទ​បរិហាមូល​បង្កាច់​កេរ្តិ៍ » ក្នុងជម្លោះដីធ្លីជាមួយឈ្មួញដីលោក ហេ​​ង​ ហ៊ុយ និងលោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា កូតាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ។

អ្នកស្រី កើត នៅ ​បង្ហាញអារម្មណ៍រីករាយ នៅពេលទទួលបានដំណឹងពីការទម្លាក់ចោទប្រឆាំង​​ប្រឆាំងអ្នក​​ស្រី​​នៅពេលនេះដោយសាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តព្រះសីហនុ។​​មានវ័យ៣៨ឆ្នាំ និងជាអ្នកដែលស្ថិតនៅក្នុងចំណោ​​មអ្នក​​ដែ​​លត្រូវតុលាការទម្លាក់បទ​ចោទដែរ អ្នកស្រីនៅតែ​បង្ហាញក្តី​កង្វល់ដោយសារបញ្ហាដីធ្លីមិនទាន់បានដោះ​​ស្រា​​យ​​នៅឡើយ។

អ្នកស្រីបន្តថា៖ « ការទំលាក់បទចោទនេះ រាងសប្បាយចិត្តដែរប៉ុន្តែសំខាន់គឺជា​ដំណោះ​ស្រាយដីធ្លីរបស់យើងមិនទាន់បាន ចឹងខ្ញុំគិតថាគ្រាន់តែការទំលាក់បទចោទនេះ​ ប៉ុន្តែមិនទាន់មាន​ដំណោះស្រាយ​អញ្ចឹងខ្ញុំគិតថាពេលណាដែលពេលយើង​ធ្វើ​សកម្មភាពទៅតវ៉ា​​តស៊ូ​មតិទៀត​​ ខ្ញុំគិតថាអាច​នឹងមានគេ​ចោទ​ថែមទៀត​អីចឹង​​ណា​ »។

បើតាមអ្នកស្រី កើត នៅ ដាក់ក្តីសង្ឈឹមថារដ្ឋាភិបាលនឹង​ដោះស្រាយដីធ្លីដែលកំពុងមានជិត២០ឆ្នាំមកនេះជូនពួកគាត់​ឱ្យ​​បានឆាប់​។

អ្នកស្រីបន្តថា​៖ « សូមឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល​នឹង​ផ្តល់​ភាព​យុត្តិធម៌​ឱ្យ​ជន​រងគ្រោះ​ដីធ្លី​ហើយ​នឹង​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ដីធ្លី​ឱ្យពួកខ្ញុំ​ដែលរងគ្រោះ​ដីធ្លី​នេះ​ឱ្យ​បាន​ឆាប់​រហ័ស ហើយ​ខ្ញុំ​សង្ឈឹម​ថា​​រាជរដ្ឋាភិបាល​ ពួកខ្ញុំ​ដែល​ទៅតវ៉ា​ទៅតស៊ូ​មតិ ​យើងគិតថា​​មិនចោទ​ប្រកាន់​យើង​​តទៅ​ទៀត​ទេ​ » ។

​ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អ្នកស្រី ដេត ហួរ តំណាង​ពលរដ្ឋ ១៩៧គ្រួសារ សប្បាយចិត្តក្រោយពីទទួលបានដំណឹងនេះ ហើយអ្នកស្រីសង្ឈឹមថាតុលាការនឹងរកភាពយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពល​រដ្ឋ​ផ្សេង​ទៀត ដូចរូបអ្នកស្រីដែរ​។​

អ្នកស្រីបន្តថា​៖ « គ្រាន់​តែបាន​លឺថា​តុលាការឧទ្ធរណ៍​ទំលាក់បទ​ចោទ​ខ្ញុំ​មានអារម្មណ៍​ថាសប្បាយ​ចិត្ត​ […] ខ្ញុំស្នើ​​សុំ​​​ឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល​ពិនិត្យ​មើលដល់ប្រជាពល​រដ្ឋ​ ហើយ​ក៏​សូម​​កុំ​ឱ្យ​​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ទាំងអាជ្ញាធរ​​ថ្នាក់ជាតិ​​​ថ្នាក់ខេត្តរើសអើង​ពេល​ដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទាមទារ​ដីធ្លី​ ចោទប្រកាន់​ទៅលើគាត់​ថាគាត់​គណបក្ស​នយោ​​បាយ​​​ ហើយ​អ្នកក្រុម​​ប្រឆាំងទាំង​ដែល​គាត់​រឿង​ដីធ្លីសោះ​ ខ្ញុំ​សុំ​ឱ្យ​អ្នក​ដែល​បាត់​បង់​ដីធ្លី​ទាំង​អស់​យើង​កាន់​ភ្ជាប់​ថាខ្លួន​យើង យើងច្បាស់ជាបាត់បង់ដីធ្លី​ ទោះថា​នរណា​ចោទ​យើង​ថាគណបក្ស​នយោបាយ​តែយើង​មិនបានធ្វើ​នយោបាយ​ណាមួយនោះទេ » 

សកម្មជន​ដីធ្លីដែលត្រូវបានតុលាការ​ទំលាក់​បទចោទម្នាក់​ទៀត ​អ្នក​ស្រី​​ អឹប តឹង ថា​ការទំលាក់​បទចោទ​នេះ​គឺជា​អំណះអំណាង​មួយដែលបញ្ជាក់ថាខ្លួនជាជនរងគ្រោះ​ដីធ្លី​ពិត​ប្រាកដ​ ហើយ​អ្នកស្រី​ស្នើឱ្យ​រដ្ឋាភិបាលជួយ​​ព​​ន្លឿ​​នក្នុងការ​ដោះស្រាយ​វិវាទ​ដីធ្លី​ឱ្យបានឆាប់ចប់ ដើម្បីបើកផ្លូវឱ្យពលរដ្ឋ អាចមានលទ្ធភាព​​អាស្រ័​​យ​​​ផ​ល​​ឡើ​​​​ងវិញ លើដីដែលមានទំនាស់នេះផង​។

អ្នកស្រី​​បន្តថា​៖ « ខ្ញុំសូម​ស្នើ​ឱ្យរាជ​រដ្ឋាភិបាល​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ដីធ្លី​របស់ពួក​ខ្ញុំ​​រយៈ​ពេលជិតចូល​ ២០​ឆ្នាំ​ហើ​​​​​ដែលមានបញ្ហា​ជាមួយ​លោក ​ហេង ​ហ៊ុយ​ហើយ​ដល់ពេល​​តុលាការ​ទំលាក់​បទ​ចោទ​ចឹង​​ជា​សារ​មួយទៅកាន់​រដ្ឋាភិបាល​ហើយ​ថាពួក​យើង​បាត់​បង់​ដីធ្លី​ពិតប្រា​កដ ​មិនមែន​ការ​ចោទប្រកាន់​របស់​លោក​ ហេង ហ៊ុយទេ ព្រោះអី​តុលាការ​ទំលាក់បទ​ចោទ​ហើយពួកខ្ញុំ​ជា​ជនរងគ្រោះដីធ្លី​​​​ » ។

ចំណែកនាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការសម្ព័ន្ធ​ខ្មែរ​ជំរឿន និង​ការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ​(L​​​ic​a​​​d​h​​o​​) ​លោក អំ សំអាត គាំទ្រដែលតុលាការ​សម្រេច​​ទំលាក់បទចោទ​នេះ ប៉ុន្តែ​ប្រសិន​បើអាចបញ្ចប់​វិវាទ​ដីធ្លី​នៅសហគមន៍​ទៀតគឺកាន់​តែល្អ​។​

លោកបន្ត​ថា​៖ « ​ការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍​នេះ​វាជា​ការ​ផ្តល់​យុត្តិធម៌​សម្រាប់​ពួកគាត់​ឡើង​វិញ​ ហើយអ្វី​ដែ​​ល​ត្រូវ​ដោះស្រាយ​បន្តនោះគឺ​អាជ្ញាធរ​ និងភាគីពាក់ព័ន្ធ​ហ្នឹង ត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហា​ដីធ្លី​របស់គាត់​ហ្នឹង​ឱ្យ​​មា​​ន​លទ្ធផល​ល្អ​ ហើយបញ្ចប់វិវាទហ្នឹង អាហ្នឹង​បានជាដំណោះ​ស្រាយ​ល្អមែន​ទែន » ។

កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ សាលាដំបូងខេត្តកោះកុង បានចេញសាលក្រមផ្តន្ទាទោស សកម្មជនដីធ្លីទាំង៨រូបដាក់ពន្ធនាគារ១ឆ្នាំ និងសង​សំណងរដ្ឋប្បវេណីចំនួន៤០លានរៀលដល់ដើមបណ្តឹង​រដ្ឋប្បវេណី​ ពី​​បទ « ញ៉ុះ​ញង់​បង្ក​ឱ្យមាន​ភាព​វឹក​វរ​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ដល់​សន្តិ​សុខ​សង្គម​ និងបទ​បរិហាមូល​បង្កាច់​កេរ្តិ៍ » តាមមាត្រា ៣១១ ៣១២ ៤៩៤  និង ៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ​។ ​ 

ដោយឡែក លោក គង់ ម៉ែន ដែលជាចោទជាប់ចោទម្នាក់ ក្នុងចំណោមតំណាងសហគមន៍ ១៩៧ នៅជីខលើ បានទទួលមរណៈមុនតុលាការទម្លាក់ចោទ ប៉ុន្តែអ្នកតស៊ូមតិដីធ្លីរូបនេះ ត្រូវបានតុលាការសម្រេច​​រំលត់​​បណ្តឹ​​ង​​អា​​ជ្ញា។

ជុំវិញទំនាស់ដីធ្លីនេះ គេសង្កេតឃើញថា ទីតាំងដីមានទំនាស់ដែលស្ថិតនៅភូមិតានី ឃុំជីខលើ ស្រុកស្រែអំបិល ខេត្តកោះកុង បានបន្តអូសបន្លាយជិត ២០ឆ្នាំមកហើយ តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ ដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន​​។ពលរដ្ឋចំនួន១៩៧ គ្រួសារ ដែលមានទំនាស់ដីធ្លីចំនួន ១២០០ ហិកតារ ជាមួយក្រុមហ៊ុ​​​នឧ​​កញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ និងលោក ហេង ហ៊ុយ ក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍ដំណាំអំពៅលើដីសហគ​ម​​ន៍​ នៅមិន​ទា​ន់​​​​​​​​​​​អាចរកច្រកចេញបាននៅឡើយ៕

ក្រុមយុវជនស្នើ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាលលុបចោលអាជ្ញាប័ណ្ណ​នាំឈើចេញទៅបរទេស​របស់ក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ​

ក្រុមយុវជនជាង ២០នាក់ ​ស្នើដល់រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ លុបចោលអាជ្ញាប័ណ្ណ​នាំចេញ​ឈើទៅបរទេស រប​​ស់​ក្រុ​មហ៊ុ​​នអ​​ង្គរផ្លាយវូត​ ខណៈ​ពួកគេបារម្ភអំពីវិនាសកម្មព្រៃឈើកាន់តែកើនឡើង។

ការស្នើនេះ បានធ្វើឡើងតាមរយៈការដាក់ញត្តិនៅខុទ្ទការល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ដោយក្រុមយុវជនទាំងនោះបាននាំគ្នាជិះកង់ចេញពីទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងខណ្ឌឬស្សីកែវឆ្ពោះទៅកាន់ស្ថាប័នទាំង២នេះ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។ 

មានអក្សរនៅលើមុខថា «STOP» យុវតី អន ស្រីឡែន ស្ថិតនៅក្នុង​វ័យ១៩ឆ្នាំ និងជា​​តំណាងក្រុមយុវជនបានប្រាប់Newsroom Cambodia ថា គោលបំណងដែលពួកគេដាក់ញត្តិនេះ គឺ​ដើម្បីទាម​​ទារ​ឱ្យរដ្ឋាភិបាលលុបនូវអាជ្ញាប័ណ្ណនាំឈើចេញពីកម្ពុជា​ទៅបរទេស របស់​ក្រុមហ៊ុនអង្គរផ្លាយវូត ខូអិលធីឌី។ 

កញ្ញានិយាយ​ថា​៖ «គោលបំណងក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋ និងជាយុវជនហ្នឹង គឺ​យើងចង់ឱ្យ​យើងមានការទាមទារលុប​នូវអាជ្ញាប័ណ្ណ​​[របស់]​ក្រុមហ៊ុនអង្គរផ្លាវូត និងធ្វើការស៊ើបអង្កេត​លើក្រុមហ៊ុននេះដែល​បានចេញឈើដ៏កម្រដែលផ្ទុយ​ពី​ច្បាប់​របស់​កម្ពុជាយើង»។

ខ្លឹមសារ​ក្នុងញត្តិ​របស់ក្រុមយុវជនទាំងនោះ បានលើកឡើងថា យោងតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាល ចុះថ្ងៃទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ បានអនុញ្ញាតឱ្យ​ក្រុមហ៊ុនអង្គរផ្លាយវូត ទទួលបាន​ការពន្យា​ពេល​នាំចេញផលិត​ផលឈើ​កែច្នៃចំនួន ១០៣ ៧៦៣,១៥ម៉ែត្រគូប ដែលនៅសល់ពីការអនុញ្ញាត​កាលពីឆ្នាំ២០១៦ ឱ្យបន្តការនាំចេញរហូត​ដល់​ថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។ ប្រភពដដែល​បន្តថា ការអនុញ្ញាតរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះ បានឱ្យនាំចេញតែប្រភេទឈើកែច្នៃ ដូចជា ក្តារបន្ទះ ក្តារកម្រាលការ៉ូ និងផលិត​ផល​កែច្នៃផ្សេងៗទៀត ដែលផលិត​ពីចំណិតឈើស្នូល តែផ្ទុយទៅវិញក្រុមហ៊ុនបាននាំចេញឈើកម្រ​ជាច្រើនប្រភេទ ដូចជា ស្រឡៅ កកោះ ផ្ចឹក និងសុក្រមជាដើម ចំនួន ២,២៣៥,៨៤០គីឡូក្រាម ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម នេះបើយោងតាមបញ្ជីនាំចេញឈើរបស់ក្រុមហ៊ុនដែលបានចុះផ្សាយថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣។

ញត្តិរបស់យុវជនបន្ថែមថា ពួកគេមានក្តីបារម្ភជាខ្លាំងក្រោយទទួលបានព័ត៌មានពីការស្នើសុំពន្យា​ពេល​នាំឈើចេញរយៈពេល ៥ឆ្នាំទៀត​របស់ក្រុមហ៊ុនអង្គរ​ផ្លាយវូត ចាប់ពីឆ្នាំ២០២២ ដល់ឆ្នាំ២០២៦។ ដើម្បីរក្សាបាននូវនិរន្តរភាពធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា ញត្តិរបស់​ក្រុមយុវជនទាមទារឱ្យ​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លុបអាជ្ញាប័ណ្ណ​នាំឈើចេញរប​​ស់ក្រុ​មហ៊ុ​នអ​ង្គរផ្លាយវូត​ ខូអិលធីឌី និងធ្វើការស៊ើបអង្កេតអំពីការនាំចេញប្រភេទឈើកម្រនេះ។

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ លោក ពុធ កុលកា ជាយុវជនដែល​ចូល​រួម​ជិះ​កង់​ដាក់ញត្តិ​ដែរនោះ មានប្រសាសន៍ថា កន្លងមក អង្គការ​ជាតិ-អន្តរជាតិ និងសហគមន៍មូលដ្ឋានធ្លាប់បាន​រកឃើញជា​បន្តបន្ទាប់ ពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅក្នុងតំបន់ការ​ពារ​ធម្ម​ជាតិ និងតំបន់អភិរក្ស ដែលបញ្ហានេះ លោក​​បារម្ភពីការ​ឈាន​ទៅរក​​​​វិនាសកម្មព្រៃឈើ និងការបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ។ 

លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងឃើញបញ្ហានាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ថ្វីត្បិតតែយើងរស់នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ប៉ុន្តែការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើវិនាសកម្មព្រៃឈើ បញ្ហានេះមិនមែនសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្បែសហគមន៍ព្រៃឈើ ឬក្បែរព្រៃឈើនោះទេ វាជាបញ្ហារបស់យើងទាំងអស់គ្នា តួយ៉ាងខែវស្សាពេលដែលភ្លៀងមកម្តងៗ មានប្រែប្រួលអាកាសធាតុរហូតដល់ប្រជាពលរដ្ឋពលរដ្ឋត្រៀមខ្លួនអត់ទាន់ អីចឹងមានន័យថា ការចូលរួមការការពារព្រៃឈើ [ការស្នើ​]ុប​អាជ្ញាប័ណ្ណ​នេះ ជាយុទ្ធនាការមួយដែលធ្វើឱ្យ​ការរស់នៅរបស់យើង របស់​ប្រជាពលរដ្ឋមានសុខភាពល្អ»

ជាមួយគ្នានេះដែរ លោកបានស្នើ​ដល់​​រដ្ឋាភិបាលទទួលយកសំណូមពររបស់ពួកគេ​ និងបានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់គិត​​អំពី​​បញ្ហាប​រិស្ថានជាបញ្ហា​រួម​។

លោកថា៖ « ស្នើសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលយកអនុសាសន៍ ឬក៏សំណូមពរ​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ដាក់​ចូល​ទៅក្នុង​កម្មវិធី​នយោបាយ​របស់ខ្លួន​​ មិនមែន​គ្រាន់តែទទួល​សំណូមពរមក​ដើម្បី​គម្រប់កិច្ចនោះទេ​ ហើយ​ជាពិសេស គឺស្នើសុំដល់មហា​ជន​ទាំង​អស់​មិនថានរណា​ទេ​សុំ​យកបញ្ហា​ព្រៃឈើ​ ​បញ្ហាវិនាស​កម្ម​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ បរិស្ថាន ជាបញ្ហារបស់​យើង​ទាំង​អស់គ្នា​ ពីព្រោះ​វា​ប៉ះ​ពាល់​​ដល់​​ជីវភាព​រស់នៅ​ទាំង​អស់​គ្នា​ ​មិនថា​នរណាទេ​ ហើយ​​យើងក៏ចង់​បន្សល់ទុកនូវ​ព្រៃឈើ​ធនធានធម្មជាតិ​ល្អ​សម្រាប់​កូនចៅ​យើង​ជំនាន់ក្រោយ​ផងដែរ»។

មានផ្ទៃមុខលាបលក្ខណ័ពណ៍បៃតង និងមានសរសេរអក្សរថា «បញ្ឈប់»នៅលើចញ្ចើមដោយប្រើហ្វឺត​គូស​ពណ៌ក្រហម យុវជនមានវ័យ ១៩ឆ្នាំ លោក សរ ម៉េងលិស បានលើកឡើង​ដែរ​ថា មូលហេតុ​ដែល​លោក​ចូលរួមជិះកង់ដាក់ញត្តិជាមួយយុវជនផ្សេងទៀតនោះ ​ព្រោះ​​លោកចង់​ឱ្យ​បញ្ឈប់​​​​ការ​ជួញដូរ​ឈើប្រណិត​​នៅ​​កម្ពុជា។

លោក​ថ្លែង​ថា​៖ « ដោយសារពួកយើង​ចង់​ស្នើ​សុំ​ឱ្យពួកគាត់​បញ្ឈប់​ការនាំ​ចេញ​ឈើ​ខ្លឹម​ៗក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា​ […] ខ្ញុំចង់ឱ្យគាត់​ទទួលយកឬក៏ស្តាប់សំឡេងពួកខ្ញុំដែលជាយុវជនដែលស្រឡាញ់បរិស្ថាន​ ស្រឡាញ់សម្បត្តិធនធាន​ធម្មជាតិ ចង់​ឱ្យ​គាត់​ធ្វើ​​ការឆ្លើយតបសមស្របមួយ មិនគំរោះគំរើយ»

Newsroom Cambodia ​មិន​អាច​ទាក់ទង​អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​កសិកម្ម​រុក្ខាប្រមាញ់ និង​នេសាទ កញ្ញា អ៊ឹម រចនា និង​តំណាង​​ក្រុមហ៊ុនអង្គរផ្លាយវូតខូអិលធីឌី ដើម្បី​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​បាន​ទេ គិតត្រឹមថ្ងៃទី​១៧ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០២៣​នេះ ។ 

តែយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា បានថ្លែង​ថា ការព្រួយបារម្ភរបស់ក្រុមយុវជន​នេះ​ត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ​ធ្វើឡើងដើម្បីប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោត។

លោកថ្លែងថា៖ « ការព្រួយបារម្ភរបស់យុវជនមួយក្រុមនោះបង្ហាញថា ពួកគេមានសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការសម្តែងមតិអំពីអ្វីដែលពួកគេយល់ឃើញ ពីព្រោះពួកគេជាពលរដ្ឋក្នុងប្រទេសមួយដែលប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ទន្ទឹមនឹងនោះ ក្រុមយុវជនមួយក្រុមតូចនោះ ក៏ត្រូវយល់ដែរថា រាជរដ្ឋាភិបាលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតគាំទ្រដោយសំឡេងភាគច្រើន​លើសលប់ […] ដូច្នេះពួកគេក៏ត្រូវគោរពមតិរបស់អ្នកបោះឆ្នោតទាំងនោះគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលធ្វើឡើង​ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងផលប្រយោជន៍ជាតិទាំងមូល នេះគឺជាការទទួលខុសត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស» ។

នាយកទទួលបន្ទុកចាត់ការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស​ «លីកាដូ»លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា យោងតាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជាច្បាប់កំពូល​ គឺ​រាល់សំណើរទាំងអស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ឬយុវជនទៅកាន់​រដ្ឋាភិបាល ត្រូវមានការពិចារណា និងមានការឆ្លើយតបទៅកាន់ពួកគេ​វិញវិញ។ 

លោកបានថ្លែងថា ៖ «សំឡេង​របស់យុវជន ការសំណើររបស់​យុវជនរដ្ឋក៏ត្រូវមានការពិចារណា និង​កែសម្រួល យើងឃើញ​ថា​មាត្រា៣៥ គេនិយាយអំពីកថាខណ្ឌទី២ គេនិយាយអំពីដំណើររបស់ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវបានអាដ្ញាធររដ្ឋយក​ទៅពិចារ​ណា [សំណើរ]រ​បស់ក្រុមយុវជនស្ថាប័នដែលពាក់ពន្ធ័​ហ្នឹង ត្រូវគិតនិងពិចារណា ហើយអ្វីដែលសំខាន់ហ្នឹង ​ត្រូវគិតអំពីផលប្រយោជន៍រួម ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ពាក់ពន្ធ័ទៅនឹងធនធានធម្មជាតិព្រៃឈើនេះ ទ្រព្យសម្បត្តិរួមធនធានរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ អ្វីដែលក្រុមយុវជនធ្វើរឿងនេះ [មកពី]ពួកគាត់មានការព្រួយបារម្ភអំពីការបាត់បង់បញ្ហាព្រៃឈើ»។

មាត្រា៤១នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ​មានសេរីភាពការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន។ចំណែក​មាត្រា៣៥ ចែង​ថា សេចក្តីស្នើទាំងឡាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការដ្ឋ៕​

Latest News