fbpx
Home Blog Page 36

ក្រសួងបរិស្ថានចេញវិធានការទប់ស្កាត់ការបំពុលខ្យល់ដើម្បីសុខភាពពលរដ្ឋ

ក្រសួងបរិស្ថានជំរុញឱ្យរាជធានី ខេត្តទាំង​អស់​​អនុវត្ត​វិធានការ​ទប់ស្កាត់​ និងកាត់​​បន្ថយការ​បំពុល​ខ្យល់​សាធារណៈដែលបង្កដោយ​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ ការដុត​សំរាម ​ផ្សែង​ពីរោងចក្រ និង​​​ធូលី​​ពី​ការដ្ឋាន​​សំណង់​ ដើម្បី​ការពារសុខភាព​ប្រជាពលរដ្ឋ និង​​​បរិស្ថាន។ នេះបើយោងតាម​លិខិតរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ចេញ​នៅថ្ងៃទី​១២ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០២៤។

លិខិតស្តីពីវិធានការ​កាត់​​បន្ថយការ​បំពុល​ខ្យល់​សាធារណៈបង្ហាញ​​ថា ចាប់ពីខែធ្នូ ដល់ខែ​មេសា​ គុណភាព​ខ្យល់​នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាមាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះកំហាប់​ភាគល្អិត​និចល​អណ្តែត​ក្នុង​ខ្យល់ (PM10 និង PM2.5) អាច​មាន​កម្រិត​ខ្ពស់​ ដោយ​សារ​ភ្លើង​ឆេះព្រៃ ការដុត​សំរាម ការបញ្ចេញ​ផ្សែង​ពី​រោងចក្រ ឧស្សាហកម្ម និងការហុយធូលីពី​ការដ្ឋាន​សំណង ជាហេតុនាំ​ឱ្យប៉ះពាល់​សុខភាព​ប្រជាពលរដ្ឋ និង​​​បរិស្ថាន។

វិធានការទប់ស្កាត់មួយចំនួនដែលក្រសួងបរិស្ថានបានលើកឡើង​គឺដើម្បីកាត់បន្ថយការបំពុលខ្យល់មាន​ដូចជា អប់រំ ណែនាំ​កុំឱ្យដុតរានព្រៃ សំរាម វាលស្មៅ សំណល់កសិកម្ម ទប់ស្កាត់​ការហុយធូលី​នៅការដ្ឋាន​សំណង់ និងសម្អាតធូលីនៅតាមដងផ្លូវទីសាធារណៈជាប្រចាំជាដើម​។

Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែម​ពីលោក ផៃ ប៊ុនឈឿន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានពាក់ព័ន្ធនឹង​វិធានការទប់ស្កាត់ការបំពុល​ខ្យល់​របស់ក្រសួងបរិស្ថានបាន​ទេ។​

ជុំវិញវិធានការទប់ស្កាត់ការបំពុលខ្យល់របស់ក្រសួងបរិស្ថាននេះ លោក គ្រុយ ម៉ាឡែន អភិបាលរង​ខេត្តកណ្តាល​ ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថារដ្ឋបាលខេត្តកណ្តាល​ ពុំទាន់​បានទទួល​លិខិតនេះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថា​ កន្លងមករដ្ឋបាល​ខេត្តកណ្តាល​ក៏បានអនុវត្តតាមវិធាន​របស់​​ក្រសួង​ក្នុងការ​​ពិនិត្យ​គុណភាព​ខ្យល់​នៅតំបន់សំខាន់ៗ និងមានឧបករណ៍ត្រឹមត្រូវផងដែរ។

អភិបាលរង លោក គ្រុយ ម៉ាឡែន ​ថ្លែងថា៖ «គុណភាពខ្យល់នៅក្នុងខេត្តកណ្តាលកន្លងមក តាមរយៈមន្ទីរ​បរិស្ថាន​ គឺគុណភាពខ្យល់នៅមិនមានបញ្ហានៅឡើយទេ»។

លោក​អភិបាលរងរូបនេះបន្ថែមថា ខេត្តកណ្តាលមានការយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងសំអាត និងអនាម័យតាមផ្លូវ ដោយសារខេត្តនេះកំពុង​មានអភិវឌ្ឍ ទើបឡានដឹកដី ខ្សាច់​មួយចំនួនមានការធ្លាក់ដី ឬខ្សាច់ខ្លះមក​លើផ្លូវ។​ លោក​បន្តថា កិច្ចការនេះត្រូវបានដោះស្រាយដោយអភិបាលខេត្តបង្កើតក្រុមជំនាញដើម្បីសម្រប​សម្រួល និងដោះស្រាយបញ្ហានេះ។​

ជុំវិញ​ការដុតព្រៃ សំរាម វាលស្មៅ សំណល់កសិកម្ម លោក​អភិបាលរង បញ្ជាក់​ថា កន្លងមក​កសិករ​ច្រូត​កាត់ហើយ​មាន​ការដុតចំបើង ឬសំណល់ផ្សេងៗក្នុងស្រែចំការ។

លោកថ្លែង​ថា៖ «បញ្ហានេះតាមរយៈមន្ទីរ ស្រុក ក្រុងទាំងអស់ធ្លាប់ទទួលបានការណែនាំដើម្បី​បញ្ជៀស​បញ្ហា​​នេះ ក្រុង ស្រុក ទាំងអស់បានចាត់វិធានការធ្វើការណែនាំដល់បងប្អូន​ប្រជាកសិករ​ច្រើន​ហើយ»។

ចំណែកលោក ស្រឿម ប៊ុនរិទ្ធ អភិបាលរង​ខេត្តបាត់ដំបងលើកឡើងថា រដ្ឋបាលខេត្ត​បាត់ដំបងបានទទួលលិខិតរបស់ក្រសួង​បរិស្ថាន​ពាក់ព័ន្ធនឹងវិធានការទប់ស្កាត់ការបំពុលខ្យល់រួច​ហើយ និងកំពុងរៀបចំផ្សព្វផ្សាយបន្ត។

អ្នកនាំពាក្យខេត្តបាត់ដំបងឲ្យដឹងថា នៅបាត់ដំបង​ពុំសូវមានការបំពុលខ្យល់​ឡើយ ដោយសារមាន​ការជំរុញការ​​ដាំដើម​ឈើ​​តាមដងផ្លូវ ការសម្អាតផ្លូវជាប្រចាំ និងពលរដ្ឋ​ចេះរក្សាចំបើងពុំមាន​ការដុតឡើយ។ លោកបន្តថា ការ​បញ្ចេញផ្សែងពីរោងចក្រក៏ពុំសូវមានដែរ ដោយសារ​ខេត្តបាត់ដំបង​​មាន​រោងចក្រតិចតួច។

អ្នកនាំពាក្យខេត្តបាត់ដំបង​រូបនេះ​បន្តថា៖ «ការបំពុលដោយផ្សែងអីហ្នឹង កន្លងមកបងប្អូនយើងមិនដែលមាន​ការ​ដុតសំរាមពាសវាល​ពាសកាលអីទេ មានតែតាមជនបទមួយចំនួនមានការដុត ប៉ុន្តែក្នុងទីក្រុងមានការ​វេចខ្ចប់​ដោយការប្រមូលដោយ​ក្រុម​ហ៊ុនសំរាម»។

លោក ម៉េត មាសភក្តី​ អ្នកនាំពាក្យរាជធានីភ្នំពេញលើកឡើងថា​ រដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ​មិន​ទាន់ទទួលបាន​ និងមិន​បាន​ដឹងពី​​ខ្លឹមសារ​លិខិតស្តី​ពី​ការទប់ស្កាត់ការបំពុលខ្យល់នៅឡើយទេ គិតត្រឹម​ថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤នេះ​។ លោកបន្តថា ការបកស្រាយសុំពិនិត្យ​ខ្លឹមសារលិខិត​របស់​ក្រសួងសិន។

កាលពីឆ្នាំ២០២០ ក្រសួងបរិស្ថាន​ក៏ធ្លាប់​ចេញ​សេចក្តីជូនដំណឹង​ ដែលមានខ្លឹមសារប្រហាក់ប្រហែលគ្នា​ពាក់ព័ន្ធនឹងវិធានការទប់ស្កាត់ និងកាត់បន្ថយការបំពុលខ្យល់នេះផងដែរ៕

តុលាការ​សាកសួរ​​មន្ត្រីបក្សភ្លើងទៀន​ លោក ខឹម ចាន់វណ្ណៈ ពាក់ព័ន្ធសំណុំរឿងក្លែងបន្លំឯកសារ​

សមត្ថកិច្ចរាជធានីភ្នំពេញ ឱ្យដឹងថា ចៅក្រមស៊ើបសួរសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បាន​និងកំពុង​សាកសួរ​ប្រធានស្តីទីគណៈកម្មាធិការប្រតិបត្តិគណបក្សភ្លើង​ទៀន​ប្រចាំនៅ​រាជធានីភ្នំពេញ លោក ខឹម ចាន់វណ្ណៈ ពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿង​​​ ក្លែងបន្លំឯកសារ និងប្រើប្រាស់ឯកសារក្លែង។

លោក ខឹម ចាន់វណ្ណៈ ប្រធានស្តីទីគណៈកម្មាធិការ​ប្រតិបត្តិ​គណបក្សភ្លើងទៀនរាជធានីភ្នំពេញ និងជាប្រធានប្រតិបត្តិខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ច​ឃាត់ខ្លួន នៅរសៀល​​​ថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ នៅផ្ទះរបស់លោកក្នុង​ភូមិប៉ប្រកខាងត្បូង សង្កាត់កាកាបទី១ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។

អ្នកនាំពាក្យស្នងការនគបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក សំ វិច្ចិកា មានប្រសាសន៍ថា ការឃាត់ខ្លួនលោក ខឹម ចាន់វណ្ណៈ បានធ្វើឡើងក្រោយសមត្ថកិច្ច បានទទួលពាក្យបណ្តឹងពីប្រជាពលរដ្ឋ ចំនួន ០៣នាក់ ដែលបានប្តឹងមន្ត្រីបក្សភ្លើងទៀនរូបនេះ ពីបទក្លែងបន្លំឯកសារស្នាមមេដៃ និងហត្ថលេខាក្លែងក្លាយរបស់ពួកគាត់ ដើម្បីចុះឈ្មោះចូលបញ្ជីរាយនាមបេក្ខជនបម្រុងក្រុមប្រឹក្សា​សង្កាត់ផ្សារថ្មីទី៣ របស់គណបក្សភ្លើងទៀន ដោយ​គ្មាន​ការអនុញ្ញាតពីសាមីខ្លួន។

លោកបន្តថា ក្រោយការឃាត់ខ្លួន សមត្ថកិច្ចបានបញ្ជូនលោក​ ខឹម ចាន់វណ្ណៈ ទៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារនេះ ដើម្បីឱ្យ​តុលាការបន្តនីតិវិធី​​ទៅតាមផ្លូវច្បាប់។

លោកបានថ្លែង​ថា៖ «តុលាការគាត់បានសួរនាំគាត់ថ្ងៃនេះ[ថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤] និង​នៅបន្តនីតិវិធីថ្ងៃស្អែក​មួយថ្ងៃទៀត អញ្ចឹង​ឥឡូវគាត់[លោក ខឹម ចាន់វណ្ណៈ]​​ត្រូវបាននាំខ្លួនមកដោយដីកាឃាត់ខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននៅ​ស្នងការដ្ឋាន​នគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ»។

ជាមួយគ្នានេះដែរ ​អ្នកនាំពាក្យ​​ស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ ក៏បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន​មួយ ដោយបញ្ជាក់ថា កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ សមត្ថកិច្ចជំនាញ​នៃស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានទទួលពាក្យបណ្តឹងពីជនរងគ្រោះចំនួន ០៣នាក់ ដែលប្តឹងឈ្មោះ ខឹម ចាន់វណ្ណៈ ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីក្លែងស្នាមមេដៃ ដែលប្រព្រឹត្តកាលពីថ្ងៃទី០៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។

អ្នកនាំពាក្យបន្តថា តាម​រយៈការផ្តល់ភស្តុតាងពីជនរងគ្រោះ សមត្ថកិច្ច​បានធ្វើកោសលវិច័យ​ឃើញ​ថា ពិតជាស្នាមមេដៃ និងហត្ថលេខាក្លែងបន្លំ ហើយ​ផ្អែកតាមលទ្ធផលនេះ លោកសៀង ហេង ព្រះរាជអាជ្ញារងនៃអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញដីកាបញ្ជាឱ្យចូលខ្លួន ចុះថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ពាក់ព័ន្ធសំណុំរឿង ក្លែងបន្លំឯកសារ និងប្រើប្រាស់ឯកសារក្លែង ទើបឈានដល់មានការចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យរូបនេះ។

អ្នកនាំពាក្យស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ បញ្ជាក់ទៀត​ថា៖ «ការឃាត់ខ្លួននេះ គឺសមត្ថកិច្ច​អនុវត្តតាមវិធានការ​ច្បាប់ ដោយពុំមានហេតុផលអ្វីផ្សេងពាក់ព័ន្ធដល់ការគំរាមកំហែង ធ្វើទុកបុកម្នេញលើសកម្មជន​នយោបាយណាមួយឡើយ»។  

Newsroom Cambodia ពុំអាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមជុំវិញករណីនេះពីអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ប្លង់ សុផល​ បានទេ។

ជុំវិញករណីនេះ គណបក្សភ្លើងទៀន ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ដោយបញ្ជាក់ថា ការចាប់ខ្លួនលោក ខឹម ចាន់វណ្ណៈ ពីសំណាក់សមត្ថកិច្ច​ប្រមាណ ២០នាក់ ធ្វើឡើងដោយមិនមានបង្ហាញ​ដីកានោះឡើយ។ គណបក្សនេះ បានចាត់ទុក​ការចាប់ខ្លួន​លោក ខឹម ចាន់វណ្ណៈ ថាជារូបភាពគំរាម​កំហែង ដើម្បីបំបាក់ស្មារតីប្រជាពលរដ្ឋ មិន​ឱ្យចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយ​ជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀន និងជាការធ្វើឱ្យ​បរិយា​កាស​​នយោបាយ​ មុនការ​បោះឆ្នោត​អសកលក្នុងឆ្នាំ២០២៤(ការបោះឆ្នោតជ្រើស​តាំង​សមា​ជិក​ព្រឹទ្ធ​សភា និងការបោះឆ្នោត​ជ្រើស​រើស​ក្រុមប្រឹក្សា​រាជធានី ខេត្ត ក្រុង ស្រុក​ខណ្ឌ)នេះ រឹតតែមានភាពអាប់អួរថែមទៀត។

គណបក្សភ្លើងទៀន ក៏បានអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ដោះលែងលោក ខឹម ចាន់វណ្ណៈ ឱ្យ​មានសេរីភាពឡើងវិញជាបន្ទាន់ ដោយឥតលក្ខខណ្ឌ និងបញ្ឈប់ការចាប់ខ្លួន ការឃុំខ្លួន ការ​គំរាមកំហែង និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមគ្រប់រូបភាព ទៅ​លើថ្នាក់ដឹកនាំ សមាជិក និង​សកម្មជនគណបក្សភ្លើងទៀន ដើម្បីធានាបរិយាកាសល្អប្រសើរ សម្រាប់ដំណើរ​ការបោះឆ្នោតអសកលក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ឱ្យ​​ប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិ​ធម៌​។

នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍​​ថា យោងតាមក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ នៅពេលចុះទៅឃាត់ខ្លួន​ជន​សង្ស័យ​ណា​ម្នាក់ សមត្ថកិច្ចត្រូវបង្ហាញដីកានាំខ្លួនរបស់តុលាការ​​ ដល់សាមីខ្លួន លើកលែង​តែបទល្មើស​ជាក់ស្តែង ទើបមិនចាំបាច់មានដីកា​ ប៉ុន្តែក៏ត្រូវប្រាប់អំពីមូលហេតុនៃ​ការចាប់ខ្លួនឱ្យ​បាន​ច្បាស់​លាស់​ ដល់​សាមីខ្លួន និងក្រុមគ្រួសារបានដឹង។

លោកបន្តថា បើសិនការចាប់ខ្លួននោះ ធ្វើឡើងដោយខុសពីនីតិវិធីច្បាប់ នោះ​មានន័យថា ជាការចាប់ខ្លួន​ដែល​រំលោភ​ទៅលើសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ។

លោកថ្លែងថា៖ «ដោយសារតែមូលហេតុ​នៃការចាប់ខ្លួនហាក់បីដូចជាមិនសមស្រប អញ្ចឹង​ហើយ​បាន​គេ​ចាត់​ទុកថា​ជា​ការធ្វើទុក្ខបុក​ម្នេញ ឬក៏ការរំលោភបំពាន​សេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មាត្រា៣៥ ដែល​និយាយ​អំពី ពលរដ្ឋទាំងពីរភេទ​ មានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌។ មួយទៀតកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័ន្នជាច្រើនទាក់ទងសិទ្ធិមនុស្ស អញ្ចឹង​រដ្ឋជាភាគី​ត្រូវតែមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការអនុវត្តទៅតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិដែលបានផ្តល់សច្ចាប័ន»៕

កម្ពុជាបន្តរក្សា​ជំហរគាំទ្រ «​គោល​នយោបាយចិន​មួយ» របស់សាធារណប្រជាមានិតចិន

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រកាសជាថ្មីពីការគាំទ្រយ៉ាងម៉ឹងម៉ាត់​ ចំពោះ​គោល​នយោបាយ​ចិនតែមួយ​ ដោយទទួលស្គាល់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ជាអាជ្ញាធរ​ស្របច្បាប់តែមួយគត់តំណាង​ប្រទេសចិន។

សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ បានបញ្ជាក់ថា៖«ពាក់ព័ន្ធ​នឹងការវិវឌ្ឍថ្មីៗនៅតៃវ៉ាន់ អ្នកនាំពាក្យ​នៃក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ បញ្ជាក់សារជាថ្មីអំពីការប្រកាន់ខ្ជាប់យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់របស់កម្ពុជា ចំពោះ“គោលនយោបាយចិន មួយ” ដោយ​ទទួលស្គាល់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ជាអាជ្ញាធរស្របច្បាប់តែមួយគត់ តំណាងឱ្យ​ប្រទេស​ចិន​ទាំងមូល»។

ការប្រកាសជំហរជាថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានធ្វើឡើង​ក្រោយគណបក្ស Democratic Progressive Party (DPP) ដែល​ជា​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​នៅ​កោះ​តៃវ៉ាន់ ​បាន​ឈ្នះ​ការ​បោះឆ្នោត​នៅ​អាណត្តិ​ទី​៣​ ​កាលពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍​។

លោក Lai Ching-te ដែល​ជា​បេក្ខជន​របស់​គណបក្ស​នេះ​ និង​ដែល​បច្ចុប្បន្ន​ជា​អនុ​ប្រធានា​ធិបតី​​​តៃវ៉ាន់ បាន​ឈ្នះ​សំឡេង​ឆ្នោត​ចំនួន ៤០% នៃសំឡេងឆ្នោតសរុប ខណៈគូប្រជែង​របស់​លោក គឺ​​លោក Hou Yu-ih បេក្ខជនមកពីគណបក្សប្រឆាំង​ Kuomintang (KMT) ទទួលបានសំឡេងឆ្នោត ៣៣.៤៩% និង​លោក Ko Wen-Je បេក្ខជន​គណបក្ស​ Taiwan People’s Party (TPP) ទទួលបានសំឡេងឆ្នោត ២៦.៤៥% ។

ការ​បោះ​ឆ្នោត​នេះ មាន​អ្នក​ចូល​រួមជាង ១៤​លាន​នាក់ ដែល​នាំ​ឱ្យ​ចំនួន​អ្នក​ទៅ​បោះ​ឆ្នោត​មាន​ជាង ៧១%។ នេះបើតាមការផ្សាយរបស់​សារព័ត៌មាន Bloomberg។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក Wang Yi ត្រូវបាន​សារព័ត៌មាន South China Morning post ​ស្រង់សម្តីមកចុះផ្សាយ​​កាលពីថ្ងៃអាទិត្យថា លទ្ធផលបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំនៅតៃវ៉ាន់ មិន​អាចផ្លាស់ប្តូរ​ការ​ពិត​ជាមូលដ្ឋាន ដែលថា​តៃវ៉ាន់​ គឺជាផ្នែកសំខាន់​មួយ​នៃ​ប្រទេសចិន។ 

លោកនិយាយថា៖«យើងជឿជាក់ថា សហគមន៍អន្តរជាតិ ស្របតាមគោលការណ៍ចិនតែមួយ នឹង​បន្តគាំទ្របុព្វហេតុ​ត្រឹមត្រូវរបស់ប្រជាជនចិន ក្នុងការខិតខំបង្រួបបង្រួមជាតិ និងប្រឆាំង​នឹងសកម្មភាពផ្តាច់​ខ្លួន​នៃ​ការស្វែងរកឯករាជ្យភាពរបស់តៃវ៉ាន់»។ 

សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ​ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា មាន​ប្រសាសន៍ថា បណ្តាប្រទេស​ក្នុងតំបន់​អាស៊ាន​ ឈ​រ​លើ​គោល​នយោបាយ​ចិនតែមួយ តែកម្ពុជា​ហាក់​​​​មាន​​ទំនោរ​ទៅរក​ចិនច្រើន​​ជាងគេ​ ខណៈចិនតែងតែអំណាច​​ទន់ភ្លន់របស់ខ្លួន ក្នុងការ​ទាក់ទាញប្រទេសនានានៅលើពិភពលោក ឱ្យទទួលយកគោលនយោបាយ​ចិន​តែ​មួយ​របស់ខ្លួន។​  តែយ៉ាងណា លោក​​​សង្កេតឃើញថា រយៈពេល ៥ឆ្នាំ​ចុងក្រោយនេះ ឥទ្ធិពល​ចិន​​ហាក់​មានការ​ថយ​ចុះបន្តិច ដោយ​សារឥទ្ធិពលនយោបាយការបរទេសរបស់​តៃវ៉ាន់ ចាប់ផ្តើម​មានដង្ហើម​ឡើង​វិញ​នៅលើឆាកអន្តរជាតិ បើទោះបីជានៅកម្រិតមួយ​មិនទាន់ធំដុំនៅឡើយ​ក្តី។ 

លោកថា៖«៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ហាក់ដូចជាថយបន្តិច ដោយសារតែមានបណ្តាប្រទេសជាច្រើនបានអនុញ្ញាតឱ្យ​​តៃវ៉ាន់ អាចមានជើងហោះហើរត្រង់ទៅកាន់ប្រទេសខ្លួន ដែលបង្ហាញថា គោលនយោបាយបរទេស​តៃវ៉ាន់ ហាក់​រស់រវើក​ជាង​មុន»។ 

ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា យល់ឃើញថា ​ការបង្ហាញការគាំ្ររបស់កម្ពុជា ទៅលើ​គោលនយោបាយចិនតែមួយ​ នៅក្រោយការបោះឆ្នោតនៅតៃវ៉ាន់នេះ អាចជាការចង់​បង្ហាញ​ថា កម្ពុជា និងចិន គឺជា​មិត្ត​ល្អ​នឹង​គ្នា​។  

លោកថា៖«ចរន្តនៃការបង្រួបបង្រួមចិនតែមួយ គឺឈានដល់ចំណុចមួយក្តៅ ហើយទាមទារឱ្យ​​មានការគាំទ្រពីអន្តរជាតិ[…]​ វាអត់សូវជាបញ្ហាចោទសម្រាប់កម្ពុជានោះទេ វាជាតុល្យភាពនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជាដែរ ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យទៅលើទេពកោសល្យរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា ថាលោកអាចធ្វើបាននៅក្នុងក្របខណ្ឌណាបាន»។

 ប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​ទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ​នៃ​រាជបណិ្ឌត្យ​សភា​កម្ពុជា លោក គិន ភា យល់ឃើញ​ស្រដៀងគ្នានេះដែរ​​ថា ទោះក្នុងស្ថានភាពបែបណាក៏ដោយ ក៏គោលជំហរ​របស់​​កម្ពុជា ជុំវិញគោលនយោបាយចិនមួយ អាច​​នឹង​​មិន​​មាន​ការកែប្រែទេ ខណៈការផ្សាភ្ជាប់​នូវគោល​នយោបាយចិនមួយនេះ បានផ្តល់នូវផលប្រយោជន៍ជាច្រើនសម្រាប់កម្ពុជា នៅក្នុងក្របខណ្ឌ​ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី កម្ពុជា-ចិន។ 

លោកថា៖«ដូចយើងដឹងហើយ នយោបាយចិនមួយ​ដែលប្រកាន់យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គឺបន្តមក​តាំងពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមមកម្ល៉េះ[…] ការណ៍នេះ បានបង្កើននូវទំនុកចិត្តទៅវិញទៅមក ហើយ​ក៏ហុចផលជា​ផល​ប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ​ ការផ្លាស់ប្តូររវាងប្រជាជននិងប្រជាជន វិស័យទេសចរណ៍ រួមទាំងវិស័យសំខាន់ៗដទៃទៀត»។

កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជា និងចិន បានរៀបចំ​ពិធីបើកជាផ្លូវការ “ឆ្នាំនៃការផ្លាស់ប្តូរប្រជាជននិងប្រជាជន កម្ពុជា-ចិន ២០២៤” នៅបរិវេណព្រលាន​ជល់ដំរី ខេត្តសៀម​រាប ដោយ​មាន​ការចូលរួមពីថ្នាក់ដឹកនាំ អ្នកសារព័ត៌មានជាតិ-អន្តរជាតិ ក្រុមសិល្បៈ តារាល្បីៗ វិនិយោគិន អ្នកទេសចរកម្ពុជា-ចិន សរុបជាង ១ ០០០នាក់។

នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​លើកឡើងនៅក្នុងទំព័រហ្វេស​ប៊ុកផ្លូវការ​របស់​លោក នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករានេះ​ថា ការណ៍នេះ បានបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេស និងប្រជាជននៃប្រទេស​ទាំង២ ដែល​បាន​ចាប់ផ្តើម និងចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរលង់ គិតចាប់តាំង​ពី​ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់រាជទូតចិនមកកម្ពុជា ជា​លើក​ដំបូងក្នុងសម័យហ្វូណន។

លោកបន្តថា កម្ពុជា-ចិន ក៏បានបន្តពង្រឹង និងពង្រីកចំណង​មិត្តភាព ព្រមទាំងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី រវាងថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងអស់ រហូតអាចលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងនេះទៅជា “ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ” ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០មក៕

តុលាការ​​ខេត្ដរតនគិរី ​ផ្តន្ទាទោស​លោក ថេង សាវឿន និងសហការី២នាក់ ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ៥ឆ្នាំ ប៉ុន្តែទោសត្រូវ​បាន​ព្យួរ

តុលាការនៃ​សាលាដំបូង​ខេត្ត​រតនៈ​គិរី បាន​ប្រកាសសាលក្រមសម្រេចផ្តន្ទាទោស​ លោក​ ថេង សាវឿន និងសហការី ២នាក់ទៀត ឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៥ឆ្នាំ ពី​បទ «រួមគំនិត​ក្បត់ និង​ញុះ​ញង់» ប៉ុន្តែ​តុលាការ​សម្រេច​ព្យូរទោសទាំងអស់ ដោយតម្រូវឱ្យពួកគេ​​ស្ថិតនៅក្រៅឃុំ។

កាលពីថ្ងៃទី០៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​រតនគិរី​ បាន​បើក​សវនាការ​ជំនុំ​ជម្រះ​លើ​​សំណុំ​រឿង​ ប្រធាន​​សមាគម​​សម្ព័ន្ធ​​សហគមន៍កសិករ​កម្ពុជា លោក ​ថេង សាវឿន, មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សមាគម ​លោក​ ញ៉ិល ភាព​ និងមន្ត្រីសម្របសម្រួល​សហគមន៍ ​លោក​ ថាន់ ហាច​ ក្រោម​បទ​​ចោទ​ប្រកាន់ «រួម​គំនិត​ក្បត់ ​និង​បទ​ញុះញង់ ​ឱ្យ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​បង្ក​ឱ្យ​​មាន​ភាព​វឹកវរ​ធ្ងន់ធ្ងរ​​ដល់​​សន្តិសុខ​សង្គម»  ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​រៀប​ចំ​សិក្ខា​សាលា ​បណ្ដុះ​បណ្ដាល​មួយ​នៅ​ខេត្ត​នេះ ​កាល​ពី​ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ២០២៣។

ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធកសិករកម្ពុជា លោក ថេង សាវឿន បានឱ្យដឹងថា នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៤​នេះ តុលាការខេត្តរតនៈគិរី បានប្រកាសសាលក្រម ដោយ​សម្រេច​ផ្តន្ទា​ទោស​រូប​លោក និងសហាការី ២នាក់ទៀត ដាក់​ពន្ធនាគាររយៈពេល ៥ឆ្នាំ ប៉ុន្តែទោស​ទាំង​អស់​របស់​ពួកគាត់​ត្រូវបានព្យូរនៅក្រៅឃុំ។

លោក​​បានចាត់ទុកការសម្រេចរបស់តុលាការ​​នេះ​ថាជារឿងអយុត្តិធម៌ និង​មិន​អាច​ទទួល​បាន ព្រោះថាសកម្ម​ភាព​កន្លង​មក​របស់​ក្រុម​ការងារលោក មិនមានគោលបំណង ឬចេតនារួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់បង្កឱ្យមានភាព​វឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គមនោះទេ។

តែយ៉ាងណា លោកថា នឹង​បន្តទាមទារ​យុត្តិធម៌​តាម​នីតិវិធីច្បាប់ដែ​លមានចែង ដោយមិនរត់ចោលកសិករឡើយ។ ជាមួយនេះ លោកនឹងដាក់ពាក្យបណ្ដឹង​ទៅ​សាលា​ឧទ្ធរណ៍បន្តទៀត ដើម្បីស្វែងរកភាពយុត្តិធម៌ចំពោះសំណុំ​រឿងនេះ។

លោក ថេង សាវឿន អះអាងថា៖«ក្នុងនាមជនរងគ្រោះម្នាក់ រូបខ្ញុំ​នឹងធ្វើការដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតាមនីតិវិធី​ទៅសាលា​ឧទ្ធរណ៍ត្បូងឃ្មុំ ជំទាស់ទៅសាលក្រមសាលាដំបូងខេត្ត​រតនគិរី។ ការសម្រេចចិត្ត​នៃ​ការ​ដាក់​ទោស​នេះ ​គឺអយុត្តិធម៌សម្រាប់យើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នា ដោយ​ពួកខ្ញុំ​មិន​មាន​គោល​បំណង និងចេតនាណាមួយក្នុងការរួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តិ និងបង្ក​ភាព​វឹកវរ​ធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គមនោះឡើយ»។

ជាមួយគ្នានេះ លោកក៏មានការព្រួយបារម្ភ និងមិនទាន់ដឹងច្បាស់ផងដែរ ថាតើជំហានបន្ទាប់ក្រោយពីតុលាការ​ប្រកាសសាលក្រមបែបនេះ រូបលោក និងក្រុមការងារពីរនាក់ទៀត នឹង​ត្រូវ​ដាក់​បំរាម ឬហាមឃាត់ចំពោះសកម្មភាពអ្វីខ្លះដោយតុលាការ ព្រោះ​លោកនៅមិនទាន់ទទួលបានសាលក្រមជាផ្លូវការទេ។ ប៉ុន្តែលោក​ថា តុលាការមិនបានហាមឃាត់ចំពោះការធ្វើដំណើរចេញក្រៅប្រទេសឡើយ។ ចំណែក​ការងារនៅសមាគមវិញ ក៏សកម្មជនផ្នែកកសិកម្មរូបនេះ នៅ​មិនទាន់ដឹងច្បាស់ដែរថា​តើតុលាការតម្រូវឱ្យរំលាយចោល ឬ​បន្តទុកនោះ​ទេ។ 

Newsroom Cambodia ពុំអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះពី​ព្រះរាជអាជ្ញារង និងជាអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងខេត្ដរតនគិរី លោក កែ​វ ភក្ដី បាន​ទេ។

ប៉ុន្តែតាមរយៈវីដេអូឃ្លីបមួយដែលថ្លែងក្រោយ​បញ្ចប់សាវនាការ​ លោក កែវ ភក្តី បានថ្លែងថា តុលាការបានសម្រេចផ្តន្ទាទោស​អ្នកទាំង៣រូប ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ៥ឆ្នាំ ប៉ុន្ដែទោសនោះត្រូវបានព្យួរ និងមិនមានការពិន័យ​ជា​ប្រាក់​នោះទេ។ លោកបន្ដថា សម្រាប់លិខិតរបស់តុលាការនឹងចេញជូនសាមីខ្លួនតាមក្រោយ។

លោកបន្ដថា៖«ខ្ញុំអាចជម្រាបជូនថា ពួក​គាត់[លោក ថេង សាវឿន និងសហការី] ត្រូវ​បាន​​សាលាដំបូងប្រកាស​ដា​ក់ទោស៥ឆ្នាំ ប៉ុន្ដែទោសត្រូវបានព្យួរ[ក្នុងរយៈពេលឆ្នាំ៥ឆ្នាំ]ដោយមិន​មាន​ការពិន័យជាប្រាក់​នោះទេលើបទល្មើសនេះ»

នាយក​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​ទូទៅ​នៃ​អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​លីកាដូ ​លោក​ អំ សំអាត លើកឡើងថា សាល​ក្រម​សាលា​ដំបូង​ខេត្ត​រតនគិរី ដែលសម្រេច​​​ផ្តន្ទាទោសអ្នកទាំង៣រូបនេះ គឺ​ជាសម្ពាធមួយបន្ថែម​ទៀតសម្រាប់​អង្គ​ការ​សង្គម​ស៊ីវិល ទោះបីទោស​ទាំងអស់នោះ ត្រូវ​បាន​ព្យួរក៏ដោយ ប៉ុន្ដែអ្នកទាំង៣ នៅតែស្ថិតក្រោមការ​តាមដាន​តាមផ្លូវតុលាការ​ដដែល​។ លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលមិនគួរបន្ដប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​​តុលាការក្នុងការដាក់បន្ទុកទៅលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដោយការប្រើប្រាស់រូបភាពបែបនេះនោះទេ ដែលនេះវាប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋស្ម័គ្រចិត្តធ្វើការងារក្នុងសង្គម។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«វាជាការដាក់បន្ទុកមួយសម្រាប់មន្រ្ដីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋធ្វើការងារសង្គម ហើយយើងមើលទៅ​ពួកគាត់[លោក ថេង សាវឿន និងសហការី២នាក់] ធ្វើការដើម្បីការងារសង្គម ដើម្បីផលប្រយោជន៍​កសិករ មិនគួរមាន​បទល្មើសក្នុង​ការចោទ​ប្រកាន់នេះទេ។ វាក៏ជះឥទ្ធិពលទៅលើ​សកម្មភាព​របស់​អង្គការសង្គមស៊ីវិលផ្សេងៗទៀតដែរ»។

កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ លោក ថេង សាវឿន រួមទាំងក្រុមការងារសមាគមចំនួន១៦រូបទៀត ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចនគរបាល​ខេត្ត​ក្រចេះ​ឃាត់ខ្លួន តាមការស្នើឱ្យឃាត់ខ្លួនពីខាងស្នងការនគរ​បាលខេត្តរតនគីរី។ កាលឃាត់ខ្លួននេះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​នៅ​ទី​នោះ​សង្ស័យ​ថា​ សមាគម​ដែលមាន​លោក ​ថេង សាវឿន ជាប្រធាន ​បាន​លួច​ប្រជុំ​ក្នុង​សណ្ឋាគារ​មួយ​នៅ​​ក្រុង​បាន​លុង ​ហើយ​មាន​ផែនការ​ធ្វើ​«បដិវត្តន៍​​កសិករ»ដោយ​អំឡុងពេលនោះ សមត្ថកិច្ច​បានឃាត់ខ្លួនមនុស្ស ១៦នាក់  ប៉ុន្តែក្រោយមកបាន​ដោះលែង​មនុស្ស ១៣រូបវិញ ខណៈ លោក ថេង​ សាវឿន លោក ញ៉ិល ភាព និងលោក ថាន់ ហាច ត្រូវបាន​​​តុលាការ​ខេត្តរតនគិរី​សម្រេច​​ឃុំ​ខ្លួន​ពួក​គេ​បណ្តោះ​អាសន្ន។

​ក្រោយ​មក ​នៅ​​ចុង​ខែ​ឧសភា​ ឆ្នាំ​ ២០២៣​ តុលាការ​ខេត្ត​រតនគិរី ​បាន​សម្រេច​ដោះ​លែង​ពួកគេ​ទាំង​៣នាក់ ​ឱ្យ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​បណ្តោះ​អាសន្ន ​បន្ទាប់​ពី​ពួកគេ​បាន​ចេញ​​​លិខិត​ និង​​វីដេអូ ​ប្រកាស​ទទួល​ស្គាល់​កំហុស​ក្នុង​សំណុំ​រឿង៕

ចៅក្រមស៊ើបសួរ សម្រេចឃុំខ្លួនអតីតអភិបាលក្រុងកែប ពីបទ​រំលោភ​អំណាច និង​​សម្អាតប្រាក់

ចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចឃុំខ្លួន​អតីតអភិបាលក្រុងកែប លោក ខេង យ័ន ជាបណ្តោះអាសន្ន ក្រោមបទចោទ​ «រំលោភ​អំណាច» និង «សម្អាត​ប្រាក់»​។

កាលពីរសៀលថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ (ACU) បានបញ្ជូនខ្លួន លោក ខេង យ័ន អតីតអភិបាលក្រុងកែប ក្រោយរកឃើញថាអតីតមន្ត្រីរូបនេះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ។

អ្នកនាំពាក្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក សយ ច័ន្ទវិចិត្តបានឱ្យដឹងថា ក្រោយធ្វើការ​សាកសួរ ចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បាន​សម្រេចឃុំខ្លួនលោក ខេង យ័ន  នៅពន្ធនាគារព្រៃស​ជាបណ្តោះអាសន្ន ក្រោមការចោទពីបទ «រំលោភ​អំណាច» និង «សម្អាត​ប្រាក់»​។

លោកថ្លែងថា​៖ «ក្រោយពីនីតិវិធីនៅតុលាការបញ្ចប់ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យម្សិលមិញ[ថ្ងៃទី១៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤]ហ្នឹង គឺតុលាការបានសម្រេចឃុំខ្លួនគាត់[លោក ខេង យ័ន]បណ្តោះអាសន្នសិនហើយ ចឹងពាក់ព័ន្ធទៅនឹងគាត់ មកដល់ពេលនេះគឺចៅក្រមស៊ើបបានសម្រេចឃុំខ្លួនគាត់ទៅកន្លែងឃុំខ្លួនហើយ»

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែម​​ជុំវិញករណីនេះពី លោក ប្លង់ សុផល អ្នក​នាំពាក្យ​នៃអយ្យការអម​សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានទេ ដោយលោក​បដិសេធផ្តល់​បទសម្ភាសន៍។

ចំណែក អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក គឹម សន្តិភាព និងលោក ជិន ម៉ាលីន ក៏ពុំអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយ​បានដែរ។

ប្រធានអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី បង្ហាញការ​គាំទ្រចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់​រដ្ឋាភិបាល​នៅក្នុងការបោសសំអាតមន្ត្រីមិនល្អ ជាពិសេសមន្រ្តីដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការស៊ីសំណូក​សូក​ប៉ាន់ និងប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយជាដើម។

លោកលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែធ្វើការអនុវត្ត ឬយុទ្ធនាការសំអាតមន្ត្រីដែលអត់ប្រសិទ្ធភាពចោល ឬពុករលួយហ្នឹងជាប្រព័ន្ធនៅគ្រប់ស្ថាប័ន គ្រប់ក្រសួង គ្រប់ការិយាល័យសាធារណៈទាំងអស់ ជាពិសេសនៅរាល់ក្រសួងទាំង​ឡាយ​ណា​ដែល​ទទួលបន្ទុកក្នុងការផ្តល់សេវាជូនពលរដ្ឋ»។

លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ «ការបោសសំអាត ឬស៊ើបអង្កេតមន្រ្តីដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធដោយមិនមានការរើសអើង គ្រប់មន្រ្តីទាំ​ង​តូច ទាំងធំ ទាំងខ្សែរអត់ខ្សែគួរតែធ្វើ ហើយបើសិនជាសង្ស័យគួរ​ធ្វើការស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅ ក្នុងករណីមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ គួរតែអនុវត្តច្បាប់ដែលមានជាធរមាន»។

​អតីតអភិបាលក្រុងកែប នៃខេត្តកែប លោក ខេង យ័ន ត្រូវ​បានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ឃាត់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ស្របពេលដែលប្រមុខរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​ចេញអនុក្រឹត្យមួយ ដោយ​បញ្ចប់តំណែងលោក ខេង យ័ន​​ ក្រោយរកឃើញថារូបលោក​បាន​ប្រើប្រាស់អំណាចនៃតួនាទីរបស់ខ្លួន ប្រព្រឹត្តអំពើប៉ះពាល់​ដល់ផលប្រយោជន៍រដ្ឋ និងផល​ប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាច្រើន។​​​

មាត្រា៣៨ នៃច្បាប់ស្តីពីការសម្អាតប្រាក់ និងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្ម បានចែងអំពីបទសម្អាតប្រាក់ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ពី ២ឆ្នាំ ទៅ ៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ១០០លានរៀល ទៅ ៥០០លានរៀល ឬរហូតស្មើតម្លៃកម្មវត្ថុនៃការសម្អាតប្រាក់។

ចំណែក មាត្រា៣៥ នៃច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ចែងថា បទរំលោភអំណាច ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ពី ២ឆ្នាំ ទៅ ៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ៤លានរៀល ទៅ ១០លានរៀល។

គួរបញ្ជាក់ថា​ ​លោក ខេង យ័ន មានឋានន្តរស័ក ថ្នាក់លេខ២ ត្រូវបានតែងតាំងជាអភិបាល នៃគណអភិបាល ក្រុងកែប កាលពីថ្ងៃទី២៦ សីហា ឆ្នាំ២០២២៕

គ.ជ.ប កែសម្រួលគោលការណ៍​​ក្នុង​ការហែក្បួនឃោសនា និងការ​ពារ​សន្តិសុខ​សម្រាប់​ការបោះឆ្នោត​ព្រឹទ្ធសភា​

គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បានកែសម្រួលគោលការណ៍​ពាក់ព័ន្ធការហែក្បួន​ឃោសនា​​បោះឆ្នោត​ និងការពារសន្តិសុខ ដើម្បីរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់សម្រាប់​ការ​បោះឆ្នោត​ជ្រើសតាំង​សមាជិក​​ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០២៤។

គណៈកម្មាធិការ​ជាតិរៀបចំការ​បោះឆ្នោតបានសម្រេចកែសម្រួល និងឯកភាព​គោល​ការណ៍​លើ​សេចក្តី​ណែនាំ​​ស្តីពី​ការ​ហែក្បួន​ឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់គណបក្ស​នយោបាយ សម្រាប់ការបោះឆ្នោត​ជ្រើស​តាំង​​សមាជិក​​​​ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០២៤។ នេះបើយោងតាម​ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន​របស់​គណៈកម្មាធិការ​ជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ចេញនៅថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤។

ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានខាងលើបន្ថែមថា គណៈកម្មាធិការ​ជាតិរៀបចំការ​បោះឆ្នោ​តក៏​បាន​សម្រេច​កែ​​សម្រួល​ខ្លឹមសារឯកសារការពារសន្តិសុខបោះឆ្នោត ដូចជាការប្រើប្រាស់គំរូប្រឡង់ដៃសន្តិសុខ ខ្នាត​ខិត្តបណ្ណ និងប្រព័ន្ធការពារសន្តិសុខសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង​សមាជិក​​ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០២៤។

លោក ហង្ស ពុទ្ធា  អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការ​ជាតិរៀបចំការ​បោះឆ្នោត ប្រាប់ Newsroom Cambodia ថា ការ​កែសម្រួលការហែក្បួនឃោសនា និង​ការ​ពារ​សន្តិសុខ សម្រាប់​ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង​សមាជិក​​ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០២៤ គឺគ្រាន់តែយកឯកសារចាស់​ទាំង​នោះមកពិនិត្យ និងកំណត់ខ្លឹមសារថ្មី​ខ្លះ​ៗតែប៉ុណ្ណោះឱ្យបានច្បាស់ជាងមុន និងងាយយល់។

លោក ហង្ស ពុទ្ធា បន្តថា ការហែក្បួនឃោសនាបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង​សមាជិក​​ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ ត្រង់ការកំណត់ទំហំ និងទម្រង់នៃការហែក្បួនឱ្យមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ ព្រោះច្បាប់​តម្រូវឱ្យធ្វើបានតែ ២ ដង ហើយត្រូវមានការជូនដំណឹងពីច្បាស់លាស់ពីទម្រង់ ដើម្បីងាយក្នុងការការពារ​សណ្តាប់ធ្នាប់។

លោក ហង្ស ពុទ្ធា បញ្ជាក់ថា៖ «បើខ្លួនបានជូនដំណឹងមានន័យថា ធ្វើសកម្មភាពនៅថ្ងៃនោះរាប់ថាម្តង ហើយទំហំនៃម្តងនោះ យើងនិយាយពីការរៀបចំជាក្បួន ការចងបដា ពាក្យស្លោក សារ​នយោបាយ​ភ្ជាប់​តាមរថយន្ត ម៉ូតូ ហើយមានឧបករណ៍បំពងសំឡេង និងមានអ្នកចូលរួមចាប់ពី២០នាក់​ ឡើងទៅ​»។

លោក ហង្ស ពុទ្ធា បន្ថែមថា ការកែទម្រង់នេះ គឺគ្រាន់តែចង់រឮកឡើងវិញ ជាពិសេសចង់ឱ្យមាន​ការ​ជូន​ដំណឹង​សមរម្យមកវិញដើម្បីការពារសន្តិសុខ។ លោកថា សេចក្តីណែនាំស្តីពីការហែក្បួនឃោសនា​បោះឆ្នោត​របស់គណបក្សនយោបាយសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ រៀបចំរួចអស់ហើយ នឹងមានផ្សាព្វផ្សាយឆាប់ៗ។

លោក ហង្ស ពុទ្ធា បន្ថែមពាក់ព័ន្ធនឹង​ការប្រើប្រាស់គំរូប្រឡង់ដៃសន្តិសុខ ខ្នាត​ខិត្តបណ្ណ និងប្រព័ន្ធការពា​រ​សន្តិសុខ​សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំង​សមាជិក​​ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ ថាជាទម្រង់ចាស់ដដែល គ្រាន់តែរំឭកណែនាំមន្ត្រីនៃគណៈកម្មការ​ជាតិរៀបចំការ​បោះឆ្នោតដែលចូលថ្មី មន្ត្រីចាស់ គណបក្ស​នយោបាយ និងភាគីពាក់ព័ន្ធឱ្យបានដឹង​ពីព័ត៌មានទាំងនេះ​ប៉ុណ្ណោះ។

លោក ហង្ស ពុទ្ធា បន្តថា​៖ «កាលណាមានប្រឡង់ដៃតរូបភាពបែបហ្នឹង គឺជាសន្តិសុខបោះឆ្នោត អ្នកដែល​អត់មានគឺអត់ពាក់ព័ន្ធលើបញ្ហាហ្នឹងទេ»។

បទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ចេញនៅថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ត្រង់ជំពូកទី៦ ការឃោសនាបោះឆ្នោត ប្រការ ៦.១៨ កំណត់ថា គ្រប់​សកម្មភាព​ឃោសនា​បោះឆ្នោត​រប​ស់គណបក្សនយោបាយត្រូវរក្សានូវសណ្តាប់ធ្នាប់ របៀបរៀបរយឱ្យបានល្អ និងត្រឹមត្រូវតាមពេលវេលា ទីកន្លែងកំណត់ តាមដងផ្លូវ ទីប្រជុំជន និង ទីសាធារណៈ។

ជុំវិញការកែសម្រួលខ្លះៗពីការហែក្បួនឃោសនា និងការការពារសន្តិសុខ​ សម្រាប់ការបោះឆ្នោត​ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ លោក គីមសួរ ភីរិទ្ធ សមាជិកគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ លើកឡើងថា លោក​មិនទាន់បាន​ទទួល​សេចក្តី​​ណែនាំ​​​ស្តីពី​ការ​ហែក្បួន​ឃោសនា និង​ការការពារ​សន្តិសុខ​ពាក់ព័ន្ធការ​បោះឆ្នោត​ជ្រើសតាំង​សមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាល​ទី៥។

លោក គីមសួរ ភីរិទ្ធ បន្តថា៖ «ខ្ញុំអត់ទាន់បានឃើញសេចក្តីណែនាំថ្មីទេ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាអត់មានអីលំបាកទេ​ ព្រោះបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានេះអត់ចាំបាច់ហែអីច្រើនទេ អ្នកបោះឆ្នោតគឺតែក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ដែលជា​អង្គបោះឆ្នោតរបស់គេក្នុងបក្សនីមួយៗ អ៊ីចឹងគេប្រជុំជួបតែអង្គបោះឆ្នោតរបស់គេឃោសនាប៉ុណ្ណឹងបាន​ហើយ»។

ចំណែកលោក អឿន សំអុល នាយកខុទ្ទកាល័យគណបក្សកម្លាំងជាតិ លើកឡើងដែរថា ​ពេល​នេះ​លោក​ទើប​តែ​ទទួលបានលិខិតអញ្ជើញពីគណៈកម្មាធិការ​ជាតិរៀបចំ​ការ​​បោះ​ឆ្នោត ដើម្បីចូលរួម​ប្រជុំ​អំពី​ការហែ​ក្បួន​​ឃោសនា និងការការពារសន្តិសុខ​ សម្រាប់ការបោះឆ្នោត​ព្រឹទ្ធសភាព នីតិកាលទី៥។

លោក អឿន សំអុល បន្តថា៖ «គជប គេហៅទៅជួបថ្ងៃ១៥ តយើងទៅសិន គេណែនាំអីខ្លះ ព្រោះយើងទើប​បានទទួលលិខិតព្រឹកមិញ»។

​Newsroom Cambodia​ បាន​ព្យា​យាម​ទាក់​ទង​លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប៉ុន្តែ​លោក​​មិន​ឆ្លើយ​តប។

យោងតាមច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ឆ្នាំ២០១៧ ត្រង់មាត្រា ១៦​ បានចែងថា ការឃោសនាបោះឆ្នោតមានទិសដៅឲ្យបេក្ខជន និងគណបក្សនយោបាយដែលបានចុះបញ្ជី ធ្វើការ​ផ្សព្វផ្សាយអំពីគោលនយោបាយ និងកម្មវិធីនយោបាយរបស់ខ្លួនជូនដល់អ្នកបោះឆ្នោត។

ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៥ ប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ ចាប់ពីម៉ោង ៧:០០ ព្រឹក ដល់ម៉ោង ៣:០០ រសៀល។ ហើយ​បក្ស​ដែល​ចូលរួម​បោះឆ្នោត​ជ្រើសតាំង​សមាជិកព្រឹទ្ធសភា មានដូចជា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គណបក្ស​ឆន្ទៈខ្មែរ គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច និង​គណបក្សកម្លាំងជាតិ៕

ក្រសួងរ៉ែ ធ្វើយុទ្ធនាការបង្ក្រាបការធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសខុសច្បាប់នៅភូមិមួយក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ

ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល អំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែល​កំពុងធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាស​អនាធិប​តេយ្យ ឱ្យ​បញ្ឈប់សកម្មភាពខុសច្បាប់នេះ និងចូលរួមទប់ស្កាត់ ខណៈក្រសួង និង​ស្ថាប័ន​ពាក់​ព័ន្ធ ធ្វើយុទ្ធនាការបង្ក្រាបអាជីវកម្មរ៉ែមាស​ខុសច្បាប់ នៅភូមិសំពៅលូន ឃុំជាំតាម៉ៅ ស្រុក​មេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។

សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ចុះថ្ងៃទី​១០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ​​បានឱ្យ​ដឹង​ថា ក្នុងតំបន់ភូមិសំពៅលូន គឺជាតំបន់អាជីវកម្ម​រ៉ែមាស​បែប​លក្ខណៈគ្រួសារ​តាំង​ពី​អំឡុង​ឆ្នាំ​១៩៩០ ដោយប្រជាពលរដ្ឋ​មូលដ្ឋាន បានប្រកបរបរជីកយក និងរែងមាសដោយដៃ តាម​លក្ខណៈ​គ្រួសារ។ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្រសួងថា ពលរដ្ឋ​នៅតំបន់នោះ បាន​ប្តូរ​វិធី​សាស្ត្រ​ពីការជីក និងរែងមាសដោយដៃ និងឧបករណ៍សាមញ្ញ ទៅ​ជា​ប្រើ​​គ្រឿង​ចក្រ រំសេវ​ជាតិ​ផ្ទុះ សារធាតុគីមី និងជីកលុងអណ្តូងរ៉ែក្រោមដីប្រកបដោយ​គ្រោះ​ថ្នាក់ទៅវិញ។

ក្រសួងបញ្ជាក់ថា៖ «សកម្មភាពអាជីវកម្មអនាធិបតេយ្យនេះ កំពុងបង្ក​ឱ្យមានការបាត់បង់ទ្រព្យ​សម្បត្តិ និងចំណូលជាតិ ប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់បរិស្ថាន បង្កជាហានិភ័យខ្ពស់ដល់សុខភាព និងសុវត្ថិភាព​របស់​អ្នក​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​រ៉ែ​អនាធិបតេយ្យខ្លួន​ឯង ព្រម​ទាំងប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុង និង​ក្រៅ​មូលដ្ឋាន»។

ដោយមើលឃើញពីបញ្ហាប្រឈមធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់សុវត្ថិភាព សុខភាព និងបរិស្ថាន ក្រសួង​បាន​សហការ​ជាមួយ​អាជ្ញាធរ​​ដែន​ដី ចុះអប់រំផ្សព្វផ្សាយ​ និងចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះសកម្ម​ភាព​ជីកយករ៉ែអនាធិបតេយ្យ​តំបន់នោះជាបន្តបន្ទាប់ ប៉ុន្តែការបង្ក្រាបទាំងនោះប្រៀបដូចជាការវែកចកដូច្នោះដែរ។  

ករណីនេះ ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាបញ្ចប់នូវសកម្មភាពខុសច្បាប់​នេះ​​ ដោយសហការជាមួយរដ្ឋបាលខេត្តត្បូងឃ្មុំ ក្រោមកិច្ចសម្របសម្រួលរបស់ស្ថាប័នអយ្យការ​ខេត្ត បើកប្រតិបត្តិការដោះស្រាយទ្រង់ទ្រាយធំ នៅទីតាំងអាជីវកម្មរ៉ែមាសអនាធិបតេយ្យ ស្ថិត​នៅ​ភូមិសំពៅលូន។ ក្រសួងក៏បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលកំពុងធ្វើអាជីវកម្ម​រ៉ែ​មាស​អនាធិបតេយ្យ បញ្ឈប់នូវរាល់សកម្មភាពខុសច្បាប់ទាំងនេះ និងចូលរួមទប់ស្កាត់ ព្រម​ទាំង​ជំរុញឱ្យ​មានការ​ធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែដោយស្របច្បាប់ ដែលនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ជាតិ ប្រជា​ពលរដ្ឋ និង​បំបាត់​នូវ​ផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាននិងសង្គម។​

គេហទំព័រ Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែម​​ពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែ និងថាម​ពល លោក អ៊ឹង ឌីប៉ូឡា​ និងលោក អ៊ឹង អៀង ព្រមទាំង​ប្រធានស្តីទីមន្ទីរ៉ែ និងថាមពល​ខេត្តត្បូង​ឃ្មុំ លោក យុន វទ្ធី បានទេនៅថ្ងៃទី១២ ខែមករានេះ។

នាយកប្រតិបត្តិបណ្តាញ​យុវជនកម្ពុជា លោក ហេង គីមហុង បានបង្ហាញការគាំទ្រ ចំពោះការ​ធ្វើយុទ្ធ​នាការ​បង្ក្រាបអាជីវកម្មរ៉ែមាសខុសច្បាប់នេះ ដើម្បីទប់ស្កាត់ហានិភ័យផ្សេងៗ និងផលប៉ះពាល់​​​បរិស្ថាន ដោយសារកន្លងមក មានបុគ្គលមួយចំនួនដែលប្រកបអាជីវកម្មមួយនេះ បាន​ប្រើប្រាស់នូវ​ឧបករណ៍ខុសច្បាប់​ និងគ្រឿងចក្រទំនើបៗផ្ទុយពីច្បាប់អនុម័ត។ លោក​ក៏បានជំរុញ​ឱ្យក្រសួងនិងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដាក់ចេញនូវវិធានការ​ម៉ឺងម៉ាត់ ដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហានេះ​កុំ​ឱ្យកើត​មានឡើងបន្តទៀត។

ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ហេង គីមហុង ក៏បានស្នើយ៉ាង​ទទូចឱ្យ​អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ស្វែង​រក​និង​​ចាត់​វិធានការ​ផ្លូវច្បាប់ទៅ​លើ​​ជន​​ដែលហ៊ានប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ខុសច្បាប់ និងជនដែលនៅពីក្រោយ​ឱ្យពលរដ្ឋធ្វើអាជីវកម្ម​ខុសច្បាប់​នេះ ដើម្បីឱ្យបង្ក្រាប និងទប់ស្កាត់បញ្ហានេះមាន​ប្រសិទ្ធភាព។

លោកថ្លែងថា៖ «ប្រសិនជាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងអំពើរពុករលួយ ឬក៏ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការបណ្តែត​បណ្តោយថ្វេសប្រហែសអីហ្នឹង សូមឱ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន​ជួយពិនិត្យឡើងវិញ ថាហេតុអ្វីបានជាមានរឿងហ្នឹង​កើត​ឡើង ហើយអ្នកដែលនៅពីក្រោយ​ខ្នង​ហ្នឹង​ក៏មិនត្រូវបានរួចខ្លួនដែរ ព្រោះអ្នកនៅពីក្រោយខ្នង​ហ្នឹង​ជាដើមហេតុដែលនាំឱ្យ​មានការធ្វើអាជីវកម្ម​​ខុសច្បាប់»៕

អាកាសចរណ៍ស៊ីវិល​ថា មតិ​រិះគន់លើអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបថ្មី ជាការចោទប្រកាន់គ្មានមូលដ្ឋាន

រដ្ឋលេខាធិការ​ដ្ឋាន​​អាកាសចរណ៍ស៊ីវិល ចាត់ទុកការយកសារបញ្ចេញមតិរបស់ភ្ញៀវទេសចរមួយចំនួនតូច នៅ​លើ​​បណ្តាញ​​សង្គម ដែល​កើតឡើងតាំងពីមុនបើកដំណើរការអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀម​រាប​អង្គរ (ថ្មី) មកចុះផ្សាយ​នៅពេលនេះ ថា​ជាចេតនា​ទុច្ចរិតដ៏អាក្រក់ ដើម្បីបំផ្លាញកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់​កម្ពុជា។

យោងតាមសេចក្តីស្រាយបំភ្លឺព័ត៌មានរបស់រដ្ឋលេខាធិការ​ដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល នៅថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ បានឱ្យដឹងថា ថ្មីៗនេះមានទំព័រហ្វេសប៊ុក និងគណនីហ្វេសប៊ុកមួយចំនួន បានចុះផ្សាយ​ព័ត៌មានញុះញង់ដោយយកការសរសេររិះគន់ ឬការបញ្ចេញមតិរបស់ភ្ញៀវទេស​ចរ​ប៉ុន្មាន​នាក់ អំពីអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាប(ចាស់) មកបង្ហោះភ្ជាប់ជាមួយនឹងខ្លឹមសារ​ «ភ្ញៀវទេស​ចរអន្តរជាតិរិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃទៅលើអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ​សៀមរាបអង្គរ» ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់​យ៉ាងខ្លាំងដល់ការគ្រប់គ្រង និងប្រតិបត្តិរបស់អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ(ថ្មី)។

ករណីនេះ រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល បញ្ជាក់ថា៖ «ការសរសេររិះគន់អំពីការគ្រប់គ្រង​អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ(ថ្មី) ដោយ​លើកយកការបញ្ចេញមតិដែលមានកាលបរិច្ឆេទតាំងពីជាង២-៩ខែមុនមក ជាព័ត៌មានបំភ្លៃការពិតទាំងស្រុង ពីព្រោះអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ(ថ្មី) ទើបតសាងសង់រួច និងសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ តែប៉ុណ្ណោះ (ដែលមានរយៈពេលមិនដល់២ខែផង)»

ប្រភពដដែលបន្តថា ចំពោះការរិះគន់រឿងបុគ្គលិក​អាកាសយានដ្ឋានសុំលុយធិបពីភ្ញៀវទេសចរនោះ ក៏ជាការ​ចោទប្រកាន់ដែលគ្មានមូលដ្ឋាន ខណៈការរិះគន់ ឬបញ្ចេញមតិដោយការផ្តល់ពិន្ទុ និងវាយ​តម្លៃ​អាកាសយានដ្ឋានថ្មីនេះថាមានកម្រិតផ្កាយប៉ុន្មាននោះ ក៏មិនអាស្រ័យទៅលើ​អារម្មណ៍ និងការ​សន្និដ្ឋានដោយគ្មានមូលដ្ឋាន និងប្រភពច្បាស់លាស់របស់បុគ្គលទាំងនោះឡើយ។

ចំណែក ការ​រិះ​គន់​រឿង​ក្រដាសដុល្លារ ដែលយកទៅចាយមិនដាច់(អាចជាក្រដាស់ប្រាក់ចាស់ ឬមានស្នាមប្រឡាក់ ឬ​រហែក) បន្ទាប់ពីទទួលលុយអាប់ក្រោយបង់ថ្លៃតាក់ស៊ីរួចនោះ ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ករណីនេះគ្មានពាក់​ព័ន្ធដល់​ការ​គ្រប់​គ្រង​ និង​ប្រតិបត្តិ​ការរបស់​អាកាស​យាន​ដ្ឋាន​ថ្មី​នេះ​ដែរ ហើយការរិះគន់អំពីមន្ត្រីអន្តោប្រវេសន៍អាកាស​យាន​ដ្ឋានពាក់ព័ន្ធ​នឹងអំពើ​ពុក​រលួយ​នោះ ក៏ជាព័ត៌មានដែលគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់​ ដែលអគ្គនាយក​ដ្ឋាន​អន្តោប្រវេសន៍បានចេញ​សេចក្តី​បំភ្លឺ​ព័ត៌​មាន​រួចហើយដែរ។

 រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល បញ្ជាក់ថា៖ «ការលើកយកសារបញ្ចេញមតិរបស់ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ប៉ុន្មាននាក់តាមបណ្តាញសង្គម តាំងពីមុនពេលបើកដំណើរការអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ​សៀមរាបអង្គរ(ថ្មី) មកចុះផ្សាយដើម្បីវាយប្រហារលើ​អាកាសយានដ្ឋាននេះ គឺជាចេតនាទុច្ចរិតដ៏​អាក្រក់ ដើម្បីបំផ្លាញកេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបម្រើអតិថិជនរបស់អាកាសយានដ្ឋាននេះ​តែប៉ុណ្ណោះ»។ ​

រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរស៊ីវិលកម្ពុជា លោក ស៊ិន ចាន់សេរីវុត្ថាថ្លែងប្រាប់Newsroom Cambodia ថា ការរិះគន់នេះ ជារឿងពីរដាច់ដោយ​ឡែកពីគ្នា មិនមានពាក់ព័ន្ធនឹងអាកាសយានដ្ឋានថ្មីនោះទេ។

លោកថា៖ «[អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ​]សៀមរាបអង្គរនេះ តាំងពីបើកមកមិនទាន់បាន២ខែផង​ អ្នកដែលយកការផ្តល់មតិចាស់នេះមកវែកញែក គាត់មានចរឹតញុះញង់ បង្កបញ្ហា ដើម្បីបង្ខូចឈ្មោះរាជរដ្ឋាភិ​បាល […] គោលបំណងគាត់បើមើលឱ្យ​ល្អិតមែនទែនទៅ មិនមែនវាយប្រហារត្រឹមតែ​កម្រិតបច្ចេក​ទេស​ទេ គាត់វាយប្រហារកម្រិតនយោបាយទៀត ថាអាកាសយានដ្ឋាននេះ បម្រើប្រយោជន៍ចិន»។

ទោះយ៉ាងណា លោក​នៅតែបន្តក្រើនរំលឹកបន្ថែម​ដល់បុគ្គលិករបស់​អាកាសយានដ្ឋានទាំងអស់ ឱ្យ​ប្រកាន់​ខ្ជាប់​នូវក្រមសីលធម៌ វិន័យ វិជ្ជាជីវៈ និង​គោរព​គោលការរណ៍ស្តង់ដារប្រតិបត្តិ ឱ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន ក្នុងការផ្តល់សេវាដល់អតិថិជន ឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរ ដូចប្រទេសជឿនលឿនផងដែរ។

លោកវុត្ថា ថ្លែងថា៖ «អាកាសចរស៊ីវិល ក៏ដូចជាអាកាសយានដ្ឋាន ទទួលយកនូវការរិះគន់ដែល​មានមូលដ្ឋាន ដើម្បីជាការកែលំអរឱ្យ​​បានកាន់តែប្រសើរឡើង[…] អគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ ខំពង្រឹងកែលំ​អរច្រើនណាស់ ហើយ​កាលណាមានករណីអ្វីមួយមិនប្រក្រតី គេចាប់ផ្តើមស៊ើបអង្កេតភ្លាមៗតែ​ម្តង»។

ការស្រាយបំភ្លឺរបស់រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល បានធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពីមានការ​ចែករំលែក​នៅ​លើបណ្តាញសង្គម ជុំវិញមតិរិះគន់របស់ជនបរទេស​មួយចំនួន ក្នុងនោះមានការបង្ហោះសារ​របស់គណនីហ្វេសប៊ុកឈ្មោះ Ronald Wittenzellner កាលពីប៉ុន្មានសប្តាហ៍មុន ដោយ​មានជាសំណេរ​ដើម​​ថា៖ «អាកាសយានដ្ឋានថ្មីជាកម្មសិទ្ធិរបស់ចិន និង​សាងសង់ដោយជនជាតិចិន! ជើងហោះហើរមានជាង​ ១០០ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែ​ចុងក្រោយនេះ សរុបមកនេះ គឺជា​អាកាសយានដ្ឋានដ៏អាក្រក់បំផុត។ ខ្ញុំ​នៅ​សៀមរាប ឆ្នាំ​២០១៩ ហើយ​សំណាង​បាន​ទៅ​ដល់​ព្រលាន​ចាស់ ដែល​មាន ប្រពៃ​ណី មន្តស្នេហ៍ និងភាពប៉ិនប្រសប់។ វា​តូច​ជាង​មែន ប៉ុន្តែសមស្របសម្រាប់អ្នក​ដំណើរ ហើយ​ក៏​ជិត​ទ​ក្រុង​ផង​ដែរ[…]»។

ពាក់ព័ន្ធនឹងអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរនេះដែរ នៅថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤នេះ អង្គភាព​អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ ស្តីពី ដំណោះស្រាយ​លើ​បណ្ហាតម្លៃសេវាការប្រើប្រាស់ផ្លូវចេញចូលអាកាសយានដ្ឋាន និងតម្លៃចំណតយានយន្តផងដែរ។

អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល​ បានឱ្យដឹងថា ក្រោយមានកង្វល់មួយចំនួនរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងការប្រើប្រាស់​ផ្លូវចេញចូល និងតម្លៃចំណតយានយន្តក្នុងអាកាសយានដ្ឋាននេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានណែនាំឱ្យបង្កើតគណៈកម្មការចំពោះកិច្ចជាបន្ទាន់មួយ ដើម្បីចុះទៅពិនិត្យ និងដោះស្រាយ។

អ្នកនាំពាក្យ​បន្តថា ក្រោយការពិនិត្យ និងដោះស្រាយ ជាលទ្ធផល ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគអាកាសយានដ្ឋាននេះ បានសម្រេចមិនគិតកម្រៃថ្លៃចត សម្រាប់រថយន្តធុនតូចមិនលើស៧កៅអី ក្រោមរយៈពេល ១៥នាទី និងរយៈពេល៣០នាទី សម្រាប់ប្រភេទរថយន្តផ្សេងៗទៀត​ និងយល់ព្រម​បញ្ចុះតម្លៃបន្ថែម ​​ក្នុងការប្រើប្រាស់ផ្លូវ​​សម្រាប់យាន្តយន្តគ្រប់ប្រភេទ ​ដែលចូល-ចេញអាកាសយានដា្ឋន សម្រាប់រយៈពេល ២ឆ្នាំ (ឆ្នាំ២០២៤និង២០២៥)។

ប្រធានសហព័ន្ធ សហជីព វិស័យទេសចរណ៍ និង​សេវាកម្មកម្ពុជា លោក ម៉ម រិទ្ធី មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាបែប​នេះ មិន​មែន​ជារឿងថ្មីដែលកើតឡើងនៅតាមអាកាសយានដ្ឋានទេ គ្រាន់តែមិនទាន់​មានដំណោះ​ស្រាយ​សមស្រប។

លោកថា៖ «វាជាបញ្ហាចាស់រ៉ាំ​រៃយូរឆ្នាំហើយ ពាក់ព័ន្ធនឹងការយកលុយភ្ញៀវ[…] តែហាក់ដូចជាមិនបានដោះស្រាយបញ្ចប់ដើម្បីឱ្យ​មានលក្ខណៈមួយច្បាស់លាស់ ថារឿងហ្នឹងបានចប់ហើយ»។

លោកបង្ហាញ​ការព្រួយបារម្ភថា បើមានការរិះគន់បែបនេះ​នៅបន្តកើតមានឡើង ហើយមិនមានដំណោះស្រាយ​សមស្របនោះទេ នឹង​មានការប៉ះពាល់ធ្ងន់​ធ្ងរ​ដល់វិស័យទេសចរណ៍​នៅកម្ពុជា ខណៈកម្ពុជាហាក់មិនទាន់មានលទ្ធភាពប្រកួតប្រជែងផ្នែកទេស​ចរ​ណ៍​ជាមួយប្រទេសជិតខាងបាននៅឡើយ​។

លោកថា៖ «ប៉ះពាល់ភ្ញៀវម្នាក់ មិនមែនមានន័យថាមានតែភ្ញៀវម្នាក់ហ្នឹងឈប់មកទេ គាត់អាចសរសេរនៅលើវេបសាយ ឬក៏បណ្តាញសង្គមរបស់គាត់ ចែករំលែកពីបទពិសោធន៍ទៅកាន់ភ្ញៀវដទៃទៀត […]បញ្ហា​ទាំងនេះ គឺពិបាកទទួលយក និងមានការប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរណាស់​ដល់វិស័យទេស​ចរណ៍​យើង បើគ្រាន់តែឈានជើងចូលដល់ព្រលាន មិនទាន់បានដើរលេងផង​ មានរឿងទាំងអស់ហ្នឹងកើតឡើងហើយ តើឱ្យ​ទេសចរណ៍​គេទុកចិត្តបានយ៉ាងម៉េច?»។ លោកក៏បានជំរុញ​ទៅដល់ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីឱ្យ​មានវិធានការដល់ជនដែលទទួលលុយ ឬធ្វើខុសពីគោល​ការណ៍ការងារ និងបង្ហាញពីតម្លាភាពទៅកាន់សាធារណៈថា ពិតជាបានចាត់វិធានការ និងធានាឱ្យ​បានថាពិតជាមិនមានរឿងបែបនេះកើតឡើងតទៅទៀតពិតប្រាកដមែន៕

រដ្ឋាភិបាល បញ្ចប់មុខតំណែងអភិបាលក្រុងកែប ក្រោយរកឃើញថាបាន​ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល​ បានសម្រេចបញ្ចប់មុខតំណែង លោក ខេង យ័ន អភិបាលក្រុងកែប នៃខេត្តកែប ពី​មុខតំណែង ខណៈមន្ត្រីរូបនេះត្រូវបានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ​បានឃាត់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ ក្រោយរកឃើញថា​បានប្រើប្រាស់អំណាចនៃតួនាទីរបស់ខ្លួនប្រព្រឹត្តអំពើដែលប៉ះពាល់ដល់ប្រយោជន៍រដ្ឋ និងផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើន។

យោង​តាម​អនុក្រឹត្យ​ចុះកាល​បរិច្ឆេទ​ថ្ងៃទី១២ ខែមករា ឆ្នាំ​២០២៤​ និង​មាន​ចុះហត្ថលេខាដោយ​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ​បាន​​សម្រេច​បញ្ចប់​មុខតំណែង​លោក ខេង យ័ន ឋានន្តរស័ក្តិ​វរមន្ត្រី ថ្នាក់​លេខ​២ ពីអភិបាល​ នៃ​គណៈ​អភិបាល​ក្រុងកែប នៃខេត្ត​កែប​។​ អនុក្រឹត្យ​នេះ ​មិន​បាន​បញ្ជាក់​ពីមូលហេតុ​នៃការ​បញ្ចប់​មុខ​ តំណែង​នេះទេ​។​

ប៉ុន្តែ​បើតាម​ខ្លឹម​សារ​នៅលើ​ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅ​ថ្ងៃទី​១២ ខែ​មករា​ បាន​​បញ្ជាក់​ថា ការ​បញ្ចប់​មុខតំណែង​របស់​អភិបាល​ក្រុង​កែប​រូប​នេះ​ គឺ​ជា​​ការ​ចាំ​បាច់​ និង​​ជា​ការ​អនុវត្តអភិក្រម​ទី​៥ គឺ​ ”ការវះកាត់​” ដោយ​សារតែ​អភិបាល​ក្រុង​កែប​រូប​នេះ បាន​ប្រើ​ប្រាស់​ អំណាច នៃតួនាទី​របស់​ខ្លួន​ប្រព្រឹត្តអំពើ​ដែល​ប៉ះពាល់​ដល់​ប្រយោជន៍រដ្ឋ​ និង​​ផលប្រយោជន៍​របស់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​ជា​ច្រើន​។​​

លោកបាន​សរសេរ​​ថា៖«ការសម្រេចចិត្តនេះ គឺផ្អែកទៅលើមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ នៃការស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ»។ 

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត​ ក៏បានរំលឹកដល់មន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលទាំងថ្នាក់ជាតិ និងក្រោមជាតិ ឱ្យប្រកាន់ខ្ជាប់នូវអភិក្រមទី១ រហូតដល់ទី៤ ឱ្យ​បានជាប់ជាប្រចាំ ជាពិសេសក្នុងការបម្រើប្រជា​ពលរដ្ឋឱ្យបានល្អ និងដើម្បីជៀសវាងការឈានទៅដល់ការអនុវត្តអភិក្រមទី៥។

លោកបាន​សង្កត់ធ្ងន់ថា៖«រាជរដ្ឋាភិបាល នឹងបន្តប្រកាន់ជំហរយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ក្នុងការវះកាត់ [អភិក្រមទី៥] ចំពោះមន្ត្រីដែលប្រព្រឹត្តអំពើខុសឆ្គងនាំអោយប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជន»។

អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា មានប្រសាសន៍បន្ថែម​ថា​ ការបញ្ចប់​មុខតំណែងគណៈអភិបាល​ក្រុងកែបរូបនេះ គឺ​បន្ទាប់ពីមានការស៊ើបអង្កេតរកឃើញថា លោក ខេង យ័ន មាន​ជាប់​ពាក់​ព័ន្ធនឹង​អំពើ​ពុក​រលួយ។

លោកលើកឡើងថា៖ «ការសម្រេចចិត្តរបស់សម្តេចធិបតី[ហ៊ុន ម៉ាណែត]​ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានការស៊ើបអង្កេតទៅលើលោកអភិបាលក្រុងរូបហ្នឹង ហើយគេរកឃើញថា គាត់បានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ កិបកេងទ្រព្យសម្បត្តិ លុយកាក់របស់រដ្ឋផង និង​ធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខូចប្រយោជន៍ ណាមួយគាត់ទៅដើរកៀរគរលុយអីអញ្ចឹងទៅ​ គឺមានច្រើនយ៉ាង»។

អ្នកនាំពាក្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ លោក សយ ចាន់វិចិត្ត បានឱ្យដឹងថា អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ បានសម្រេចឃាត់ខ្លួន លោក ខេង យ័ន កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ប៉ុន្តែចំពោះ​ព័ត៌មានលម្អិត លោកពុំអាចជម្រាបជូនបានទេ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖«ដោយសារ​ពេល​ដែល​យើងឃាត់​ខ្លួនគាត់ហើយ​ គឺយើងត្រូវ​រៀបចំភស្តុតាង ត្រូវរៀបចំឯកសារកសាង​សំណុំរឿងដើម្បីបញ្ជូនករណីរបស់គាត់នេះទៅតុលាការ អញ្ចឹងខ្ញុំមិនទាន់អាចជម្រាបជូនបានលម្អិតអំពីករណី​អ្វីឱ្យច្បាស់ទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំអាចជម្រាបជូនបានថា ការឃាត់ខ្លួនរបស់គាត់នេះ គឺពាក់ព័ន្ធទៅនឹងករណីដែលគាត់ប្រើប្រាស់តួនាទីរបស់គាត់ជាអភិបាលក្រុងកែបពីមុនហ្នឹង ដើម្បី​ទទួលបានផល​ប្រយោជន៍ដែល​ខុសច្បាប់​ អីចឹងខ្ញុំអាចជម្រាបបានតែប៉ុណ្ណឹង» ។

ប្រធាន​អង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី គាំទ្រចំពោះចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាល ទៅលើមន្ត្រីដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ដោយលោក​ថា ប្រសិនបើមន្ត្រីសាធារណៈប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ​ហើយមានមានភស្តុតាង និង​ការស៊ើបអង្កេតច្បាស់លាស់ គឺចាំបាច់នៅក្នុងការអនុវត្ត​ច្បាប់​ដែល​មានជា​ធរមាន​។

លោកថ្លែងថា៖«ប្រសិនបើមានភស្តុតាងពិតប្រាកដ​ ថាគាត់ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ​​ គឺចាំបាច់​ ដែល​រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែ​អនុវត្តច្បាប់​ដែលមានជាធរមាន គឺច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ […]  នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌសាមីខ្លួន ប្រសិនបើមានបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង​ដែលចែងអំពី​រាល់ការប្រព្រឹត្តនៅ​អំពើពុករលួយ គឺយើងអនុវត្តច្បាប់ដែលមានទៅ នៅក្នុងហ្នឹង យើងអាចដកតំណែង ឬក៏​យ៉ាងណាតាមច្បាប់ផ្ទៃក្នុងទៅណា ប៉ុន្តែច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ និងច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ជាច្បាប់មួយទៀតដែលត្រូវយកមកអនុវត្ត មិនអាចអនុវត្តត្រឹមតែវិន័យផ្ទៃក្នុងបានទេ ពីព្រោះនេះគឺជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌផ្សេងទៀត ដែលមានចែងដោយច្បាប់​ ចឹងគួរតែអនុវត្ត​ឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ»។

លោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកសាងភាពជឿជាក់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ទៅលើការផ្តល់សេវាសាធារណៈ និងការដាក់ចេញជាយុទ្ធសាស្ត្រ​ក្នុងការកាត់បន្ថយអំពើពុករលួយ​ និងអនុវត្តច្បាប់ទៅអ្នកប្រព្រឹត្ត​ខុសទៅតាមច្បាប់​ដែលមាន​ជាធរមាន។​

លោក ខេង យ័ន អភិបាលក្រុងកែប និងលោក អ៊ិន ហ៊ុន នាយករដ្ឋបាលក្រុងកែប ត្រូវបានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ (ACU) ឃាត់ខ្លួន និងសួរនាំ កាលពីថ្ងៃទី២ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ បន្ទាប់ពីមន្ត្រី​​ទាំង២រូបនេះ ចេញពីប្រជុំ​​សំណេះសំណាល​ជាមួយ​គ្រូបង្រៀន​កម្រិត​បឋមសិក្សា ទូទាំង​ក្រុង​កែប និង​ផ្សព្វផ្សាយ​អនុក្រឹត្យ​ស្ដីពី​ការផ្ទេរ​មុខងារ​ក្នុង​វិស័យ​អប់រំ យុវជន និង​កីឡា មក​ឱ្យ​រដ្ឋបាល​ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ​។ ក្រោយពីមានការឃាត់ខ្លួនសាកសួររួចមក អង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ក៏បានអនុញ្ញាតឱ្យដោះលែងអ្នកទាំងពីរឱ្យត្រឡប់មកផ្ទះវិញ។

បើតាម​​អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលខេត្តកែប លោក ប៊ុន យោង បានបញ្ជាក់ប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកក្រោមពីមានការឃាត់ខ្លួននេះថា ​ការឃាត់ខ្លួនអភិបាលក្រុងកែប និងនាយករដ្ឋបាលក្រុងកែប នេះ អាចជាការភាន់ច្រឡំ។

លោក ខេង យ័ន មានឋានន្តរស័ក ថ្នាក់លេខ២ ត្រូវបានតែងតាំងជាអភិបាល នៃគណអភិបាល ក្រុងកែប ​ជំនួសលោកស្រី ទឹត្យ សុខា ដែលត្រូវបានតែងតាំងជាអភិបាលរងខេត្ត កាលពីថ្ងៃទី២៦ សីហា ឆ្នាំ២០២២៕

សង្គមស៊ីវិល សាទរចំពោះ​ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់​ក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្នុង​ការដោះស្រាយបញ្ហាគ្រឿងញៀន និងគ្រោះ​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍​ដោយម៉ឹ​ង​ម៉ាត់

សង្គមស៊ីវិល សាទរចំពោះក្រសួងយុត្តិធម៌ ដែលបង្ហាញការប្តេជ្ញាចិត្ត និង​ដាក់ចេញនូវយន្តការ​ដោះស្រាយយ៉ាង​ម៉ឹងម៉ាត់ លើសំណុំរឿងគ្រឿងញៀន គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ និងអត្រានុកូលដ្ឋាន ប៉ុន្តែថា​បើមាន​ត្រឹមគោល​នយោ​បាយ តែ​គ្មានផែនការសកម្មភាពច្បាស់លាស់នោះទេ នោះបញ្ហាទាំងនេះ​​​នៅ​តែ​ជា​បញ្ហាប្រឈម​ដ៏​ធំ​សម្រាប់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ និងប្រទេសជាតិ។

ការលើកឡើងរបស់អង្គការស៊ីវិលនេះ​ ធ្វើ​ឡើង​បន្ទាប់លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានថ្លែងក្នុងឱកាសសន្និសីទសារព័ត៌មានប្រកាសដាក់ចេញនូវយុទ្ធនាការជំរុញ និងពន្លឿនការដោះស្រាយរឿងក្តីនៅតាមតុលាការ និងយុទ្ធនាការត្រួតពិនិត្យ និងដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីនៅតាមតុលាការ កាលពីថ្ងៃទី០៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤។ លោកអាងអះថា សំណុំរឿងចំនួន៣ នឹងត្រូវកំណត់ជាអាទិភាព សម្រាប់យន្តការដោះស្រាយដោយម៉ឺងម៉ាត់បំផុត នោះគឺសំណុំរឿងគ្រឿងញៀន គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ និងអត្រានុកូលដ្ឋាន។

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ខ្ញុំសូមឆ្លៀតយកឱកាសនេះ ដើម្បីប្រកាសដាក់ចេញនូវវិធានការម៉ឺងម៉ាត់ដាច់ខាត និងគោលការណ៍ ដែលត្រូវប្រកាន់យកចាប់ពីពេលនេះតទៅ សម្រាប់សំណុំរឿងចំនួន៣ប្រភេទ ទី១.​សំណុំរឿងក្តី​គ្រឿង​ញៀន ទី២. សំណុំរឿងក្តីទាក់ទងនឹងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ និងទី៣. សំណុំរឿងក្តីពាក់ព័ន្ធនឹងអត្រានុ​កូល​ដ្ឋាន»។

លោកថា ការងារអាទិភាពទាំងនេះ បើមិនមានការដោះស្រាយ​ដោយម៉ឹងម៉ាត់ទេ នោះនឹងបង្ក​ផល​ប៉ះ​ពាល់ផ្ទាល់​ជាមួយ​ប្រជាព​លរដ្ឋ។ លោក​បន្តថា បញ្ហាគ្រឿងញៀន មិនត្រឹមបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ​ សុខភាព​ និងសន្តិសុខ​សាធារណៈប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាបានបំផ្លាញធនធានមនុស្សនៅកម្ពុជា​ថែមទៀត។

ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍ ​និង​សន្ដិភាព លោក​ យង់ គិមអេង​ ​កត់​សម្គាល់​ឃើញ​ថា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បទល្មើសគ្រឿងញៀនមានការ​កើន​ឡើង​ច្រើន ខណៈ​​ការ​ចុះបង្រ្កាបម្តងៗ ក៏មាន​ការ​​រឹប​អូស​បាន​សារ​ធាតុញៀនជាច្រើន​តោន​ផងដែរ។ ចំណែកករណី​គ្រោះ​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍ លោកថា ក៏ជាឃាតករលាក់មុខដែលបានសម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅតាមដងផ្លូវជារៀងរាល់ថ្ងៃ និង​បាន​បំផ្លិចបំផ្លាញ​ទ្រព្យសម្បត្តិ​របស់ពលរដ្ឋ និងប្រទេស​ជាតិ ក្នុងមួយឆ្នាំៗប្រមាណ ៤០០ ទៅ៥០០លាន​ដុល្លារ​ផង​ដែរ។

លោកចាត់ទុកបញ្ហាទាំងនេះ ថា​ជាកង្វល់ដ៏ធំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែល​ទាមទារឱ្យ​ក្រសួងស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ ត្រូវ​ដាក់ចេញនូវយន្តការ​ម៉ឺងម៉ាត់​ក្នុងការដោះស្រាយ​ ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ​មានជំនឿជឿជាក់។​

លោកបញ្ជាក់ថា៖«ដោយសារយើងឃើញថាគ្រោះ​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍កើតឡើងច្រើន បញ្ហាគ្រឿងញៀនក៏កើតឡើងច្រើន ចឹងក្រសួងបានសម្រេចចិត្តនៅក្នុងការបង្ហាញនៃការយកចិត្តទុកហ្នឹង គឺដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង គេមានជំនឿជឿជាក់ដែរ»។

យ៉ាងណាមិញ លោកចាត់ទុកគ្រឿងស្រវឹង ជាឬសគល់ចម្បងដែលនាំឱ្យមានគ្រោះ​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍ និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត។

លោក យង់ គិមអេង​ បន្ថែមថា៖«ខ្ញុំជឿថាគោលនយោបាយនេះ គឺបើសិនជាអត់មានការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ អត់បានដាក់ចេញជាសកម្មភាព ផែនការសកម្មភាពជាក់លាក់ទេ អត់អាចធ្វើឱ្យសម្រេចទៅបានទេ ហើយម្យ៉ាងវិញទៀត បើអត់ហ៊ានធ្វើរឿងគ្រឿងស្រវឹងហ្នឹងទេ ទោះបីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោកព្យាយាម ខំប្រឹងប្រែងដាក់ទោសទណ្ឌយ៉ាងមិចក៏ដោយ ក៏នៅតែអត់ថយដែរ។ ព្រោះបញ្ហាគ្រឿងស្រវឹងជាកត្តាសំខាន់ លុះត្រារដ្ឋាភិបាលហ៊ានចេញច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ទើបជាការចូលរួមចំណែកសំខាន់ក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសនេះផង ក៏ដូចជាកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនផង»។

​អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ យល់ឃើញស្រដៀងគ្នា​​​ដែរថា​ បញ្ហាគ្រឿងស្រវឹង គឺជារឿងធំចម្បងក្នុងការដោះស្រាយ មុននឹងទៅដោះស្រាយបញ្ហាគ្រោះ​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍ និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត។ ជាមួយនេះ លោកក៏ជំរុញឱ្យក្រសួងយុត្តិធម៌ និងភាគីពាក់ព័ន្ធ ដោះស្រាយបញ្ហាគ្រឿង​ញៀន និងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ប្រកបដោយតម្លាភាព សុក្រឹតភាព និងភាពយុត្តិធម៌ ដោយយកច្បាប់ជាធំ ទើបអាចធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការជឿជាក់បាន។

លោកបន្តថា៖«ទោះ​ចំណាត់ការ​នេះ​តូច​ក្តី ធំ​ក្តី ប៉ុន្តែ​ឱ្យ​តែ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​មាន​ឆន្ទៈ​ក្នុង​ការ​បង្ក្រាប​បទល្មើស​គ្រឿងញៀន​នេះ​ដោយ​សុទ្ធចិត្ត ដោយ​គ្មាន​ការ​រើសអើង ក្រោម​គោលការណ៍​ច្បាប់ មិន​ខ្លាច​ញញើត​អ្នក​មាន​អំណាច ឬ​សាច់ញាតិ​បក្ខពួក​ខ្លួនឯង នោះ​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​គ្រឿងញៀន នឹង​អាច​ឈាន​ទៅ​ដល់​ការ​លុប​បំបាត់​ទាំងស្រុង​ជាមិនខាន ប៉ុន្តែ​ប្រសិនបើ​អនុវត្ត​ច្បាប់​ដើម្បី​ធ្វើ​ប្រជាភិថុតិ ឬ​គ្រាន់តែ​ដើម្បី​ឱ្យ​ល្អ​មើល ទោះ​វិធាន​ការ​នោះ​ធំ​កម្រិត​ណា​ក៏ដោយ ក៏​មិន​អាច​លុបបំបាត់​បញ្ហា​នេះ​បាន​ដែរ»។

Newsroom Cambodia មិនទាន់អាចសុំធ្វើការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមពីលោក​ ជិន​ ម៉ាលីន​ អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌បាននៅឡើយទេ។

ចំណែក អគ្គលេខាធិការ​នៃ​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​គ្រឿងញៀន ​លោក មាស វិរិទ្ធ ធ្លាប់​លើក​ឡើង​កន្លង​មក​ថា អ្នក​ប្រើប្រាស់​គ្រឿងញៀន​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​មាន​ចំនួន​ជាង ២​ម៉ឺន​នាក់ ​ដែល​កំណត់​បាន​ដោយ​អាជ្ញាធរ ដែល​ភាគច្រើន​អាយុ​ចន្លោះ​ពី ១៨​ឆ្នាំ​ទៅ ៣៥​ឆ្នាំ។

របាយការណ៍របស់អគ្គលេខាធិការ​នៃអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ ឱ្យដឹងថា ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៧ អាជ្ញាធរ​ចាប់​បាន​គ្រឿងញៀនចំនួន​ ២៩៦​គីឡូក្រាម, ឆ្នាំ​២០១៨ ចាប់​បានចំនួន ៤៧២,៥៣​គីឡូក្រាម, ឆ្នាំ​២០១៩ ចាប់​បានចំនួន​ ៧៥០​គីឡូក្រាម, ឆ្នាំ​២០២០ ចាប់​បានចំនួន ៣ ៨៧៦​គីឡូក្រាម, ឆ្នាំ​២០២១ ចាប់​បាន ៤ ៦៨៩​គីឡូក្រាម និង​ឆ្នាំ​២០២២ ចាប់​​​បាន​ចំនួន ១៤ ៩១៩​គីឡូក្រាម រួមនឹងវត្ថុតាមមួយចំនួនទៀត។

ដោយឡែក ​របាយការណ៍របស់​នាយកដ្ឋាន​សុវត្ថិ​ភាព​ចរាចរណ៍​ផ្លូវ​គោក​នៃ​អគ្គ​នាយក​ដ្ឋាន​ដឹក​ជញ្ជូន​ផ្លូវ​គោក​នៃ​ក្រសួង​សាធារណ​ការ​ និង​ដឹក​ជញ្ជូន ឱ្យ​ដឹងថា ករណី​គ្រោះ​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍នៅទូទាំងប្រទេស​​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣​ បានកើតឡើង​ជាង ៣ ០០០ករណី​នេះ បាន​កើន​ឡើង​ ១១​% បើ​ធៀប​នឹង​ឆ្នាំ​២០២២ ដែលមានជាង ២ ៩០០ករណី។ ប្រភពដដែលបន្តថា ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣ ​ចំនួន​អ្នក​ស្លាប់​ដោយ​សារ​គ្រោះ​ថ្នាក់​ចរាចរណ៍​មាន​ជាង ​១ ៥០០​នាក់​ ដែល​ថយ​ចុះ​ ៧% ខណៈ​​អ្នក​រង​របួស​ធ្ងន់​មាន​ជាង​ ២ ៧០០​នាក់ ​កើន​ឡើង​ ៧% និង​​​អ្នក​រង​របួស​ស្រាល​មាន​ជាង​ ១៧០០​ នាក់​ ​កើន​ឡើង​ ២១%។

ចំណែក ​សំណុំរឿងទាក់ទងនឹងអត្រានុកូលដ្ឋានវិញ បើតាមរដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត​ រិទ្ធ ថ្លែងក្នុងសន្និសីទនោះ គឺ​​មកដល់ពេលនេះ ការប្តឹងសំណុំរឿងទាក់ទងនឹងអត្រានុកូលដ្ឋាន មានប្រមាណ ៦ ០០០សំណុំ​រឿង ស្មើនឹង ២៣​ភាគរយ នៃសំណុំរឿងរដ្ឋប្បវេណីទាំងមូល។ លោកស្នើ​ឱ្យសាលាដំបូង​ទូទាំងប្រទេស ធ្វើការ​ងារ​ដោះស្រាយបញ្ហានេះតែ ២គត់ គឺលឿន និងត្រឹមត្រូវ ខណៈបញ្ហា​​នេះ​​ភាគច្រើន​ គឺ​ខុសតែ​ឈ្មោះ និងថ្ងៃខែបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែតាមច្បាប់ គឺពលរដ្ឋ​ត្រូវឡើង​ទៅកែនៅតុលាការ៕

សហគមន៍​នៅ​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​ព្រះ​រកា​សុំ​​អន្តរាគមន៍​ពី​អាជ្ញាធរ​ពាក់ព័ន្ធនឹង​​​​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ ​

សហគមន៍​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​កួយ​​​ស្នើ​អាជ្ញាធរ​ពាក់​ព័ន្ធ​​អន្តរាគមន៍​ចំពោះ​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃ​ឈើ​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ​ក្នុង​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​ព្រះ​រកា​ ខេត្ត​ព្រះ​វិហារ ដោយ​ពួក​គេ​បាន​រក​ឃើញ​ឈើ​ជាង​៣០០​ដើម​ត្រូវ​បាន​អារ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣​។ 

ក្នុង​សារ​ដែល​បង្ហោះ​ជា​​សេចក្ដី​ប្រ​កាស​ព័ត៌មានស្តីពី​ការ​​បូក​សរុប​បទ​ល្មើស​ធន​ធាន​ធម្មជាតិ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣​លើទំព័រហ្វេសប៊ុក​របស់​​សហគមន៍​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​កួយ ចេញ​​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១០​ ខែ​មករា​នេះ​បាន​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ នៅ​តំបន់​អូរ​ស្ពង់​ក្នុង​ដែន​ជម្រក​​សត្វ​ព្រៃ​ព្រះរកា​មាន​ការ​កាប់​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​ទ្រង់​ទ្រាយ​ធំ​។ 

សារ​​ដដែល​បន្ថែម​ថា៖ «បច្ចុប្បន្ន​តំ​បន់​ដែល​កំពុង​បន្ត​កាប់​បំផ្លាញ​យ៉ាង​សកម្ម​មាន​លេខ​និយាមការ​ X៖ 515731 Y៖1546629​ ដែល​មាន​ម៉ាស៊ីន​អារ​ឈើ​យ៉ាង​សកម្ម​ប្រហែល​១០​គ្រឿង​ នៅ​តំបន់​ អូរ​ស្ពង់​ ដែល​ជា​តំ​បន់​សក្ដា​នុ​ពល​ចម្ការ​ច្បោះ​របស់​បង​ប្អូន​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​យើង​អាស្រ័យ​ផល​»។ 

សារ​ជា​​សេចក្ដី​ប្រ​កាស​ព័ត៌​មានដដែល​​បន្ដ​ថា​ ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ពេញ​មួយ​ឆ្នាំ​២០២៣ ​តាម​រយៈ​ការ​ចុះ​ល្បាត​ ៥​ដង​បាន​រក​ឃើញ​មាន​គល់​ឈើ​ដែលត្រូវ​​បាន​កាប់​ផ្តួល​ អារ​ជ្រៀក​មាន​ចំនួន​ ៣៦៦​គល់​ ក្ដារ​បន្ទះ​ចំនួន​ ៣៤២​បន្ទះ ​ឈើ​តាប់​ចំនួន​៣.២​ម៉ែត្រ​គូប​ និង​ឈើ​ប្រ​ភេទ​សសរ​ចំនួន​២៧​ដើម​។ 

លោក​ ស៊ុត​ សាវន​ សមាជិក​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភា​គ​​តិច​កួយ​​បាន​ប្រាប់​ Newsroom Cambodia​ ថា​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១០​ និង​ទី​១១​ ខែ​​មករា​នេះ​​ក៏​មាន​ករណី​កាប់​ឈើ​ដែរ​ គឺ​ក្រុម​ជន​ល្មើស​មាន​គ្នា​ជាង​២០​នាក់​បាន​អារ​ឈើ​អស់​៥​ដើម​ ប្រ​ដាប់​ដោយ​រណារ​យន្ត​៥គ្រឿង​ និង​មាន​គោ​យន្ដ​៤​គ្រឿង​នៅ​អូរ​តា​មាក់​។ 

​សហគមន៍​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​កួយ​ភូមិ​ប្រមេរុ​នៅ​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​ព្រះរកា​ បាន​ស្នើ​​​សុំ​​កិច្ច​អន្តរាគមន៍​ពី​មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ខេត្ត​ព្រះវិហារ ​និង​អាជ្ញា​ធរ​ពាក់​ព័ន្ធ ជុំវិញការកាប់បំផ្លាញ​ព្រៃ​ឈើ​នេះ​​​។ 

«យើង​ជា​សហគមន៍​សូម​ស្នើរ​សុំ​បន្ថែម​ដល់​អង្គភាព​ប្រឆាំង​បទ​ល្មើស​ធន​ធាន​ធម្មជាតិ ​និង​លោក​អភិបាល​ខេត្ត​ដែល​ស្រលាញ់​ចូល​ចិត្ដ​កំសាន្ដ​ព្រៃ​ឈើ​ធម្មជាតិ​ សូម​ជួយ​ចុះ​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍​ តំបន់​កាប់​បំផ្លាញ​ទ្រង់​ទ្រាយ​​ធំ​ក្នុង​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​ព្រះរកា​នេះ​ផង​»។ 

​ Newsroom Cambodia​ បាន​ព្យា​យាម​ទាក់​ទង​លោក​ សុង​ ច័ន្ទសុជាតិ​ ប្រ​ធាន​មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​ ប៉ុន្តែ​លោក​បដិសេធ​មិន​ឆ្លើយ​តប​តាម​ទូរស័ព្ទ​ដោយ​ថា​បញ្ហា​នេះ​ជា​រឿង​ដដែលៗ​។ 

លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អូ​! អា​ហ្នឹង​សួរ​ដដែលៗ​ពីរ​បី​អង្គភាព ​[សារព័ត៌មាន]​ ហើយ​។ ​អញ្ជើញ​មក​មន្ទីរ​[បរិស្ថាន]​ មក​ខ្ញុំ​ជូន​ព័ត៌មាន​បង​»​។ 

លោក ហេង គឹម​​ហុង​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​សហគម​បណ្តាញ​យុវជន​កម្ពុជា​(CYN)​ បាន​ប្រាប់​ថា រដ្ឋា​ភិ​បាល ​ឬ​មន្ត្រី​ពាក់​ព័ន្ធ​​គួរ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ និង​ដោះ​ស្រាយ​ករណី​បទល្មើស​ព្រៃឈើ​​​នេះ​ជា​បន្ទាន់​ ដើម្បី​ឲ្យ​ដឹង​ថា បញ្ហា​នេះ​បន្ត​កើត​ឡើង​ដោយ​សារ​តែ​ការ​អនុវត្ត​មិន​បាន​ត្រឹម​ត្រូវ​របស់​មន្ត្រី ​ឬ​ក៏​​មក​ពី​គោល​នយោបាយ​​នៅ​មាន​កម្រិត​។

លោក ហេង គឹម​ហុង ថា​៖ «រដ្ឋា​ភិ​បាល​គួរ​តែ​គិត​ពិ​ចារណា​ក្នុង​ការ​ទប់​ស្កាត់​បទ​ល្មើស​ធម្មជាតិ​ ត​ទៅ​មុខ​ទៀត​ គួរ​តែ​ធ្វើ​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ពី​មន្ត្រី​របស់​ខ្លួន​នៅ​មូល​ដ្ឋាន​ថា​ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ រដ្ឋ​មន្រ្តី ​ឬ​ក៏​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី បាន​ដាក់​ទិស​ដៅ​នៃ​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​ម្តង​ហើយ​ម្តង​ទៀត​កាល​ពី​​អាណត្តិ​ចាស់​រហូត​ទៅ​ដល់​អាណត្តិ​ថ្មី ​ប៉ុន្តែ​បទ​ល្មើស​​នៅ​តែ​កើត​មាន​ឡើងអ៊ី​​ចឹង​»។​

លោក​បន្ត​ថា​៖ «បើ​សិន​ជា​រក​ឃើញ​ថា​គោល​នយោបាយ​មាន​ចំណុច​ខ្សោយ​ត្រូវ​កែ​សម្រួល​ឡើង​វិញ​ជា​បន្ទាន់​តែ​បើ​គោល​នយោបាយ​មាន​លក្ខណៈ​ពេញ​លេញ​ ហើយ​ការ​ប្តេជ្ញា​របស់​រដ្ឋា​ភិ​បាល​គ្រប់​គ្រាន់​ ប៉ុន្តែ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​មន្រ្តី​មូល​ដ្ឋាន​នៅ​ក្នុង​ដែន​នីមួយៗ​នឹង​អត់​មាន​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​ ចឹង​ប្រហែល​ជា​ត្រូវ​ពិនិត្យ​ មើល​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​កំណែ​ទម្រង់​ទៅ​លើ​វិជ្ជា​ជីវៈ​ហើយ​នឹង​មន្រ្តី​នឹង​តែ​ម្តង​ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​ការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​របស់​រដ្ឋ​ចេះ​តែ​មាន​ តែ​ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ភាព​នៃ​ការ​អនុវត្ត​ជាក់​ស្តែង​របស់​មន្រ្តី​នឹង​នៅ​តែ​បណ្តែត​បណ្តោយ​ធ្វេស​ប្រហែស​បង្ក​ឲ្យ​មាន​បទ​ល្មើស​ជា​ច្រើន​កើត​មាន​ឡើង​បន្ត​ទៅ​ទៀត​»។​

រដ្ឋាភិបាល​បាន​បង្កើត​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​ព្រះរកា​តាម​រយៈ​អនុ​ក្រឹត្យ​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​៩ ​ខែ​ឧសភា​ ឆ្នាំ​២០១៦​ មាន​ផ្ទៃ​ដី​ទំហំ​ ៩០,៣៦១​ហិកតា​ ស្ថិត​ស្រុក​ចំនួន​៣​ រួម​មាន​ ស្រុក​ជាំក្សាន្ត​ ស្រុក​ត្បែង​មាន​ជ័យ ​និង​ស្រុក​ឆែប​ ខេត្ត​ព្រះវិហារ​។ ការ​បង្កើត​ដែន​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​នេះ​គឺ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​គោល​បំណង​ថែ​ទាំ​ទី​ជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​ និង​ប្រ​ព័ន្ធ​អេ​កូ​ឡូ​ស៊ី ​ព្រម​ទាំង​ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​ការ​ចូល​រួម​ពី​សហគមន៍​មូល​ដ្ឋាន​ក្នុង​ការ​អភិរក្ស​ធន​ធាន​ធម្មជាតិ​ក្នុង​តំបន់​៕​ 

ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ស្នើក្រសួង​ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ​​​ទប់ស្កាត់​បទល្មើសព្រៃឈើទ្រង់ទ្រាយធំ​​នៅ​​ដែនជម្រក​សត្វ​ព្រៃ​ព្រះ​រការ

សហគមន៍ជនជាតិដើម​ភាគតិច​កួយ ស្នើដល់​អង្គភាពប្រឆាំងបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ក្រសួងស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ និងអាជ្ញាធរ​ខេត្តព្រះវិហារ​ ចុះអន្តរាគមន៍ និងទប់ស្កាត់​បទល្មើស​កាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ​នៅ​ក្នុងដែនជំរកសត្វព្រៃព្រះរការ ក្រោយពួកគេ​រកឃើញថា បទល្មើស​ព្រៃឈើ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​នៅតំបន់ការពារមួយនេះ នៅតែបន្តកើត​មាន​ក្នុងឆ្នាំ២០២៣។

យោងតាម​សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់​សហគមន៍ជនជាតិដើម​ភាគតិច​កួយ ស្តីពី លទ្ធផលនៃបទ​ល្មើសធនធានធម្មជាតិ​ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរការ ដែលផ្សព្វផ្សាយលើ​បណ្តាញ​សង្គម​ហ្វេស​ប៊ុក នៅថ្ងៃទី១០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ បានរកឃើញថា ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ សហគមន៍​បានចុះល្បាតនៅតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរការចំនួន ៥ដង។ សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន បាន​ស្រង់របាយការណ៍មកបង្ហាញ​ថា មានបទល្មើសព្រៃឈើ​តួយ៉ាង​ដូច​ជា គល់ឈើដែលបានកាប់​ផ្តួល អារជ្រៀកចំនួន ៣៦៦​គល់, ក្ដារបន្ទះចំនួន ៣៤២បន្ទះ, ឈើតាប់ចំនួន៣.២ម៉ែត្រគូប, ឈើប្រភេទសសរចំនួន២៧ដើម ព្រមទាំងមានបទល្មើសសត្វព្រៃផងដែរ។

សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន​​បន្តថា៖ «បច្ចុប្បន្នតំបន់ដែលកំពុងបន្តកាប់បំផ្លាញយ៉ាងសកម្ម មានលេខនិយាម​ការ X៖ 515731 Y៖1546629 ដែលមានម៉ាស៊ីនអារឈើយ៉ាងសកម្មប្រហែល១០គ្រឿង នៅតំបន់ អូរស្ពង់ ដែលជាតំបន់សក្ដានុពលចម្ការច្បោះរបស់​បង​ប្អូន​ជនជាតិដើមភាគតិចយើងអាស្រ័យផល[…]ទាំងនេះជាអ្វីដែលយើងបានប្រទះឃើញ ហើយចំពោះស្ថានភាពជាក់ស្តែងនាចុងឆ្នាំ២០២៣ គឺកំពុងកើតមានបទល្មើសយ៉ាងសកម្ម»។

តាមអ្វីដែលបានរកឃើញ​និងបង្ហាញ​ក្នុង​​សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះ​ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ បាន​ស្នើ​ដល់អង្គភាពប្រឆាំងបទល្មើស​ធនធាន​ធម្មជាតិ និងអាជ្ញាធរ​ខេត្តព្រះវិហារ​ ជួយចុះ​អន្តរាគមន៍​ និងទប់ស្កាត់បទល្មើសកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើទ្រង់ទ្រាយធំ ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃនេះ។

សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបន្ថែមថា៖«​អ្វីដែលសហគមន៍យើងស្នើ​សុំមេត្តាកុំឆ្លើយតបថា ការរកឃើញទាំងនេះ ជាការបំភ្លៃការពិត ឬខុសច្បាប់។ សហគមន៍យើងរាប់តាមអ្វីសហគមន៍ជួបប្រទះជាក់ស្ដែង និងមានភ្ជាប់ជូននូវលេខនិយាមការទីតាំងច្បាស់​លាស់ រួម​ជាមួយ​រូប​ថត​បញ្ជាក់​ផង​ដែរ។ ប្រសិនបើក្រសួងបរិស្ថាន និងមន្ទីរបរិស្ថានខេត្ដព្រះវិហារ ថារបាយការណ៍ ឬការរកឃើញ​នេះ​មិន​ត្រឹមត្រូវ សូមបង្ហាញភស្ដុតាង ព្រោះសហគមន៍យើងមានគោលបំណងតែមួយគឺថែរក្សាព្រៃឈើ បើព្រៃឈើបាត់បង់ ជីវិតជនជាតិដើមភាគតិចយើង វប្បធម៌ ប្រពៃណីយើងក៏បាត់បង់»។

សមាជិក​សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច​កួយនៅភូមិប្រមេរុ ឃុំប្រមេរុ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ លោក អឿ ចាន់ធឿ ដែលបានចូល​រួម​ចុះល្បាត​ បានឱ្យដឹងថា ស្ថានភាពព្រៃឈើនៅតំបន់ដែនជំរកសត្វ​ព្រៃព្រះរការ នៅ​តែមានការកាប់បំផ្លាញ​ ជាពិសេសនៅពេលយប់ ដោយពុំឃើញមាន​មន្ត្រីបរិស្ថាន និងអាជ្ញាធរ​​ចុះទៅ​ហាមឃាត់​ និងបង្ក្រាបបទល្មើស​ឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាពនោះទេ។

លោកថា៖«មិនដែលឃើញមន្ត្រីបរិស្ថានទៅហាមឃាត់ មើលទៅការបំផ្លាញព្រៃឈើនោះ នៅតែមាន​បន្ត​ទៅមុខ​រហូត​»។​

គណៈកម្មការសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចគួយភូមិប្រមេរុ លោក ស៊ុត សាវន បង្ហាញ​ការ​​ព្រួយ​បារម្ភ​ពីការបាត់បង់ព្រៃឈើនៅតំបន់ការពារមួយនេះ ដោយសារតែបទល្មើសនៅបន្តកើតមាន។ លោកថា ពួកគាត់ជា​ជនជាតិដើមភាគតិច ពុំមានមុខរបរអ្វីផ្សេង ក្រៅ​ពីការ​​រស់នៅ​អាស្រ័យផល​​អនុផលពីព្រៃឈើ ដូចជា ដង​ជ័រ​ទឹក និង​ការ​រកបន្លែបង្កាផ្សេងៗ។

បុរស​វ័យ ៣៧ឆ្នាំ​រូប​នេះ បន្ថែម​​​ថា៖ «ព្រៃឈើមាន​សារៈសំខាន់ណាស់​មិនថា​មនុស្ស និងសត្វ ហើយការបាត់​បង់​ព្រៃឈើ គឺ​ជា​ការបាត់បង់​អត្តសញ្ញាណជនជាតិដើមភាគតិច ប្រពៃណីវប្បធម៌របស់​ពួកគាត់ ពួកគាត់ជឿថា ព្រៃឈើមានអារុកអារក្សអ្នកតា ត្រូវតែថែរក្សាការពារឱ្យបានគង់វង្ស»

លោកក៏​បានអំពាវនាវដល់មន្រ្តី​ជំនាញ និងអាជ្ញាធរ​ ជួយ​អភិរក្ស​ធនធានធម្មជាតិ និងដាក់ទោសទណ្ឌទៅលើអ្នកដែលកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើទៅតាមច្បាប់។

ចំណែក ជនជាតិដើមភាគតិចកួយម្នាក់ទៀត​ លោក ថាប់ សុខឃី អាយុ ៣៧ឆ្នាំ ក៏បាន​អំពាវនាវ​​​ដល់​​​ក្រសួង​ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងអាជ្ញាធរ​ បញ្ឈប់ការរឹតត្បិត និង​​បើកទូលាយ​ឱ្យមានការ​ចូលរួម​ចុះល្បាត​ព្រៃឈើ​នៅតំបន់ការពារ ពីសំណាក់សហគមន៍ និងយុវជន ដើម្បីការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិឱ្យបានគង់វង្ស។

លោកបន្តថា៖«សូមសំណូមពរឱ្យក្រសួងបរិស្ថាន ចុះទៅពិនិត្យកន្លែងកាប់ឈើដោយផ្ទាល់ ទី២ សូមឱ្យមន្រ្តីដែលមានប្រាក់ខែ ការពារ​ឱ្យបានម៉ឺនម៉ាត់ និងខ្ញុំសំណូមពរថា មន្រ្តីបរិស្ថានគួរតែសហការល្អជាមួយសហគមន៍ ដើម្បីមានការចូលរួមទប់ស្កាត់ជាបទល្មើសព្រៃឈើ»។

ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីនេះ ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ លោក សុង ច័ន្ទសុជាតិ​ បដិសេធអត្ថាធិប្បាយ ដោយលោកស្នើឱ្យ Newsroom Cambodia ដាក់លិខិត​​ស្នើសុំឯកសារនៅមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារដោយផ្ទាល់វិញ។

លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បងចង់បានព័ត៌មាន បងអញ្ជើញមកមន្ទីរបរិស្ថានមក»។

Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែម​ពីលោកលោក ផៃ ប៊ុនឈឿន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន និងអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មការ​ជាតិ​ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាប​បទល្មើស​ធនធាន​ធម្ម​ជាតិ​បានទេ នៅថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤នេះ។

ប្រធានសមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា លោក ហេង គឹមហុង សង្កេតឃើញថា បទ​ល្មើសធន​ធាន​ធម្មជាតិ​ នៅតែបន្តកើតមាន បើទោះបីជាមានការប្រកាសប្តេជ្ញាចិត្តពីសំណាក់ក្រសួងបរិស្ថាន​យ៉ាងណាក៏ដោយ ដែលនេះជាការឆ្លុះបញ្ចាំង​អំពី​ស្ថានភាព​នៃការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ និង​ប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តកិច្ចការពារអភិរក្សរបស់អាជ្ញាធរជំនាញ។

លោកបន្ថែម​ថា៖«ដើម្បីជំរុញ​ការដោះស្រាយបញ្ហានេះឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ខ្ញុំយល់ថា ក្រសួងត្រូវបង្កើនវិធានការរបស់ខ្លួន​បន្ថែម​ទៀត រួមមាន​ការល្បាត ហើយ​នឹង​ការអនុវត្តទោសទៅ​លើអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដោយយកវិធានការច្បាប់ដាក់ទោស​ទៅលើជនទាំងឡាយណាដែលបំផ្លិចបំផ្លាញ ដោយមិនមានការលើកលែង ឬយោគយល់ណាមួយទេ គឺអនុវត្តច្បាប់តែម្តង»។

​កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញអនុក្រឹត្យ​ដាក់ព្រៃព្រះរការ ដែលមានទំហំ ៩០ ៣៦១​ហិកតា នៅភូមិសាស្ត្រប្រជុំបីស្រុក គឺស្រុកជាំក្សាន្ត ស្រុកត្បែងមានជ័យ និងស្រុកឆែប ខេត្តព្រះវិហារ ជាតំបន់ដែន​​ជម្រកសត្វព្រៃ។ បើ​តាមអនុក្រឹត្យដដែលនេះ ការបង្កើតដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរការ គឺដើម្បីធានាឱ្យ​មានការថែទាំទីជម្រកសត្វព្រៃ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី ផ្តល់ផលិតផល និងសេវាកម្មធម្មជាតិសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ លើកកម្ពស់ការចូលរួមរបស់សហគមន៍មូលដ្ឋាន ក្នុងការគ្រប់គ្រង ការការពារ និងការអភិរក្សជីវៈចម្រុះ និងធនធានធម្មជាតិក្នុងតំបន់៕

សង្គមស៊ីវិល​ និង​អ្នកវិភាគ​​ចង់​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​អាណត្តិ​ថ្មី​ពង្រឹង​ប្រព័ន្ធ​ច្បាប់ដើម្បី​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​

សង្គមស៊ីវិល និង​អ្នកវិភាគ​​លើកឡើង​​ថា ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​អំពើ​ពុករលួយ រ​ដ្ឋាភិបាល​អាណត្តិ​ថ្មី​គួរ​​ពង្រឹង​ច្បាប់ ​និង​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​ ហើយ​ ពលរដ្ឋ​ត្រូវ​សកម្ម​ក្នុង​ការ​ចូលរួម។​

ការ​លើក​ឡើង​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ខណៈ​ពេល​ដែល​អង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា ​(TI)​ អង្គការ​បណ្តាញ​យុវជន​កម្ពុជា ​(CYN)​ និង​សមាគម​សម្ព័ន្ធ​អ្នក​សារព័ត៌មាន​កម្ពុជា ​(CamboJA) ​ប្រារព្ធ​ទិវា​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ ​ក្រោម​មូលបទ‌‌‌‌​ «ការ​ដឹកនាំ​មាន​សុចរិតភាព ​នាំ​មក​នូវ​យុត្តិធម៌​ និង​វិបុលភាព»​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី៨​ ខែ​ធ្នូ​ ឆ្នាំ​២០២៣។​

លោក​ អ៊ឹម​ នរិន្ទ​ នាយក​កម្មវិធី​នៃ​អង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា ​(TI)​ ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន​​ថា​ កត្តា​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​គឺ​ការ​អនុវត្ត​គោល​នយោបាយ​ដែល​បាន​ដាក់​ចេញ​ ដោយ​លោក​​ថា ​ទាំង​គោលនយោបាយ​ចតុកោណ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​អាណត្តិ​ចាស់​ និង​គោល​នយោបាយ​បញ្ចកោណ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​អាណត្តិថ្មី​សុទ្ធ​តែ​មាន​អភិបាលកិច្ច​ល្អ​ជា​ស្នូល​ដូ​ចគ្នា។​

‌លោ​ក​លើកឡើង​ថា៖​ «អ្វី​ដែល​យើង​ប្លែក​ឃើញ​ជា​សញ្ញា​ខ្លះ​ជា​សញ្ញា​វិជ្ជមានឃើញ​នៅ​ថ្ងៃ​ប្រារព្ធ​ទិវា​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​ហ្នឹង​ នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ថ្មី​ហ្នឹង​ក៏​គាត់​មាន​ជា​សារ​មួយ​ចំនួន​ដែលបាន​ចេញ​ជា​សាធារណៈ ​ហើយ​បាន​បង្ហាញ​នូវ​ឆន្ទៈ​ បង្ហាញ​នូវ​អភិក្រម​របស់​ខ្លួន​ដែល​ផ្ដោត​សំខាន់​លើ​ការ​វះកាត់​ ឬ​ក៏​ការ​ងូតទឹក​ដុះក្អែល​អី​ផ្សេងៗ​ ហើយ​យើង​សង្ឃឹម​ថា​គាត់​នឹង​ដឹក​នាំ​ប្រទេស​ហ្នឹង​តែងតែ​ប្រកាន់​ខ្ជាប់​នូវ​អភិក្រម​របស់​គាត់​ហ្នឹង​ ហើយ​អនុវត្ត​វា​ឱ្យ​បាន​ល្អ»។​

ចំណែក​​​លោក​សាស្ត្រាចារ្យ​ ឯម​ សុវណ្ណារ៉ា ​លើកឡើង​​ថា ​រដ្ឋាភិបាល​អាណត្តិ​ថ្មី​បាន​ដាក់​ចេញ​យន្ដការ​​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​ ក៏​ប៉ុន្តែ​លោក​ថា ​ការ​អនុវត្ត​មិន​ទាន់​​ពេញ​លេញ​នៅ​ឡើយ​​។​

លោក​ថា៖ «ខ្ញុំ​មើល​គោល​នយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​គាត់​មាន​យន្ដការ​ល្អ​ដែរ​ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​អំពើ​ពុករលួយ ​ប៉ុន្តែ​ក្រសួង​មន្ទីរ​មួយ​ចំនួន​ដែល​ធ្វើ​បាន​នៅ​ក្នុង​២៧​ក្រសួង​មន្ទីរ​ស្ថាប័ន​ យើង​ឃើញ​មាន​ក្រសួង​មន្ទីរ​ពីរ​បី​ទេ​ដែល​គាត់​ដាក់​វិធានការ​ច្រើន​ ដូច​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ​គាត់​ចេញ​វិធាន​ការ​មួយ​ចំនួន។​ ដោយឡែក​ក្រសួង​មន្ទីរ​ផ្សេង​ទៀត​ហាក់​ដូច​ជា​មិន​ទាន់​សកម្ម​ទេ។​ ហើយ​ការ​ដាក់​វិធានការ​ដែល​គាត់​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​វា​នៅ​តាម​ខេត្ត​តាម​តំបន់​មួយ​ចំនួន​ទេ​ វា​មិន​ទាន់​ជ្រាប​ដល់​រចនាសម្ព័ន្ធ​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​នៅ​ឡើយ​ទេ​អត់​ទាន់​មាន​ទេ ​ឧទាហរណ៍​ថា​សេវា​ជួរ​មុខ​ដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទទួល​បាន​អត់​ទាន់​បាន​ពេញលេញ​ទេ​ គាត់​នៅ​ជួប​ឧបសគ្គ​នៅ​ក្នុង​ការ​ត្រូវ​ការ​ប្រើប្រាស់​ថវិកា​ក្រោម​តុ​ជា​ដើម»។​

លោក​សាស្ត្រាចារ្យ​បាន​បន្ថែម​ថា​ ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ ​ឬ​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​ ត្រូវ​ទាមទារ​ឱ្យ​មាន​គោលការណ៍​ច្បាប់​ និង​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​ឯករាជ្យ ​ហើយ​ពលរដ្ឋ​ត្រូវ​មាន​ភាព​សកម្ម​ និង​ឱ្យ​តំណាង​រាស្ត្រ​មាន​ឯកត្កនាម​ ឬ​ពលរដ្ឋ​ជា​អ្នក​រើស​តំណាង​រាស្ត្រ។​

លោក ​ប៉ែន ​បូណា ​រដ្ឋមន្រ្តី​ប្រតិភូ​អម​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ​និង​ជា​ប្រធាន​អង្គភាព​អ្នក​នាំពាក្យ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល ​បាន​និយាយ​ថា​ នៅ​កម្ពុជា​មាន​ការ​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​តាំង​ពី​យូរ​មក​ហើយ​គឺ​តាំង​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​ ហ៊ុន សែន ​មក​ម៉្លេះ។​

លោក​ថា៖​ «រាជ​រដ្ឋាភិបាល​មិនមែន​ទើប​តែ​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​នេះ​ទេ​ ការ​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​ហ្នឹង​ យើង​បាន​ធ្វើ​យូរ​ណាស់​ហើយ​ តាំង​ពី​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ដឹកនាំ​ដោយ​សម្ដេច​តេជោ​ យើង​មាន​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ ​យើង​បាន​ចាត់​ទុក​អភិបាលកិច្ច​ល្អ​ជា​ស្នូល​នៃ​ការ​កែ​ទម្រង់»។​

លោក​បាន​បន្ត​ថា​ រដ្ឋាភិបាល​អាណត្តិ​ថ្មី​នឹង​បន្ត​ប្រឆាំង​នឹង​អំពើ​ពុករលួយ ​ដោយ​បាន​ចាត់ទុក​តម្លាភាព​ជា​ស្នូល​នៃយុទ្ធសាស្ត្រ​បញ្ចកោណ។​

«យើង​បាន​ធ្វើ​កិច្ច​ការងារ​ច្រើន​ណាស់​ដើម្បី​លុប​បំបាត់​ ឬ​ក៏​កាត់បន្ថយ​អំពើ​ពុក​រលួយ​ មាន​ការ​បើក​ប្រាក់​ខែ​តាម​ធនាគារ​ មាន​ការ​បង់ពន្ធ​អចលនទ្រព្យ ​បង់ពន្ធ​ផ្លូវ​ឡាន​ផ្លូវ​អី​ហ្នឹង​ដាក់​នៅ​តាម​ធនាការ​ អ្វីៗ​បន្តិច​ទៀត​មាន​ App​ [កម្មវិធី]​ មាន​អី​ បង់​ថ្លៃ​នេះ​ថ្លៃ​នោះ ​ទាំង​អស់​ហ្នឹង​គឺ​ជា​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កាត់​បន្ថយ​កុំ​ឱ្យ​មាន​អំពើ​ពុក​រលួយ​ហ្នឹង​ឯង​ ហើយ​លទ្ធផល​ទទួល​បាន​ច្រើន​ ហើយ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​អាណត្តិ​ទី៧​នេះ​នៅ​តែ​បន្ត​កិច្ច​ប្រឹងប្រែង​ សម្ដេច​ធិបតី​លោក​ថា​តម្លាភាព​ហ្នឹង​សំខាន់​ណាស់​ សំខាន់​ជា​ស្នូល​នៃ​យុត្តិសាស្ត្រ​បញ្ចកោណ»។​

បើ​តាម​របាយការណ៍​ពី​សន្ទស្សន៍​អំពើ​ពុករលួយ​ឆ្នាំ​២០២២ ​របស់​អង្គការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ​កម្ពុជា​(Transparency ​International​ Cambodia)​ កម្ពុជា​ទទួល​បាន​ចំណាត់​ថ្នាក់​លេខ​ ១៥០ ​ក្នុង​ចំណោម​១៨០​ប្រទេស ដែល​មាន​ន័យ​ថា អំពើ​ពុករលួយ​នៅ​កម្ពុជា​ស្ថិតក្នុង​កម្រិត​ធ្ងន់ធ្ងរ​​​នៅឡើយ​៕​

បទយកការណ៍៖ អ្នក​ស្រ​ឡាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​​នៅកម្ពុជានៅ​តែបន្ត​រងការរើសអើង

នៅក្នុង​ច្បាប់អន្តរជាតិ មនុស្ស​ម្នាក់ៗ​មាន​សិទ្ធិស្មើ​គ្នា​ក្នុង​ការ​ជ្រើស​រើស​ដៃ​គូ​ជីវិត​ ជ្រើស​រើស​មនុស្ស​ដែល​ខ្លួន​ស្រ​ឡាញ់ ​មិន​ថា​ភេទ​ដូច​គ្នា ​ឬ​ផ្ទុយ​គ្នា​ ហើយ​ការ​ស្រ​លាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​ក៏​មិន​មែន​ជា​កំហុស​។

កំ​ពុង​ផ្តល់សម្ភា​សន៍​ដល់​អ្នកសារព័ត៌មាន​​​យុវជន​ សុទ្ធ​ ពៅ ​សំណាង​ សកម្មជន​ការពារ​សិទ្ធិ​អ្នក​ស្រឡាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​​លើកឡើងថា ​អ្នកស្រលាញ់​ភេទដូចគ្នានៅ​កម្ពុជា នៅ​តែបន្ត​រងការ​រើស​អើង​​ទាំង​នៅ​សាលារៀន កន្លែង​ធ្វើការ ក្នុង​​សង្គម និង​តាមបណ្តាញ​អ៊ីនធឺណិត​។

សំឡេង​របស់​សំណាង​ហាក់​ប្តូរ​បន្តិច នៅ​ពេល​រៀបរាប់​អំពីការ​រើសអើង​ដែល​កើត​មាន​លើ​អ្នកស្រលាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា។ ស​កម្មជន​រូបនេះ​​បន្ត​ថា៖​ «ការ​រើស​អើង​នៅ​ក្នុង​សា​លា​ ឧ​ទាហរណ៍​មួយ​ចំនួន​ គ្រូ​មួយ​ចំនួន​រើស​អើង​យើង​ មិន​សូវ​សប្បាយ​រីក​រាយ​ជា​មួយ​យើង​ ហើយ​ពេល​ខ្លះ​គ្រូ​មួយ​ចំ​នួន​មាន​វិន័យ ​ប្រុស​មាន​ភេទ​កំ​ណើត​ប្រុស​ត្រូវ​ស្លៀក​ខោ​ ស្រី​ត្រូវ​ស្លៀក​សំពត់​ មួយ​ទៀត​ប្រុស​មិន​អាច​ទុក​សក់​វែង​បាន​ទេ​ត្រូវ​កាត់​សក់​អ៊ីចឹង​ទៅ ​អ៊ី​ចឹង​អា​ហ្នឹង​នៅ​មើល​ឃើញ​រូបភាព​និង​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​ខ្មែរ​»។ 

បើទោះបី​​ជា​សហគមន៍​អ្នក​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​ត្រូវ​បាន​លើក​ស្ទួយ​ដោយ​អង្គ​ការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​មួយ​ចំនួន​​ក៏​ដោយ​ ​ប៉ុន្តែ​ច្បាប់​សម្រាប់​ការ​ពារ​នៅ​មិន​ទាន់​មាន​គ្រប់​គ្រាន់​ ហើយ​ការ​រើសអើង​ និង​ការ​មើល​ងាយ​​នៅ​តែ​កើត​មាន​សម្រាប់​អ្នកស្រលាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា ដូចជា​សំណាង​​​​។​  

សំណាង ដែល​មាន​អាយុ២៦​ឆ្នាំ​ បន្ថែម​ថា ​​​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ផ្នែក​សង្គម​មាន​​ភាព​ប្រសើរ​ ដោយសារ​ពួក​គេ​អាច​បង្ហាញភាព​​ជា​ខ្លួន​ឯង​បាន​។

ខែន គឹមហុង អ្នកស្រលាញ់​​ភេ​ទម្នា​ក់ទៀត​លើកឡើង​ដែរ​ថា ​​ការ​ស្រឡាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​គឺ​​កា​រ​ស្រឡាញ់​ភេទ​​តែ​​មួយ​ ដូច​ជា​ប្រុស​​ស្រឡាញ់​​ប្រុ​ស​​ ស្រី​ស្រឡាញ់​ស្រី ប៉ុន្តែ​ការ​ស្រឡាញ់​ភេទ​ដូច​មិន​តម្រូវ​ឱ្យ​យើង​កែរ​ភេទ​ទៅ​ជា​មនុស្ស​ស្រីឬ​ក៏​ជា​ប្រុស​នោះ​ទេ​។ 

គឹមហុង​​ថា៖ «បញ្ហា​ប្រឈម​របស់ពួកយើង​មាន​រឿង​ច្រើន​ ដូច​ជា​ឳ​ពុក​ម្ដាយ​ បង​ប្អូន និងមនុស្ស​ជុំ​វិញ​ខ្លួន​ ប៉ុន្តែពួក​យើង​នឹង​ប្រឹង​ជំនះ​នៅ​បញ្ហា​នេះ»។ 

អ្នកស្រលាញ់​ភេទដូចគ្នា​ម្នាក់ទៀត គុយ​ ធីតា​ ស្ថាបនិក​ Lovelsdiversity ​ថា ​ស្ថាន​ភាព​អ្នក​ស្រ​លាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​នៅ​កម្ពុជា​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ឡើង​បើ​ធៀប​នឹង​កាល​ពី​មុន​ តែ​នៅ​តែ​មាន​ចន្លោះ​ខ្វះ​ខាត​។

ធីតានិយាយ​ថា៖ « បើ​យើង​ប្រៀប​ធៀប​កាល​ពី​ដប់​ឆ្នាំ​មុន​ឬ​ក៏ប្រាំ​ឆ្នាំ​មុន​យើង​ឃើញ​ថា​ស្ថាន​ភាព​សេរីភាព​ ការ​ទទួល​ស្គាល់​មាន​ការ​កើន​ឡើង​ប៉ុន្តែ​នៅ​តែ​អត់​ទាន់​គ្រប់​គ្រាន់ ​អ្នក​ស្រ​ឡាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​នៅ​តែ​ទទួល​រង​នូវ​ការ​រើស​អើង​ជា​ប្រ​ចាំថ្ងៃ​»។ ​

ធីតា​ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា​ បញ្ហា​ដែល​អ្នក​ស្រ​លាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​តែង​តែ​ជួប​ប្រទះ​មាន​ ៣ធំៗ​គឺ​​ទាក់​ទង​នឹង​បញ្ហា​គ្រួសារ​ ដែល​គ្រួសារ​មួយ​ចំ​នួន​មិន​ទទួល​ស្គាល់​ការ​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា ​និង​បង្ខុំ​ឲ្យ​មាន​ការ​កែ​ប្រែ​ខ្លួន​ បង្ខំ​ឲ្យ​ផ្តាច់​ទំនាក់​ទំនង​ជា​មួយ​ភេទ​ដូច​គ្នា​និង​ឲ្យ​ទៅ​រៀបការ​ជា​មួយ​ភេទ​ខុស​គ្នា​វិញ​។ បញ្ហា​ទី​ពីរ​ គឺ​ក្នុង​វិ​ស័យ​អប់​រំ​ និង​កន្លែង​ការងារ​ ដោយ​ពួក​គាត់​មិន​ត្រូវ​បាន​ទទួល​ស្គាល់​និង​ផ្តល់​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធម្មតា​ ក្នុង​នោះ ​មាន​ដូច​ជា​ការ​រើស​អើង​នៅ​សាលារៀន​ ឬ​រើស​អើង​ពេល​សម្ភាសន៍​ការ​ងារ​។ ចំណែក​បញ្ហា​ទី​បី​ គឺ​មិន​មាន​ការ​ការពារ​ដោយ​ច្បាប់​ពេញ​លេញ​ ដូច​ជា​មិន​មាន​ច្បាប់​អនុញាតិ​ឲ្យ​អ្នក​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា​បាន​ចុះ​អ៊ី​តា​វិល​ជាដើម​។ 

រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា​ថា ​ចំ​នួន​អ្នក​ស្រ​ឡាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​មាន​ជាង៣៣,០០០ ​នាក់​ និង​ប្រ​ហែល​ ៥,000 ​គូ។​យ៉ាង​ណា​មិញ​ច្បាប់​នៅ​មិន​ទាន់​ទទួល​ការ​រៀប​ការ​របស់​ពួក​គាត់​ ជា​រឿង​ស្រប​ច្បាប់​នៅ​ឡើយ​ទេ។​ នេះបើ​យោង​តាម​ការ​ចុះ​ផ្សាយ​របស់​ខ្មែរ​ថាមស៍​ ឆ្នាំ២០១៩​​។ 

ឡុង​ ម៉ា​ឡែន​ ជា​អ្នក​ស្រ​លាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​​ម្នាក់ទៀត​លើកឡើងដែរ​​ថា​ ស្ថាន​ភាព​អ្នក​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា​នៅ​កម្ពុជា​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ឡើង​បើ​ធៀប​នឹង​រយៈ​ពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​មុន​ ប៉ុន្តែ​នៅ​តែ​មិន​ទាន់​មាន​ភាព​ទូ​លំ​ទូ​លាយ​នៅ​ឡើយ​។

ម៉ា​ឡែន​ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា​មនុស្ស​មួយ​ចំនួន​នៅ​មិន​ទាន់​ដឹង​ថា​អ្វីជា​ LGBTQ​ នៅ​ឡើយ​ ជា​ពិសេស​អ្នក​នៅ​សហគមន៍​ជន​បទ​។

ម៉ាឡែននិយាយ​ថា៖ «សហគមន៍​គាត់​ដើរ​តួយ៉ាង​សំខាន់​ដែរ​ក្នុង​ការ​ជួយ​ជំរុញ​ទៅ​លើ​ការ​ស្វែង​យល់ ​និង​ទទួល​ស្គាល់​ LGBT  ​ព្រោះ​ថា​គ្រួ​សារ​របស់​អ្នក​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​គឺ​គាត់​ទទួល​សម្ពាធ​ពី​សហគមន៍​ ហើយ​ដល់​ពេល​ចឹង​គ្រួសារ​គាត់​ផ្តល់​សម្ពាធ​ដល់​សមាជិក​ LGBT​ បន្ត​ទៀត​»។​

ម៉ា​ឡែន​ បន្ថែម​ដោយ​​សង្ឃឹម​ថា ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​នឹង​ជួយ​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​ស្វែង​យល់​ពី​អ្នក​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​ក្នុង​សង្គម​ ដើម្បី​ឲ្យ​ការ​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​នេះ​ក្លាយ​ទៅ​ជារឿង​ធម្មតា​។ ម៉ាឡែន​ថា រដ្ឋាភិបាល​មិន​គួរ​ទុក​តួ​នាទី​ផ្សព្វផ្សាយ​ពី​ការ​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូចគ្នា​ទាំង​ស្រុង​ទៅ​ឲ្យ ​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ ឬ​ក្រុម​អ្នក​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា​ធ្វើ​ទាំង​ស្រុង​ឡើយ​ ព្រោះ​ពួក​គាត់​ក៏​ជា​ប្រជាជន​ទូទៅ​ម្នាក់​ ដែល​គួរ​តែ​ទទួល​បាន​ការ​ការពារ​ដូច​គ្នា។

ត្រលប់​មក​យុវជន ​សុទ្ធ​ ពៅ​សំណាង​ វិញ​ សំណាង​ចង់ឱ្យ​សង្គម​ទទួល​យក​ភាព​ចម្រុះ​នៃ​ក្តី​ស្រលាញ់ ដូចការ​ទទួល​យក​ភាព​ចម្រុះ​នៃ​ជាតិសាសន៍​ដែរ។

សំណាងនិយាយ​ថា៖​ «​សង្គម​ទទួល​យក​ភាព​ចម្រុះ​នៃ​អាយុ​ ភាព​ចម្រុះ​នៃ​សញ្ជាតិ​មាន​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​ ចិន​ ចាម​ វៀតណាម​ និង​ភាព​ចម្រុះ​នៃ​ពណ៌​សម្បុរ​ ប៉ុន្តែ​ហេតុ​អ្វី​សង្គម​មិន​អាច​បើក​ចិត្ត​ទទួល​នូវ​ភាព​ចម្រុះ​នៃ​ក្តី​ស្រឡាញ់​បាន»៕ 

ក្រសួងយុត្តិធម៌​ដាក់ចេញយុទ្ធនាការ​ពីរ​ជំរុញ​ការ​ដោះស្រាយវិវាទជូនពលរដ្ឋ​ក្នុង​វិស័យ​តុលាការ​

លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានប្រកាសដាក់ឱ្យអនុវត្តយុទ្ធនាការចំនួនពីរ គឺយុទ្ធនាការពន្លឿន​ការដោះស្រាយរឿងក្តីនៅតាមតុលាការ និងយុទ្ធនាការ​ដោះស្រាយ​ភាព​មិនប្រក្រតី​នៅ​តាម​តុលាការ ដើម្បី​លើកកម្ពស់សេវាយុត្តិធម៌។

ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ នៅ​ថ្ងៃទី​៩ ខែមករា ឆ្នាំ​២០២៤​ លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​​​យុត្តិធម៌បានសម្រេច​ដាក់ចេញឱ្យអនុវត្តយុទ្ធនាការជំរុញ និង​ពន្លឿន​ការដោះ​ស្រាយ​រឿង​ក្តីនៅ​តាម​តុលាការ និង​យុទ្ធនាការត្រួតពិនិត្យ និង​ដោះស្រាយ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​​នៅ​​តាម​​តុលាការ ចាប់ពីថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ នេះតទៅ ក្នុង​គោល​បំណង​លើក​កម្ពស់​សេវា​យុត្តិធម៌ ប្រសិទ្ធភាពនៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ។

លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លើកឡើងថា​ យុទ្ធនាការជំរុញ និង​ពន្លឿន​ការដោះស្រាយ​រឿង​ក្តី​នៅ​តាម​តុលាការ ត្រូវធ្វើទាំងរឿងព្រហ្មទណ្ឌ និង​រឿងរដ្ឋរដ្ឋប្បវេណី ដើម្បីលើកម្ពស់​​ប្រសិទ្ធភាព​នៃការ​ផ្តល់​សេវាយុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋ ដោយ​​​ដាក់​ឱ្យអនុវត្តរយៈពេល ៣ឆ្នាំ គិតចាប់ពីថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ នេះ​តទៅ។

លោក កើត រិទ្ធ លើកឡើងពីគោលបំណងនៃយុទ្ធនាការជំរុញ និងពន្លឿន​ការដោះ​ស្រាយ​រឿង​ក្តី​នៅ​តាម​តុលាការ​ថា៖ «ត្រូវអនុវត្តដោយផ្អែកលើមូលដ្ឋាននៃយុត្តិធម៌ សុចរិតភាព និងភាពត្រឹមត្រូវ ដោយ​ត្រូវ​គោរព​ឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់នូវអភិក្រម លឿន ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ដោយផ្អែកលើច្បាប់ ដោយ​ត្រូវ​ជៀសវាង​ឱ្យ​បាន​ជា​ដាច់ខាតនូវស្ថានភាព ត្រីងៀត ឆ្លៀតពង»។

លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បន្ថែមថា​ សម្រាប់​យុទ្ធនាការត្រួតពិនិត្យ និង​ដោះស្រាយ​ភាព​មិនប្រក្រតី​នៅ​តាម​តុលាការ ត្រូវពិនិត្យភាពមិនប្រក្រតីលើផ្នែកអភិបាលកិច្ចតាមតុលាការ ភាពមិនប្រក្រតី​លើដំណើរសំណុំរឿង និងការសម្រេចសេចក្តីរបស់តុលាការ ហើយ​​ដាក់​ឱ្យអនុវត្តរយៈពេល ៥ឆ្នាំ គិតចាប់ពី​ថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ នេះតទៅ។

លោក កើត រិទ្ធ បន្តលើកឡើងពីការអនុវត្តយុទ្ធនាការត្រួតពិនិត្យ និង​ដោះស្រាយ​ភាព​មិនប្រក្រតី​នៅ​តាម​តុលាការថា៖ «ជាច្រកផ្លូវការមួយ​សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយអយុត្តិធម៌ដោយ ការរំលោភ​បំពាន​ដោយ​ខុសច្បា​ប់នៅក្នុងសង្គម ឬដោយសារមានភាពមិនប្រក្រតីនៅតាមតុលាការ អាចដាក់​ពាក្យ​បណ្ដឹង​អំពី​ភាពមិនប្រក្រតីក្នុងចំណាត់ការរបស់តុលាការ ដើម្បីឱ្យយន្តការទទួលបន្ទុកជួយត្រួតពិនិត្យ និង ជួយដោះស្រាយរកយុត្តិធម៌»។

ជុំវិញការ​ប្រកាស​ដាក់ចេញ​យុទ្ធនាការទាំងពីររបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កែវ ពន្លឺចន្ទ អ្នកជំនាញ​វិទ្យាសាស្ត្រ​​នយោបាយ​ និងច្បាប់​​មិនរំពឹងថា​មានប្រសិទ្ធភាពនោះ​ទេ បើទោះបីជា​មាន​​យន្តការ​ល្អ​ វិធានល្អ ព្រោះ​អំពើ​​ពុក​រលួយ​វា​មាន​វិសាលភាពខ្លាំ​ង​ពេក​​​សម្រាប់កម្ពុជា។

លោក កែវ ពន្លឺចន្ទ បន្តថា៖ «ការពន្លឿនរឿង ឬធ្វើឱ្យមានគុណភាពរឿងអី សុទ្ធតែខ្ញុំមិនមានសង្ឃឹមទេ ចំណុច​​​សំខាន់ គឺចំណុចពុករលួយនេះឯង»។

លោក ​កែវ ពន្លឺចន្ទ បន្ថែមថា ឱ្យតែមានរូបភាពអំពើពុករលួយនៅកន្លែងណា កុំសង្ឃឹមថាទទួលបាន​យុត្តិធម៌ ពុំមានការអនុវត្តត្រឹមត្រូវ ហើយភាគីទាំងសងខាងក៏ពុំអស់ចិត្ត ដោយសាររឿងខ្លះទាក់ទង​អំណាច រឿង​នយោបាយ និងអ្នកមានលុយ។

លោក កែវ ពន្លឺចន្ទ បន្តថា៖ «រឿងវិស័យតុលាការហាក់បីដូចជារឿងដដែលៗ គ្រាន់តែយន្តការដាក់​លម្អ​សង្គម​ប៉ុណ្ណឹង​ យន្តការច្បាប់ប្រទេស​កម្ពុជា​ល្អ គ្រាន់តែការអនុវត្តមិនបានល្អប៉ុណ្ណឹង»។

ចំណែក​លោក​ វ៉ា ឈុនហុង អ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់ និងសង្គម មានយោបល់ថា យុទ្ធនាការរបស់ក្រសួង​យុត្តិធម៌​ដែលបានដាក់ចេញទៅលើការពន្លឿន ការត្រួតពិនិត្យភាពមិនប្រក្រតី ការដោះស្រាយរឿងក្តី​នៅ​តាម​តុលាការ គឺគ្រាន់តែជាយន្តការផ្នែករដ្ឋបាលរបស់អង្គនីតិប្រតិបត្តិ។ ហើយមានប្រសិទ្ធ​ភាពកម្រិតណា​ គឺ​អាស្រ័យ​ទៅ​លើស្ថាប័នតុលាការ។

លោក​ ឈុនហុ​ង បន្តថា ស្ថាប័នតុលាការ ដែលមាន​ឧត្តម​ក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម គួរតែបង្កើតនៅ​ក្រុម​ការងារត្រួតពិនិត្យ ដោះស្រាយការពន្លឿនរឿងក្តី ភាពអសកម្មនៃរឿងក្តី ឬបញ្ហាផ្សេងទៀត ព្រោះ​តុលាការជា​​អ្នកអនុវត្តច្បាប់ អាចមើលឃើញពី​បញ្ហានៅក្នុង​សង្គមជាក់ស្តែង។

លោក​ ឈុនហុង បន្តថា៖ «ប្រធានស្ថាប័នតុលាការ រាល់សំណុំរឿង​នីមួយៗ​ គឺមាន​ការចាត់​ឱ្យ​ធ្វើ​ការងារ​ទៅ​តាម​លំដាប់​នីមួយៗរៀងៗខ្លួន ដូច្នេះហើយស្ថាប័នតុលាការ​គឺ​គាត់​​ដឹង​​ច្បាស់អំពី តើសំណុំ​រឿងហ្នឹង​កក​ស្ទះ​ដោ​​យសារអ្វី មានការយឺតយ៉ាវដោយសារអ្វី មូលហេតុអ្វីរឿង​ហ្នឹងអត់ទៅមុន ឬ​ក៏​មាន​បញ្ហា​ដោះស្រាយ​មិន​ចេញ»។

លោក​ ឈុនហុង បន្តថា លោក​​ចង់ឱ្យមានការបែងចែកឱ្យដាច់​រវាងអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និង​អំណាច​តុលាការ​ ដោយ​​អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ​អាច​ធ្វើ​ការងារ​ផ្នែក​រដ្ឋបាល​ ​ហើយ​អំណាច​តុលាការ ត្រូវ​អនុវត្ត​កិច្ច​ការងា​រ​ទៅ​តាម​អង្គហេតុ អង្គច្បាប់ និងការសម្រេចសេចក្តីដោយ​មិន​មាន​សម្ពាធ​ពី​ខាងស្ថាប័នណាមក​។

លោក​ វ៉ា ឈុនហុង មានការបន្ថែមជាចុងក្រោយថា៖ «ស្ថាប័នតុលាការ […] ​ចៅក្រម អ្នកធ្វើការនៅ​ស្ថាប័ន​តុលាការ​មានចំនួនតិច ដូច្នេះហើយគួរជ្រើសរើស​ធនធានមនុស្ស​ឱ្យបាន​ច្រើន ជៀសវាងការកកស្ទះ​សំណុំ​រឿង ការដោះស្រាយ​មិនទាន់ និងមួយទៀតពាក់ព័ន្ធប្រសិទ្ធភាព​នៃ​ដោះស្រាយ​រឿងក្នុងស្ថាប័នតុលាការ»។

ពាក់ព័ន្ធចំនួនចៅក្រមធ្វើការនៅតាមតុលាការ លោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌​លើកឡើងថា​ ចៅក្រម​ត្រូវ​ធ្វើ​ការជ្រើសរើស​ដោយ​ប្រុងប្រយ័ត្ន ដើម្បីទទួល​បាន​ធនធានមនុស្សល្អៗ។​

បើតាមឯកសារខ្លឹមសារសង្ខេបប្រតិបត្តិស្តីពីសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រង ឆ្នាំ២០២៤ ទំព័រ១៧ ចេញ​ដោយក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានកំណត់ថា៖ «ការបន្តពង្រឹង និង លើកកម្ពស់គុណភាព និងប្រសិទ្ធភាពនៃប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ត្រូវបានគ្រោងថវិកាចំនួន ១០,៣ ប៊ីលានរៀល, សមមូលនឹងប្រមាណ ២,៥ លានដុល្លារអាម៉េរិក​»។

បន្ទាប់ពីក្រសួងយុត្តិធម៌បិទបញ្ចប់សន្និសីទសារព័ត៌មាន គឺមានការផ្សព្វផ្សាយសេចក្តីជូនដំណឹងដែលមាន​ខ្លឹមសារអាចឱ្យសាធារណជនអាចទាក់ទងទៅ ក្រុមការងារទទួលពាក្យបណ្តឹង តាមរយៈលេខទូរសព្ទ ០៩៩ ៤៤៤ ១៨១ និងដែលមានលោក ជិន ម៉ាលីន លោក សេង ឌីណា និងអ្នកផ្សេងទៀតជា​ក្រុមការងារព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនងសាធារណៈ៕

អាជ្ញាធរឃាត់ខ្លូនមនុស្សបួននាក់ក្នុងការិយាល័យអង្គការលីកាដូខេត្តបន្ទាយមានជ័យ

មន្រ្តីនគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យចាប់ខ្លួនមនុស្សចំនួន៤នាក់​នៅក្នុងការិយាល័យអង្គការលីកាដូដោយ​គ្មានមូលហេតុ ខណៈពួកគេ​កំពុង​ទទួល​ការប្រឹក្សា​យោបល់​ផ្នែក​ច្បាប់​ទាក់ទង​នឹង​ករ​ណី​សកម្មជន​បញ្ចេញ​មតិ​លើ​បណ្តាញស​ង្គម។ នេះ​បើតាម​ការ​លើកឡើង​របស់​អង្គការ​លីកាដូ។​​

យោង​តាម​សាររបស់ទំព័រហ្វេសប៊ុកលីកាដូបានសរសេរនៅល្ងាចថ្ងៃទី០៦​ ខែធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៣​ប​ញ្ជាក់ថា អ្នកទាំង៤ រូបនោះ រួមមានឈ្មោះ ហង្ស ត្រឹប ត្រូវ​ជា​ភរិយា​លោក ​កង​ ​សារ៉ន​ ​ឈ្មោះ សេង ចន្ថា ត្រូវជា​កូនស្រី​របស់​លោក សារ៉ន ព្រមទាំងអ្នកជិតខាងពីនាក់​ផ្សេងទៀត។​

លីកាដូ​បន្តថា៖ «អ្នកទាំង៤​រូបត្រូវបានចាប់ខ្លួន ១០នាទី​ក្រោយ​ពេល​ចូល​មក​ដល់​ការិយាល័យ​របស់​អង្គការ​លីកាដូ បន្ទាប់ពីអ្នកទាំងនោះបានទៅសួរសុខទុក្ខលោកសារ៉ន នៅ​ក្នុង​ពន្ធធនាគារ​កាល​ពី​ពេល​ព្រឹក»​។​

ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក​ខាងលើ​បន្តថា ពួកគេបានស្នើសុំ​ឱ្យមន្ត្រី​នគរបាល​ទាំងនោះ​បង្ហាញ​ឯកសារពាក់ព័ន្ធ​ ​ប៉ុន្តែ​មន្ត្រី​នគរបាល​ទាំងនោះ​មិនបាន​បង្ហាញ​នោះ​ទេ​ ​ហើយ​បែរជា​និយាយ​ថា​ ​ពួកគេ​ «ធ្វើតាម​បទបញ្ជា​» ​ទៅវិញ​ ​។​ ​មន្ត្រី​នគរបាល​ទាំងនោះ​​​ក៏បាន​បញ្ជា​ឱ្យ​បុគ្គលិក​​​លី​កា​ដូ ​លុបចោល​រូបភាព​​ដែល​បុគ្គលិក​ថត​បាន​ ​អំពី​វត្តមាន​របស់​មន្ត្រី​នគរបាល​ទាំងនោះ​ចូលក្នុង​បរិវេណ​ការិយាល័យ​ដោយ​មិន​មាន​បង្ហាញ​ដីកា​​​។​

លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកចាត់ការទូទៅនៃអង្គការលីកាដូ បានប្រាប់ញូវស៍រូមខេមបូឌា​ (Newsroom Cambodia) ថា អ្វីដែលអង្គការលី​កាដូ​បាន​សរសេរ​នៅ​លើ​ទំព័​រ​ហ្វេសប៊ុក គឺ​សរសេរ​អំពីអ្វី​ដែលកើតឡើងនៅក្នុងស្នាក់ការអង្គការលីកាដូ ព្រោះលីកាដូជាអង្គការការពារសិទ្ធិ​មនុស្ស ជា​ការជំរុញ​ដល់​ការអនុវត្ត​ច្បាប់ តែ​សមត្ថកិច្ចដែលចូលទៅក្នុងអង្គការលីកាដូបែរជានាំខ្លួនអ្នកទាំងបួននាក់ទៅវិញ។

លោកបន្តថា៖ «សមត្ថកិច្ចអនុវត្តច្បាប់គាត់គួរតែដឹងត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េច ត្រូវបង្ហាញ​ឯកសារ ឬ​ក៏​ប្រាប់​ពី​មូលហេតុ​នៃ​ការនាំ​ខ្លួន​ច្បាស់​លាស់ ពីព្រោះ​បើសិនជា​ការចាប់ ឬ​បទល្មើស​ជាក់ស្តែង​វា​ត្រូវ​តែ​មាន​ដីកា ឃាត់យកទៅប៉ុន្តែរឿងផ្សេងទៀតក៏គួរតែបញ្ជាក់ទៅ បុគ្គលិក​លីកាដូ​ថា​យក​គាត់​ទៅ​ធ្វើ​អី​មិនមែន​គ្រាន់​តែ​ថត​រូប​ហើយ​គំរាម​ឲ្យ​លុប ពេលសួររកឯកសារថាអនុវត្តតាមបទបញ្ជា»។

លោកបន្ថែមថា នៅព្រឹក​ថ្ងៃទី០៧ ​ខែធ្នូ នេះ ​ក្រុម​គ្រួសារ​លោក ​កង ​សារ៉ន ​បាន​បញ្ជាក់​មក​អង្គការ​លីកាដូ​ថា ​មនុស្ស​​ទាំង​៤នាក់​​ដែល​ត្រូ​វបាន​​ចាប់ខ្លួន​នោះ បាន​ត្រឡប់​ទៅផ្ទះ​របស់​ពួកគេវិញហើយ​ ​នៅប្រហែល​ម៉ោង ៦​​ និង៣០នាទី​ល្ងាច ​ថ្ងៃទី០៦​​ ខែធ្នូ ​ឆ្នាំ២០២៣នេះ។

Newsroom Cambodia មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក អ៊ុំ រាត្រី​ អភិបាលនៃ​គណៈអភិបាល​ខេត្ត​បន្ទាយ​មានជ័យ​បាន​ទេ​ ដោយខលចូល លោកប្រាប់ថារវល់ហើយផ្តាច់ទូរស័ព្ទភ្លាមៗ៕​

Latest News